Samayocita

आत्मौपम्येन यो वेत्ति दुर्जनं सत्यवादिनम् ।
स तथा वञ्च्यते धूर्तैर्ब्राह्मणश्चागतो यथा ॥

aatmaupamyena yo vetti durjanam satyavaadinam |
sa tathaa vancyate dhuurtairbraahmanashchaagato yathaa || 33 ||

Wer von sich auf andere schließt weiß, wer lügt und wer die Wahrheit sagt.
Der wird von Gaunern so übers Ohr gehaun wie der Brahmane mit dem Ziegenbock.

Samayocita

आहवेषु च ये शूराः स्वाम्यर्थे त्यक्तजीविताः ।
भर्तृभक्ता कृतज्ञाश्च ते नराः स्वर्गगामिनः ॥

aahaveshu ca ye shuuraah svaamyarthe tyaktajiivitaah |
bhartrbhaktaa krtajnaashca te naraah svargagaaminah || 32 ||

Die in Schlachten zu Helden geworden eines Herren wegen ihr Leben hingaben,
die ihrem Meister ergeben vergalten was er einst für sie getan, streben nun himmelwärts.

Samayocita

आत्मोदयः परग्लानिर्द्वयं नीतिरितीयती ।
तदूरीकृत्य कृतिभिर्वाचस्पत्यं प्रतायते ॥

aatmodayah paraglaanirdvayam niitiritiiyatii |
taduuriikrtya krtibhirvaacaspatyam prataayate || 31 ||

Eigenvorteil und den Feind erschöpfen sind beide nur insofern Politik,
als sie mit Taten Voraussetzungen schaffen für das, was die Diplomatie fortsetzen kann.

Samayocita

आत्मपक्षं परित्यज्य परपक्षेषु यो रतः ।
स परैर्हन्यते मूढो नीलवर्णशृगालवत् ॥

aatmapaksham parityajya parapaksheshu yo ratah |
sa parairhanyate muudho niilavarnashrgaalavat || 30 ||

Wer die eigene Art verrät und in fremden Klassen sich rumtreibt,
wird, blöde wie er ist, von den Fremden erschlagen wie der blaue Schakal.

Samayocita

आत्मनश्च परेषां च यः पश्यति बलाबलम् ।
अन्तरं नैव जानाति स तिरस्क्रियतेऽरिभिः ॥

aatmanashca pareshaam ca yah pashyati balaabalam |
antaram naiva jaanaati sa tiraskriyate'ribhih || 29 ||

Verhältnismäßig stark ist, wer sich selbst in anderen sieht.
Wer sein Inneres nicht kennt, den schieben die Feinde beiseite.

Samayocita

आरोग्यं भास्करादिच्छेत् श्रियमिच्छेद् हुताशनात् ।
ज्ञानं महेश्वरादिच्छेन्मोक्षमिच्छेज्जनार्दनात् ॥

aarogyam bhaaskaraadicchet shriyamicched hutaashanaat |
jnaanam maheshvaraadicchenmokshamicchejjanaardanaat || 28 ||

Gesundheit soll von der Sonne man erfragen.
Glück soll vom Opferfeuer man erfragen.
Wissen soll von Shiva man erfragen.
Erlösung soll von Vishnu man erflehen.

Samayocita

आराध्यमानो नृपतिः प्रयत्नान्न तोषमायाति किमत्र चित्रम् ।
अयं त्वपूर्वप्रतिमाविशेषो यः सेव्यमानो रिपुतामुपैति ॥

aaraadhyamaano nrpatih prayatnaanna toshamaayaati kimatra citram |
ayam tvapuurvapratimaavishesho yah sevyamaano riputaamupaiti || 27 ||

Ein anbetungswürdiger Herrscher wird kaum je zufrieden sein, was Wunder auch!
Das gerade ist ja der einzigartige Unterschied: Zum Feind wird, wem Dienstbarkeit gebührt.

Samayocita

आदेयस्य प्रदेयस्य कर्तव्यस्य च कर्मणः ।
क्षिप्रमक्रियमानस्य कालः पिबति तद्रसम् ॥

aadeyasya pradeyasya kartavyasya ca karmanah |
kshipramakriyamaanasya kaalah pibati tadrasam || 26 ||

Zurückgeben, Zurücknehmen, geschuldete Arbeit auch:
Wer das nicht sofort erledigt, dem saugt die Zeitschlange den Saft aus.

Samayocita

आपद्युन्मार्गगमने कार्यकालात्ययेषु च ।
कल्याणवचनं ब्रूयादपृष्टोऽपि हितो नरः ॥

aapadyunmaargagamane kaaryakaalaatyayeshu ca |
kalyaanavacanam bruuyaadaprshto'pi hito narah || 25 ||

Geht einer auf riskanten Pfaden, oder läßt die Zeit für's Werk vorbeiziehn:
So spreche das gute Wort auch ungefragt der Helfer.

Samayocita

आहारो द्विगुणः स्त्रीणां बुद्धिस्तासां चतुर्गुणा ।
षड्गुणो व्यवसायश्च कामश्चाष्टगुणः स्मृतः ॥

aahaaro dvigunah striinaam buddhistaasaam caturgunaa |
shadguno vyavasaayashca kaamashcaashtagunah smrtah || 24 ||

Frauen sagt zweifache Sammelwut, vierfachen Verstand,
sechsfache Entschlossenheit und achtfache Liebeslust man nach.

Samayocita

आदित्यस्य नमस्कारं ये कुर्वन्ति दिने दिने ।
जन्मान्तरसहस्रेषु दारिद्र्यं नोपजायते ॥

aadityasya namaskaaram ye kurvanti dine dine |
janmaantarasahasreshu daaridryam nopajaayate || 23 ||

Wer dem Sonnengotte Tag für Tag Verehrung schenkt,
wird in Tausenden von Wiedergeburten keine Armut mehr erleben.

Samayocita

आज्ञाभङ्गकरान् राजा न क्षमेत सुतानपि ।
विशेषः को नु राज्ञश्च राज्ञश्छिन्नगतस्य च ॥

aajnaabhangakaraan raajaa na kshameta sutaanapi |
visheshah ko nu raajnashca raajnashchinnagatasya ca || 22 ||

Ein König darf keinen dulden, der seine Authorität verletzt, und seien es seine Söhne!
Worin sonst bestünde der Vorrang des Königs vor dem, der das Band mit ihm zerreißt?

Samayocita

आज्ञाभङ्गो नरेन्द्राणां ब्राह्मणानामनादरः ।
पृथक् शय्या च नारीणामशस्त्रविहितो वधः ॥

aajnaabhango narendraanaam braahmanaanaamanaadarah |
prthak shayyaa ca naariinaamashastravihito vadhah || 21 ||

Ein die Authorität der Könige Verletzender, die Priester Verachtender,
sein Lager noch abseits der Frauen Nehmender, ist ungewappnet für die Ermordung bestimmt.

Samayocita

आसन्नमेव नृपतिर्भजते मनुष्यं विद्याविहीनमकुलीनमसङ्गतं वा ।
प्रायेण भूमिपतयः प्रमदा लताश्च यः पार्श्वतो वसति तं परिवेष्टयन्ति ॥

aasannameva nrpatirbhajate manushyam vidyaavihiinamakuliinamasangatam vaa |
praayena bhuumipatayah pramadaa lataashca yah paarshvato vasati tam pariveshtayanti || 20 ||

Der König begünstigt den nahen Menschen, sei der auch bildungsfern, ohne Adel, bindungslos.
Fürsten, lose Weiber und Schlingpflanzen wickeln meistens ihren Nachbarn ein.

Samayocita

आदित्यचन्द्रावनिलोऽनलश्च द्यौभूमिरापो हृदयं यमश्च ।
अहश्च रात्रिश्च उभे च सन्ध्ये धर्मश्च जानाति नरस्य वृत्तम् ॥

aadityacandraavanilo'nalashca dyaubhuumiraapo hrdayam yamashca |
ahashca raatrishca ubhe ca sandhye dharmashca jaanaati narasya vrttam || 19 ||

Sonne, Mond, Wind und Feuer, Himmel, Erde, Wasser, das Herz und der Tod,
Tag und Nacht und beide Dämmerungen und das Gesetz: Sie kennen des Menschen Wandel.

Samayocita

आरोप्यते शिला शैले यत्नेन महता यथा ।
निपात्यते क्षणेनैव तथात्मगुणदोषयोः ॥

aaropyate shilaa shaile yatnena mahataa yathaa |
nipaatyate kshanenaiva tathaatmagunadoshayoh || 18 ||

Kaum daß es einen den Felshang mühselig hochsteigen ließ,
so läßt es uns im nächsten Moment ganz nach unseren Vorzügen und Mängeln wieder abstürzen.

Samayocita

आश्रितानां भृतौ स्वामिसेवायां धर्मसेवने ।
पुत्रस्योत्पादने चैव न सन्ति प्रतिहस्तकाः ॥

aashritaanaam bhrtau svaamisevaayaam dharmasevane |
putrasyotpaadane caiva na santi pratihastakaah || 17 ||

Für den Unterhalt von Asylsuchenden, für Herrendienst und Pflichterfüllung,
für das Zeugen eines Sohnes auch gibt es keine Stellvertreter.

Samayocita

आशायाः खलु ये दासास्ते दासा जगतामपि ।
आशा दासीकृता येन तस्य दासयते जगत् ॥

aashaayaah khalu ye daasaaste daasaa jagataamapi |
aashaa daasiikrtaa yena tasya daasayate jagat || 16 ||

Jene Sklaven der Erwartung sind auch die Sklaven dieser Welt.
Wer aber die Hoffnung sich unterwarf, der unterwirft sich die Welt.

Samayocita

आयुर्वित्तं गृहच्छिद्रं मन्त्रमैथुनभेषजम् ।
तपो दानापमानं च नव गोप्यानि यत्नतः ॥

aayurvittam grhacchidram mantramaithunabheshajam |
tapo daanaapamaanam ca nava gopyaani yatnatah || 15 ||

Alter, Einkommen, Hausöffnungen, Geheimnisse, Liebesleben, Drogen,
Fastenkur, wem ich schenke und wen ich verachte sind neun nach Kräften zu wahrende.

Samayocita

आमरणान्ताः प्रणयाः कोपास्तत्क्षणभङ्गुराः ।
परित्यागाश्च निःसङ्गा भवन्तीह महात्मनाम् ॥

aamaranaantaah pranayaah kopaastatkshanabhanguraah |
parityaagaashca nihsangaa bhavantiiha mahaatmanaam || 14 ||

Die ein Leben lang lieben oder hassen, können jeden Augenblick zerbrechen.
Die frei genug sind Verzicht zu üben - das sind die mit dem großen Herzen.

Samayocita

आदित्यस्योदयं तात ताम्बूलं भारती कथा ।
इष्टा भार्या सुमित्रं च अपूर्वाणि दिने दिने ॥

aadityasyodayam taata taambuulam bhaaratii kathaa |
ishtaa bhaaryaa sumitram ca apuurvaani dine dine ||

Der Sonne Aufgang, Mensch! Die Betelnuß, das Heldenlied,
die Traumfrau und der treue Freund - erstmalig sind sie Tag für Tag!

Samayocita

आशासु राशीभवदङ्गवल्ली भासैव दासीकृतदुग्धसिन्धुम् ।
मन्दस्मितैर्निन्दितशारदेन्दुं वन्देऽरविन्दासनसुन्दरि त्वाम् ॥

aashaasu raashiibhavadangavallii bhaasaiva daasiikrtadugdhasindhum |
mandasmitairninditashaaradendum vande'ravindaasanasundari tvaam || 12 ||
Am Himmel zum Stern gewordener anmutiger Schein, der den Milchozean sich unterwarf,
den von mitleidigem Lächeln gekränkten Herbstmond, dich grüßen wir, auf der Lotusblüte ruhende Schönheit!

Samayocita

आपत्सु मित्रं जानीयाद्युद्धे शूरमृणे शुचिम् ।
भार्या क्षीणेषु वित्तेषु व्यसनेषु च बान्धवान् ॥

aapatsu mitram jaaniiyaadyuddhe shuuramrne shucim |
bhaaryaa kshiineshu vitteshu vyasaneshu ca baandhavaan || 11 ||

In der Not lernst den Freund du schätzen, in der Schlacht den Helden, in der Schuld den Ehrlichen,
das Eheweib, wenn's Geld weg, und den Genossen, wenn dir elend ist.

Samayocita

आपदार्थे धनं रक्षेच्छ्रीमतामापदः कुतः ।
कदाचिदपगता लक्ष्मीः सञ्चितापि विनश्यति ॥

aapadaarthe dhanam rakshecchriimataamaapadah kutah |
kadaacidapagataa lakshmiih sancitaapi vinashyati || 10 ||

Geld für den Notfall soll man sparen. Die Versorgten leiden keine Not.
Lakshmi wendet irgendwann sich ab, und alles Angehäufte schwindet.

Samayocita

आपदर्थे धनं रक्षेद् दारान् रक्षेद् धनैरपि ।
आत्मानं सततं रक्षेत् दारैरपि धनैरपि ॥

aapadarthe dhanam rakshed daaraan rakshed dhanairapi |
aatmaanam satatam rakshet daarairapi dhanairapi || 9 ||

Rette Geld für die Not, schütz auch deine Frauen mit Geld.
Dich selbst aber schütze stets mit Frauen und mit Geld.

Samayocita

आपदामपहर्तारं दातारं सर्वसम्पदाम् ।
लोकाभिरामं श्रीरामं भूयो भूयो नमाम्यहम् ॥

aapadaamapahartaaram daataaram sarvasampadaam |
lokaabhiraamam shriiraamam bhuuyo bhuuyo namaamyaham || 8 ||

Den Notwegraffer, den Schenker allen Glücks,
den Volksliebling Herrn Rama verehr ich mehr und mehr.

Samayocita

आपदामापतन्तीनां हितोऽप्यायाति हेतुताम् ।
मातृजङ्घा हि वत्सस्य स्तम्भीमनति बन्धने ॥

aapadaamaapatantiinaam hito'pyaayaati hetutaam |
maatrjanghaa hi vatsasya stambhiimanati bandhane || 7 ||

Um in den Abgrund Gestürzter Rettung willen eilt
das Bein der Mutter herbei, darum es vom Kalb in der Fessel als Stützpfeiler verstanden wird.

Samayocita

आयुः कर्म च वित्तं च विद्या निधनमेव च ।
पञ्चैतानि हि सृज्यन्ते गर्भस्थस्यैव देहिनः ॥

aayuh karma ca vittam ca vidyaa nidhanameva ca |
pancaitaanyapi srjyante garbhasthasyaiva dehinah || 6 ||

Lebensdauer, Tatvergeltung, Wohlstand, Bildung, ja der Tod:
Diese Fünf werden freigesetzt, sobald das Ungeborene Gestalt annimmt.

Samayocita

आहारनिद्राभयमैथुनं च सामान्यमेतत्पशुभिर्नराणाम् ।
धर्मो हि तेषामधिकोविशेषो धर्मेण हीनाः पशुभिः समानाः ॥

aahaaranidraabhayamaithunam ca saamaanyametat pashubhirnaraanaam |
dharmo hi teshaam adhikovishesho dharmena hiinaah pashubhih samaanaah || 5 ||

Жратва, сон, страх и сношение единят скот с человеком.
Единственная их разница, это правила. Те кто без правил, те равны скоту.

Fressen, Schlafen, Angst und Paarungsakt haben Mensch und Tier gemein.
Der einzige Unterschied sind die Regeln. Die Regellosen gleichen dem Vieh.

Samayocita

आदित्यादिग्रहाः सर्वे नक्षत्राणि च राशयः ।
आयुः कुर्वन्तु ते नित्यं यस्यैषा जन्मपन्निका ॥

aadityaadigrahaah sarve nakshatraani ca raashayah |
aayuh kurvantu te nityam yasyaishaa janmapannikaa || 4 ||

Die Sonne und die anderen Planeten, alle Mondhäuser und Sternzeichen
bestimmen für immer dein Leben, je nachdem, wer auf deine Geburt fällt.

Samayocita

आत्तसज्जधनुषाविषुस्पृशावक्षयाशुगनिषङ्गसङ्गिनौ ।
रक्षणाय मम रामलक्ष्मणावग्रतः पथि सदैव गच्छताम् ॥

aattasajjadhanushaavishusprshaavakshayaashuganishangasanginau |
rakshanaaya mama raamalakshmanaavagratah pathi sadaiva gacchataam || 2 ||

Die Hand am schußbereit gespannten Bogen, einen der endlos vielen Pfeile im Köcher ergriffen
sollen zu meinem Schutze stets Rama und Lakshmana auf allen Wegen vor mir gehen.

Samayocita

आविर्भूतं चतुर्धा यः कपिभिः परिवारितः ।
हतवान् राक्षसानीकं रामं दाशरथिं भजे ॥

aavirbhuutam caturdhaa yah kapibhih parivaaritah |
hatavaan raakshasaaniikam raamam daasharathim bhaje || 1 ||

Vierfach erscheint, wer mit Affen sich umgibt.
Einen gewissen Rama, Dasharathas Sohn, verehrt, der Dämonisches zerschlug.

Samayocita

अस्थिवद् दधिवच्चैव शङ्खवद् बकवत्तथा ।
राजन् तव यशो भाति शरञ्चन्द्रमरीचिवत् ॥

asthivad dadhivaccaiva shankhavad bakavattathaa |
raajan tava yasho bhaati sharancandramariicivat || 119 ||

Bist wie ein Knochen du, wie dicke Milch, wie Muschelkalk, ein Reiher gar,
so glänzt, o König, dein Ruhm bald wie Herbstmondlicht.

Samayocita

अलङ्कारप्रियो विष्णुः जलधाराप्रियः शिवः ।
नमस्कारप्रियो भानुर्ब्राह्मणो मधुरप्रियः ॥

alankaarapriyo vishnuh jaladhaaraapriyah shivah |
namaskaarapriyo bhaanurbraahmano madhurapriyah || 118 ||

Vishnu liebt Schmuck, Shiva liebt den Wasserfall.
Die Sonne liebt den Morgengruß, der Brahmane mag es zuckersüß.

Samayocita

असिजीवी मषीजीवी देवलो ग्रामयाचकः ।
धावकः पाचकश्चैव षडेते ब्राह्मणाधमाः ॥

asijiivii mashiijiivii devalo graamayaacakah |
dhaavakah paacakashcaiva shadete braahmanaadhamaah || 117 ||

Der vom Schwert lebt, der vom schwarzen Pulver lebt, der Tempeldiener, der Dorfbettler,
der Laufbursche und der Koch: Das sind die sechs untersten Brahmanen.

Samayocita

अद्यापि नोज्झति हरः किल कालकूटं कूर्मो बिभर्ति धरणीं खलु पृष्ठभागे ।
अम्भोनिधिर्वहति दुस्सहवाडवाग्निमङ्गीकृतं सुकृतिनः परिपालयन्ति ॥

adyaapi nojjhati harah kila kaalakuutam kuurmo bibharti dharaniim khalu prshthabhaage |
ambhonidhirvahati dussahavaadavaagnimangiikrtam sukrtinah paripaalayanti || 116 ||

Selbst heute noch spuckt Shiva das Erzgift nicht aus,
die Schildkröte balanciert die Welt auf dem Rücken,
das Weltmeer bindet teuflisches Stutenmaulfeuer als einen Teil von sich:
Sie machen's richtig und schützen rundum.

Samayocita

असत्यस्तु भवेत्साधुर्ब्रह्मचारी च निर्धनः ।
व्याधिष्ठो देवभक्तश्च वृद्धा नारी पतिव्रता ॥

asatyastu bhavetsaadhurbrahmacaarii ca nirdhanah |
vyaadhishtho devabhaktashca vrddhaa naarii pativrataa || 115 ||

Der Lügner werde Eremit, der Arme Bettelmönch.
Der Sieche werde fromm, die alte Närrin gattentreu.

Samayocita

अतिक्लेशेन ये ह्यर्था धर्मस्यातिक्रमेण तु ।
शत्रूणां प्रणिपातेन ते त्वर्था मा भवन्तु मे ॥

atikleshena ye hyarthaa dharmasyaatikramena tu |
shatruunaam pranipaatena te tvarthaa maa bhavantu me || 114 ||

Nach zuviel Schufterei oder kriminell erworbenes Gut,
oder gar nach dem Kniefall vor Feinden: Das Geld will ich nicht!

Samayocita

अलिरयं नलिनीदलमध्यगः कमलिनी मकरन्द मदालसः ।
विधिवशात्परदेशमुपागतः कुटजपुष्परसं बहु मन्यते ॥

alirayam naliniidalamadhyagah kamalinii makaranda madaalasah |
vidhivashaatparadeshamupaagatah kutajapushparasam bahu manyate || 113 ||

Die Biene hier, wie sie mitten in den Lotuskelch eintaucht
um nach Herzenslust sich am Nektar zu laben!
Einer plötzlichen Eingebung folgend fliegt in die Fremde sie auf und davon,
Topfblumensaft schätzt sie mehr.

Samayocita

अयममृतनिधानो नायकोऽप्योषधीनाममृतमयशरीरः कान्तियुक्तोऽपि चन्द्रः ।
भवति विगत रश्मिर्मण्डलं प्राप्य भानोः परसदननिविष्टः को लघुत्वं न याति ॥

ayamamrtanidhaano naayako'pyoshadhiinaamamrtamayashariirah kaantiyukto'pi candrah |
bhavati vigata rashmirmandalam praapya bhaanoh parasadananivishtah ko laghutvam na yaati || 112

Urquell des Lebenswassers, aller Heilkräuter Ziehkraft,
dieser aus Lebenselixir gebildete Leib ist voller Anmut der Mond.
Dahin aller Glanz, kaum daß der Sonne Strahlenkranz er betrat!
Keiner, der nicht leichter ward, als auf fremder Wohnstatt er sich niederließ.

Samayocita

अनन्तशास्त्रं बहुला च विद्या अल्पश्च कालो बहुविघ्नता च ।
यत्सारभूतं तदुपासनीयं हंसो यथा क्षीरमिवाम्बुमध्यात् ॥

anantashaastram bahulaa ca vidyaa alpashca kaalo bahuvighnataa ca |
yatsaarabhuutam tadupaasaniiyam hanso yathaa kshiiramivaambumadhyaat || 111 ||

Unendlich die Lehren, vielfach die Wissenschaften
und so ein Leben viel zu kurz und voller Rückschläge.
Macht euch lieber die Substanz der Dinge zu Nutze
wie der Schwan sein Milchiges aus des Wassers Mitte.

Samayocita

अयुक्तं स्वामिनो युक्तं युक्तं नीचस्य दूषणम् ।
अमृतं राहवे मृत्युर्विषं शङ्करभूषणम् ॥

ayuktam svaamino yuktam yuktam niicasya duushanam |
amrtam raahave mrtyurvisham shankarabhuushanam || 110 ||

Falsches ist dem Reichen recht, Rechtes verdirbt den Armen.
Für Rahu war das Elixir der Tod, noch schöner wird Shankara mit dem Gift.

Samayocita

अन्यायोपार्जितं द्रव्यं दश वर्षाणि तिष्ठति ।
प्राप्ते चैकादशे वर्षे समूलं च विनश्यति ॥

anyaayopaarjitam dravyam dasha varshaani tishthati |
praapte caikaadashe varshe samuulam ca vinashyati || 109 ||

Unredlich erworbene Werte bleiben zehn Jahre lang stehen.
Mit Beginn des elften Jahres schwinden sie radikal dahin.

Samayocita

अग्निरापः स्त्रियो मूर्खः सर्पो राजकुलानि च ।
नित्यं यत्नेन सेव्यानि सद्यः प्राणहराणि षट् ॥

agniraapah striyo muurkhah sarpo raajakulaani ca |
nityam yatnena sevyaani sadyah praanaharaani shat || 108 ||

Feuer, Wasser, Frauen, Trottel, Schlangen und der Hochadel sind Sechs,
die stets nach Kräften bedient werden wollen um dir im selben Moment die Luft abzudrücken.

Samayocita

अत्यासन्ना विनाशाय दूरस्था न फलप्रदाः ।
सेव्यन्तां मध्यभागेन राजा वह्निर्गुरुस्त्रयः ॥

atyaasannaa vinaashaaya duurasthaa na phalapradaah |
sevyantaam madhyabhaagena raajaa vahnirgurustrayah | 107 ||

Allzu nah sind sie schädlich, zu weit weg nicht nützlich.
Bei mittlerer Anteilnahme soll diese drei man bedienen: den König, das Feuer, den Lehrer.

Samayocita

अनवस्थितकार्यस्य न जने न वने सुखम् ।
जनो दहति संसर्गाद्वनं सङ्गविवर्जिनात् ॥

anavasthitakaaryasya na jane na vane sukham |
jano dahati samsargaadvanam sangavivarjinaat || 106 ||

Ein unablässig Wirkender findet weder unter Menschen noch im Wald sein Glück.
In der Menge macht ihn das Gedränge, im Wald die Abgeschiedenheit verrückt.

Samayocita

अनागतविधाता च प्रत्युत्पन्नमतिस्तथा ।
द्वावेतौ सुखमेधेते यद्भविष्यो विनश्यति ॥

anaagatavidhaataa ca pratyutpannamatistathaa |
dvaavetau sukhamedhete yadbhavishyo vinashyati || 105 ||

Wer sich vorstellt, was noch kommen kann, und der Geistesgegenwärtige:
Die beiden befeuern ihr Glück. Der Fatalist wird scheitern.

Samayocita

अहो बलविचित्राणि चरितानि महात्मनाम् ।
लक्ष्मीं तृणाय मन्यन्ते तद्भारेण नमन्ति च ॥

aho balavicitraani caritaani mahaatmanaam |
lakshmiim trnaaya manyante tadbhaarena namanti ca || 104 ||

Ach wie überraschend grob sind die Wandlungen unserer Hochverehrten!
Erst finden sie Geld nicht so wichtig, dann knicken sie unter seiner Last ein.

Samayocita

अनालोक्य व्ययं कर्ता अनाथः कलहप्रियः ।
आतुरः सर्वकार्येषु नरः शीघ्रं विनश्यति ॥

anaalokya vyayam kartaa anaathah kalahapriyah |
aaturah sarvakaaryeshu narah shiighram vinashyati || 103 ||

Wer ausgibt ohne hinzusehen, unbeherrscht, rauflustig
sich in alles einmischen will, der Narr ist bald verloren.

Samayocita

अनित्यानि शरीराणि विभवो नैव शाश्वतः ।
नित्यं संनिहितो मृत्युः कर्तव्यो धर्मसंग्रहः ॥

anityaani shariiraani vibhavo naiva shaashvatah |
nityam samnihito mrtyuh kartavyo dharmasamgrahah || 102 ||

Nicht von Dauer sind die Körper, auch nicht ewig währt Besitz.
Dauerhaft eingepflanzt ist der Tod, abzuarbeiten der Pflichtkatalog.

Samayocita

अन्नाद्दशगुणं पिष्टं पिष्टाद्दशगुणं पयः ।
पयसोऽष्टगुणं मांसं मांसाद्दशगुणं घृतम् ॥

annaaddashagunam pishtam pishtaaddashagunam payah |
payaso'shtagunam maansam maansaaddashagunam ghrtam || 101 ||

Vom Reis ein Zehnfaches macht Mehl, vom Mehl ein Zehnfaches Milch.
Von Milch ein Achtfaches macht Fleisch, vom Fleisch ein Zehnfaches Butterschmalz.

Samayocita

अन्तःसारविहीनानामुपदेशो न जायते ।
मलयाचल संसर्गान्न वेणुश्चन्दनायते ॥

antahsaaravihiinaanaam upadesho na jaayate |
malayaacala samsargaan na venushcandanaayate || 100 ||

Guter Rat kommt nicht von solchen, die jeder inneren Kraft beraubt.
Ein Rohr im Malaya-Hang versandelholzt auch hineingesteckt nicht.

Samayocita

अनेकदोषोदुष्टोऽपि कायः कस्य न वल्लभः ।
कुर्वन्नपि व्यलीकानि यः प्रियः प्रिय एव सः ॥

anekadoshodushto'pi kaayah kasya na vallabhah |
kurvannapi vyaliikaani yah priyah priya eva sah ||

Von mehr als einem Makel befallen ist uns der Leib immer noch der Liebste.
Allen Problemen, die uns einer bereitet, zum Trotz: Einmal lieb, ist er uns immer lieb.

Samayocita

अनुलोमेन बलिनं प्रतिलोमेन दुर्बलम् ।
आत्मतुल्यबलं शत्रुं विनयेन बलेन वा ॥

anulomena balinam pratilomena durbalam |
aatmatulyabalam shatrum vinayena balena vaa || 97 ||

Den Starken mit Nachgeben, den Schwachen mit Widerstand.
Den gleichstarken Gegner mit Diplomatie oder Stärke.

Samayocita

अर्थनाशं मनस्तापं गृहिणीचरितानि च ।
नीचवाक्यं चापमानं मतिमान्न प्रकाशयेत् ॥

arthanaasham manastaapam grhiniicaritaani ca |
niicavaakyam caapamaanam matimaanna prakaashayet || 96 ||

Geldverlust, Seelenschmerz, den Lebenswandel der Hausfrau,
Getratsche oder seine Verachtung sollte ein kluger Mensch nicht offen zeigen.

Samayocita

अधना धनमिच्छन्ति वाचं चैव चतुष्पदाः ।
मानवाः स्वर्गमिच्छन्ति मोक्षमिच्छन्ति देवताः ॥

adhanaa dhanamicchanti vaacam caiva catushpadaah |
maanavaah svargamicchanti mokshamicchanti devataah || 95 ||

Die Armen wollen Geld, Vierbeiner gar eine Stimme.
Die Menschen wollen in den Himmel, Götter suchen Erlösung.

Samayocita

अबला यत्र प्रबला बालो राजा निरक्षरो मन्त्री ।
नहि नहि तत्र धनाशा जीविताशाऽपि दुर्लभा भवति ॥

abalaa yatra prabalaa baalo raajaa niraksharo mantrii |
nahi nahi tatra dhanaashaa jiivitaashaa'pi durlabhaa bhavati || 94 ||

Wenn Schwache mächtig, ein Kindskopf zum König, Analphabeten zu Ministern werden,
dann lassen Geld- und Lebensgier bestimmt nicht lange auf sich warten.

Samayocita

अभ्यासाद्धार्यते विद्या कुलं शीलेन धार्यते ।
गुणेन ज्ञायते त्वार्यः कोपो नेत्रेण गम्यते ॥

abhyaasaaddhaaryate vidyaa kulam shiilena dhaaryate |
gunena jnaayate tvaryah kopo netrena gamyate || 93 ||

Mit Lernen bleibt die Bildung erhalten, Zucht erhält das Geblüt.
Den Edlen kennt ihr am Talent, den Wüterich verrät der Blick.

Samayocita

अग्निर्देवो द्विजातीनां मुनीनां हृदि दैवतम् ।
प्रतिमास्वल्पबुद्धीनां सर्वत्र समदर्शिनाम् ॥

agnirdevo dvijaatiinaam muniinaam hrdi daivatam |
pratimaasvalpabuddhiinaam sarvatra samadarshinaam || 92 ||

Feuer ist der Brahmanen Gott, die Schweiger tragen Göttliches im Herzen.
Kleingeister haben Bilder, die Unbefangenen sehen ihn überall.

Samayocita

अपुत्रस्य गृहं शून्यं दिशः शून्यास्त्वबान्धवाः ।
मूर्खस्य हृदयं शून्यं सर्वशून्या दरिद्रता ॥

aputrasya grham shuunyam dishah shuunyaastvabaandhavaah |
muurkhasya hrdayam shuunyam sarvashuunyaa daridrataa || 91 ||

Leer ist ohne Sohn das Haus, leer auch das Land ohne Freunde.
Des Toren Herz ist leer, ganz leer, wo die Armut waltet.

Samayocita

अनृतं साहसं माया मूर्खत्वमतिलोभता ।
अशौचत्वं निर्दयत्वं स्त्रीणां दोषाः स्वभावजाः ॥

anrtam saahasam maayaa muurkhatvamatilobhataa |
ashaucatvam nirdayatvam striinaam doshaah svabhaavajaah || 90 ||

Lug, Gewalt, Trug, Blödheit, Gier, Unreinheit, Unnachgiebigkeit sind der Frauen angeborene Fehler.

Samayocita

अकृष्टफलमूलानि वनवासरतिः सदा ।
कुरुतेऽहरहः श्रद्धामृषिर्विप्रः स उच्यते ॥

akrshtaphalamuulaani vanavaasaratih sadaa |
kurute'harahah shraddhaamrshirviprah sa ucyate || 89 ||

Ein Seher, der Freude am Waldleben mit seinen wilden Wurzeln und Früchten hat
und täglich Vertrauen aufbringt, gilt als beseelt.

Samayocita

अर्थाधीताश्च ये वेदास्तथा शूद्रान्नभोजिनः ।
ते द्विजाः किं करिष्यन्ति निर्विषा इव पन्नगाः ॥

arthaadhiitaashca ye vedaastathaa shuudraannabhojinah |
te dvijaah kim karishyanti nirvishaa iva pannagaah || 87 ||

Studiert sind sie und in den Veden belesen, und doch essen sie Shudrafraß.
Was wollen solche Brahmanen, ungiftigen Bauchschleichen gleich, noch bewirken?

Samayocita

अन्तर्गतमलो दुष्टस्तीर्थस्नानशतैरपि ।
न शुद्ध्यति यथा भाण्डं सुराया दाहितं च तत् ॥

antargatamalo dushtastiirthasnaanashatairapi |
na shuddhyati yatha bhaandam suraayaa daahitam ca tat || 88 ||

Einmal eingedrungen macht Sünde einen dreckig und kann auch mit hundert Bädern an heiligen Ufern nicht ausgewaschen werden, wie bei einem Kessel, in dem Schnaps gebrannt

Samayocita

अन्नहीनो दहेद्राष्ट्रं मन्त्रहीनश्च ऋत्विजः ।
यजमानं दानहीनो नास्ति यज्ञसमो रिपुः ॥

annahiino dahed raashtram mantra hiinashca rtvijah |
yajamaanam daana hiino naasti yajnasamo ripuh || 86 ||

Ohne Nahrung verbrennt das Reich und ohne Gebet der Opferpriester.
Opfern ohne zu schenken macht selbst das Opfer zum Feind.

Samayocita

अङ्गुल्या कः कपाटं प्रहरति कुटिलो माधवः किं वसन्तो
नाहं चक्री कुलालो नहि धरणिधरः किं द्विजिह्वः फणीन्द्रः ।
नाहं घोराहिमर्दी किमु विहगपतिर्नो हरिः किं कपीशः
इत्थं राधावचोभिः प्रहसितवदनः पातु वश्चक्रपाणिः ॥

angulyaa kah kapaatam praharati kutilo maadhavah kim vasanto
naaham cakrii kulaalo nahi dharanidharah kim dvijihvah phaniindrah |
naaham ghoraahimardii kimu vihagapatirno harih kim kapiishah
ittham raadhaavacobhih prahasitavadanah paatu vashcakrapaanih || 85 ||

Mit einem Finger stößt die Tür auf Vishnu der Täuscher wie sonst kein Frühling.
Nicht ich, sondern der die Scheibe tragende Töpfer hält die Erde wie sonst kein doppelzüngiger Schlangenfürst.
Nicht ich morde den grimmen Wurm, sondern Garuda, der Vögel Herr, wie sonst kein Affenhäuptling.
So soll denn mit Radhas Sprüchen sein freundlich Antlitz zeigend euch der Diskusträger schützen!

Samayocita

अत्यन्तकोपः कुटिला च वाणी दरिद्रता च स्वजनेषु वैरम् ।
नीचप्रसङ्गः कुलहीनसेवा चिह्नानि देहे नरकस्थितानाम् ॥

atyantakopah kutilaa ca vaanii daridrataa ca svajaneshu vairam |
niicaprasangah kulahiinasevaa cihnaani dehe narakasthitaanaam || 84 ||

Maßlose Wut, verdrehte Sprache, Dürftigkeit, Haß auf die eigenen Leute,
ein Hang zum Niederen, Dienst an Kerlen ohne Herkunft sind die äußeren Kennzeichen von Höllenbewohnern.

Samayocita

अग्निहोत्रं विना वेदा न च दामं विना क्रियाः ।
न भावेन विना सिद्धिस्तस्माद्भावो हि कारणम् ॥

agnihotram vinaa vedaa na ca daamam vinaa kriyaah |
na bhaavena vinaa siddhistasmaadbhaavo hi kaaranam || 83 ||

Ohne Feuerpriester keine Veden, ohne Gabe kein Opferwerk.
Ohne Leidenschaft kein Erfolg, darum ist Liebe der Ursprung.

Samayocita

अजीर्णे भेषजं वारि जीर्णे वारि बलप्रदम् ।
भोजने चामृतं वारि भोजनान्ते विषप्रदम् ॥

ajiirne bheshajam vaari jiirne vaari balapradam |
bhojane caamrtam vaari bhojanaante vishapradam || 82 ||

Bei Verstopfung ist Wasser die Arznei, beim Verdauen verteilt Wasser die Kraft.
Beim Essen ist Wasser Unsterblichkeitstrank, nach dem Essen Giftvertilger.

Samayocita

अधमा धनमिच्छन्ति धनं मानं च मध्यमाः ।
उत्तमा मानमिच्छन्ति मानो हि महतां धनम् ॥

adhamaa dhanamicchanti dhanam maanam ca madhyamaah |
uttamaa maanamicchanti maano hi mahataam dhanam || 81 ||

Die unten wollen Geld, der Durchschnitt will Geld und Ansehen.
Die oben wollen Ansehen, Ansehen ist doch das Geld der Großen.

Samayocita

अध्वा जरा मनुष्याणां वाजिनां बन्धनं जरा ।
अमैथुनं जरा स्त्रीणां वस्त्राणामातपो जरा ॥

adhvaa jaraa manushyaanaam vaajinaam bandhanam jaraa |
amaithunam jaraa striinaam vastraanaamaatapo jaraa || 80 ||

Wege lassen Menschen altern, Rosse machen Zügel lahm.
Frauen welken ohne Liebesakt, Kleider bleichen in der Sonnenglut.

Samayocita

अश्वमेधसहस्राणि सत्यं च तुलया धृतम् ।
अश्वमेधसहस्राद्धि सत्यमेवातिरिच्यते ॥

ashvamedhasahasraani satyam ca tulayaa dhrtam |
ashvamedhasahasraaddhi satyamevaatiricyate || 79 ||

Legte gegen tausend Pferdeopfer man die Wahrheit auf die Waage,
so wöge die Wahrheit schwerer als tausend Pferdeopfer.

Samayocita

अकाण्डपातजातानां गात्राणां यमभेदिनाम् ।
गाढशोकप्रहाराणामचिन्त्यैव महौषधी ॥

akaandapaatajaataanaam gaatraanaam yamabhedinaam |
gaathashokaprahaaraanaamacintyaiva mahaushadhii || 77 ||

Für unangekündigte Fehlgeburt, für abgestorbene oder gebrochenee Beine,
für von beklemmender Not Getriebene ist Vergessen die beste Medizin.

Samayocita

अद्भिर्गात्राणि शुद्ध्यन्ति मनः सत्येन शुद्ध्यति ।
विद्यातपोभ्यां जीवात्मा बुद्धिर्ज्ञानेन शुद्ध्यति ॥

adbhirgaatraani shuddhyanti manah satyena shuddhyati |
vidyaatapobhyaam jiivaatmaa buddhirjnaanena shuddhyati || 76 ||

Mit Wasser wäscht man Füße, die Wahrheit wäscht einem den Kopf.
Die Seel wird mit Fleiß und Bildung, der Vorwitz dir mit Erfahrung geschliffen.

Samayocita

अत एव हि नेच्छन्ति साधवः सत्समागतम् ।
यद्वियोगासिलूनस्य मनसो नास्ति भेषजम् ॥

ata eva hi necchanti saadhavah satsamaagatam |
yadviyogaasiluunasya manaso naasti bheshajam || 75 ||

Eben darum wünschen Edle keinen Umgang mit Guten,
weil bei Verlust desselben gegen den Trennungsschmerz kein Kraut gewachsen ist.

Samayocita

अविचारयतो युक्तिकथनं तुषखण्डवत् ।
नीचेषूपकृतं राजन् वालुकास्विव मुद्रितम् ॥

avicaarayato yuktikathanam tushakhandavat |
niiceshuupakrtam raajan vaalukaasviva mudritam || 74 ||

Die Gründe eines nicht Überlegenden gleichen Bruchteilen von Spreu.
Unter Niederlingen huldvoll Verteiltes, o König, ist wie in Sand geprägt.

Samayocita

अविद्वानपि भूपालो विद्यावृद्धोपसेवया ।
परां श्रियमवाप्नोति जलासन्नतरुर्यथा ॥

avidvaanapi bhuupaalo vidyaavrddhopasevayaa |
paraam shriyamavaapnoti jalaasannataruryathaa || 73 ||

Auch ein ahnungsloser Fürst kann, wenn er in Weisheit Altgewordene einsetzt,
wie ein Baum am Wasser zu schönster Vollendung gelangen.

Samayocita

अर्चकस्य प्रभावेण शिला भवति शङ्करः ।
आभिरूप्याच्च मूर्तीनां देवः सान्निध्यमृच्छति ॥

arcakasya prabhaavena shilaa bhavati shankara |
aabhiruupyaacca muurtiinaam devah saannidhyamrcchati || 72 ||

Durch die Kraft der Preisung wird ein günstiger Shiva zu Stein.
Und weil die Formen so schön getroffen sind, erlangt Gott Gegenwart.

Samayocita

अनुचितकार्यारम्भः स्वजनावरोधो बलीयसी स्पर्धा ।
प्रमदाजनविश्वासो मृत्योर्द्वाराणि चत्वारि ॥

anucitakaaryaarambhah svajanaavarodho baliiyasii spardhaa |
pramadaajanavishvaaso mrtyordvaaraani catvaari || 71 ||

Auf Abenteuer sich einlassen, die eigenen Leute gefangen, sich anlegen mit Stärkeren,
einem Wahnsinnigen vertrauen sind des Todes vier Tore.

Samayocita

अपृष्टोऽपि हितं ब्रूयाद् यस्य नेच्छेत्पराभवम् ।
एष एव सतां धर्मो विपरीतमतोऽन्यथा ॥

aprshto'pi hitam bruuyaad yasya necchetparaabhavam |
esha eva sataam dharmo vipariitamato'nyathaa || 70 ||

Ungefragt Gutes sagen soll wer anderen kein Unheil wünscht.
So ist der Edlen Grundgesetz der falschen Ansicht Gegenteil.

Samayocita

अप्रियस्यापि पथ्यस्य परिणामः सुखावहः ।
वक्ता श्रोता च यत्रास्ति रमन्ते तत्र सम्पदः ॥

apriyasyaapi pathyasya parinaamah sukhaavahah |
vaktaa shrotaa ca yatraasti ramante tatra sampadah || 69 ||

Auch eine Standpauke kann Freude machen, denn
wo ein Sprecher seinen Hörer findet, verweilen Glücksmomente gern.

Samayocita

अप्रियाण्यपि कुर्वाणो यः प्रियः प्रिय एव सः ।
दग्धमन्दिरसारेऽपि कस्य वह्नावनादरः ॥

apriyaanyapi kurvaano yah priyah priya eva sah |
dagdhamandirasaare'pi kasya vahnaavanaadarah || 68 ||

Wer Unliebsames günstig stimmt, wird selbst geliebt.
Wer ginge noch achtlos mit Feuer um, wenn ihm das Haus abbrennen kann?

Samayocita

अत्युच्छ्रिते मन्त्रिणि पार्थिवे च विष्टभ्य पादावुपतिष्ठते श्री ।
सा स्त्रीस्वभावादसहा भरस्य तयोर्द्वयोरेकतरं जहाति ॥

atyucchrite mantrini paarthive ca vishtabhya paadaavupatishthate shrii |
saa striisvabhaavaadasahaa bharasya tayordvayorekataram jahaati || 67 ||

Unter dem zu hoch gestiegenen Minister und dem Fürsten steht Glücksgöttin Shrii auf stämmigen Beinen. Ihrer Frauennatur wegen kann beider Last sie nicht tragen und wirft einen von ihnen ab.

Samayocita

अतथ्यानि च तथ्यानि दर्शयन्त्यतिपेशलाः ।
समे निम्नोन्नतानीव चित्रकर्मविदो जनाः ॥

atathyaani ca tathyaani darshayantyatipeshalaah |
same nimnonnataaniiva citrakarmavido janaah || 66 ||

Wahres und Unwahres deuten sehr gewandt sie und
im Einerlei Tiefes wie Erhabenes, Menschen, die wissen wie man Bilder malt.

Samayocita

अन्तर्दुष्टः क्षमायुक्तः सर्वानर्थकरः किल ।
शकुनिः शकटारश्च दृष्टान्तावन्न भूपतेः ॥

antardushtah kshamaayuktah sarvaanarthakarah kila |
shakunih shakataarashca drshtaantaavanna bhuupateh || 65 ||

Der Verdorbene, der Ungeduldige, der wirklich alles Entwertende
sind so lange schlechte Berater und Geier, wie sie vom König nicht als solche wahrgenommen.

Samayocita

अपराधोऽपि निःशङ्को नियोगी चरसेवकः ।
स स्वामिनमिव ज्ञात्वा चरेच्च निरवग्रहः ॥

aparaadho'pi nihshanko niyogii carasevakah |
sa svaaminamiva jnaatvaa carecca niravagrahah || 64 ||

Auch bei Fehlern nicht bange bestellt der Beamte seinen Späher,
holt Kunde über seinen Dienstherrn ein und kann unbehelligt weitermachen.

Samayocita

अतिव्ययोऽनवेक्षा च तथार्जनमधर्मतः ।
मोषणं दूरसंस्थानं कोशव्यसनमुच्यते ॥

ativyayo'navekshaa ca tathaarjanamadharmatah |
moshanam duurasamsthaanam koshavyasanamucyate || 63 ||

Zu hohe Ausgaben ohne hinzusehen und auch der rechtswidrige Gewinn
heißen Raub, Vernichtung fern gelegener Schätze.

Samayocita

अवज्ञानाद्राज्ञो भवति मतिहीनः परिजनः
ततस्तत्प्रामाण्याद् भवति न समीपे परिजनः ।
बुधैस्त्यक्ते राज्ये नहि भवति नीतिर्गुणवती
विपन्नायां नीतौ सकलमवशं सीदति जगत् ॥

avajnaanaadraajno bhavati matihiinah parijanah
tatastatpraamaanyaad bhavati na samiipe parijanah |
budhaistyakte raajye nahi bhavati niitirgunavatii
vipannaayaam niitau sakalamavasham siidati jagat || 62 ||

Eines Königs Ignoranz wegen verliert auch sein Gefolge die Vernunft.
Sobald sich das bestätigt hat, bleiben auch die Untertanen nicht mehr bei ihm.
In einem von klugen Menschen verlassenen Reich gibt es bald keine verläßliche Politik mehr,
und bei einer verkommenen Politik geht ohne es zu wollen die ganze Welt unter.

Samayocita

अश्वः शस्त्रं शास्त्रं वीणा वाणी नरश्च नारी च ।
पुरुषविशेषं प्राप्य भवन्ति योग्या अयोग्याश्च ॥

ashvah shastram shaastram viinaa vaanii narashca naarii ca |
purushavishesham praapya bhavanti yogyaa ayogyaashca || 61 ||

Pferd, Schwert, Lehre, Laute, Stimme, Mann oder Frau werden,
sobald sie auf einen besonderen Menschen treffen, brauchbar, auch wenn sie unbrauchbar sind.

Samayocita

अप्राप्तकालवचनं बृहस्पतिरपि ब्रुवन् ।
प्राप्नुयाद् बुद्धिशैथिल्यमपमानं च शाश्वतम् ॥

apraaptakaalavacanam brhaspatirapi bruvan |
praapnuyaad buddhishaithilyamapamaanam ca shaashvatam || 60 ||

Zur unpassenden Zeit ein Wort selbst von Brhaspati gesprochen
soll zu Schwachsinn und ewiger Verachtung führen.

Samayocita

अपायसंदर्शनजां विपत्तिमुपायसंदर्शनजां च सिद्धिम् ।
मेधाविनो नीतिविधः प्रयुक्तां पुरःस्फुरन्तीमिव दर्शयन्ति ॥

apaayasamdarshanajaam vipattimupaayasamdarshanajaam ca siddhim |
medhaavino niitividhah prayuktaam purahsphurantiimiva darshayanti || 59 ||

Aus der Vorstellung vom Untergang geborenes Scheitern, wie auch den aus der Vorstellung der passenden Mittel geborenen Erfolg deuten Menschen mit Phantasie und politischem Verstand als angewandtes Flackerbild.

Samayocita

असेवके चानुरक्तिर्दानं सप्रियभाषणम् ।
अनुरक्तस्य चिह्नानि दोषेऽपि गुणसंग्रहः ॥

asevake caanuraktirdaanam sapriyabhaashanam |
anuraktasya cihnaani doshe'pi gunasamgrahah || 58 ||

Zuneigung für einen, der nichts empfindet, ist ein Geschenk mit lieben Worten.
Des Verliebten Zeichen ist, aus Mangel noch Talent zu bergen.

Samayocita

अङ्गणवेदी वसुधा कुल्या जलधिः स्थली च पातालम् ।
वल्मीकश्च सुमेरुः कृतप्रतिज्ञस्य धीरस्य ॥

anganavedii vasudhaa kulyaa jaladhih sthalii ca paataalam |
valmiikashca sumeruh krtapratijnasya dhiirasya || 57 ||

Ein Hofaltar ist ihm die Welt, ein Wassergraben der Strom, fester Boden abgrundtief,
ein Ameisenhaufen das Hochgebirg für den Entschlossenen, als der Eid geleistet war.

Samayocita

अयि कठोर यशः किल ते प्रियं किमयशो ननु घोरमतः परम् ।
किमभवद्विपिने हरिणीदृशः कथय नाथ कथं बत मन्यसे ॥

ayi kathora yashah kila te priyam kimayasho nanu ghoramatah param |
kimabhavadvipine hariniidrshah kathaya naatha katham bata manyase || 56 ||

Ah wie schwer wenn Ehre dir lieb ist und ehrlos zu sein grauenvoll scheint!
Wer war im Wald wie die Hindin? Erzähl doch Herr, wie's dir gerade einfällt!

Samayocita

अम्बा कुप्यति तात मूर्ध्नि निहता गङ्गेयमुत्सृज्यताम्
विद्वन् षण्मुख कागतिस्त्वह भवेत्तस्याः स्थिरायाश्चिरम् ।
कोपारोपकरालशेषवदनैः प्रत्युत्तरं दत्तवान्
अम्भोधिर्जलधिः पयोधिरुदधिर्वारां निधिर्वारिधिः ॥

ambaa kupyati taata muurdhni nihataa gangeyamutsrjyataam
vidvan shanmukha kaagatistvaha bhavettasyaah sthiraayaashciram |
kopaaropakaraalasheshavadanaih pratyuttaram dattavaan
ambhodhirjaladhih payodhirudadhirvaaraam nidhirvaaridhih || 55 ||

Mutter zürnt, mein Lieber, dieser Ganga, die, kaum entsprungen, schon auf ein Haupt geprallt.
Kluger Karttikeya, der Antwort gab aus zorngeladenen, weit aufgerissenen Schlangenmäulern, was für einen Weg hat diese Standhafte noch vor sich? Sie wird zum Bach, zum Fluß, schwillt an zum Strom und mündet ein ins Weltenmeer.

Samayocita

अनाहूतो विशेद्यस्तु अपृष्टो बहु भाषते ।
आत्मानं मन्यते प्रीतं भूपालस्य स दुर्गतिः ॥

anaahuuto vishedyastu aprshto bahu bhaashate |
aatmaanam manyate priitam bhuupaalasya sa durgatih || 54 ||

Wer ungerufen Einlaß will, ungefragt viel spricht
und selbst beliebt sich dünkt, der ist des Königs Untergang.

Samayocita

अहितहितविचारशून्यबुद्धेः श्रुतिविषयैर्बहुभिस्तिरस्कृतस्य ।
उदरभरणमात्रकेवलेच्छोः पुरुषपशोश्च पशोश्च को विशेषः ॥

ahitahitavicaarashuunyabuddheh shrutivishayairbahubhistiraskrtasya |
udarabharanamaatrakevalecchoh purushapashoshca pashoshca ko visheshah || 53 ||

Wes Geist zu leer ist um Gut und Böse auseinanderzuhalten, wer die vielen Sinne, wie das Hören, abtut, wer nur soviel wünscht, wie sein Bauch tragen kann: Wo ist bei so einem Menschenvieh noch der Unterschied zum Vieh?

Samayocita

अभिवादनशीलस्य नित्यं वृद्धोपसेविनः ।
चत्वारि तस्य वर्द्धन्ते आयुर्विद्या यशो बलम् ॥

abhivaadanashiilasya nityam vrddhopasevinah |
catvaari tasya varddhante aayurvidyaa yasho balam || 52 ||

Eines immer würdig Grüßenden, den Alten Dienenden
Viere sollen gedeihen: Gesundheit, Bildung, Ruhm und Macht.

Samayocita

अभिनवविषवल्लीपादपद्मस्य विष्णो
र्मदनमथनमौलेर्मालतीपुष्पमाला ।
जयति जयपताका काप्यसौ मोक्षलक्ष्म्याः
क्षपितकलिकलङ्का जाह्नवी नः पुनातु ॥

abhinavavishavalliipaadapadmasya vishno
rmadanamathanamaulermaalatiipushpamaalaa |
jayati jayapataakaa kaapyasau mokshalakshmyaah
kshapitakalikalankaa jaahnavii nah punaatu || 51 ||

Jahnus mit Blüten vom Jasmin der rauschhaft hochgewirbelten Erde bekränzte Tochter,
an Vishnus von stets sich erneuernden Giftranken umwundenen Lotosfüßen entsprungen,
siegt das Siegesbanner tragend. Auch durch Erlösung und Fülle
der Endzeit Makel dahinraffend soll diese Ganga uns reinwaschen.

Samayocita

अर्धोन्मीलितलोचनस्य पिबतः पर्याप्तमेकं स्तनं
सद्यः प्रस्नुतदुग्धदिग्धमपरं हस्तेन सम्मार्जितः ।
मात्रा चाङ्गुलिलालितस्य चिबुके स्मेरायमाणे मुखे
विष्णोः क्षीरकणाम्बुधामधवला दन्तद्युतिः पातु वः ॥

ardhonmiilitalocanasya pibatah paryaaptamekam stanam
sadyah prasnutadugdhadigdhamaparam hastena sammaarjitah |
maatraa caangulilaalitasya cibuke smeraayamaane mukhe
vishnoh kshiirakanaambudhaamadhavalaa dantadyutih paatu vah || 50 ||

In Vishnus mit halb zusammengekniffenen Augen an der einen gepackten, stets ergiebigen, von Milch triefenden Brust saugendem, von der Hand der Mutter abgewischtem, von ihren Fingern unterm Kinn zum Lächeln gekitzeltem Mund soll von Milchspritzern weißes, wie Wasserglanz strahlendes Zahnleuchten schützen!

Samayocita

अनेन तव पुत्रस्य प्रसुप्तस्य वनान्तरे ।
शिखामारुह्य हस्तेन खड्गेन निहतं शिरः ॥

anena tava putrasya prasuptasya vanaantare |
shikhaamaaruhya hastena khadgena nihatam shirah || 48 ||

Mit der selben das Schwert führenden Hand ward deines mitten im Wald schlafenden Sohnes Kopf abgeschlagen, kaum daß er den Gipfel erklommen.

Samayocita

अरक्षितं तिष्ठति दैवरक्षितं सुरक्षितं दैवहतं विनश्यति ।
जीवत्यनाथोऽपि वने विसर्जितः कृतप्रयत्नोऽपि गृहे न जीवति ॥

arakshitam tishthati daivarakshitam surakshitam daivahatam vinashyati |
jiivatyanaatho'pi vane visarjitah krtaprayatno'pi grhe na jiivati || 47 ||

Ungeschütztes bleibt vom Schicksal geschützt, bestehen, gut Geschütztes wird, vom Schicksal geschlagen, zunichte.
Selbst ein Herrenloser lebt im Wald ausgessetzt, einer, der sich alle Mühe gab, kann zuhaus nicht leben.

Samayocita

अलब्धं चैव लिप्सेत लब्धं रक्षेदवक्षयात् ।
रक्षितं वर्धयेत् सम्यग् वृद्धं तीर्थेषु निक्षिपेत् ॥

alabdham caiva lipseta labdham rakshedavakshayaat |
rakshitam vardhayet samyag vrddham tiirtheshu nikshipet || 45 ||

Unerreichtes trachte zu erreichen, Erreichtes schütze vor Verlust.
Geschütztes mehre zugleich, Gemehrtes wirf ab an heiligen Ufern.

Samayocita

अधोऽधः पश्यतः कस्य महिमा नोपचीयते ।
उपर्युपरि पश्यन्तः सर्व एव दरिद्रति ॥

adho'dhah pashyatah kasya mahimaa nopaciiyate |
uparyupari pashyantah sarva eva daridrati || 44 ||

Wer tiefer und tiefer sieht: Wie sollte der nicht immer stärker werden?
Die aber hoch und höher hinauswollen, verelenden alle.

Samayocita

असत्यं साहसं माया मात्सर्यं चातिलुब्धता ।
निर्गुणत्वमशौचत्वं स्त्रीणां दोषाः स्वभावजाः ॥

asatyam saahasam maayaa maatsaryam caatilubdhataa |
nirgunatvamashaucatvam striinaam doshaah svabhaavajaah || 43 ||

Lug, Hast, Täuschung, Neid und Gier,
Falsch, Unreinheit sind der Weiber natureigene Fehler.

Samayocita

अम्भांसि जलजन्तूनां दुर्गं दुर्गनिवासिनाम् ।
स्वभूमि श्वापदादीनां राज्ञां मन्त्री परं बलम् ॥

ambhaansi jalajantuunaam durgam durganivaasinaam |
svabhuumi shvaapadaadiinaam raajnaam mantrii param balam || 42 ||

Was das Wasser ist für Wasserwesen, was die Burg für Burgbewohner,
was das eigene Revier für wilde Tiere, sind Minister für Könige: die Großmacht.

Samayocita

अभ्रच्छाया खलप्रीतिर्नवसस्यानि योषितः ।
किंचित् कालोपभोग्यानि यौवनानि धनानि च ॥

abhracchaayaa khalapriitirnavasasyaani yoshitah |
kimcit kaalopabhogyaani yauvanaani dhanaani ca || 41 ||

Schattige Wolken, Schelmenliebe, frühe Jahresfrucht, Weiber:
Ein jedes will zur rechten Zeit genommen sein, junge Frauen und Geld auch.

Samayocita

अचिन्तितानि दुःखानि यथैवायान्ति देहिनाम् ।
सुखान्यपि तथा मन्ये दैवमत्रातिरिच्यते ॥

acintitaani duhkhaani yathaivaayaanti dehinaam |
sukhaanyapi tathaa manye daivamatraatiricyate || 40 ||

Unvorstellbare Leiden ereilen die Menschen,
Glücksmomente, wie sie meinen: Das Schicksal verleiht sie gleich im Übermaß.

Samayocita

असंभोगेन सामान्यं कृपणस्य धनं परैः ।
अस्येदमिति सम्बन्धो हानौ दुःखेन गम्यते ॥

asambhogena saamaanyam krpanasya dhanam paraih |
asyedamiti sambandho haanau duhkhena gamyate || 39 ||

Im Allgemeinen ist eines Geizigen Geld, was mit Fremden nicht geteilt wird,
sodaß in der Not der Freund verlorengeht.

Samayocita

असेवितेश्वर द्वारमदृष्ट विरह व्यथम् ।
अनुक्तक्लीबवचनं धन्यं कस्यापि जीवनम् ॥

aseviteshvara dvaaramadrshta viraha vyatham |
anuktakliibavacanam dhanyam kasyaapi jiivanam || 38 ||

Ist so ein Leben noch gelungen, wenn Gesagtes kastriert und damit unausgesprochen,
wenn es schwankt, da es genommen werden kann,
daß man das Tor nicht sieht und nicht zu Gott mehr betet?

Samayocita

अत्यन्तविमुखे दैवे व्यर्थे यत्ने च पौरुषे ।
मनस्विनो दरिद्रस्य वनादन्यत्कुतः सुखम् ॥

atyantavimukhe daive vyarthe yatne ca paurushe |
manasvino daridrasya vanaadanyatkutah sukham || 37 ||

Wenn die Vorsehung dich dauernd übersieht, wenn Müh und Mannesmut umsonst,
wenn ein vernünftiger Kerl verarmt, wo sonst, wenn nicht im Wald, ist dann das Glück?

Samayocita

अपुत्रस्य गृहं शून्यं सन्मित्ररहितस्य च ।
मूर्खस्य दिशः शून्याः सर्वशून्या दरिद्रता ॥

aputrasya grham shuunyam sanmitrarahitasya ca |
muurkhasya ca dishah shuunyaah sarvashuunyaa daridrataa || 36 ||

Leer ist ohne Sohn das Haus, ohne guten Freund auch.
Eines Narren Reich ist leer, ganz leer ist es da, wo Armut herrscht.

Samayocita

अर्थेन तु विहीनस्य पुरुषादल्पमेधसः ।
क्रियाः सर्वा विनश्यन्ति ग्रीष्मे कुसरितो यथा ॥

arthena tu vihiinasya purushaadalpamedhasah |
kriyaah sarvaa vinashyanti griishme kusarito yathaa || 35 ||

Das Geld flieht den Mann, der wenig Ahnung hat,
denn all seine Werke scheitern wie das Rinnsal in der Sonnenglut.

Samayocita

अन्यथैव हि सौहार्दं भवेत् स्वच्छान्तरात्मनः ।
प्रवर्ततेऽन्यथा वाणी शाठ्योपहतचेतसः ॥

anyathaiva hi sauhaardam bhavet svacchaantaraatmanah |
pravartate'nyathaa vaanii shaathyopahatacetasah || 34 ||

Als falsch erweist sich ein Freundschaftsdienst von einem, der reine Absichten hat.
Falsches kann ein Lob bewirken von einem, dessen Geist Gemeinheit trübt.

Samayocita

अपराधो न मेऽस्तीति नैतद् विश्वासकारणम् ।
विद्यतेऽहिनृशंसेभ्यो भयं गुणवतामपि ॥

aparaadho na me'stiiti naitad vishvaasakaaranam |
vidyate'hinrshamsebhyo bhayam gunavataamapi || 33 ||

"Ich hab mir nichts vorzuwerfen!" Darauf sollte man sich nicht verlassen.
Auch die Redlichen haben Angst vor Schlangen, die dem Menschen gefährlich werden.

Samayocita

अनेकजन्मसम्भूतं पापं पुंसां प्रणश्यति ।
स्नानमात्रेण गङ्गायां सद्यः पुण्यस्य भाजनम् ॥

anekajanmasambhuutam paapam punsaam pranashyati |
snaanamaatrena gangaayaam sadyah punyasya bhaajanam || 32 ||

Das in mehr als einem Leben gewachsene Böse im Menschen verschwindet mit jedem Bade im Ganges. Daran mißt sich am selben Tag noch die Zuteilung des Heils.

Samayocita

अप्रत्यक्षाणि शास्त्राणि विवादस्तन्न केवलम् ।
प्रत्यक्षं ज्यौतिषं शास्त्रं चन्द्रार्कौ यन्न साक्षिणौ ॥

apratyakshaani shaastraani vivaadastanna kevalam |
pratyaksham jyautisham shaastram candraarkau yanna saakshinau || 31 ||

Lehren, die man nicht sofort einsieht, sind nicht nur leere Worte.
Sternkunde ist eine exakte Wissenschaft, auch wenn Sonne und Mond mal nicht zu sehen sind.

Samayocita

अयं निजः परो वेति गणना लघुचेतसाम् ।
उदारचरितानां तु वसुधैव कुटुम्बकम् ॥

ayam nijah paro veti gananaa laghucetasaam |
udaaracaritaanaam tu vasudhaiva kutumbakam || 30 ||

Das Eigentliche ist ganz anders - so zählen schlichte Gemüter es auf.
Für die, deren Handeln nach oben zielt, sind familiäre Pflichten fruchtbarer Boden.

Samayocita

अतिथिर्यस्य भग्नाशो गृहात्प्रतिनिवर्तते ।
स तस्मै दुष्करं दत्त्वा पुण्यमादाय गच्छति ॥

atithiryasya bhagnaasho grhaatpratinivartate |
sa tasmai dushkaram dattvaa punyamaadaaya gacchati || 29 ||

Wenn sein Gast sich enttäuscht vom Haus abwendet,
so hat er ihm eine Prüfung auferlegt und geht den Segen mit sich nehmend weiter.

Samayocita

अरावप्युचितं कार्यमातिथ्यं गृहमागते ।
छेत्तुः पार्श्वगतां छायां नोपसंहरते द्रुमः ॥

araavapyucitam kaaryamaatithyam grhamaagate |
chettuh paarshvagataam chaayaam nopasamharate drumah || 28 ||

Selbst wenn der Feind vors Haus tritt gewähre man ihm angenehme Gastfreundschaft.
Vor dem Holzfäller rollt der Baum den Schatten an seiner Seite nicht ein.

Samayocita

अज्ञातकुलशीलस्य वासो देयो न कस्यचित् ।
मार्जारस्य हि दोषेण हतो गृध्रो जरद्गवः ॥

ajnaatakulashiilasya vaaso deyo na kasyacit |
maarjaarasya hi doshena hato grdhro jaradgavah || 27 ||

Wer seine Stammeswürde nicht kennt, den soll man nicht bei sich aufnehmen.
So ward durch eines Kätzchens Fehler ein gieriger alter Bulle getötet.

Samayocita

अल्पानामपि वस्तूनां संहतिः कार्यसाधिका ।
तृणैर्गुणत्वमापन्नैर्बध्यन्ते मत्तदन्तिनः ॥

alpaanaamapi vastuunaam samhatih kaaryasaadhikaa |
trnairgunatvamaapannairbadhyante mattadantinah || 26 ||

Das Verbinden kleinster Dinge noch ist ein lohnend Unterfangen.
Mit Fasern zum Seil geflochten lassen wilde Elefanten sich binden.

Samayocita

अनिष्टादिष्टलाभेऽपि न गतिर्जायते शुभा ।
यत्रास्ते विषसंसर्गोऽमृतं तदपि मृत्यवे ॥

anishtaadishtalaabhe'pi na gatirjaayate shubhaa |
yatraaste vishasamsargo'mrtam tadapi mrtyave || 25 ||

Dem auf Falsches zielenden Gewinn entspringt kein gesegneter Fortschritt.
Aus einer Giftmischung herrührend ist selbst das Lebenswasser tödlich.

Samayocita

अज्ञानतिमिरान्धस्य ज्ञानाञ्जनशलाकया ।
चक्षुरुन्मीलितं येन तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥

ajnaanatimiraandhasya jnaanaanjanashalaakayaa |
cakshurunmiilitam yena tasmai shriigurave namah || 23 ||

Ehre sei dem guten Lehrer, der unsere in blinder Unwissenheit
geschlossenen Augen mit dem Kajalstift seiner Weisheit geöffnet hat!

Samayocita

असारे खलु संसारे सुखभ्रान्तिः शरीरिणाम् ।
लालापानमिवाङ्गुष्ठे बालानां स्तन्यविभ्रमः ॥

asaare khalu samsaare sukhabhraantih shariirinaam |
laalaapaanamivaangushthe baalaanaam stanyavibhramah || 22 ||

In der eigentlich wesenlosen Wesenwelt machen die Menschen sich Illusionen vom Glück.
Daumenlutschende Kleinkinder verwechseln ihren Speichel mit Muttermilch.

Samayocita

अस्मिंस्तु निर्गुणं गोत्रे नापत्यमुपजायते ।
आकारे पद्मरागाणां जन्म काचमणेः कुतः ॥

asminstu nirgunam gotre naapatyamupajaayate |
aakaare padmaraagaanaam janma kaacamaneh kutah || 20 ||

In diesem Stamm jedoch wird kein wertloses Kind geboren.
Wie sollte denn ein Glasstein in flammender Rubingestalt erscheinen?

Samayocita

अवश्यं भाविनो भावा भवन्ति महतामपि ।
नग्नत्वं नीलकण्ठस्य महाहिशयनं हरेः ॥

avashyam bhaavino bhaavaa bhavanti mahataamapi |
nagnatvam niilakanthasya mahaahishayanam hareh || 19 ||

Unvermeidbar sind vorherbestimmte Lebenslagen auch für die Mächtigen:
des blauhalsigen Shiva Nacktheit, oder daß Vishnu auf der Großen Schlange ruht.

Samayocita

अनभ्यासे विषं विद्या अजीर्णे भोजनं विषम् ।
विषं सभा दरिद्रस्य वृद्धस्य तरुणी विषम् ॥

anabhyaase visham vidyaa ajiirne bhojanam visham |
visham sabhaa daridrasya vrddhasya tarunii visham || 18 ||

Unwiederholt ist die Lehre, unverdaut die Nahrung Gift.
Gift für den Habenichts ist die Versammlung, für den Greis sind schlanke Mädchen Gift.

Samayocita

अजातमृतमूर्खाणां वरमाद्यौ न चान्तिमः ।
सकृद्दुःखकरावाद्यावन्तिमस्तु पदे पदे ॥

ajaatamrtamuurkhaanaam varamaadyau na caantimah |
sakrdduhkhakaraavaadyaavantimastu pade pade || 15 ||

Bei Ungeborenen, Toten und Trotteln hat es der Erste besser als der Letzte.
Dem Ersten tut es nur einmal weh, dem hinten auf Schritt und Tritt.

Samayocita

असंशयं महाबाहो मनो दुर्निग्रहं चलम् ।
अभासेनैव कौन्तेय वैराग्येण च गृह्यते ॥

asamshayam mahaabaaho mano durnigraham calam |
abhyaasenaiva kaunteya vairaagyena ca grhyate || 13 ||

Natürlich kannst du, Arjuna, deinen unsteten Geist nur schwer kontrollieren.
Allein durch Übung, Sohn der Kunti, und Entsagung ergreifst du ihn.

Samayocita

अवसरपठिता वाणी गुणगणरहितापि शोभते पुंसाम् ।
रतिसमये रमणीनां भूषाहानिस्तु भूषणं भवति ॥

avasarapathitaa vaanii gunaganarahitaapi shobhate pumsaam |
ratisamaye ramaniinaam bhuushaahaanistu bhuushanam bhavati || 9 ||

Ein passend rezitierter Spruch, auch wenn's an Qualität ihm fehlt, verleiht dem Manne Leuchtkraft.
Im Moment der Lust wird, da sie ihren Schmuck ablegt, die Buhlin noch viel schöner.

Samayocita

अर्जुनस्य प्रतिज्ञे द्वे न दैन्यं न पलायनम् ।
आयू रक्षति सर्वत्र भाग्यं फलति सर्वदा ॥

arjunasya pratijne dve na dainyam na palaayanam |
aayuu rakshati sarvatra bhaagyam phalati sarvadaa || 6 ||

Der den Arjuna zur Einsicht kommen, ihn weder verzweifeln noch fliehen läßt,
sondern sein Leben rettet überall und sein Glück mehret immerdar.

Samayocita

अतुलितबलधामं स्वर्णशैलाभदेहं
दनुजवनकृशानुं ज्ञानिनामग्रगण्यम् ।
सकलगुणनिधानं वानराणामधीशं
रघुपतिवरदूतं वातजातं नमामि ॥

atulitabaladhaamam svarnashailaabhadeham
danujavanakrshaanum jnaaninaamagraganyam |
sakalagunanidhaanam vaanaraanaamadhiisham
raghupativaraduutam vaatajaatam namaami ||

Den Hort unaufgewogener Macht, den mit der Goldbergstatur,
den von Danu geborenen Bogenspanner, den Ersten der Klugen,
in den alle Vorzüge hineingelegt sind, den Anführer der Waldwesen,
den Raghuherrn, den wahren Boten, den Windgeborenen nenne und verehre ich.

Samayocita

असितगिरिसमं स्यात् कज्जलं सिन्धुपात्रे
सुरतरुवरशाखा लेखनी पत्रमुर्वी ।
लिखति यदि गृहीत्वा शारदा सर्वकालं
तदपि तव गुणानामीशपारं न याति ॥

asitagirisamam syaat kajjalam sindhupaatre
surataruvarashaakhaa lekhanii patramurvii |
likhati yadi grhiitvaa shaaradaa sarvakaalam
tadapi tava gunaanaamiishapaaram na yaati || 4 ||

Wie der Fels so schwarz sei im überströmenden Faß die Tinte,
die auf breitem Blatte ein wahres Wunderbaumkapitel beschreibt.
Für alle Zeit hat Reife erlangt, der da schreibt,
doch auch er wird das andere Ufer, o Herr, deiner Vorzüge nicht erreichen.

Samayocita

अतसीकुसुमोपमेय कान्तिर्यमुनाकूल कदम्बमूलवर्ती ।
नवगोपधूविलासशाली वनमाली वितनोतु मङ्गलानि ॥

atasiikusumopameya kaantiryamunaakuula kadambamuulavartii |
navagopadhuuvilaasashaalii vanamaalii vitanotu mangalaani || 3 ||

Der Flachsblütenblaue, unter Kadambabaumwurzeln am Ufer der lieblichen Yamuna Weilende,
der neun Hirten spielend aufzuregen versteht, der mit den Blumen des Waldes Bekränzte breite seinen Segen über uns!

Samayocitapadya

अविरलजलमदधाराभ्रमरकुलैः परिसेवितकपोलयुगम् ।
अभिमतफलदातारं कामेशं गणपतिं वन्दे ॥

aviralajalamadadhaaraabhramarakulaih parisevitakapolayugam |
abhimataphaladaataaram kaamesham ganapatim vande ||

Begrüßen wir den, dessen Schläfenpaar Schwärme von Bienen besetzen, die Honig verströmen wie dichte Wolken den Regen,
den Spender des ersehnten Lohns, den Herrn über die Liebe, den Herrn der Scharen!

Samayocitapadyaratnamalika

अलिमण्डलमण्डितगण्डतलं तिलकीकृतकोमलचन्द्रकलम् ।
करघातविदारितवैरिदलं प्रणमामि गणाधिपतिं जटिलम् ॥

alimandalamanditagandatalam tilakiikrtakomalacandrakalam |
karaghaatavidaaritavairidalam pranamaami ganaadhipatim jatilam ||

Vor dem, dessen Schläfen Bienenschwärme zieren, den der sanfte Mond bezaubernd schmückt,
der mit einem Streich seiner Hand die Feinde in Stücke reißt, vor Shiva, dem Herrn der Scharen verneige ich mich.

Bhartrhari Daiva

दैवेन प्रभुणा स्वयं जगति यद्यस्य प्रमाणीकृतं
तत्तस्योपनमेन्मनागपि महान्नैवाश्रयः कारणम् ।
सर्वाशापरिपूरके जलधरे वर्षत्यपि प्रत्यहं
सूक्ष्मा एव पतन्ति चातकमुखे द्वित्राः पयोबिन्दवः ॥

daivena prabhunaa svayam jagati yadyasya pramaaniikrtam
tattasyopanamenmanaagapi mahaannaivaashrayah kaaranam |
sarvaashaaparipuurake jaladhare varshatyapi pratyaham
suukshmaa eva patanti caatakamukhe dvitraah payobindavah ||

Was vom allmächtigen Schicksal auf Erden ihm als sein Teil zugemessen ward,
das soll ihm auch zufallen, selbst wenn bei Mächtigeren Schutz er sucht.
Aus der mit allen Erwartungen übervollen Regenwolke regnet's jeden Tag,
doch nur zwei bis drei winzige Tropfen fallen dem Waldsperber in den Schnabel.

Bhartrhari Daiva

अयममृतनिधानं नायकोऽप्योषधीनां
शतभिषगनुयातः शम्भुमूर्धोऽवतंसः ।
विरहयति न चैनं राजयक्ष्मा शशाङ्कं
हतविधिपरिपाकः केन वा लङ्घनीयः ॥

ayamamrtanidhaanam naayako'pyoshadhiinaam
shatabhishaganuyaatah shambhumuurdho'vatamsah |
virahayati na cainam raajayakshmaa shashaankam
hatavidhiparipaakah kena vaa langhaniiyah ||

Den Hüter des Unsterblichkeitstranks, Ziehvater der Medizin,
von hundert Ärzten umrundet, Diademschmuck an Shivas Haupt,
auch diesen vom Hasen gezeichneten Mond verschont die königliche Schwindsucht nicht.
Wen kann es so erwischen, wenn er nicht schon vom üblen Schicksal gargekocht ward?

Bhartrhari Daiva

सृजति तावदेषेशगुणाकरं पुरुषरत्नमलङ्करणं भुवः ।
तदपि तत्क्षणभङ्गि करोति चेदहह कष्टमपण्डितता विधेः ॥

srjati taavadesheshagunaakaram purusharatnamalamkaranam bhuvah |
tadapi tatkshanabhangi karoti cedahaha kashtamapanditataa vidheh ||

Der Herr über vieles erschafft diesen hochtalentierten Menschen, ein Juwel der Welt zur Zierde.
Wenn er ihn aber im selben Moment zerbrechen läßt? Ah! Die grobe Fahrlässigkeit des Schicksals.

Bhartrhari Daiva

शशिदिवाकरयोर्ग्रहपीडनं
गजभुजङ्गमयोरपि बन्धनम् ।
मतिमतां च विलोक्य दरिद्रतां
विधिरहो बलवानिति मे मतिः ॥

shashidivaakarayorgrahapiidanam
gajabhujangamayorapi bandhanam |
matimataam ca vilokya daridrataam
vidhiraho balavaaniti me matih ||

Wenn ich sehe, wie Mond und Sonne von Planeten verdunkelt,
wie selbst Elefant und Riesenschlange gebunden werden,
wie die Klügsten in Armut leben, dann denk ich:
Mann, ist das Schicksal stark!

Bhartrhari Daiva

खल्वाटो दिवसेश्वरस्य किरणैः सन्तापितो मस्तके
वाञ्छन्देशमनातपं विधिवशात्तालस्य मूलं गतः ।
तत्राप्यस्य महाफलेन पतता भग्नं सशब्दं शिरः
प्रायो गच्छति यत्र भाग्यरहितस्तत्रैव यान्त्यापदः ॥

khalvaato divaseshvarasya kiranaih santaapito mastake
vaanchandeshamanaatapam vidhivashaattaalasya muulam gatah |
tatraapyasya mahaaphalena patataa bhagnam sashabdam shirah
praayo gacchati yatra bhaagyarahitastatraiva yaantyaapadah ||

Ein Glatzkopf trat von der hoch am Himmel stehenden Sonne Strahlen am Kopfe erhitzt
nach einem kühlen Orte lechzend zur Wurzel einer ihm vom Schicksal gesandten Palme hin,
wo von einer herabfallenden Kokosnuß sein Haupt laut krachend zerschmettert ward.
In der Regel wandelt das Mißgeschick wo der vom Glück Verlassene geht.

Bhartrhari Daiva

भग्नाशस्य करण्डपीडिततनोर्म्लानेन्द्रियस्य क्षुधा
कृत्वाखुर्विवरं स्वयं निपतितो नक्तं मुखे भोगिनः ।
तृप्तस्तत्पिशितेन सत्वरमसौ तेनैव यातः पथा
लोकाः पश्यत दैवमेव हि नृणां वृद्धौ क्षये कारणम् ॥

bhagnaashasya karandapiiditatanormlaanendriyasya kshudhaa
krtvaakhurvivaram svayam nipatito naktam mukhe bhoginah |
trptastatpishitena satvaramasau tenaiva yaatah pathaa
lokaah pashyata daivameva hi nrnaam vrddhau kshaye kaaranam ||

Da nagt diese Hungerleiderin des Nachts ein Loch und verschwindet im Maul einer Schlange, die bar jeder Hoffnung, erlahmten Sinnes, gepeinigten Leibes im Korbe geschmachtet.
Vom bereiteten Mahl gesättigt geht diese flink den Weg, den jene ihr grub.
Seht nur Leute, wie Zufälle Volkes Wohl und Wehe bestimmen!

Bhartrhari Daiva

नेता यस्य बृहस्पतिः प्रहरणं वज्रं सुराः सैनिकाः
स्वर्गो दुर्गमनुग्रहः खलु हरेरैरावतो वारणः ।
इत्यैश्वर्यबलान्वितोऽपि बलभिद्भग्नः परैः संगरे
तद्व्यक्तं ननु दैवमेव शरणम् धिग्धिग्वृथा पौरुषम् ॥

netaa yasya brhaspatih praharanam vajram suraah sainikaah
svargo durgamanugrahah khalu harerairaavato vaaranah |
ityaishvaryabalaanvito'pi balabhidbhagnah paraih samgare
tadvyaktam nanu daivameva sharanam dhigdhigvrthaa paurusham ||

Sein Führer war Brhaspati, der Donnerkeil seine Waffe, die Götter seine Truppen.
Der Himmel war seine Festung, Vishnus Segen ihm gewiß, Airavata sein Schlachtelefant.
Selbst mit herrschaftlicher Macht so gewappnet ward der Kolonnenbrecher gebeugt von den Feinden im Kampf.
Wenn göttlicher Wille sich erst so offenbart, ist Heldenmut verdammt noch mal kein Rüstzeug.

Bhartrhari Dhairya

छिन्नोऽपि रोहति तरुः क्षीणोऽप्युपचीयते पुनश्चन्द्रः ।
इति विमृशन्तः सन्तः संतप्यन्ते न विप्लुता लोके ॥

chinno'pi rohati taruh kshiino'pyupaciiyate punashcandrah |
iti vimrshantah santah samtapyante na viplutaa loke ||

Gestutzt lebt der Baum weiter, der abnehmende Mond nimmt wieder zu.
Kluge Menschen nehmen das wahr, leiden zwar, verlieren sich aber nicht an die Welt.

Bhartrhari Dhairya

वह्निस्तस्य जलायते जलनिधिः कुल्यायते तत्क्षणा
न्मेरुः स्वल्पशिलायते मृगपतिः सद्यः कुरङ्गायते ।
व्यालो माल्यगुणायते विषरसः पीयूषवर्षायते
यस्याङ्गेऽखिललोकवल्लभतमं शीलं समुन्मीलति ॥

vahnistasya jalaayate jalanidhih kulyaayate tatkshanaa
nmeruh svalpashilaayate mrgapatih sadyah kurangaayate |
vyaalo maalyagunaayate visharasah piiyuushavarshaayate
yasyaange'khilalokavallabhatamam shiilam samunmiilati ||

Feuer wird durch ihn zu Wasser, das Weltmeer zum Rinnsal im Nu,
das Felsmassiv zum Steinchen, der Löwe zum Lamm sogleich,
die Schlange entwickelt Blumenkranzeigenschaft, das Gift tropft als Lebenswasser herab,
vor dem, in dessen Gestalt der in aller Welt begehrteste Lebensmut voll sich entfaltet.

Bhartrhari Dhairya

वरं तुङ्गाच्छृङ्गाद्गुरुशिखरिणः क्वापि विषमे
पतित्वायं कायः कठिनदृषदान्तर्विदलितः ।
वरं न्यस्तो हस्तः फणिपतिमुखे तीव्रदशने
वरं वह्नौ पातस्तदपि न क्रुतः शीलविलयः ॥

varam tungaacchrngaadgurushikharinah kvaapi vishame
patitvaayam kaayah kathinadrshadaantarvidalitah |
varam nyasto hastah phanipatimukhe tiivradashane
varam vahnau paatastadapi na krutah shiilavilayah ||

Besser man stürzte sich irgendwann in der Not eine steile Felswand herab,
sodaß dieser Körper zwischen scharfkantigen Steinen zerschellte.
Besser man steckte die Hand in ein scharfzahnig Schlangenmaul,
besser auch ins Feuer gestürzt, als daß dieses eine geschehe und ihn der Mut verlasse.

Bhartrhari Dhairya

पातितोऽपि कराघातैरुत्पतत्येव कन्दुकः ।
प्रायेण साधुवृत्तानामस्थायिन्यो विपत्तयः ॥

paatito'pi karaaghaatairutpatatyeva kandukah |
praayena saadhuvrttaanaamasthaayinyo vipattayah ||

Ein fallengelassener Ball springt wieder hoch, wenn man mit der Hand draufschlägt.
Niederlagen Unschuldiger sind meistens nicht von Dauer.

Bhartrhari Dhairya

कान्ताकटाक्षविशिखा न लुनन्ति यस्य
चित्तं न निर्दहति कोपकृशानुतापः ।
कर्षन्ति भूरिविषयाश्च न लोभपाशैर्
लोकत्रयं जयति कृत्स्नमिदं स धीरः ॥

kaantaakataakshavishikhaa na lunanti yasya
cittam na nirdahati kopakrshaanutaapah |
karshanti bhuurivishayaashca na lobhapaashair
lokatrayam jayati krtsnamidam sa dhiirah ||

Schöner Weiber Seitenblickpfeile durchbohren ihn nicht,
die Hitze kleinlicher Wut verbrennt nicht seinen Geist,
die vielen Sinnenreize reißen mit ihren Gierschlingen ihn nicht dahin:
Die ganze Dreiwelt erobert ein solcher Standhafter.

Bhartrhari Dhairya

कदर्थितस्यापि हि धैर्यवृत्तेर्
न शक्यते धैर्यगुणः प्रमार्ष्टुम् ।
अधोमुखस्यापि कृतस्य वह्निर्
एनधि शिका याति कदाचिदेव ॥

kadarthitasyaapi hi dhairyavrtter
na shakyate dhairyagunah pramaarshtum |
adhomukhasyaapi krtasya vahnir
enadhi shikaa yaati kadaacideva ||

Eines kampfunfähig gemachten mutigen Menschen
standhafte Eigenschaft kann nicht unterdrückt werden,
wie eines nach unten gehaltenen Feuers
Flamme auch immer wieder nach oben aufsteigt.

Bhartrhari Dhairya

निन्दन्तु नीतिनिपुणा यदि वा स्तुवन्तु
लक्ष्मीः समाविशतु गच्छतु वा यतेष्टम् ।
अद्यैव वा मरणमस्तु युगान्तरे वा
न्याय्यात्पथः प्रविचलन्ति पदं न धीराः ॥

nindantu niitinipunaa yadii vaa stuvantu
lakshmiih sthiraa bhavatu gacchatu vaa yatheshtam |
adyaiva vaa maranastu yugaantare vaa
nyaayyaatpathah pravicalanti padam na dhiiraah ||

Ob die politisch Korrekten sie nun schmähen oder preisen,
ob die Glücksgöttin sie besucht oder verläßt, wie es ihr beliebt,
ob der Tod sie jetzt gleich ereilt oder am Ende ihrer Tage:
Die Standhaften weichen nicht einen Schritt ab vom rechten Weg.

Bhartrhari Dhairya

ऐश्वर्यस्य विभूषणं सुजनता शौर्यस्य वाक्संयमो
ज्ञानस्योपशमः श्रुतस्य विनयो वित्तस्य पात्रे व्ययः ।
अक्रोधस्तपसः क्षमा प्रभवितुर्धर्मस्य निर्व्याजता
सर्वेषामपि सर्वकारणमिदं शीलं परं भूषणम् ॥

aishvaryasya vibhuushanam sujanataa shauryasya vaaksamyamo
jnaanasyopashamah shrutasya vinayo vittasya paatre vyayah |
akrodhastapasah kshamaa prabhaviturdharmasya nirvyaajataa
sarveshaamapi sarvakaaranamidam shiilam param bhuushanam ||

Einen Herrscher zeichnet das Wohlwollen, einen Helden die verbale Zurückhaltung aus.
Den Erfahrenen die Gelassenheit, den Gelehrten die Demut, den Reichen die Spende in den Topf.
Den Asketen die Unwut, den Herrn die Geduld, den Rechtschaffenen die Schlichtheit.
Der Urgrund all dessen aber ist die innere Einstellung als höchste Auszeichnung.

Bhartrhari Dhairya

क्वचिद्भूमौशायी क्वचिदपि च पर्यङ्कशयनः
क्वचिच्छाकाहारी क्वचिदपि च शाल्योदनरुचिः ।
क्वचित्कन्थाधारी क्वचिदपि च दिव्याम्बरधरो
मनस्वी कार्यार्थी गणयति न दुःखं न च सुखम् ॥

kvacidbhuumaushaayii kvacidapi ca paryankashayanah
kvacicchaakaahaarii kvacidapi ca shaalyodanarucih |
kvacitkanthaadhaarii kvacidapi ca divyaambaradharo
manasvii karyaarthii ganayati na duhkham na ca sukham ||

Heut ist die Erde sein Lager, morgen ruht er im Luxusbett.
Jetzt sind Blätter sein Mahl, später schlägt er mit Pudding sich voll.
Mal ist er in Lumpen gehüllt, mal trägt er teure Gewänder.
Für einen Menschen mit praktischen Zielen zählt nicht die Not und nicht das Glück.

Bhartrhari Dhairyapaddhati

रत्नैर्महार्हैस्तुतुषुर्न देवा
न भेजिरे भीमविषेण भीतिम् ।
सुधां विना न प्रययुर्विरामं
न निश्चितार्थाद्विरमन्ति धीराः ॥

ratnairmahaarhaistutushurna devaa
na bhejire bhiimavishena bhiitim |
sudhaam vinaa na prayayurviraamam
na nishcitaarthaadviramanti dhiiraah ||

Mit Juwelen und Wertgegenständen gaben die Götter sich nicht zufrieden.
Vor dem grauenvollen Gift erschraken sie nicht.
Ohne den Lebenstrank gab es für sie kein Halten.
Weil sie ein bestimmtes Ziel verfolgen halten die Standhaften nicht an.

Bhartrhari Paropakara

मनसि वचसि काये पुण्यपीयूषपूर्णा -
स्त्रिभुवनमुपकारश्रेणिभिः प्रीणयन्तः ।
परगुणपरमाणून्पर्वतीकृत्य नित्य
निजहृदि विकसन्तः सन्ति सन्तः कियन्तः ॥

manasi vacasi kaaye punyapiiyuushapuurnaas
tribhuvanamupakaarashrenibhih priinayantah |
paragunaparamaanuunparvatiikrtya nitya
nijahrdi vikasantah santi santah kiyantah ||

Wie viele Selbstlose gibt es noch, die bei dem, was sie denken, sprechen oder tun, voll nährender Biestmilch sind, die Himmel, Erde und Hölle mit Wohltaten in Folge begeistern,
die stets die Talente anderer, wie verschwindend gering sie auch sein mögen, darin gipfeln lassen,
daß jeder von ihnen im Herzen aufblüht?

Bhartrhari Paropakara

तृष्णां छिन्धि भज क्षमां जहि मदं पापे रतिं मा कृथाः
सत्यं ब्रूह्यनुयाहि साधुपदवीं सेवस्व विद्वज्जनम् ।
मान्यान्मानय विद्विषोऽप्यनुनय प्रच्छादय स्वान्गुणान्
कीर्तिं पालय दुःखिते कुरु दयामेतत्सतां लक्षणं ॥

trshnaam cchindhi bhaja kshamaam jahi madam paape ratim maa krthaah
satyam bruuhyanuyaahi saadhupadaviim sevasva vidvajjanam |
maanyaanmaanaya vidvisho'pyanunaya pracchaadaya svaangunaan
kiirtim paalaya duhkhite kurudayaametatsataam lakshanam ||

Schneide die Gier heraus. Übe Geduld. Fliehe den Rausch. Finde keine Freude am Bösen.
Sag die Wahrheit. Geh den Weg der Edlen. Diene klugen Menschen.
Ehre die Ehrenwerten. Mach den Feind dir zum Freund. Heb die eigenen Talente nicht so hervor.
Schütz deinen Ruf. Hilf dem Verzweifelten. Daran erkennt man gute Menschen.

Bhartrhari Paropakarapaddhati

इतः स्वपिति केशवः कुलमितस्तदीयद्विषाम्
इतश्च शरणार्थिनः शिखरिणां गणाः शेरते ।
इतोऽपि वडबानलः सह समस्तसंवर्तकैर्
अहो विततमूर्जितं भरसहं च सिन्धोर्वपुः ॥

itah svapiti keshavah kulamitastadiiyadvishaam
itashca sharanaarthinah shikharinaam ganaah sherate |
ito'pi vadabaanalah saha samastasamvartakair
aho vitatamuurjitam bharasaham ca sindhorvapuh ||

Hier schläft Vishnu, dort dräut seiner Feinde Schar.
Hier kauern die Bergriesen auch um Schutz zu finden.
Das Feuer in der Meerestiefe brennt hier noch bereit zur totalen Zerstörung.
Ach, so kraftstrotzend ist des Meeres Körper, der das alles tragen kann!

Bhartrhari Paropakarapaddhati

क्षीरेणात्मगतोदकाय हि गुणा दत्ताः पुरा तेऽखिलाः
क्षीरे तापमवेक्ष्य तेन पयसा स्वात्मा कृशानौ हुतः ।
गन्तुं पावकमुन्मनस्तदभवद् दृष्ट्वा तु मित्रापदं
युक्तं तेन जलेन शाम्यति सतां मैत्री पुनस्त्वीदृशी ॥

kshiirenaatmagatodakaaya hi gunaa dattaah puraa te'khilaah
kshiire taapamavekshya tena payasaa svaatmaa krshaanau hutah |
gantum paavakamunmanastadabhavad drshtvaa tu mitraapadam
yuktam tena jalena shaamyati sataam maitrii punastviidrshii ||

Zuerst hat die Milch all ihr Gutes dem Wasser, als es zu ihr kam, geschenkt.
Erhitzt verdunstet das Wasser in der Milch sich selbst dem Feuer opfernd.
Die Not des Freundes erkennend kocht sie über und folgt ihm ins Feuer.
Wieder mit Wasser gemischt kommt sie zur Ruhe. So ist's um die Freundschaft der Edlen bestellt.

Bhartrhari Paropakarapaddhati

एते सत्पुरुषाः परार्थघटकाः स्वार्थं परित्यज्य ये
सामान्यास्तु परार्थमुद्यमभृत स्वार्थाविरोधेन ये ।
तेऽमी मानवराक्षसाः परहितं स्वार्थाय निघ्नन्ति ये ।
ये तु घ्नन्ति निरर्थकं परहितं ते के न जानीमहे ॥

ete satpurushaah paraarthaghatakaah svaartham parityajya ye
saamaanyaastu paraarthamudyamabhrta svaarthaavirodhena ye |
te'mii maanavaraakshasaah parahitam svaarthaaya nighnanti ye
ye tu ghnanti nirarthakam parahitam te ke na jaaniimahe ||

Gute Menschen mehren anderer Leute Gewinn des eigenen Gewinns nicht achtend.
Durchschnittliche sind Handlanger fremden Gewinns, solange der eigene Gewinn nicht zu kurz kommt.
Dann gibt es menschliche Ungeheuer, die um des eigenen Gewinns willen fremdes Glück zerstören.
Was das für welche sind, die ohne jeden Gewinn fremdes Glück zerstören, wissen wir nicht.

Bhartrhari Paropakarapaddhati

पद्माकरं दिनकरो विकचीकरोति
चन्द्रो विकासयति कैरवचक्रवालम् ।
नाभ्यर्थितो जलधरोऽपि जलं ददाति
सन्तः स्वयं परहितेषु कृताभियोगाः ॥

padmaakaram dinakaro vikaciikaroti
candro vikaasayati kairavacakravaalam |
naabhyarthito jaladharo'pi jalam dadaati
santah svayam parahiteshu krtaabhiyogaah ||

Einen ganzen Seerosenteich läßt die Sonne erblühen.
Der Mond eröffnet der Nachtlotusse anmutigen Reigen.
Ungefragt spendet die Regenwolke ihr Naß:
Die Edlen übernehmen von sich aus jede Arbeit zum Wohle anderer.