Mahabharata Udyoga

न सा सभा यत्र न सन्ति वृद्धा
न ते वृद्धा ये न वदन्ति धर्मम् ।
नासौ धर्मो यत्र न सत्यमस्ति
न तत्सत्यं यत्छलेनाभ्युपेतम् ॥

na saa sabhaa yatra na santi vrddhaa
na te vrddhaa ye na vadanti dharmam |
naasau dharmo yatra na satyamasti
na tat satyam yacchalenaabhyupetam ||

Das ist keine Ratsversammlung, in der die Würdenträger fehlen.
Das sind keine Würdenträger, die nicht sprechen, was Recht ist.
Das ist auch kein Recht, in dem nicht Wahrheit ist.
Das ist keine Wahrheit, die sich mit Täuschung verträgt.

Yajniavalkya

न संशयं प्रपद्येत नाकस्मादप्रियं वदेत् ।
नाहितं नानृतं चैव न स्तेनः स्यान्न वार्धुषी ॥

na samshayam prapadyeta naakasmaadapriyam vadet |
naahitam naanrtam caiva na stenah syaanna vaardushii ||

Er soll keinen Zweifel säen, auch grundlos Böses, Unheilvolles oder Unwahres sagen
soll er nicht. Er soll auch kein Einbrecher oder Wucherer sein.

Yajniavalkya

न विद्यया केवलया तपसा वाऽपि पात्रता ।
यत्र वृत्तमिमे चोभे तद्धि पात्रं प्रकीर्तितम् ॥

na vidyayaa kevalayaa tapasaa vaa'pi paatrataa |
yatra vrttimime cobhe taddhi paatram prakiirtitam ||

Nicht durch Bildung allein oder Fleiß ist Eignung erwirkt.
Nur wenn beide sich mischen, kommt ihr Meister zur Geltung.

Mahabharata Adi

न नर्मयुक्तं वचनं हिनस्ति
न स्त्रीषु राजन्न विवाहकाले ।
प्राणात्यये सर्वधनापहारे
पञ्चानृतान्याहुरपातकानि ॥

na narmayuktam vacanam hinasti
na striishu raajan na vivaahakaale |
praanaatyaye sarvadhanaapahaare
pancaanrtaanyaahurapaatakaani ||

Mit einem Scherz verbunden sind Lügen nicht verletzend. Bei Frauen nicht, o König, bei der Hochzeit nicht, bei Lebensgefahr und Wegnahme allen Geldes nicht. Diese fünf Unwahrheiten, heißt es, sind kein Sündenfall.

Subhashitasudhanidhi

न तथ्यवचनं सत्यं नातथ्यवचनं मृषा ।
यद्भूतहितमत्यन्तं तत्सत्यमितरन्मृषा ॥

na tathyavacanam satyam naatathyavacanam mrshaa |
yadbhuutahitamatyantam tatsatyamitaranmrshaa ||

Tatsachen auszusprechen ist nicht die Wahrheit, Erfindungen sind noch keine Lüge.
Was die Menschen letztendlich glücklich macht, ist wahrhaftig. Alles andere ist falsch.

Ramayana Aranya

न तत्समाचरेद्धीरो यत्परोऽस्य विगर्हयेत् ।
यथात्मनस्तथान्येषां दारा रक्ष्या विपश्चिता ॥

na tat samaacareddhiiro yat paro'sya vigarhayet |
yathaatmanastathaanyeshaam daaraa rakshyaa vipashcitaa ||

Ein Standhafter macht nichts, wofür ein anderer ihn verurteilen würde.
Die weisen Frauen der anderen sind genauso zu schützen als wären's die eigenen.

Carucarya

न त्यजेद्धर्ममर्यादामपि क्लेशदशां श्रितः ।
हरिश्चन्द्र हि धर्मार्थी सेहे चाण्डालदासताम् ॥

na tyajeddharmamaryaadaamapi kleshadashaam shritah |
harishcandra hi dharmaarthii sehe caandaaladaasataam ||

Niemand verliere den Glauben an die Gerechtigkeit, und wenn er unter zehn Foltern gerät. Harishcandra ertrug die Sklaverei bei den Leichenverbrennern, weil er am hohen Ziel festhielt.

Avimaraka

न तथा रत्नमासाद्य सुजनः परितुष्यति ।
यथा तत्तद्गताकाङ्क्षे पात्रे दत्वा प्रहृष्यति ॥

na tathaa ratnamaasaadya sujanah paritushyati |
yathaa tat tadgataakaankshe paatre datvaa prahrshyati ||

Hat ein guter Mensch ein Kleinod gefunden, ist er nicht ganz so froh,
wie er sich freut, wenn er einem die Schale wiedergibt, die er gefunden und der gesucht hat.

Mahabharata Udyoga

न जातु कामान्न भयान्न लोभात्
धर्मं जह्याज्जीवितस्यापि हेतोः ।
नित्यो धर्मः सुखदुःखे त्वनित्ये
जीवो नित्यो हेतुरस्य त्वनित्यः ॥

na jaatu kaamaanna bhayaanna lobhaat
dharmam jahyaajjiivitasyaapi hetoh |
nityo dharmah sukhaduhkhe tvanitye
jiivo nityo heturasya tvanityah ||

Aus Liebessehnsucht, Angst, aus Gier oder nur um des lieben Lebens willen sollte keiner jemals das Naturgesetz verleugnen. Das Naturgesetz ist ewig, Glück und Elend eher zufällig. Das Leben ist ewig und reiner Zufall seine Ursache.

Vakyapadiya

न चागमादृते धर्मस्तर्केण व्यवतिष्ठते ।
ऋषीणामपि यज्ज्ञानं तदप्यागमपूर्वकम् ॥

na caagamaadrte dharmastarkena vyavatishthate |
rshiinaamapi yajjnaanam tadapyaagamapuurvakam ||

Wahrheit läßt sich zwar durch Rechtslogik, aber auch nicht ohne Tradition etablieren.
Dieses wissend stellen die alten Seher die Tradition voran.

Hitopadesha Sandhi

न गोप्रदानं न महीप्रदानं
न चान्नदानं न तथात्मदानम् ।
यथा वदन्तीह महाप्रदानं
सर्वप्रदानेष्वभयप्रदानम् ॥

na gopradaanam na mahiipradaanam
na caannadaanam na tathaatmadaanam |
yathaa vadantiiha mahaapradaanam
sarvapradaaneshvabhayapradaanam ||

Keine Kuhschenkung, keine Landschenkung, kein Essenverschenken, ja nicht mal die Selbstaufgabe gelten wie die Asylgewährung als größtes Geschenk unter allen Geschenken.

Bhagavata

न कामयेऽहं गतिमीश्वरात् परा-
मष्टर्द्धियुक्तामपुनर्भवं वा ।
आर्तिं प्रपद्येऽखिलदुःखभाजा-
मन्तः स्थितो येन भवन्त्यदुःखाः ॥

na kaamaye'ham gatimiishvaraat paraa
mashtarddhiyuktaamapunarbhavam vaa |
aartim prapadye'khiladuhkhabhaajaa
mantah sthito yena bhavantyaduhkhaah ||

Nicht erflehe ich von Gott, daß er mich achtfache Zauberkraft oder das Nimmerwiedersein erlangen ließe, sondern daß ich den Schmerz der andern auf mich nehmend dauernde Not mit ihnen teilend mich unter ihnen behaupte, damit sie so ihres Lebens wieder froh werden.

Manusmrti

धृतिः क्षमा दमोऽस्तेयं शौचमिन्द्रियनिग्रहः ।
धीर्विद्या सत्यमक्रोधो दशकं धर्मलक्षणम् ॥

dhrtih kshamaa damo'steyam shaucimindriyanigrahah |
dhiirvidyaa satyamakrodho dashakam dharmalakshanam ||

Verläßlichkeit, Nachsicht, Selbstzucht, Nichtstehlen, Reinheit, Triebunterdückung,
Denken, Bildung, Ehrlichkeit und Abkehr vom Zorn sind zehn Erscheinungsformen der Weltordnung.

Mahabharata Karnaparvan

धारणाद्धर्म इत्याहुर्धर्मो धारयते प्रजाः ।
यत् स्याद्धारणसंयुक्तं स धर्म इति निश्चयः ॥

dhaaranaaddharma ityaahurdharmo dhaarayate prajaah |
yat syaaddhaaranasamyuktam sa dharma iti nishcayah ||

Dharma kommt von Erhalten, heißt es. Dharma erhält die Kreaturen.
Dann ist Dharma also, was mit Erhalten zu tun hat. So viel ist sicher.

Karnabhara

धर्मो हि यत्नैः पुरुषेण साध्यः
भुजङ्गजिह्वचपला नृपुश्रियः ।
तस्मात्प्रजापालनमात्रबुद्ध्या
हतेषु देहेषु गुणा धरन्ते ॥

dharmo hi yatnaih purushena saadhyah
bhujangajihvacapalaa nrpushriyah |
tasmaatprajaapaalanamaatrabuddhyaa
hateshu deheshu gunaa dharante ||

Fällt Stabilität auch schwer, der Mensch muß sie schaffen.
Schlangenzungen gleich erzittern Reich und Reichtum.
Darum sei auf der Untertanen Schutz allein jede Absicht gerichtet.
Mögen die Körper vernichtet sein, ihre Verdienste haben Bestand.

Ramayana Ayodhya

धर्मो हि परमो लोके धर्मे सत्यं प्रतिष्ठितम् ।
धर्मसंश्रितमेतच्च पितुर्वचनमुत्तमम् ॥

dharmo hi paramo loke dharme satyam pratishthitam |
dharmasamshritametacca piturvacanamuttamam ||

Also ist Gerechtigkeit das Höchste auf Erden, auf Gerechtigkeit gründet sich Wahrheit.
Und das an diese Gerechtigkeit gebundene Wort des Vaters hat Vorrang.

Bhagavata

धर्मार्थकाममोक्षाख्यं य इच्छेच्छेय आत्मनः ।
एकमेव हरेस्तत्र कारणं पादसेवनम् ॥

dharmaarthakaamamokshaakhyam ya iccheccheya aatmanah |
ekameva harestatra kaaranam paadasevanam ||

Liebe, Wohlstand, Recht, Erlösung insgesamt ersehnt ein jeder für sich selbst.
Diese kommen von Gott allein. Zu seinen Füßen ist Verehrung zu leisten.

Ramayana Ayodhya

धर्मादर्थः प्रभवते धर्मात्प्रभवते सुखं ।
धर्मेण लभते सर्वं धर्मसारमिदं जगत् ॥

dharmaadarthah prabhavate dharmaat prabhavate sukham |
dharmena labhate sarvam dharmasaaramidam jagat ||

Aus Gleichgewicht entsteht Reichtum, aus Gleichgewicht entsteht Glück.
Mit dem Gleichgewicht läßt sich alles erreichen, die Essenz des Gleichgewichts ist diese Welt.

Subhashitasudhanidhi

धर्मः श्रुतो वा दृष्टो वा स्मृतो वा कथितोऽपि वा ।
संमोदितो वा राजेन्द्र पुनाति पुरुषं सदा ॥

dharmah shruto vaa drshto vaa smrto vaa kathito'pi vaa |
sammodito vaa raajendra punaati purusham sadaa ||

Ewige Ordnung gehört oder gesehen, erinnert oder erläutert,
hat ihn so fasziniert, o König, daß er von nun an jedermann aufklärt.

Manusmrti

धर्म एव हतो हन्ति धर्मो रक्षति रक्षितः ।
तस्माद्धर्मो न हन्तव्यः मानो धर्मो हतोऽवधीत् ॥

dharma eva hato hanti dharmo rakshati rakshitah |
tasmaaddharmo na hantavyah maano dharmo hato'vadhiit ||

Das Gesetz zerstört seinen Zerstörer, das Gesetz schützt seinen Beschützer.
Also darf das Gesetz nicht verletzt werden, damit es nicht denkt, es solle zerstört werden.

Hitopadesha Suhrdbheda

धनेन किं यो न ददाति नाश्नुते
बलेन किं येन रिपुं न भाधते ।
श्रुतेन किं येन न धर्ममाचरेत्
किमात्मना यो न जितेन्द्रियो भवेत् ॥

dhanena kim yo na dadaati naashnute
balena kim yena ripum na baadhate |
shrutena kim yena na dharmamaacaret
kimaatmanaa yo na jitendriyo bhavet ||

Wozu hat einer Geld, da er nicht schenkt noch selbst genießt?
Wozu hat er die Macht, da er den Feind nicht zittern läßt?
Wozu hat er studiert, da er zum Gesetz nicht findet?
Wozu hat er ein Gewissen, wenn er seine Triebe nicht zügelt?

Hitopadesha Mitralabha

धनानि जीवितं चैव परार्थे प्राज्ञ उत्सृजेत् ।
सन्निमित्तं वरं त्यागो विनाशे नियते सति ॥

dhanaani jiivitam caiva paraarthe praajnah utsrjet |
sannimittam varam tyaago vinaashe niyate sati ||

Geld und Leben sollte der Erkennende ausfließen lassen für andere.
Sie für eine gute Sache aufzugeben ist sinnvoll, sind beide doch für die Auflösung bestimmt.

Raguvamsha

द्वेष्योऽपि संमतः शिष्टः तस्यार्तस्य यथौषधं ।
त्याज्यो दुष्टः प्रियोऽप्यासीतङ्गलीवोरगक्षता ॥

dvesho'pi sammatah shishtah tasyaartasya yathaushadham |
tyaajyo dushtah priyo'pyaasiit angaliivoragakshataa ||

Selbst den Verhaßten nimm als Vorgesetzten hin wie ein Gegengift.
Den Schädling aber, wenn er dir auch lieb war, trenn ab wie eine Zehe nach dem Schlangenbiß!

Subhashitasudhanidhi

देशः कालः पात्रं वितरति वित्तस्य कमपि महिमानं ।
अब्धितले शुक्तिपुटे स्नातं घनतोयमेति मणिभावम् ॥

deshah kaalah paatram vitarati vittasya kamapi mahimaanam |
abdhitale shuktipute snaatam ghanatoyameti manibhaavam ||

Ein Teilchen der Fülle am rechten Ort zur rechten Zeit in einer Bettelschale abgelegt, birgt wahre Größe. Ein in der Muschelschale am Meeresgrund gebadetes Wolkentröpfchen erwirbt Juwelenrang.

Parasharasmrti

देशभङ्गे प्रवासे वा व्याधिषु व्यसनेष्वपि ।
रक्षेदेव स्वदेहादि पश्चाद्धर्मं समाचरेत् ॥

deshabhange pravaase vaa vyaadhishu vyasaneshvapi |
rakshedeva svadehaadi pashcaaddharmam samaacaret ||

Bei Landinvasion, auf Wanderschaft, bei Seuchen oder Katastrophen
rette er seine Haut und die anderer. Danach halte er sich wieder an die Ordnung.

Manusmrti

दृष्टिपूतं न्यसेत्पादं पस्त्रपूतं जलं पिबेत् ।
सत्यपूतां वदेद्वाचं मनःपूतं समाचरेत् ॥

drshtipuutam nyasetpaadam pastrapuutam jalam pibet |
satyapuutam vadedvaacam manahpuutam samaacaret ||

Mit dem Blick prüfe wohin er den Fuß setzt, durch Gewebe gefiltert trinke er Wasser,
durch den Wahrheitsfilter spreche er das Wort, was im Geist geklärt, führe er aus.

Caturvargasamgraha

दारिद्र्येण कुलं मदेन कुशलं द्वेषेण विद्याफलं
शीलं दुर्जनसंगमेन मलिनाचारेण शुक्लं यशः ।
आलस्येन धनं प्रयाति निधनं लौल्येन मानोन्नतिः
याज्ञादैन्यपरिग्रहेण च गुणग्रामः समग्रो नृणाम् ॥

daaridrayena kulam madena kushalam dveshena vidyaaphalam
shiilam durjanasangamena malinaacaarena shuklam yashah |
aalasyena dhanam prayaati nidhanam laulyena maanonnatih
yaajnaadainyaparigrahena ca gunagraamah samagro nrnaam ||

Armut ruiniert die Familie, Trunksucht das Wohlsein, Zweifel läßt des Wissens Frucht verfaulen, der Umgang mit Schurken verdirbt den Charakter, schmutzige Tat befleckt manch blütenweiße Weste, Trägheit verwandelt Geld in Geldmangel, Übereifer beugt den Stolz und Opfergaben abzufangen macht das Verdienstbündel der Männer wieder zunichte.

Pancatantra Mitrasamprapti

दानेन तुल्यो निधिरस्ति नान्यो
लोभाश्च नान्योऽस्ति रिपुः पृथिव्याम् ।
विभूषणं शीलसमं न चान्यत्
संतोषतुल्यं धनमस्ति नान्यत् ॥

daanena tulyo nidhirasti naanyo
lobhaashca naanyo'sti ripuh prthivyaam |
vibhuushanam shiilasamam na caanyat
santoshatulyam dhanamasti naanyat ||

Kein anderer Schatz, der das Schenken aufwöge,
kein andrer Feind als die Gier auf unsern Gebreiten.
Kein Goldschmuck schönt wie innere Werte,
und es gibt das Geld nicht, die Zufriedenheit aufzuwiegen.

Pancatantra Mitrasamprapti

दानं भोगो नाशस्तिस्रो गतयो भवन्ति वित्तस्य ।
यो न ददाति न भुङ्क्ते तस्य तृतीया गतिर्भवति ॥

daanam bhogo naashastisro gatayo bhavanti vittasya |
yo na dadaati na bhunkte tasya trtiiyaa gatirbhavati ||

Schenken, Genuß oder Schwund sind drei Wege, die der Reichtum geht.
Wer nicht hingibt oder genießt, dem bleibt nur der dritte Weg.

Hitopadesha Mitralabha

दानं प्रियवाक्सहितं ज्ञानमगर्वं क्षमान्वितं शौर्यम् ।
त्यागसहितं च वित्तं दुर्लभमेतच्चतुष्टयं लोके ॥

daanam priyavaaksahitam jnaanamagarvam kshamaanvitam shauryam |
tyaagasahitam ca vittam durlabhametaccatushtayam loke ||

Schenken ohne verletzende Worte, Genie ohne Arroganz, Heldenmut gepaart mit Vergebung,
Besitz und Verzicht: Vier, die in der Welt nur ganz selten vorkommen.

Subhashitasudhanidhi

दानं वित्तादृतं वाचः कीर्तिधर्मौ तथायुषः ।
परोपकरणं कायादसारात्सारमुद्धरेत् ॥

daanam vittaadrtam vaacah kiirtirdharmau tathaayushah |
paropakaranam kaayaadasaaraatsaaramuddharet ||

Aus Wohlstand ist Schenken, aus Gesagtem Wahrheit, aus dem Leben sind Ansehen und Pflichterfüllung, aus dem Körper ist Nächstenliebe, aus Kraftlosem Nützliches noch herauszuholen.