Kiratarjuniya

जीयन्तां दुर्जया देहे रिपवश्चक्षुरादयः ।
जितेषु ननु लोकोऽयं तेषुकृत्स्नस्त्वया जितः ॥

jiiyantaam durjayaa dehe ripavashcakshuraadayah |
jiteshu nanu loko'yam teshukrtsnastvayaa jitah ||

Unterwirf den verschlagenen Feind im Körper, das Sehen und all die andern,
denn hast du die erst besiegt, so hast du die ganze Welt besiegt.

Padmanandana Vairagya

ज्ञात्वा बुद्बुदभङ्गुरं धनमिदं दीपप्रकम्पं वपुः
तारुण्यं तरलेक्षणाक्षितरलं विद्युच्चलं दोर्बलं ।
रे रे जीव गुरुप्रसादवशतः किंचिद्विधेहि द्रुतं
दानध्यानतपोविधानविषयं पुण्यं पवित्रोचितम् ॥

jnaatvaa budbudabhanguram dhanamidam diipaprakampam vapuh
taarunyam taralekshanaakshitaralam vidyuccalam dorbalam |
re re jiiva guruprasaadavashatah kimcidvidhehi drutam
daanadhyaanatapovidhaanavishayam punyam pavitrocitam ||

Hast du erst erkannt, daß dein Geld ein Wasserblasenplatzen, dein Leib ein Lampenlichtflimmern ist, wie Jugendanmut als schelmischer Blick einer Schönheit sich eilig verabschiedet, wie deiner Arme Kraft blitzschnell verfällt, dann erfinde endlich, was die Geneigtheit des Lehrers dir einbringt, nämlich Schenken, Nachsinnen, Fleiß der Regel gemäß, und laß deine Sinne wie durch den Somafilter gelaufen wieder rein werden.

Shantishataka

जन्मेदं वन्ध्यतां नीतं भवभोगोपलिप्सया ।
काचमूल्येन विक्रीतो हन्त चिन्तामणिर्मया ॥

janmedam vandhyataam niitam bhavabhogopalipsayaa |
kaacamuulyena vikriito hanta cintaamanirmayaa ||

Diese Geburt ward um schaler Genüsse willen verspielt.
Mein Wunschjuwel gab zum Glasperlenpreis ich hin.

Bhagavata

चीराणि किं पथि न सन्ति दिशन्ति भिक्षान्
नैवांघ्रिपाः परभृतः सरितोऽप्यशुष्यन् ।
रुद्धा गुहाः किमजितोऽवति नोपसन्नान्
कस्माद्भजन्ति कवयो धनदुर्मदान्धान् ॥

ciiraani kim pathi na santi dishanti bhikshaan
naivaanghripaah parabhrtah sarito'pyashushyan |
ruddhaa guhaah kimajito'vati nopasannaan
kasmaad bhajanti kavayo dhanadurmadaandhaan ||

Hängen nicht genug Fetzen am Weg, die Bettelmönche einzuweisen? Gibt es keine aus Wurzeln trinkenden Bäume mehr, die anderen Nahrung spenden? Oder Flüsse, die keinen dursten lassen? Sind die Höhlen versperrt? Steigt Vishnu nicht mehr herab zu denen, die ihn um Schutz anflehen? Warum also besingen die Dichter solche, die im Geldrausch erblinden?

Candakaushika

चलन्ति गिरियः कामं युगान्तपवनाहताः ।
कृच्छ्रेऽपि न चलत्येव धीरणां निश्चलं मनः ॥

calanti giriyah kaamam yugaantapavanaahataah |
krcchre'pi na calatyeva dhiiranaam nishcalam manah ||

Wohl wanken die Berge unterm Anprall des Orkans am Ende der Zeiten.
Auch in der Katastrophe wankt nicht der Standhaften unerschütterlicher Mut.

Subhashitasudhanidhi

गिरीन्द्रशिखराकारो लीलयोन्मूलितद्रुमः ।
करिणीस्पर्शसंमोहादालानं याति वारणः ॥

giriindrashikharaakaaro liilayonmuulitadrumah |
kariniisparshasammohaadaalaanam yaati vaaranah ||

Aufragend wie ein Felsmassiv, Bäume zum Spaß entwurzelnd läßt manch wilder Elefantenbulle aus Sehnsucht nach Berührung einer Elefantenkuh sich an den Pflock legen.

Ramayana Ayodhya

गात्रेषु वलयः प्राप्ताः श्वेताश्चैव शिरोरुहाः ।
जरया पुरुषो जीर्णः किं हि कृत्वा प्रभावयेत् ॥

gaatreshu valayah praaptaah shvetaashcaiva shiroruhaah |
jarayaa purusho jiirnah kim hi krtvaa prabhaavayet ||

Faltig geworden die Glieder, aus dem Kopf kommen schon weiße Haare,
verfällt der Mensch im Alter. Was hätte mehr Wirkung als das?

Garudapurana

गर्भे व्याधौ श्मशाने च पुराणे या मतिर्भवेत् ।
सा यदि स्थिरतां याति को न मुच्येत बन्धनात् ॥

garbhe vyaadhau shmashaane ca puraane yaa matirbhavet |
saa yadi sthirataam yaati ko na mucyate bandhanaat ||

Bewußtsein, das im Mutterleib, bei Krankheit, bei der Leichenverbrennung oder mit den alten Schriften entstehen kann, müßte sich nur noch verfestigen. Wer würde sich dann nicht aus seinen Banden lösen?

Nagananda

क्रोडीकरोति प्रथमं जातं नित्यमनित्यता ।
धात्रीव जननी पश्चात्तदा शोकस्य कः क्रमः ॥

krodiikaroti prathamam jaatam nityamanityataa |
dhaatriiva jananii pashcaattadaa shokasya kah kramah ||

Noch hat die Mutter einen nicht geboren, da drückt uns die Vergänglichkeit
schon für immer an die Brust. Was also ist der Grund für die Sorgen danach?

Prabodhasudhakara

केशावधि नखराग्रादिदमन्तः पूतिगन्धसंपूर्णम् ।
बहिरपि जानंश्चन्दनकर्पूराद्यैर्विलेपयति ॥

keshaavadhi nakharaagraadidamantah puutigandhasampuurnam |
bahirapi jaanan candanakarpuuraadyairvilepayati ||

Von den Haarwurzeln bis unter die Fußnägel erfüllt Gestank dies Innere.
Wohlweislich beschmiert man sich von außen mit Sandelpaste, Kampher und anderem.

Shakuntala

कुमुदान्येव शशाङ्कः सविता बोधयति पङ्कजान्येव ।
वशिनां हि परपरिग्रहसंश्लेषपराङ्मुखी वृत्तिः ॥

kumudaanyeva shashaankah savitaa bodhayati pankajaanyeva |
vashinaam hi paraparigrahasamshleshaparaanmukhii vrttih ||

Der vom Hasen gezierte Mond bringt nur Seerosen, die Sonne bringt nur Lotosblumen aus dem Schlamm hervor zum Blühen. Es ist ein Wesenszug der Willensstarken, von Verbindungen mit anderweitig gebundenen Frauen abzusehen.

Ramayana Sundarakanda

क्रुद्धः पापं न कुर्यात् कः क्रुद्धो हन्याद्गुरूनपि ।
क्रुद्धः पुरुषया वाचा नरः साधूनधिक्षिपेत् ॥

kruddhah paapam na kuryaat kah kruddho hanyaadguruunapi |
kruddhah purushayaa vaacaa narah saadhuunadhikshipet ||

Im Jähzorn kann einer gute Menschen mit Worten erschlagen, wütend gemacht
kann er sogar seine Lehrer töten. Er darf in seiner Wut kein Verbrechen begehen.

Prashnottara Ratnamalika

कुत्र विषं दुष्टजने किमिहाशौचं भवेदृणं नृणाम् ।
किमभयमिह वैराग्यं भयमपि किं वित्तमेव सर्वेषाम् ॥

kutra visham dushtajane kimihaashaucam bhavedrnam nrnaam |
kimabhayamiha vairaagyam bhayamapi kim vittameva sarveshaam ||

Woher all das Gift? Von schlechten Menschen. Was ist unrein sein? Anderen etwas zu schulden. Was ist Sicherheit? Leidenschaftslosigkeit. Und was ist Angst? Alles besitzen zu wollen.

Bhaminivilasa

किं तीर्थं हरिपादपद्मभजनं किं रत्नं अच्छा मतिः
किं शास्त्रं श्रवणेन यस्य गलति द्वैतान्धकारोदयः ।
किं मित्रं सततोपकाररसिकं तत्त्वावभोधः सखे
कः शत्रुर्वद खेददानकुशलो दुर्वासनानां चयः ॥

kim tiirtham haripaadapadmabhajanam kim ratnam acchaa matih
kim shaastram shravanena yasya galati dvaitaandhakaarodhayah |
kim mitram satatopakaararasikam tattvaavabodhah sakhe
kah shatrurvada khedadaanakushalo durvaasanaanaam cayah ||

Was ist ein Wallfahrtsort? Überall wo Vishnus Lotusfüße verehrt werden. Was ist ein Edelstein? Ein klares Bewußtsein. Was ist die Lehre? Wenn du sie hörst, fällt die Barriere aus blind machendem Zweifel in sich zusammen. Was ist ein Freund? Einer dem es Freude macht, immer zu helfen und der dich bei der Wahrnehmung der Wirklichkeit begleitet. Wer ist ein Feind? Einer dem es leicht fällt, dich mit seinem Geschwätz zu deprimieren und der alle schlechten Angewohnheiten auf sich vereint.

Pancatantra Mitrasamprapti

कायः सन्निहितापायः संपदः क्षणभङ्गुराः ।
समागमाः सापगमाः सर्वेषामेव देहिनाम् ॥

kaayah sannihitaapaayah sampadah kshanabhanguraah |
samaagamaah saapagamaah sarveshaameva dehinaam ||

Dem Körper ist der Tod bestimmt, Besitz zerbricht im Nu,
fällt allen Menschen zu, bis er ihn wieder mit sich nimmt.

Bhajagovindastotra

कामं क्रोधं मोहं लोभं त्यक्त्वात्मानं भावय कोऽहं ।
आत्मज्ञानविहीन मूढास्ते पच्यन्ते नरकनिगूढाः ॥

kaamam krodham moham lobham tyaktvaatmaanam bhaavaya ko'ham |
aatmajnaanavihiina muudhaaste pacyante narakaniguudhaah ||

Laß Wollust, Wut, Selbsttäuschung, Gier und sei mit: "Wer bin ich?" du selbst.
Ganz ohne Selbsterkenntnis schmoren in die Hölle gesperrte Toren.

Samayocitapadyamalika

क्षमा धनुः करे यस्य दुर्जनः किं करिष्यति ।
अतृणे पतितो वह्निः स्वयमेवोपशाम्यति ॥

kshamaa dhanuh kare yasya durjanah kim karishyati |
atrne patito vahnih svayamevopashaamyati ||

Was kann der Schurke einem mit dem Langmutbogen in der Hand noch anhaben?
Der Brand fällt dahin, wo kein Gras ist, und erlischt von selbst.

Vishnupurana

क्व शरीरमशेषाणां श्लेषादीनां महाचयः ।
क्व कान्तिशोभासौन्दर्यरमणीयादयो गुणाः ॥

kva shariiramasheshaanaam shleshaadiinaam mahaacayah |
kva kaantishobhaasaundaryaramaniiyaadayo gunaah ||

Ist der Körper nun ein großer Haufen Schleimsubstanz ohne Ende,
oder eine Ansammlung von Eigenschaften wie Liebreiz, Glanz, Schönheit, Verspieltheit?

Jivanmuktanandalahari

कदाचित् प्रसादे क्वचिदपि च सौधेषु धनिनां
कदाचित् शैलेषु क्वचिदपि च कूलेषु सरिताम् ।
कुटीरे दान्तानां मुनिजनवराणामपि वसन्
मुनिर्न व्यामोहं भजति गुरुदीक्षाक्षततमाः ॥

kadaacit prasaade kvacidapi ca saudheshu dhaninaam
kadaacit shaileshu kvacidapi ca kuuleshu saritaam |
kutiire daantaanaam munijanavaraanaamapi vasan
munirna vyaamoham bhavati gurudiikshaakshatatamaah ||

Manchmal wohnen sie in der Aufgeklärtheit reicher Villen,
manchmal auch in Felshöhlen oder an Flußufern.
Auch ein Aufenthalt in den Hütten von Einsiedlern und anderem heiligen Volk kann den Schweiger nicht irritieren, weil nach eines Lehrers Fingerzeig er seine dunklen Seiten verwarf.

Vishnupurana

कः केन हन्यते जन्तुर्जन्तुः कः केन रक्ष्यते ।
हन्ति रक्षति चैवात्मा ह्यसत्साधु समाचरन् ॥

kah kena hanyate janturjantuh kah kena rakshyate |
hanti rakshati caivaatmaa hyasatsaadhu samaacaran ||

Der eine wird vom andern getötet, der eine wird vom andern gerettet.
Er tötet oder rettet doch selbst schon, indem er falsch oder richtig handelt.

Svapnavasavadatta

कः कं शक्तो रक्षितुं मृत्यु काले
रज्जुच्छेदे के घटं धारयन्ति ।
एवं लोकस्तुल्यधर्मो वनानां
काले काले छिद्यते रुह्यते च ॥

kah kam shakto rakshitum mrtyukaale
rajjucchede ke ghatam dhaarayanti |
evam lokastulyadharmo vanaanaam
kaale kaale chidyate ruhyate ca ||

Kann in der Todesstunde einer den anderen noch retten,
oder wer zöge den Topf am reißenden Seil wieder hoch?
In der Menschenwelt gilt das Wäldergesetz der Waage:
Es wird geknickt, es wird gewachsen beizeiten.

Subhashitasudhanidhi

एकस्यापि न यः शक्तो मनसः संनिबर्हणे ।
महीं सागरपर्यन्तां स कथं विजिगीषते ॥

ekasyaapi na yah shakto manasah samnibarhane |
mahiim saagaraparyantaam sa katham vijigiishate ||

Wer schon seinen Geist nicht in der Gewalt hat,
wie will der eine von Meeren umgebene Welt erobern?

Mahabharata Udyogaparvan

एकः क्षमावतां दोषो द्वितीयो नोपपद्यते
यदेनं क्षमया युक्तमशक्तं मन्यते जनः ।
सोऽस्य दोषो न मन्तव्यः क्षमा हि परमं बलं
क्षमा गुणो ह्यशक्तानां भूषणं क्षमा ॥

ekah kshamaavataam dosho dvitiiyo nopapadyate
yadenam kshamayaa yuktamashaktam manyate janah |
so'sya dosho na mantavyah kshamaa hi paramam balam
kshamaa guno hyashaktaanaam bhuushanam kshamaa ||

Einen einzigen Fehler haben die Nachsichtigen, einen zweiten gibt es nicht:
Wer Vergebung übt, den halten die Leute für machtlos.
Den Fehler macht aber, wer so denkt, denn Gnade ist höchste Macht.
Gnade ist ein Vorzug der Schwachen, Gnade ist ihr Schmuckstück.

Subhashitasudhanidhi

इन्द्रियाण्येव तत्सर्वं यत्स्वर्गनरकाविभौ ।
निगृहीतविसृष्टानि स्वर्गाय नरकाय च ॥

indriyaanyeva tatsarvam yatsvarganarakaavibhau |
nigrhiitavisrshtaani svargaaya narakaaya ca ||

Es liegt ganz an den Trieben, ob man in den Himmel oder in die Hölle kommt.
Wer sie niederhält, ist für den Himmel, wer sie auslebt, für die Hölle.

Manusmrti

इन्द्रियाणां जये योगं समातिष्ठेद्दिवानिशम् ।
जितेन्द्रियो हि शक्नोति वशे स्थापयितुं प्रजाः ॥

indriyaanaam jaye yogam samaatishtheddivaanisham |
jitendriyo hi shaknoti vashe sthaapayitum prajaah ||

Tag und Nacht soll er sich der Mühe unterziehen seine Instinkte zu besiegen.
Erst ein Triebgezügelter kann Untertanen seinem Willen unterstellen.

Manusmrti

इन्द्रियाणां प्रसङ्गेन दोषमृच्छत्यसंशयम् ।
संनियम्य तु तान्येव ततः सिद्धिं नियच्छति ॥

indriyaanaam prasangena doshamrcchatyasamshayam |
samniyamya tu taanyeva tatah siddhim niyacchati ||

Abhängig von Instinkten macht er den unvermeidlichen Fehler.
Bezwingt er sie aber, so zwingt er auch den Erfolg auf sich herab.

Manusmrti

इन्द्रियाणां विचरतां विषयेष्वपहारिषु ।
संयमे यत्नमातिष्ठेद्विद्वान् यंतेव वाजिनाम् ॥

indriyaanaam vicarataam vishayeshvapahaarishu |
samyame yatnamaatishthedvidvaan yanteva vaajinaam ||

Die auseinanderstrebenden Sinne, die einen in fünf Richtungen gleichzeitig wegziehen,
bringe der weise Mensch unter seine Kontrolle, wie der Wagenlenker die Rosse.

Ramayana Yuddha

इन्द्रियाणि पुरा जित्वा त्रिभुवनं त्वया ।
स्मरद्भिरिव तद्वैरमिन्द्रियैरेव निर्जितः ॥

indriyaani puraa jitvaa tribhuvanam tvayaa |
smaradbhiriva tadvairamindriyaireva nirjitah ||

Früher hast du deine Instinkte noch besiegt und die drei Welten waren dein.
Dieser Feindschaft eingedenk rangen dieselben Triebe dich heute nieder.

Shivaparadha

आयुर्नष्यति पश्यतां प्रतिदिनं याति क्षयं यौवनं
प्रत्ययान्ति गताः पुनर्न दिवसाः कालो जगद्भक्षकः ।
लक्ष्मीस्तोयतरङ्गभङ्गचपला विद्युच्चलं जीवितं
तस्मान्मां शरणागतं करुणया त्व रक्ष रक्षाधुना ॥

aayurnashyati pashyataam pratidinam yaati kshayam yauvanam
pratyayaanti gataah punarna divasaah kaalo jagadbhakshakah |
lakshmiistoyatarangabhangacapalaa vidyuccalam jiivitam
tasmaanmaam sharanaagatam karunayaa tva raksha rakshaadhunaa ||

Zusehen kann man, wie das Leben schwindet, mit jedem Tag geht die Jugend dahin.
Vergangene Tage, sie kommen nicht wieder, ein Weltenfresser ist die Zeit.
Reichtum verflüchtigt sich wie Brandungswellenschaum, Leben ist wie ein Blitz so kurz.
Darum such ich deinen Schutz. Bitte rette mich, rette mich jetzt!

Prabodhasudhakara

आयुःक्षणलवमात्रं न लभ्यते हेमकोटिभिः क्वापि ।
तच्चेद्गच्छति सर्वं मृषा ततः काऽधिका हानिः ॥

aayuhkshanalavamaatram na labhyate hemakotibhih kvaapi |
taccedgacchati sarvam mrshaa tatah kaa'dhikaa haanih ||

Nicht den Bruchteil eines Lebensaugenblicks holst du mit tonnenweise Gold zurück.
Was ist denn so ein Verlust anderes, als daß alles danebenginge?

Hitopadesha Sandhi

आधिव्याधिपरितापादद्य श्वो वा विनाशिने ।
को हि नाम शरीराय धर्मापेतं समाचरेत् ॥

aadhivyaadhiparitaapaadadya shvo vaa vinaashine |
ko hi naama shariiraaya dharmaapetam samaacaret ||

Gefäße voll Krankheit und Qualen, heut oder morgen zur Tilgung bereit,
wer wollte im Namen des Körpers gegen die ewige Ordnung angehen?