Hitopadesha vigraha

न साहसैकान्तरसानुवर्तिना
न चायुपायोपहतान्तरात्मना ।
विभूतयः शक्यमवाप्तुमूर्जिताः
नये च शौर्ये च वसन्ति संपदः ॥

na saahasaikaantarasaanuvartinaa na caayupaayopahataantaraatmanaa |
vibhuutayah shakyamavaaptumuurjitaah naye ca shaurye ca vasanti sampadah ||

Nicht plötzlicher Tollkühnheit nachgebend, auch nicht von Selbstzweifeln entmutigt kannst du Macht erlangen. Im Zusammenspiel von Disziplin und Mut liegt der Erfolg.

Manu

न वै स्वयं तदश्नीयात् अतिथिं यन्न भोजयेत् ।
धन्यं यशस्यमायुष्यं स्वर्ग्यं वातिथिपूजनम् ॥

na vai svayam tadashniiyaat atithim yanna bhojayet |
dhanyam yashasyamaayushyam svargyam vaatithipuujanam ||

Nie sollte einer selbst essen, der seinen Gast nicht essen läßt.
Fülle, Ruhm und ein himmlisch langes Leben sind da, wo man den Gast ehrt.

Bhaminivilasa

न वारयामो भवतीं विशंतीं
वर्षानदी स्रोतसि जह्नुजायाः ।
न युक्तमेतत्तु पुरो यदस्याः
तरङ्गभङ्गान् प्रकटीकरोषि ॥

na vaarayaamo bhavatiim vishantiim varshaanadii srotasi jahnujaayaah |
na yuktametattu puro yadasyaah tarangabhangaan prakatiikaroshi ||

Unvermeidbar ist, drum freu dich, daß du Regenabwasser in den Ganges fließen darfst!
Dazu paßt nicht, wie du dich davor mit schäumenden Wellenkämmen gebärdest.

Manu

न लङ्घयेद्वत्सतन्त्रीं प्रधावेच्च वर्षति ।
न चोदके निरीक्षेत स्वं रूपमिति धारणा ॥

na langhayedvatsatantriim pradhaavecca varshati |
na codake niriiksheta svam ruupamiti dhaaranaa ||

Spring nicht über den Kälberstrick und flieh wenn der Regen kommt!
Schau nicht ins Wasser auf dein Spiegelbild, so geht die Regel.

Hitopadesha Mitralabha

न योजनशतं दूरं वाह्यमानस्य तृष्णया ।
संतुष्टस्य करप्राप्तेऽप्यर्थे भवति नादरः ॥

na yojanashatam duuram vaahyamaanasya trshnayaa |
santushtasya karapraapte'pyarthe bhavati naadarah ||

Hundert Meilen sind nicht weit für den von Gier Getriebenen.
Dem Zufriedenen ist Geld, auch wenn er's in der Hand hält, keinen Blick wert.

Bhagavatamahatmya

न योगी नैव सिद्धो वा न ज्ञानी सत्क्रियो नरः ।
कलिदावानलेनाद्य साधनं भस्मतां गतम् ॥

na yogii naiva siddho vaa na jnaanii satkriyo narah |
kalidaavaanalenaadya saadhanam bhasmataam gatam ||

Keinen Yogi, keinen Vollendeten, keinen Gebildeten gibt es mehr oder einen, der Gutes tut. Durch den Endzeit-Waldbrand heutzutage wird jedes gute Werk zu Asche.

Manu

न मांसभक्षणे दोषो न मद्ये न च मैथुने ।
प्रवृत्तिरेषा भूतानां निवृत्तिस्तु महाफला ॥

na maansabhakshane dosho na madye na ca maithune |
pravrttireshaa bhuutaanaam nivrttistu mahaaphalaa ||

Es ist nichts falsch am Fleischverzehr, am Rauschtrank, auch am Liebesakt,
das ist der Wesen Triebnatur. Nicht davon getrieben zu sein ist der Hauptgewinn.

Manu

न भुंजीतोद्धृतस्नेहं नातिसौहित्यमाचरेत् ।
नातिप्रगे नातिसायं न सायं प्रातराशितः ॥

na bhunjiitoddhrtasneham naatisauhityamaacaret |
naatiprage naatisaayam na saayam praataraashitah ||

Eßt keinen Ölkuchen und überfreßt euch nicht!
Eßt nicht vor Sonnenaufgang, nicht nach Sonnenuntergang, wenn in der Frühe, dann abends nichts mehr.

Narada Smrti

न बान्धवा न सुहृदो न धनानि महान्त्यपि ।
अलं धारयितुं शक्ताः तमस्युग्रे निमज्जतः ॥

na baandhavaa na suhrdo na dhanaani mahaantyapi |
alam dhaarayitum shaktaah tamasyugre nimajjatah ||

Nie reichen Verwandte, Gutherzige oder mächtige Geldmengen gar
aus einen oben zu halten, der in tiefer Finsternis versinkt.

Subhashitasudhanidhi

न पूतो न तपस्विंश्च न यज्वा न च धर्मभाक् ।
क्रोधस्य यो वशं गच्छेत्तस्य लोकद्वयं न हि ॥

na puuto na tapasvin ca na yajvaa na ca dharmabhaak |
krodhasya yo vasham gacchettasya lokadvayam na hi ||

Kein Lauterer, kein Eremit, kein Opferer oder Moralprediger
wird jemals beide Welten haben, solange er seinem Ärger freien Lauf läßt.

Manusmrti

एवमाचारत: दृष्ट्वा धर्मस्य मुनयो गतिं ।
सर्वस्य तपसो मूलमाचारं जगृहु: परम् ॥

evamaacaaratah drshtvaa dharmasya munayo gatim |
sarvasya tapaso muulam aacaaram jagrhuh param ||

Als die Schweiger sahen, daß nur die Tradition zur Pflichterfüllung führt,
begriffen sie bewährte Praxis als letzte Wurzel aller Mühsal.

Manu

न पाणिपादचपलो न नेत्रचपलोऽनृजुः ।
न स्याद्वाक्चपलश्चैव न परद्रोहकर्मधीः ॥

na paanipaadacapalo na netracapalo'nrjuh |
na syaadvaakcapalashcaiva na paradrohakarmadhiih ||

Nicht gezappelt mit Händen und Füßen! Keine begehrlichen Blicke geworfen!
Kein unnützes Zeug geredet und keinem andern im Tun oder Denken geschadet!

Aptastambasmrti

न तथासिस्तथा तीक्ष्ण सर्पो वा दुरधिष्ठितः ।
यथा क्रोधो हि जन्तूनां शरीरस्थो विनाशकः ॥

na tathaasistathaa tiikshna sarpo vaa duradhishthitah |
yathaa krodho hi jantuunaam shariirastho vinaashakah ||

Verhängnisvoll ist gar nicht mal das scharfe Schwert oder die Schlange, auf die man aus Versehen tritt, als vielmehr die Zerstörungswut, die in den Leuten steckt.

Bhagavata

न जातु कामः कामानामुपभोगेन शाम्यति ।
हविषा कृष्णवर्त्मेव भूय एवाभिवर्तते ॥

na jaatu kaamah kaamaanaamupabhogena shaamyati |
havishaa krshnavartmeva bhuuya evaabhivartate ||

Noch nie hat Lust sich durch neue Lustbefriedigung gelegt.
Mit Brennstoff versorgt wird Kohlenglut nur wieder angefacht.

Shlokavartika

न चात्रातीव कर्तव्यं दोषदृष्टिपरं मनः ।
दोषो ह्यविद्यमानोऽपि तच्चित्तानां प्रकाशते ॥

na caatraatiiva kartavyam doshadrshtiparam manah |
dosho hyavidyamaano'pi taccittaanaam prakaashate ||

Trachtet nicht allzu sehr danach, immer nur Fehler zu sehen.
Denn sonst seht ihr Fehler, wo gar keine sind, und man erkennt die Absicht.

Manu

न कन्यायाः पिता विद्वान् गृह्णीयात् शुल्कमण्वपि ।
गृह्णन् शुल्कं हि लोभेन स्यान्नरोऽपत्यविक्रयी ॥

na kanyaayaah pitaa vidvaan grhniiyaat shulkamanvapi |
grhnan shulkam hi lobhena syaannaro'patyavikrayii ||

Kein verständiger Vater eines Mädchens soll auch nur das geringste Brautgeld nehmen.
Denn nähme er aus Gier das Brautgeld, so wäre er einer, der sein Kind verkauft.

Atrismrti

ध्यानमेव परो धर्मो ध्यनमेव परं तपः ।
ध्यानमेव परं शैचं तस्माद्ध्यानपरो भवेत् ॥

dhyaanameva paro dharmo dhyaanameva param tapah |
dhyaanameva param shaucam tasmaaddhyaanaparo bhavet ||

Meditieren ist höchste Religion, Meditieren ist höchste Entsagung.
Meditieren ist die gründlichste Reinigung, darum sei über allem Meditation.

Brhatparasharasmrti

धर्मश्च लोकदंभार्थं पाषाण्डार्थं तपस्विनः ।
विविधा वाग्वञ्चनार्थं कलौ सत्यानुसारिणी ॥

dharmashca lokadambhaartham paashaandaartham tapasvinah |
vividhaa vaagvancanaartham kalau satyaanusaarinii ||

Zur Endzeit predigen all die Scheinheiligen Lug und Trug
in der Absicht, Weltordnung und Volk zu verderben, und es klingt wie Wahrheit.

Subhashitasudhanidhi

धनक्षयः शिष्टगर्हा सदाचरविवर्जनम् ।
शत्रुभिः पीडनंश्चैव द्यूतासक्तधियां नृणाम् ॥

dhanakshayah shishtagarhaa sadaacaravivarjinam |
shatrubhih piidanamshcaiva dyuutaasaktadhiyaam nrnaam ||

Geldverlust, von Gebildeten verabscheut, vom Umgang mit guten Leuten ausgeschlossen,
von den Feinden erst recht erpreßt werden Kerle, die nur noch an die Würfel denken.

Subhashitasudhanidhi

द्यूतादनर्थः संरम्भो द्यूतात् स्नेहक्षयो महान् ।
पक्षाणांश्चापि महतां द्यूताद्भेदः प्रवर्तते ॥

dyuutaadanarthah samrambho dyuutaat snehakshayo mahaan |
pakshaanaam caapi mahataam dyuutaadbhedah pravartate ||

Glücksspiel verursacht Geldmangel, Rücksichtslosigkeit und gewaltigen Liebesverlust.
Der Würfel wegen zerbrechen selbst große Parteien.

Manusmrti

द्यूतमेतत्पुरा कल्पे दृष्टं वैरकरं महत् ।
तस्मात् द्यूतं न सेवेत हास्यार्थमपि बुद्धिमान् ॥

dyuutametatpuraa kalpe drshtam vairakaram mahat |
tatsmaat dyuutam na seveta haasyaarthamapi buddhimaan ||

Seit Alters her läßt dieser Würfel seine große zersetzende Wirkung erkennen.
Darum soll kein vernünftiger Mensch dem Glücksspiel frönen, auch nicht nur zum Spaß!

Manu

दुराचारो हि पुरुषः लोके भवति निंदितः ।
दुःखभागी च सततं व्याधितोऽल्पायुरेव च ॥

duraacaaro hi purushah loke bhavati ninditah |
duhkhabhaagii ca satatam vyaadhito'lpaayureva ca ||

Der Verbrecher aber wird von allen verfemt,
Schmerz ist sein Los, ewig krank und kurz sein Leben.

Brhatparasharasmrti

दूरस्थानामविद्यानां मोक्षधर्मानुयायिनाम् ।
शूराणां निर्धनानां च न देय कन्यका बुधैः ॥

duurastaanaamavidyaanaam mokshadharmaanuyaayinaam |
shuuraanaam nirdhanaanaam ca na deya kanyakaa budhaih ||

Männern in der Ferne, Ungebildeten, solchen, die Recht und Freiheit nachjagen,
Abenteurern und Habenichtsen geben vernünftige Väter keine Tochter zur Frau.

Subhashitasudhanidhi

द्विजेन्द्रो वा कलाढ्यो वा कामाचारी भवेद्यदि ।
नित्यं निमज्जन्नप्यब्धौ नान्तश्युद्धो भवत्यलम् ॥

>dvijendro vaa kalaathyo vaa kaamaacaarii bhavedyadi |
nityam nimajjannapyabdhau naantahshuddho bhavatyalam ||

Auch wenn er Brahmane, ein Mann der Künste oder Liebeskünstler ist,
reicht regelmäßig ins Meer zu tauchen für die Selbstüberwindung nicht aus.

Brhatkatha

दातृयाचकयोर्भेदः कराभ्यामेव दर्शितः ।
एकस्य गच्छताधस्तादुपर्यन्यस्य तिष्ठता ॥

daatryaacakayorbhedah karaabhyaameva darshitah |
ekasya gacchataadhastaaduparyanyasya tishthati ||

Den Unterschied zwischen Geber und Bettler sieht man an den Händen:
Während die des einen nach unten geht, hält der andere sie nach oben.

Bhaminivilasa

दवदहनजटालज्वालाहतानां
परिगलितलतानां म्लायतां भूरुहाणाम् ।
अयि जलधर शैलश्रेणिशृङ्गेषु तोयं
वितरसि बहु कोऽयं श्रीमदस्तावकीनः ॥

davadahanajataalajvaalaahataanaam
parigalitalataanaam mlaayataam bhuuruhaanaam |
ayi jaladhara shailashrenishrngeshu toyam
vitarasi bahu ko'yam shriimadastaavakiinah ||

Da liegen eben noch von Lianen umwundene, erdverwachsene Waldriesen welk darnieder,
von hell auflodernden Flammen der Feuersbrunst gefällt.
Du Wasserlastige aber mußt dein Naß über steinigen Berggipfeln verschütten!
Hast dich gar sehr berauscht am Lobgesang deiner Pracht?

Hitopadesha Mitralabha

तेनाधीतं श्रुतं तेन तेन सर्वमनुष्ठितम् ।
येनाशाः पृष्ठतःकृत्वा नैराश्यमवलम्बितम् ॥

tenaadhiitam shrutam tena tena sarvamanushthitam |
yenaashaah prshthatah krtvaa nairaashyamavalambitam ||

Wer seine Erwartungen verabschiedet und erwartungslos schwebend verharrt,
kann alles verwirklichen, was er gelernt und gehört hat.

Pancatantra

तृष्णे देवि नमस्तुभ्यं याया वित्तान्विता अपि ।
अकृत्येषु नियोज्यन्ते भ्राम्यन्ते दुर्गमेष्वपि ॥

trshne devi namastubhyam yaayaa vittaanvitaa api |
akrtyeshu niyojyante bhraamyante durgameshvapi ||

O Göttin Gier, ich neige mich vor dir! Deinetwegen verstricken
selbst reiche Menschen sich in Verbrechen und irren umher in dunklen Gassen.

Subhashitasudhanidhi

तृष्णे त्वमसि रागान्धा त्रिषु स्थानेषु रज्यसि ।
व्याधितेष्वनपत्येषु जरापरिणितेषु च ॥

trshne tvamasi raagaandhaa trishu sthaaneshu rajyasi |
vyaddhiteshvanapatyeshu jaraaparinateshu ca ||

O Lebenstrieb! In diesen drei Zuständen erglühst du und blendest vor Leidenschaft
die Kranken, die Kinderlosen und im Alter Gebeugten.

Hitopadesha Mitralabha

तृष्णया चेत्परित्यक्तो को दरिद्रः कः ईश्वरः ।
तस्याश्चेत्प्रसरो दत्तो दास्यं च शिरसि स्थितम् ॥

trshnayaa cetparityakto ko daridrah kah iishvarah |
tasyaashcetprasaro datto daasyam ca shirasi sthitam ||

Ganz frei von Gier ist wohl nur ein armer Hund oder Gott der Herr.
Läßt er ihr aber freien Lauf, so stürzt er sich kopfüber in die Sklaverei.

Garuda Purana

तृणपर्णोदकाहाराः सततं वनवासिनः ।
जंबूकाखुमृगाद्यश्च तापसास्ते भवन्ति किम् ॥

trnaparnodakaahaaraah satatam vanavaasinah |
jambuukaakhumrgaadyashca taapasaaste bhavanti kim ||

Schakale, Maulwürfe und Rehe besiedeln den Wald
und nehmen Gras, Blätter und Wasser zu sich. Sind das etwa auch alles Eremiten?

Shishupalavadha

तुल्येऽपराधे स्वर्भानुर्भानुमन्तं चिरेण यत् ।
हिमांशुमाशुग्रासते तन्म्रदिम्नःस्फुटं फलम् ॥

tulye'paraadhe svabhaanurbhaanumantam cirena yat |
himaanshumaashugraasate tanmradinmah sphutam phalam ||

Hier wiegt der Schnapper wohl alte Sünden auf, wenn er die heiße Sonne seltener verfinstert,
den kalten Glitzermond dafür umso öfter. Das ist offenbar eines Weichlings Lohn.