Lasst samtkehlige Kuckucke raunen

 

पञ्चमस्तरङ्गः    pancamastarangah  Die fünfte Welle, 5. Kapitel
आदितस्तरङ्गः ५५ aaditastarangah Kapitel 55

ततोऽन्येद्युरलंकारवतीवासगृहे स्थितम् । नरवाहनदत्तं तं संनिधौ सर्वमन्त्रिणां ॥ १

tato'nyedyuralamkaaravatiivaasagrhe sthitam | naravaahanadattam tam samnidhau sarvamantrinaam || 1

Tags darauf - Naravaahanadatta saß gerade zusammen mit seinen Ministern in Alankaravatis Wohnhaus -

एत्य विज्ञापयामास मरुभूतिकसेवकः । सोदर्यः सौविदल्लस्य तदन्तःपुररक्षिणः ॥ २

etya vijnaapayaamaasa marubhuutikasevakah | sodaryah sauvidallasya tadantahpurarakshinah || 2

kam Marubhutis Diener, ein Bruder von Sauvidalla, dem Haremswächter des Prinzen, herbei

und beschwerte sich:

मरुभूतेर्मया देव सेवा वर्षद्वयं कृता । भोजनाच्छादनं दत्तं सभार्यस्यामुना मम ॥ ३

marubhuutermayaa deva sevaa varshadvayam krtaa | bhojanaacchaadanam dattam sabhaaryasyaamunaa mama || 3

"Seit zwei Jahren, o Herr, versehe ich meinen Dienst bei Marubhuti.

Er stellt mir und meiner Frau Essen und Kleidung.

आभाषितास्तु तत्पृष्ठे दीनाराः प्रतिवत्सरम् । पञ्चाशद्ये ममानेन तानेष न ददाति मे ॥ ४

aabhaashitaastu tatprshthe diinaaraah prativatsaram | pancaashadye mamaanena taanesha na dadaati me || 4

Nur die versprochenen zusätzlichen fünfzig Dinare pro Jahr will er mir nicht zahlen.

मृग्यमाणेन चैतेन चरेणाहमाहतः । तेनोपविष्टः प्रायेऽहं सिंहद्वारेऽस्य तावके ॥ ५

mrgyamaanena caitena carenaahamaahatah | tenopavishtah praaye'ham simhadvaare'sya taavake || 5

Als ich ihn darum bat, trat er mich mit Füßen. Darum ließ ich mich vor deinem Löwentor zum Sitzstreik nieder.

विचारयति चेन्नात्र देवो मे तत्करोम्यहम् । अग्निप्रवेशमधिकं किं वच्म्येष हि मे प्रभुः ॥ ६

vicaarayati cennaatra devo me tatkaromyaham | agnipraveshamadhikam kim vacmyesha hi me prabhuh || 6

Wenn mein Gebieter hier nicht einschreitet, wähle ich den Feuertod!

Was soll ich sonst noch sagen? Ihr seid mein Herr!"

इत्युक्त्वा विरते तस्मिन्मरुभूतिरभाषत । देया मयास्मै दीनाराः साम्प्रतं तु न सन्ति मे ॥ ७

ityuktvaa virate tasminmarubhuutirabhaashata | deyaa mayaasmai diinaaraah saampratam tu na santi me || 7

Als der Mann fertig gesprochen hatte, sagte Marubhuti:

"Ich will ihm seine Dinare ja geben, nur jetzt gerade sind es nicht meine."

इत्युक्तवन्तं सर्वेषु प्रहसत्सु स्वमन्त्रिणम् । नरवाहनदत्तस्तं मरुभूतिमभाषत ॥ ८

ityuktavantam sarveshu prahasatsu svamantrinam | naravaahanadattastam marubhuutimabhaashata || 8

Als er das sagte, lachten alle, und Naravahanadatta sprach zu seinem Minister Marubhuti:

किमेवं मूर्खभावस्ते नाधिकेयं मतिस्तव । उत्तिष्ठ दीनारशतं देह्यस्मा अविलम्बितम् ॥ ९

kimevam muurkhabhaavaste naadhikeyam matistava | uttishtha diinaarashatam dehyasmaa avilambitam || 9

"Sollte dein Verstand das Stadium deiner Dummheit noch nicht überwunden haben?

Steh auf und gib ihm unverzüglich die hundert Dinare!"

एतत्प्रभोर्वचः श्रुत्वा मरुभूतिर्विलज्जितः । तदैवानीय तत्तस्मै स दीनारशतं ददौ ॥ १०

etatprabhorvacah shrutvaa marubhuutirvilajjitah | tadaivaaniiya tattasmai sa diinaarashatam dadau || 10

Als Marubhuti die Stimme seines Herrn hörte, war er zutiefst beschämt.

Er holte die hundert Dinare und gab sie dem Mann.

ततोऽत्र गोमुखोऽवादीन्न वाच्यो मरुभूतिकः । विचित्रचित्तवृत्तिर्यत्सर्गो देव प्रजापतेः ॥ ११

tato'tra gomukho'vaadiinna vaacyo marubhuutikah | vicitracittavrttiryatsargo deva prajaapateh || 11

Da sprach Gomukha: "Verurteilt Marubhuti nicht. Die Welt der Geschöpfe Gottes ist so vielfältig, Gebieter,

daß ein jeder sich etwas anderes darunter vorstellt!

युष्माभिरेषा किं चात्र चिरदातुर्महीपतेः । तत्सेवकस्य च कथा प्रसङ्गाख्यस्य न श्रुता ॥ १२

yushmaabhireshaa kim caatra ciradaaturmahiipateh | tatsevakasya ca kathaa prasangaakhyasya na shrutaa || 12

Ihr habt nur noch nicht die Geschichte von König Ciradaatr und seinem Diener Prasanga gehört:

चिरदातेत्यभूत्पूर्वं राजा चिरपुरेश्वरः । सुजनस्यापि तस्यासीत्परिवारोऽतिदुर्जनः ॥ १३

ciradaatetyabhuutpuurvam raajaa cirapureshvarah | sujanasyaapi tasyaasiitparivaaro'tidurjanah || 13

Einst war König Ciradaatr Herr über Cirapura. Er selbst war zwar ein guter Mann,

doch sein Gefolge absolut widerlich.

देशान्तरागतस्तस्य प्रसङ्गो नाम भूपतेः । मित्राभ्यां सहितो द्वाभ्यां बभूव किल सेवकः ॥ १४

deshaantaraagatastasya prasango naama bhuupateh | mitraabhyaam sahito dvaabhyaam babhuuva kila sevakah || 14

Prasanga war mit zwei Freunden aus einem anderen Land gekommen und war des Königs Diener.

सेवां च कुर्वतस्तस्य व्यतीतं वर्षपञ्चकम् । न स राजा ददौ किंचिन्निमित्तेऽप्युत्सवादिके ॥ १५

sevaam ca kurvatastasya vyatiitam varshapancakam | na sa raajaa dadau kimcinnimitte'pyutsavaadike || 15

Seinen Dienst hatte er schon ganze fünf Jahre lang versehen - aber der König gab ihm einfach nichts,

selbst wenn ein dafür geeignetes Fest anstand oder etwas in der Art.

स च तस्य न सम्प्राप विज्ञप्त्यवसरं प्रभोः । परिवारस्य दौरात्म्यात्सख्योः प्रेरयतोः सदा ॥ १६

sa ca tasya na sampraapa vijnaptyavasaram prabhoh | parivaarasya dauraatmyaatsakhyoh prerayatoh sadaa || 16

Weil die Dienerschaft so garstig war, fand er kein offenes Ohr dafür bei seinem Herrn,

obwohl die Freunde ihn dauernd ermutigten.

एकदा तस्य राज्ञस्य बालः पुत्रो व्यपद्यत । दुःखितं चैत्य सर्वेऽपि भृत्यास्तं पर्यवारयन् ॥ १७

ekadaa tasya raajnasya baalah putro vyapadyata | duhkhitam caitya sarve'pi bhrtyaastam paryavaarayan || 17

Dann geschah es eines Tages, daß der kleine Sohn des Königs starb.

Alle Diener kamen herbei und umstanden den Trauernden.

तन्मध्ये च प्रसङ्गाख्यः शोकादेव स सेवकः । सखिभ्यां वार्यमाणोऽपि राजानं तं व्यजिज्ञपत् ॥ १८

tanmadhye ca prasangaakhyah shokaadeva sa sevakah | sakhibhyaam vaaryamaano'pi raajaanam tam vyajijnapat || 18

Prasanga war auch unter ihnen. Aus Kummer sprach er den König an,

obwohl die Freunde ihn daran zu hindern suchten:

बहुकालं वयं देव सेवका न च नस्त्वया । दत्तं किंचित्तथापीह स्थिताः स्मस्त्वत्सुताशया ॥ १९

bahukaalam vayam deva sevakaa na ca nastvayaa | dattam kimcittathaapiiha sthitaah smastvatsutaashayaa || 19

"Wir sind schon so lange deine Diener, Herr, aber noch nie hast du uns etwas gegeben.

Wir sind dennoch geblieben aus Hoffnung auf deinen Sohn.

त्वया यदि न दत्तं तत्त्वत्पुत्रोऽस्मासु दास्यति । सोऽपि दैवेन नीतश्चेत्तन्नः किमिह साम्प्रतम् ॥ २०

tvayaa yadi na dattam tattvatputro'smaasu daasyati | so'pi daivena niitashcettannah kimiha saampratam || 20

Wenn du uns nichts gibst, wird er uns schon etwas geben.

Da er dir vom Schicksal genommen wurde - was sollen wir dann noch hier?

व्रजाम इति जल्पित्वा पतित्वा सोऽस्य पादयोः । राज्ञः प्रसङ्गो निरगात्सखिद्वययुतस्ततः ॥ २१

vrajaama iti jalpitvaa patitvaa so'sya paadayoh | raajnah prasango niragaatsakhidvayayutastatah || 21

Wir ziehen sofort weiter!" So sprach er und fiel dem König zu Füßen.

Dann entfernte er sich zusammen mit seinen beiden Freunden.

अहो पुत्रेऽपि बद्धास्थाः सेवका मे दृढा इमे । तदेते मम न त्याज्या इति संचिन्त्य तत्क्षणम् ॥ २२

aho putre'pi baddhaasthaah sevakaa me drdhaa ime | tadete mama na tyaajyaa iti samcintya tatkshanam || 22

Da überlegte der König: 'Ach so, auf meinen Sohn sich verlassend, sind sie mir treue Diener gewesen.

Ich darf sie nicht verlieren!'

स राजा तान्प्रसङ्गादीनानाय्यैव तथा धनैः । अपूरयद्यथा भूयो नैतान्दारिद्र्यमस्पृशत् ॥ २३

sa raajaa taanprasangaadiinaanaayyaiva tathaa dhanaih | apuurayadyathaa bhuuyo naitaandaaridryamasprshat || 23

Und so ließ er Prasanga und die anderen wieder herbeiholen. Er überschüttete sie mit so viel Geld,

daß die Armut sie fortan nie wieder heimsuchte.

एवं विचित्रा दृश्यन्ते स्वभावा देव देहिनाम् । यत्काले स नृपो नादादकाले तु ददौ तथा ॥ २४

evam vicitraa drshyante svabhaavaa deva dehinaam | yatkaale sa nrpo naadaadakaale tu dadau tathaa || 24

So verschieden sehen die Menschen ihren eigenen Zustand, Herr. Dieser König hat nichts gegeben,

als der Zeitpunkt richtig war, zum falschen Zeitpunkt aber gab er dann."

इत्याख्याय कथाख्यानपटुर्भूयः स गोमुखः । वत्सेश्वरसुतादेशादिमामकथयत्कथाम् ॥ २५

ityaakhyaaya kathaakhyaanapaturbhuuyah sa gomukhah | vatseshvarasutaadeshaadimaamakathayatkathaam || 25

Der geniale Geschichtenerzähler Gomukha erzählte die Episode so, daß er auf des Prinzen von Vatsa Veranlassung hin auch noch diese Geschichte hier erzählte:

आसीद्गङ्गातटे पूर्वं पूतपौरं तदम्बुभिः । सौराज्यरम्यं कनकपुराख्यं नगरोत्तमम् ॥ २६

aasiidgangaatate puurvam puutapauram tadambubhih | sauraajyaramyam kanakapuraakhyam nagarottamam || 26

Einst lag an den Ufern des Ganges die prächtige Stadt Kanakapura, die ihrer guten Regierung wegen so angenehm, und deren Bevölkerung von Gangeswasser gewaschen stets sauber war.

यत्र बन्धः कविगिरां छेदः पत्त्रेष्वदृश्यत । भङ्गोऽलकेषु नारीणां सस्यसंग्रहणे खलः ॥ २७

yatra bandhah kavigiraam chedah pattreshvadrshyata | bhango'lakeshu naariinaam sasyasamgrahane khalah || 27

Hier war die einzige Gefangenschaft die der Stimmen von Dichtern in den Handschriften, die einzige Verbiegung die in den Locken der Frauen, der einzige Streit ging um die Bergung des Getreides in der Kornkammer.

तत्र वासुकिनागेन्द्रतनयात्प्रियदर्शनात् । जातो यशोधराख्यायां राजपुत्र्यां महायशाः ॥ २८

tatra vaasukinaagendratanayaatpriyadarshanaat | jaato yashodharaakhyaayaam raajaputryaam mahaayashaah || 28

Priyadarshana, Sohn des Schlangenkönigs Vaasuki, hatte einst mit Prinzessin Yashodharaa den ruhmreichen

आसीत्कनकवर्षाख्यो नगरे नृपतिः पुरा । कृत्स्नभूभारवोढापि योऽशेषगुणभूषितः ॥ २९

aasiitkanakavarshaakhyo nagare nrpatih puraa | krtsnabhuubhaaravodhaapi yo'sheshagunabhuushitah || 29

König Kanakavarsha gezeugt, und der lebte in dieser Stadt. Zwar trug er die Last der ganzen Welt,

doch zeichnete er sich durch endlos viele Vorzüge aus.

लुब्धो यशसि न त्वर्थे भीतः पापान्न शत्रुतः । मूर्खः परापवादेषु न च शास्त्रेषु योऽभवत् ॥ ३०

lubdho yashasi na tvarthe bhiitah paapaanna shatrutah | muurkhah paraapavaadeshu na ca shaastreshu yo'bhavat || 30

An Ruhm interessiert, nicht am Geld. Die Sünde fürchtend, nicht den Feind.

Begriffsstutzig beim Verleumden von anderen, nicht aber, was die Lehren anging - so einer war er.

अल्पत्वं यस्य कोपेऽभून्न प्रसादे महात्मनः । शापे च बद्धमुष्टित्वं न दाने धीरचेतसः ॥ ३१

alpatvam yasya kope'bhuunna prasaade mahaatmanah | shaape ca baddhamushtitvam na daane dhiiracetasah || 31

Des Hochherzigen Kleinlichkeit galt dem Zorn, nicht der Gunst.

Verwünschungen verschloss der Willensstarke in der Faust, die er beim Geben öffnete.

येनात्यद्भुतरूपेण रक्षता चाखिलं जगत् । मारव्यथाकुलश्चक्रे दृष्टेनैवाबलाजनः ॥ ३२

yenaatyadbhutaruupena rakshataa caakhilam jagat | maaravyathaakulashcakre drshtenaivaabalaajanah || 32

Dieser Beschützer der ganzen Welt war dermaßen gutaussehend, daß schon bei seinem Anblick das schwache Geschlecht vor Liebeslust ein Beben überkam.

स कदाचिच्छरत्काले सोष्मण्युन्मदवारणे । राजहंसपरिवारे सोत्सवानन्दितप्रजे ॥ ३३

sa kadaaciccharatkaale soshmanyunmadavaarane | raajahamsaparivaare sotsavaananditapraje || 33

Einmal, als die Elefanden vor Hitze verrückt wurden, die Schwäne in Schwärmen herbeiflogen

und das Volk sich auf Jahrmärkten tummelte, im Herbst also,

आत्मतुल्यगुणे रन्तुं चित्रप्रासादमाविशत् । आकृष्टकमलामोदवहन्मारुतशीतलम् ॥ ३४

aatmatulyagune rantum citrapraasaadamaavishat | aakrshtakamalaamodavahanmaarutashiitalam || 34

der Vorzüge hatte, wie er selbst, der Elefantenbullen bändigt, den Vasallen umschwärmen, und dem die Untertanen zujubeln, besuchte er, um sich zu zerstreuen, eine Gemäldegalerie, die Lotusdüfte mit sich führende Winde kühlten.

तत्र निर्वर्णयन्यावत्तच्चित्रं स प्रशंसति । तावत्प्रविश्य भूपं तं प्रतीहारो व्यजिज्ञपत् ॥ ३५

tatra nirvarnayanyaavattaccitram sa prashamsati | taavatpravishya bhuupam tam pratiihaaro vyajijnapat || 35

Während er dort die Bilder begutachtete und billigte, kam der Torwächter herein und meldete dem König:

इहागतो विदर्भेभ्योऽपूर्वश्चित्रकरः प्रभो । अनन्यसममात्मानं चित्रकर्मण्युदाहरन् ॥ ३६

ihaagato vidarbhebhyo'puurvashcitrakarah prabho | ananyasamamaatmaanam citrakarmanyudaaharan || 36

"Herr, ein einzigartiger Maler ist aus Vidarbha angereist!

Er prahlt damit, daß kein anderer Maler ihm das Wasser reichen kann.

रोलदेवाभिधानेन सिंहद्वारेऽत्र तेन च । एतद्देवाभिलिख्याद्य चीरिकोल्लम्बिता किल ॥ ३७

roladevaabhidhaanena simhadvaare'tra tena ca | etaddevaabhilikhyaadya ciirikollambitaa kila || 37

Und genau das hat dieser Roladeva, so heißt er, heute auf einen Zettel geschrieben und ans Löwentor genagelt!"

तच्छ्रुत्वैवादराद्भूपेनादिष्टानयनं स तम् । आनिनाय प्रतीहारो गत्वा चित्रकरं क्षणात् ॥ ३८

tacchrutvaivaadaraadbhuupenaadishtaanayanam sa tam | aaninaaya pratiihaaro gatvaa citrakaram kshanaat || 38

Als der König das hörte, befahl er aus Ehrfurcht ihn holen zu lassen.

Der Torwärter ging auch sofort los um ihn herbeizubringen.

स प्रविश्य ददर्शात्र चित्रालोकनलीलया । स्थितं कनकवर्षं तं नृपं चित्रकरो रहः ॥ ३९

sa pravishya dadarshaatra citraalokanaliilayaa | sthitam kanakavarsham tam nrpam citrakaro rahah || 39

Als der Maler eintrat, bemerkte er, wie König Kanakavarsha

sich beim Betrachten der Bilder in privater Runde verlustierte:

वरनारीकुचोत्सङ्गसमर्पिततनूभरम् । सहेलोदञ्चितकरोपात्तताम्बूलवीटिकम् ॥ ४०

varanaariikucotsangasamarpitatanuubharam | sahelodancitakaropaattataambuulaviitikam || 40

den Oberkörper an Brüste und Schöße prächtiger Frauen gelehnt,

mit lässig erhobner Hand nach einem Betelnussröllchen greifend.

प्रणम्य चोपविष्टस्तं राजानं विहितादरम् । शनैर्विज्ञापयामास रोलदेवः स चित्रकृत् ॥ ४१

pranamya copavishtastam raajaanam vihitaadaram | shanairvijnaapayaamaasa roladevah sa citrakrt || 41

Der Maler verneigte sich vor dem König, der auch ihm die Ehre erwies.

Roladeva ließ sich nieder und sprach, seine Worte sorgfältig wählend:

चीरिकोल्लम्बिता देव त्वत्पादाब्जदिदृक्षया । मया न विज्ञानमदात्तत्क्षन्तव्यमिदं मम ॥ ४२

ciirikollambitaa deva tvatpaadaabjadidrkshayaa | mayaa na vijnaanamadaattatkshantavyamidam mama || 42

"Den Zettel, o Gebieter, bracht ich an aus Sehnsucht nach Euren Fußlotussen,

nicht aus Stolz auf meine Kunst. Bitte verzeiht!

आदिश्यतां च चित्रे किमालिखामिह रूपकम् । भवत्वेतत्कलाशिक्षायत्ने मे सफलः प्रभो ॥ ४३

aadishyataam ca citre kimaalikhaamiha ruupakam | bhavatvetatkalaashikshaayatne me saphalah prabho || 43

Weist mich an, welche schöne Form ich im Bild festhalten soll.

Möge die Mühsal beim Erlernen dieser Kunst Früchte tragen, o Herr!"

इति चित्रकरेणोक्ते स राजा निजगाद तम् । उपाध्याय यथाकामं किंचिदालिख्यतां त्वया ॥ ४४

iti citrakarenokte sa raajaa nijagaada tam | upaadhyaaya yathaakaamam kimcidaalikhyataam tvayaa || 44

Auf diese Bitte des Malers erwiderte der König: "Meister, male irgendwas wozu du Lust hast.

ह्लादयामो वयं चक्षुर्भ्रान्तिस्त्वत्कौशले तु का । इत्युक्ते तेन राज्ञात्र तत्पार्श्वस्था बभाषिरे ॥ ४५

hlaadayaamo vayam cakshurbhraantistvatkaushale tu kaa | ityukte tena raajnaatra tatpaarshvasthaa babhaashire || 45

Wir wollen unsere Augen laben ! Welchen Zweifel sollte es an deiner Fertigkeit geben!"

Kaum hatte der König das gesagt, krähten schon die Höflinge:

राजैवालिख्यतामन्यैर्विरूपैः किं प्रयोजनम् । तच्छ्रुत्वा चित्रकृत्तुष्टः स तं राजानमालिखत् ॥ ४६

raajaivaalikhyataamanyairviruupaih kim prayojanam | tacchrutvaa citrakrttushtah sa tam raajaanamaalikhat || 46

"Male er den König! Welchen Nutzen hätten andere, Häßlichere!"

Der Maler hatte verstanden. Froh machte er sich ans Werk, den König zu portraitieren:

तुङ्गेन नासावंशेन दीर्घरक्तेन चक्षुषा । विपुलेन ललाटेन कुन्तलैः कुञ्चितासितैः ॥ ४७

tungena naasaavamshena diirgharaktena cakshushaa | vipulena lalaatena kuntalaih kuncitaasitaih || 47

mit prominentem Nasenrücken, ovalen, roten Augen, hoher Stirn, gelockten schwarzen Haaren,

विस्तीर्णेनोरसा रूढबाणादिव्रणशोभिना । भुजजुग्मेन दिग्दन्तिकराकारेण हारिणा ॥ ४८

vistiirnenorasaa ruudhabaanaadivranashobhinaa | bhujajugmena digdantikaraakaarena haarinaa || 48

mit ausladender Brust, geziert von vernarbten Wunden, die Pfeile und Speere schlugen, mit zwei stattlichen Armen - Rüssel geradezu der die Weltgegenden stemmenden Elefanten,

मध्येन मुष्टिमेयेन केसरीन्द्रकिशोरकैः । उपायनीकृतेनेव पराक्रमपराजितैः ॥ ४९

madhyena mushtimeyena kesariindrakishorakaih | upaayaniikrteneva paraakramaparaajitaih || 49

mit einer Taille, mit nur einer Hand zu umspannen, als hätten von seiner Macht überwältigte

Löwenjunge sie ihm geschenkt,

यौवनद्विरदालाननिभेनोरुयुगेन च । अशोकपल्लवनिभेनाङ्घ्रियुग्मेन चारुणा ॥ ५०

yauvanadviradaalaananibhenoruyugena ca | ashokapallavanibhenaanghriyugmena caarunaa || 50

mit zwei Schenkeln wie Pfosten für die Elefanten der Jugend, mit zwei Füßen, so anmutig wie Ashokabaumtriebe.

दृष्ट्वैव स्वानुरूपेन रूपेनालिखितं नृपम् । साधुवादं ददुः सर्वे तस्य चित्रकृतस्तदा ॥ ५१

drshtvaiva svaanuruupena ruupenaalikhitam nrpam | saadhuvaadam daduh sarve tasya citrakrtastadaa || 51

Alle bemerkten, daß der gemalte König ein Ebenbild seiner selbst war. Sie spendeten dem Maler viel Lob

जगदुस्तं च नेच्छामो द्रष्टुमेकाकिनं प्रभुम् । चित्रभित्तौ तदेतस्यामेतास्वालिखितास्विह ॥ ५२

jagadustam ca necchaamo drashtumekaakinam prabhum | citrabhittau tadetasyaametaasvaalikhitaasviha || 52

und riefen: "Wir wollen den König nicht allein auf deiner Leinwand sehen. Hier gehört noch eine dazugemalt,

राज्ञीषु मध्यादेकां त्वं सुविचार्यानुरूपिकाम् । लिखोपाध्याय पार्श्वेऽस्य पूर्णो नेत्रोत्सवोऽस्तु नः ॥ ५३

raajniishu madhyaadekaam tvam suvicaaryaanuruupikaam | likhopaadhyaaya paarshve'sya puurno netrotsavo'stu nah || 53

wähle also unter den Königinnen sorgfältig die aus, die so schön ist wie er!

Mit ihr an seiner Seite, o Malermeister, ist unsere Augenweide komplett."

तच्छ्रुत्वा स विलोक्यात्र चित्रं चित्रकरोऽब्रवीत् । भूयसीष्वपि नैतासु तुल्या राज्ञोऽस्ति काचन ॥ ५४

tacchrutvaa sa vilokyaatra citram citrakaro'braviit | bhuuyasiishvapi naitaasu tulyaa raajno'sti kaacana || 54

Nach dieser Aufforderung sah der Maler sich das Bild noch einmal an und sprach:

"Unter den werten Damen hier ist keine, die dem König gleicht.

जाने च पृथ्व्यामेवास्य तुल्यरूपास्ति नाङ्गना । अस्त्येका राजपुत्री तु शृणुताख्यामि तां च वः ॥ ५५

jaane ca prthvyaamevaasya tulyaruupaasti naanganaa | astyekaa raajaputrii tu shrnutaakhyaami taam ca vah || 55

Ich kenne auch auf der ganzen Welt keine Frau, die so schön ist, wie er.

Da wäre allerdings noch eine Pronzessin. Hört zu, ich erzähl euch von ihr:

विदर्भेष्वस्ति नगरं श्रीमत्कुण्डिनसंज्ञकम् । देवशक्तिरिति ख्यातस्तत्रास्ति च महीपतिः ॥ ५६

vidarbheshvasti nagaram shriimatkundinasamjnakam | devashaktiriti khyaatastatraasti ca mahiipatih || 56

Im Land von Vidarbha liegt die reiche Stadt Kundina. Der König dort heißt Devashakti.

तस्यानन्तवतीत्यस्ति राज्ञी प्राणाधिकप्रिया । तस्यां तस्य सुतोत्पन्ना नाम्ना मदनसुन्दरी ॥ ५७

tasyaanantavatiityasti raajnii praanaadhikapriyaa | tasyaam tasya sutotpannaa naamnaa madanasundarii || 57

Anantavati ist seine Königin, die er mehr liebt als sein Leben. Und die gebar ihm ihre Tochter Madanasundari.

यस्या वर्णयितुं रूपमेकया जिह्वयानया । मादृशः कः प्रगल्भेत किं त्वेतावद्वदाम्यहम् ॥ ५८

yasyaa varnayitum ruupamekayaa jihvayaanayaa | maadrshah kah pragalbheta kim tvetaavadvadaamyaham || 58

Wie sollte die eine Zunge, die ich habe, genügen, ihre Schönheit zu beschreiben? So viel aber will ich sagen:

तां निर्माय विधिर्मन्ये संजातेच्छोऽपि तद्रसात् । निर्मातुमन्यां तद्रूपां युगैरपि न वेत्स्यति ॥ ५९ 

taam nirmaaya vidhirmanye samjaateccho'pi tadrasaat | nirmaatumanyaam tadruupaam yugairapi na vetsyati || 59

Als er sie schuf, war der Schöpfer so begeistert von ihr, daß er den Wunsch in sich aufsteigen fühlte,

noch so eine wie sie zu gestalten. Nur schafft er das im Lauf dieser Weltzeitalter nicht mehr.

सैकास्य राज्ञः सदृशी पृथिव्यां राजकन्यका । रूपलावण्यविनयैर्वयसा च कुलेन च ॥ ६०

saikaasya raajnah sadrshii prthivyaam raajakanyakaa | ruupalaavanyavinayairvayasaa ca kulena ca || 60

Diese Königstochter ist auf der Welt die einzige, die zu unserem König hier paßt,

was Statur, Schönheit, Sittsamkeit, Alter und Geblüt angeht.

अहं तया हि तत्रस्थः कदाचित्प्रेष्य चेटिकाम् । आहूतोऽन्तःपुरं तस्या राजपुत्र्या गतोऽभवम् ॥ ६१

aham tayaa hi tatrasthah kadaacitpreshya cetikaam | aahuuto'ntahpuram tasyaa raajaputryaa gato'bhavam || 61

Einst, als ich mich dort aufhielt, ließ die Prinzessin mich durch eine Magd in ihr Frauenhaus bitten.

Dort trat ich also ein

तत्रापशमहं तां च चन्दनार्द्रविलेपनाम् । मृणालहारां बिसिनीपत्त्रशय्याविवर्तिनीम् ॥ ६२

tatraapashamaham taam ca candanaardravilepanaam | mrnaalahaaraam bisiniipattrashayyaavivartiniim || 62

und gewahrte sie mit Sandelcreme gesalbt, eine Kette aus Lotusfasern tragend,

sich auf einem Bett aus Lotusblättern wälzend,

कदलीपत्त्रपवनैर्वीज्यमानां सखीजनैः । पाण्डुक्षामामभिव्यक्तस्मरसंज्वरलक्षणाम् ॥ ६३

kadaliipattrapavanairviijyamaanaam sakhiijanaih | paandukshaamaamabhivyaktasmarasamjvaralakshanaam || 63

von ihren Freundinnen gekühlt mit Fächern aus Wegerichblättern,

bleich und abgezehrt, wies sie deutliche Anzeichen fiebriger Liebesqual auf.

हे सख्यश्चन्दनालेपकदलीदलमारुतैः । कृतमेभिः किमेतेन विफलेन श्रमेण वः ॥ ६४

he sakhyashcandanaalepakadaliidalamaarutaih | krtamebhih kimetena viphalena shramena vah || 64

"He Mädchen, genug des Herumfächelns mit den Wegerichblättern, der Sandelschmiere!

Ihr bemüht euch vergebens.

एते हि मन्दपुण्यां मां दहन्ति शिशिरा अपि । एवं निवारयन्तीं च सखीराश्वासनाकुलाः ॥ ६५

ete hi mandapunyaam maam dahanti shishiraa api | evam nivaarayantiim ca sakhiiraashvaasanaakulaah || 65

Obgleich kühl, entfachen sie erst die Glut, unter der ich so leide!"

Verwirrt setzten die Mägde die Widerspenstige schnell wieder auf.

विलोक्य तदवस्थां तां तद्वितर्कसमाकुलः । कृतप्रणामस्तस्याश्च पुरतोऽहमुपाविशम् ॥ ६६

vilokya tadavasthaam taam tadvitarkasamaakulah | krtapranaamastasyaashca purato'hamupaavisham || 66

Als ich sie in diesem Zustand sah, versuchte ich den Grund dafür zu finden.

Nach einer tiefen Verbeugung setzte ich mich vor sie hin.

उपाध्यायेदृगालिख्य चित्रे मे देहि रूपकम् । इत्युक्त्वा वेपमानेन पाणिना धृतवर्तिना ॥ ६७

upaadhyaayedrgaalikhya citre me dehi ruupakam | ityuktvaa vepamaanena paaninaa dhrtavartinaa || 67

"Meister, mal jetzt einen, der so schön ist wie ich, und gib mir das Bild!"

Nach diesen Worten brachte sie ihre zitternde Hand zur Ruhe,

शनैरालिख्य सा भूमौ दर्शयन्ती नृपात्मजा । अलेखयन्मया कंचिद्युवानं रूपवत्तरम् ॥ ६८

shanairaalikhya saa bhuumau darshayantii nrpaatmajaa | alekhayanmayaa kamcidyuvaanam ruupavattaram || 68

und nach dem, was die Königstochter auf dem Boden skizzierte,

malte ich nach und nach einen stattlichen jungen Mann.

आलिख्य सुन्दरं तं च देव चिन्तितवानहम् । काम एवानया साक्षादयमालेखितो मया ॥ ६९

aalikhya sundaram tam ca deva cintitavaanaham | kaama evaanayaa saakshaadayamaalekhito mayaa || 69

Und als ich den schönen Burschen gemalt hatte, o Gebieter, dachte ich mir:

'Sie hat mich soeben Kama, den Liebesgott persönlich, malen lassen!

किं तु पुष्पमयश्चापो हस्ते यन्नास्य लेखितः । तेन जाने न कामोऽयं तद्रूपः कोऽप्यसौ युवा ॥ ७०

kim tu pushpamayashcaapo haste yannaasya lekhitah | tena jaane na kaamo'yam tadruupah ko'pyasau yuvaa || 70

Doch den Blütenbogen hielt er nicht in der Hand. Demnach wußte ich,

daß ich nicht Kama gemalt hatte. Welcher junge Mann hatte hier Form angenommen?

अयं च नूनमनया दृष्टः क्वापि श्रुतोऽपि वा । एतन्निबन्धनं चेदमस्याः स्मरविजृम्भितम् ॥ ७१

ayam ca nuunamanayaa drshtah kvaapi shruto'pi vaa | etannibandhanam cedamasyaah smaravijrmbhitam || 71

Und wo nur hatte sie ihn gesehen oder von ihm gehört?

Kama, die Liebe selbst, muß die Grundlage für ihre Eingebung gewesen sein!

तदितो मेऽपयातव्यमुग्रदण्डो ह्ययं नृपः । एतत्पिता देवशक्तिर्बुद्ध्वेदं न क्षमते मे ॥ ७२

tadito me'payaatavyamugradando hyayam nrpah | etatpitaa devashaktirbuddhvedam na kshamate me || 72

Darum muß ich auch von hier verschwinden, denn der König führt ein strenges Regiment.

Wenn ihr Vater Devashakti erfährt, was ich hier mache, wird er das nicht länger dulden!'

इत्यालोच्येव नत्वा तामहं मदनसुन्दरीम् । राजकन्यां निरगमं तया सम्मानितस्ततः ॥ ७३

ityaalocyeva natvaa taamaham madanasundariim | raajakanyaam niragamam tayaa sammaanitastatah || 73

Nach diesen Überlegungen verneigte ich mich vor Prinzessin Madanasundari

und trat, auch von ihr gebührend verabschiedet, ins Freie.

श्रुतं चात्र महाराज मया परिजनान्मिथः । स्वैरं कथयतो यत्सा सानुरागा श्रुते त्वयि ॥ ७४

shrutam caatra mahaaraaja mayaa parijanaanmithah | svairam kathayato yatsaa saanuraagaa shrute tvayi || 74

Doch hörte ich dort, Großer König, die Mägde ungezwungen miteinander plaudern:

Sie brauchte nur von dir zu hören, um verliebt in dich zu sein.

ततश्चित्रपटे गुप्तं लिखितां तां नृपात्मजाम् । आदायाहं भवत्पादमूलं त्वरितमागतः ॥ ७५

tatashcitrapate guptam likhitaam taam nrpaatmajaam | aadaayaaham bhavatpaadamuulam tvaritamaagatah || 75

Da malte ich die Königstochter heimlich auf eine Bildleinwand

und eilte hierher, um sie Euch, mein Herr, zu Füßen zu legen.

दृष्ट्वा च देवस्याकारं निवृत्तः संशयो मम । देव एव तया चित्रे मद्धस्तेनाभिलेखितः ॥ ७६

drshtvaa ca devasyaakaaram nivrttah samshayo mama | deva eva tayaa citre maddhastenaabhilekhitah || 76

Und als ich Euch leibhaftig vor mir sah, war mein Zweifel verflogen:

Ihr seid es, den sie durch meine Hand auf die Leinwand malen ließ.

सा चासकृन्न सदृशी शक्या लिखितुमित्यहम् । चित्रे देवस्य पार्श्वे तां न लिखामि समामपि ॥ ७७

saa caasakrnna sadrshii shakyaa likhitumityaaham | citre devasya paarshve taam na likhaami samaamapi || 77

Ich kann sie auch nicht mehrmals ähnlich schön malen.

Darum möchte ich sie lieber nicht an Eurer Seite porträtieren."

इत्युक्तवन्तं तं रोलदेवं राजा जगाद सः । तर्हि त्वया सा तच्चित्रपटस्था दर्श्यतामिति ॥ ७८

ityuktavantam tam roladevam raajaa jagaada sah | tarhi tvayaa saa taccitrapatasthaa darshyataamiti || 78

Auf Roladevas Worte erwiderte der König: "Dann zeig sie uns, wie du sie auf deinem Bild gemalt hast!"

ततो वल्गुलिकातस्तं कृष्ट्वा पटमदर्शयत् । स चित्रकृत्तां चित्रस्थां राज्ञे मदनसुन्दरीम् ॥ ७९

tato valgulikaatastam krshtvaa patamadarshayat | sa citrakrttaam citrasthaam raajne madanasundariim || 79

Da zog der Maler eine Leinwandrolle aus seiner Ziegenledertasche hervor

und zeigte dem König die von ihm portraitierte Madanasundari.

राजा कनकवर्षोऽपि तां स चित्रगतामपि । विचित्ररूपामालोक्य सद्यः स्मरवशं ययौ ॥ ८०

raajaa kanakavarsho'pi taam sa citragataamapi | vicitraruupaamaalokya sadyah smaravasham yayau || 80

Kaum hatte König Kanakavarsha gesehen, wie traumhaft schön sie sogar auf einem Bild sein konnte,

da eilte er auch schon dem Wunsch des Liebesgottes voraus.

बहुना हेम्ना चित्रकरं स तम् । आत्तप्रियाचित्रपटो विवेशाभ्यन्तरं नृपः ॥ ८१

bahunaa hemnaa citrakaram sa tam | aattapriyaacitrapato viveshaabhyantaram nrpah || 81

Er belohnte den Maler mit reichlich Gold und nahm das Bildnis seiner Liebsten,

um sich in seine Privatgemächer zurückzuziehen.

तत्र तद्रूपलावण्यदर्शनात्तृप्तलोचनः । त्यक्तसर्वक्रियस्तस्थौ तदेकमयमानसः ॥ ८२

tatra tadruupalaavanyadarshanaattrptalocanah | tyaktasarvakriyastasthau tadekamayamaanasah || 82

Dort drehte sein Sinnen und Trachten sich nur noch um sie, sodaß er all seine Geschäfte vernachlässigte,

weil er seine Augen am Anblick ihrer reizenden Schönheit labte.

बबाधे धैर्यहारी तं निघ्नंल्लब्धान्तरः शरैः । रूपस्पर्धासमुद्भूतमात्सर्य इव मन्मथः ॥ ८३

babaadhe dhairyahaarii tam nighnamllabdhaantarah sharaih | ruupaspardhaasamudbhuutamaatsarya iva manmathah || 83

Fast schien es, als ob der Liebesgott, eifersüchtig und aus Neid auf Kanakavarshas Statur,

erst seine Festigkeit beseitigend, dann seine innere Unterwerfung erzwingend ihn nun mit Pfeilen peinigte.

या दत्ता रूपलुब्धानां स्मरार्तिस्तेन योषिताम् । फलितेव च सैवास्य शतशाखं महीक्षितः ॥ ८४

yaa dattaa ruupalubdhaanaam smaraartistena yoshitaam | phaliteva ca saivaasya shatashaakham mahiikshitah || 84

Die Liebespein, die der König allen auf seine Männlichkeit versessenen Frauen zugefügt,

wurde ihm hundertfach heimgezahlt.

ततो दिनैश्च विरहक्षामपान्दुः शशंस सः । आप्तेभ्यः सचिवेभ्यस्तत्पृच्चद्भ्यःस्वं मनोगतम् ॥ ८५

tato dinaishca virahakshaamapaanduh shashamsa sah | aaptebhyah sacivebhyastatprcchadbhyah svam manogatam || 85

All die Tage von der Trennung bleich und abgezehrt, eröffnete er den versammelten Ministern,

als die ihn fragten, was ihm auf dem Herzen lag.

मन्त्रयित्वा च तैः साकं कन्यां मदनसुन्दरीम् । याचितुं प्राहिणोद्दूतं स रज्ञे देवशक्तये ॥ ८६

mantrayitvaa ca taih saakam kanyaam madanasundariim | yaacitum praahinodduutam sa rajne devashaktaye || 86

Nach einer Beratung mit ihnen entsandte er einen Boten zu König Devashakti.

Der sollte um die Hand der Jungfrau Madanasundari anhalten.

संगमस्वामिनामानं कालज्ञं कार्यवेदिनम् । विप्रमाप्तं कुलीनं च मधुरोदात्तभाषिणम् ॥ ८७

samgamasvaaminaamaanam kaalajnam kaaryavedinam | vipramaaptam kuliinam ca madhurodaattabhaashinam || 87

Es handelte sich um den Meisterkuppler Samgamasvami, der den rechten Moment kannte, wußte, was zu tun war, ein fähiger Brahmane aus gutem Hause und routinierter Süßholzraspler.

स गत्वा सुमहार्हेण विप्रः परिकरेण तान् । विदर्भान्संगमस्वामी प्राविशत्कुण्डिनं पुरम् ॥ ८८

sa gatvaa sumahaarhena viprah parikarena taan | vidarbhaansamgamasvaamii praavishatkundinam puram || 88

Dieser Brahmane Samgamasvami also ritt mit protzigem Gefolge in Vidarbhas Hauptstadt Kundina ein.

यथावत्तत्र राजानं देवशक्तिं ददर्श तम् । स स्वामिनोऽर्थे तस्माच्च प्रार्थयामास तत्सुताम् ॥ ८९

yathaavattatra raajaanam devashaktim dadarsha tam | sa svaamino'rthe tasmaacca praarthayaamaasa tatsutaam || 89

Dort hatte er eine Audienz bei König Devashakti, während der er

im Sinne seines Herrn um die Hand seiner Tochter anhielt.

देया तावन्मयान्यस्मै दुहितैषा स चोचितः । भूपः कनकवर्षोऽस्मादृशोऽप्येतां च याचते ॥ ९०

deyaa taavanmayaanyasmai duhitaishaa sa cocitah | bhuupah kanakavarsho'smaadrsho'pyetaam ca yaacate || 90

'Irgendwem muß ich meine Tochter ja geben, und dieser König Kanakavarsha gefällt mir.

Er ist mir ebenbürtig. Und jetzt läßt er um ihre Hand anhalten.

तदेतस्मै ददाम्येनामिति सम्मन्त्र्य सोऽपि च । श्रद्दधे देवशक्तिस्तत्संगमस्वामिनो वचः ॥ ९१

tadetasmai dadaamyenaamiti sammantrya so'pi ca | shraddadhe devashaktistatsamgamasvaamino vacah || 91

Ich gebe sie ihm auch', überlegte Devashakti. Außerdem glaubte er Samgamasvamis Worten.

दर्शयामास तस्मै च तस्या रूपमिवाद्भुतम् । नृत्तं मदनसुन्दर्याः सुतायाः स महीपतिः ॥ ९२

darshayaamaasa tasmai ca tasyaa ruupamivaadbhutam | nrttam madanasundaryaah sutaayaah sa mahiipatih || 92

Der König zeigte ihm auch, wie wunderschön seine Tochter Madanasundari tanzen konnte.

ततस्तद्दर्शनप्रीतं संगमस्वामिनं स तम् । प्रतिपन्नसुतादानः सम्मान्य प्राहिणोन्नृपः ॥ ९३

tatastaddarshanapriitam samgamasvaaminam sa tam | pratipannasutaadaanah sammaanya praahinonnrpah || 93

Samgamasvami gefiel die Darbietung. Da versprach der König seine Tochter wegzugeben,

erwies ihm alle Ehre und entließ ihn.

निश्चित्य लग्नमुद्वाहहेतोरागम्यतामिह । संदिश्येति समं तेन प्रतिदूतं ससर्ज च ॥ ९४

nishcitya lagnamudvaahahetoraagamyataamiha | samdishyeti samam tena pratiduutam sasarja ca || 94

Außerdem schickte er einen Gegenboten mit, dem er auftrug:

"Lass sie dort einen günstigen Zeitpunkt bestimmen und komm dann zur Hochzeit zurück!"

आगत्य संगमस्वामी प्रतिदूतयुतोऽथ सः । राज्ञे कनकवर्षाय सिद्धं कार्यं न्यवेदयत् ॥ ९५

aagatya samgamasvaamii pratiduutayuto'tha sah | raajne kanakavarshaaya siddham kaaryam nyavedayat || 95

Also ritt Samgamasvami mit dem Gegenboten zum König zurück

und meldete Kanakavarsha die erfolgreiche Erledigung seines Auftrags.

ततो लग्नं विनिश्चित्य प्रतिदूतं प्रपूज्य तम् । असकृत्तां च विज्ञाय रक्तां मदनसुन्दरीम् ॥ ९६

tato lagnam vinishcitya pratiduutam prapuujya tam | asakrttaam ca vijnaaya raktaam madanasundariim || 96

Der richtige Zeitpunkt wurde bestimmt und der König erwies dem Botschafter die Ehre.

Dieser berichtete wiederholt, wie verliebt Madanasundari in ihn war.

तद्विवाहाय दुर्वारवीर्यो निःशङ्कमानसः । राजा कनकवर्षोऽसौ प्रायात्तत्कुण्डिनं पुरम् ॥ ९७

tadvivaahaaya durvaaraviiryo nihshankamaanasah | raajaa kanakavarsho'sau praayaattatkundinam puram || 97

Also ritt König Kanakavarsha nach Kundina, um sie zu ehelichen.

Fest war sein Herz und sein Mannesmut unwiderstehlich.

अशीकलहयारूढः प्रत्यन्तारण्यवासिनः । प्राणिप्राणहरान्निघ्नन्सिंहादीञ्शबरानिव ॥ ९८

ashiialahayaaruudhah pratyantaaranyavaasinah | praanipraanaharaannighnamsimhaadiinshabaraaniva || 98

Auf seinem Ross Ashiikala reitend vertrieb er die Eingeborenen aus den Grenzwäldern

und brachte Löwen und anderes Wildgetier zur Strecke.

विदर्भान्प्राप्य नगरं कुण्डिनं तद्विवेश सः । निर्गतेनाग्रतो राज्ञा सहितो देवशक्तिना ॥ ९९

vidarbhaanpraapya nagaram kundinam tadvivesha sah | nirgatenaagrato raajnaa sahito devashaktinaa || 99

Als er Vidarbha erreicht hatte, kam König Devashakti ihm schon entgegengeritten.

Mit ihm zusammen ritt er sodann in Kundina ein.

तत्र पौरपुरंध्रीणां विलब्धनयनोत्सवः । सज्जितोद्वाहसम्भारं प्राविशद्राजमन्दिरम् ॥ १००

tatra paurapuramdhriinaam vilabdhanayanotsavah | sajjitodvaahasambhaaram praavishadraajamandiram || 100

Den Frauen der Stadt die Augenweide seines Anblicks vorenthaltend

betrat er sofort den Königspalast, wo schon Hochzeitsvorbereitungen getroffen wurden.

विश्राम्यति स्म तत्रैतत्स दिनं सपरिच्छदः । देवशक्तिनृपोदारकृताचारानुरञ्जितः ॥ १०१

vishraamyati sma tatraitatsa dinam saparicchadah | devashaktinrpodaarakrtaacaaraanuranjitah || 101

Dort erholte er sich einen Tag lang mit seinem Gefolge

und genoss die edle Behandlung, die König Devashakti ihm angedeihen ließ.

अन्येद्युर्देवशक्तिस्तां तस्मै मदनसुन्दरीं । सुतां रज्यैकशेषेण सर्वस्वेन समं ददौ ॥ १०२

anyedyurdevashaktistaam tasmai madanasundariim | sutaam rajyaikasheshena sarvasvena samam dadau || 102

Am folgenden Tag überreichte Devashakti ihm persönlich seine Tochter Madanasundari

mit allem - bis auf die Reichsherrschaft.

स्थित्वा च तत्र सप्ताहं स राजा नगरं निजम् । आगात्कनकवर्षोऽथ नववध्वा समं तया ॥ १०३

sthitvaa ca tatra saptaaham sa raajaa nagaram nijam | aagaatkanakavarsho'tha navavadhvaa samam tayaa || 103

Nachdem König Kanakavarsha sieben Tage dort verweilt hatte,

ritt er mit seiner neuen Frau in seine Heimatstadt zurück.

प्राप्ते कान्तायुते तस्मिञ्जगदानन्ददायिनि । सकौमुदीके शशिनीवासीत्तत्सोत्सवं पुरम् ॥ १०४

praapte kaantaayute tasminjagadaanandadaayini | sakaumudiike shashiniivaasiittatsotsavam puram || 104

Als er mit seiner Geliebten, der Welt Freude schenkend, wie der Mond mit seinem Schein ankam,

war die Stadt bereits in Feierlaune.

साथ प्राणाधिका तस्य राज्ञो मदनसुन्दरी । आसीद्बह्ववरोधस्याप्यच्युतस्येव रुक्मिणी ॥ १०५

saatha praanaadhikaa tasya raajno madanasundarii | aasiidbahvavarodhasyaapyacyutasyeva rukminii || 105

Da wurde Madanasundari - dem König lieber als sein Leben, obwohl er einen ganzen Harem voll hatte,

gleichsam zu Krishnas Rukmini.

अन्योन्यवदनासक्तलोचनैः स्मरसायकैः । कीलिताविव तौ चास्तां दम्पती चारुपक्ष्मभिः ॥ १०६

anyonyavadanaasaktalocanaih smarasaayakaih | kiilitaaviva tau caastaam dampatii caarupakshmabhih || 106

Die Eheleute hingen mit den Augen einer an des anderen Antlitz,

in das die langen Wimpern tief eingedrungen schienen, als wären sie Pfeile des Liebesgottes.

एकदा चाजगामात्र विकसत्केसरावलिः । दलयन्मानिनीमानमातङ्गं मधुकेसरी ॥ १०७

ekadaa caajagaamaatra vikasatkesaraavalih | dalayanmaaniniimaanamaatangam madhukesarii || 107

In der Zwischenzeit kam der Löwe des Frühlings, sein Mähnenbündel schüttelnd,

die sich würdevoll dünkende Elefantenkuh zerreißend.

लग्नालिमालामौर्वीकाः पुष्पेषोः कुसुमाकरः । सज्जीचकार चोत्फुल्लचूतवल्लीधनुर्लताः ॥ १०८

lagnaalimaalaamaurviikaah pushpeshoh kusumaakarah | sajjiicakaara cotphullacuutavalliidhanurlataah || 108

Der Blüten verstreuende Garten hielt schon erblühte Mangobaumbögen für den Liebesgott bereit,

die Bogensehnen wie Murublumenketten mit Bienen dicht besetzt.

ववौ चोपवनानीव चेतांस्यध्वगयोषिताम् । समुद्दीपितकामानि कम्पयन्मलयानिलः ॥ १०९

vavau copavanaaniiva cetaamsyadhvagayoshitaam | samuddiipitakaamaani kampayanmalayaanilah || 109

Wind von den Malayabergen umwehte die Vorgärten

wie die vor Liebe lauter klopfenden Herzen der Frauen von Reisenden.

पूरा नदीनां पुष्पाणि तरूणां शशिनः कलाः । क्षीणानि पुनरायान्ति यौवनानि न देहिनाम् ॥ ११०

puuraa nadiinaam pushpaani taruunaam shashinah kalaah | kshiinaani punaraayaanti yauvanaani na dehinaam || 110

'Der Flüsse schwellende Fluten, die Blüten an den Bäumen, des Mondes Strahlen -

sie schwinden dahin und kehren zurück. Nicht so die Jugend der Menschen.

भो मुक्तमानकलहा रमध्वं दयितान्विताः । इतीव मधुरालापाः कोकिला जगदुर्जनान् ॥ १११

bho muktamaanakalahaa ramadhvam dayitaanvitaah | itiiva madhuraalaapaah kokilaa jagadurjanaan || 111

Lasst fahren Hochmut und Zank und vergnügt euch mit geliebten Menschen!'

So raunten es samtkehlige Kuckucke den Menschen zu.

तत्काले च मधूद्यानं विहर्तुं प्रविवेश सः । राजा कनकवर्षोऽत्र सर्वैरन्तःपुरैः सह ॥ ११२

tatkaale ca madhuudyaanam vihartum pravivesha sah | raajaa kanakavarsho'tra sarvairantahpuraih saha || 112

Zeitgleich betraten König Kanakavarsha und seine Haremsdamen den Frühlingsgarten um sich zu zerstreuen.

 मुष्णञ्श्रियमशोकानां रक्तैः परिजनाम्बरैः । गीतैर्वराङ्गनानां च कोकिलभ्रमरध्वनिम् ॥ ११३

mushnanshriyamashokaanaam raktaih parijanaambaraih | giitairvaraangaanaam ca kokilabhramaradhvanim || 113

Die roten Roben seiner Diener überstrahlten die Schönheit der Ashokablüten, und der Gesang seiner Frauen übertönte das Lied der Kuckucke und der Bienen Gesumm.

देव्या मदनसुन्दर्या समं तत्र स भूपतिः । चिक्रीड सावरोधोऽपि कुसुमावचयादिभिः ॥ ११४

devyaa madanasundaryaa samam tatra sa bhuupatih | cikriida saavarodho'pi kusumaavacayaadibhih || 114

Obgleich all seine Frauen bei ihm waren, vergnügte der König sich dort nur mit Madanasundari

- beim Pflücken von Blumen und anderen schönen Dingen.

विहृत्य चात्र सुचिरं स्नातुं गोदावरीं नृपः । अवतीर्य जलक्रीडां सान्तःपुरजनो व्यधात् ॥ ११५

vihrtya caatra suciram snaatum godaavariim nrpah | avatiirya jalakriidaam saantahpurajano vyadhaat || 115

Als sie lange genug gespielt hatten, stiegen der König und seine Haremsdamen zum Ufer der Godavaari herab

um zu baden, und die Wasserspiele begannen.

मुखैः पद्मानि नयनैरुत्पलानि पयोधरैः । रथाङ्गनाम्नां युग्मानि नितम्बैः पुलिनस्थलीः ॥ ११६

mukhaih padmaani nayanairutpalaani payodharaih | rathaanganaamnaam yugmaani nitambaih pulinasthaliih || 116

Mit ihren Gesichtern die Lotusse, ihren blauen Augen die Wasserlilien,

mit ihren drallen Brüsten die Rostganspaare, mit ihren Hüften die Sandbänke

विजित्य तस्याः सरितः क्षोभयामासुराशयम् । तरङ्गदर्शितामर्षभ्रूभङ्गायास्तदङ्गनाः ॥ ११७

vijitya tasyaah saritah kshobhayaamaasuraashayam | tarangadarshitaamarshabhruubhangaayaastadanganaah || 117

beschämend, begannen sie, das Flussbett mit ihren Füßen aufzuwühlen.

Da zeigte die Godavari zornig gerunzelte Brauen, indem sie Wellen über sie hinwegplätschern ließ.

अम्बोविहारविचलद्वस्त्रव्यक्ताङ्गभङ्गिषु । रेमे कनकवर्षस्य तासु तस्य तदा मनः ॥ ११८

ambovihaaravicaladvastravyaktaangabhangishu | reme kanakavarshasya taasu tasya tadaa manah || 118

Als bei solchen Wasserspielen verrutschende Gewänder ihre schwellenden Leiber sichtbar werden ließen,

wurde Kanakavarsha zunehmend erregter.

एकां चाताडयद्राज्ञीं हेमकुम्भद्वयोपमे । कुचयुग्मे च विस्रस्तवसने करवारिणा ॥ ११९

ekaam caataadayadraajniim hemakumbhadvayopame |kucayugme ca visrastavasane karavaarinaa || 119

Und einer Königin klatschte er, als ihr Gewand verrutschte,

gar eine Handvoll Wasser gegen die beiden goldenen Krüge ihrer üppigen Brüste.

तद्दृष्ट्वा सा चुकोपास्यै सेर्ष्या मदनसुन्दरी । कियत्क्षोभ्या नदीतियेव सोद्वेगेव जगाद च ॥ १२०

taddrshtvaa saa cukopaasyai sershyaa madanasundarii | kiyatkshobhyaa nadiitiyeva sodvegeva jagaada ca || 120

Als Madanasundari das sah, war sie wütend auf ihn und bemerkte in einer Aufwallung von Eifersucht:

"Wie lange willst du den Fluß denn noch aufwühlen?!"

उत्तीर्य चाम्भसः प्रायादात्तवस्त्रान्तरा रुषा । प्रियापराधं शंसन्ती तं सखीभ्यः स्वमन्दिरम् ॥ १२१

uttiirya caambhasah praayaadaattavastraantaraa rushaa | priyaaparaadham shamsantii tam sakhiibhyah svamandiram || 121

Empört verließ sie das Wasser, sammelte ihre anderen Gewänder auf und eilte zu ihrem Palast,

wo sie den Freundinnen vom Fehltritt ihres Gatten berichtete.

ततो ज्ञाताशयस्तस्या जलक्रीडां विमुच्य सः । राजा कनकवर्षोऽपि तद्वासगृहमाययौ ॥ १२२

tato jnaataashayastasyaa jalakriidaam vimucya sah | raajaa kanakavarsho'pi tadvaasagrhamaayayau || 122

Als König Kanakavarsha von ihrem Gemütszustand erfuhr,

ließ er die Wasserspiele sein und lief zu ihrem Wohnhaus.

वार्यमाणो रुषा तत्र पञ्जरस्थैः शुकैरपि । प्रविश्य स ददर्शान्तर्देवीं तां मन्युपीडिताम् ॥ १२३

vaaryamaano rushaa tatra panjarasthaih shukairapi | pravishya sa dadarshaantardeviim taam manyupiiditaam || 123

Draußen schon von wütenden, in ihren Käfigen tobenden Papageien abgewiesen,

drang er ein und sah die Königin darinnen vom Zorn befallen,

वामहस्ततलन्यस्तविषण्णवदनाम्बुजाम् । स्वच्छमुक्ताफलनिभैः पतद्भिर्बाष्पबिन्दुभिः ॥ १२४

vaamahastatalanyastavishannavadanaambujaam | svacchamuktaaphalanibhaih patadbhirbaashpabindubhih || 124

das betrübte Lotusgesicht auf die linke Handfläche gestützt, mit fallenden Tränentropfen wie Perlen so klar -

यदि विरहो न सह्यते मानः सुखादपि परिवर्जनीयस्ते ।
विरहो हृदय सह्यते मानः एव परिवर्धनीयस्ते ॥ १ ॥
इति ज्ञात्वा निपुणं तिष्ठस्वावलम्ब्यैकतरम् ।
उभयतटदत्तपादो मध्यनिपतितो ध्रुवं विनशिष्यसि॥ २ ॥

yadi viraho na sahyate maanah sukhaadapi parivarjaniiyaste |

viraho hrdaya sahyate maanah eva parivardhaniiyaste || 1/125 ||

iti jnaatvaa nipunam tishthasvaavalambyaikataram |

ubhayatatadattapaado madhyanipatito dhruvam || 2/126 ||

"Wenn du Trennung nicht erträgst, dann hüte dich gefälligst vor dem Hochmut.

Wenn dein Herz die Trennung erträgt, kannst du den Hochmut ruhig steigern.

Wenn du das erkannt hast, sei klug, steh zu einem von beiden und bleib dabei.

Wenn du dich auf beide Ufer stellst, stürzt du in der Mitte ab und verschwindest ein für allemal."

इतीमं द्विपदीखण्डं पठन्तीं साश्रुगद्गदम् । निर्यद्दन्तांशुहारिण्या गिरापभ्रंशमुग्धया ॥ १२७

itiimam dvipadiikhandam pathantiim saashrugadgadam | niryaddantaamshuhaarinyaa giraapabhramshamugdhayaa || 127

trug sie das zweistrophige Fragment vor, ihre weißen Zähne entblößend, wann immer sie schluchzte,

einnehmend schüchtern, sobald sie ins Stocken geriet.

विलोक्य च तथाभूतां तां कोपेऽपि मनोरमाम् । उपाययौ सलज्जश्च सभयश्च स भूपतिः ॥ १२८

vilokya ca tathaabhuutaam taam kope'pi manoramaam | upaayayau salajjashca sabhayashca sa bhuupatih || 128

Nun, da er sah, wie hinreißend sie auch im Zorne war, ging der König beschämt und furchtsam auf sie zu.

पराङ्मुखीमथाश्लिष्य वचोभिः प्रीतिपेशलैः । प्रवृत्तोऽभूत्सविनयैस्तां प्रसादयितुं च सः ॥ १२९

paraanmukhiimathaashlishya vacobhih priitipeshalaih | pravrtto'bhuutsavinayaistaam prasaadayitum ca sah || 129

Als sie sich von ihm abwandte, umarmte er sie, und mit Worten so liebeszart, ganz demütig,

brachte er sie so weit, daß sie ihm wieder hold war.

वक्रोक्तिसूचितावद्ये परिवारे पपात च । तस्याश्चरणयोर्निन्दन्नात्मानमपराधिनम् ॥१३०

vakroktisuucitaavadye parivaare papaata ca | tasyaashcaranayornindannaatmaanamaparaadhinam ||130

Die Mägde wiederum brachten ihn durch Andeutungen so weit,

daß er sich ihr zu Füßen warf und sich selbst einen Sittenstrolch schalt.

ततस्तन्मन्युनेवाश्रुवारिणा गलितेन सा । सिञ्जन्ती कण्ठलग्नास्य प्रससाद महीपतेः ॥ १३१

tatastanmanyunevaashruvaarinaa galitena saa | sinjantii kanthalagnaasya prasasaada mahiipateh || 131

Da warf sie sich dem König an den Hals und benetzte ihn mit Tränen, die infolge eben dieses Ärgernisses flossen.

अथैष हृष्टो नीत्वा तद्दिनं कुपिततुष्टया । राजा तया सहासेव्य रतं निद्रामगान्निशि ॥ १३२

athaisha hrshto niitvaa taddinam kupitatushtayaa | raajaa tayaa sahaasevya ratam nidraamagaannishi || 132

Jedenfalls war der König froh, diesen Tag mit ihr zu verbringen, die erst wütend, jetzt wieder wohlgesonnen war. Nachts pflegten sie der Liebeslust und er schlief ein.

सुप्तो ददर्श चाकस्मात्स्वप्ने विकृतया स्त्रिया । हृतामेकावलीं कण्ठाच्चूदारत्नं च मूर्धतः ॥ १३३

supto dadarsha caakasmaatsvapne vikrtayaa striyaa | hrtaamekaavaliim kanthaaccuudaaratnam ca muurdhatah || 133

Irgendwann träumte er, wie eine alte Vettel ihm die Kette vom Hals und den Wunderstein vom Haupte riss.

ततोऽप्यपश्यद्वेतालं नानाप्राण्यङ्गविग्रहम् । बाहुयुद्धे प्रवृत्तं च तं स भूमावपातयत् ॥ १३४

tato'pyapashyadvetaalam naanaapraanyangavigraham | baahuyuddhe pravrttam ca tam sa bhuumaavapaatayat || 134

Dann sah er einen Vampir, dessen Körper aus mancherlei Getier bestand.

In dem Ringkampf, der sich jetzt entspann, warf er ihn zu Boden.

पृष्टोपविष्टश्चोड्डीय पक्षिणेव विहायसा । नीत्वा तेन नृपोऽम्भोधौ वेतालेन स चिक्षिपे ॥ १३५

prshtopavishtashcoddiiya pakshineva vihaayasaa | niitvaa tena nrpo'mbhodhau vetaalena sa cikshipe || 135

Er schwang sich auf seinen Rücken, doch da flog der Vampir auf wie ein Vogel

und entführte den König durch die Lüfte, bis er ihn über dem Meer wieder abwarf.

ततः कथंचिदुत्तीर्णः परमेकावलीं गले । चूडामणिं च तं मूर्ध्नि पूर्ववत्स्थितमैक्षत ॥ १३६

tatah kathamciduttiirnah paramekaavaliim gale | cuudaamanim ca tam muurdhni puurvavatsthitamaikshata || 136

Der schwamm irgendwie ans Ufer und bemerkte, als er aus dem Wasser stieg,

daß seine Kette, ganz wie zuvor, am Hals hing und das Wunderjuwel wieder auf seinem Kopf steckte.

एतद्दृष्ट्वा प्रबुद्धः स प्रातः परिचयागतम् । अस्य क्षपणकं राजा फलं स्वप्नस्य पृष्टवान् ॥ १३७

etaddrshtvaa prabuddhah sa praatah paricayaagatam | asya kshapanakam raajaa phalam svapnasya prshtavaan || 137

Als er nach diesem Traum am Morgen erwachte, fragte er einen Jainamönch -

ein alter Freund von ihm, der zu Besuch war - nach der Bedeutung seines Traums.

 ................ | न वाच्यमप्रियं किं तु कथं पृष्टो न वच्मि ये ॥ १३८

......... | na vaacyamapriyam kim tu katham prshto na vacmi ye || 138

"Eigentlich darf ich ja nichts Unangenehmes sagen, aber wenn ich so gefragt werde -

wie könnt ich da nicht sprechen:

या त्वयैकावली दृष्टा हृता चूडामणिस्तथा । सैष देव्या वियोगस्ते पुत्रेण च भविष्यति ॥ १३९

yaa tvayaikaavalii drshtaa hrtaa cuudaamanistathaa | saisha devyaa viyogaste putrena ca bhavishyati || 139

Die Kette und der Wunderdiamant, von denen du geträumt hast, daß sie dir genommen wurden,

bedeuten Trennung von Königin und Sohn.

प्राप्ते चैकावलीरत्ने यदुत्तीर्णाब्धिना त्वया । दुःखान्ते सोऽपि भावी ते देवीपुत्रसमागमः ॥ १४०

praapte caikaavaliiratne yaduttiirnaabdhinaa tvayaa | duhkhaante so'pi bhaavii te deviiputrasamaagamah || 140

Und daß du Kette und Juwel wiederhattest, als du aus dem Wasser stiegst,

bedeutet Ende des Leids sobald du mit Frau und Sohn wieder zusammenkommst."

इति क्षपणकेनोक्ते विमृश्य स नृपोऽब्रवीत् । पुत्रो मेऽद्यापि नास्त्येव स तावज्जायतामिति ॥ १४१

iti kshapanakenokte vimrshya sa nrpo'braviit | putro me'dyaapi naastyeva sa taavajjaayataamiti || 141

'So deutet der Jainamönch also meinen Traum', überlegte der König, und sagte:

"Ich habe jetzt gar keinen Sohn. Der muß erst geboren werden!"

अथोपयातादश्रौषीत्स रामायणपाठकात् । पुत्रार्थं विहितक्लेशं राजा दशरथं नृपम् ॥ १४२

athopayaataadashraushiitsa raamaayanapaathakaat | putraartham vihitaklesham raajaa dasharatham nrpam || 142

Von einem wandernden Ramayana-Rezitator hörte der König,

welche Drangsal König Dasharatha um eines Sohnes willen auf sich nahm.

तेनोद्भूतसुतप्राप्तिचिन्तः क्षपणके गते । राजा कनकवर्षस्तन्निनाय विमना दिनम् ॥ १४३

tenodbhuutasutapraapticintah kshapanake gate | raajaa kanakavarshastanninaaya vimanaa dinam || 143

Danach dachte König Kanakavarsha nur noch daran, wie er die Geburt eines Sohnes zuwege bringen sollte,

und verbrachte, da der Jainamönch schon weg war, diesen Tag in einsamer Verzweiflung.

रात्रावकस्माच्चैकाकी विनिद्रः शयनस्थितः । द्वारेऽनुद्घाटितेऽप्यन्तः प्रविष्टां स्त्रियमैक्षत ॥ १४४

raatraavakasmaaccaikaakii vinidrah shayanasthitah | dvaare'nudghaatite'pyantah pravishtaam striyamaikshata || 144

Eines Nachts, allein und schlaflos auf seinem Bettgestell, sah er, wie eine Frau, ohne die Tür zu öffnen, eintrat.

विनीता सौम्यरूपा च सा तं साश्चर्यमुत्थितम् । कृतप्रणामं दत्ताशीः क्षितीश्वरमभाषत ॥ १४५

viniitaa saumyaruupaa ca saa tam saashcaryamutthitam | krtapranaamam dattaashiih kshitiishvaramabhaashata || 145

Sie war von bescheidener, freundlicher Erscheinung, und als er sich staunend erhob,

sich vor ihr verneigte, segnete sie den König und sprach:

पुत्र मां विद्धि तनयां नागराजस्य वासुकेः । त्वत्पितुर्भगिनीं ज्येष्ठां नाम्ना रत्नप्रभामिमाम् ॥ १४६

putra maam viddhi tanayaam naagaraajasya vaasukeh | tvatpiturbhaginiim jyeshthaam naamnaa ratnaprabhaamimaam || 146

"Wisse, mein Junge, ich bin die Tochter des Schlangenkönigs Vaasukii und die ältere Schwester deines Vaters.

Mein Name ist Ratnaprabhaa.

रक्षार्थं तेऽन्तिके शश्वददृष्टा च वसाम्यहम् । अद्य दृष्ट्वा सचिन्तं त्वामात्मा ते दर्शितो मया ॥ १४७

rakshaartham te'ntike shashvadadrshtaa ca vasaamyaham | adya drshtvaa sacintam tvaamaatmaa te darshito mayaa || 147

Sonst weile ich zu deinem Schutz stets unsichtbar in deiner Nähe.

Da ich dich heute so besorgt vorfinde, zeige ich mich dir, so wie ich bin.

न द्रष्टुमुत्सहे ग्लानिं तव तद्ब्रूहि कारणम् । इत्युक्तः स तया राजा पितृष्वस्रा जगाद ताम् ॥ १४८

na drashtumutsahe glaanim tava tadbruuhi kaaranam | ityuktah sa tayaa raajaa pitrshvasraa jagaada taam || 148

Ich kann nicht mitansehen, wie krank du bist. Sag mir den Grund dafür!"

Von seines Vaters Schwester so ermutigt, sprach der König zu ihr:

धन्योऽहमम्ब यस्यैवं त्वं प्रसादं करोषि मे । अनिर्वृतिं च मे विद्धि पुत्रासम्भवहेतुकाम् ॥ १४९

dhanyo'hamamba yasyaivam tvam prasaadam karoshi me | anirvrtim ca me viddhi putraasambhavahetukaam || 149

"Gesegnet bin ich, Mutter, daß du mir deine Gnade erweist!

Ich bin so unzufrieden, wisse, weil ich noch keinen Sohn gezeugt habe.

अपि राजर्षयो यत्र पुरा दशरथादयः । स्वर्गार्थमैच्छंस्तत्राम्ब कथं नेच्छन्तु मादृशाः ॥ १५०

api raajarshayo yatra puraa dasharathaadayah | svargaarthamaicchamstatraamba katham necchantu maadrshaah || 150

Wenn vor Zeiten selbst weise Könige wie Dasharatha und seinesgleichen sich das um des Himmels willen wünschten, warum sollten dann Menschen wie ich, o Mutter, das nicht auch wollen?"

एतत्कनकवर्षस्य नृपतेस्तस्य सा वचः । श्रुत्वा रत्नप्रभा नागी भ्रातुः पुत्रमुवाच तम् ॥ १५१

etatkanakavarshasya nrpatestasya saa vacah | shrutvaa ratnaprabhaa naagii bhraatuh putramuvaaca tam || 151

Als Ratnaprabhaa die Worte König Kanakavarshas gehört hatte, sagte die Schlange zum Sohn ihres Bruders:

तर्हि पुत्र वदाम्येकं यमुपायं कुरुष्व तम् । गत्वा स्वामिकुमारं त्वमेतदर्थं प्रसादय ॥ १५२

tarhi putra vadaamyekam yamupaayam kurushva tam | gatvaa svaamikumaaram tvametadartham prasaadaya || 152

"Dann will ich dir ein Mittel verraten, mein Junge.

Tritt vor Swamikumaara Kaarttikeya, opfere ihm und wende es in deinem Sinne an.

कुमारधारां विघ्नाय पतन्तीं मूर्ध्नि दुःसहाम् । शरीरान्तःप्रविष्टायाः प्रभावान्मे सहिष्यसे ॥ १५३ 

kumaaradhaaraam vighnaaya patantiim muurdhni duhsahaam | shariiraantahpravishtaayaah prabhaavaanme sahishyase || 153

Kumara wird einen Hagelschauer auf deinen Kopf prasseln lassen, um dich zu brechen. Dem ist schwer standzuhalten. Darum will ich in deinen Körper eindringen, damit du ihn mit meinem Kraftfeld aushältst.

विघ्नजातं विजित्यान्यदपि प्राप्स्यसि वाञ्छितम् । इत्युक्त्वान्तर्दधे नागी राजा हृष्टोऽक्षिपत्क्षपाम् ॥ १५४

vighnajaatam vijityaanyadapi praapsyasi vaanchitam | ityuktvaantardadhe naagii raajaa hrshto'kshipatkshapaam || 154

Sobald du eine Masse weiterer Hindernisse überlebt hast, wirst du das Erwünschte erhalten!"

So sprach die Schlange und wurde unsichtbar. Der König verbrachte eine geruhsame Nacht.

प्रातर्मन्त्रिषु विन्यस्य राज्यं पुत्राभिकाङ्क्षया । ययौ स्वामिकुमारस्य पादमूलं स भूपतिः ॥ १५५

praatarmantrishu vinyasya raajyam putraabhikaankshayaa | yayau svaamikumaarasya paadamuulam sa bhuupatih || 155

Am nächsten Morgen verteilte der König die Regierungsgeschäfte auf seine Minister,

und ritt, vom Wunsch nach einem Sohn getrieben, zum Tempel des Kriegsgottes.

तत्र तीव्रं तपश्चक्रे तमाराधयितुं प्रभुम् । तयार्पितबलो नाग्या शरीरान्तःप्रविष्टया ॥ १५६

tatra tiivram tapashcakre tamaaraadhayitum prabhum | tayaarpitabalo naagyaa shariiraantahpravishtayaa || 156

Dort übte er, um den Herrn zu besänftigen, grimmige Kasteiung.

Die Kraft dafür hatte er von seiner Schlangentante, die ihm in den Leib gefahren war.

ततोऽशनिनिभा राज्ञः पतितुं तस्य मूर्धनि । कुमारवारिधारा सा प्रवृत्ताभूदनारतम् ॥ १५७

tato'shaninibhaa raajnah patitum tasya muurdhani | kumaaravaaridhaaraa saa pravrttaabhuudanaaratam || 157

Dann prasselte Kumaras Hagelschauer auf des Königs Haupt ein und wollte gar nicht wieder aufhören.

स च सेहे शरीरान्तर्गतनागीबलेन ताम् । ततस्तस्याधिविघ्नार्थं हेरम्बं प्रैरयद्गुहः ॥ १५८

sa ca sehe shariiraantargatanaagiibalena taam | tatastasyaadhivighnaartham herambam prairayadguhah || 158

Doch ertrug er ihn dank Naagiis Kraft, die ihm in den Leib gefahren war.

Woraufhin Karttikeya ihm Ganesha schickte, um ihn noch mehr zu bedrängen.

हेरम्बश्चासृजत्तत्र धारामध्ये महाविषम् । तस्याजगरमत्युग्रं न स तेनाप्यकम्पत ॥ १५९

herambashcaasrjattatra dhaaramaadhye mahaavisham | tasyaajagaramatyugram na sa tenaapyakampata || 159

In diesem Regenschauer erschuf Ganesha eine große, giftige, fürchterliche, Ziegen verschlingende Schlange,

doch der König erschrak nicht vor ihr.

ततो विनायकः साक्षाद्दन्ताघातानुरःस्थले । एत्य दातुं प्रववृते तस्याजय्यः सुरैरपि ॥ १६०

tato vinaayakah saakshaaddantaaghaataanurahsthale | etya daatum pravavrte tasyaajayyah surairapi || 160

Dann trat Ganesha, den selbst Götter nicht besiegen, leibhaftig hervor

und versetzte ihm Stoßzahnhiebe auf die Brust.

मत्वा तं दुर्जयं देवं सोऽथ स्तुतिभिरर्चितुम् । राजा कनकवर्षस्तद्विषह्यैवोपचक्रमे ॥ १६१

matvaa tam durjayam devam so'tha stutibhirarcitum | raajaa kanakavarshastadvishahyaivopacakrame || 161

Als er die überstanden hatte, merkte König Kanakavarsha, daß dieser Gott unbesiegbar war,

und verlegte sich darauf, ihm Lobeshymnen zu singen:

नमः सर्वार्थसंसिद्धिनिधिकुम्भोपमात्मने । लम्बोदराय विघ्नेश व्यालालंकरणाय ते ॥ १६२

namah sarvaarthasamsiddhinidhikumbhopamaatmane | lambodaraaya vighnesha vyaalaalamkaranaaya te || 162

"Ehre sei dir, o Herr über Hindernisse, der sich als dickbäuchiger Elefant schmückt,

o Hochherziger, dessen Schatzkessel den Erfolg aller Unternehmungen enthält!

लीलोत्क्षिप्तकराघातविधुतासनपङ्कजम् । ब्रह्माणमपि सोत्कम्पं कुर्वञ्जय गजानन ॥ १६३

liilotkshiptakaraaghaatavidhutaasanapankajam | brahmaanamapi sotkampam kurvanjaya gajaanana || 163

Siegen sollst du, Rüsseltiergesicht, der du gar Brahma Angst machst, weil sein Lotusthron wackelt,

wenn du ihn mit übermütig hochgeworfenem Rüssel schüttelst!

सुरासुरमुनीन्द्राणामपि सन्ति न सिद्धयः । अतुष्टे त्वयि लोकैकशरण्ये शंकरप्रिय ॥ १६४

suraasuramuniindraanaamapi santi na siddhayah | atushte tvayi lokaikasharanye shamkarapriya || 164

Selbst den Göttern, den Widergöttern, den Königen der Weisen will nichts gelingen,

wenn du unzufrieden bist, Volkes einzige Zuflucht, Shankaras Tätschelkind!

घटोदरः शूर्पकर्णो गणाध्यक्षो मदोत्कटः । पाशाहस्तोऽम्बरीषश्च जम्बकस्त्रिशिखायुधः ॥ १६५

ghatodarah shuurpakarno ganaadhyaksho madotkatah | paashaahasto'mbariishashca jambakastrishikhaayudhah || 165

Der Faßbauch, Fächerwedelohr, Herr über die Horden, der angriffslustige Brunftbulle,

Yama mit der Schlinge in der Hand, Sonne, Vishnu und Shiva -

एवमाद्यैः स्तुवन्ति स्म पापघ्नैरष्टषष्टिभिः । तत्संख्यस्थाननियतैर्नामभिस्त्वां सुरोत्तमाः ॥ १६६

evamaadyaih stuvanti sma paapaghnairashtashashtibhih | tatsamkhyasthaananiyatairnaamabhistvaam surottamaah || 166

so preisen die führenden Götter dich mit achtundsechzig Namen, die Sünden zerstören,

die, so aufgezählt, 68 Körperregionen kontrollieren.

स्मरतः स्तुवतश्च त्वां विनश्यति भयं प्रभोः । रणराजकुलद्यूतचौराग्निश्वापदादिजम् ॥ १६७

smaratah stuvatashca tvaam vinashyati bhayam prabhoh | ranaraajakuladyuutacauraagnishvaapadaadijam || 167

Wenn wir deiner gedenken und dich lobpreisen, schwindet unsere Angst vor dem König, vor Schlachten,

vor dem Regierungssitz, Glücksspiel, Räubern, Feuer, Wölfen und anderem Gezücht."

इति स्तुतिपदैरेतैरन्यैर्बहुविधैश्च सः । नृपः कनकवर्षस्तं विघ्नेश्वरमपूजयत् ॥ १६८

iti stutipadairetairanyairbahuvidhaishca sah | nrpah kanakavarshastam vighneshvaramapuujayat || 168

Mit Lobgesängen wie diesem und vielen anderen betete König Kanakavarsha zu Ganesha,

dem Herrn über alle Hindernisse.

तुष्टोऽस्मि न करिष्यामि विघ्नं ते पुत्रमाप्नुहि । इत्युक्त्वान्तर्दधे तत्र राज्ञस्तस्य स विघ्नजित् ॥ १६९

tushto'smi na karishyaami vighnam te putramaapnuhi | ityuktvaantardadhe tatra raajnastasya sa vighnajit || 169

"Ich bin zufrieden mit dir. Keine Hindernisse mehr. Du sollst deinen Sohn haben",

sprach der Sieger über alle Hindernisse und verschwand vor den Augen des Königs.

ततः स्वामिकुमारस्तं तद्धाराधारिणं नृपम् । उवाच धीर तुष्टोऽस्मि तव याचस्व तद्वरम् ॥ १७०

tatah svaamikumaarastam taddhaaraadhaarinam nrpam | uvaaca dhiira tushto'smi tava yaacasva tadvaram || 170

Da sprach auch Kumara zum König, der seinem Hagelschauer standgehalten hatte:

"Du Standhafter, ich bin zufrieden mit dir. Du darfst dir etwas wünschen!"

तच्छ्रुत्वा स प्रहृष्टस्तं देवं राजा व्यजिज्ञपत् । त्वत्प्रसादेन मे नाथ सूनुरुत्पद्यतामिति ॥ १७१

tacchrutvaa sa prahrshtastam devam raajaa vyajijnapat | tvatprasaadena me naatha suunurutpadyataamiti || 171

Solches vernehmend bat der König den Gott aufgeregt: "Dann mach, o Herr, in deiner Gnade,

daß mir ein Sohn geboren werde!"

एवमस्तु सुतो भावी भवतो मद्गणांशजः । नाम्ना हिरण्यवर्षश्च भविष्यति स भूपते ॥ १७२

evamastu suto bhaavii bhavato madganaamshajah | naamnaa hiranyavarshashca bhavishyati sa bhuupate || 172

"Du sollst deinen Sohn haben. Er wird Teile eines meiner Hordenmitglieder haben

und soll Hiranyavarsha Goldregen heißen, o König!"

इत्युक्त्वा गर्भगेहान्तः प्रवेशाय तमाह्वयत् । सविशेषप्रसादेप्सुर्नृपतिं बर्हिवाहनः ॥ १७३

ityuktvaa garbhagehaantah praveshaaya tamaahvayat | savisheshaprasaadepsurnrpatim barhivaahanah || 173

Nach diesen Worten rief der Pfauenreiter den König zu sich ins Allerheiligste,

weil er ihm einen außerordentlichen Gnadenakt erweisen wollte.

तेनादृश्यास्य निरगान्नागी देहान्नृपस्य सा । विशन्ति शापभीता हि न कुमारगृहं स्त्रियः ॥ १७४

tenaadrshyaasya niragaannaagii dehaannrpasya saa | vishanti shaapabhiitaa hi na kumaaragrham striyah || 174

Um von ihm nicht gesehen zu werden, schlich die Schlange sich aus des Königs Leib heraus.

Aus Angst vor seinem Fluch betreten Frauen das Heim des Kriegsgottes nicht.

ततः कनकवर्षोऽसौ स्वेन मानुषतेजसा । विवेश गर्भभवनं तस्य देवस्य पावकेः ॥ १७५

tatah kanakavarsho'sau svena maanushatejasaa | vivesha garbhabhavanam tasya devasya paavakeh || 175

Dann ging Kanakavarsha nur mit seiner eigenen, menschlichen Strahlung in den Tempel des läuternden Gottes.

स तं नाग्यनधिष्ठानात्पूर्वतेजोविनाकृतम् । दृष्ट्वा नृपं किमेतत्स्यादिति देवोऽप्यचिन्तयत् ॥ १७६

sa tam naagyanadhishthaanaatpuurvatejovinaakrtam | drshtvaa nrpam kimetatsyaaditi devo'pyacintayat || 176

Als der den König sah, ohne frühere Strahlung, weil die Schlange nicht mehr über ihn wachte,

fragte er sich: "Was soll das denn jetzt?"

ज्ञात्वा नागीबलव्याजनिर्व्यूढविषमव्रतम् । प्रणिधानाच्च क्रुद्धः शशाप स नृपं गुहः ॥ १७७

jnaatvaa naagiibalavyaajanirvyuudhavishamavratam | pranidhaanaacca kruddhah shashaapa sa nrpam guhah || 177

Nach einigem Grübeln kam Kaarttikeya, der Verborgene, darauf, daß der König seine schwere Prüfung nur bestanden hatte, weil in ihm Schlangenmacht verborgen lag! Er wurde wütend und verfluchte ihn:

व्याजस्त्वया कृतो यस्मादतो जातेन सूनुना । महादेव्या च दुर्दान्त वियोगस्ते भविष्यति ॥ १७८

vyaajastvayaa krto yasmaadato jaatena suununaa | mahaadevyaa ca durdaanta viyogaste bhavishyati || 178

"Getäuscht hast du mich! Darum, Ungezogener, sollst du von deinem Sohn, sobald der geboren,

und von der Königin getrennt sein!"

निर्घातदारुणं श्रुत्वा शापमेतं स भूपतिः । सूक्तैस्तुष्टाव तं देवं मोहं मुक्त्वा महाकविः ॥ १७९

nirghaatadaarunam shrutvaa shaapametam sa bhuupatih | suuktaistushtaava tam devam moham muktvaa mahaakavih || 179

Als der König diese, wie ein Erdbeben so gnadenlose Verwünschung hörte, machte er, der Dichterfürst,

sich von Beklemmung frei und stimmte den Gott mit weisen Worten froh.

स सुभाषिततुष्टोऽथ षण्मुखस्तमभाषत । राजंस्तुष्टोऽस्मि सूक्तैस्ते शापान्तं तव वच्मि तत् ॥ १८०

sa subhashitatushto'tha shanmukhastamabhaashata | raajamstushto'smi suuktaiste shaapaantam tava vacmi tat || 180

Von Dichterworten wohlgelaunt sprach da der Sechsköpfige zu ihm:

"König, erfreut von deinen Versen sag ich dir an, wie dein Fluch enden wird:

भविष्यत्यब्दमेकं ते पत्नीपुत्रवियुक्तता । मुक्तोऽपमृत्युत्रितयान्तौ च प्राप्स्यस्यतः परम् ॥ १८१

bhavishyatyabdamekam te patniiputraviyuktataa | mukto'pamrtyutritayaantau ca praapsyasyatah param || 181

Ein Jahr lang sollst du von Weib und Kind getrennt sein.

Aus drei Lebensgefahren befreit, wird am Ende dein Wunsch erfüllt."

इत्युक्त्वा विरतालापे षण्मुखे स प्रणम्य तम् । तत्प्रसादसुधातृप्तो राजा स्वपुरमाययौ ॥ १८२

ityuktvaa virataalaape shanmukhe sa pranamya tam | tatprasaadasudhaatrpto raajaa svapuramaayayau || 182

Nachdem der Sechsgesichtige das gesagt hatte, verstummte er. Vom Nektar seiner Gunst erquickt,

verneigte der König sich vor ihm und ritt in seine Stadt zurück.

तत्र तस्यामृतस्यन्दो ज्योत्स्नायामिव शीतगोः । देव्यां मदनसुन्दर्यां क्रमात्सूनुरजायत ॥ १८३

tatra tasyaamrtasyando jyotsnaayaamiva shiitagoh | devyaam madanasundaryaam kramaatsuunurajaayata || 183

Wie der kühle Mond im Scheine seines Lichts einen Nektarstrom,

so brachte auch Königin Madanasundari im Lauf der Zeit einen Sohn zur Welt.

दृष्ट्वा सुतमुखं सोऽथ राजा राज्ञी च सा मुहुः । अत्यानन्दसमायुक्ते नावर्तेतां तदात्मनि ॥ १८४

drshtvaa sutamukham so'tha raajaa raajnii ca saa muhuh | atyaanandasamaayukte naavartetaam tadaatmani || 184

Als König und Königin ihrem Sohn ins Gesicht sahen, erfüllte sie so große Freude,

daß sie sich nicht mehr von ihm abwenden konnten.

तत्कालं चोत्सवं चक्रे वसु वर्षन्स भूपतिः । निजां कनकवर्षाख्यां नयन्भुवि यथार्थताम् ॥ १८५

tatkaalam cotsavam cakre vasu varshansa bhuupatih | nijaam kanakavarshaakhyaam nayanbhuvi yathaarthataam || 185

Da veranstaltete der König ein Freudenfest und ließ Geld auf die Erde regnen,

womit er seinem Namen "Goldregen" den rechten Sinn verlieh.

पञ्चरात्रे गते षष्ट्यां रजनौ जातवेश्मनि । कृते रक्षाविधौ तत्र मेघोऽशङ्कितमागतः ॥ १८६

pancaraatre gate shashtyaam rajanau jaataveshmani | krte rakshaavidhau tatra megho'shankitamaagatah || 186

Als fünf Nächte vergangen waren und sie in der sechsten eine Wache

vor dem Haus der Wöchnerin aufgestellt hatten, zog aus heiterem Himmel eine Wolke auf.

तेन वृद्धिमवाप्तेन तत्रावव्रे नभः क्रमात् । शत्रुणोपेक्षितेनेव राज्यं राज्ञः प्रमादिनः ॥ १८७

tena vrddhimavaaptena tatraavavre nabhah kramaat | shatrunopekshiteneva raajyam raajnah pramaadinah || 187

Die wuchs dermaßen schnell an, daß sie im Nu den Himmel bedeckte,

wie der von einem sorglosen König übersehene Feind das Reich überrennt.

मदस्येव क्षिपन्धारा वर्षस्योन्मूलितद्रुमः । ततो धावितुमारेभे वातमत्तमतङ्गजः ॥ १८८

madasyeva kshipandhaaraa varshasyonmuulitadrumah | tato dhaavitumaarebhe vaatamattamatangajah || 188

Dann begann der Brunftelefant des Windes zu wüten,

ließ Regenströme niederprasseln wie Schläfensekret und entwurzelte Bäume.

तत्क्षणं सार्गलमपि द्वारमुद्घाट्य भीषणा । स्त्री कापि क्षुरिकाहस्ता जातवेश्म विवेश तत् ॥ १८९

tatkshanam saargalamapi dvaaramudghaatya bhiishanaa | strii kaapi kshurikaahastaa jaataveshma vivesha tat || 189

In dem Moment brach ein Scheusal von Frau, Schwert in der Hand,

die Tür, obwohl verriegelt, zum Raum der Wöchnerin auf und drang dort ein.

सा तं मदनसुन्दर्याः स्तनासक्तमुखं सुतम् । हृत्या देव्याः प्रदुद्राव सम्मोह्यैव परिच्छदम् ॥ १९०

saa tam madanasundaryaah stanaasaktamukham sutam | hrtyaa devyaah pradudraava sammohyaiva paricchadam || 190

Die riss den Kleinen, der noch an Königin Madanasundaris Brust saugte, hinweg

und stürmte, die Wachen übertölpend ins Freie.

हा हा हृतो मे राक्षस्या सुत इत्यथ विह्वला । क्रन्दन्ती चान्वधावत्तां राज्ञी सा स्त्रीं तमस्यपि ॥ १९१

haa haa hrto me raakshasyaa suta ityatha vihvalaa | krandantii caanvadhaavattaam raajnii saa striim tamasyapi || 191

"O Schreck, o Graus! Eine Hexe hat meinen Jungen geraubt!" schluchzte sie verzweifelt

und rannte der Frau hinterher, obwohl es noch finster war.

सा च गत्वा पपात स्त्री सरस्यन्तः सबालका । राज्ञी चान्वपतत्सापि तत्रैवापत्यतृष्णया ॥ १९२

saa ca gatvaa papaata strii sarasyantah sabaalakaa | raajnii caanvapatatsaapi tatraivaapatyatrshnayaa || 192

Die Vettel warf sich mit dem Kind zusammen in einen See,

und die Königin sprang aus Sehnsucht nach ihrem Nachwuchs hinterher.

क्षणान्मेघो निववृते जगामान्तं च यामिनी । जातवेश्मनि चाक्रन्दः परिवारस्य शुश्रुवे ॥ १९३

kshanaanmegho nivavrte jagaamaantam ca yaaminii | jaataveshmani caakrandah parivaarasya shushruve || 193

Die Wolke löste sich im Nu auf und die Nacht ging zu Ende.

Im Haus der Wöchnerin war immer noch das Wehklagen der Bediensteten zu hören.

राजा कनकवर्षोऽथ तच्छ्रुत्वा जातवासकम् । एत्य पुत्रप्रियाशून्यं दृष्ट्वा मोहं जगाम सः ॥ १९४

raajaa kanakavarsho'tha tacchrutvaa jaatavaasakam | etya putrapriyaashuunyam drshtvaa moham jagaama sah || 194

Das hörte auch König Kanakavarsha. Er eilte zur Geburtsstation und fand dort weder Frau noch Sohn vor.

Er war fassungslos.

समाश्वस्य च हा देवि हा पुत्रक शिशो इति । विलपन्नथ सस्मार शापं तं वत्सरावधिम् ॥ १९५

samaashvasya ca haa devi haa putraka shisho iti | vilapannatha sasmaara shaapam tam vatsaraavadhim || 195

Als er wieder klar denken konnte, rief er: "Meine arme Königin! Mein armer kleiner Junge!"

Dann fiel ihm wieder ein, daß der Fluch erst in einem Jahr enden würde.

भगवञ्शापसम्पृक्तो मन्दपुण्यस्य मे वरः । कथं स्कन्ध त्वया दत्तः सविषामृतसंनिभः ॥ १९६

bhagavanshaapasamprkto mandapunyasya me varah | katham skandha tvayaa dattah savishaamrtasamnibhah || 196

"O Herr, warum hast du mir Unglücklichem einen Wunsch gewährt, an dem ein Fluch klebt?

Skandha, du hast mir Lebenselixir mit Gift vermischt geschenkt!

हाहा युगसहस्राभं कथं नेष्यामि वत्सरम् । देव्या मदनसुन्दर्या जीविताधिकया विना ॥ १९७

haahaa yugasahasraabham katham neshyaami vatsaram | devyaa madanasundaryaa jiivitaadhikayaa vinaa || 197

Oh Weh! Wie soll ich dieses eine Jahr, wie tausend Zeitalter so lang,

ohne meine Königin Madanasundari überstehen, die mir mehr bedeutet als mein Leben!"

इत्याक्रन्दंश्च स ज्ञातवृत्तान्तैर्मन्त्रिभिर्नृपः । बोध्यमानोऽपि न प्राप देव्या सह गतां धृतिम् ॥ १९८

ityaakrandamshca sa jnaatavrttaantairmantribhirnrpah | bodhyamaano'pi na praapa devyaa saha gataam dhrtim || 198

So klagte der König. Und obwohl die Minister, die seine Umstände kannten, versuchten ihn aufzumuntern, erlangte er seinen Lebensmut nicht zurück, denn der war ihm mit seiner Gattin abhanden gekommen.

क्रमाच्च मदनावेगविवशो निर्गतः पुरात् । विवेश विन्ध्यकान्तारमुन्मनीभूय स भ्रमन् ॥ १९९

kramaacca madanaavegavivasho nirgatah puraat | vivesha vindhyakaantaaramunmaniibhuuya sa bhraman || 199

Nachdem er seine Stadt aus Liebessehnsucht spontan verlassen hatte,

drang er in die Vindhyaberge vor, wo er orientierungslos in der Einöde umherirrte.

तत्र बालमृगीनेत्रैः प्रियाया लोचनश्रियम् । कबरीभारसौन्दर्यं चमरीबालसंचयैः ॥ २००

tatra baalamrgiinetraih priyaayaa locanashriyam | kabariibhaarasaundaryam camariibaalasamcayaih || 200

Dort sah er in den Rehkitzlichtern die Augen seiner Geliebten,

in den buschigen Schwanzwedeln der Yakkälbchen die Schönheit ihrer Haartracht,

दृष्टैः करिकरेणूनां गतैर्मन्थरतां गतेः । स्मरतस्तस्य जज्वाल सुतरां मदनानलः ॥ २०१

drshtaih karikarenuunaam gatairmantharataam gateh | smaratastasya jajvaala sutaraam madanaanalah || 201

beim wiegenden Gang der Elefantenkühe sah er das Schaukeln der Liebenden beim Paarungsakt,

sodaß die Flamme seiner Leidenschaft nur um so heller wieder aufloderte.

भ्राम्यंस्तृष्णातपक्लान्तो विन्ध्यपादमवाप्य सः । पीतनिर्झरपानीयस्तरुमूल उपाविशत् ॥ २०२

bhraamyamstrshnaatapaklaanto vindhyapaadamavaapya sah | piitanirjharapaaniiyastarumuula upaavishat || 202

So wanderte er weiter, von Durst und Gluthitze geplagt, bis er die Ausläufer der Vindhyaberge erreichte.

Hier trank er Wasser aus einem Bergbach und setzte sich auf eine Baumwurzel.

तावद्गुहामुखाद्विन्ध्यस्याट्टहास इवोन्नदन् । सिंहः सटालो निर्गत्य हन्तुमभ्युत्पपात तम् ॥ २०३

taavadguhaamukhaadvindhyasyaattahaasa ivonnadan | simhah sataalo nirgatya hantumabhyutpapaata tam || 203

Da trat ein langmähniger Löwe unter lautem Gebrüll gleichsam hohnlachend aus seiner Höhle hervor

und sprang ihn an.

तत्क्षणं गगनायातः कोऽपि विद्याधरो जवात् । निपत्यासिप्रहारेण सिंहं तमकरोद्द्विधा ॥ २०४

tatkshanam gaganaayaatah ko'pi vidyaadharo javaat | nipatyaasiprahaarena simham tamakaroddvidhaa || 204

In diesem Augenblick kam ein Vidyaadhara vom Himmel herab geschossen

und schlug den Löwen mit einem Schwerthieb in zwei Hälften.

समीपमेत्य चापृच्छद्राजानं तं स खेचरः । राजन्कनकवर्षैवं प्राप्तोऽस्येतां कथं भुवम् ॥ २०५

samiipametya caaprcchadraajaanam tam sa khecarah | raajankanakavarshaivam praapto'syetaam katham bhuvam || 205

Dann kam der Himmelsläufer näher und fragte den König:

"König Kanakavarsha, was hat dich in diese Gegend verschlagen?"

तच्छ्रुत्वा संस्मृतिं लब्धा स राजा प्रत्युवाच तम् । विरहानलविक्षिप्तं कुतस्त्वं वेत्सि मामिति ॥ २०६

tacchrutvaa samsmrtim labdhaa sa raajaa pratyuvaaca tam | virahaanalavikshiptam kutastvam vetsi maamiti || 206

Als der König das hörte, erlangte er seine Erinnerung zurück und fragte:

"Woher kennst du mich, einen vom Trennungswirbel Verworfenen?"

ततो विद्याधरोऽवादीदहं प्रव्राजको भवन् । मानुषो बन्धुमित्राख्यस्त्वत्पुरे न्यवसं पुरा ॥ २०७

tato vidyaadharo'vaadiidaham pravraajako bhavan | maanusho bandhumitraakhyastvatpure nyavasam puraa || 207

Darauf antwortete der Vidyaadhara: "Als Mensch früher war ich ein Bettelmönch,

hieß Bandhumitra und lebte in deiner Stadt.

सेवया प्रार्थितेनात्र त्वया साहायके कृते । विद्याधरत्वं प्राप्तोऽस्मि वीरवेतालसाधनात् ॥ २०८

sevayaa praarthitenaatra tvayaa saahaayake krte | vidyaadharatvam praapto'smi viiravetaalasaadhanaat || 208

Als ich dich um etwas für mein Ritual bat, hast du mir geholfen.

Und nachdem ich ein Scheusal bezwungen hatte, wurde ich zum Vidyaadhara.

तेन त्वां प्रत्यभिज्ञाय कर्तुं ते प्रत्युपक्रियाम् । त्वज्जिघांसुरयं दृष्ट्वा सिंहो व्यापादितो मया ॥ २०९

tena tvaam pratyabhijnaaya kartum te pratyupakriyaam | tvajjighaamsurayam drshtvaa simho vyaapaadito mayaa || 209

Darum habe ich dich wiedererkannt und wollte mich dir erkenntlich zeigen.

Also habe ich diesen Löwen erlegt, als ich sah, daß er dich zerreißen wollte.

नाम्ना बन्धुप्रभश्चाद्य संवृत्तोऽस्मीति वादिनम् । राजा कनकवर्षस्तं जातप्रीतिरभाषत ॥ २१०

naamnaa bandhuprabhashcaadya samvrtto'smiiti vaadinam | raajaa kanakavarshastam jaatapriitirabhaashata || 210

Inzwischen heiße ich Bandhuprabha."

König Kanakavarsha empfand Sympathie für ihn, der das sagte und sprach:

हन्त स्मरामि सा चेह मैत्री निर्वाहिता त्वया । तद्ब्रूहि मे कदा भावी भार्यापुत्रसमागमः ॥ २११

hanta smaraami saa ceha maitrii nirvaahitaa tvayaa | tadbruuhi me kadaa bhaavii bhaaryaaputrasamaagamah || 211

"Ha, ich erinnere mich! Und unsere Freundschaft hast du gut gepflegt.

Drum sag mir: Wann werde ich Frau und Sohn wiedersehen?"

इति तस्य वचः श्रुत्वा बुद्ध्वा विद्याप्रभावतः । विद्याधरोऽब्रवीद्बन्धुप्रभस्तं स महीभृतम् ॥ २१२

iti tasya vacah shrutvaa buddhvaa vidyaaprabhaavatah | vidyaadharo'braviidbandhuprabhastam sa mahiibhrtam || 212

Als der Vidyaadhara Bandhuprabha das hörte,

hatte er dank seiner Zauberkraft eine Eingebung und riet dem König:

दृष्टया विन्ध्यवासिन्या पत्नीपुत्रौ त्वमाप्स्यसि । तत्तत्र गच्छ सिद्ध्यै त्वं स्वलोकं च व्रजाम्यहम् ॥ २१३

drshtayaa vindhyavaasinyaa patniiputrau tvamaapsyasi | tattatra gaccha siddhyai tvam svalokam ca vrajaamyaham || 213

"Wenn du zu Durga in die Vindhyaberge pilgerst, bekommst du Frau und Kind zurück.

Gehe du deiner Vollendung entgegen, ich ziehe wieder in meine Welt."

इत्युक्त्वा खं गते तस्मिन्राजा लब्धधृतिः शनैः । प्रायात्कनकवर्षोऽसौ द्रष्टुं तां विन्ध्यवासिनीम् ॥ २१४

ityuktvaa kham gate tasminraajaa labdhadhrtih shanaih | praayaatkanakavarsho'sau drashtum taam vindhyavaasiniim || 214

Nach diesen Worten stieg er in den Himmel auf, und der König hatte wieder Mut gefasst.

Also wanderte Kanakavarsha in die Vindhyaberge um Göttin Durga zu finden.

गच्छन्तमभ्यधावत्तं नृपं वन्यो महान्पथि । आधूतमस्तको मत्तः प्रसारितकरः करी ॥ २१५

gacchantamabhyadhaavattam nrpam vanyo mahaanpathi | aadhuutamastako mattah prasaaritakarah karii || 215

Als der König vor sich hinschritt, stellte sich ihm ein großer Waldelefant in den Weg.

Angriffslustig schüttelte er sein Haupt, den Rüssel in die Höhe reckend.

तं दृष्ट्वा श्वभ्रमार्गेण स राजापासरत्तथा । यथानुधावन्स गजो विपेदे श्वभ्रपाततः ॥ २१६

tam drshtvaa shvabhramaargena sa raajaapaasarattathaa | yathaanudhaavansa gajo vipede shvabhrapaatatah || 216

Als der König das sah, rannte er eine Strecke mit Löchern und Spalten entlang.

Das Rüsseltier nahm die Verfolgung auf, stürzte in einen Spalt und verendete.

ततः सोऽध्वश्रमायासक्लान्तो राजा व्रजन्क्रमात् । उद्दण्डपुण्डरीकाढ्यं प्रापदेकं महत्सरः ॥ २१७

tatah so'dhvashramaayaasaklaanto raajaa vrajankramaat | uddandapundariikaadhyam praapadekam mahatsarah || 217

Irgendwann erreichte der König, von den Strapazen des Weges erschöpft, sich nur noch schrittweise voranschleppend, einen großen, mit Lotussen zugewachsenen See.

तत्र स्नात्वा च पीत्वा च जलं जग्धमृणालकः । विश्रान्तः पादपतले क्षणं जह्रे स निद्रया ॥ २१८

tatra snaatvaa ca piitvaa ca jalam jagdhamrnaalakah | vishraantah paadapatale kshanam jahre sa nidrayaa || 218

Dort trank er, wusch sich, aß ein paar Lotusstängel und legte sich erschöpft unter einen Baum,

wo ihn der Schlaf überwältigte.

तावच्च तेन मृगयानिवृत्ताः शबराः पथा । आगता ददृशुः सुप्तं तं राजानं सुलक्षणम् ॥ २१९

taavacca tena mrgayaanivrttaah shabaraah pathaa | aagataa dadrshuh suptam tam raajaanam sulakshanam || 219

Währenddessen kamen Wilde, Shabaras, auf dem Rückweg von der Jagd des Weges.

Sie sahen, daß der schlafende König durchaus brauchbare Eigenschaften hatte.

ते च देव्युपहारार्थं बद्ध्वा निन्युस्तदैव तम् । स्वस्य मुक्ताफलाख्यस्य पार्श्वं शबरभूभृतः ॥ २२०

te ca devyupahaaraartham baddhvaa ninyustadaiva tam | svasya muktaaphalaakhyasya paarshvam shabarabhuubhrtah || 220

Die Waldsassen beschlossen ihn der Göttin zu opfern.

Gefesselt schleppten sie ihn vor ihren König Muktaaphala.

सोऽप्येनं शबराधीशः प्रशस्तं वीक्ष्य नीतवान् । केतनं विन्ध्यवासिन्याः पशूकर्तुं नराधिपम् ॥ २२१

so'pyenam shabaraadhiishah prashastam viikshya niitavaan | ketanam vindhyavaasinyaah pashuukartum naraadhipam || 221

Der Shabarahäuptling fand ihn ganz passabel und führte den König zum Durgaschrein,

um ihn der Göttin als Opfervieh zu schlachten.

दृष्ट्वैव च स देवीं तां प्रणमंस्तदनुग्रहात् । राजा स्कन्दप्रसादाच्च बभूव स्रस्तबन्धनः ॥ २२२

drshtvaiva ca sa deviim taam pranamamstadanugrahaat | raajaa skandaprasaadaacca babhuuva srastabandhanah || 222

Als der König die Göttin sah, verneigte er sich vor ihr. Durch ihr Wohlwollen und

nach Skandas Gnadenakt fielen die Fesseln von ihm ab.

तदालोक्याद्भुतं मत्वा तस्य तं देव्यनुग्रहम् । मुमोच तं स राजानं शबराधिपतिर्वधात् ॥ २२३

tadaalokyaadbhutam matvaa tasya tam devyanugraham | mumoca tam sa raajaanam shabaraadhipatirvadhaat || 223

Da wußte der Shabarahäuptling, daß dieses Wunder ein Liebesbeweis der Göttin für den Gefangenen war.

Also erließ er dem König die Hinrichtung.

एवं कनकवर्षस्य तृतीयादपमृत्युतः । अतिक्रान्तस्य तस्याभूत्पूर्णं तच्छापवत्सरम् ॥ २२४

evam kanakavarshasya trtiiyaadapamrtyutah | atikraantasya tasyaabhuutpuurnam tacchaapavatsaram || 224

Damit hatte Kanakavarsha die dritte Lebensgefahr überwunden und sein verhängnisvolles Jahr sich erfüllt.

तावच्च तस्य सा नागी राज्ञो मदनसुन्दरीम् । देवीं सपुत्रामादाय तत्रैवागात्पितृष्वसा ॥ २२५

taavacca tasya saa naagii raajno madanasundariim | deviim saputraamaadaaya tatraivaagaatpitrshvasaa || 225

Inzwischen war auch die Schlangengöttin, seines Vaters Schwester, erschienen.

Sie hatte Madanasundari, die Ehefrau des Königs, und den Jungen bei sich.

जगाद तं च भो राजञ्ज्ञातकौमारशापया । एतौ ते रक्षितौ युक्त्या नीत्वा स्वभवनं मया ॥ २२६

jagaada tam ca bho raajanjnaatakaumaarashaapayaa | etau te rakshitau yuktyaa niitvaa svabhavanam mayaa || 226

Sie sprach zu ihm: "Also König, nachdem ich von Skandas Fluch erfuhr,

habe ich deine beiden mit einer List zu mir nach Hause in Sicherheit gebracht.

तस्मात्कनकवर्ष स्वौ गृहाणैतौ प्रियासुतौ । भुङ्क्ष्वेदं पृथिवीराज्यं क्षीणशापोऽधुना ह्यसि ॥ २२७

tasmaatkanakavarsha svau grhaanaitau priyaasutau | bhunkshvedam prthiviiraajyam kshiinashaapo'dhunaa hyasi || 227

Darum, Kanakavarsha, nimm deine beiden, Frau und Sohn,

und genieße dieses Erdenreich! Denn ab heute bist vom Fluch du befreit."

इत्युक्त्वा प्रणतं सा तं नृपं नागी तिरोदधे । नृपोऽपि स्वप्नमिव तन्मेने भार्यासुतागमम् ॥ २२८

ityuktvaa pranatam saa tam nrpam naagii tirodadhe | nrpo'pi svapnamiva tanmene bhaaryaasutaagamam || 228

Mit diesen Worten nahm die Schlangenfrau Abschied von dem vor ihr verneigten König.

Der wiederum hielt das Wiedersehen mit Frau und Sohn für einen Traum.

ततोऽस्य राज्ञो राज्ञ्याश्च चिरादाश्लिष्टयोर्मिथः । अगलद्विरहक्लेशो हर्षबाष्पाम्बुभिः सह ॥ २२९

tato'sya raajno raajnyaashca ciraadaashlishtayormithah | agaladvirahaklesho harshabaashpaambubhih saha || 229

Irgendwann war der Trennungsschmerz von König und Königin, die einander lange fest umarmten,

zusammen mit Strömen ihrer Freudentränen verflossen.

ततः कनकवर्षं तं बुद्ध्वा पृथ्वीपतिं प्रभुम् । मुक्ताफलोऽपतत्तस्य शबरेन्द्रः स पादयोः ॥ २३०

tatah kanakavarsham tam buddhvaa prthviipatim prabhum | muktaaphalo'patattasya shabarendrah sa paadayoh || 230

Da erkannte der Shabarahäuptling Muktaaphala in Kanakavarsha seinen Herrn und Gebieter

und fiel ihm zu Füßen.

क्षमयित्वा च पल्लीं स्वां प्रवेश्य च निजोचितैः । तैस्तैः ससुतदारं तमुपचारैरुपाचरत् ॥ २३१

kshamayitvaa ca palliim svaam praveshya ca nijocitaih | taistaih sasutadaaram tamupacaarairupaacarat || 231

Er bat ihn um Verzeihung und lud ihn zu sich ins Dorf ein. Dann traktierte er ihn, seine Frau und den Jungen mit Geschenken, wie er sie für angemessen hielt.

सोऽथ तत्र स्थितो राजा दूतैरानाययन्नृपम् । श्वशुरं देवशक्तिं तं स्वसैन्यं च निजात्पुरात् ॥ २३२

so'tha tatra sthito raajaa duutairaanaayayannrpam | shvashuram devashaktim tam svasainyam ca nijaatpuraat || 232

An Ort und Stelle verweilend ließ der König seinen Schwiegervater Devashakti samt Heer

von Boten aus seiner Heimatstadt herbeiführen.

अथास्थितकरेणुका मदनसुन्दरी तां प्रियां सुतं च शरजन्मनोदितहिरण्यवर्षाभिधम् । 
विधायपुरतस्ततः श्वशुरवेश्मवासादितश्चचाल स तदन्वितः कनकवर्षपृथ्वीपतिः ॥ २३३

athaasthitakarenukaa madanasundarii taam priyaam sutam ca sharajanmanoditahiranyavarshaabhidham |

vidhaayapuratastatah shvashuraveshmavaasaaditashcacaala sa tadanvitah kanakavarshaprthviipatih || 233

Seine geliebte Frau Madanasundari, die auf einer Elefantenkuh ritt, und seinen Sohn, den Karttikeya auf den Namen Hiranyavarsha getauft hatte, stellte König Kanakavarsha vor sich auf und begleitete in dieser Formation seinen Schwiegervater zu dessen Wohnsitz.

अवाप च स वासरैः कतिपयैर्गृहं श्वशुरं विदर्भविषयाश्रितं तदथ कुण्डिनाख्यं पुरम् । 
समृद्धिमति तत्र च श्वशुरसत्कृतः कानिचिद्दिनान्यभजत स्थितिं तनयदारसेनायुतः ॥ २३४

avaapa ca sa vaasaraih katipayairgrham shvashuram vidarbhavishayaashritam tadatha kundinaakhyam puram |

samrddhimati tatra ca shvashurasatkrtah kaaniciddinaanyabhajata sthitim tanayadaarasenaayutah || 234

Als er nach Tagen die in Vidarbha gelegene Residenz seines Schwiegervaters in der Stadt Kundina erreicht hatte, machte er dort mit Frau, Kind und Heer für ein paar Tage Halt. Den üppigen Unterhalt dafür leistete sein Schwiegervater.

प्रस्थाय ततश्च शनैः कनकपुरं प्राप्तवान्निजं नगरम् । पौरवधूजननयनैश्चिरोत्सुकैः पीयमान इव ॥ २३५

prasthaaya tatashca shanaih kanakapuram praaptavaannijam nagaram |

pauravadhuujananayanaishcirotsukaih piiyamaana iva || 235

Später brachen sie auf und erreichten allmählich seine Heimatstadt Kanakapuram,

wo das Frauenvolk der Bürger sie geradezu schon von Weitem mit sehnsuchtsvollen Augen verschlang.

अविशच्च राजधानीं सुतसहितो मदनसुन्दरीयुक्तः । उत्सव इव विग्रहवान्प्रमोदशोभान्वितः स नृपः ॥ २३६

avishacca raajadhaaniim sutasahito madanasundariiyuktah | utsava iva vigrahavaanpramodashobhaanvitah sa nrpah || 236

Und so zog der König mit Sohn und Frau Madanasundari in seinen Palast ein,

frohgestimmt und prächtig, daß ihm ganz feierlich zumute war.

अभिषिच्य बद्धपट्टां तत्र च तां मदनसुन्दरीमकरोत् । सर्वान्तःपुरमुख्यामभ्युदये मानितप्रकृतिः ॥ २३७

abhishicya baddhapattaam tatra ca taam madanasundariimakarot | sarvaantahpuramukhyaamabhyudaye maanitaprakrtih || 237

Hier besprenkelte er Madanasundari mit Wasser, setzte ihr den Ehrenturban auf und machte sie zur Ersten Frau seines Harems, mit ihrer Erhöhung dem natürlichen Zustand Rechnung tragend.

देव्या तया सह सुतेन च तेन बद्धनित्योत्सवः पुनरदृष्टवियोगदुःखः । 
निष्कण्टकं कनकवर्षनरेश्वरोऽथ भूमण्डलं सचतुरन्तमिदं शशास ॥ २३८

devyaa tayaa saha sutena ca tena baddhanityotsavah punaradrshtaviyogaduhkhah |

nishkantakam kanakavarshanareshvaro'tha bhuumandalam sacaturantamidam shashaasa || 238

Und so regierte König Kanakavarsha dieses Erdenrund mit seinen vier Grenzen ohne dornige Feinde mit seiner Königin und seinem Sohn auf ewig glücklich verbunden, ohne je wieder den Schmerz der Trennung zu erleiden.

इति गोमुखतः स्वमन्त्रिमुख्याद्रुचिरां तत्र कथामिमां निशम्य । नरवाहनदत्तराजपुत्रः सदलंकारवतीयुतस्तुतोष ॥ २३९

iti gomukhatah svamantrimukhyaadruciraam tatra kathaamimaam nishamya |

naravaahanadattaraajaputrah sadalamkaaravatiiyutastutosha || 239

Nachdem Prinz Naravahanadatta mit der guten Alankaravati gemeinsam diese abenteuerliche Erzählung

von seinem Ersten Minister Gomukha gehört hatte, war er begeistert.

इति महाकविश्रीसोमदेवभट्टविरचिते कथासरित्सागरेऽलंकारवतीलम्बके पञ्चमस्तरङ्गः ।

iti mahaakavishriisomadevabhattaviracite kathaasaritsaagare'lamkaaravatiilambake pancamastarangah |

Damit endet das fünfte Kapitel im Buch Alankaravati im Weltmeer gespeist von Strömen aus Erzählungen,

die der hochverehrte Dichterfürst Somadeva Bhatta aufgeschrieben hat.