शशाङ्कवतीलम्बकः १२
shashaankavatiilambakah 12 Das Buch Shashankavati
सप्तमस्तरङ्गः saptamastarangah | Die siebte Welle, 7. Kapitel Kap. 74
ततस्तैः सचिवैर्युक्तः क्रमाच्छ्रुतधिपञ्चमैः । मृगाङ्कदत्तस्तस्यां स गच्छन्विन्ध्याटवीभुवि ॥ १
tatastaih sacivairyuktah kramaacchrutadhipashcamaih | mrgaankadattastasyaam sa gacchanvindhyaataviibhuvi || 1
Während also Mrgaankadatta und Shrutadhi mit ihren vier Gefährten gemeinsam über den Boden des Vindhyawaldes ritten,
सम्प्राप सफलस्निग्धतरुच्छायमनोरमम् । एकं काननमच्छाच्छस्वादुशीतजलाशयम् ॥ २
sampraapa saphalasnigdhatarucchaayamanoramam | ekam kaananamacchaacchasvaadushiitajalaashayam || 2
erreichten sie einen Wald, erquickend durch den Schatten seiner mit lieblichen Früchten beladenen Bäume,
und einen See mit reinem, kühlen Süßwasser.
तत्र स्नातः ससचिवो भुक्तनानाफलश्च सः । एकदेशे लताच्छन्ने समालापमिवाशृणोत् ॥ ३
tatra snaatah sasacivo bhuktanaanaaphalashca sah | ekadeshe lataacchanne samaalaapamivaashrnot || 3
Darinnen badete er mit den Gefährten, aß ein paar Früchte, als er aus einer bestimmten Richtung,
hinter Lianen verborgen, so etwas wie ein Zwiegespräch vernahm.
गत्वा ददाति यावच्च दृष्टिं तत्र लतान्तरे । तावद्ददर्श तत्रान्तर्महान्तं वरवारणम् ॥ ४
gatvaa dadaati yaavacca drshtim tatra lataantare | taavaddadarsha tatraantarmahaantam varavaaranam || 4
Er schob die Schlingpflanzen beiseite, um besser sehen zu können, und entdeckte dahinter einen riesigen Elefantenbullen,
आश्वासयन्तं पुरुषं पथि श्रान्तमचक्षुषम् । करेणोपाहृतैस्तोयैः फलैः कर्णानिलैस्तथा ॥ ५
aashvaasayantam purusham pathi shraantamacakshusham | karenopaahrtaistoyaih phalaih karnaanilaistathaa || 5
wie er gerade einen vom Weg erschöpften, blinden Mann tröstete, ihm aus erhobenem Rüssel Wasser und Obst spendete
und mit seinen großen Ohren kühle Luft zufächelte.
कच्चित्किंचित्समाश्वस्तो भवानिति च तं मुहुः । साधुमानुषवत्प्रीत्या वदन्तं व्यक्त्या गिरा ॥ ६
kaccitkimcitsamaashvasto bhavaaniti ca tam muhuh | saadhumaanushavatpriityaa vadantam vyaktyaa giraa || 6
„Hast du dich schon etwas erholt, mein Lieber?“ fragte er ihn hin und wieder, liebenswürdig wie ein guter Mensch, mit deutlicher Stimme.
तं दृष्ट्वा स सखीनाह राजपुत्रः सविस्मयः । पश्यत क्व गजो वन्यः क्वाचारो मानुषोचितः ॥ ७
tam drshtvaa sa sakhiinaaha raajaputrah savismayah | pashyata kva gajo vanyah kvaacaaro maanushocitah || 7
Als der Prinz genug gesehen hatte, sagte er verwundert zu seinen Freunden: „Das müßt ihr sehen:
ein wilder Elefant, der sich benimmt wie ein richtiger Mensch! Wie kommt das?
अवश्यं कोऽप्ययं हृतोः कुतोऽप्येवमिह स्थितः । अयं प्रचण्डशक्तेश्च सख्युः सुसदृशः पुमान् ॥ ८
avashyam ko’pyayam hrtoh kuto’pyevamiha sthitah | ayam pracandashakteshca sakhyuh susadrshah pumaan || 8
Bestimmt hält er sich aus einem bestimmten Grund hier auf. Und der Mann da ist meinem Freund Pracandashakti verblüffend ähnlich.
किं त्वन्ध एष तत्क्षिप्रं पश्याम इति तान्सखीन् । उक्त्वा मृगाङ्कदत्तोऽत्र तस्थौ शृण्वन्नलक्षितः ॥ ९
kim tvandha esha tatkshipram pashyaama iti taansakhiin | uktvaa mrgaankadatto’tra tasthau shrnvannalakshitah || 9
Seltsamerweise ist er aber blind. Lasst uns noch eine Weile zusehen!“ sagte Mrgankadatta zu seinen Freunden
und blieb noch, um ungesehen zu lauschen.
तावत्स तं समाश्वस्तमन्धं पप्रच्छ वारणः । कस्त्वं कथमिहायतोऽस्यन्धः सन्कथ्यतामिति ॥ १०
taavatsa tam samaashvastamandham papraccha vaaranah | kastvam kathamihaayato’syandhah sankathyataamiti || 10
Derweil fragte der Elefant den beruhigten Blinden: „Wer bist du? Und wie hat es dich, blind wie du bist, hierher verschlagen? Erzähl doch!“
ततः सोऽपि जगादैतं पुमानन्धो गजोत्तमम् । अस्तीहामरदत्ताख्यो राजायोध्यापुरीपतिः ॥ ११
tatah so’pi jagaadaitam pumaanandho gajottamam | astiihaamaradattaakhyo raajaayodhyaapuriipatih || 11
Da sprach der Blinde zu dem außergewöhnlichen Elefanten: „Es gibt hier den König Amaradatta, der in der Stadt Ayodhya herrscht.
मृगाङ्कदत्त इत्यस्ति तस्योत्तमगुणः सुतः । तस्य प्रचण्डशक्त्याख्यो भृत्योऽहं शुभजन्मनः ॥ १२
mrgaankadatta ityasti tasyottamagunah sutah | tasya pracandashaktyaakhyo bhrtyo’ham shubhajanmanah || 12
Der hat einen Sohn, den äußerst talentierten Mrgankadatta. Ich heiße Pracandashakti und bin der Diener dieses Hochwohlgeborenen.
स राजपुत्रः केनापि कारणेन स्वदेशतः । पित्रा निर्वासितोऽस्माभिः सहायैर्दशभिर्वृतः ॥ १३
sa raajaputrah kenaapi kaaranena svadeshatah | pitraa nirvaasito’smaabhih sahaayairdashabhirvrtah || 13
Diesen Prinzen hat der Vater aus irgendeinem Grund aus seinem Land verbannt, und damit auch uns, seine zehn Diener.
ते शशाङ्कवतीहेतोर्वयमुज्जयिनीं ततः । प्रस्थिता नागशापेन सर्वेऽटव्यां वियोजिताः ॥ १४
te shashaankavatiihetorvayamujjayiniim tatah | prasthitaa naagashaapena sarve’tavyaam viyojitaah || 14
Da machten wir uns Shashankavatis wegen auf nach Ujjain, wurden dann durch die Verwünscung des Schlangenfürsten im Wald getrennt.
अहं चान्धत्वमायातस्तच्छापेन परिभ्रमन् । इह प्राप्तो यथालब्धफलमूलजलाशनः ॥ १५
aham caandhatvamaayaatastacchaapena paribhraman | iha praapto yathaalabdhaphalamuulajalaashanah || 15
Ich wurde durch diesen Fluch mit Blindheit geschlagen, irrte umher, aß,
was ich an Wurzeln und Beeren, trank, was ich an Wasser fand, und bin nun hier.
श्वभ्रादिपातानशनैर्मृत्युरिष्टतमोऽपि मे । अनुभावयता क्लेशं न दत्तो बत वेधसा ॥ १६
shvabhraadipaataanashanairmrtyurishtatamo’pi me | anubhaavayataa klesham na datto bata vedhasaa || 16
Höchst wünschenswert war mir der Tod, da ich mit jedem Schritt in eine Schlucht abstürzen konnte.
Aber der Schöpfer hatte ein Einsehen, als er mir dieses Leid zum Glück ersparte!
जाने त्वद्य यथा शान्तं क्षुद्दुःखं त्वत्प्रसादतः । तथान्ध्यमपि मे शाम्येत्किमपि त्वं हि दैवतम् ॥ १७
jaane tvadya yathaa shaantam kshudduhkham tvatprasaadatah | tathaandhyamapi me shaamyetkimapi tvam hi daivatam || 17
Heut weiß ich, daß du so gnädig warst, mein Hungerleid zu stillen.
So wird auch die Blindheit von mir weichen, wozu sonst wärst du so göttlich.“
इत्युक्ते तेन संजातनिश्चयो हर्षशोकयोः । मृगाङ्कदत्तो मध्यस्थः सचिवांस्तानभाषत ॥ १८
इत्युक्ते तेन संजातनिश्चयो हर्षशोकयोः । मृगाङ्कदत्तो मध्यस्थः सचिवांस्तानभाषत ॥ १८
ityukte tena samjaatanishcayo harshashokayoh | mrgaankadatto madhyasthah sacivaamstaanabhaashata || 18
Als er das sagte, war Mrgankadatta sicher, wer er war. Zwischen Freude und Mitleid schwankend, flüsterte er den Gefährten zu:
प्रचण्डशक्तिरेवायं कृष्टमेतां दशां गतः । न चैष सम्भावयितुं युक्तो नस्त्वरयाधुना ॥ १९
pracandashaktirevaayam krshtametaam dashaam gatah | na caisha sambhaavayitum yukto nastvarayaadhunaa || 19
„Das kann nur Pracandashakti sein, der in diesen traurigen Zustand geraten ist. Wir sollten ihn jetzt nur nicht übereilt begrüßen,
नेत्रोपकारमस्यैष द्विपः कुर्वीत जातुचित् । अस्मान्दृष्ट्वा त्वसौ नश्येद्द्रष्टव्योऽन्तस्तदत्र नः ॥ २०
netropakaaramasyaisha dvipah kurviita jaatucit | asmaandrshtvaa tvasau nashyeddrashtavyo’ntastadatra nah || 20
denn vielleicht kann der Elefant dort seine Sehkraft wiederherstellen. Und wenn er uns dann sieht, könnt‘ es um ihn geschehen sein.
Wir beobachten ihn lieber und halten die Füße still.“
इत्युक्त्वा सानुगः शृण्वंस्तस्थौ राजसुतोऽत्र सः । प्रचण्डशक्तिश्च ततस्तं स पप्रच्छ वारणम् ॥ २१
ityuktvaa saanugaH shRuNvaMstasthau raajasuto&tra saH | pracaNDashaktishca tatastaM sa papracCha vaaraNam || 21
Danach blieben der Prinz und die Gefährten, wo sie waren, und lauschten weiter. Da fragte Pracandashakti den Elefantenbullen:
इदानीं ब्रूहि वृत्तान्तं महात्मन्मम को भवान् । कैषा ते गजता वाक्च समदस्यापि निर्मदा ॥ २२
idaaniim bruuhi vrttaantam mahaatmanmama ko bhavaan | kaishaa te gajataa vaakca samadasyaapi nirmadaa || 22
„Sag mal, mein Großherziger, was hast du erlebt, daß du bei all deiner brunftwütigen Elefantennatur so friedlich mit mir redest?“
तदाकर्ण्य स निःश्वस्य गजेन्द्रस्तमभाषत । शृण्विमं निजवृत्तान्तमामूलात्कथयामि ते ॥ २३
tadaakarnya sa nihshvasya gajendrastamabhaashata | shrnvimam nijavrttaantamaamuulaatkathayaami te || 23
Als der Elefantenfürst das hörte, seufzte er tief und sagte dann: „Hör zu, ich erzähl‘ dir meine Elebnisse von Anfang an:
नगर्यामेकलव्यायां पुरा श्रुतधराभिधः । राजाभूत्तस्य चाभूतां सुतौ द्वौ भार्ययोर्द्वयोः ॥ २४
nagaryaamekalavyaayaam puraa shrutadharaabhidhah | raajaabhuuttasya caabhuutaam sutau dvau bhaaryayordvayoh || 24
Vor langer Zeit lebte in der Stadt Ekalavyaa ein König namens Shrutadhara. Der hatte zwei Söhne von zwei Frauen.
तयोः शीलधरं नाम ज्येष्ठं तस्मिन्दिवं गते । राज्यात्सत्यधरो नाम कनीयान्निरवासयत् ॥ २५
tayoh shiiladharam naama jyeshtham tasmindivam gate | raajyaatsatyadharo naama kaniiyaanniravaasayat || 25
Kaum war er gen Himmel aufgefahren, da vertrieb der Jüngere, Satyadhara, den Älteren, Shiiladhara, aus dem Königreich.
सोऽथ शीलधरो गत्वा तेनामर्षेण शंकरम् । आराध्य तपसा तुष्टात्तस्माद्वरमयाचयत् ॥ २६
so’tha shiiladharo gatvaa tenaamarshena shamkaram | aaraadhya tapasaa tushtaattasmaadvaramayaacayat || 26
Darob erzürnt ging Shiladhara zu Shiva, um ihn mit Bußübungen zu beeindrucken.
Der war erfreut und so erbat er sich diesen Wunsch von ihm:
भूयासं देव गन्धर्वो येनाम्बरचरो भवन् । तं सत्यधरदायादं हन्याम्येवावहेलया ॥ २७
bhuuyaasam deva gandharvo yenaambaracaro bhavan | tam satyadharadaayaadam hanyaamyevaavahelayaa || 27
„O Gott, ich wär so gern ein Gandharve. Dann könnt ich durch die Lüfte fliegen
und meinen Halbbruder Satyadhara im Handumdrehen erschlagen!
तच्छ्रुत्वा भगवानेवं शंभुरादिशति स्म तम् । एतत्ते भावि किं त्वद्य स शत्रुस्ते मृतः स्वयम् ॥ २८
tacchrutvaa bhagavaanevam shambhuraadishati sma tam | etatte bhaavi kim tvadya sa shatruste mrtah svayam || 28
Als Gott Shiva das hörte, verkündete er ihm: „Das kannst du haben, aber heute fand dein Feind schon seinen eigenen Tod.
जनिष्यते च राढायां पुनरुग्रभटस्य सः । नृपस्य पुत्रः समरभटो नाम पितृप्रियः ॥ २९
janishyate ca raadhaayaam punarugrabhatasya sah | nrpasya putrah samarabhato naama pitrpriyah || 29
Er wird im bengalischen Raadhaa wiedergeboren als Samarabhata, König Ugrabhatas Lieblingssohn.
त्वं च भीमभटो नाम तस्य द्वैमातुरोऽग्रजः । भ्राता जनिष्यते तं च हत्वा राज्यं करिष्यसि ॥ ३०
tvam ca bhiimabhato naama tasya dvaimaaturo’grajah | bhraataa janishyate tam ca hatvaa raajyam karishyasi || 30
Du aber sollst als Bhimabhata, sein älterer Bruder, von einer zweiten Mutter geboren sein.
Du wirst Samarabhata töten und das Reich übernehmen.
सामर्षेण त्वया चैतद्यतस्तप्तं तपस्ततः । मुनिशापात्पदभ्रष्टो वन्यो हस्ती भविष्यसि ॥ ३१
saamarshena tvayaa caitadyatastaptam tapastatah | munishaapaatpadabhrashto vanyo hastii bhavishyasi || 31
Weil du aber die Büßerqualen auf dich genommen hast, weil du wütend warst, sollst du,
von einem Heiligen verflucht, vom Thron gestürzt ein Waldelefant werden,
जातिस्मरो व्यक्तवाक्च भवानाश्वासयिष्यति । यदावसन्नमतिथिं स्ववृत्तान्तं च वक्ष्यति ॥ ३२
jaatismaro vyaktavaakca bhavaanaashvaasayishyati | yadaavasannamatithim svavrttaantam ca vakshyati || 32
der sich an seine frühere Geburt erinnert, deutlich sprechen kann und einen Gast in Verzweiflung tröstet.
Dem wirst du dann deine Erlebnisse schildern.
तदा गजत्वान्निर्मुक्तो गन्धर्वस्त्वं भविष्यसि । उपकारश्च तस्यापि भविष्यत्यतिथेस्तदा ॥ ३३
tadaa gajatvaannirmukto gandharvastvam bhavishyasi | upakaarashca tasyaapi bhavishyatyatithestadaa || 33
Danach wirst du, von deiner Existenz als Elefant befreit, ein Gandharve sein, und deinem Gast wird auch geholfen.“
इत्यादिश्य तिरोभूते भर्गे शीलधरोऽत्र सः । दृष्ट्वा चिरतपःक्षीणां गङ्गायां तनुमक्षिपत् ॥ ३४
ityaadishya tirobhuute bharge shiiladharo’tra sah | drshtvaa ciratapahkshiinaam gangaayaam tanumakshipat || 34
Nachdem Shiva das verkündet hatte, war er verschwunden. Shiladhara sah, wie ausgemergelt sein Körper nach langem Fasten war,
und stürzte sich in den Ganges.
अत्रान्तरे कथासंधौ पूर्वोद्दिष्टस्य भूपतेः । तस्योग्रभटसंज्ञस्य राढायां पुरि तुल्यया ॥ ३५
atraantare kathaasamdhau puurvoddishtasya bhuupateh | tasyograbhatasamjnasya raadhaayaam puri tulyayaa || 35
Zu diesem Zeitpunkt meiner Erzählung lebte der bereits erwähnte König Ugrabhata in der Stadt Raadhaa mit seiner Frau von gleichem Stand,
मनोरमाख्यायया देव्या समं निवसतः सुखम् । पार्श्वं देशान्तरादागाल्लासको नाम नर्तकः ॥ ३६
manoramaakhyaayayaa devyaa samam nivasatah sukham | paarshvam deshaantaraadaagaallaasako naama nartakah || 36
der Königin Manorama, glücklich und zufrieden zusammen,
als aus einem anderen Landstrich ein Schausteller, ein gewisser Laasaka, angereist kam.
स च नाट्यप्रयोगं तं राज्ञे तस्मायदर्शयत् । दैत्यानां हरिणा यत्र हृतं स्त्रीरूपिणामृतम् ॥ ३७
sa ca naatyaprayogam tam raajne tasmaayadarshayat | daityaanaam harinaa yatra hrtam striiruupinaamrtam || 37
Und der zeigte dem König in einer Tanzvorführung, wie der als Frau verkleidete Vishnu den Dämonen das Lebenselixir wegnimmt.
तत्र चामृतिकाभूमौ नृत्यन्तीं नर्तकस्य सः । ददर्श तनयां तस्य नाम्ना लास्यवतीं नृपः ॥ ३८
tatra caamrtikaabhuumau nrtyantiim nartakasya sah | dadarsha tanayaam tasya naamnaa laasyavatiim nrpah || 38
Dabei sah der König auch, wie Laasyavatii, des Tänzers Töchterlein, die Rolle der Amrtikaa tanzte.
तस्याः स रूपं दृष्ट्वैव विश्वक्षोभितदानवम् । सत्यामृताया इव तद्राजा कामवशं ययौ ॥ ३९
tasyaah sa ruupam drshtvaiva vishvakshobhitadaanavam | satyaamrtaayaa iva tadraajaa kaamavasham yayau || 39
Als er sah, daß sie so schön wie die echte Amrtikaa war, in deren Gestalt Vishnu alle Teufel betört hatte,
tat der König, was der Liebesgott von ihm erwartete.
नृत्तान्ते च धनं भूरि तत्पित्रे प्रवितीर्य सः । प्रावेशयत्तां तत्कालं कन्यामन्तःपुरं स्वकम् ॥ ४०
nrttaante ca dhanam bhuuri tatpitre pravitiirya sah | praaveshayattaam tatkaalam kanyaamantahpuram svakam || 40
Als das Schauspiel zu Ende war, überhäufte er ihren Vater mit Geld und führte die Jungfrau sogleich in seine Frauengemächer.
ततस्तया स नर्तक्या विहितोद्वाहया सह । लास्यवत्या नृपस्तस्थौ तन्मुखासक्तलोचनः ॥ ४१
tatastayaa sa nartakyaa vihitodvaahayaa saha | laasyavatyaa nrpastasthau tanmukhaasaktalocanah || 41
Dort vollzog der Monarch auch gleich die Ehe mit Laasyavati, der Tänzerin,
und konnte seine Augen schon nicht mehr von ihrem Anblick losreißen.
एकदा स यजुःस्वामिसंज्ञं प्राह पुरोहितम् । पुत्रो नास्तीह मे तत्त्वं पुत्रेष्टिं मम कुर्विति ॥ ४२
ekadaa sa yajuhsvaamisamjnam praaha purohitam | putro naastiiha me tattvam putreshtim mama kurviti || 42
Eines Tages rief er seinen Hauspriester Yajuhsvaami Opfermeister zu sich: „Ich habe immer noch keinen Sohn.
Vollzieh das Opfer, mit dem einem Söhne geschenkt werden!“
ततस्तथेति विधिवत्तामिष्टिं तस्य भूपतेः । पुरोहितः स विदधे विद्वद्भिर्ब्राह्मणैः सह ॥ ४३
tatastatheti vidhivattaamistim tasya bhuupateh | purohitah sa vidadhe vidvadbhirbraahmanaih saha || 43
„So sei es“, sagte da der kluge Hauspriester und vollzog das Opfer für den König gemeinsam mit kundigen Brahmanen.
प्राशयन्मन्त्रपूतं च तद्देवीं तां मनोरमाम् । भागमग्र्यं चरोर्ज्येष्ठां स पूर्वाराधितस्तया ॥ ४४
praashayanmantrapuutam ca taddeviim taam manoramaam | bhaagamagryam carorjyeshthaam sa puurvaaraadhitastayaa || 44
Zuvor von Manoramaa beeinflusst, gab er dieser Königin, als der Älteren,
die erste mit Zauberformeln besprochene Hälfte vom Opferkuchen zu essen.
शेषं तस्यै द्वितीयस्यै लासवत्यै ददौ च सः । ततश्च तौ तयोः शीलधरसत्यधरावुभौ ॥ ४५
shesham tasyai dvitiiyasyai laasavatyai dadau ca sah | tatashca tau tayoh shiiladharasatyadharaavubhau || 45
Die zweite gab er Laasavati als der Zweiten. Draufhin wurden Shiiladhara und Satyadhara,
उभयोरुदरे राज्योः पूर्वोक्तौ संबभूवतुः । प्राप्ते च समये चात्र देवी तस्य महीपतेः ॥ ४६
ubhayorudare raajyoh puurvoktau sambabhuuvatuh | praapte ca samaye caatra devii tasya mahiipateh || 46
wie zuvor erwähnt, in beiden erlauchten Schößen empfangen. Als die Zeit herangereift war, hatte die Königsgattin
मनोरमा प्रसूते स्म पुत्रं कल्याणलक्षणम् । एष भीमभटो नाम जातः ख्यातयशा नृपः ॥ ४७
manoramaa prasuute sma putram kalyaanalakshanam | esha bhiimabhato naama jaatah khyaatayashaa nrpah || 47
Manoramaa einen Sohn mit vielversprechenden Merkmalen geboren. „Damit ist Bhiimabhata in der Welt, ein vielgerühmter König!“
इत्युच्चचार तत्कालं सुस्पष्टा भारती दिवः । ततोऽन्येद्युः प्रसुषुवे सापि लास्यवती सुतम् ॥ ४८
ityuccacaara tatkaalam suspashtaa bhaaratii divah | tato’nyedyuh prasushuve saapi laasyavatii sutam || 48
ließ im selben Moment vom Himmel herab eine deutliche Stimme sich vernehmen. Einen Tag später gebar auch Laasyavati einen Sohn.
पिता च तं स समरभटं नाम्नाकरोन्नृपः । अथ तौ कृतसंस्काराववर्धेतां शनैः शिशू ॥ ४९
pitaa ca tam sa samarabhatam naamnaakaronnrpah | atha tau krtasamskaaraavavardhetaam shanaih shishuu || 49
Den nannte der König, sein Vater, Samarabhata. Dann wurden für beide die reinigenden Riten vollzogen,
und so wuchsen die Bürschlein allmählich heran.
ज्येष्ठो भीमभटस्तं तु कनिष्ठमजयद्गुणैः । तत्संघर्षेण चान्योन्यं तयोर्वैरमवर्धत ॥ ५०
jyeshtho bhiimabhatastam tu kanishthamajayadgunaih | tatsamgharshena caanyonyam tayorvairamavardhata || 50
Der Ältere, Bhimabhata, übertraf den Jüngeren an Vorzügen, was die Rivalität untereinander bis zur Feindschaft steigerte.
एकदा बाहुना बाहुयुद्धकेलौ समत्सरः । हन्ति स्म कण्ठे समरभटो भीमभटं हठात् ॥ ५१
ekadaa baahunaa baahuyuddhakelau samatsarah | hanti sma kanthe samarabhato bhiimabhatam hathaat || 51
Da konnte es schon mal vorkommen, daß beim Ringkampf der eifersüchtige Samarabhata
dem Bhimabhata aus Übermut einen Handkantenschlag ins Genick verpasste.
ततो भीमभटः क्रोधाद्भुजाभ्यां परिवेष्ट्य तम् । न्यधादुत्क्षिप्य समरभटं चटदिति क्षितौ ॥ ५२
tato bhiimabhatah krodhaadbhujaabhyaam pariveshtya tam | nyadhaadutkshipya samarabhatam cataditi kshitau || 52
Darob ergrimmt, umschlang der den Samarabhata mit beiden Armen, quetschte ihn ein, hob ihn hoch und schmiss ihn zu Boden.
स तेनाभिहतो गाढं सर्वद्वारैरसृग्वमन् । समुत्थाप्यान्तिकं मातुर्नीतोऽभून्निजसेवकैः ॥ ५३
sa tenaabhihato gaadham sarvadvaarairasrgvaman | samutthaapyaantikam maaturniito’bhuunnijasevakaih || 53
Nach diesem schweren Aufprall blutete er aus allen Körperöffnungen. Von den Dienern aufgehoben wurde er vor seine Mutter gebracht.
सा तं दृष्ट्वा च बुद्ध्वा च वृत्तान्तं स्नेहकातरा । तस्य मूर्धनि मूर्धानमासज्य प्रारुदद्भृशम् ॥ ५४
saa tam drshtvaa ca buddhvaa ca vrttaantam snehakaataraa | tasya muurdhani muurdhaanamaasajya praarudadbhrsham || 54
Als Laasyavati ihn sah und erfuhr, was ihm geschehen war, wurde sie vor Liebe von Schwindel erfasst.
Ihr Haupt an seines lehnend, weinte sie gar bitterlich.
तावद्राज्ञा प्रविष्टेन तद्दृष्ट्वाकुलचेतसा । किमेतदिति पृष्टा सा लास्यवत्येवमब्रवीत् ॥ ५५
taavadraajnaa pravishtena taddrshtvaakulacetasaa | kimetaditi prshtaa saa laasyavatyevamabraviit || 55
Als der König hereinkam und sie so sah, fragte er verwirrt: „Was hat das zu bedeuten?“ Da schluchzte Laasyavati:
इयं भीमभटेनास्य कृतावस्था सुतस्य मे । सदा चाभिभवत्येनं न चाहं देव वच्मि ते ॥ ५६
iyam bhiimabhatenaasya krtaavasthaa sutasya me | sadaa caabhibhavatyenam na caaham deva vacmi te || 56
Das war dieser Bhimabhata! Der hat mein Kind in diesen Zustand versetzt.
Der drangsaliert ihn sowieso andauernd. Ich hab’s dir bloß nie gesagt, mein König!
इदं दृष्ट्वा तु जानेऽहं तवैव स्याच्छिवं कथम् । तस्मिन्नेवंविधे पुत्रे विचारयतु वा भवान् ॥ ५७
idam drshtvaa tu jaane’ham tavaiva syaacchivam katham | tasminnevamvidhe putre vicaarayatu vaa bhavaan || 57
Wo ich das hier sehe, frage ich mich, wie du hier noch sicher bist, mit so einem Sohn! Das müßt Ihr aber selbst entscheiden!“
एवं तयोक्तः प्रियया स तमुग्रभटो नृपः । क्रुद्धो भीमभटं स्वात्मसंनिकर्षान्न्यवारयत् ॥ ५८
evam tayoktah priyayaa sa tamugrabhato nrpah | kruddho bhiimabhatam svaatmasamnikarshaannyavaarayat || 58
Nach diesen Worten der Geliebten war König Ugrabhata so wütend, daß er Bhimabhata aus seinem Reich verbannte.
हृतवृत्तिं च कृत्वैनं राजपुत्रशतं व्यधात् । रक्षार्थं तस्य समरभटस्य सपरिच्छदम् ॥ ५९
hrtavrttim ca krtvainam raajaputrashatam vyadhaat | rakshaartham tasya samarabhatasya saparicchadam || 59
Sein Vermögen nahm er an sich und bestimmte hundert Rajputen samt Gefolge zum Schutz von Samarabhata.
स्वाधीनं चाकरोत्तस्य भाण्डागारं कनीयसः । तं तु भीमभटं ज्येष्ठं सर्वाकारमपाकरोत् ॥ ६०
svaadhiinam caakarottasya bhaandaagaaram kaniiyasah | tam tu bhiimabhatam jyeshtham sarvaakaaramapaakarot || 60
All seine Schätze übereignete er dem Jüngeren, und den Älteren, Bhimabhata, demütigte er in aller Form.
ततो माता तमाहूय सा वक्ति स्म मनोरमा । नर्तकीरागिणा तावत्पित्रा त्वं परिवर्जितः ॥ ६१
tato maataa tamaahuuya saa vakti sma manoramaa | nartakiiraaginaa taavatpitraa tvam parivarjitah || 61
Da rief seine Mutter Manoramaa ihn zu sich und sprach: „Du wurdest von einem Vater enterbt, der ein Tanzpüppchen liebt.
तन्मातामहशालां त्वं गच्छ पाटलिपुत्रकम् । तत्र मातामहः त्वं ते राज्यं दास्यत्यपुत्रकः ॥ ६२
tanmaataamahashaalaam tvam gaccha paataliputrakam | tatra maataamahah tvam te raajyamdaasyatyaputrakah || 62
Drum reite nach Paataliputra an den Hof meines Vaters. Dein Großvater, selbst ohne Sohn, wird dir sein Reich übertragen.
इह त्वां चैष समरभटो हन्याद्रिपुर्बली । इति मातुर्वचः श्रुत्वा तां स भीमभटोऽब्रवीत् ॥ ६३
iha tvaam caisha samarabhato hanyaadripurbalii | iti maaturvacah shrutvaa taam sa bhiimabhato’braviit || 63
Hier würde dieser Samarabhata dich umbringen, er ist ein gar mächtiger Feind!“
Nachdem Bhiimabhata die Worte der Mutter gehört hatte, sagte er zu ihr:
क्षत्रियः सन्न देशं स्वं त्यक्ष्यामि क्लीबवद्भयात् । धीरा भवाम्ब कः शक्तो वराको मां प्रबाधितुम् ॥ ६४
kshatriyah sanna desham svam tyakshyaami kliibavadbhayaat | dhiiraa bhavaamba kah shakto varaako maam prabaadhitum || 64
„Ich bin ein Krieger und verlasse mein Land nicht wie ein verschnittener Feigling!
Sei standhaft, Mutter! Welcher erbärmliche Wicht sollte mich je vertreiben!“
इत्युक्तवन्तं तं माता साब्रवीत्तर्हि भूयसः । सहायान्कुरु रक्षार्थं मदीयैस्त्वं धनैरिति ॥ ६५
ityuktavantam tam maataa saabraviittarhi bhuuyasah | sahaayaankuru rakshaartham madiiyaistvam dhanairiti || 65
Darauf riet die Mutter ihm: „Dann umgib dich mit noch mehr Gefährten zu deinem Schutz, und nimm mein Geld dafür!“
ततो भीमभटोऽब्रवीदेतदम्ब न शोभते । एवं हि सत्यं तातस्य प्रातिपक्ष्यं कृतं भवेत् ॥ ६६
tato bhiimabhato’braviidetadamba na shobhate | evam hi satyam taatasya praatipakshyam krtam bhavet || 66
Da entgegnete Bhimabhata: „Das, liebe Mutter, geziemt sich nicht, denn damit ginge ich endgültig in Opposition zum Vater!
तन्मे त्वदाशिषैव स्यात्कल्याणं निर्वृता भव । इत्याश्वास्य स तां भीमभटो निरगमत्ततः ॥ ६७
tanme tvadaashishaiva syaatkalyaanam nirvrtaa bhava | ityaashvaasya sa taam bhiimabhato niragamattatah || 67
Dein Segen ist mir Heil genug. Sei unbesorgt!“ Nachdem Bhimabhata seine Mutter also beruhigt hatte, ging er hinaus.
तावच्च तत्र बुद्ध्वा तत्पौराः सर्वे व्यचिन्तयन् । अनौचित्यं परं राज्ञा कृतं भीमभटस्य तु ॥ ६८
taavacca tatra buddhvaa tatpauraah sarve vyacintayan | anaucityam param raajnaa krtam bhiimabhatasya tu || 68
Inzwischen hatten alle Bürger schon davon gehört und dachten: ‚Da hat der König dem Bhimabhata ja eine echte Gemeinheit angetan!
नैवास्य राज्यं समरभटो हर्तुं प्रगल्भते । तदेष पूर्वसेवायाः कालो भीमभटस्य नः ॥ ६९
naivaasya raajyam samarabhato hartum pragalbhate | tadesha puurvasevaayaah kaalo bhiimabhatasya nah || 69
Samarabhata ist aber nicht kühn genug, Bhimabhata das Reich zu entreißen.
So lasst uns ihm noch zu Diensten sein, bevor seine Zeit gekommen ist!‘
इति निश्चित्य गुप्तं ते पौरा भीमभटं धनैः । तथापुष्यन्यथा सोऽत्र तस्थौ भृत्यैः समं सुखम् ॥ ७०
iti nishcitya guptam te pauraa bhiimabhatam dhanaih | tathaapushyanyathaa so’tra tasthau bhrtyaih samam sukham || 70
Da beschlossen die Bürger, Bhimabhata heimlich mit genug Geld zu versorgen,
daß er sich und seinen Dienern ein komfortables Leben leisten konnte.
कनिष्ठः स तु तस्यासीद्वधमेव निरूपयन् । पितुः परिच्छदकृतः परिकल्प्य तदाशयम् ॥ ७१
kanishthah sa tu tasyaasiidvadhameva niruupayan | pituh paricchadakrtah parikalpya tadaashayam || 71
Der Jüngere aber ließ sogar Opfer für seine Ermordung vollziehen, wähnend,
daß der Vater ihn in dieser Absicht mit einem Wachtrupp ausgerüstet hatte.
तावच्च शङ्खदत्ताख्यो विप्रः शूरो युवा धनी । द्वयोर्वयस्यः समरभटमेत्य तमब्रवीत् ॥ ७२
taavacca shankhadattaakhyo viprah shuuro yuvaa dhanii | dvayorvayasyah samarabhatametya tamabraviit || 72
Währenddessen kam der Brahmane Shankhadatta angeritten: mutig, jung und reich.
Beiden Brüdern wohlgesonnen, wandte er sich an Samarabhata:
भ्रात्रा वैरं न युक्तं ते नैष धर्मो न च त्वया । ज्यायान्स बाधितुं शक्यः स्यादकीर्तिः परं तव ॥ ७३
bhraatraa vairam na yuktam te naisha dharmo na ca tvayaa | jyaayaansa baadhitum shakyah syaadakiirtih param tava || 73
„Feindschaft mit dem Bruder ziemt sich nicht, du hast auch kein Recht dazu. Du kannst ihn nicht besiegen, er aber hält dir stand.
Und das wäre höchst unrühmlich für dich.“
इति श्रुवन्नधिक्षिप्य स तेन निरभर्त्स्यत । हितोपदेशो मूर्खस्य कोपायैव न शान्तये ॥ ७४
iti shruvannadhikshipya sa tena nirabhartsyata | hitopadesho muurkhasya kopaayaiva na shaantaye || 74
Als Samarabhata das hörte, fühlte er sich von ihm angegriffen und erniedrigt. Guter Rat führt bei Idioten zu Wut, nicht zur Besänftigung.
ततस्तत्कोपतो गत्वा धीरस्तद्विजिगीषया । शङ्खरदत्तो व्यधादेकसख्यं भीमभटेन सः ॥ ७५
tatastatkopato gatvaa dhiirastadvijigiishayaa | shankharadatto vyadhaadekasakhyam bhiimabhatena sah || 75
Daraufhin verließ Shankharadatta den Wutschnaubenden, und mit dem Wunsch, ihn zu besiegen,
ergriff er standhaft und ausschließlich Partei für Bhimabhata.
अथात्र मणिदत्ताख्यः कोऽपि देशान्तरागतः । आनीतवानश्वरत्नमेकमत्युत्तमं वणिक् ॥ ७६
athaatra manidattaakhyah ko’pi deshaantaraagatah | aaniitavaanashvaratnamekamatyuttamam vanik || 76
Irgendwann kam aus dem Ausland ein gewisser Manidatta angereist. Dieser Kaufmann führte ein wahres Prachtross mit sich:
शशाङ्कधवलं शुद्धशङ्खादिश्रव्यनिःस्वनम् । दुग्धाब्धेरिव कल्लोलजालमुच्छ्रितमुत्थितम् ॥ ७७
shashaankadhavalam shuddhashankhaadishravyanihsvanam | dugdhaabdheriva kallolajaalamucchritamutthitam || 77
weiß wie der Mond, wie reines Muschelrauschen für’s Gehör kaum wahrnehmbar,
schien es dem Milchozean aus sich kräuselnden Wellen entstiegen.
रोचमानैः समायुक्तचूडामण्यङ्गदादिभिः । गन्धर्वकुलसम्भूतिसंसिद्धैरिव भूषितम् ॥ ७८
rocamaanaih samaayuktacuudaamanyangadaadibhih | gandharvakulasambhuutisamsiddhairiva bhuushitam || 78
Mit gewellter Mähne, geschmückt mit Wunschjuwel und anderem Zierat, als sei es im Gandharvenzuchtgestüt getrimmt worden.
आख्यातं शङ्खदत्तेन तं च गत्वा हयोत्तमम् । क्रीणाति स्म धनैर्भीमभटस्तस्माद्वणिग्वरात् ॥ ७९
aakhyaatam shankhadattena tam ca gatvaa hayottamam | kriinaati sma dhanairbhiimabhatastasmaadvanigvaraat || 79
Als Shankhadatta ihm von dem prächtigen Pferd erzählte, ging Bhimabhata und kaufte es dem Kaufherrn für viel Geld ab.
तत्क्षणं चात्र समरभटो बुद्ध्वा तदैत्य सः । मूल्येन द्विगुणेनाश्वं वणिजो मार्गति स्म तम् ॥ ८०
tatkshanam caatra samarabhato buddhvaa tadaitya sah | muulyena dvigunenaashvam vanijo maargati sma tam || 80
In dem Moment hatte Samarabhata auch davon erfahren und ging zu dem Kaufmann, ihm das Pferd zum zweifachen Preis abzuluchsen.
परतन्त्रीकृतं तं च तस्मै नादाद्वणिग्यदा । तदा सोऽश्वं बलान्नेतुं तं प्रावर्तत मत्सरात् ॥ ८१
paratantriikrtam tam ca tasmai naadaadvanigyadaa | tadaa so’shvam balaannetum tam praavartata matsaraat || 81
Weil der es aber schon einem anderen verkauft hatte, gab der Kaufmann es nicht heraus.
Da versuchte jener es aus Eigensinn mit Gewalt zu entführen.
तेनोभयोस्तयो राजपुत्रयोः शस्त्रपाणिषु । भृत्येषु धावितेष्वत्र समभूद्युद्धमुद्धतम् ॥ ८२
tenobhayostayo raajaputrayoh shastrapaanishu | bhrtyeshu dhaaviteshvatra samabhuudyuddhamuddhatam || 82
Darob ist dann unter den beiden Prinzen und herbeigeeilten Dienern ein heftiger Kampf mit Schwertern in den Fäusten entbrannt.
तत्र भीमभटोच्चण्डदोर्दण्डनिहतानुगः । त्यक्त्वा हयं स समरभटोऽभज्यत तद्भयात् ॥ ८३
tatra bhiimabhatoccandadordandanihataanugah | tyaktvaa hayam sa samarabhato’bhajyata tadbhayaat || 83
Da erschlug Bhimabhata mit schwerem, langen Arm Samarabhatas Gefolge,
überließ ihm, das Roß loslassend, das Feld, weil der ihm unheimlich wurde.
भज्यमानं च धावित्वा केशेष्वाकृष्य पृष्ठतः । निहन्ति शङ्खदत्तस्तं यावन्मन्युभराकुलः ॥ ८४
bhajyamaanam ca dhaavitvaa kesheshvaakrshya prshthatah | nihanti shankhadattastam yaavanmanyubharaakulah || 84
Als Shankhadatta ihm nachstürmend ihn von hinten an den Haaren herumriss und ihn gerade haßerfüllt erschlagen wollte,
तावद्भीमभटः पश्चादुपेत्यैनं न्यवारयत् । आस्तां सम्प्रति तातस्य दुःखमेवं भवेदिति ॥ ८५
taavadbhiimabhatah pashcaadupetyainam nyavaarayat | aastaam samprati taatasya duhkhamevam bhavediti || 85
drehte Bhimabhata sich um und fiel ihm in den Arm: „Lass gut sein, der Vater würde sich nur grämen!“
ततः स शङ्खदत्तेन मुक्तो रक्तं व्रणैर्वमन् । त्रस्तः पलाय्य समरभटः पार्श्वमगात्पितुः ॥ ८६
tatah sa shankhadattena mukto raktam vranairvaman | trastah palaayya samarabhatah paarshvamagaatpituh || 86
Da ließ Shankhadatta von ihm ab, und Samarabhata lief, aus allen Wunden blutend, schlotternd vor Angst zu seinem Vater hin.
ततोऽत्र स्वीकृताश्वं तं वीरं भीमभटं क्षणात् । उपेत्य ब्राह्मणः कश्चिन्नीत्वा विजनमब्रवीत् ॥ ८७
tato’tra sviikrtaashvam tam viiram bhiimabhatam kshanaat | upetya braahmanah kashcinniitvaa vijanamabraviit || 87
Kaum hatte der heldenhafte Bhimabhata das Pferd an sich genommen, trat ein gewisser Brahmane auf ihn zu,
führte ihn in eine menschenleere Ecke und sagte zu ihm:
माता मनोरमा देवी यजुःस्वामी पुरोहितः । पितृमन्त्री स सुमतिस्त्वामिदं ब्रुवतेऽधुना ॥ ८८
maataa manoramaa devii yajuhsvaamii purohitah | pitrmantrii sa sumatistvaamidam bruvate’dhunaa || 88
„Deine Mutter, die Königin Manoramaa, der Hauspriester Yajuhsvaami und deines Vaters Minister Sumati lassen dir Folgendes ausrichten:
जानासि यादृशो वत्स राजा त्वयि विशेषतः । अस्मिन्व्यतिकरे वृत्ते शत्रुतामेव ते गतः ॥ ८९
jaanaasi yaadrsho vatsa raajaa tvayi visheshatah | asminvyatikare vrtte shatrutaameva te gatah || 89
‚Du mußt wissen, lieber Junge, wie sehr der König dir bisher gewogen war. Nur nach diesem unseligen Vorfall ist er dein Feind geworden!
तदात्मानं च धर्मं च यशश्च यदि रक्षसि । आयतिं यदि जानासि यद्यस्मान्मन्यसे हितान् ॥ ९०
tadaatmaanam ca dharmam ca yashashca yadi rakshasi | aayatim yadi jaanaasi yadyasmaanmanyase hitaan || 90
Wenn du also dich selbst, dein Recht und deinen guten Ruf schützen willst,
wenn du an die Zukunft glaubst und uns für deine Freunde hältst,
तदर्कोऽस्तं गतो यावदितस्तावदलक्षितः । निर्गत्य साम्प्रतं सिद्ध्यै मातामहगृहं व्रज ॥ ९१
tadarko’stam gato yaavaditastaavadalakshitah | nirgatya saampratam siddhyai maataamahagrham vraja || 91
dann reite bei Sonnenuntergang ungesehen weg von hier, an den Hof deines Großvaters, wo das Glück deiner harrt.“
इति संदिष्टवद्भिश्च सद्रत्नस्वर्णपूरितम् । तैरिदं प्रेषितं भाण्डं मद्धस्तेन च गृह्यताम् ॥ ९२
iti samdishtavadbhishca sadratnasvarnapuuritam | tairidam preshitam bhaandam maddhastena ca grhyataam || 92
Das ist ihre Botschaft, und jetzt empfange aus meiner Hand diesen mit Gold und Edelsteinen gefüllten Korb, den sie dir senden!“
एतत्तस्माद्विजाच्छ्रुत्वा स तथेत्यभिनन्द्य च । सुधीस्तत्स्वर्णसद्रत्नभाण्डं भीमभटोऽग्रहीत् ॥ ९३
etattasmaadvijaacchrutvaa sa tathetyabhinandya ca | sudhiistatsvarnasadratnabhaandam bhiimabhato’grahiit || 93
Als der kluge Bhimabhata das von dem Brahmanen gehört hatte, sagte er: „Das werde ich tun!“
und nahm den Korb mit Gold und Edelsteinen an.
दत्त्वा च प्रतिसंदेशमनुरूपं विसृज तम् । द्विजं कृपाणपाणिस्तमारूढोऽभूत्तुरङ्गमम् ॥ ९४
dattvaa ca pratisamdeshamanuruupam visrja tam | dvijam krpaanapaanistamaaruudho’bhuutturangamam || 94
Er gab dem Brahmanen noch eine passende Gegenbotschaft mit auf den Weg und entließ ihn.
Sodann bestieg er das Prachtross mit dem Schwert in der Hand.
गृहीतहेमरत्नेन द्वितीयाश्वाधिरोहिणा । सहितः शङ्खदत्तेन सोऽथ प्रस्थितवांस्ततः ॥ ९५
grhiitahemaratnena dvitiiyaashvaadhirohinaa | sahitah shankhadattena so’tha prasthitavaamstatah || 95
Da nahm auch Shankhadatta ein paar Juwelen und Gold an sich und bestieg das zweite Pferd. So ritten sie davon.
दूरं व्यतीत्य चाध्वानं निशीथे स नृपात्मजः । प्रापद्भीमभटो मार्गमध्ये शरवणं महत् ॥ ९६
duuram vyatiitya caadhvaanam nishiithe sa nrpaatmajah | praapadbhiimabhato maargamadhye sharavanam mahat || 96
Als sie schon eine lange Strecke zurückgelegt hatten, erreichte Prinz Bhimabhata gegen Ende der Nacht
eine dichtes Rohrdickicht, das ihnen den Weg versperrte.
तत्रानवरतं तस्य सवयस्यस्य गच्छतः । पतद्वाजिखुरक्षण्णशरशब्दप्रबोधितम् ॥ ९७
tatraanavaratam tasya savayasyasya gacchatah | patadvaajikhurakshannasharashabdaprabodhitam || 97
Da er mit seinem Gefährten unentwegt weiterritt und die Pferde mit ihren Hufen das Röhricht zertrampelten,
erwachten von all dem Krachen und Bersten
उत्थाय सिंहमिथुनमुद्गर्जत्पोतकैः सह । अपाटयत्तौ तुरगौ नखैरुदरयोरधः ॥ ९८
utthaaya simhamithunamudgarjatpotakaih saha | apaatayattau turagau nakhairudarayoradhah || 98
ein Löwe, eine Löwin und ihre Jungen, die unter lautem Gebrüll aufsprangen, sich auf die beiden Pferde stürzten
und ihnen mit ihren Krallen die Unterbäuche aufrissen.
सद्वितीयश्च तान्सर्वान्सिंहान्वीरः स तत्क्षणम् । खड्गप्रहारलूनाङ्गानकरोद्गतजीवितान् ॥ ९९
sadvitiiyashca taansarvaansimhaanviirah sa tatkshanam | khadgaprahaaraluunaangaanakarodgatajiivitaan || 99
Im selben Moment hatten der Held und sein Gefährte zu zweit alle Löwen mit mächtigen Schwerthieben ihrer Glieder
und bald ihres Lebens beraubt.
समित्रोऽप्यवरुह्याथ तुरगौ यावदीक्षते । तावद्विगलितान्त्रौ तौ भूमावपततामुभौ ॥ १००
samitro’pyavaruhyaatha turagau yaavadiikshate | taavadvigalitaantrau tau bhuumaavapatataamubhau || 100
Dann stiegen er und sein Freund ab, um nach den Pferden zu sehen.
Beiden war schon das Gedärm ausgetreten, sodaß sie tot zu Boden fielen.
तद्दृष्ट्वा स विषण्णस्तं शङ्खदत्तमभाषत । सखे विरुद्धात्स्वजनाद्वयं यत्नात्पलायिताः ॥ १०१
taddrshtvaa sa vishannastam shankhadattamabhaashata | sakhe viruddhaatsvajanaadvayam yatnaatpalaayitaah || 101
Als Bhimabhata das sah, sprach er entmutigt zu Shankhadatta: „O Freund, mit Müh und Not unseren feindlichen Verwandten entkommen,
ब्रूहि यत्नशतेनापि क्व पलायामहे विधेः । येनेहापि हताः स्मोऽद्य वाहमात्रासहिष्णुना ॥ १०२
bruuhi yatnashatenaapi kva palaayaamahe vidheh | yenehaapi hataah smo’dya vaahamaatraasahishnunaa || 102
sag mir, ob wir mit Hunderten von Kraftakten auch unserem Schicksal entrinnen, das uns hier niedergeschmettert
und nicht mal mehr die Reittiere gelassen hat!
यत्कृते विहितो देशत्यागः सोऽपि हयो मृतः । तदस्माभिः कथं पद्भ्यां गम्येयमटवी निशि ॥ १०३
yatkrte vihito deshatyaagah so’pi hayo mrtah | tadasmaabhih katham padbhyaam gamyeyamatavii nishi || 103
Das Pferd, für welches ich mein Land aufgab, ist tot. Wie sollen wir zu Fuß durch dieses Dickicht kommen, bei Nacht?“
इत्युक्तस्तेन स सुहृच्छङ्खदत्तस्तमब्रवीत् । नैतन्नवं जयति यत्पौरुषं विधुरो विधिः ॥ १०४
ityuktastena sa suhrcchankhadattastamabraviit | naitannavam jayati yatpaurusham vidhuro vidhih || 104
Auf diese Frage erwiderte Freund Shankhadatta: „Das ist nichts Neues, daß feindliche Fügung den Mut besiegt.
निसर्ग एव तस्यायं धैर्येण तु स जीयते । वातोऽद्रेरिव किं कुर्याद्धीरस्याकम्पितस्य सः ॥ १०५
nisarga eva tasyaayam dhairyena tu sa jiiyate | vaato’dreriva kim kuryaaddhiirasyaakampitasya sah || 105
Das ist nun mal ihre Natur. Eiserner Wille aber wird sie beugen. Was kann sie dem Unerschütterlichen schaden,
oder der Sturm dem festen Fels?
तदेह्यारूढधैर्याश्वौ व्रजावोऽत्रेति वादिना । शङ्खदत्तेन स समं प्रायाद्भीमभटस्ततः ॥ १०६
tadehyaaruudhadhairyaashvau vrajaavo’treti vaadinaa | shankhadattena sa samam praayaadbhiimabhatastatah || 106
Also los, lass uns die Pferde des Wagemuts besteigen und weiterziehen!“ Von Shankhadatta aufgefordert, ging Bhimabhata mit ihm weiter.
व्यतिक्रान्तस्य शनकैः कान्तारमथ तस्य तत् । शरपाटितपादस्य शर्वरी पर्यहीयत ॥ १०७
vyatikraantasya shanakaih kaantaaramatha tasya tat | sharapaatitapaadasya sharvarii paryahiiyata || 107
Wie sie da so vorsichtig Schritt für Schritt das Röhricht durchquerten, die Füße vom zersplitterten Bambus zerschnitten,
ging auch diese Nacht zu Ende.
उदितेऽथ जगद्दीपे भानौ नैशतमोमुषि । मार्गाब्जिनीसरोजेषु मधुरक्वणितालिषु ॥ १०८
udite’tha jagaddiipe bhaanau naishatamomushi | maargaabjiniisarojeshu madhurakvanitaalishu || 108
Als die Sonne, Lampe der Welt, aufging und das nächtliche Dunkel wegriss, schienen die Lotusse am Wegesrand,
dem Seewasser grad entstiegen, einander mit süßem Bienensummen,
दिष्ट्या सिंहादिसंकीर्णा तीर्णोऽयमटवीं इमाम् । जल्पत्स्विवोत्फुल्लमुखेष्वन्योन्यमवलोक्य तम् ॥ १०९
dishtyaa simhaadisamkiirnaa tiirno’yamataviim imaam | jalpatsvivotphullamukheshvanyonyamavalokya tam || 109
als sie ihn sahen, mit aufblühenden Lotusmäulchen zuflüstern zu wollen: „Dem Himmel sei Dank!
Endlich hat dieser Mensch den von Löwen und anderem Getier wimmelnden Bambuswald hinter sich gebracht!“
क्रमेण गच्छन्नुटजैः समकीर्णं तपस्विनाम् । पुलिनं जह्नुकन्यायाः प्रापत्स सवयस्यकः ॥ ११०
kramena gacchannutajaih samakiirnam tapasvinaam | pulinam jahnukanyaayaah praapatsa savayasyakah || 110
Schritt für Schritt erreichten Bhimabhata und sein Gefährte den von Asketenhütten übersäten Strand Gangas, der Jahnutochter.
तत्र शार्वशिरोवासलग्नचन्द्रामृतैरिव । तज्जलैः स्वादुभिः शीतैः स्नातो विश्राम्यति स्म सः ॥ १११
tatra shaarvashirovaasalagnacandraamrtairiva | tajjalaih svaadubhih shiitaih snaato vishraamyati sma sah || 111
Hier badete er und erquickte sich in den kühlen Wassern des Ganges, süß vom Nektar der in Shivas Haupthaar steckenden Mondsichel.
व्याधान्मार्गागतात्क्रीतैर्भृष्टैश्च हरिणामिषैः । शङ्खदत्तोपनीतैश्च देहवृत्तिं व्यधत्त सः ॥ ११२
vyaadhaanmaargaagataatkriitairbhrishtaishca harinaamishaih | shankhadattopaniitaishca dehavrttim vyadhatta sah || 112
Dann aß er das für den Körper so bekömmliche Wildbret, das sie unterwegs einem Jäger abgekauft hatten,
und welches Shankhadatta ihm am Spieß gebraten vorsetzte.
उत्तरितुमशक्यां च पूर्णामालोक्य जाह्नवीम् । तरङ्गहस्तैरसकृद्वारयन्तीमिवोच्छ्रितैः ॥ ११३
uttaritumashakyaam ca puurnaamaalokya jaahnaviim | tarangahastairasakrdvaarayantiimivocchritaih || 113
Als er sah, wie voll und unmöglich zu überqueren der Ganges war und ihn mit erhobenen Wellenhänden unentwegt abzuwehren schien,
तस्याः कूलेन स ततो गत्वा ब्राह्मणपुत्रकम् । स्वाध्यायासक्तमद्राक्षीद्विजनस्थोटजाङ्गणे ॥ ११४
tasyaah kuulena sa tato gatvaa braahmanaputrakam | svaadhyaayaasaktamadraakshiidvijanasthotajaangane || 114
wanderte er am Flussufer entlang. Da sah er im Hof einer abgelegenen Laubhütte einen Brahmanenjungen,
wie er versuchte, richtig zu meditieren.
उपेत्य तमपृच्छच्च कस्त्वं किमिह निर्जने । एकाक्येव करोषीति ततः सोऽप्येनमभ्यधात् ॥ ११५
upetya tamaprcchacca kastvam kimiha nirjane | ekaakyeva karoshiiti tatah so’pyenamabhyadhaat || 115
Er trat auf ihn zu und fragte: „Wer bist du, und was treibst du hier in der Einsamkeit ganz allein?“ Woraufhin der zur Antwort gab:
अहं वाराणसीवासी श्रीकण्ठाख्यद्विजात्मजः । नीलकण्ठाभिधः पित्रा कृतसंस्कारपद्धतिः ॥ ११६
aham vaaraanasiivaasii shriikanthaakhyadvijaatmajah | niilakanthaabhidhah pitraa krtasamskaarapaddhatih || 116
„Ich heiße Nilakantha und bin der Sohn des Brahmanen Shrikantha aus Benares.
Nachdem der Vater die Reinigungszeremonien an mir vollzogen hatte,
सोऽहं गुरुकुलाधीतविद्यो बाल्ये निजं गृहम् । उपैमि यावत्तावन्मे विनष्टाः सर्वबान्धवाः ॥ ११७
so’ham gurukulaadhiitavidyo baalye nijam grham | upaimi yaavattaavanme vinashtaah sarvabaandhavaah || 117
habe ich in der Familie meines Lehrers die Schulausbildung abgeschlossen. Als ich dann, noch als Junge, in mein Elternhaus zurückkehrte, waren alle Verwandten schon tot.
तेनानाथोऽर्थहीनश्च गार्हस्थ्यासिद्धिदुःस्थितः । निर्विण्णोऽहमिहागत्य तपस्तीव्रमशिश्रियम् ॥ ११८
tenaanaatho’rthahiinashca gaarhasthyaasiddhiduhsthitah | nirvinno’hamihaagatya tapastiivramashishriyam || 118
Damit war ich, vaterlos und ohne Geld, nicht in der Lage, ein fürsorglicher Familienvater zu sein.
Verzweifelt kam ich her, um bei strenger Entsagung Zuflucht zu finden.
ततः स्वप्नेऽब्रवीद्देवी गङ्गा दत्त्वा फलानि मे । एतानि खादंस्तिष्ठेह यावत्प्राप्स्यसि वाञ्छितम् ॥ ११९
tatah svapne’braviiddevii gangaa dattvaa phalaani me | etaani khaadamstishtheha yaavatpraapsyasi vaanchitam || 119
Dann sprach im Traum Flußgöttin Ganga zu mir: „Bleib hier, iß die Früchte, die ich dir gebe! Dann bekommst du das Ersehnte!“
एतच्छ्रुत्वा प्रबुद्ध्यैव गत्वा स्नात्वा निशाक्षये । प्रापं फलानि गङ्गायामागतानि जलान्तरे ॥ १२०
etacchrutvaa prabuddhyaiva gatvaa snaatvaa nishaakshaye | praapam phalaani gangaayaamaagataani jalaantare || 120
Als ich das zum Ende der Nacht gehört hatte, erwachte ich und ging schwimmen.
Dann fischte ich die vom Ganges angeschwemmten Früchte aus dem Wasser.
तान्यानीयामृतस्वादून्युटजेऽहं च भुक्तवान् । एवं तान्यन्वहं प्राप्तान्यश्नन्नहमिह स्थितः ॥ १२१
taanyaaniiyaamrtasvaaduunyutaje’ham ca bhuktavaan | evam taanyanvaham praaptaanyashnannahamiha sthitah || 121
Die Früchte, süß wie Lebenselixir, brachte ich in meine Hütte und aß sie auf. Und so sammle ich sie jeden Tag, esse sie und lebe hier.“
इति तेनोदिते शङ्खदत्तं भीमभटोऽब्रवीत् । अस्मै गार्हस्थ्यपर्याप्तं ददामि गुणिने धनम् ॥ १२२
iti tenodite shankhadattam bhiimabhato‘braviit | asmai gaarhasthyaparyaaptam dadaami gunine dhanam || 122
Nachdem er ihnen das erzählt hatte, sagte Bhimabhata zu Shankhadatta: „Ich geb dem braven Kerl genug Geld für sein Familienvaterdasein.“
तच्छ्रुत्वा श्रद्धितवचास्तेन राजसुतोऽथ सः । मात्रा निसृष्टं तद्द्रव्यमदात्तस्मै द्विजन्मने ॥ १२३
tacchrutvaa shraddhitavacaastena raajasuto’tha sah | maatraa nisrshtam taddravyamadaattasmai dvijanmane || 123
Als der ihm daraufhin zustimmte, schenkte der Prinz dem Brahmanen das ihm zuvor von der Mutter überlassene Geld.
अलुप्तसत्त्वकोषाणां महत्त्वं महतां हि किम् । आकर्णितां परस्यार्तिं न चेच्छिन्दन्ति तत्क्षणम् ॥ १२४
aluptasattvakoshaanaam mahattvam mahataam hi kim | aakarnitaam parasyaartim na cecchindanti tatkshanam || 124
Was sonst sollten die kraft unverletztem Mut und Reichtum Mächtigen mit ihrer Macht beginnen,
wenn ihnen die Not eines anderen zu Ohren kommt und sie diese nicht gleich behöben?
कृतार्थीकृत्य तं विप्रं ततो गत्वा स सर्वतः । चिन्वन्नुत्तरणोपायं गङ्गायां नाप्तवान्यदा ॥ १२५
krtaarthiikrtya tam vipram tato gatvaa sa sarvatah | cinvannuttaranopaayam gangaayaam naaptavaanyadaa || 125
Nachdem er den Brahmanen reich gemacht, zog er weiter und suchte überall eine Möglichkeit, über den Ganges zu gelangen, fand aber keine.
तदा भीमभटो मूर्धनिबद्धासिविभूषणः । शङ्खदत्तयुतो दोभ्यां तरीतुं तामवातरत् ॥ १२६
tadaa bhiimabhato muurdhanibaddhaasivibhuushanah | shankhadattayuto dobhyaam tariitum taamavaatarat || 126
Also band Bhimabhata sich Schwert und Schmuck auf den Kopf und schickte sich an,
mit Shankhadatta zusammen über den Fluß zu schwimmen.
मध्यभागे च वार्योघदूरीकृतवयस्यकः । कथंचित्तीर्णवान्पारं ह्रियमाणः स वीचिभिः ॥ १२७
madhyabhaage ca vaaryoghaduuriikrtavayasyakah | kathamcittiirnavaanpaaram hriyamaanah sa viicibhih || 127
In der Flussmitte wurde sein Gefährte durch die Strömung weit von ihm abgetrieben,
und er selbst, von den Wellen erfasst, konnte noch gerade eben das andere Ufer erreichen.
पारं प्राप्तस्य मित्रं तं शङ्खदत्तमपश्यतः । अन्विष्यतश्चानुतटं तस्यास्तमगमद्रविः ॥ १२८
paaram praaptasya mitram tam shankhadattamapashyatah | anvishyatashcaanutatam tasyaastamagamadravih || 128
Hier angelangt, konnte er aber den Freund nicht finden. Während er noch das Ufer nach ihm absuchte, ging die Sonne unter.
ततो निराशो हा मित्रेत्याक्रन्दन्नतिदुःखितः । गङ्गायां क्षेप्तुमात्मानमुद्यतोऽभून्निशागमे ॥ १२९
tato niraasho haa mitretyaakrandannatiduhkhitah | gangaayaam ksheptumaatmaanamudayto’bhuunnishaagame || 129
Da ließ er alle Hoffnung fahren und klagte verzweifelt: „Oh Weh, mein armer Freund!“
Und bei Einbruch der Nacht war er so weit, sich in den Ganges zu stürzen:
जीवितं मे सखा देवि जाह्नव्यपहृतस्त्वया । तच्छून्यं देहमप्येतं त्वं गृहाणाधुना मम ॥ १३०
jiivitam me sakhaa devi jaahnavyapahrtastvayaa | tacchuunyam dehamapyetam tvam grhaanaadhunaa mama || 130
„O Göttin Jaahnavi, den Freund hast du, und damit auch das Leben mir entrissen. Nimm jetzt die leere Körperhülle hier!“
इत्युक्त्वा यावदात्मानं क्षेप्तुमिच्छति तत्र सः । तावदाविरभूत्साक्षाद्गङ्गा तस्याम्बुमध्यतः ॥ १३१
ityuktvaa yaavadaatmaanam ksheptumicchati tatra sah | taavadaavirabhuutsaakshaadgangaa tasyaambumadhyatah || 131
Als er das ausrief und schon ins Wasser springen wollte, wurde mitten in den Fluten Flussgöttin Gangaa sichtbar.
अब्रवीत्तीव्रसंवेगतुष्टा सा तं च तत्क्षणम् । मा पुत्र साहसं कार्षीः स ते जीवन्सखा स्थितः ॥ १३२
abraviittiivrasamvegatushtaa saa tam ca tatkshanam | maa putra saahasam kaarshiih sa te jiivansakhaa sthitah || 132
Von seiner Aufgewühltheit beeindruckt sprach sie ihn sogleich an: „Lass dich nicht hinreißen, mein Junge! Dein Freund lebt noch!
अचिरेण च संयोगस्तव तेन भविष्यति । प्रतिलोमानुलोमाख्यां विद्यां चैतां गृहाण मे ॥ १३३
acirena ca samyogastava tena bhavishyati | pratilomaanulomaakhyaam vidyaam caitaam grhaana me || 133
Über kurz oder lang bist du wieder mit ihm vereint. Empfange nun die Zauberformel ‚Mit dem Strich – gegen den Strich‘ von mir.
अदृश्यः स्यात्परस्यैतामनुलोमां पठन्नरः । प्रतिलोमां पठन्कुर्यादिष्टरूपप्रकाशनम् ॥ १३४
adrshyah syaatparasyaitaamanulomaam pathannarah | pratilomaam pathankuryaadishtaruupaprakaashanam || 134
Für andere unsichtbar wird, wer sie mit dem Strich, also vorwärts, aufsagt.
Sagt er sie gegen den Strich, also rückwärts, auf, so erscheint er in jeder gewünschten Gestalt.
एतत्प्रभावा विद्येयं यत्सा सप्ताक्षरोम्भिता । एतत्प्रभावात्त्वं चास्यां पृथ्व्यां राजा भविष्यसि ॥ १३५
etatprabhaavaa vidyeyam yatsaa saptaaksharombhitaa | etatprabhaavaattvam caasyaam prthvyaam raajaa bhavishyasi || 135
Sieben Silben enthalten die Schlagkraft dieser Formel. Kraft ihrer Wirkung wirst du König der Welt sein.“
इत्युक्त्वा दत्तविद्या सा तिरोऽभूत्तस्य जाह्नवी । जातास्थः सखिलाभादौ मरणात्सोऽप्युपारमत् ॥ १३६
ityuktvaa dattavidyaa saa tiro’bhuuttasya jaahnavii | jaataasthah sakhilaabhaadau maranaatso’pyupaaramat || 136
Als sie das gesagt und ihm die Zauberformel gegeben hatte, verschwand die Jahnutochter aus seiner Nähe.
Nun, da er bedachte, daß er den Freund und anderes mehr erhalten sollte, ließ er auch vom Selbstmord ab.
मित्रप्राप्त्युत्सुको नीत्वा कृच्छ्रात्पद्म इव क्षपाम् । प्रातर्भीमभटस्तं स चिन्वन्प्रस्थितवांस्ततः ॥ १३७
mitrapraaptyutsuko niitvaa krcchraatpadma iva kshapaam | praatarbhiimabhatastam sa cinvanprasthitavaamstatah || 137
Das Wiedersehen mit dem Freund ersehnend, verbrachte Bhimabhata diese Nacht wie ein Lotus zitternd.
Am nächsten Morgen brach er auch sofort auf, den Freund zu suchen.
अथान्वेष्टुं क्रमादेतं शङ्खदत्तं परिभ्रमन् । देशं स लाटविषयं कदाचित्प्रापदेककः ॥ १३८
athaanveshtum kramaadetam shankhadattam paribhraman | desham sa laatavishayam kadaacitpraapadekakah || 138
Wie er nun auf der Suche nach Shankhadatta überall umherreiste, gelangte er auch, immer noch allein, in die Gegend von Laata,
यत्रासंकीर्णवर्णोऽपि जनश्चित्रोज्ज्वलस्थितिः । निलयोऽपि कलानां यो न दोषाकरशब्दभाक् ॥ १३९
yatraasamkiirnavarno’pi janashcitrojjvalasthitih | nilayo’pi kalaanaam yo na doshaakarashabdabhaak || 139
wo die Farben Stände zwar nicht vermischt waren, das Volk aber ein buntes, unbeschwertes Leben führte,
wo die Künste zu Hause, die Leute aber nachweislich keine Übeltäter waren.
तत्रान्तर्नगरे देवकुलावासान्विलोकयन् । भ्रान्त्वा स द्यूतकाराणामेकां शालामवाप्तवान् ॥ १४०
tatraantarnagare devakulaavaasaanvilokayan | bhraantvaa sa dyuutakaaraanaamekaam shaalaamavaaptavaan || 140
In dieser Stadt wanderte er also umher, sah sich Tempel und Wohnhäuser an, und fand sich endlich vor einer Spielhalle wieder.
तत्र प्रविश्य चापश्यत्कितवानक्षदेविनः । कटिकर्पटमात्रैकवसनानपि पेशलैः ॥ १४१
tatra pravishya caapashyatkitavaanakshadevinah | katikarpatamaatraikavasanaanapi peshalaih || 141
Dort trat er ein und sah Würfelspieler, die eigentlich keine waren, nur in Hüfttücher gewickelt, mit ihren kräftigen,
विभक्तैः पीवरैश्चाङ्गैर्भोगव्यायामसूचकैः । शंसतो गूढमैश्वर्यमर्थार्थाश्रिततत्कलम् ॥ १४२
vibhaktaih piivaraishcaangairbhogavyaayaamasuucakaih | shamsato guudhamaishvaryamarthaarthaashritatatkalam || 142
wohlgestalten, gutgenährten Körpern auf reichlich Essen und Leibesertüchtigung, ja auf Einfluss schließen ließen,
den sie hier verbargen, und die sich jetzt nur des Geldes wegen eingefunden hatten.
कृतालापैश्च तैः साकं द्यूतमारभते स्म सः । अयं साभरणोऽस्माकं भक्ष्य इत्यात्तबुद्धिभिः ॥ १४३
krtaalaapaishca taih saakam dyuutamaarabhate sma sah | ayam saabharano’smaakam bhakshya ityaattabuddhibhih || 143
Nachdem er mit ihnen ein paar Worte gewechselt hatte, schlug er ein Spielchen vor. ‚Der ist mit seinem Schmuck ein rechter Leckerbissen
für uns‘, dachten die Schlitzohren und ließen ihn mitspielen.
ततस्तेन हृतं तेषां जित्वाक्षैरखिलं धनम् । धूर्तैर्यद्वञ्चयित्वान्यांस्तैरभूत्समुपार्जितम् ॥ १४४
tatastena hrtam teshaam jitvaakshairakhilam dhanam | dhuurtairyadvancayitvaanyaamstairabhuutsamupaarjitam || 144
Da besiegte er die Schurken beim Würfeln und nahm ihnen alles Geld wieder ab,
das sie von anderen beim Würfeln ergaunert und angehäuft hatten.
हारितार्थाश्च कितवान्स्वगृहान्गन्तुमुद्यतान् । द्वारार्पितभुजो रुद्ध्वा स तान्भीमभटोऽब्रवीत् ॥ १४५
haaritaarthaashca kitavaansvagrhaangantumudyataan | dvaaraarpitabhujo ruddhvaa sa taanbhiimabhato’braviit || 145
Als den Spielern all ihr Geld genommen war und sie sich anschickten, den Heimweg anzutreten,
versperrte Bhimabhata, seine Arme gegen die Tür stemmend, ihnen den Weg und sagte:
क्व गच्छथेदं गृह्णीत धनं किममुना मम । मयैतद्देयमिष्टेभ्यो यूयं चेष्टा न किं मम ॥ १४६
kva gacchathedam grhniita dhanam kimamunaa mama | mayaitaddeyamishtebhyo yuuyam ceshtaa na kim mama || 146
„Wohin wollt ihr denn? Nehmt euer Geld mit. Was soll ich damit.
Ich will es meinen Freunden geben. Oder seid ihr vielleicht nicht meine Freunde?
भवद्भिः सदृशानिष्टान्सखीन्प्राप्नोम्यहं कुतः । इति तस्मिन्वदत्येव तेष्वगृह्णत्सु च ह्रिया ॥ १४७
bhavadbhih sadrshaanishtaansakhiinpraapnomyaham kutah | iti tasminvadatyeva teshvagrhnatsu ca hriyaa || 147
Wo sonst finde ich solche lieben Freunde wie euch?“ Als er ihnen das so sagte, nahmen sie vor lauter Scham nichts an.
अक्षक्षपणको नाम तत्रैकः कितवोऽब्रवीत् । तद्द्यूतपरिभाषैषा हारितं यन्न दीयते ॥ १४८
akshakshapanako naama tatraikah kitavo’braviit | taddyuutaparibhaashaishaa haaritam yanna diiyate || 148
Da sagte ein gewisser Akshakshapanaka: „Die Regel unter Spielern lautet: Was du gewonnen hast, gibst du nicht zurück.
तथाप्येष सुहृद्भूत्वा यद्यस्मभ्यां प्रयच्छति । स्वेच्छया जितमप्यर्थं तद्गृह्णीमो वयं न किम् ॥ १४९
tathaapyesha suhrdbhuutvaa yadyasmabhyaam prayacchati | svecchayaa jitamapyartham tadgrhniimo vayam na kim || 149
Wenn also dieser, unser Freund geworden, aus freien Stücken uns seinen Gewinn anbietet – warum nehmen wir ihn dann nicht?“
तच्छ्रुत्वा तेऽब्रुवन्नन्ये सख्यं चेदेष शाश्वतम् । तादृशं कुरुतेऽस्माभिस्तदैतदुपपद्यते ॥ १५०
tacchrutvaa te’bruvannanye sakhyam cedesha shaashvatam | taadrsham kurute’smaabhistadaitadupapadyate || 150
Als die andern das hörten, riefen sie: „Wenn er ewige Freundschaft mit uns schließt – dann passt das doch!“
एवमुक्तवतस्तान्स मत्वा वीरांस्तथेति तैः । व्यधाद्भीमभटः सख्यमदात्तेभ्यश्च तद्धनम् ॥ १५१
evamuktavatastaansa matvaa viiraamstatheti taih | vyadhaadbhiimabhatah sakhyamadaattebhyashca taddhanam || 151
Als sie das so sagten, hielt Bhimabhata sie für anständige Männer.
„So sei es!“ sagte er, schloss Freundschaft und gab ihnen ihr Geld zurück.
तदर्थितश्च तैः साकमुद्याने सकुटुम्बकैः । गत्वा भोजनपानाद्यैर्व्यहरत्तदुपाहृतैः ॥ १५२
tadarthitashca taih saakamudyaane sakutumbakaih | gatvaa bhojanapaanaadyairvyaharattadupaahrtaih || 152
Von ihnen eingeladen, ging er mit ihren Familien in einen Garten,
um sich an Speise, Trank und weiteren Dingen, die sie ihm vorsetzten, zu laben.
ततोऽक्षक्षपणाद्यैस्तैः पृष्टस्तेभ्योऽब्रवीन्निजम् । स वंशनामवृत्तान्तमपृच्छच्च तथैव तान् ॥ १५३
tato’kshakshapanaadyaistaih prshtastebhyo’braviinnijam | sa vamshanaamavrttaantamaprcchacca tathaiva taan || 153
Von Akshakshapana und den anderen aufgefordert, sagte er Namen, Herkunft und was er erlebt hatte. Dann fragte er auch sie danach.
अथैवमक्षक्षपणस्तस्मै स्वोदन्तमभ्यधात् । शिवदत्ताभिधानोऽभूद्ब्राह्मणो हस्तिनापुरे ॥ १५४
athaivamakshakshapanastasmai svodantamabhyadhaat | shivadattaabhidhaano’bhuudbraahmano hastinaapure || 154
Da erzählte Akshakshapana ihm seine Lebensgeschichte: „In Hastinaapura lebte ein Brahmane namens Shivadatta.
तस्याहं वसुदत्ताख्यो महाधनवतः सुतः । बाल्ये मया शस्त्रविद्या वेदविद्याश्च शिक्षिताः ॥ १५५
tasyaaham vasudattaakhyo mahaadhanavatah sutah | baalye mayaa shastravidyaa vedavidyaashca shikshitaah || 155
Er war sehr reich, und ich bin sein Sohn Vasudatta. Als Kind schon lernte ich Waffen- und Schriftkunde.
ततो विवाहः पित्रा मे विहितः सदृशात्कुलात् । माता तु मे महारौद्रा दुराराध्यातिकोपना ॥ १५६
tato vivaahah pitraa me vihitah sadrshaatkulaat | maataa tu me mahaaraudraa duraaraadhyaatikopanaa || 156
Dann hat der Vater mich standesgemäß verheiratet. Meine Mutter aber war streitsüchtig, schwer zufrieden zu stellen und immer jähzornig.
तया चोद्वेजितोऽत्यर्थं दृष्ट्वा मां सपरिग्रहम् । पिता मे स्वगृहं त्यक्त्वा स गतः क्वाप्यतर्कितः ॥ १५७
tayaa codvejito’tyartham drshtvaa maam saparigraham | pitaa me svagrham tyaktvaa sa gatah kvaapyatarkitah || 157
Als die mich verheiratet sah, setzte sie meinem Vater dermaßen zu,
daß er sein Haus verließ und dahin zog, wo ihn keiner kannte.
तद्दृष्ट्वा सभयोऽम्बायाश्चित्तग्रहविधावहम् । यत्नान्नियुक्तवान्भार्यां सापि भीता तथाकरोत् ॥ १५८
taddrshtvaa sabhayo’mbaayaashcittagrahavidhaavaham | yatnaanniyuktavaanbhaaryaam saapi bhiitaa tathaakarot || 158
Als ich das sah, bekam ich es mit der Angst zu tun und schärfte meiner Frau ein, sich unbedingt an die Regeln meiner Mutter zu halten,
um sie für sich zu gewinnen. Was sie dann aus Angst auch tat.
अम्बा तु तस्या नातुष्यत्कथंचित्कलहोद्यता । तूष्णींस्थानमवज्ञानं दैन्यालापं च कैतवम् ॥ १५९
ambaa tu tasyaa naatushyatkathamcitkalahodyataa | tuushniimsthaanamavajnaanam dainyaalaapam ca kaitavam || 159
Doch war meine Mutter nie mit ihr zufrieden, immer brach sie einen Streit vom Zaun.
Wenn meine Frau schwieg, hielt sie das für Verachtung, klagte sie, so war’s eben Täuschung.
प्रत्यायनं विवादं च मन्यमाना दुराशया । को हि त्याजयितुं शक्तो वह्नेः स्वां दहनात्मताम् ॥ १६०
pratyaayanam vivaadam ca manyamaanaa duraashayaa | ko hi tyaajayitum shakto vahneh svaam dahanaatmataam || 160
Übellaunig unterstellte sie Streitsucht bei Klarstellung. Wer kann schon das Feuer die ihm eigene Brandnatur ablegen lassen?
ततस्तस्या विरुद्धैस्तैश्चेष्टितैः सा ममाचिरात् । खिन्ना भार्यापि निर्गत्य न जाने क्व गता गृहात् ॥ १६१
tatastasyaa viruddhaistaishceshtitaih saa mamaaciraat | khinnaa bhaaryaapi nirgatya na jaane kva gataa grhaat || 161
Irgendwann war sogar meine Frau durch ihre feindseligen Maneuver so entnervt, daß sie bald aus dem Haus ging, ich weiß nicht wohin.
अथोद्विग्नो गृहं त्यक्तुमना अपि बलादहम् । मिलित्वा बन्धुभिः पापैर्विवाहं कारितोऽपरम् ॥ १६२
athodvigno grham tyaktumanaa api balaadaham | militvaa bandhubhih paapairvivaaham kaarito’param || 162
Da war ich so verzweifelt, daß ich notgedrungen meine Familie verlassen wollte.
Die gehässige Verwandtschaft aber trat zusammen und nötigte mich zu einer weiteren Heirat.
सापि भार्या मम तया तथा संतापिताम्भया । उद्बध्य पाशेनात्मानं व्यापादितवती यथा ॥ १६३
saapi bhaaryaa mama tayaa tathaa samtaapitaambhayaa | udbadhya paashenaatmaanam vyaapaaditavatii yathaa || 163
Aber auch meine zweite Frau wurde von meiner Mutter so gepeinigt, daß sie sich erhängte und ihrem Leben so ein Ende setzte.
ततोऽहं नितरां खिन्नो विदेशं गन्तुमुद्यतः । निवारयद्भ्यो बन्धुभ्योऽवर्णयं मातृदुष्टताम् ॥ १६४
tato’ham nitaraam khinno videsham gantumudyatah | nivaarayadbhyo bandhubhyo’varnayam maatrdushtataam || 164
Da war ich restlos am Boden zerstört und wollte ins Ausland gehen. Als meine Verwandten sich mir in den Weg stellten,
schilderte ich ihnen meiner Mutter Niedertracht.
पितृप्रवासनादौ मे कारणान्तरवादिनाम् । तेषां यत्प्रत्ययो नाभूत्तद्युक्त्या दारुपुत्रिका ॥ १६५
pitrpravaasanaadau me kaaranaantaravaadinaam | teshaam yatpratyayo naabhuuttadyuktyaa daaruputrikaa || 165
Für den Auszug meines Vaters und die anderen Vorfälle brachten sie andere Gründe vor.
Weil es gegen sie kein anderes Mittel mehr gab, kam ich auf die Idee mit der Holzpuppe:
कारयित्वा मयैकान्ते परिणीता मृषा पुनः । आनीय स्थापिता चान्तर्गृहेऽन्यत्रार्पितार्गले ॥ १६६
kaarayitvaa mayaikaante pariniitaa mrshaa punah | aaniiya sthaapitaa caantargrhe’nyatraarpitaargale || 166
Die ließ ich anfertigen und heiratete sie scheinbar ganz für mich.
Dann trug ich sie in ein anderes Haus, welches ich mit einem Riegel versperrte.
रक्षिकैका कृता चास्या नारी कर्मकरीनिभा । मयैषा नूतना भार्या स्थापितैव पृथग्गृहे ॥ १६७
rakshikaikaa krtaa caasyaa naarii karmakariinibhaa | mayaishaa nuutanaa bhaaryaa sthaapitaiva prthaggrhe || 167
Sodann baute ich eine zweite Frauenpuppe, die wie ihre Dienerin aussah und sie beschützen sollte.
„Ich habe meine neue Frau in ihr eigenes Haus gesetzt.
त्वं चाहं चाधुनात्रैव स्वगृहे पृथगास्वहे । न गन्तव्यं त्वया तत्र नागन्तव्यमितस्तया ॥ १६८
tvam caaham caadhunaatraiva svagrhe prthagaasvahe | na gantavyam tvayaa tatra naagantavyamitastayaa || 168
Du und ich bleiben erstmal jeder in seinem Haus, und sie in ihrem. Du gehst nicht zu ihr, und sie kommt nicht hierher.
आराधनं तवाप्रौढा न सा वेत्ति हि सम्प्रति । इत्यम्बामब्रवं चाहमन्वमन्यत सापि तत् ॥ १६९
aaraadhanam tavaapraudhaa na saa vetti hi samprati | ityambaamabravam caahamanvamanyata saapi tat || 169
Sie ist nämlich noch etwas schüchtern und weiß nicht, wie sie sich dir gegenüber richtig verhalten soll.“
So erklärte ich’s meiner Mutter, und sie hatte Verständnis dafür.
ततो दिनेषु यातेषु यदा तां कपटस्नुषाम् । न कथंचिदपि प्रापत्सार्गलेऽन्तर्गृहे स्थिताम् ॥ १७०
tato dineshu yaateshu yadaa taam kapatasnushaam | na kathamcidapi praapatsaargale’ntargrhe sthitaam || 170
Nachdem einige Tage vergangen waren und sie an ihre vermeintliche Schwiegertochter
immer noch nicht herankam – die war ja hinter Schloss und Riegel,
तदाश्मना सा मूर्धानमाहत्य स्वयमेकदा । तारमाक्रन्दती स्माम्बा रक्ताक्ता स्वगृहाङ्गणे ॥ १७१
tadaashmanaa saa muurdhaanamaahatya svayamekadaa | taaramaakrandatii smaambaa raktaaktaa svagrhaangane || 171
schlug meine Mutter sich doch glatt mit einem Stein auf den Kopf,
sodaß sie laut kreischend und blutüberströmt auf dem Hof ihres Hauses zusammenbrach.
श्रुत्वाक्रन्दं प्रविष्टेन मया सर्वैश्च बान्धवैः । दृष्ट्वा किमेतद्ब्रूहीति पृष्टा सासूयमभ्यधात् ॥ १७२
shrutvaakrandam pravishtena mayaa sarvaishca baandhavaih | drshtvaa kimetadbruuhiiti prshtaa saasuuyamabhyadhaat || 172
Als wir, alle Verwandten und ich, sie so schreien hörten, eilten wir hinzu. Wir sahen und fragten sie:
„Wer war das? Sprich!“ Da presste sie haßerfüllt hervor:
ईदृशी स्नुषागत्य विनाहेतुः कृता मम । अवस्था तदिदानीं मे मरणेनैव निष्कृतिः ॥ १७३
Idrshii snushaagatya vinaahetuh krtaa mama | avasthaa tadidaaniim me maranenaiva nishkrtih || 173
„Meine feine Schwiegertochter kam heraus und hat mich ohne jeden Grund so gräßlich zugerichtet!
Hier kann nur noch der Tod Abhilfe schaffen!“
तच्छ्रुत्वैव सकोपास्ते तां सहादाय बन्धवाः । तत्रागच्छन्मया साकं यत्र सा दारुपुत्रिका ॥ १७४
tacchrutvaiva sakopaaste taam sahaadaaya bandhavaah | tatraagacchanmayaa saakam yatra saa daaruputrikaa || 174
Als die Verwandten das hörten, hoben sie sie auf und liefen vor Zorn bebend mit mir zusammen dorthin, wo das Holzpüppchen sie erwartete.
अपास्यार्गलमुद्धाट्य द्वारं यावद्दिशन्ति ते । तावत्काष्टमयीं नारीमपश्यंस्तत्र केवलाम् ॥ १७५
apaasyaargalamuddhaatya dvaaram yaavaddishanti te | taavatkaashtamayiim naariimapashyamstatra kevalaam || 175
Sie schoben den Riegel weg, rissen die Tür auf, zeigten mit den Fingern – und starrten nur ein hölzernes Weiblein an.
ततो विडम्बितात्मानं हसन्तोऽम्बां विलक्षिताम् । उत्पन्नप्रत्यया याता बान्धवास्ते यथागतम् ॥ १७६
tato vidambitaatmaanam hasanto’mbaam vilakshitaam | utpannapratyayaa yaataa baandhavaaste yathaagatam || 176
Da lachten die Verwandten meine Mutter aus, die sich selbst zum Narren gehalten und blamiert hatte.
Nun, da sie sich Gewissheit verschafft hatten, gingen sie so, wie sie gekommen waren.
अहं च त्यक्ततद्देशो भ्राम्यन्निममवाप्तवान् । प्रदेशमिह च द्यूतशालां दैवात्किलाविशम् ॥ १७७
aham ca tyaktataddesho bhraamyannimamavaaptavaan | pradeshamiha ca dyuutashaalaam daivaatkilaavisham || 177
Ich aber verließ meine Heimat, wanderte umher, bis ich in diesen Landstrich kam.
Hier ging ich auf‘s Geratewohl in die erstbeste Spielhalle.
अत्रैतानहमद्राक्षं पञ्चाक्षैर्दीव्यतो जनान् । इमं चण्डभुजंगाख्यमेतं पांसुपटं तथा ॥ १७८
atraitaanahamadraaksham pancaakshairdiivyato janaan | imam candabhujamgaakhyametam pamsupatam tathaa || 178
Da sah ich diese fünf Männer beim Würfelspiel: den Candabhujamga, die wütende Schlange, den Paamsupata, das Staubtuch,
अमुं श्मशानवेतालमिमं कालवराटकम् । शारिप्रस्तरमेतं च शूराम्स्तुल्यपराक्रमान् ॥ १७९
amum shmashaanavetaalamimam kaalavaraatakam | shaariprastarametam ca shuuraamstulyaparaakramaan || 179
den Shmashaanavetaala, den Leichenackergeist, den Kaalavaraata, den Totenpfennig,
den Shaariprastara, das Pfeilbündel – alles gleichermaßen herausragende Helden.
एनैः समं च द्यूतेन तत्र क्रीडितवानहम् । दासः स्याद्विजितो जेतुरिति बद्ध्वा मिथः पणम् ॥ १८०
enaih samam ca dyuutena tatra kriiditavaanaham | daasah syaadvijito jeturiti baddhvaa mithah panam || 180
Mit denen spielte ich also das Würfelspiel. Unsere für alle bindende Bedingung war: Der Besiegte wird Sklave des Siegers.
ततो द्यूतेन विजिता मम दास्यमिमे गताः । अहं गुणैर्जितस्त्वेषां दासतामागतः स्वयम् ॥ १८१
tato dyuutena vijitaa mama daasyamime gataah | aham gunairjitastveshaam daasataamaagatah svayam || 181
Da besiegte ich sie alle im Spiel, und sie wurden meine Sklaven. Aber eigentlich wurde ihrer guten Eigenschaften wegen ich ihr Sklave.
एभिः समं च वसतः स्वदुःखं विस्मृतं मम । नाम्नावस्थोचितेनात्र विद्ध्यक्षक्षपणं च माम् ॥ १८२
ebhih samam ca vasatah svaduhkham vismrtam mama | naamnaavasthocitenaatra viddhyakshakshapanam ca maam || 182
Mit ihnen wohnte ich auch zusammen und vergaß so mein Herzeleid. Wisse, daß ich hier meinem Zustand entsprechend
Akshakshapana genannt werde: Würfel-Wandermönch.
इत्यहं सत्कुलोत्पन्नैरिहैवं गूहितात्मभिः । एतैः सह स्थितः पुण्यैस्त्वं चाद्य मिलितोऽत्र नः ॥ १८३
ityaham satkulotpannairihaivam guuhitaatmabhih | etaih saha sthitah punyaistvam caadya milito’tra nah || 183
So lebe ich also hier mit diesen Ehrenmännern aus guten Familien, die aber ihre Identität verbergen. Und so sind wir heute dir begegnet.
तदिदानीं त्वमस्माकं प्रभुः प्रागेव चैतया । बुद्ध्या तवात्तमस्माभिस्तद्धनं गुणरागिभिः ॥ १८४
tadidaaniim tvamasmaakam prabhuh praageva caitayaa | buddhyaa tavaattamasmaabhistaddhanam gunaraagibhih || 184
Damit bist du unser Meister. In diesem Sinne haben wir zuvor auch dein Geld genommen, weil wir so angetan waren von deinen Vorzügen.
इत्यक्षक्षपणेनोक्ते स्ववृत्तान्ते क्रमेण ते । सर्वे भीमभटायान्येऽप्युदन्तान्स्वानवर्णयन् ॥ १८५
ityakshakshapanenokte svavrttaante kramena te | sarve bhiimabhataayaanye’pyudantaansvaanavarnayan || 185
Nachdem Akshakshapana seine Geschichte erzählt hatte, begannen auch die andern alle Bhimabhata ihre Erlebnisse zu berichten.
ततोऽर्थार्थमुपात्ताभिः कलाभिश्छादितात्मनः । प्रवीरांस्तान्सखीन्मत्वा कृत्वान्या विविधाः कथाः ॥ १८६
tato’rthaarthamupaattaabhih kalaabhishchaaditaatmanah | praviiraamstaansakhiinmatvaa krtvaanyaa vividhaah kathaah || 186
So begriff Bhimabhata, daß seine neuen Freunde Helden waren, die ihre Identität verborgen hatten,
um mit ihren Spielkünsten Geld zu verdienen, was wiederum zu weiteren Geschichten Anlaß bot.
नीत्वा विहारेण दिनं दृष्ट्वा पौरंदरीं दिशम् । उद्भासमानशीतांशुतिलकालंकृताननाम् ॥ १८७
niitvaa vihaarena dinam drshtvaa pauramdariim disham | udbhaasamaanashiitaamshutilakaalamkrtaananaam || 187
Also verbrachte er den Tag unter Zerstreuungen, und als er sah, daß er Osten sein Antlitz mit dem Glanz des aufgehenden Mondes gleichsam als Zierdepunkt geschmückt hatte,
अगाद्भीमभटस्तस्मादुद्यानात्स नृपात्मजः । अक्षक्षपणकाद्यैस्तैः षद्भिः सह तदास्पदम् ॥ १८८
agaadbhiimabhatastasmaadudyaanaatsa nrpaatmajah | akshakshapanakaadyaistaih shadbhih saha tadaaspadam || 188
ging Prinz Bhimabhata mit Akshakshapana und den anderen Fünfen aus dem Garten in ihr Wohnhaus.
तैः समं तिष्ठतश्चात्र तस्य प्रावृडुपागमत् । शंसन्तीव सुहृत्प्राप्तिं प्रवृष्टघनगर्जितैः ॥ १८९
taih samam tishthatashcaatra tasya praavrdupaagamat | shamsantiiva suhrtpraaptim pravrshtaghanagarjitaih || 189
Während er dort noch mit ihnen saß, kam die Regenzeit, die mit ihrem lauten Donnergrollen
die Begegnung mit dem Freunde anzukündigen schien.
तदा चात्र विपाशाख्या नदी मत्ता समुद्रगा । प्रतीववाहिनी जाता सागरौघेण पूरिता ॥ १९०
tadaa caatra vipaashaakhyaa nadii mattaa samudragaa | pratiivavaahinii jaataa saagaraughena puuritaa || 190
Dann kam es, daß der Fluß Vipaashaa verrückt spielte und, statt ins Meer zu münden,
von dort kommend zurückfloss und Meerwasser mit sich führte.
समापूर्य महावारिपूरेण पुलिनं च सा । ओघप्रशान्तावम्भोधिसम्मुखीव जगाम सा ॥ १९१
samaapuurya mahaavaaripuurena pulinam ca saa | oghaprashaantaavambhodhisammukhiiva jagaama saa || 191
Mit diesen Wassermassen angefüllt ergoss sie sich über den Strand.
Dann schien sie sich zu beruhigen und wieder zurück ins Meer zu fließen.
तस्मिन्कालेऽत्र चानीय क्षिप्तस्तेनौघवारिणा । महामत्स्यो गरीयस्त्वाद्व्यासक्तोऽभून्नदीतटे ॥ १९२
tasminkaale’tra caaniiya kshiptastenaughavaarinaa | mahaamatsyo gariiyastvaadvyaasakto’bhuunnadiitate || 192
Währenddessen war ein Riesenfisch von den Wasserwellen ans Flußufer geworfen worden, wo er liegenblieb, weil er so schwer war.
दृष्ट्वा च तं प्रधाव्यैव निहन्तुं विविधायुधैः । तत्रत्याः पाटयामासुर्जनास्तस्योदरं तिमेः ॥ १९३
drshtvaa ca tam pradhaavyaiva nihantum vividhaayudhaih | tatratyaah paatayaamaasurjanaastasyodaram timeh || 193
Das sahen die Leute und eilten mit allen möglichen Waffen herbei, ihn zu schlachten.
Und so schlitzten sie dem Fischriesen an Ort und Stelle den Bauch auf.
पाटितान्निरगाच्चात्र तस्माज्जीवन्युवा द्विजः । तद्दर्शनाद्भुतात्तत्र लोकः कोलाहलं व्यधात् ॥ १९४
paatitaanniragaaccaatra tasmaajjiivanyuvaa dvijah | taddarshanaadbhutaattatra lokah kolaahalam vyadhaat || 194
Da entstieg den herausquellenden Eingeweiden ein junger, lebendiger Brahmane.
Bei diesem unwirklichen Anblick erhoben die Leute ein lautes Geschrei.
तच्छ्रुत्वा सह मित्रैस्तैर्गतो भीमभटोऽत्र सः । अपश्यच्छङ्खदत्तं तं मित्रं मत्स्याद्विनिर्गतम् ॥ १९५
tacchrutvaa saha mitraistairgato bhiimabhato‘tra sah | apashyacchankhadattam tam mitram matsyaadvinirgatam || 195
Das hörten Bhimabhata und seine Freunde. So rannte er dorthin und sah, wie sein Freund Shankhadatta sich aus dem Fisch herauswühlte.
समाश्लिषच्च धावित्वा सिञ्चन्धाराश्रुभिः स तम् । मीनोदरदरीवासविस्रं प्रक्षालयन्निव ॥ १९६
samaashlishacca dhaavitvaa sincandhaaraashrubhih sa tam | miinodaradariivaasavisram prakshaalayanniva || 196
Er lief auf ihn zu, umarmte und übergoss ihn mit Tränenströmen, ganz,
als wollte er damit den üblen Geruch aus der Fischbauchhöhle von ihm abspülen.
सोऽपि तद्विपदुत्तीर्णः प्राप्य तं परिरभ्य च । सुहृदं शङ्खदत्तोऽगादुत्सवादुत्सवं तदा ॥ १९७
so’pi tadvipaduttiirnah praapya tam parirabhya ca | suhrdam shankhadatto’gaadutsavaadutsavam tadaa || 197
Dem Unglück entronnen, den wiedergefundenen Freund umarmend, geriet auch Shankhadatta von einer Freude in die nächste.
ततो भीमभटेनात्र तेन पृष्टः स कौतुकात् । शङ्खदत्तः स्ववृत्तान्तं संक्षेपादेवमब्रवीत् ॥ १९८
tato bhiimabhatenaatra tena prshtah sa kautukaat | shankhadattah svavrttaantam samkshepaadevamabraviit || 198
Wissbegierig von Bhimabhata befragt, gab Shankhadatta die Kurzversion seiner Erlebnisse zum Besten:
तदा गङ्गोर्मिवेगेन हृतस्त्वद्दृष्टिगोचरात् । अशङ्कितं निगीर्णोऽस्मि मत्स्येनातिमहीयसा ॥ १९९
tadaa gangormivegena hrtastvaddrshtigocaraat | ashankitam nigiirno’smi matsyenaatimahiiyasaa || 199
„Von der Gangesströmung deinem Blickfeld entrissen, wurde ich ganz unerwartet von diesem Riesenfisch verschlungen.
तस्योदरमहावेश्मप्रविष्टोऽहं ततश्चिरम् । अतिष्ठं छुरिकोत्कृतं तन्मांसं भक्षयन्क्षुधा ॥ २००
tasyodaramahaaveshmapravishto’ham tatashciram | atishtham churikotkrtam tanmaamsam bhakshayankshudhaa || 200
Lamge blieb ich da in seiner geräumigen Bauchhöhle, wo ich vor Hunger sein Fleisch mit meinem Dolch herausschnitt und aß.
अद्य सोऽयमिहानीय धात्रा क्षिप्तः कथंचन । मत्स्यो हतो जनैरेभिः कृष्टश्चास्योदरादहम् ॥ २०१
adya so’yamihaaniiya dhaatraa kshiptah kathamcana | matsyo hato janairebhih krshtashcaasyodaraadaham || 201
Heute hat die Vorsehung den Fisch irgendwie hier an Land gespült,
wo diese Leute ihn geschlachtet und mich aus seinem Bauch gezogen haben.
दृष्टो मया त्वमर्कश्च प्रकाशं मे गता दिशः । एष मे मित्र वृत्तान्तो वेद्मि नाहमतः परम् ॥ २०२
drshto mayaa tvamarkashca prakaasham me gataa dishah | esha me mitra vrttaanto vedmi naahamatah param || 202
Jetzt habe ich dich und die Sonne wiedergesehen! Mein Horizont ist erleuchtet. Das, mein Freund, habe ich erlebt. Mehr weiß ich nicht.“
इत्युक्तः शङ्खदत्तेन तेन भीमभटश्च सः । अन्ये च सर्वे तत्रस्था विस्मयादेवमब्रुवन् ॥ २०३
ityuktah shankhadattena tena bhiimabhatashca sah | anye ca sarve tatrasthaa vismayaadevamabruvan || 203
Nachdem Shankhadatta gesprochen hatte, riefen Bhimabhata und all die anderen, die um sie standen, verwundert aus:
क्व गङ्गायां निगरणं मत्स्येनाब्धौ क्व तद्गतिः । क्व च तद्वर्त्मना तस्य विपाशायां निवेशनम् ॥ २०४
kva gangaayaam nigaranam matsyenaabdhau kva tadgatih | kva ca tadvartmanaa tasya vipaashaayaam niveshanam || 204
„Wie er im Ganges von einem Fisch verschluckt wird, der erst in den Ozean schwimmt,
dann seinen Weg in die Vipaashaa und in ihr wieder zurückfindet!
क्व वधस्तस्य तस्माच्च जीवतः क्वास्य निर्गमः । अहो विधेरचिन्त्यैव गतिरद्भुतकर्मणः ॥ २०५
kva vadhastasya tasmaacca jiivatah kvaasya nirgamah | aho vidheracintyaiva gatiradbhutakarmanah || 205
Wie erst durch seine Schlachtung er lebendig wieder hervortritt! Ach ja, Gottes Wege sind unergründlich und wunderbar seine Taten!“
इत्यादि तैः सह वदन्नक्षक्षपणकादिभिः । अनयच्छङ्खदत्तं स धाम भीमभटो निजम् ॥ २०६
ityaadi taih saha vadannakshakshapanakaadibhih | anayacchankhadattam sa dhaama bhiimabhato nijam || 206
Während Akshakshapana und die anderen das noch riefen, nahm Bhimabhata den Shankhadatta mit zu sich nach Hause.
तत्र चोपाचरत्स्नानवस्त्राद्यैस्तं स सोत्सवः । तेनैव वपुषा जातमिव मत्स्योदरात्पुनः ॥ २०७
tatra copaacaratsnaanavastraadyaistam sa sotsavah | tenaiva vapushaa jaatamiva matsyodaraatpunah || 207
Dort war es ihm eine große Freude, ihn mit Baden, Gewändern und so weiter zu erquicken,
sodaß es ihm vorkam, als würde er im selben Körper ein weiteres Mal aus dem Fischbauch geboren.
