Mahabharata Udyoga

त्यजेत् कुलार्थे पुरुषं ग्रामस्यार्थे कुलं त्यजेत् ।
ग्रामं जनपदस्यार्थे आत्मार्थे पृथिवीं त्यजेत् ॥

tyajet kulaarthe purusham graamasyaarthe kulam tyajet |
graamam janapadasyaarthe aatmaarthe prthiviim tyajet ||

Den einen Mann opfere zum Wohl des Stammes, zum Wohl des Dorfes opfere den Stamm.
Das Dorf gib hin zum Wohl des Staates, um deiner selbst willen aber entsage der Welt.

Ramayana Kishkindha

ज्येष्ठो भ्राता पिता चैव यश्च विद्यां प्रयच्छति ।
त्रयस्ते पितरो ज्ञेया धर्मे वर्त्मनि वर्तिनः ॥

jyeshtho bhraataa pitaa caiva yashca vidyaam prayacchati |
trayaste pitaro jneyaa dharme vartmani vartinah ||

Der ältere Bruder, der Vater und wer Weisheit bereithält,
die sieht als drei Väter an, wer sich auf der rechten Spur bewegt.

Subhashitani

जीर्णा तरिः सरिदियं च गभीरनीरा
नक्राकुला वहति वायुरतिप्रचण्डः ।
तार्या स्त्रियश्च शिशवश्च तथैव वृद्धाः
तत्कर्णधारभुजयोर्बलमाश्रयामः ॥

jiirnaa tarih saridiyamshca gabhiiraniiraa
nakraakulaa vahati vaayuratipracandah |
taaryaa striyashca shishavashca tathaiva vrddhaah tatkarnadhaarabhujayorbalamaashrayaamah ||

Alt ist der Kahn, tief der Fluß und reißend.
Er wimmelt von Krokodilen und der Sturm bläst wütend.
Es gilt Frauen und Kinder, Alte auch, überzusetzen.
So wollen wir auf die starken Arme des Steuermanns hier vertrauen!

Bhagavata

जन्मैश्वर्यश्रुतश्रीभिरेधमानमदः पुमान् ।
नैवार्हत्यभिधातुम् वै त्वामकिंचनगोचरम् ॥

janmaishvaryashrutashriibhiredhamaanamadah pumaan |
naivaarhatyabhidhaatum vai tvaamakincaragocaram ||

Irre geworden an Edelgeburt, Macht, Bildung und Gütern überschätzt so ein Mensch sich leicht
und ist nicht mehr bereit, dir irgendeinen Platz in seinem Denken einzuräumen.

Samayocita Padyamalika

जनिता चोपनेता च यश्च विद्यां प्रयच्छति ।
अन्नदाता भयत्राता पञ्चैते पितरः स्मृताः ॥

janitaa copanetaa ca yashca vidyaam prayacchati |
annadaataa bhayatraataa pancaite pitarah smrtaah ||

Der Erzeuger, der Einführer, wer sein Wissen anbietet,
der Essen schenkt, der Angst überwinden hilft: Die fünf gelten als Väter.

Subhashitani

गोपाल इति मत्वा त्वां प्रचुरक्षीरवाञ्छया ।
श्रितो मातुः स्तनक्षीरमपि लब्धुं न शक्नुयाम् ॥

gopaala iti matvaa tvaam pracurakshiiravaanchayaa |
shrito maatuh stanakshiiramapi labdhum na shaknuyaam ||

Voll Verlangen, an Milch mich sattzutrinken, dacht ich von dir: "Ein Kuhhirt!"
Nun, da ich bei dir bin, könnt ich nie wieder mich an einer Mutter Brustmilch laben.

Samayocita Padyamalika

गुरवो बहवः सन्ति शिष्यवित्तापहारकाः ।
दुर्लभः स गुरुर्लोके शिष्यचित्तापहारकः ॥

guravo bahavah santi shishyavittaapahaarakaah |
durlabhah sa guruloke shishyacittaapahaarakah ||

Es gibt viele Lehrer, die das Geld ihrer Schüler mitnehmen.
Dafür gibt es kaum einen in der Lehrerschaft, der seine Schüler geistig mitnimmt.

Rasagangadhara

गीर्भिर्गुरूणां परुषाक्षराभिः
तिरस्कृता यान्ति नरा महत्त्वम् ।
अलब्धशाणोत्कषणा नराणां
न जातु मौलौ मणयो वसन्ति ॥

giirbhirguruunaam parushaaksharaabhih
tiraskrtaa yaanti naraa mahattvam |
alabdhashaanotkashanaa naraanaam
na jaatu maulau manayo vasanti ||

Zurechtgewiesen von scharf kritisierenden Lehrern gelangen die Männer zu Größe.
Vom Schleifstein ungeschliffene Steine stecken die Leute sich jedenfalls nicht an den Kopf.

Shivanandalahari

गभीरे कासारे विशति विजने घोरविपिने
विशाले शैले च भ्रमति कुसुमार्थं जडमतिः ।
समर्पैकं चेतः सरसिजमुमानाथ भवतो
सुखेनावस्थातुं जन इह न जानाति किमहो ॥

gabhiire kaasaare vishati vijane ghoravipine
vishaale shaile ca bhramati kusumaartham jadamatih |
samarpaikam cetah sarasijamumaanaatha bhavato
sukhenaavasthaatum jana iha na jaanaati kimaho ||

Tiefe Sümpfe durchwatet, menschenleeren Finsterwald und Hochgebirge durchstreift, nur die eine Blume vor Augen der Engstirnige. Warum nur, o Shiva, Herr der Flachsblonden, weiß denn niemand, daß er dir nur seinen Geistlotus überreichen muß, um im Glück zu verharren?

Rasagangadhara

किं मित्रमन्ते सुकृतं न लोकाः
किं ध्येयमीशस्य पदं न शोकाः ।
किं काम्यमव्याजसुखं न भोगाः
किं जल्पनीयं हरिनाम नान्यत् ॥

kim mitramante sukrtam na lokaah
kim dhyeyamiishasya padam na shokaah |
kim kaamyamavyaajasukham na bhogaah
kim jalpaniiyam harinaama naanyat ||

Wer ist zuletzt dein Freund? Gut Getanes, nicht die Weltkulisse.
Woran ist zu denken? Die Spur des Herrn, und nicht die Kümmernisse.
Was ist zu lieben? Das Glück der Schlichtheit, nicht all die Genüsse.
Was ist zu flüstern? Haris Name und sonst garnichts.

Padmanandana Vairagya

किं तर्केण वितर्कितेन शतशो ज्ञातेन किं छन्दसा
किं पीतेन सुधारसेन बहुधा स्वाध्यायपाठेन किम् ।
अभ्यस्तेन च लक्षणेन किमहो ध्यानं न चेत् सर्वथा
लोकालोकविलोकनैककुशलज्ञाने हृदि ब्रह्मणः ॥

kim tarkena vitarkitena shatasho jnaatena kim chandasaa
kim piitena sudhaarasena bahudhaa svaadhyaayapaathena kim |
abhyastena ca lakshanena kimaho dhyaanam na cet sarvathaa
lokaalokavilokanaikakushalajnaane hrdi brahmanah ||

Wozu Scharfsinn und Deutelei? Wozu Hunderte von Versmaßen kennen? Wozu Wundersaft trinken? Wozu mehrfache Vedenrezitation? Wozu Auswendiglernen und Interpretieren? Wozu mach ich das alles, wenn ich nicht Gott im Herzen bedenke, das sich bestens auskennt mit allem, was es in Welt und Unwelt zu sehen gibt.

Vishvagunadarsha

किं किन्न जीर्यति मुकुन्दपदारविन्द
द्वन्द्वाभिवन्दनकृतामिह देहभाजाम् ।
अत्यद्भुतौषध विशेषनिषेवकाणामापादयेत
किमनर्थमपथ्यसेवा ॥

kim kinna jiiryati mukundapadaaravinda
dvandvaabhivandanakrtaamiha dehabhaajaam |
atyudbhutaushadhavisheshanishevakaanaa
maapaadayeta kimanarthamapathyasevaa ||

Was ist so wertlos, daß es nicht dahinschwände, wenn Menschenleiber sich demütig neigen
vor Mukundas Lotosfußpaar? Was ist so schädlich, daß eine Sonderbehandlung mit Wunderheilkraut vergebliche Liebesmüh wär?

Prashnottara Malika

का दुर्लभा नराणां हरिभक्तिः पातकं च किं हिंसा ।
को हि भगवत्प्रियः स्यात् योऽन्यं नोद्वेजयेदनुद्विग्नः ॥

kaa durlabhaa naraanaam haribhaktih paatakam ca kim hinsaa |
ko hi bhagavatpriyah syaat yo'nyam nodvejayedanudvignah ||

Was ist unter Menschen schwer zu finden? Hingabe an Gott. Was führt ins Verderben? Grausamkeit. Wer ist Gott lieb? Wer anderen keine Angst einjagt, nur weil er selbst Angst hat.

Bhagavata

क्वचिद्रुदन्त्यच्युतचिन्तया क्वचिद्
हसन्ति नन्दन्ति वदन्त्यलौकिकाः ।
नृत्यन्ति गायन्त्यनुशीलयन्त्यजं
भवन्ति तूष्णीं परमेत्यनिर्वृताः ॥

kvacidrudantyacyutacintayaa kvacid
hasanti nandanti vadantyalaukikaah |
nrtyanti gaayantyanushiilayantyajam
bhavanti tuushniim parametyanirvrtaah ||

Einige weinen, wenn sie an den Ewigen denken, einige lachen, scherzen, reden in Extase.
Dann tanzen sie und singen und fühlen sich dem Ungeborenen nahe.
So werden sie still, gehen ins Höchste und sind frei.

Bhagavata

एतवानेव लोकेऽस्मिन् पुंसां धर्मः परः स्मृतः ।
भक्तियोगो भगवति तन्नामग्रहणादिभिः ॥

etaavaaneva loke'smin punsaam dharmah parah smrtah |
bhaktiyogo bhagavati tannaamagrahanaadibhih ||

Insofern gilt in dieser Welt die höchste Pflicht des Menschen,
sich Gott unter anderem auch unter Anrufung seines Namens hinzugeben.

Mahabharata Shantiparvan

उपध्यायं पितरं मातरं च
येऽभिद्रुह्यन्ते मनसा कर्मणा वा ।
तेषां पापं भ्रूणहत्या विशिष्टं
तस्मान्नान्यः पापकृदस्ति लोके ॥

upadhyaayam pitaram maataram ca
ye 'bhidruhyante manasaa karmanaa vaa |
teshaam paapam bhruunahatyaa vishishtam
tasmaannaanyah paapakrdasti loke ||

In Gedanken oder tatsächlich einen Lehrer, Vater oder Mutter anzugreifen ist noch ungeheuerlicher als einen Fötus abzutöten. Es gibt kein größeres Verbrechen in der Welt.

Mukundamalastotra

इदं शरीरं परिणामपेशलं
पतत्यवश्यं श्लथसन्धिजर्झरम् ।
किमौषधैः क्लिश्यसि मूढ दुर्मते
निरामयं कृष्णरसायनं पिब ॥

idam shariiram parinaamapeshalam
patatyavashyam shlathasandhijarjharam |
kimaushadhaih klishyasi muudha durmate
niraamayam krshnarasaayanam piba ||

Warum traktierst du deinen so raffiniert gealterten, an Gelenkschwäche ohnehin bald kollabierenden Körper eigentlich noch mit Heildrogen, Trottel verwirrter?
Trink lieber das Krishnaverehrungselixir!

Stotraratna

अविवेकघनान्धधिज्ञ्मुखे बहुधा संततदुःखवर्षिणि ।
भगवन् भवदुर्दिने पथस्खलितं मामवलोकयाच्युत ॥

avivekaghanaandhadhingmukhe bahudhaa santataduhkhavarshini |
bhagavan bhavadurdine pathaskhalitam maamavalokayaacyuta ||

Orientierungslos bin ich mit Blindheit geschlagen, da mir der Dauerregen des Elends ins Gesicht klatscht.
O ewiger Gott, an so einem mißratenen Tag sieh du nach mir, der ich vom Damm gerutscht bin!

Manoduta

अविद्येयं विद्या भवति भगवद्भक्तिरहिता
न चेद्विष्णोः प्रेम प्रसृमरमहानन्दमहिता ।
न तावच्चाञ्चल्यं त्यजति च मनोवृत्ति विहगी
न यावच्छ्रीकृष्णस्मरणरससिन्धौ निपतति ॥

avidyeyam vidyaa bhagavadbhaktirahitaa
na cedvishnoh prema prasrmaramahaanandamahitaa |
na taavaccaancalyam tyajati ca manovrtti vihagii
na yaavacchriikrshnasmaranarasasindhau nipatati ||

Bildung ohne Hingabe an Gott ist keine Bildung,
kein erlösendes Lachen greift um sich ohne Liebe zu Vishnu,
solange die Gedankenmühle von ihrer Zittrigkeit nicht läßt und endlich als Vöglein
in den Indus stürzt, der als schwarzer Herr die Leidenschaften und Erinnerungen ersäuft.

Hariharasubhashita

अवधारय धर्मेषु प्रधनमवधानतः ।
निर्भरानन्दाय गोविन्दाय मनोऽर्पय ॥

avadhaaraya dharmeshu pradhanamavadhaanatah |
nirbharaanandaaya govindaaya mano'rpaya ||

Überleg dir, welche der Pflichten die Wichtigste ist und höchste Aufmerksamkeit verlangt,
dann lenk deine Gedanken auf Govinda, den schwerelos Wonnevollen!

Bhagavatamahatmya

अलं वृतैरलं तीर्थैरलं योगैरलं मखैः ।
अलं ज्ञानकथालापैर्भक्तिरेकैव मुक्तिदा ॥

alam vrtairalam tiirthairalam yogairalam makhaih |
alam jnaanakathaalaapairbhaktirekaiva muktidaa ||

Genug der Schätze, Wallfahrten, Yogaübungen und Träufelrituale!
Auch der erbaulichen Geschichten sind genug erzählt. Hingabe allein bringt Erlösung.

Gurukaumudi

अरे भज हरेर्नाम क्षेमधाम क्षणे क्षणे ।
बहिस्सरति निःष्वासे विश्वासः कः प्रवर्तते ॥

are bhaja harernaama kshemadhaama kshane kshane |
bahissarati nihshvaase vishvaasah kah pravartate ||

Alle in das Loblied des Herrn miteingestimmt, des Horts der Sicherheit jetzt und immerdar!
Ausfließt der Atem - wer wollte darauf vertrauen, daß er wiederkehrt?

Prabodhasudhakara

अयमुत्तमोऽयमधमो
जात्या रूपेण संपदा वयसा ।
श्लाघ्योऽश्लाघ्यो वेत्थं
न वेत्ति भगवाननुग्रहावसरे ॥

ayamuttamo'yamadhamo
jaatyaa ruupena sampadaa vayasaa |
shlaaghyo'shlaaghyo vettham
na vetti bhagavaananugrahaavasare ||

Gott weiß wirklich nicht, ob einer oben oder unten ist,
welcher Kaste er angehört, ob er schön genug ist, ob er den Besitz oder das Alter dafür hat,
ob er anerkennenswert ist oder nicht,
wenn er seine Gnade herabregnen läßt.

Aparadhakshamapanastotra

आत्मात्वं गिरिजा मतिः परिजनाः प्राणाः शरीरं गृहं
पूजा ते विषयोपभोगरचना निद्रासमाधिस्थितिः ।
संचारस्तु पदोः प्रदक्षिणविधिः स्तोत्राणि सर्वा गिरो
यद्यत्कर्म करोमि तत्तदखिलं शम्भो तवाराधनम् ॥

aatmaatvam girijaa matih parijanaah praanaah shariiram grham
puujaa te vishayopabhogaracanaa nidraasamaadhisthitih |
samcaarastu padoh pradakshinavidhih stotraani sarvaa giro
yadyatkarma karomi tattadakhilam shambho tavaaraadhanam ||

Du hilfreicher Shiva bist meine Seele! Deine vom Berg Geborene bestimmt mein Denken.
Dein Gefolge, das sind meine Lebensgeister. Mein Körper ist dein Haus.
Sinnesfreuden, die ich genieße, sind Gottesdienst. Mein Schlaf ist meditative Entrücktheit.
Wohin auch immer meine Füße mich tragen, es ist, um dich rechtsherum zu umwandeln.
Jedes meiner Worte singt dein Lob. Jede Arbeit tue ich nur, o Shambhu, damit sie dir gefällt.

Bhagavata

अज्ञानादथवा ज्ञानादुत्तमश्लोकनाम यत् ।
संकीर्तितमघं पुंसो देहेदेधो यथानलः ॥

ajnaanaadathavaa jnaanaaduttamashlokanaama yat |
samkiirtitamagham punso dehededho yathaanalah ||

Bewußt oder unbewußt den mit dem besten Ruf beim Namen
zu nennen verbrennt eines Mannes Untat wie Feuer das Brennholz.

Samayocitapadyamalika

अच्युतानन्तगोविन्दनामोच्चारणभेषजात् ।
नश्यन्ति सकलाः रोगाः सत्यं सत्यं ब्रवीम्यहम् ॥

acyutaanantagovindanaamoccaaranabheshajaat |
nashyanti sakalaah rogaah satyam satyam braviimyaham ||

Acyuta-Ananta-Govindas Namen auszusprechen hat eine heilende Wirkung
und alle Krankheiten verschwinden. Das ist die Wahrheit und ich sage die Wahrheit.

Shivanandalahari

अङ्कोलं निजबीजसंततिरयस्कान्तोपलं सूचिका
साध्वी नैजविभुं लता क्षितिरुहं सिन्धुः सरिद्वल्लभं ।
प्राप्नोतीह यथा तथा पशुपतेः पादारविन्दद्वयं
चेतोवृत्तिरुपेत्य तिष्ठति सदा सा भक्तिरुच्यते ॥

ankolam nijabiijasamtatirayaskaantopalam suucikaa
saadhvii naijavibhum lataa kshitiruham sindhuh saridvallabham |
praapnotiiha yathaa tathaa pashupateh paadaaravindadvayam
cetovrttirupetya tishthati sadaa saa bhaktirucyate ||

Alangiumpflanzen ziehen ihre Samen stets an sich, die Nadel richtet sich nach dem Eisenstein,
die treue Gattin folgt ihrem starken Wäscher und die Liane ihrem Erdverwachsenen.
Der Indus erreicht endlich sein geliebtes Meer. So soll auch mein Gedankenkarussel am Fußlotuspaar des Herrn der Tiere für immer zur Ruhe kommen, denn so geht Hingabe.

Venisamhara

अकृपणमरुकश्रान्तं जीव्याज्जनः पुरुषायुषं
भवतु भगवद्भक्तिः द्वैतं विना पुरुषोत्तमे ।
दयितभुवनो विद्वद्बन्धुर्गुणेषु विशेषवत्
सततसुकृती भूयाद्भूपः प्रसाधितमण्डलः ॥

akrpanamarukashraantam jiivyaajjanah purushaayusham
bhavatu bhagavadbhaktih dvaitam vinaa purushottame |
dayitabhuvano vidvadbandhurguneshu visheshavat
satatasukrtii bhuuyaadbhuupah prasaadhitamandalah ||

Ungeschmälert, ungebrochen, unermüdlich lebe das Volk ein Menschenalter lang.
Ohne Hintergedanken sei die Gotteshingabe im besten Menschen.
Möge die Welt der weisen Zunft restlos spenden nach Verdiensten.
Ein Wohltäter sei stets der die Erde hütende König und dem Weltkreis eine Zierde.

Raghuvamsha

स्वशरीरशरीरिनावपि श्रुतसंयोगविपर्ययौ यदि ।
विरहः किमिवानुतापयेद्वद बाह्यैर्विषयैर्विपश्चिताम् ॥

svashariirashariirinauvapi shrutasamyogaviparyayau yadi |
virahah kimivaanutaapayedvada baahyairvishayairvipashcitaam ||

Haben Gelehrte Materielles im eigenen Körper erst als vorübergehend erkannt,
wie sollten sie dann bei Trennung von Äußerlichkeiten leiden, sprich, und sich aufregen?

Ramayana Ayodhya

सहैव मृत्युर्व्रजति सह मृत्युर्निषीदति ।
गत्वा सुदीर्घमध्वानं सह मृत्युर्निवर्तते ॥

sahaiva mrtyurvrajati saha mrtyurnishiidati |
gatvaa sudirghamadhvaanam saha mrtyurnivartate ||

Überallhin geht der Tod mit, auch beim Niedersitzen ist der Tod dabei.
Wenn er den ganzen langen Weg mitgegangen ist, dreht der Tod sich um und du folgst ihm.

Ramayana Ayodhya

सर्वे क्षयान्ता निचयाः पतनान्ताः समुच्छ्रयाः ।
संयोगा विप्रयोगान्ता मरणान्तंश्च जीवितम् ॥

sarve kshayantaa nicayaah patanaantaah samucchhrayaah |
samyogaa viprayogaantaa maranaantam ca jiivitam ||

Angehäufte Schätze schwinden zuletzt alle, es stürzen am Ende die Mächtigen.
Bindungen lösen sich zuletzt auf mit dem Tod oder schon zu Lebzeiten.