मदनमञ्चुका नाम षष्ठो लम्बकः
madanamancukaa naama shashtho lambakah
Madanamancuka, das 6. Buch
द्वितीयस्तरङ्गः dvitiiyastarangah Die 2. Welle Kapitel 2
ततः कलिङ्गदत्तस्य राज्ञो गर्भभरालसा । राज्ञी तक्षशिलायां सा तारादत्ता शनैरभूत् ॥ १
tatah kalingadattasya raajno garbhabharaalasaa | raajnii takshashilaayaam saa taaraadattaa shanairabhuut || 1
Irgendwann ermüdete Königin Taradatta, Gemahlin des Königs Kalingadatta von Takshila, unter der Last ihres Ungeborenen.
उदेष्यञ्चन्द्रलेखां च प्राचीमनुचकार सा । आसन्नप्रसवा पाण्डुमुखी तरलतारका ॥ २
udeshyancandralekhaam ca praaciimanucakaara saa | aasannaprasavaa paandumukhii taralataarakaa || 2
Sie, deren Entbindung nun bevorstand, tat es, blaßgesichtig die Augen aufschlagend, dem Osten gleich, wo der erste blasse Schein des Mondes sich zeigt.
जज्ञे च तस्या नचिरादनन्यसदृशी सुता । वेधसः सर्वसौन्दर्यसर्गवर्णकसंनिभा ॥ ३
jajne ca tasyaa naciraadananyasadrshii sutaa | vedhasah sarvasaundaryasargavarnakasamnibhaa || 3
Und so gebar sie bald eine Tochter, in ihrer Schönheit einzigartig, ein Muster des Schöpfers geradezu für seine Erschaffung alles Schönen.
ईदृक्पुत्रो न किं जात इतीव स्नेहशालिनः ।
रक्षाप्रदीपास्तत्कान्तिजिता विच्छायतां ययुः ॥ ४
iidrkputro na kim jaata itiiva snehashaalinah | rakshaapradiipaastatkaantijitaa vicchaayataam yayuh || 4
Die böse Geister verscheuchenden mit Öl gefüllten Lampen verloschen voller Liebe von ihrer Schönheit besiegt, weil nun mal kein ebensolcher Sohn zur Welt gekommen war.
पिता कलिङ्गदत्तश्च जातां तां तादृशीमपि । दृष्ट्वा तद्रूपपुत्राशावैफल्यविमना अभूत् ॥ ५
pitaa kalingadattashca jaataam taam taadrshiimapi | drshtvaa tadruupaputraashaavaiphalyavimanaa abhuut || 5
Vater Kalingadatta aber, der gesehen hatte, was für eine ihm da geboren worden war, brach es das Herz, als er sich um seine Hoffnung auf einen ebenso gestalteten Sohn gebracht sah.
दिव्यां तामपि सम्भाव्य स पुत्रेच्छुरदूयत ।
शोककन्दः क्व कन्या हि क्वानन्दः कायवान्सुतः ॥ ६
divyaam taamapi sambhaavya sa putrecchuraduuyata |
shokakandah kva kanyaa hi kvaanandah kaayavaansutah || 6
Ihre himmlische Herkunft gestand er sich zwar ein, doch brannte es in ihm, der sich sehnlichst einen Sohn gewünscht hatte. Denn die Tochter ist ein Angstgeschwür, während ein Sohn das verkörperte Entzücken ist.
ततश्चेतोविनोदाय खिन्नो निर्गत्य मन्दिरात् । ययौ नानाजिनाकारं विहारं स महीपतिः ॥ ७
tatashcetovinodaaya khinno nirgatya mandiraat | yayau naanaajinaakaaram vihaaram sa mahiipatih || 7
Da verließ, um auf andere Gedanken zu kommen, der verzweifelte König seinen Palast. So betrat er ein Kloster mit lauter Buddhastatuen.
तत्रैकदेशे शुश्राव धर्मपाठकभिक्षुणा । जनमध्योपविष्टेन कथ्यमानमिदं वचः ॥ ८
tatraikadeshe shushraava dharmapaathakabhikshunaa | janamadhyopavishtena kathyamaanamidam vacah || 8
Im Klosterhof hörte er die Ansprache eines Bettelmönchs und Predigers, die jener vor der Menschenmenge hielt:
अर्थप्रदानमेवाहुः संसारे सुमहत्तपः । अर्थदः प्राणदः प्रोक्तः प्राणा ह्यर्थेषु कीलिताः ॥ ९
arthapradaanamevaahuh samsaare sumahattapah | arthadah praanadah proktah praanaa hyartheshu kiilitaah || 9
„Es heißt, in dieser Welt Reichtum zu verschenken, sei eine große Entsagung. Wer seinen Reichtum verschenkt, sagt man, schenkt auch Leben. Denn vom Geld hängt das Leben ab.
बुद्धेन च परस्यार्थे करुणाकुलचेतसा । आत्मापि तृणवद्दत्तः का वराके धने कथा ॥ १०
buddhena ca parasyaarthe karunaakulacetasaa | aatmaapi trnavaddattah kaa varaake dhane kathaa || 10
Buddha, dessen Herz voll Mitleid war, gab sich selbst für einen anderen hin, als wäre sein Leben einen Strohhalm wert. Was ist schon das lumpige Geld dagegen!
तादृशेन च धीरेण तपसा स गतस्पृहः । सम्प्राप्तदिव्यविज्ञानो बुद्धो बुद्धत्वमागतः ॥ ११
taadrshena ca dhiirena tapasaa sa gatasprhah | sampraaptadivyavijnaano buddho buddhatvamaagatah || 11
Mit dieser harten Entsagung hat Buddha, frei von Verlangen, göttliche Einsicht und seinen Status als Erleuchteter erlangt.
आ शरीरमतः सर्वेष्विष्टेष्वाशानिवर्तनात् ।
प्राज्ञः सत्त्वहितं कुर्यात्सम्यक्सम्बोधलब्धये ॥ १२
aa shariiramatah sarveshvishteshvaashaanivartanaat | praajnah sattvahitam kuryaatsamyaksambodhalabdhaye || 12
Darum sollte ein Verständiger von jeder Hoffnung auf alles Erwünschte bis hin zum eigenen Leib sich abwenden und tun, was für die Geschöpfe gut ist, um so endgültige Erleuchtung zu finden.“
तथा च पूर्वं कस्यापि कृतनाम्नो महीपतेः ।
अजायन्तातिसुभगाः क्रमात्सप्त कुमारिकाः ॥ १३
tathaa ca puurvam kasyaapi krtanaamno mahiipateh | ajaayantaatisubhagaah kramaatsapta kumaarikaah || 13
Vor langer Zeit wurden einem König namens Krta nacheinander sieben liebreizende Prinzessinnen geboren.
बाला एव च तास्त्यक्त्वा वैराग्येण पितुर्गृहम् ।
श्मशानं शिश्रियुः पृष्टा जगदुश्च परिच्छदम् ॥ १४
baalaa eva ca taastyaktvaa vairaagyena piturgrham | shmashaanam shishriyuh prshtaa jagadushca paricchadam || 14
Obwohl sie noch Kinder waren, verließen sie aus Enttäuschung ihres Vaters Haus und zogen auf den Leichenacker. Als die sie fragten, erklärten sie ihren Begleitern:
असारं विश्वमेवैतत्तत्रापीदं शरीरकम् । तत्राप्यभीष्टसंयोगसुखादि स्वप्नविभ्रमः ॥ १५
asaaram vishvamevaitattatraapiidam shariirakam | tatraapyabhiishtasamyogasukhaadi svapnavibhramah || 15
„Das alles hier ist wesenlos, und somit auch die Körper die darinnen sind. Damit sind auch die Glücksmomente nach Vereinigung mit Allerliebsten nur ein Traumgespinst.
एकं परहितं त्वत्र संसारे सारमुच्यते । तदनेनापि देहेन कुर्मः सत्त्वहितं वयम् ॥ १६
ekam parahitam tvatra samsaare saaramucyate | tadanenaapi dehena kurmah sattvahitam vayam || 16
In dieser wechselvollen Wirklichkeit ist nur den anderen erwiesene Wohltat von Bestand. Darum laßt uns mit unseren Leibern hier den Kreaturen nützlich sein.
क्षिपामो जीवदेवैतच्छरीरं पितृकानने । क्रव्याद्गणोपयोगाय कान्तेनापि ह्यनेन किम् ॥ १७
kshipaamo jiivadevaitacchariiram pitrkaanane | kravyaadganopayogaaya kaantenaapi hyanena kim || 17
Werfen wir unsere Leiber, solange sie noch leben, gleich hier auf dem Verbrennungsplatz den Horden zum Rohfleischfraß vor. Wozu sonst wären sie, jung und anmutig zwar, sonst noch zu gebrauchen?“
तथा च राजपुत्रोऽत्र विरक्तः कोऽप्यभूत्पुरा ।
स युवापि सुकान्तोऽपि परिव्रज्यामशिश्रियत् ॥ १८
tathaa ca raajaputro’tra viraktah ko’pyabhuutpuraa | sa yuvaapi sukaanto’pi parivrajyaamashishriyat || 18
Es gab doch diesen Prinzen früher, der fühlte sich so angeekelt, daß er, obgleich jung und liebenswert, als Wanderbettler umherzog.
स जातु भिक्षुः कस्यापि प्रविष्टो वणिजो गृहम् ।
दृष्टस्तरुण्या तत्पत्न्या पद्मपत्रायतेक्षणः ॥ १९
sa jaatu bhikshuh kasyaapi pravishto vanijo grham | drshtastarunyaa tatpatnyaa padmapatraayatekshanah || 19
Dieser Bettelmönch trat einmal in das Haus eines Kaufmanns, wo dessen junger Frau seine wie Lotusblütenblätter langgezogenen Augen auffielen.
सा तल्लोचनलावण्यहृतचित्ता तमब्रवीत् । कथमात्तमिदं कष्टमीदृशेन त्वया व्रतम् ॥ २०
saa tallocanalaavanyahrtacittaa tamabraviit | kathamaattamidam kashtamiidrshena tvayaa vratam || 20
Von seinen schönen Augen hingerissen sprach sie zu ihm: „Wie kommt es, daß einer wie du so einen schweren Eid leistet?
सा धन्या स्त्री तवानेन चक्षुषा या निरीक्ष्यते । प्रत्युक्तः स तया भिक्षुश्चक्षुरेकमपाटयत् ॥ २१
saa dhanyaa strii tavaanena cakshushaa yaa niriikshyate | pratyuktah sa tayaa bhikshushcakshurekamapaatayat || 21
Gesegnet ist die Frau, die von diesem Auge betrachtet wird!“ Kaum hatte sie das gesagt, da riss der Bettelmönch sich ein Auge heraus.
ऊचे च हस्ते कृत्वा तन्मातः पश्येदमीदृशम् ।
जुगुप्सितमसृङ्मांसं गृह्यतां यदि रोचते ॥ २२
uuce ca haste krtvaa tanmaatah pashyedamiidrsham | jugupsitamasrngmaamsam grhyataam yadi rocate || 22
Es in der Hand behaltend sprach er: „Sieh es dir an, wie es ist, Mutter! Nimm das von dir so bewunderte Stück blutigen Fleisches, wenn es dir so gefällt!“
ईदृगेव द्वितीयं च वद रम्यं किमेतयोः । इत्युक्ता तेन तद्दृष्ट्वा व्यषीदत्सा वणिग्वधूः ॥ २३
iidrgeva dvitiiyam ca vada ramyam kimetayoh | ityuktaa tena taddrshtvaa vyashiidatsaa vanigvadhuuh || 23
Das zweite ist genauso. Sprich, was ist an den beiden so liebenswert?“ Als er das sagte und sie ihn sah, war die Kaufmannsfrau entsetzt
उवाच च हहा मया कृतमभव्यया । यदहं हेतुतां प्राप्ता लोचनोत्पाटने तव ॥ २४
uvaaca ca hahaa mayaa krtamabhavyayaa | yadaham hetutaam praaptaa locanotpaatane tava || 24
und rief: „O Graus, was habe ich Unselige nur verbrochen, daß ich der Grund für dein ausgerissenes Auge bin!“
तच्छ्रुत्वा भिक्षुरवदन्मा भूदम्ब तव व्यथा । मम त्वया ह्युपकृतं यतः शृणु निदर्शनम् ॥ २५
tacchrutvaa bhikshuravadanmaa bhuudamba tava vyathaa | mama tvayaa hyupakrtam yatah shrnu nidarshanam || 25
Als er das hörte, sprach der Bettelmönch: „Lass keinen Schmerz aufkommen, Mutter. Du hast mir nur zur Selbstbeherrschung verholfen. Hör den Beweis:
आसीत्कोऽपि पुरा कान्ते कुत्राप्युपवने यतिः ।
अनुजाह्नवि वैराग्यनिःशेषनिकषेच्छया ॥ २६
aasiitko’pi puraa kaante kutraapyupavane yatih | anujaahnavi vairaagyanihsheshanikashecchayaa || 26
Es ist lange her, daß in einem schönen Park am Gangesufer ein Eremit lebte, der von dem Wunsch erfüllt war, jede Form der Entsagung durchzuprobieren.
तपस्यतश्च कोऽप्यस्य राजा तत्रैव दैवतः । विहर्तुमागतः साकमवरोधवधूजनैः ॥ २७
tapasyatashca ko’pyasya raajaa tatraiva daivatah | vihartumaagatah saakamavarodhavadhuujanaih || 27
Während er sich also dort kasteite, kam zufällig der König vorbei, um sich mit seinen Haremsdamen zu zerstreuen.
विहृत्य पानसुप्तस्य पार्श्वादुत्थाय तस्य च । नृपस्य चापलाद्राज्ञस्तदुद्याने किलाभ्रमन् ॥ २८
vihrtya paanasuptasya paarshvaadutthaaya tasya ca | nrpasya caapalaadraajnastadudyaane kilaabhraman || 28
Als er sich ausgiebig zerstreut hatte und betrunken in den Schlaf gesunken war, erhoben sie sich von des Königs Seite, um rasch noch im königlichen Park zu flanieren,
दृष्ट्वा तत्रैकदेशे च तं समाधिस्थितं मुनिम् ।
अतिष्ठन्परिवार्यैनं किमेतदिति कौतुकात् ॥ २९
drshtvaa tatraikadeshe ca tam samaadhisthitam munim | atishthanparivaaryainam kimetaditi kautukaat || 29
doch als sie dort in einer Ecke den in Meditation versunkenen Heiligen bemerkten, stellten sie sich neugierig um ihn und fragten sich, was das wohl sei.
चिरस्थितासु तास्वत्र प्रबुद्धः सोऽथ भूपतिः ।
अपश्यन्दयिताः पार्श्वे तत्र बभ्राम सर्वतः ॥ ३०
cirasthitaasu taasvatra prabuddhah so’tha bhuupatih | apashyandayitaah paarshve tatra babhraama sarvatah || 30
Da sie aber lange dort standen, erwachte der König, fand seine Frauen nicht neben sich und begann überall im Park nach ihnen zu suchen.
ददर्श चात्र राज्ञीस्ताः परिवार्य मुनिं स्थिताः ।
कुपितश्चेर्ष्यया तस्मिन्खद्गेन प्राहरन्मुनौ ॥ ३१
dadarsha caatra raajniistaah parivaarya munim sthitaah | kupitashcershyayaa tasminkhadgena praaharanmunau || 31
Als er die Königinnen um den Einsiedler versammelt sah, versetzte der vor Eifersucht Blindwütige dem Weisen mehrere Schwerthiebe.
ऐश्वर्यमीर्ष्या नैर्घृण्यं क्षीबत्वं निर्विवेकिता ।
एकैकं किं न यत्कुर्यात्पञ्चाङ्गित्वे तु का कथा ॥ ३२
aishvaryamiirshyaa nairghrnyam kshiibatvam nirvivekitaa | ekaikam kim na yatkuryaatpancaangitve tu kaa kathaa || 32
Macht, Eifersucht, Unbarmherzigkeit, Trunkenheit, Mangel an Urteilskraft – jedes für sich ist schon schlimm genug, was aber, wenn sie wie die Fünf Feuer zusammenwirken? Sonne von oben, vier Feuer, der Asket steht in der Mitte
ततो गते नृपे तस्मिन्कृत्ताङ्गमपि तं मुनिम् । अक्रुद्धं प्रकटीभूय काप्युवाचात्र देवता ॥ ३३
tato gate nrpe tasminkrttaangamapi tam munim | akruddham prakatiibhuuya kaapyuvaacaatra devataa || 33
Hiernach stürmte der König davon. Am Leibe schwer versehrt, war der Weise doch ohne Zorn. Da erschien die Göttin und sprach ihn an:
महात्मन्येन पापेन क्रोधेनैतत्कृतं त्वयि ।
स्वशक्त्या तमहं हन्मि मन्यते यदि तद्भवान् ॥ ३४
mahaatmanyena paapena krodhenaitatkrtam tvayi | svashaktyaa tamaham hanmi manyate yadi tadbhavaan || 34
„Großherziger, der Sünder hat dir das im Jähzorn angetan. Es steht in meiner Macht ihn zu vernichten, wenn du das willst!“
तच्छ्रुत्वा स जगादर्षिर्देवि मा स्मैवमादिशः ।
स हि धर्मसहायो मे न विप्रियकरः पुनः ॥ ३५
tacchrutvaa sa jagaadarshirdevi maa smaivamaadishah | sa hi dharmasahaayo me na vipriyakarah punah || 35
Als er das hörte, erwiderte der Rishi: „O Göttin, verlang das bloß nicht! Er ist mir ein Helfer im Glauben, und hat mir keine Schmach angetan.
तत्प्रसादात्क्षमाधर्मं भगवत्याप्तवाहनम् । कस्य क्षमेय किं देवि नैवं चेत्स समाचरेत् ॥ ३६
tatprasaadaatkshamaadharmam bhagavatyaaptavaahanam | kasya kshameya kim devi naivam cetsa samaacaret || 36
Von seiner Gnade ist der Glauben an die Geduld genau das richtige Fahrzeug zu Gott. Wem hätt ich sonst Geduld erwiesen, o Göttin, wenn nicht ihm, der so mit mir verfuhr?
कः कोपो नश्वरस्यास्य देहस्यार्थे मनस्विनः ।
प्रियाप्रियेषु साम्येन क्षमा हि ब्रह्मणः पदम् ॥ ३७
kah kopo nashvarasyaasya dehasyaarthe manasvinah | priyaapriyeshu saamyena kshamaa hi brahmanah padam || 37
Soll ein denkender Mensch vielleicht seines vergänglichen Leibes wegen wütend werden? Mit Gleichmut gegen Liebsames wie Unliebsames steht die Geduld auf Brahma’s Stufe.“
इत्युक्ता मुनिना साथ तपसा तस्य तोषिता ।
अङ्गानि देवता कृत्वा निर्व्रणानि तिरोदधे ॥ ३८
ityuktaa muninaa saatha tapasaa tasya toshitaa | angaani devataa krtvaa nirvranaani tirodadhe || 38
Nach diesen Worten des Weisen war die Göttin von seiner asketischen Haltung beeindruckt. Sie machte seine Glieder wieder heil und löste sich in Luft auf.
तद्यथा सोऽपि तस्यार्षेरुपकारी मतो नृपः ।
नेत्रोत्खननहेतोस्त्वं तपोवृद्ध्या तथाम्ब मे ॥ ३९
tadyathaa so’pi tasyaarsherupakaarii mato nrpah | netrotkhananahetostvam tapovrddhyaa tathaamba me || 39
So wie jener König als Helfer dieses Sehers gilt, so bist du, Mutter, der Grund für mein ausgerissenes Auge, durch das mein Entbehrungsschatz anwächst.“
इत्युक्त्वा स वशी भिक्षुर्विनम्नां तां वणिग्वधूम् ।
कान्तेऽपि वपुषि स्वस्मिन्ननास्थः सिद्धये ययौ ॥ ४०
ityuktvaa sa vashii bhikshurvinamnaam taam vanigvadhuum | kaante’pi vapushi svasminnanaasthah siddhaye yayau || 40
Das sagte der selbstbeherrschte Bettelmönch zu der sich vor ihm verneigenden Kaufmannsfrau. Seines immer noch anmutigen Körpers nicht achtend schritt er zur Vollendung voran.“
तस्माद्बालेऽपि रम्येऽपि कः काये गत्वरे ग्रहः ।
सत्त्वोपकारस्त्वेतस्मादेकः प्राज्ञस्य शस्यते ॥ ४१
tasmaadbaale’pi ramye’pi kah kaaye gatvare grahah | sattvopakaarastvetasmaadekah praajnasya shasyate || 41
„Darum – auch wenn wir jung und lieblich sind – warum sollten wir uns an einen vergänglichen Körper klammern? Wenn schon der Weise lehrt, daß sein einziger Sinn und Zweck darin besteht, den Wesen eine Hilfe zu sein?
तदिमा वयमेतस्मिन्निसर्गसुखसद्मनि । श्मशाने प्राणिनामर्थे विन्यस्यां शरीरकम् ॥ ४२
tadimaa vayametasminnisargasukhasadmani | shmashaane praaninaamarthe vinyasyaam shariirakam || 42
Also wollen wir auf diesem Leichenacker, einem Ort, an dem das Glück erschaffen wird, unsere schmächtigen Leiber zum Wohl der Lebewesen niederlegen!“
इत्युक्त्वा परिवारं ताः सप्त राजकुमारिकाः । तथैव चक्रुः प्रापुश्च संसिद्धिं परमां ततः ॥ ४३
ityuktvaa parivaaram taah sapta raajakumaarikaah | tathaiva cakruh praapushca samsiddhim paramaam tatah || 43
Nach diesen Worten an ihre Begleiter taten die sieben Königstöchter ebendies und erlangten höchste Vollendung.
एवं निजे शरीरेऽपि ममत्वं नास्ति धीमताम् । किं पुनः सुतदारादिपरिग्रहतृणोत्करे ॥ ४४
evam nije shariire’pi mamatvam naasti dhiimataam | kim punah sutadaaraadiparigrahatrnotkare || 44
Somit haben denkende Menschen nicht mal auf ihren eigenen Körper einen Besitzanspruch. Wie dann erst auf Strohballen wie Kinder, Frauen und den Rest der Familie.
इत्यादि स नृपः श्रुत्वा विहारे धर्मपाठकात् ।
कलिङ्गदत्तो नीत्वा च दिनं प्रायात्स्वमन्दिरम् ॥ ४५
ityaadi sa nrpah shrutvaa vihaare dharmapaathakaat | kalingadatto niitvaa ca dinam praayaatsvamandiram || 45
So verbrachte König Kalingadatta den ganzen Tag im Kloster und hörte dieses und mehr von dem Prediger, bevor er in seinen Palast zurückkehrte.
तत्रानुबाध्यमानश्च कन्याजन्मशुचा पुनः । स राजा गृहवृद्धेन केनाप्यूचे द्विजन्मना ॥ ४६
tatraanubaadhyamaanashca kanyaajanmashucaa punah | sa raajaa grhavrddhena kenaapyuuce dvijanmanaa || 46
Dort zermarterte er sich wieder das Gehirn voll Sorge über die Geburt einer Tochter. Bis ein in seinem Haus alt gewordener Brahmane ihn ansprach:
राजन्किं कन्यकारत्नजन्मना परितप्यसे ।
पुत्रेभ्योऽप्युत्तमाः कन्याः शिवाश्चेह परत्र च ॥ ४७
raajankim kanyakaaratnajanmanaa paritapyase | putrebhyo’pyuttamaah kanyaah shivaashceha paratra ca || 47
„König, was grämst du dich so über die Geburt eines solchen Juwels von Tochter? Mädchen sind besser als Söhne. Sie bringen Segen in dieser wie in jener Welt.
राज्यलुब्धेषु का तेषु पुत्रेष्वास्था महीभुजाम् । ये भक्षयन्ति जनकं बत मर्कटका इव ॥ ४८
raajyalubdheshu kaa teshu putreshvaasthaa mahiibhujaam | ye bhakshayanti janakam bata markatakaa iva || 48
Warum gilt die Sorge der Könige immer nur den Söhnen, die ihnen das Reich entreißen wollen? Die ihren Vater auffressen, wie die Spinnen es tun?
नृपास्तु कुन्तिभोजाद्याः कुन्त्यादितनयागुणैः ।
तीर्णा दुःसहदुर्वासःप्रभृतिभ्यः पराभवम् ॥ ४९
nrpaastu kuntibhojaadyaah kuntyaaditanayaagunaih | tiirnaa duhsahadurvaasahprabhrtibhyah paraabhavam || 49
Dabei sind Könige wie Kuntibhoja und andere dank der Fähigkeiten ihrer Töchter wie Kunti der Vernichtung durch boshafte Seher wie Durvasa und so weiter entronnen!
फलं यच्च सुतादानात्कुतः पुत्रात्परत्र तत् ।
सुलोचनाकथामत्र किं च वच्मि निशम्यताम् ॥ ५०
phalam yacca sutaadaanaatkutah putraatparatra tat | sulocanaakathaamatra kim ca vacmi nishamyataam || 50
Und der Lohn im Jenseits ist nach der Verheiratung einer Tochter bei weitem höher als nach der eines Sohnes! Vernimm die Geschichte des Mädchens mit den schönen Augen, Sulocana, die ich dir jetzt erzähle:
आसीद्राजा सुषेणाख्यश्चित्रकूटाचले युवा ।
कामोऽन्य इव यो धात्रा निर्मितस्त्र्यम्बकेर्ष्यया ॥ ५१
aasiidraajaa sushenaakhyashcitrakuutaacale yuvaa | kaamo’nya iva yo dhaatraa nirmitastryambakershyayaa || 51
Auf dem Berg Citrakuta lebte der junge König Sushena. In ihm schien der Schöpfer einen zweiten Liebesgott erschaffen zu haben, um Shiva den Dreiäugigen eifersüchtig zu machen.
स चक्रे दिव्यमारामं मूले तस्य महागिरेः । सुराणां नन्दनोद्यानवासवैरस्यदायिनम् ॥ ५२
sa cakre divyamaaraamam muule tasya mahaagireh | suraanaam nandanodyaanavaasavairasyadaayinam || 52
Am Fuß des Bergmassivs legte er einen göttlichen Park an, der den Himmlischen die Lust nehmen konnte, im Paradiesgarten zu verweilen.
तन्मध्ये च चकारैकां वापीमुत्फुल्लपङ्कजाम् । लक्ष्मीलीलारविन्दानां नवाकरमहीमिव ॥ ५३
tanmadhye ca cakaaraikaam vaapiimutphullapankajaam | lakshmiiliilaaravindaanaam navaakaramahiimiva || 53
In dessen Mitte hob er einen Teich aus, in dem die Lotusse voll erblühten, ein neues Saatbett gewissermaßen für all die Blumen, mit denen Lakshmi so gern spielte.
तस्यास्तस्थौ स सद्रत्नसोपानायास्तटे सदा । पत्नीनां स्वानुरूपाणामभावादवधूसखः ॥ ५४
tasyaastasthau sa sadratnasopaanaayaastate sadaa | patniinaam svaanuruupaanaamabhaavaadavadhuusakhah || 54
Auf den mit Edelsteinen ausgelegten Stufen am Ufer saß er stets allein, ohne Frau als Gefährtin, weil es keine ihm ebenbürtigen Frauen gab.
एकदा तेन मार्गेण नभसा सुरसुन्दरी । रम्भा जम्भारिभवनादाजगाम यदृच्छया ॥ ५५
ekadaa tena maargena nabhasaa surasundarii | rambhaa jambhaaribhavanaadaajagaama yadrcchayaa || 55
Eines Tages kam Rambha, die göttliche Schönheit, auf ihrem Weg vom Himmel zufällig vorbei, nachdem sie den Palast des mit Donnerkeilen um sich werfenden Indra verlassen hatte.
सा तं ददर्श राजानं तत्रोद्याने विहारिणम् । साक्षान्मधुमिवोत्फुल्लपुष्पकाननमध्यगम् ॥ ५६
saa tam dadarsha raajaanam tatrodyaane vihaarinam | saakshaanmadhumivotphullapushpakaananamadhyagam || 56
Sie sah, wie der König, der leibhaftige Frühling geradezu, inmitten aufgesperrter Blütenmäulchen dort im Garten umherspazierte.
वापिकापद्मपतितां दिवोऽनु पतितः श्रियम् ।
चन्द्रः किमेष नैतद्वा श्रीरस्य ह्यनपायिनी ॥ ५७
vaapikaapadmapatitaam divo’nu patitah shriyam | candrah kimesha naitadvaa shriirasya hyanapaayinii || 57
‚Ist etwa der Mond seinem Glanz, der Glücksgöttin, nachgestürzt, als die vom Himmel in den Lotusteich gefallen war? Dabei kommt sein Lichtschein ihm doch sonst nicht abhanden?
नूनं पुष्पेषुरुद्यानं पुष्पेच्छुः सोऽयमागतः । किं तु सा रतिरेतस्य क्व गता सहचारिणी ॥ ५८
nuunam pushpeshurudyaanam pushpecchuh so‘yamaagatah | kim tu saa ratiretasya kva gataa sahacaarinii || 58
Gewiß ist er der Liebesgott, den’s auf der Suche nach Blütenpfeilen in diesen Garten verschlug. Wo aber läuft seine Rati herum, die treue Gefährtin?‘
इत्यौत्सुक्यकृतोल्लेखा सावतीर्य नभोऽन्तरात् ।
रम्भा मानुषरूपेण राजानं तमुपागमत् ॥ ५९
ityautsukyakrtollekhaa saavatiirya nabho‘ntaraat | rambhaa maanusharuupena raajaanam tamupaagamat || 59
So malte ihn sich Rambha aus in ihrer Sehnsucht, stieg vom Himmel herab und trat in Menschengestalt auf den König zu.
उपेतां तां च सहसा दृष्ट्वा राजा सविस्मयः । अचिन्तयदहो केयमसम्भाव्यवपुर्भवेत् ॥ ६०
upetaam taam ca sahasaa drshtvaa raajaa savismayah | acintayadaho keyamasambhaavyavapurbhavet || 60
Als der König sie so plötzlich vor sich sah, dachte er gebannt: ‚Mein Gott! Was für unerschaffbare Leiber es doch gibt!
न तावन्मानुषी येन पादौ नास्य रजःस्पृशौ ।
न चक्षुः सनिमेषं वा तस्माद्दिव्यैव काप्यसौ ॥ ६१
na taavanmaanushii yena paadau naasya rajahsprshau | na cakshuh sanimesham vaa tasmaaddivyaiva kaapyasau || 61
Und menschlich ist sie auch nicht: Ihre Füße sind nicht von Staub berührt, ihre Augen blinzeln nicht! Darum ist sie wohl eher ein himmlisches Wesen.
प्रष्टव्या तु मया नेयं पलायेत हि जातुचित् ।
रतिभेदासहाः प्रायो दिव्याः कारणसंगताः ॥ ६२
prashtavyaa tu mayaa neyam palaayeta hi jaatucit | ratibhedaasahaah praayo divyaah kaaranasamgataah || 62
Bloß fragen darf ich sie nicht. Womöglich entflieht sie gleich wieder. Die Himmlischen kommen mit einem Grund und mögen’s nicht, wenn der Bann zerbricht.‘
इति ध्यायन्स नृपतिः कृतसम्भाशणस्तया ।
तत्क्रमेणैव तत्कालं तत्कण्ठाश्लेषमाप्तवान् ॥ ६३
iti dhyaayansa nrpatih krtasambhaashanastayaa | tatkramenaiva tatkaalam tatkanthaashleshamaaptavaan || 63
Solche Gedanken schossen dem König durch den Kopf, als sie ein Gespräch mit ihm begann. Das führte folgerichtig dazu, daß er sich ihr wenig später an den Hals warf und sie ihn umschlang.
चिक्रीड च चिरं सोऽत्र साकमप्सरसा तया ।
दिवं सापि न सस्मार रम्यं प्रेम न जन्मभूः ॥ ६४
cikriida ca ciram so‘tra saakamapsarasaa tayaa | divam saapi na sasmaara ramyam prema na janmabhuuh || 64
Lang währte sein Liebesspiel mit der göttlichen Nymphe, die ihres Himmelreichs schon nicht mehr gedachte. Hinreißend ist die Liebe – nicht die Heimaterde.
तत्सखीयक्षिणीवृष्टैरपूरि स्वर्णराशिभिः । सास्य भूमिर्नरेन्द्रस्य द्यौर्मेरुशिखरैरिव ॥ ६५
tatsakhiiyakshiniivrshtairapuuri svarnaraashibhih | saasya bhuumirnarendrasya dyaurmerushikharairiva || 65
Das Land dieses Königs jedenfalls füllten ihre Freundinnen, die Baumgeister, mit Strömen aus Gold, ganz wie das Firmament erfüllt ist von den Gipfelzacken Merus, der Weltachse.
कालेन चास्य राज्ञः सा सुषेणस्य वराप्सराः ।
असूतानन्यसदृशीं धृतगर्भा सती सुताम् ॥ ६६
kaalena caasya raajnah saa sushenasya varaapsaraah | asuutaananyasadrshiim dhrtagarbhaa satii sutaam || 66
Im Lauf der Zeit wurde die rührige Nymphe schwanger und gebar König Sushena eine Tochter von unvergleichlicher Schönheit.
प्रसूतमात्रैव च सा जगादैनं महीपतिम् ।
राजन्शापोऽयमीदृङ्मे क्षीणो जातः स चाधुना ॥ ६७
prasuutamaatraiva ca saa jagaadainam mahiipatim | raajanshaapo’yamiidrngme kshiino jaatah sa caadhunaa || 67
Gerade hatte sie die zur Welt gebracht, da sprach sie zu ihrem Mann: „König, das war mein Fluch, der soeben endete.
अहं हि रम्भा नाकस्त्री त्वयि दृष्टेऽनुरागिणी ।
जाते स गर्भे मुक्त्वा तं गच्छामस्तत्क्षणं वयम् ॥ ६८
aham hi rambhaa naakastrii tvayi drshte’nuraaginii | jaate sa garbhe muktvaa tam gacchaamastatkshanam vayam || 68
Denn ich bin Rambha, eine Frau aus himmlischen Gefilden. Ich sah dich und war verliebt. Nach dieser Geburt muß ich dich gleich verlassen.
समयो हीदृशोऽस्माकं तद्रक्षेः कन्यकामिमाम् ।
एतद्विवाहान्नाके नौ भूयो भावि समागमः ॥ ६९
samayo hiidrsho’smaakam tadraksheh kanyakaamimaam | etadvivaahaannaake nau bhuuyo bhaavi samaagamah || 69
So lautet unsere Abmachung. Nimm also das Mädchen in deine Obhut. Sobald sie verheiratet ist, werden wir im Himmel wieder vereint sein.“
एवमुक्त्वाप्सरा रम्भा विवशा सा तिरोदधे । तद्दुःखाच्च स राजाभूत्तदा प्राणव्ययोद्यतः ॥ ७०
evamuktvaapsaraa rambhaa vivashaa saa tirodadhe | tadduhkhaacca sa raajaabhuuttadaa praanavyayodyatah || 70
Nach diesen Worten mußte Rambha unfreiwillig scheiden. Aus Schmerz darüber war der König geneigt, seinem Leben ein Ende zu setzen.
निरास्थेनापि किं त्यक्तं विश्वामित्रेण जीवितम् ।
मेनकायां प्रयातायां प्रसूयैव शकुन्तलाम् ॥ ७१
niraasthenaapi kim tyaktam vishvaamitrena jiivitam | menakaayaam prayaataayaam prasuuyaiva shakuntalaam || 71
„Hat etwa Vishvamitra, dem alles egal war, als Menaka von ihm ging, kaum daß sie ihm Shakuntala gebar, sich umgebracht?“
इत्यादि सचिवैरुक्तो ज्ञातार्थः स नृपो धृतिम् ।
शनैरादत्त कन्यां च पुनः संगमकारणम् ॥ ७२
ityaadi sacivairukto jnaataarthah sa nrpo dhrtim | shanairaadatta kanyaam ca punah samgamakaaranam || 72
Dieses und noch mehr hielten ihm die Minister vor. Der König wußte nun, worum es ging, gewann sein Selbstvertrauen zurück und schloss das Mädchen allmählich in sein Herz. War sie doch der Grund für seine Wiedervereinigung mit Rambha.
तां च बालां तदेकाग्रः पिता सर्वाङ्गसुन्दरीम् ।
सोऽतिलोचनसौन्दर्यान्नाम्ना चक्रे सुलोचनाम् ॥ ७३
taam ca baalaam tadekaagrah pitaa sarvaangasundariim | so’tilocanasaundaryaannaamnaa cakre sulocanaam || 73
Dieses an allen Gliedern wohlgestalte Kind, sein Ein und Alles, nannte ihr Vater der wunderschönen Augen wegen Sulocana.
कालेन यौवनप्राप्तामुद्यानस्थां ददर्श ताम् ।
युवा यदृच्छया भ्राम्यन्वत्साख्यः काश्यपो मुनिः ॥ ७४
kaalena yauvanapraaptaamudyaanasthaam dadarsha taam | yuvaa yadrcchayaa bhraamyanvatsaakhyah kaashyapo munih || 74
Mit der Zeit wuchs sie zu einer jungen Frau heran. Als sie sich einst im Park aufhielt, sah sie der junge Einsiedler Vatsa aus Kashyapas Geschlecht, als auch der dort spazierenging.
स तपोराशिरूपोऽपि दृष्ट्वैवैतां नृपात्मजाम् ।
अनुरागरसज्ञोऽभूदिति चात्र व्यचिन्तयत् ॥ ७५
sa taporaashiruupo’pi drshtvaivaitaam nrpaatmajaam | anuraagarasajno’bhuuditi caatra vyacintayat || 75
Obwohl sein Körper Askeseglut angehäuft hatte, wußte er in dem Moment, da er die Königstochter sah, daß er in sie verliebt war und dachte:
अहो रूपं किमप्यस्याः कन्यायाः परमाद्भुतम् ।
नेमां प्राप्नोति चेद्भार्यां किमन्यत्तपसः फलम् ॥ ७६
aho ruupam kimapyasyaah kanyaayaah paramaadbhutam | nemaam praapnoti cedbhaaryaam kimanyattapasah phalam || 76
‚Mein Gott, wie überirdisch schön die Jungfrau ist! Wenn einer die nicht zum Weib erhält – hätte sich dann die Enthaltsamkeit gelohnt?‘
इति ध्यायन्मुनियुवा स सुलोचनया तया । अदर्शि प्रज्वलत्तेजा विधूम इव पावकः ॥ ७७
iti dhyaayanmuniyuvaa sa sulocanayaa tayaa | adarshi prajvalattejaa vidhuuma iva paavakah || 77
Noch während der junge Yogi das dachte, schien es Sulocana, daß seine Lebensenergie aufflackerte wie ein Feuer ohne Rauch.
तं वीक्ष्य सापि सप्रेमा साक्षसूत्रकमण्डलुम् ।
शान्तश्च कमनीयश्च कोऽयं स्यादित्यचिन्तयत् ॥ ७८
tam viikshya saapi sapremaa saakshasuutrakamandalum | shaantashca kamaniiyashca ko’yam syaadityacintayat || 78
Als sie ihn mit Rosenkranz und Wasserkrug sah, fragte sie sich verliebt: ‚So weltentrückt doch begehrenswert - wer mag das wohl sein?‘
वरणायेव चोपेत्य नयनोत्पलमालिकाम् । क्षिपन्ती तस्य वपुषि प्रणाममकरोन्मुनेः ॥ ७९
varanaayeva copetya nayanotpalamaalikaam | kshipantii tasya vapushi pranaamamakaronmuneh || 79
Sich ihm wie einem Auserwählten nähernd, Blicke aus blauen Lotusaugen auf seinen Körper werfend, verneigte sie sich vor dem Schweiger.
पतिं समाप्नुहीत्याशीस्तस्यास्तेनाभ्यधीयत । सुरासुरदुरूल्लङ्घ्यमन्यथाज्ञावशात्मना ॥ ८०
patim samaapnuhiityaashiistasyaastenaabhyadhiiyata | suraasuraduruullanghyamanyathaajnaavashaatmanaa || 80
‚Nimm dir einen Mann!‘ war der Segenswunsch, den er für sie aussprach in seinem Herzen, das dem Befehl des Liebesgottes gehorchte, dem Götter wie Dämonen sich nur schwer widersetzen.
ततोऽसामान्यतद्रूपलोभलुण्ठितलज्जया । तयाप्यूचे स विनमद्वक्त्रया मुनिपुंगवः ॥ ८१
tato’saamaanyatadruupalobhalunthitalajjayaa | tayaapyuuce sa vinamadvaktrayaa munipumgavah || 81
Darauf sprach die Frau den trefflichen Dulder mit gesenktem Antlitz an, war sie doch aus Lust auf seine außergewöhnlichen Reize ihrer Scham beraubt:
एषा यदीच्छा भवतो नर्मालापो न चेदयम् । तद्देव दाता नृपतिः पिता मे याच्यतामिति ॥ ८२
eshaa yadiicchaa bhavato narmaalaapo na cedayam | taddeva daataa nrpatih pitaa me yaacyataamiti || 82
„Wenn das wirklich dein Wunsch ist und kein leeres Geschwätz, dann mußt du schon bei meinem Vater um meine Hand anhalten!“
अथान्वयं परिजनान्मुनिस्तस्या निशम्य सः । गत्वा नृपं तत्पितरं सुषेणं तामयाचत ॥ ८३
athaanvayam parijanaanmunistasyaa nishamya sah | gatvaa nrpam tatpitaram sushenam taamayaacata || 83
Nachdem der Einsiedler ihre Herkunft von den Dienern erfahren hatte, ging er zu König Sushena und hielt um ihre Hand an.
सोऽपि तं वीक्ष्य तपसा वपुषा चातिभूमिगम् ।
उवाच रचितातिथ्यो राजा मुनिकुमारकम् ॥ ८४
so’pi tam viikshya tapasaa vapushaa caatibhuumigam | uvaaca racitaatithyo raajaa munikumaarakam || 84
Der König sah, daß der junge Asket weit über dem Durchschnitt lag, was asketische Haltung und gutes Aussehen anging. Ihm Gastfreundschaft erweisend sprach er ihn an:
जाताप्सरसि रम्भायां कन्यैषा भगवन्मम ।
अस्या विवाहान्नाके मे तया भावि समागमः ॥ ८५
jaataapsarasi rambhaayaam kanyaishaa bhagavanmama | asyaa vivaahaannaake me tayaa bhaavi samaagamah || 85
„Guter Mann, meine Tochter hier wurde von der himmlischen Nymphe Rambha geboren. Nach ihrer Heirat gibt‘s im Himmel ein Wiedersehen.
एवं तया व्रजन्त्या द्यां रम्भयैव ममोदितम् ।
एतत्कथं महाभाग भवेदिति निरूप्यताम् ॥ ८६
evam tayaa vrajantyaa dyaam rambhayaiva mamoditam | etatkatham mahaabhaaga bhavediti niruupyataam || 86
So hat es Rambha mir erklärt, als sie in den Himmel zog. Wie soll das jetzt vonstatten gehen, o Glückverheißender?“
तच्छ्रुत्वा मुनिपुत्रोऽसौ क्षणमेवमचिन्तयत् । किं पुरा मेनकोद्भूता सर्पदष्टा प्रमद्वरा ॥ ८७
tacchrutvaa muniputro’sau kshanamevamacintayat | kim puraa menakodbhuutaa sarpadashtaa pramadvaraa || 87
Nach diesen Worten dachte der Asketensohn für einen Moment nach: ‚Einst war Pramadvara, Tochter der Menaka, von einer Schlange gebissen worden.
दत्त्वायुषोऽर्धं मुनिना न भार्या रुरुणा कृता ।
त्रिशङ्कुः किं न नीतो द्यां विश्वामित्रेण लुब्धकः ॥ ८८
dattvaayusho’rdham muninaa na bhaaryaa rurunaa krtaa | trishankuh kim na niito dyaam vishvaamitrena lubdhakah || 88
Gab nicht Ruru, der Weise, ihr sein halbes Leben, um sie zu seiner Frau zu machen? Hat nicht Vishvamitra den Jäger Trishanku in den Himmel erhoben?
तदिदं स्वतपोभागव्ययात्किं न करोम्यहम् ।
इत्यालोच्य न भारोऽयमित्युक्त्वा सोऽब्रवीन्मुनिः ॥ ८९
tadidam svatapobhaagavyayaatkim na karomyaham | ityaalocya na bhaaro’yamityuktvaa so’braviinmunih || 89
Kann ich das nicht auch, wenn ich ein bißchen von meiner Askeseglut dafür spende? So gesehen, ist das keine Last!‘ Also rief der Weise:
हे देवतास्तपोंशेन मदीयेनैष भूपतिः । सशरीरो दिवं यातु रम्भासम्भोगसिद्धये ॥ ९०
he devataastapomshena madiiyenaisha bhuupatih | sashariiro divam yaatu rambhaasambhogasiddhaye || 90
„He ihr Götter! Möge der König mit einem Teil von meiner Askeseglut in den Himmel aufsteigen und zur Belohnung wieder mit Rambha vereint sein!“
इत्युक्ते तेन मुनिना शृण्वन्त्यां राजसंसदि ।
एवमस्त्विति सुव्यक्ता दिव्या वागुदभूत्ततः ॥ ९१
ityukte tena muninaa shrnvantyaam raajasamsadi | evamastviti suvyaktaa divyaa vaagudabhuuttatah || 91
So sprach der Mönch vor der ihm lauschenden königlichen Versammlung. Darauf ließ sich eine Stimme vom Himmel vernehmen: „So soll es sein!“
ततः सुलोचनां तस्मै मुनये काश्यपाय ताम् ।
वत्साय दत्त्वा तनयां स राजा दिवमुद्ययौ ॥ ९२
tatah sulocanaam tasmai munaye kaashyapaaya taam | vatsaaya dattvaa tanayaam sa raajaa divamudyayau || 92
Da gab der König Vatsa, dem Asketen aus Kashyapas Clan, seine Tochter Sulocana zur Frau und stieg in den Himmel auf.
तत्र दिव्यत्वमासाद्य तया शक्रनियुक्तया । स रेमे रम्भया साकं भूयो दिव्यानुभावया ॥ ९३
tatra divyatvamaasaadya tayaa shakraniyuktayaa | sa reme rambhayaa saakam bhuuyo divyaanubhaavayaa || 93
Dortselbst erlangte er himmlische Art und verlustierte sich noch lange mit Rambha, der Indra die göttlichen Weihen wieder verliehen hatte.
इत्थं कृतार्थतां देव सुषेणः प्राप कन्यया ।
कन्या युष्मादृशां गेहेष्वीदृश्योऽवतरन्ति हि ॥ ९४
ittham krtaarthataam deva sushenah praapa kanyayaa | kanyaa yushmaadrshaam geheshviidrshyo’vataranti hi || 94
„Damit hatte, o König, Sushena durch eine Tochter all seine Ziele erreicht. Und solche Töchter steigen in Häusern von Leuten wie dir vom Himmel herab.
तदेषा कापि दिव्या ते जाता शापच्युता गृहे ।
कन्या नूनमतो मा गाः शुचं तज्जन्मना विभो ॥ ९५
tadeshaa kaapi divyaa te jaataa shaapacyutaa grhe | kanyaa nuunamato maa gaah shucam tajjanmanaa vibho || 95
Dieses Mädchen hier ist bestimmt eine Himmlische, nach einem Fluch gestürzt und in deinem Haus geboren. Sei also ihrer Geburt wegen nicht länger so betrübt, edler Herr!“
इति श्रुत्वा कथां राजा गृहवृद्धाद्द्विजन्मनः ।
कलिङ्गदत्तो नृपतिर्जहौ चिन्तां तुतोष च ॥ ९६
iti shrutvaa kathaam raajaa grhavrddhaaddvijanmanah | kalingadatto nrpatirjahau cintaam tutosha ca || 96
Als König Kalingadatta diese Geschichte von seinem Brahmanen gehört hatte, der im Haus alt geworden war, ließ er ab von seinen Grübeleien und frohlockte.
तां च चक्रे निजसुतां नयनानन्ददायिनीम् ।
नाम्ना कलिङ्गसेनेति बालामिन्दुकलोपमाम् ॥ ९७
taam ca cakre nijasutaam nayanaanandadaayiniim | naamnaa kalingaseneti baalaamindukalopamaam || 97
Und er nahm sie an als eigene Tochter, die seinen Augen Labsal spendete, als wäre sie der junge Mond, und gab dem Kind den Namen Kalingasena.
सापि तस्य पितुर्गेहे राजपुत्री ततः क्रमात् । कलिङ्गसेना ववृधे वयस्यामध्यवर्तिनी ॥ ९८
saapi tasya piturgehe raajaputrii tatah kramaat | kalingasenaa vavrdhe vayasyaamadhyavartinii || 98
So wuchs Prinzessin Kalingasena allmählich, von Gleichaltrigen umringt, im Haus ihres Vaters heran.
विजहार च हर्म्येषु सा गृहेषु वनेषु च । क्रीडारसमयस्येव लहरी शैशवाम्बुधेः ॥ ९९
vijahaara ca harmyeshu saa grheshu vaneshu ca | kriidaarasamayasyeva laharii shaishavaambudheh || 99
Und so tollte sie auf den Balkonen, in Häusern und Wäldern herum, einer Woge gleich, für die das Meer der Kindheit aus der reinen Freude am Spiel besteht.
कदाचिदथ हर्म्यस्थां केलिसक्तां ददर्श ताम् ।
मयासुरसुता यान्ती व्योम्ना सोमप्रभाभिधा ॥ १००
kadaacidatha harmyasthaam kelisaktaam dadarsha taam | mayaasurasutaa yaantii vyomnaa somaprabhaabhidhaa || 100
Einst flog Somaprabha, Tochter des Widergottes Maya, am Himmel vorbei und erspähte die auf einem Vordach ins Spiel Vertiefte.
सा तामालोक्य रूपेण मुनिमानसमोहिनीम् ।
सोमप्रभा नभःस्थैव जातप्रीतिरचिन्तयत् ॥ १०१
saa taamaalokya ruupena munimaanasamohiniim | somaprabhaa nabhahsthaiva jaatapriitiracintayat || 101
Somaprabha sah ein Mädchen, daß mit seiner Schönheit die Herzen von Schweigern verwirren konnte, und war, noch in der Luft schwebend, ihr zugetan. Sie überlegte:
केयं किमैन्दवी मूर्तिः कान्तिस्तस्या दिवा कुतः ।
रतिर्वा यदि कामः क्व कन्यका तदवैम्यहम् ॥ १०२
keyam kimaindavii muurtih kaantistasyaa divaa kutah | ratirvaa yadi kaamah kva kanyakaa tadavaimyaham || 102
‚Wer ist das? Die Form ist mondlich, wie aber scheint sie am Tag? Oder ist sie Rati? Wo aber ist dann Kama? Ein kleines Mädchen ist sie, so schließe ich.
अत्र राजगृहे कापि दिव्या शापच्युता भवेत् ।
जाने जन्मान्तरे चाभून्नूनं सख्यं ममैतया ॥ १०३
atra raajagrhe kaapi divyaa shaapacyutaa bhavet | jaane janmaantare caabhuunnuunam sakhyam mamaitayaa || 103
Ein himmlisches Wesen, nach einem Fluch in des Königs Haus herabgesaust! Mir scheint, daß ich in einem früheren Leben ihre Freundin war.
एतद्धि मे वदत्यस्यामतिस्नेहाकुलं मनः । तद्युक्तं कर्तुमेतां मे स्वयंवरसखीं पुनः ॥ १०४
etaddhi me vadatyasyaamatisnehaakulam manah | tadyuktam kartumetaam me svayamvarasakhiim punah || 104
Das sagt mir mein Herz, das ihr voll Liebe zugetan. Dann passt es ja, daß ich sie mir noch mal zur besten Freundin wähle.“
इति संचिन्त्य बालायास्तस्याः संत्रासशङ्कया ।
सोमप्रभा सा गगनादलक्षितमवतारयत् ॥ १०५
iti samcintya baalaayaastasyaah samtraasashankayaa | somaprabhaa saa gaganaadalakshitamavataarayat || 105
Solches dachte Somaprabha. Aus Furcht, das Kind zu erschrecken, ließ sie sich ungesehen vom Himmel herab.
मनुष्यकन्यकाभावमाश्रित्याश्वासकारणम् ।
सास्याः कलिङ्गसेनायाः शनैरुपससर्प च ॥ १०६
manushyakanyakaabhaavamaashrityaashvaasakaaranam | saasyaah kalingasenaayaah shanairupasasarpa ca || 106
Sie nahm die Gestalt eines Menschenkindes an, um Vertrauen zu schaffen. So trat sie vorsichtig auf Kalingasena zu.
दिष्ट्या राजसुता कापि स्वयमत्यद्भुताकृतिः ।
असौ समागता पार्श्वमुचितेयं सखी मम ॥ १०७
dishtyaa raajasutaa kaapi svayamatyadbhutaakrtih | asau samaagataa paarshvamuciteyam sakhii mama || 107
„Phantastisch! Hier kommt eine wunderschöne Prinzessin von allein zu mir. Sie ist die rechte Freundin für mich“,
इति तद्दर्शनादेव विचिन्त्योत्थाय चादरात् ।
कलिङ्गसेनाप्यालिङ्गत्सा तां सोमप्रभां तदा ॥ १०८
iti taddarshanaadeva vicintyotthaaya caadaraat | kalingasenaapyaalingatsaa taam somaprabhaam tadaa || 108
dachte bei ihrem Anblick Kalingasena, erhob sich respektvoll und umarmte Somaprabhaa sogleich.
उपवेश्य च पप्रच्छ क्षणादन्वयनामनी । वक्ष्यामि सर्वं तिष्ठेति तां च सोमप्रभाब्रवीत् ॥ १०९
upaveshya ca papraccha kshanaadanvayanaamanii | vakshyaami sarvam tishtheti taam ca somaprabhaabraviit || 109
Sie ließ sie Platz nehmen und fragte sie sofort nach Herkunft und Namen. „Ich will dir alles sagen, warte ab“, beschied sie Somaprabha.
ततः कथाक्रमेणैव वाचा सख्यमबध्यत । ताभ्यामुभाभ्यमन्योन्यहस्तग्रहपुरःसरम् ॥ ११०
tatah kathaakramenaiva vaacaa sakhyamabadhyata | taabhyaamubhaabhyamanyonyahastagrahapurahsaram || 110
Im Verlauf ihres Gesprächs schworen sie einander Freundschaft, während sie sich an den Händen hielten.
अथ सोमप्रभावदीत्सखि त्वं राजकन्यका ।
राजपुत्रैः समं सख्यं कृच्छ्रादप्यतिवाह्यते ॥ १११
atha somaprabhaavadiitsakhi tvam raajakanyakaa | raajaputraih samam sakhyam krcchraadapyativaahyate || 111
Da sagte Somaprabha: „Freundin, du bist eine Königstochter, und mit Königskindern Freundschaft zu halten ist schwierig.
अल्पेनाप्यपराधेन ते हि कुप्यन्त्यमात्रया । राजपुत्रवणिक्पुत्रकथां शृण्वत्र वच्मि ते ॥ ११२
alpenaapyaparaadhena te hi kupyantyamaatrayaa | raajaputravanikputrakathaam shrnvatra vacmi te || 112
Schon bei der kleinsten Unbotmäßigkeit regen die sich maßlos auf. Hör dir dazu die Geschichte vom Prinzen und dem Kaufmannssohn an, die ich dir jetzt erzähle:
नगर्यां पुष्करावत्यां गूढसेनाभिधो नृपः ।
आसीत्तस्य च जातोऽभूदेक एव किलात्मजः ॥ ११३
nagaryaam pushkaraavatyaam guudhasenaabhidho nrpah | aasiittasya ca jaato’bhuudeka eva kilaatmajah || 113
In der Stadt Pushkaravati lebte König Gudhasena, und dem war nur ein einziger Sohn geboren worden.
स राजपुत्रो दृप्तः सन्नेकपुत्रतया शुभम् । अशुभं वापि यच्चक्रे पिता तस्यासहिष्ट तत् ॥ ११४
sa raajaputro drptah sannekaputratayaa shubham | ashubham vaapi yaccakre pitaa tasyaasahishta tat || 114
Hochmütig war der Prinz, und was immer er tat, Richtiges oder Falsches – sein Vater sah‘s ihm nach, war er doch sein Einzelkind.
भ्राम्यतोपवने जातु दृष्टस्तेनैकपुत्रकः । वणिजो ब्रह्मदत्तस्य स्वतुल्यविभवाकृतिः ॥ ११५
bhraamyatopavane jaatu drshtastenaikaputrakah | vanijo brahmadattasya svatulyavibhavaakrtih || 115
Als er mal wieder im Park herumlief, sah er einen Jungen, ihm gleich an Rang und Schönheit, Sohn des Kaufmanns Brahmadatta.
दृष्ट्वा च सद्यः सोऽनेन स्वयंवरसुहृत्कृतः ।
तदैव चैकरूपौ तौ जातौ राजवणिक्सुतौ ॥ ११६
drshtvaa ca sadyah so’nena svayamvarasuhrtkrtah | tadaiva caikaruupau tau jaatau raajavaniksutau || 116
Gleich als er ihn sah, erwählte er ihn zu seinem besten Freund. Von nun an waren die beiden, Prinz und Kaufmannssohn, unzertrennlich.
स्थातुं न शेकतुः क्षिप्रं तावन्योन्यमदर्शनम् ।
आशु बध्नाति हि प्रेम प्राग्जन्मान्तरसंस्तवः ॥ ११७
sthaatum na shekatuh kshipram taavanyonyamadarshanam | aashu badhnaati hi prema praagjanmaantarasamstavah || 117
Sie konnten es gar nicht erwarten, bis sie einander wiedersahen. Innere Vertrautheit aus einem früheren Leben knüpft gleich wieder neue Freundesbande.
नोपभुङ्क्ते स्म तं भोगं राजपुत्रः कदाचन ।
वणिक्पुत्रस्य यस्तस्य नादावेवोपकल्पितः ॥ ११८
nopabhunkte sma tam bhogam raajaputrah kadaacana | vanikputrasya yastasya naadaavevopakalpitah || 118
Nie genoss der Königssohn irgendeine Speise, bevor sie auch dem Kaufmannssohn bereitet war.
एकदा सुहृदस्तस्य निश्चित्योद्वाहमादितः ।
अहिच्छत्त्रं विवाहाय स प्रतस्थे नृपात्मजः ॥ ११९
ekadaa suhrdastasya nishcityodvaahamaaditah | ahicchattram vivaahaaya sa pratasthe nrpaatmajah || 119
Einst - der Prinz hatte die Vermählung seines Freundes schon bestimmt - brach er seiner eigenen Hochzeit halber nach Ahichatra auf.
मित्रेण तेन साकं च गजारूढः ससैनिकः ।
गच्छन्निक्षुमतीतीरं प्राप्य सायं समावसत् ॥ १२०
mitrena tena saakam ca gajaaruudhah sasainikah | gacchannikshumatiitiiram praapya saayam samaavasat || 120
Mit dem Freund zusammen auf einem Elefanten sitzend ritt er, von seinen Truppen begleitet, dahin, bis sie gegen Abend das Ufer der Ikshumati erreichten. Dort ließ er ein Lager aufschlagen.
तत्र चन्द्रोदये पानमासेव्य शयनं श्रितः ।
अर्थितो निजया धात्र्या कथां वक्तुं प्रचक्रमे ॥ १२१
tatra candrodaye paanamaasevya shayanam shritah | arthito nijayaa dhaatryaa kathaam vaktum pracakrame || 121
Hier wurden, als der Mond aufging, Getränke ausgeschenkt. Als er ins Bett ging, schickte er sich auf Bitten seiner Kinderfrau an, eine Geschichte zu erzählen.
उपक्रान्तकथो जह्ने श्रान्तो मत्तश्च निद्रया ।
धात्री च तद्वत्सोऽप्यासीत्स्नेहाज्जाग्रद्वणिक्सुतः ॥ १२२
upakraantakatho jahne shraanto mattashca nidrayaa | dhaatrii ca tadvatso’pyaasiitsnehaajjaagradvaniksutah || 122
Er wollte die Erzählung gerade beginnen, als er müde und betrunken vom Schlaf übermannt wurde, ebenso die Kinderfrau. Der Kaufmannssohn aber blieb aus Fürsorge wach.
ततः सुप्तेषु चान्येषु स्त्रीणामिव मिथः कथा । गगने शुश्रुवे तेन वणिक्पुत्रेण जाग्रता ॥ १२३
tatah supteshu caanyeshu striinaamiva mithah kathaa | gagane shushruve tena vanikputrena jaagrataa || 123
Als die anderen schon schliefen, hörte der wachende Kaufmannssohn ein Gespräch mit an, als ob Frauen in der Luft sich unterhielten:
अनाख्याय कथां सुप्तः पापोऽयं तच्छपाम्यहम् ।
परिद्रक्ष्यत्यसौ हारं प्रातस्तं चेद्ग्रहीष्यति ॥ १२४
anaakhyaaya kathaam suptah paapo’yam tacchapaamyaham | paridrakshyatyasau haaram praatastam cedgrahiishyati || 124
„Schläft ein der Schelm ohne die Geschichte erzählt zu haben. Den will ich gleich verfluchen: Morgen findet er eine Halskette. Wenn er die aufhebt,
कण्ठलग्नेन तेनैष तत्क्षणं मृत्युमाप्स्यति ।
इत्युक्त्वा विररामैका द्वितीया च ततोऽब्रवीत् ॥ १२५
kanthalagnena tenaisha tatkshanam mrtyumaapsyati | ityuktvaa viraraamaikaa dvitiiyaa ca tato’braviit || 125
und sich um den Hals legt, soll sie ihn zu Tode würgen“, sprach die eine und verstummte. Darauf die zweite:
अतो यद्ययमुत्तीर्णस्तद्द्रक्ष्यत्याम्रपादपम् ।
वियोक्ष्यते फलान्यस्य ततः प्राणैर्विमोक्ष्यते ॥ १२६
ato yadyayamuttiirnastaddrakshyatyaamrapaadapam | viyokshyate phalaanyasya tatah praanairvimokshyate || 126
„Aber wenn er sich da rauswindet, wird er einen Mangobaum sehen. Er pflückt die Früchte ab – und schon lassen die Lebensgeister ab von ihm!“
इत्युक्त्वा व्यरमत्सापि तृतीयाभिदधे ततः । यद्येतदपि तीर्णोऽयं तद्विवाहकृते गृहम् ॥ १२७
ityuktvaa vyaramatsaapi trtiiyaabhidadhe tatah | yadyetadapi tiirno’yam tadvivaahakrte grham || 127
Damit verstummte auch sie. Hier ließ die dritte sich vernehmen: „Wenn er auch das überlebt und, um Hochzeit zu feiern, ein Haus
प्रविष्टश्चेत्तदेवास्य हन्तुं पृष्ठे पतिष्यति । उक्त्वेति न्यवृतत्सापि चतुर्थी व्याहरत्ततः ॥ १२८
pravishtashcettadevaasya hantum prshthe patishyati | uktveti nyavrtatsaapi caturthii vyaaharattatah || 128
betritt, dann soll das Dach einstürzen und ihn unter sich begraben!“ Danach schwieg auch sie. Hier fiel eine vierte ein:
अतोऽपि यदि निस्तीर्णस्तन्नक्तं वासवेश्मनि ।
प्रविष्टः शतकृत्वोऽयं क्षुतं सद्यः करिष्यति ॥ १२९
ato’pi yadi nistiirnastannaktam vaasaveshmani | pravishtah shatakrtvo’yam kshutam sadyah karishyati || 129
„Wenn er auch das überlebt und zur Nacht seine privaten Gemächer aufsucht, soll er hundertmal hintereinander niesen.
शतकृत्वोऽपि यद्यस्य जीवेति न वदिष्यति । कश्चिदत्र ततश्चैष मृत्योर्वशमुपैष्यति ॥ १३०
shatakrtvo’pi yadyasya jiiveti na vadishyati | kashcidatra tatashcaisha mrtyorvashamupaishyati || 130
Wenn ihm darauf niemand hundertmal „Gesundheit!“ wünscht, fällt er dem Tode anheim.
येन चेदं श्रुतं सोऽस्य रक्षार्थं यदि वक्ष्यति ।
तस्यापि भविता मृत्युरित्युक्त्वा सा न्यवर्तत ॥ १३१
yena cedam shrutam so’sya rakshaartham yadi vakshyati | tasyaapi bhavitaa mrtyurityuktvaa saa nyavartata || 131
Und wenn jemand das hier hört und ihm verrät, um ihn zu schützen, dann wird der auch des Todes sein!“ sprach sie und verstummte.
वणिक्सुतश्च तत्सर्वं श्रुत्वा निर्घातदारुणम् ।
स तस्य राजपुत्रस्य स्नेहोद्विग्नो व्यचिन्तयत् ॥ १३२
vaniksutashca tatsarvam shrutvaa nirghaatadaarunam | sa tasya raajaputrasya snehodvigno vyacintayat || 132
Und der Kaufmannssohn hörte das alles, wie ein heraufziehendes Gewitter so bedrohlich, mit an. Aus Liebe für den Prinzen sich grämend überlegte er:
उपक्रान्तामनाख्यातां धिक्कथां यद्यलक्षिताः ।
देवताः श्रोतुमायाताः शपन्त्यस्तु कुतूहलात् ॥ १३३
upakraantaamanaakhyaataam dhikkathaam yadyalakshitaah | devataah shrotumaayaataah shapantyastu kutuuhalaat || 133
‚Also sind unsichtbare Göttinnen gekommen, um die angefangene, nicht erzählte, vermaledeite Geschichte zu hören, und verfluchen ihn jetzt, weil sie so neugierig waren.
तदेतस्मिन्मृते राजसुते कोऽर्थो ममासुभिः ।
अतोऽयं रक्षणीयो मेत्युक्त्या प्राणसमः सुहृत् ॥ १३४
tadetasminmrte raajasute ko’rtho mamaasubhih | ato’yam rakshaniiyo metyuktyaa praanasamah suhrt || 134
Was ist, wenn der Prinz stirbt, mein Leben noch wert? Ich muß den Freund, der mir so viel bedeutet wie mein eigenes Leben, unter einem Vorwand beschützen.
वृत्तान्तोऽपि न वाच्योऽस्य मा भूद्दोषो ममाप्यतः ।
इत्यालोच्य निशां निन्ये स कृच्छ्रेण वणिक्सुतः ॥ १३५
vrttaanto’pi na vaacyo’sya maa bhuuddosho mamaapyatah | ityaalocya nishaam ninye sa krcchrena vaniksutah || 135
Mein Erlebnis aber darf ich ihm nicht verraten, sonst trage ich selbst den Schaden davon.‘ Unter diesen Gedanken verbrachte der Kaufmannssohn eine quälend unruhige Nacht.
राजपुत्रोऽपि स प्रातः प्रस्थितस्तत्सखः पथि । ददर्श पुरतो हारं तमादातुमियेष च ॥ १३६
raajaputro’pi sa praatah prasthitastatsakhah pathi | dadarsha purato haaram tamaadaatumiyesha ca || 136
Am nächsten Morgen machte sich sein Freund der Prinz wieder auf den Weg. Da hing schon die Kette vor ihm, und er wollte sie sich nehmen.
ततोऽब्रवीद्वणिक्पुत्रो हारं मा स्म ग्रहीः सखे ।
मायेयमन्यथा नैते पश्येयुः सैनिकाः कथम् ॥ १३७
tato’braviidvanikputro haaram maa sma grahiih sakhe | maayeyamanyathaa naite pashyeyuh sainikaah katham || 137
Doch da rief der Kaufmannssohn: „Freund, faß die Kette nicht an! Die ist nur vorgespiegelt! Oder warum sehen die Soldaten sie dann nicht?“
तच्छ्रुत्वा तं परित्यज्य गच्छन्नग्रे ददर्श सः ।
आम्रवृक्षं फलान्यस्य भोक्तुं चैच्छन्नृपात्मजः ॥ १३८
tacchrutvaa tam parityajya gacchannagre dadarsha sah | aamravrksham phalaanyasya bhoktum caicchannrpaatmajah || 138
Solches vernehmend ließ der Prinz von ihr ab und ritt weiter voraus. Als er einen Mangobaum sah, wollte er von seinen Früchten essen.
वणिक्पुत्रेण च प्राग्वत्ततोऽपि स निवारितः ।
सान्तःखेदः शनैर्गच्छन्प्राप श्वशुरवेश्म तत् ॥ १३९
vanikputrena ca praagvattato’pi sa nivaaritah | saantahkhedah shanairgacchanpraapa shvashuraveshma tat || 139
Wie schon zuvor hielt der Kaufmannssohn ihn auch diesmal davon ab. Um seine Geduld war’s nun geschehen, als er langsam weiterritt, bis er schließlich seines Schwiegervaters Hof erreichte.
तत्रोद्वाहकृते वेश्म विशन्द्वारान्निवर्तितः । तेनैव सख्या यावच्च तावत्तत्पतितं गृहम् ॥ १४०
tatrodvaahakrte veshma vishandvaaraannivartitah | tenaiva sakhyaa yaavacca taavattatpatitam grham || 140
Dort schickte er sich an, ein Gebäude zu betreten, in dem er Hochzeit feiern wollte. An der Tür noch hielt ihn der Freund zurück, als das Haus in sich zusammenfiel.
ततः कथंचिदुत्तीर्णः किंचित्सप्रत्ययो निशि ।
निवासकं विवेशान्यं राजपुत्रो वधूसखः ॥ १४१
tatah kathamciduttiirnah kimcitsapratyayo nishi | nivaasakam viveshaanyam raajaputro vadhuusakhah || 141
Gerade noch mit dem Leben davongekommen hatte er jetzt etwas mehr Vertrauen in den Freund. Zur Nacht bezog er mit seiner Frau ein anderes Quartier,
तत्र तस्मिन्वणिक्पुत्रे प्रविश्यालक्षितस्थिते ।
शतकृत्वः क्षुतं चक्रे शयनीयाश्रितोऽथ सः ॥ १४२
tatra tasminvanikputre pravishyaalakshitasthite | shatakrtvah kshutam cakre shayaniiyaashrito’tha sah || 142
in das der Kaufmannssohn schon unbemerkt eingedrungen war. Sobald aber der Prinz zu Bett gegangen war, begann er hundertmal zu niesen.
शतकृत्वोऽपि तस्यात्र नीचैर्जीवेत्युदीर्य सः ।
कृतकार्यो वणिक्पुत्रो हृष्टः स्वैरं बहिर्ययौ ॥ १४३
shatakrtvo’pi tasyaatra niicairjiivetyudiirya sah | krtakaaryo vanikputro hrshtah svairam bahiryayau || 143
Woraufhin jener hundertmal unter dem Bett hervor „Gesundheit!“ heraufrief. Nach vollbrachter Tat wollte der Kaufmannssohn sich glücklich nach draußen schleichen,
निर्यान्तं तमपश्यच्च राजपुत्रो वधूसखः ।
ईर्ष्याविस्मृततत्स्नेहः क्रुद्धो द्वाःस्थानुवाच च ॥ १४४
niryaantam tamapashyacca raajaputro vadhuusakhah | iirshyaavismrtatatsnehah kruddho dvaahsthaanuvaaca ca || 144
als der Prinz und seine Bettgenossin den sich Entfernenden bemerkten. Vor Eifersucht seine Zuneigung vergessend schrie der Wütende zu den Türstehern nach draußen:
पापात्मायं रहःस्थस्य प्रविष्टोऽन्तःपुरं मम ।
तद्बद्ध्वा स्थाप्यतां यावत्प्रभातेऽसौ निगृह्यते ॥ १४५
paapaatmaayam rahahsthasya pravishto’ntahpuram mama | tadbaddhvaa sthaapyataam yaavatprabhaate’sau nigrhyate || 145
„Der Schurke hat sich in mein Schlafgemach geschlichen, in dem ich mit meiner Frau allein sein wollte! Stellt und fesselt ihn! Im Morgengrauen wird er hingerichtet!“
तद्बुद्ध्वा रक्षिभिर्बद्धो निशां निन्ये वणिक्सुतः ।
प्रातर्वध्यभुवं तैश्च नीयमानोऽब्रवीत्स तान् ॥ १४६
tadbuddhvaa rakshibhirbaddho nishaam ninye vaniksutah | praatarvadhyabhuvam taishca niiyamaano’braviitsa taan || 146
Die Wachen hatten’s verstanden und legten ihn in Ketten. So verbrachte der Kaufmannssohn die Nacht. Am Morgen von ihnen zum Richtblock geführt, bat er sie:
आदौ नयत मां तावद्राजपुत्रान्तिकं यतः ।
वक्ष्यामि कारणं किंचित्ततः कुरुते मे वधम् ॥ १४७
aadau nayata maam taavadraajaputraantikam yatah | vakshyaami kaaranam kimcittatah kurute me vadham || 147
„Führt mich erst dem Prinzen vor, denn ich will ihm einen Grund angeben. Exekutieren könnt ihr mich dann immer noch!“
इत्युक्तैस्तेन तैर्गत्वा विज्ञप्तः स नृपात्मजः ।
सचिवैर्बोधितश्चान्यैस्तस्यानयनमादिशत् ॥ १४८
ityuktaistena tairgatvaa vijnaptah sa nrpaatmajah | sacivairbodhitashcaanyaistasyaanayanamaadishat || 148
Nachdem er so zu den Wachen gesprochen hatte, traten sie vor den Prinzen. Durch sie unterrichtet und von seinen Ministern beraten, befahl er ihn vorzuführen.
आनीतः सोऽब्रवीत्तस्मै वृत्तान्तं राजसूनवे ।
प्रत्ययाद्गृहपातोत्थान्मेने सत्यं च सोऽपि तत् ॥ १४९
aaniitah so’braviittasmai vrttaantam raajasuunave | pratyayaadgrhapaatotthaanmene satyam ca so’pi tat || 149
Der Vorgeführte berichtete dem Königssohn sein Erlebnis. Der hatte nach dem eingestürzten Haus wieder Vertrauen zu ihm gefasst und hielt es für wahr.
ततस्तुष्टः समं सख्या वधमुक्तेन तेन सः ।
आययौ राजतनयः कृतदारो निजां पुरीम् ॥ १५०
tatastushtah samam sakhyaa vadhamuktena tena sah | aayayau raajatanayah krtadaaro nijaam puriim || 150
Der Prinz war zufrieden, hob das Todesurteil gegen den Freund auf, und zog frisch verheiratet mit ihm in seine Heimatstadt zurück.
तत्र सोऽपि सुहृत्तस्य कृतदारो वणिक्सुतः ।
स्तूयमानगुणः सर्वैर्जनैरासीद्यथासुखम् ॥ १५१
tatra so’pi suhrttasya krtadaaro vaniksutah | stuuyamaanagunah sarvairjanairaasiidyathaasukham || 151
Dort heiratete auch sein Freund, der Kaufmannssohn. Sein Talent ward von aller Welt gepriesen und er lebte lange und glücklich.
एवमुच्छृङ्खला भूत्वा स्वनियन्तृप्रमाथिनः । राजपुत्रा न मन्यन्ते हितं मत्ता गजा इव ॥ १५२
evamucchrnkhalaa bhuutvaa svaniyantrpramaathinah | raajaputraa na manyante hitam mattaa gajaa iva || 152
Wie durchgedrehte Elefanten reißen Königssöhne sich von den Ketten und zerstampfen, alle Wohltaten mißachtend, ihre Einreiter.
वेतालैस्तैश्च का मैत्री ये विहस्य हरन्त्यसून् ।
तद्राजपुत्रि सख्यं मे मा स्म व्यभिचरः सदा ॥ १५३
vetaalaistaishca kaa maitrii ye vihasya harantyasuun | tadraajaputri sakhyam me maa sma vyabhicarah sadaa || 153
Kann es Freundschaft geben mit Wendebälgern, die einem hohnlachend das Leben nehmen? Darum, Prinzessin, verrate niemals meine Freundschaft!“
इति श्रुत्वा कथामेतां हर्म्ये सोमप्रभामुखात् ।
कलिङ्गसेना सस्नेहं तां सखीं प्रत्यभाषत ॥ १५४
iti shrutvaa kathaametaam harmye somaprabhaamukhaat | kalingasenaa sasneham taam sakhiim pratyabhaashata || 154
So hatte Kalingasena die Geschichte auf dem Balkon aus Somaprabhas Mund vernommen, doch widersprach sie der Freundin beschwichtigend:
एते पिशाचा न त्वेते राजपुत्रा मताः सखि । पिशाचदुर्ग्रहकथामहमाख्यामि ते शृणु ॥ १५५
ete pishaacaa na tvete raajaputraa mataah sakhi | pishaacadurgrahakathaamahamaakhyaami te shrnu || 155
„Mit solchen sind Blutsauger und keine Königskinder gemeint, liebe Freundin. Ich erzähl dir eine Geschichte vom bösen Zugriff solcher Vampire. Hör zu!
यज्ञस्थलाख्ये कोऽप्यासीदग्रहारे पुरा द्विजः ॥
स जातु दुर्गतः काष्ठान्याहर्तुमटवीं ययौ ॥ १५६
yajnasthalaakhye ko’pyaasiidagrahaare puraa dvijah || sa jaatu durgatah kaashthaanyaahartumataviim yayau || 156
Einst lebte ein Brahmane in Yajnasthala Opferplatte, einem Dorf der Krone. Der war so arm, daß er wieder mal in den Wald ging, um Holz zu holen.
तत्र काष्ठं कुठारेण पाट्यमानं विधेर्वशात् ।
आपत्य तस्य जङ्घायां भित्त्वान्तः प्रविवेश तत् ॥ १५७
tatra kaashtham kuthaarena paatyamaanam vidhervashaat | aapatya tasya janghaayaam bhittvaantah pravivesha tat || 157
Dabei bohrte sich zufällig ein Stück Holz, das er mit der Axt abgesplittert hatte, tief in seinen Unterschenkel.
ततः स प्रस्रवद्रक्तो दृष्ट्वा केनापि मूर्छितः ।
उत्क्षिप्यानीयत गृहं पुंसा प्रत्यभिजानता ॥ १५८
tatah sa prasravadrakto drshtvaa kenaapi muurchitah | utkshipyaaniiyata grham pumsaa pratyabhijaanataa || 158
Durch den Blutverlust wurde er ohnmächtig. Doch dann fand ihn ein Mann, hob ihn auf und trug ihn nach Hause.
तत्र विह्वलया पत्न्या तस्य प्रक्षाल्य शोणितम् ।
आश्वास्य तस्य जङ्घायां निबद्धो व्रणपट्टकः ॥ १५९
tatra vihvalayaa patnyaa tasya prakshaalya shonitam | aashvaasya tasya janghaayaam nibaddho vranapattakah || 159
Beunruhigt wusch ihm seine Frau die Wunde aus. Dann tröstete sie ihn und legte einen Wundverband um sein Bein.
ततश्चिकित्स्यमानः सन्व्रणस्तस्य दिने दिने ।
न परं न रुरोहैव यावन्नाडीत्वमाययौ ॥ १६०
tatashcikitsyamaanah sanvranastasya dine dine | na param na rurohaiva yaavanaadiitvamaayayau || 160
Seine Wunde aber, obwohl jeden Tag versorgt, wurde nicht besser, sondern entzündete sich und fing an zu eitern.
ततो नाडीव्रणात्खिन्नो दरिद्रो मरणोद्यतः ।
अभ्येत्य सख्या विप्रेण केनापि जगदे रहः ॥ १६१
tato naadiivranaatkhinno daridro maranodyatah | abhyetya sakhyaa viprena kenaapi jagade rahah || 161
Vom Wundbrand geschwächt war der Arme zum Sterben bereit, als ein befreundeter Brahmane vorbeikam und ihm heimlich riet:
सखा मे यज्ञदत्ताख्यश्चिरं भूत्वातिदुर्गतः ।
पिशाचसाधनं कृत्वा धनं प्राप्य सुखी स्थितः ॥ १६२
sakhaa me yajnadattaakhyashciram bhuutvaatidurgatah | pishaacasaadhanam krtvaa dhanam praapya sukhii sthitah || 162
„Ein Freund von mir, der Yajnadatta, war lange Zeit arm dran. Aber als er einen Vampir beschwor, kam er wieder zu Geld und lebte glücklich.
तच्च तत्साधनं तेन ममाप्युक्तं त्वमप्यतः ।
पिशाचं साधय सखे स ते रोपयिता व्रणम् ॥ १६३
tacca tatsaadhanam tena mamaapyuktam tvamapyatah | pishaacam saadhaya sakhe sa te ropayitaa vranam || 163
Er hat mir die Beschwörungsformel verraten. Also beschwöre auch du, mein Freund, den Pishaca. Er kann dein Geschwür heilen!“
इत्युक्त्वाख्यातमन्त्रोऽसावुवाचास्य क्रियामिमाम् ।
उत्थाय पश्चिमे यामे मुक्तकेशो दिगम्बरः ॥ १६४
ityuktvaakhyaatamantro’saavuvaacaasya kriyaamimaam | utthaaya pashcime yaame muktakesho digambarah || 164
Nach diesen Worten nannte er ihm die Beschwörungsformel und beschrieb ihm seine Vorgehensweise: „Zur letzten Nachtwache, mit aufgelösten Haaren und nur mit Luft bekleidet,
अनाचान्तश्च मुष्टी द्वौ तण्डुलानाम् यथाक्षमम् ।
द्वाभ्यामादाय हस्ताभ्यां जपन्गच्छेश्चतुष्पथम् ॥ १६५
anaacaantashca mushtii dvau tandulaanaam yathaakshamam | dvaabhyaamaadaaya hastaabhyaam japangaccheshcatushpatham || 165
ohne einen Schluck Wasser getrunken zu haben, nimmst du zwei Handvoll Reis und gehst damit, die Formel murmelnd, zu einer Wegkreuzung.
तत्र तण्डुलमुष्टी द्वौ स्थापयित्वा ततः सखे ।
मौनेनैव त्वमागच्छेर्मा वीक्षिष्ठाश्च पृष्ठतः ॥ १६६
tatra tandulamushtii dvau sthaapayitvaa tatah sakhe | maunenaiva tvamaagacchermaa viikshishthaashca prshthatah || 166
Dort hinterläßt du die zwei Handvoll Reis. Und dann, mein Freund, gehst du schweigend wieder zurück, ohne über deine Schulter zu sehen.
एवं कुरु सदा यावत्पिशाचो व्यक्ततां गतः ।
अहं हि हन्मि ते व्याधिमिति त्वां वक्ष्यति स्वयम् ॥ १६७
evam kuru sadaa yaavatpishaaco vyaktataam gatah | aham hi hanmi te vyaadhimiti tvaam vakshyati svayam || 167
Das machst du so lange, bis der Pishaca sich zeigt. Er wird von sich aus sagen: „Ich werde dein Leiden beenden!“
ततोऽभिनन्देस्तं सोऽथ तव रोगं हरिष्यति ।
इत्युक्तस्तेन मित्रेण स द्विजस्तत्तथाकरोत् ॥ १६८
tato’bhinandestam so’tha tava rogam harishyati | ityuktastena mitrena sa dvijastattathaakarot || 168
Dann freu dich, denn er nimmt dir die Krankheit.“ Das schärfte der Freund dem Brahmanen ein, und der tat, wie ihm geheißen.
ततः सिद्धः पिशाचः स तस्यार्तस्य महौषधीः ।
हिमाचलेन्द्रादानीय रोपयामास तं व्रणम् ॥ १६९
tatah siddhah pishaacah sa tasyaartasya mahaushadhiih | himaacalendraadaaniiya ropayaamaasa tam vranam || 169
Von seinem Leid milde gestimmt holte der Pishaca vom höchsten Gipfel des Himalaya Arzneikräuter und ließ die Wunde verheilen.
जगाद च प्रहृष्टं तं सोऽथ लग्नग्रहो द्विजम् ।
देहि व्रणं द्वितीयं मे यावत्तं रोपयाम्यहम् ॥ १७०
jagaada ca prahrshtam tam so‘tha lagnagraho dvijam | dehi vranam dvitiiyam me yaavattam ropayaamyaham || 170
Der Brahmane war begeistert, doch da verlangte jener dreist: „Gib mir eine zweite Wunde, damit ich auch die heilen kann!
न चेत्सृजाम्यनर्थं ते शरीरं संहरामि वा ।
तच्छ्रुत्वा स द्विजो भीतः सद्यो मुक्त्यै तमभ्यधात् ॥ १७१
na cetsrjaamyanartham te shariiram samharaami vaa | tacchrutvaa sa dvijo bhiitah sadyo muktyai tamabhyadhaat || 171
Andernfalls schlag ich dich zum Krüppel oder vernichte deinen Balg gleich ganz!“ Als der Brahmane das hörte, bekam er’s mit der Angst zu tun und versprach, nur, um ihn loszuwerden:
व्रणं द्वितीयं दास्यामि सप्तभिस्ते दिनैरिति ।
ततस्तेनोज्झितः सोऽभून्निराशो जीविते द्विजः ॥ १७२
vranam dvitiiyam daasyaami saptabhiste dinairiti | tatastenojjhitah so’bhuunniraasho jiivite dvijah || 172
„Die zweite Wunde geb ich dir in sieben Tagen.“ Danach ließ jener von ihm ab, doch der Brahmane machte sich keine Illusionen, was sein Leben anging.“
इत्युक्त्वा विरता मध्यादश्लीलाख्यानलज्जया ।
कलिङ्गसेना भूयः सावादीत्सोमप्रभामिदम् ॥ १७३
ityuktvaa virataa madhyaadashliilaakhyaanalajjayaa | kalingasenaa bhuuyah saavaadiitsomaprabhaamidam || 173
Hier hielt Kalingasena mitten in ihrer Erzählung, deren Derbheit ihr peinlich wurde, inne. Dann aber erzählte sie Somaprabha das Folgende:
ततो व्रणान्तरालाभादार्तं विप्रमुवाच तम् ।
दृष्ट्वा पृष्ट्वा च दुहिता विदग्धा मृतभर्तृका ॥ १७४
tato vranaantaraalaabhaadaartam vipramuvaaca tam | drshtvaa prshtvaa ca duhitaa vidagdhaa mrtabhartrkaa || 174
Als seine Tochter, eine lebenskluge Witwe, den Brahmanen leiden sah, weil er keine andere Wunde mehr hatte, fragte sie ihn erst, dann sagte sie:
वञ्चयेऽहं पिशाचं तं गच्छत्वं ब्रूहि तं पुनः । नडीव्रणो मद्दुहितुर्भवता रोप्यतामिति ॥ १७५
vancaye’ham pishaacam tam gacchatvam bruuhi tam punah | nadiivrano madduhiturbhavataa ropyataamiti || 175
„Ich werde den Teufel schon täuschen. Geh noch mal zu ihm und sag: ‚Meine Tochter hat eine klaffende Wunde, die müßten Sie bitte versorgen!‘
तच्छ्रुत्वा मुदितो गत्वा तथैवोक्त्वा च स द्विजः ।
अनैषीद्दुहितुस्तस्याः पिशाचं तं ततोऽन्तिकम् ॥ १७६
tacchrutvaa mudito gatvaa tathaivoktvaa ca sa dvijah | anaishiidduhitustasyaah pishaacam tam tato’ntikam || 176
Darauf rief der Brahmane erleichtert: „Genau!“ Er ging zu dem Pishaca und brachte ihn zu seiner Tochter.
सा च तस्य पिशाचस्य वराङ्गं स्वमदर्शयत् । रोपयेमं व्रणं भद्र ममेति ब्रुवती रहः ॥ १७७
saa ca tasya pishaacasya varaangam svamadarshayat | ropayemam vranam bhadra mameti bruvatii rahah || 177
Diese zeigte dem Vampir ihre Scheide: „Heilen Sie diese meine Wunde, Gütigster!“ sprach sie leise zu ihm.
स च मूढः पिशाचोऽस्या वराङ्गे सततं ददौ ।
पिण्डीलेपादि न त्वासीत्स तं रोपयितुं क्षमः ॥ १७८
sa ca muudhah pishaaco’syaa varaange satatam dadau | pindiilepaadi na tvaasiitsa tam ropayitum kshamah || 178
Der trottelige Unhold verabreichte ihrer Scheide alle möglichen Pillen und Salben, doch heilen konnte er diese Wunde nicht.
दिनैश्च खिन्नस्तस्याः स कृत्वा जङ्घे निजांसयोः ।
किंस्विन्न रोहतीत्येवं तद्वराङ्गं व्यलोकयत् ॥ १७९
dinaishca khinnastasyaah sa krtvaa janghe nijaamsayoh | kimsvinna rohatiityevam tadvaraangam vyalokayat || 179
Mit der Zeit erschöpfte ihn die Prozedur, so daß er sich ihre beiden Unterschenkel auf die Schultern legte und sie schweißgebadet anhob, um ihre Scheide besser untersuchen zu können.
यावद्द्वितीयं तस्याधः स पायुव्रणमैक्षत ।
तं दृष्ट्वैव च सम्भ्रान्तः स पिशाचो व्यचिन्तयत् ॥ १८०
yaavaddvitiiyam tasyaadhah sa paayuvranamaikshata | tam drshtvaiva ca sambhraantah sa pishaaco vyacintayat || 180
Da gewahrte er weiter unten noch eine zweite Wunde, ihren After. Als er den sah, wurde der Teufel nervös. Er überlegte:
एको न रोपितो यावदुत्पन्नोऽयं व्रणोऽपरः ।
सत्यः प्रवादो यच्छिद्रेष्वनर्था यान्ति भूरिताम् ॥ १८१
eko na ropito yaavadutpanno’yam vrano’parah | satyah pravaado yacchidreshvanarthaa yaanti bhuuritaam || 181
‚Die eine Wunde ist noch nicht verheilt, schon taucht eine zweite auf. Also stimmt das Sprichwort: Ein ungeschickter Riss, und es werden immer mehr!‘
प्रभवन्ति यतो लोकाः प्रलयं यान्ति येन च ।
संसारवर्त्म विवृतं कः पिधातुं तदीश्वरः ॥ १८२
prabhavanti yato lokaah pralayam yaanti yena ca | samsaaravartma vivrtam kah pidhaatum tadiishvarah || 182
Wer ist Manns genug, den weitgeöffneten Weg ins Leben zu schließen, auf dem die Menschen entstehen und wieder im Nichts verschwinden?“
इत्यालोच्य विरुद्धार्थसिद्ध्या बन्धनशङ्कया ।
स पिशाचस्ततो मूर्खः पलाय्यादर्शनं ययौ ॥ १८३
ityaalocya viruddhaarthasiddhyaa bandhanashankayaa | sa pishaacastato muurkhah palaayyaadarshanam yayau || 183
Das fragte sich der arme Teufel, bevor er sich aus Angst vor Gefangenschaft, da er sein ursprüngliches Ziel nicht erreicht hatte, schnell wieder unsichtbar machte.
एवं च वञ्चयित्वा तं पिशाचं मोचितस्तया ।
दुहित्रा स द्विजस्तस्थौ रोगोत्तीर्णो यथासुखम् ॥ १८४
evam ca vancayitvaa tam pishaacam mocitastayaa | duhitraa sa dvijastasthau rogottiirno yathaasukham || 184
Und so wurde der Brahmane von seiner Tochter, die den Teufel genarrt hatte, befreit und hatte, nunmehr geheilt, noch ein langes, glückliches Leben vor sich.
इत्थं पिशाचास्तत्तुल्या बाला राजसुताश्च ये ।
ते सिद्धा अप्यनर्थाय सखि रक्ष्यास्तु बुद्धिभिः ॥ १८५
ittham pishaacaastattulyaa baalaa raajasutaashca ye | te siddhaa apyanarthaaya sakhi rakshyaastu buddhibhih || 185
Manche jungen Prinzen sind wie diese Kobolde. Mit dem Talent, das sie haben, machen sie nur Unsinn. Davor, liebe Freundin, können nur Klügere sie bewahren.
राजपुत्र्यः कुलीनास्तु नैतादृश्यः श्रुताः क्वचित् ।
अतोऽन्यथा न भाव्यं ते सखि मत्संगतं प्रति ॥ १८६
raajaputryah kuliinaastu naitaadrshyah shrutaah kvacit | ato’nyathaa na bhaavyam te sakhi matsamgatam prati || 186
Von Königstöchtern aus guter Familie hat man derartiges noch nicht gehört. Aus dem Umgang mit mir, liebe Freundin, soll dir jedenfalls kein Unheil erwachsen.“
एवं कलिङ्गसेनाया मुखाच्छ्रुत्वा कथाक्रमम् । सहासचित्रमधुरं तोषं सोमप्रभा ययौ ॥ १८७
evam kalingasenaayaa mukhaacchrutvaa kathaakramam | sahaasacitramadhuram tosham somaprabhaa yayau || 187
Diesen spannenden, seltsamen, heiteren Schwank also hörte Somaprabhaa aus Kalingasenas Mund, sodaß ihr leicht ums Herz wurde
इतो मे षष्टियोजन्यां गृहं याति च वासरः ।
चिरं स्थितास्मि तत्तन्वि यामीत्येतामुवाच च ॥ १८८
ito me shashtiyojanyaam grham yaati ca vaasarah | ciram sthitaasmi tattanvi yaamiityetaamuvaaca ca || 188
und sie zu ihr sagte: „Von hier sind es sechzig Meilen bis zu mir nach Hause, und es war ein langer Tag. Ich muß jetzt scheiden, liebes Kind.“
ततोऽस्तगिरिशेखरं व्रजति वासरेशे शनैः सखीं पुनरुपागमत्प्रणयिनीं समापृच्छ्य ताम् ।
क्षणं जनितविस्मया गगनमार्गमुत्पत्य सा जगाम वसतिं निजां प्रसभमेव सोमप्रभा ॥ १८९
tato’stagirishekharam vrajati vaasareshe shanaih sakhiim punarupaagamatpranayiniim samaaprcchya taam |
kshanam janitavismayaa gaganamaargamutpatya saa jagaama vasatim nijaam prasabhameva somaprabhaa || 189
Als die Sonne allmählich hinter den Bergen im Westen versank, nahm Somaprabha Abschied von der Freundin, die sich ihr liebevoll genähert, und versetzte für einen Moment die Umstehenden in Erstaunen, als sie in den Himmel aufstieg, um ihre Wohnstatt eilends zu erreichen.
विलोक्य च तदद्भुतं बहुवितर्कमत्यद्भुतं प्रविश्य समचिन्तयत्किल कलिङ्गसेना च सा ।
न वेद्मि किमसावहो मम सखी हि सिद्धाङ्गना भवेत्किमथवाप्सराः किमथवापि विद्याधरी ॥ १९०
vilokya ca tadadbhutam bahuvitarkamatyadbhutam pravishya samacintayatkila kalingasenaa ca saa |
na vedmi kimasaavaho mama sakhii hi siddhaanganaa bhavetkimathavaapsaraah kimathavaapi vidyaadharii || 190
Nachdem Kalingasena dieses zu vielen Überlegungen führende Wunder gesehen hatte, ging sie heim und fragte sich: ‚Eigentlich weiß ich gar nicht, wer meine Freundin ist: eine schöne Zauberin Siddha, eine himmlische Nymphe Apsaras oder eine das Wissen hütende Vidyadhari!
दिव्या तावदियं भवत्यवितथं व्योमाप्रसंचारिणी दिव्या यान्ति च मानुषीभिरसमस्नेहाहृताः संगतिम् ।
भेजे किं नृपतेः पृथोस्तनयया सख्यं न सारुन्धती तत्प्रीत्या पृथुरानिनाय सुरभिं स्वर्गान्न किं भूतले ॥ १९१
divyaa taavadiyam bhavatyavitatham vyomaaprasamcaarinii divyaa yaanti ca maanushiibhirasamasnehaahrtaah samgatim | bheje kim nrpateh prthostanayayaa sakhyam na saarundhatii tatpriityaa prthuraaninaaya surabhim svargaanna kim bhuutale || 191
Mit Sicherheit ist sie ein himmlisches Wesen, das durch die Luft fährt. Himmlische Frauen gehen, von einer Liebe ohnegleichen ergriffen, Verbindungen mit Menschen ein. Hatte nicht Arundhati Freundschaft mit der Tochter von König Prthu geschlossen? Hat nicht Prthu mit seiner Liebe Surabhi, die duftende Wunschkuh, vom Himmel auf die Erde gebracht?
तत्क्षीराशनतो न किं पुनरसौ भ्रष्टोऽपि यातो दिवं सम्भूताश्च ततः प्रभृत्यविकला गावो न किं भूतले ।
तद्धन्यास्मि शुभोदयादुपनता दिव्या सखीयं मम प्रातश्चान्वयनामनी सुनिपुणं प्रक्ष्यामि तामागताम् ॥ १९१
tatkshiiraashanato na kim punarasau bhrashto’pi yaato divam sambhuutaashca tatah prabhrtyavikalaa gaavo na kim bhuutale | taddhanyaasmi shubhodayaadupanataa divyaa sakhiiyam mama praatashcaanvayanaamanii sunipunam prakshyaami taamaagataam || 191
Und kam der, nachdem er ihre Milch getrunken hatte, nicht wieder in den Himmel, dem er entfallen war? Wurden nicht erst danach unverkrüppelte Kühe auf der Erde geboren? Ich bin also gesegnet, daß mir durch eine glückliche Konstellation die Freundschaft mit dieser Himmlischen zufiel. Wenn sie morgen wiederkommt, will ich sie bestimmt aber höflich nach Herkunft und Namen fragen.‘
इत्यादि राजतनया हृदि चिन्तयन्ती तां यामिनीमनयदत्र कलिङ्गसेना ।
सोमप्रभा च निजवेश्मनि भूय एव तद्दर्शनोत्सुकमना रजनीं निनाय ॥ १९३
ityaadi raajatanayaa hrdi cintayantii taam yaaminiimanayadatra kalingasenaa |
somaprabhaa ca nijaveshmani bhuuya eva taddarshanotsukamanaa rajaniim ninaaya || 193
Solches und mehr in ihrem Herzen
bedenkend verbrachte Kalingasena diese Nacht. Auch Somaprabha brachte die Nacht
im Verlangen, sie wiederzusehen, in ihren eigenen Gemächern hinter sich.
Ende des zweiten Kapitels im Buch Madanamancuka im Weltmeer der Erzählungen des Großen Dichters Somadeva Bhatta
