॥ श्रीः ॥ महाकविश्रीसोमदेवभट्टविरचितः कथासरित्सागरः । शक्तियशो नाम दशमो लम्बकः । || shriih || mahaakavishriisomadevabhattaviracitah kathaasaritsaagarah | shaktiyasho naama dashamo lambakah | Heil und Segen! Das von Dichterfürst Somadeva Bhatta verfasste Weltmeer gespeist aus Strömen von Erzählungen Zehntes Buch "Shaktiyasha"
इदं गुरुगिरीन्द्रजाप्रणयमन्दरान्दोलनात्पुरा
किल कथामृतं हरमुखाम्बुधेरुद्गतम् ।
प्रसह्य रसयन्ति ये विगतविघ्नलब्धर्द्धयो
धुरं दधति वैबुधीं भुवि भवप्रसादेन ते ॥
idam gurugiriindrajaapranayamandaraandolanaatpuraa kila kathaamrtam haramukhaambudherudgatam |
prasahya rasayanti ye vigatavighnalabdharddhayo dhuram dadhati vaibudhiim bhuvi bhavaprasaadena te ||
Also ist aus Zuneigung zu Parvati, der Tochter des Alten Bergkönigs, Shivas Mund die Erzählung entsprungen,
genau wie einst der Unsterblichkeitstrank dem vom Mandarafels aufgewühlten Urmeer.
Jene, zauberkräftig, Hindernisse zu beseitigen, rissen ihn an sich und lassen sich rühmen,
während diese aus Gnade zum Dasein den göttlichen Pfahl der Klugheit in den Boden rammen.
प्रथमस्तरङ्गः prathamastarangah Die erste Welle, 1. Kapitel आदितस्तरङ्गः ५७ aaditastarangah Kapitel 57 अवारणीयं रिपुभिर्वारणीयं करं नमुः । हेरम्बस्य ससिन्दूरमसिं दूरमघच्छिदम् ॥ १
avaaraniiyam ripubhirvaaraniiyam karam namuh | herambasya sasinduuramasim duuramaghacchidam || 1
Laßt uns Ganeshas Elefantenrüssel ehren, dessen die Feinde sich nicht erwehren können,
dieses zinnoberrote Schwert, das ferne Macht zerschlägt!
पायाद्वः पुरदाहाय शम्भोः संदधतः शरम् । समं व्यग्रेषु नेत्रेषु तृतीयमधिकं स्फुरत् ॥ २paayaadvah puradaahaaya shambhoh samdadhatah sharam | samam vyagreshu netreshu trtiiyamadhikam sphurat || 2
Möge Shivas drittes Auge euch schützen, das, wie alle drei gleich wild rollend, noch heller blitzte,
als er, um die Stadt zu verbrennen, den Pfeil auf die Sehne setzte!
रक्तारुणा नृसिंहस्य कुटिला विद्विषो वधे । नखश्रेणी च दृष्टिश्च निहन्तुं दुरितानि वः ॥ ३raktaarunaa nrsimhasya kutilaa vidvisho vadhe | nakhashrenii ca drshtishca nihantum duritaani vah || 3
Mögen die vollzähligen gebogenen Krallen des Mannlöwen, rot von Blut,
und sein irrer Blick, als er die Feinde zerriss, eure Probleme beseitigen!
एवं वत्सेश्वरसुतः कौशाम्ब्यां सचिवैः सह । नरवाहनदत्तः स तस्थौ भार्यासखः सुखी ॥ ४evam vatseshvarasutah kaushaambyaam sacivaih saha | naravaahanadattah sa tasthau bhaaryaasakhah sukhii || 4
Also weilten Naravahanadatta, Sohn des Königs von Vatsa, seine Minister und Frauen glücklich in Kaushambi.
एकदा चास्थिते तस्मिन्नास्थानस्थस्य तत्पितुः । वत्सेश्वरस्य विज्ञप्त्यै तद्वासी वणिगाययौ ॥ ५ekadaa caasthite tasminnaasthaanasthasya tatpituh | vatseshvarasya vijnaptyai tadvaasii vanigaayayau || 5
Eines Tages kam ein dortiger Kaufmann vorbei, um bei dem König von Vatsa vorzusprechen,
als der in seiner Versammlungshalle saß.
स रत्नदत्तनामा तं प्रतीहारनिवेदितः । प्रविश्य नत्वा राजानं वणिगेवं व्यजिज्ञपत् ॥ ६sa ratnadattanaamaa tam pratiihaaraniveditah | pravishya natvaa raajaanam vanigevam vyajijnapat || 6
Der Kaufmann, ein gewisser Ratnadatta, wurde vom Torwächter angekündigt,
trat ein, verneigte sich vor dem König und sprach wie folgt:
नाम्ना वसुधरो देव दरिद्रोऽस्तीह भारिकः । अकस्माच्च ददत्खादन्पिबंश्चाद्य स दृश्यते ॥ ७naamnaa vasudharo deva daridro'stiiha bhaarikah | akasmaacca dadatkhaadanpibamshcaadya sa drshyate || 7
"König, hier lebt dieser arme Lastträger Vasudhara.
Unlängst wird er gesehen, wie er ißt, trinkt und Almosen verteilt.
कौतुकाच्च गृहं नीत्वा यथेष्टं पानभोजनम् । दत्त्वा स क्षीबतां नीत्वा मया पृष्टोऽब्रवीदिदम् ॥ ८kautukaacca grham niitvaa yatheshtam paanabhojanam | dattvaa sa kshiibataam niitvaa mayaa prshto'braviididam || 8
Aus Interesse brachte ich ihn zu mir nach Haus, gab ihm zu essen und zu trinken, so viel er wollte.
Als er betrunken war, befragte ich ihn, und das gab er mir zur Antwort:
लब्धं राजकुलद्वारात्सरत्नं कटकं मया । उत्पाट्य रत्नमेकं च ततो विक्रीतवानहम् ॥ ९labdham raajakuladvaaraatsaratnam katakam mayaa | utpaatya ratnamekam ca tato vikriitavaanaham || 9
"Am Tor zum Königshof hab' ich mal einen Armreif mit Edelsteinen dran gefunden.
Einen davon hab' ich rausgebrochen und verkauft.
तच्च दीनारलक्षेण मूल्येन वणिजो मया । दत्तं हिरण्यगुप्तस्य तेनाद्यहं सुखं स्थितः ॥ १०tacca diinaaralakshena muulyena vanijo mayaa | dattam hiranyaguptasya tenaadyaham sukham sthitah || 10
Der Kaufmann Hiranyagupta hat mir dafür einen Preis von Fünftausend Dinaren gezahlt.
Davon und vom Rest leb' ich ganz prächtig."
इत्युक्त्वा दर्शितं तेन देवनामाङ्कितं मम । कटकं यत्ततो देव विज्ञप्तोऽद्य मया प्रभुः ॥ ११ityuktvaa darshitam tena devanaamaankitam mama | katakam yattato deva vijnapto'dya mayaa prabhuh || 11
Nach diesen Worten zeigte er mir den mit dem Namen des Königs markierten Armreif.
Und jetzt hab' ich den Herrn, o Gott, davon in Kenntnis gesetzt."
एतच्छ्रुत्वा स वत्सेशस्तत्रानाययति स्म तौ । भारकं तं सवलयं सरत्नं वाणिजं च तम् ॥ १२etacchrutvaa sa vatseshastatraanaayayati sma tau | bhaarakam tam savalayam saratnam vaanijam ca tam || 12
Als der König von Vatsa das hörte, ließ er sie beide vorführen:
den Lastträger mit dem Armreif, und den Kaufmann mit dem Diamanten.
हन्त स्मृतं प्रकोष्ठान्मे भ्रष्टमेतत्पुरभ्रमे । इति तत्कटकं दृष्ट्वा स राजाभिदधे स्वयम् ॥ १३hanta smrtam prakoshthaanme bhrashtametatpurabhrame | iti tatkatakam drshtvaa sa raajaabhidadhe svayam || 13
"Sieh an! Ich erinnere mich. Der ist mir mal bei einem Stadtrundgang vom Handgelenk gerutscht!"
rief, als er den Armreif sah, der König überrascht aus.
निर्हृतं राजनामाङ्कं लब्ध्वा किं कटकं त्वया । इति पृष्टोऽथ सभ्यैः स राजाग्रे भारिकोऽभ्यधात् ॥ १४nirhrtam raajanaamaankam labdhvaa kim katakam tvayaa | iti prshto'tha sabhyaih sa raajaagre bhaariko'bhyadhaat || 14
"Warum hast du den Armreif mit dem Namen des Königs mitgehen lassen, als du ihn gefunden hattest?"
fragten die Höflinge ihn. Da versetzte der Lastträger vor dem König stehend:
भारजीवी कुतो वेद्मि राजनामाक्षराण्यहम् । दारिद्र्यदुःखदग्धेन लब्ध्वैतत्स्वीकृतं मया ॥ १५bhaarajiivii kuto vedmi raajanaamaaksharaanyaham | daaridryaduhkhadagdhena labdhvaitatsviikrtam mayaa || 15
"Vom Lastenschleppen leb' ich. Wie soll ich denn da die Buchstaben von des Königs Namen kennen?
Vom Leid der Armut ausgebrannt hab' ich's behalten, als ich's fand!"
इत्युक्ते तेन रत्नार्थमाक्षिप्तः सोऽब्रवीद्वणिक् । अप्रसह्य मूल्येन मया गृहीतं रत्नमापणे ॥ १६
ityukte tena ratnaarthamaakshiptah so'braviidvanik | aprasahya muulyena mayaa grhiitam ratnamaapane || 16
Nach diesen Worten warfen sie dem Juwelenhändler die Sache mit dem Diamanten vor.
Der aber entgegnete: "Auf dem Markt hab' ich, ohne den Preis zu drücken, den Stein erworben.
न चास्ति राजाभिज्ञानमस्ति तदयमुच्यते । मूल्यात्पञ्चसहस्री तु नीतानेन परं स्थितम् ॥ १७na caasti raajaabhijnaanamasti tadayamucyate | muulyaatpancasahasrii tu niitaanena param sthitam || 17
Da war auch kein Kennmal des Königs dran, obwohl es jetzt heißt, das war seiner.
Er hat den Preis, die Fünftausend, einheimst. Den Rest hab' ich noch."
एतद्धिरण्यगुप्तस्य वचो यौगन्धरायणः । श्रुत्वा तत्र स्थितोऽवादीन्नात्र दोषोऽस्ति कस्यचित् ॥ १८etaddhiranyaguptasya vaco yaugandharaayanah | shrutvaa tatra sthito'vaadiinnaatra dosho'sti kasyacit || 18
Als Yaugandharaayana, der in der Nähe stand, Hiranyaguptas Rechtfertigung hörte,
meinte er: "Hier hat keiner Schuld an irgendwas.
दरिद्रस्यालिपिज्ञस्य भण्यतां भारिकस्य किम् । दारिद्र्यात्क्रियते चौर्यं लब्धं केनोज्झितं पुनः ॥ १९daridrasyaalipijnasya bhanyataam bhaarikasya kim | daaridryaatkriyate cauryam labdham kenojjhitam punah || 19
Was ist gegen einen armen Lastträger zu sagen, der nicht lesen und schreiben kann?
Armut verleitet zum Diebstahl, und wer läßt schon gerne los, was er gefunden hat?
मूल्येन रत्नग्राही च न वाच्यो वणिगप्यसौ । एतन्महामन्त्रिवचो वत्सेशः श्रद्दधे तदा ॥ २०muulyena ratnagraahii ca na vaacyo vanigapyasau | etanmahaamantrivaco vatseshah shraddadhe tadaa || 20
Auch dem Kaufmann kann man nicht vorwerfen, daß er den Stein um diesen Preis erwarb."
Das Urteil seines Premierministers fand die Zustimmung des Königs von Vatsa.
दत्त्वा पञ्चसहस्रीं च भारिकेण व्यजीकृताम् । हिरण्यगुप्ताद्वणिजो रत्नं तस्मात्स्वमाददे ॥ २१ dattvaa pancasahasriim ca bhaarikena vyajiikrtaam | hiranyaguptaadvanijo ratnam tasmaatsvamaadade || 21
Seinen Diamanten nahm er von dem Kaufmann Hiranyagupta zurück und zahlte ihm die Fünftausend,
die der Lastträger bereits ausgegeben hatte.
भारकं चाकरोन्मुक्तं गृहीत्वा कटकं निजम् । भुक्तपञ्चसहस्रीको गतभीः सोऽप्यगाद्गृहम् ॥ २२bhaarakam caakaronmuktam grhiitvaa katakam nijam | bhuktapancasahasriiko gatabhiih so'pyagaadgrham || 22
Seinen Armreif nahm er zurück und ließ den Lastträger frei, der seine Fünftausend schon verzehrt hatte
und nun angstfrei nach Hause zurückkehrte.
विश्वस्तघाती पापोऽयमिति चान्तर्द्विषन्नृपः । रत्नदत्तं स वणिजं कार्यार्थं तममानयत् ॥ २३vishvastaghaatii paapo'yamiti caantardvishannrpah | ratnadattam sa vanijam kaaryaartham tamamaanayat || 23
'Der geht über Leichen!' dachte der König innerlich und hasste den Kaufmann. Da er ihm den Stein zurückgegeben hatte, belohnte er ihn jedoch für seine Dienste.
गतेषु तेषु राजाग्रगतोऽवोचद्वसन्तकः । अहो दैवाभिशप्तानां प्राप्तोऽप्यर्थः पलायते ॥ २४gateshu teshu raajaagragato'vocadvasantakah | aho daivaabhishaptaanaam praapto'pyarthah palaayate || 24
Als sie gegangen waren, trat Vasantaka vor den König und sprach:
"Seht Ihr! Die vom Schicksal Verfluchten flieht der Reichtum, den sie fanden!
अस्य भद्रगटोदन्तः संवृत्तो भारिकस्य तत् । तथाहि कश्चिदासीत्प्राक्पुरे पाटलिपुत्रके ॥ २५
asya bhadragatodantah samvrtto bhaarikasya tat | tathaahi kashcidaasiitpraakpure paataliputrake || 25
Dem Lastträger ist der immervolle Topf begegnet. Vor einiger Zeit hat nämlich in Pataliputra
शुभदत्तः स नाम्ना च प्रत्यहं काष्ठभारकम् । वनादानीय विक्रीय पुष्णाति स्म कुटुम्बकम् ॥ २६shubhadattah sa naamnaa ca pratyaham kaashthabhaarakam | vanaadaaniiya vikriiya pushnaati sma kutumbakam || 26
ein gewisser Shubhadatta gelebt. Dieser Holzträger ging jeden Tag in den Wald,
sammelte Holz, verkaufte es und ernährte damit seine Familie.
एकदा चागतो दूरं वनं दैवाद्ददर्श सः । तत्रस्थांश्चतुरो यक्षान्दिव्याभरणवाससः ॥ २७ekadaa caagato duuram vanam daivaaddadarsha sah | tatrasthaamshcaturo yakshaandivyaabharanavaasasah || 27
Eines Tages, weit in den Wald vorgedrungen, sah er zufällig vier Yakshas Baumgeister,
die dort in ihren phantastischen Gewändern und reich geschmückt beisammenstanden.
ते भीतं वीक्ष्य तं प्रीत्या सर्वे पृष्ट्वा यथातथम् । बुद्ध्वा दरिद्रमुत्पन्नकृपा यक्षा बभाषिरे ॥ २८te bhiitam viikshya tam priityaa sarve prshtvaa yathaatatham | buddhvaa daridramutpannakrpaa yakshaa babhaashire || 28
Sie sahen, wie verängstigt er war und erkundigten sich alle freundlich nach seinem Befinden.
Als die Yakshas merkten, daß er arm war, empfanden sie Mitleid und sagten:
इहास्मदन्तिके तिष्ठ भद्र कर्मकरो भवान् । अक्लेशं गृहनिर्वाहं करिष्यामो वयं तव ॥ २९ihaasmadantike tishtha bhadra karmakaro bhavaan | aklesham grhanirvaaham karishyaamo vayam tava || 29
"Bleib bei uns, guter Mann, und tritt in unsere Dienste.
Wir werden für den Unterhalt deines Hauses sorgen, ohne daß du dich abmühen mußt!"
इत्युक्तस्तैस्तथेत्यासीच्छुभदत्तस्तदन्तिके । स्नानादिपरिचर्यां च कृत्स्नां तेषां चकार सः ॥ ३०ityuktastaistathetyaasiicchubhadattastadantike | snaanaadiparicaryaam ca krtsnaam teshaam cakaara sah || 30
Auf diesen Vorschlag ging Shubhadatta ein und blieb bei ihnen.
Er bereitete ihnen das Bad und kümmerte sich insgesamt um ihr Wohlergehen.
संजाते भोजनस्थाने यक्षास्ते जगदुश्च तम् । आहारमस्मानमुतो देहि भद्रघटादिति ॥ ३१samjaate bhojanasthaane yakshaaste jagadushca tam | aahaaramasmaanamuto dehi bhadraghataaditi || 31
Als sie so weit waren, ihre Mahlzeit einzunehmen, baten die Yakshas ihn:
"Hol das Essen für uns dort aus dem immervollen Topf!"
अन्तःशून्यं स तं दृष्ट्वा घटं यावद्विलम्बते । तवत्ते गुह्यका भूयस्तमाहुः सस्मिताननाः ॥ ३२antahshuunyam sa tam drshtvaa ghatam yaavadvilambate | tavatte guhyakaa bhuuyastamaahuh sasmitaananaah || 32
Als er den leeren Topf sah und zögerte, fragten die Yakshas ihn, wieder mit lächelnden Gesichtern:
शुभदत्त न वेत्सि त्वं क्षिप हस्तं घटान्तरे । यथेष्टं लप्स्यसे सर्वं घटः कामप्रदो ह्यसौ ॥ ३३shubhadatta na vetsi tvam kshipa hastam ghataantare | yatheshtam lapsyase sarvam ghatah kaamaprado hyasau || 33
"Shubhadatta, hast du nicht verstanden? Steck deine Hand in den Topf
und hol' alles raus, was du dir wünscht! Das hier ist nämlich ein Wunschtopf!"
तच्छ्रुत्वा प्रक्षिपत्यन्तः पाणिं यावद्घटान्तरे । तावदाहारपानादि कामितं दृष्टवानसौ ॥ ३४tacchrutvaa prakshipatyantah paanim yaavadghataantare | taavadaahaarapaanaadi kaamitam drshtavaanasau || 34
Nun hatte er verstanden. Als er eine Hand in den Topf steckte,
sah er Speisen, Getränke und anderes mehr darin, alles, was er wollte.
..................................| शुभदत्तो ददौ तेभ्यो बुभुजे च स्वयं ततः ॥ ३५
shubhadatto dadau tebhyo bubhuje ca svayam tatah || 35
(Aus diesem Vorrat) gab Shubhadatta ihnen und aß dann selbst.
एवं परिचरन्यक्षान्भक्त्या भीत्या च सोऽन्वहम् । तस्थौ कुटुम्बचिन्तार्तः शुभदत्तस्तदन्तिके ॥ ३६evam paricaranyakshaanbhaktyaa bhiityaa ca so'nvaham | tasthau kutumbacintaartah shubhadattastadantike || 36
So diente Shubhadatta den Yakshas Tag für Tag voller Hingabe und Ehrfurcht,
doch während er bei ihnen war, litt er in Gedanken an seine Familie.
तत्कुटुम्बं च दुःखार्तं स्वप्नादेशेन गुह्यकैः । आश्वासितं तत्प्रसादाद्रमते स्म ततश्च सः ॥ ३७tatkutumbam ca duhkhaartam svapnaadeshena guhyakaih | aashvaasitam tatprasaadaadramate sma tatashca sah || 37
Doch die Yakshas beruhigten die trauernde Familie mit einer geträumten frohen Botschaft,
und diese Freundlichkeit seiner heimlichen Behüter ließ ihn wieder aufatmen.
मासमात्रेण यक्षास्ते शुभदत्तं तमभ्यधुः । तुष्टाः स्मस्तेऽनया भक्त्या ब्रूहि किंचिद्ददाम ते ॥ ३८maasamaatrena yakshaaste shubhadattam tamabhyadhuh | tushtaah smaste'nayaa bhaktyaa bruuhi kimciddadaama te || 38
Einen Monat später sagten die Yakshas zu Shubhadatta:
"Dein Einsatz hat uns überzeugt. Wünsch dir was - wir geben's dir!"
तच्छ्रुत्वा स जगादैतांस्तुष्टाः स्थ यदि सत्यतः । एष भद्रघटस्तन्मे युष्माभिर्दीयतामिति ॥ ३९tacchrutvaa sa jagaadaitaamstushtaah stha yadi satyatah | esha bhadraghatastanme yushmaabhirdiiyataamiti || 39
Als er das hörte, sagte er zu ihnen: "Wenn ihr wirklich überzeugt seid, dann schenkt mir diesen Wundertopf!"
ततस्तमूचुर्यक्षास्ते नैतं शक्ष्यसि रक्षितुम् । भङ्गे पलायते ह्येष तद्वृणीष्वापरं वरम् ॥ ४०tatastamuucuryakshaaste naitam shakshyasi rakshitum | bhange palaayate hyesha tadvrniishvaaparam varam || 40
Woraufhin die Yakshas ihm entgegneten: "Du kannst ihn nicht bewahren.
Wenn er zerbricht, ist er dahin. Such dir lieber was anderes aus!"
इत्युक्तोऽपि स यक्षैस्तैः शुभदत्तोऽपरं यदा । वरं नैच्छत्तदा तस्मै ते तं भद्रघटं ददुः ॥ ४१ityukto'pi sa yakshaistaih shubhadatto'param yadaa | varam naicchattadaa tasmai te tam bhadraghatam daduh || 41
Sogar als die Yakshas ihm davon abrieten, wollte Shubhadatta sich nichts anderes wünschen.
Also gaben sie ihm den Wundertopf.
ततः प्रणम्य तान्हृष्टो घटमादाय तं जवात् । गृहं स शुभदत्तः स्वं प्राप नन्दितबान्धवः ॥ ४२tatah pranamya taanhrshto ghatamaadaaya tam javaat | grham sa shubhadattah svam praapa nanditabaandhavah || 42
Da verneigte sich Shubhadatta dankbar vor ihnen und nahm den Topf.
Eilig lief er zu sich nach Hause zurück, wo seine Familie ihn erleichtert begrüßte.
तत्र तस्माद्घटाल्लब्ध्वा भोजनादि निवेश्य तत् । गुप्तार्थमन्यभाण्डेषु सोऽभुङ्क्त स्वजनैः सह ॥ ४३tatra tasmaadghataallabdhvaa bhojanaadi niveshya tat | guptaarthamanyabhaandeshu so'bhunkta svajanaih saha || 43
Dort entnahm er seinem Topf Speisen und Getränke, füllte sie aber, um sein Geheimnis zu wahren,
in andere Gefäße und verzehrte sie mit seinen Verwandten gemeinsam.
भारमुक्तो भजन्भोगान्पानमत्तोऽथ जातु सः । कुतस्तवैषा भोगश्रीरित्यपृच्छ्यत बन्धुभिः ॥ ४४
bhaaramukto bhajanbhogaanpaanamatto'tha jaatu sah | kutastavaishaa bhogashriirityaprcchyata bandhubhih || 44
Die Lastenträgerei gab er auf und gab sich allen möglichen Genüssen hin.
Einmal, als er betrunken war, fragten ihn die Angehörigen: "Woher hast du all den Luxus?"
स व्यक्तमब्रुवन्मूढो गर्वेणेप्सितकामदम् । गृहीत्वा घटकं स्कन्धे प्रारेभे बत नार्तितुम् ॥ ४५sa vyaktamabruvanmuudho garvenepsitakaamadam | grhiitvaa ghatakam skandhe praarebhe bata naartitum || 45
Zu dumm vor Stolz, offen darüber zu reden, setzte er sich den wunschgewährenden Topf
auf die Schulter und fing an herumzutänzeln.
नृत्यतस्तस्य च स्कन्धान्मदोद्रेकस्खलद्गतेः । स भद्रघटको यातः पतित्वा भुवि खण्डशः ॥ ४६
nrtyatastasya ca skandhaanmadodrekaskhaladgateh | sa bhadraghatako yaatah patitvaa bhuvi khandashah || 46
Da der Tänzer seinen Übermut zu weit trieb, tat er einen Fehltritt und der Topf rutschte ihm von der Schulter.
Er fiel zu Boden und zerbrach in tausend Stücke.
तदैव चाक्षतीभूय स जगाम यथागतम् । पूर्वावस्थां च स प्राप शुभदत्तो विषादवान् ॥ ४७tadaiva caakshatiibhuuya sa jagaama yathaagatam | puurvaavasthaam ca sa praapa shubhadatto vishaadavaan || 47
Weil er nicht mehr zu reparieren war, flog der Еopf weg, dahin, woher er gekommen.
Shubhadatta aber nahm zerknirscht seinen früheren Zustand an.
तदेवं पानदोषादिप्रमादाहतबुद्धयः । अभव्याः प्राप्तमप्यर्थं नैव जानन्ति रक्षितुम् ॥ ४८tadevam paanadoshaadipramaadaahatabuddhayah | abhavyaah praaptamapyartham naiva jaananti rakshitum || 48
Also wissen die Unglücklichen, deren Sinne von Trunk, Sünde und anderen Schäden angeschlagen sind, nicht, wie sie einmal erlangten Reichtum bewahren können."
इति भद्रघटाख्यानहासं श्रुत्वा वसन्तकात् । उत्थाय चक्रे वत्सेशः स्नानाहारादिकाः क्रियाः ॥ ४९iti bhadraghataakhyaanahaasam shrutvaa vasantakaat | utthaaya cakre vatseshah snaanaahaaraadikaah kriyaah || 49
Nachdem der Herrscher von Vatsa diesen Schwank über den Wundertopf von Vasantaka gehört hatte,
erhob er sich, badete, aß und widmete sich seinen Geschäften.
नरवाहनदत्तोऽपि स्नात्वा भुक्त्वान्तिके पितुः । दिनान्ते सखिभिः साकं जगाम भवनं निजम् ॥ ५०naravaahanadatto'pi snaatvaa bhuktvaantike pituh | dinaante sakhibhih saakam jagaama bhavanam nijam || 50
Auch Naravahanadatta wusch sich und aß mit seinem Vater gemeinsam.
Am Ende des Tages ging er mit den Freunden zu sich nach Hause.
तत्र रात्रावनिद्रं तं शयनीयगतं सुहृत् । शृण्वत्सु सचिवेष्वेतेष्ववोचन्मरुभूतिकः ॥ ५१tatra raatraavanidram tam shayaniiyagatam suhrt | shrnvatsu saciveshveteshvavocanmarubhuutikah || 51
Dort ging er nachts zu Bette, konnte aber nicht einschlafen.
Da sagte Freund Marubhuuti, und die Minister hörten ihn auch:
दासीसङ्गेच्छया देव जाने नान्तःपुरं त्वया । आहूतं सापि नाहूता तेन निद्राद्य नास्ति ते ॥ ५२daasiisangecchayaa deva jaane naantahpuram tvayaa | aahuutam saapi naahuutaa tena nidraadya naasti te || 52
"Gebieter, mir ist bekannt, daß du vor Lust auf deine Sklavin die Haremsfrauen nicht zu dir rufst.
Auch jene hast du nicht gerufen. Darum flieht dich heut der Schlaf.
तत्किमद्यापि वेश्यासु जानन्नप्यनुरज्यसे । नह्यासां चास्ति सद्भावस्तथा चैतां कथां शृणु ॥ ५३tatkimadyaapi veshyaasu jaanannapyanurajyase | nahyaasaam caasti sadbhaavastathaa caitaam kathaam shrnu || 53
Warum also verliebst du dich auch heute wieder wissentlich in Huren?
Sie haben kein Gewissen! Dann hör dir diese Geschichte an:
अस्तीह चित्रकूटाख्यमृद्धिमन्नगरं महत् । तत्राभूद्रत्नवर्माख्यो महाधनपतिर्वणिक् ॥ ५४astiiha citrakuutaakhyamrddhimannagaram mahat | tatraabhuudratnavarmaakhyo mahaadhanapatirvanik || 54
Hier in der prächtigen Großstadt Citrakuuta lebte einst der steinreiche Kaufmann Ratnavarman.
ईश्वराराधनादेकस्तस्य सूनुरजायत । अतश्चेश्वरवर्माणं नाम्ना चक्रे स तं सुतम् ॥ ५५iishvaraaraadhanaadekastasya suunurajaayata | atashceshvaravarmaanam naamnaa cakre sa tam sutam || 55
Er hatte den Herrgott Ishvara - Shiva günstig gestimmt, und ihm wurde ein Sohn geboren.
Diesem Jungen gab er den Namen Ishvaravarman.
अधीतविद्यमासन्नयौवनं वीक्ष्य तं च सः । एकपुत्रो वणिङ्मुख्यो रत्नवर्मा व्यचिन्तयत् ॥ ५६adhiitavidyamaasannayauvanam viikshya tam ca sah | ekaputro vaninmukhyo ratnavarmaa vyacintayat || 56
Als der ausgelernt hatte, sah der führende Kaufmann Ratnavarman, der nur diesen einen Sohn hatte,
daß er schon kein Kind mehr vor sich hatte. Er überlegte:
रूपिणी कुसृतिः सृष्टा धनप्राणापहारिणी । आढ्यानां यौवनान्धानां वेश्या नामेह वेधसा ॥ ५७ruupinii kusrtih srshtaa dhanapraanaapahaarinii | aadhyaanaam yauvanaandhaanaam veshyaa naameha vedhasaa || 57
'Anmutige, aber tückische Schönheiten, Huren genannt, wurden vom Schöpfer in die Welt geschickt,
um reichen Jünglingen, von ihrer Jugend verblendet, Geld und Leben zu nehmen.
तदर्पयामि कुट्टन्याः कस्याश्चिदमुमात्मजम् । वेश्याव्याजोपशिक्षार्थं येन ताभिर्न वञ्च्यते ॥ ५८tadarpayaami kuttanyaah kasyaashcidamumaatmajam | veshyaavyaajopashikshaartham yena taabhirna vancyate || 58
Ich werde diesen Jungen einer Kupplerin vorstellen, die ihn in die Kunstgriffe der Buhldirnen einweiht,
damit er sich von denen nicht täuschen läßt.'
इत्यालोच्य स पुत्रेण सहैवेश्वरवर्मणा । यमजिह्वाभिधानायाः कुट्टन्याः सदनं ययौ ॥ ५९ityaalocya sa putrena sahaiveshvaravarmanaa | yamajihvaabhidhaanaayaah kuttanyaah sadanam yayau || 59
In dieser Absicht ging er mit seinem Sohn Ishvaravarman
zum Anwesen der Zuhälterin mit dem bezeichnenden Namen Yamajihvaa - des Todesgottes Zunge.
तत्र स्थूलहनुं दीर्घदशनां भुग्ननासिकाम् । शिक्षयन्तीं दुहितरं कुट्टनीं तां ददर्श सः ॥ ६०tatra sthuulahanum diirghadashanaam bhugnanaasikaam | shikshayantiim duhitaram kuttaniim taam dadarsha sah || 60
Er sah, wie die Zuhälterin mit ihren mächtigen Kinnladen, den langen Zähnen und der Geiernase
ihre Tochter unterrichtete:
धनेन पूज्यते पुत्रि सर्वो वेश्या विशेषतः । तच्च नास्त्यनुरागिण्या रागं वेश्या त्यजेदतः ॥ ६१dhanena puujyate putri sarvo veshyaa visheshatah | tacca naastyanuraaginyaa raagam veshyaa tyajedatah || 61
"Jeder wird nur seines Geldes wegen geschätzt, besonders die Hure, mein Kind.
Bei einer verliebten Hure ist das nicht der Fall. Sie muß die Liebe opfern.
दोषाग्रदूतो रागो हि वेश्यापश्चिमसंध्ययोः । मिथ्यैव दर्शयेद्वेश्या तं नटीव सुशिक्षिता ॥ ६२doshaagraduuto raago hi veshyaapashcimasamdhyayoh | mithyaiva darshayedveshyaa tam natiiva sushikshitaa || 62
Ausgerechnet Liebe ist der Sendbote ihres ersten Fehlers und einer Hure Abenddämmerung.
Nur zum Schein sollte sie Liebe vorspielen, einer gut geschulten Tänzerin gleich.
रञ्जयेत्तेन सा पूर्वं दुह्याद्रक्तं ततो धनम् । दुग्धार्थं च त्यजेदन्ते प्राप्तार्थं पुनराहरेत् ॥ ६३ranjayettena saa puurvam duhyaadraktam tato dhanam | dugdhaartham ca tyajedante praaptaartham punaraaharet || 63
Damit verdreht sie ihm den Kopf. Jetzt sollte sie sein Geld melken. Ist sein Geld abgemolken,
verläßt sie ihn zu guter Letzt. Wenn er wieder bei Kasse ist, kann sie ihn erneut anrufen.
समो यूनि शिशौ वृद्धे विरूपे रूपवत्यपि । वेश्याजनो यो मुनिवत्स चार्थं परमश्नुते ॥ ६४samo yuuni shishau vrddhe viruupe ruupavatyapi | veshyaajano yo munivatsa caartham paramashnute || 64
Das Hurenvolk ist, wie der Einsiedler, gleich gegen jeden, den Jüngling, das Kind, den Greis, den Häßlichen, den Wohlgeformten, und wird so des Lebens höchsten Sinn entdecken."
इति ब्रुवाणां दुहितुस्तामुपागमात्स कुट्टनीम् । रत्नवर्मा कृतातिथ्यस्तया च समुपाविशत् ॥ ६५iti bruvaanaam duhitustaamupaagamaatsa kuttaniim | ratnavarmaa krtaatithyastayaa ca samupaavishat || 65
Als die Kupplerin ihrer Tochter das gesagt hatte, trat Ratnavarman herbei,
wurde von ihr gastfreundlich aufgenommen und setzte sich.
अब्रवीत्तां च पुत्रो मे त्वयार्ये शिक्ष्यतामयम् । वेशयोषित्कला येन वैदग्ध्यं प्राप्नुयादसौ ॥ ६६abraviittaam ca putro me tvayaarye shikshyataamayam | veshayoshitkalaa yena vaidagdhyam praapnuyaadasau || 66
Er sprach zu ihr: "Ehrwürdige, du solltest meinen Sohn der Huren Kunst lehren,
damit er dadurch Gewitztheit erlange.
दीनाराणां सहस्रं च निष्क्रयं ते ददाम्यहम् । तच्छ्रुत्वा तस्य कामं तं प्रतिपेदे तथेति सा ॥ ६७diinaaraanaam sahasram ca nishkrayam te dadaamyaham | tacchrutvaa tasya kaamam tam pratipede tatheti saa || 67
Dafür zahle ich dir Tausend Dinar als Entschädigung."
Als sie seinen Wunsch hörte, akzeptierte sie ihn: "So soll es sein."
ततो वितीर्य दीनारान्पुत्रं तस्यै समर्प्य च । स तमीश्वरवर्माणं रत्नवर्मा ययौ गृहम् ॥ ६८tato vitiirya diinaaraanputram tasyai samarpya ca | sa tamiishvaravarmaanam ratnavarmaa yayau grham || 68
Die Dinare zückend überließ Ratnavarman ihr seinen Sohn Ishvaravarman und ging nach Hause.
अथात्रेश्वरवर्मा स यमजिह्वागृहे कलाः । वर्षेनैकेन शिक्षित्वा पितुस्तस्य गृहं ययौ ॥ ६९athaatreshvaravarmaa sa yamajihvaagrhe kalaah | varshenaikena shikshitvaa pitustasya grham yayau || 69
So konnte Ishvaravarman im Haus der Yamajihvaa ein Jahr lang ihre Künste erlernen.
Danach kehrte er in seines Vaters Haus zurück.
प्राप्तषोडशवर्षश्च पितरं तमुवाच सः । अर्थाद्धि धर्मकामौ नः पूजार्थादर्थतः प्रथा ॥ ७०praaptashodashavarshashca pitaram tamuvaaca sah | arthaaddhi dharmakaamau nah puujaarthaadarthatah prathaa || 70
Der nunmehr Sechzehnjährige sagte zu seinem Vater: "Vom Reichtum haben wir unsere Pflicht und Leidenschaft, Geld verleiht uns Respekt und Anerkennung."
एवमुक्तवते तस्मै श्रद्धाय स तथेति तत् । पञ्चानां द्रव्यकोटीनां भाण्डं प्रीतो ददौ पिता ॥ ७१evamuktavate tasmai shraddhaaya sa tatheti tat | pancaanaam dravyakotiinaam bhaandam priito dadau pitaa || 71
Diesen Worten stimmte der Vater zu: "Wahrhaftig!"
Waren im Wert von Fünfzigtausend als Startkapital gab er ihm gern.
तदादाय वणिक्पुत्रः ससार्थः स शुभेऽहनि । प्रायादीश्वरवर्माथ स्वर्णद्वीपाभिवाञ्छया ॥ ७२tadaadaaya vanikputrah sasaarthah sa shubhe'hani | praayaadiishvaravarmaatha svarnadviipaabhivaanchayaa || 72
Der Kaufmannssohn Ishvaravarman nahm es an. Eines günstigen Tages ritt er mit einer Karawane davon,
in dem Wunsch, Suvarnadvipa zu erreichen.
गच्छन्क्रमात्पथि प्राप स काञ्चनपुराभिधम् । नगरं तत्र चासन्नबाह्योद्याने समावसत् ॥ ७३gacchankramaatpathi praapa sa kaancanapuraabhidham | nagaram tatra caasannabaahyodyaane samaavasat || 73
Auf seinem Weg dahin kam er in eine Stadt, Kancanapura genannt.
Hier schlug er in einem Garten draußen vor der Stadt sein Lager auf.
स्नातभुक्तानुलिप्तश्च प्रविश्य नगरेऽत्र सः । युवा प्रेक्षणकं द्रष्टुमेकं देवकुलं ययौ ॥ ७४snaatabhuktaanuliptashca pravishya nagare'tra sah | yuvaa prekshanakam drashtumekam devakulam yayau || 74
Als er sich gewaschen, gegessen und eingeölt hatte, ging der junge Mann in die Stadt,
um sich vor dem Tempel ein Schauspiel anzusehen.
तत्रापश्यच्च नृत्यन्तीं सुन्दरीं नाम लासिकीम् । तारुण्यवातोच्छलितां रूपाब्धेर्लहरीमिव ॥ ७५tatraapashyacca nrtyantiim sundariim naama laasikiim | taarunyavaatocchalitaam ruupaabdherlahariimiva || 75
Dort sah er Sundari tanzen - geschmeidig, auf dem Lufthauch ihrer Anmut schwebend,
wie auf einer Woge im Meer ihrer Schönheit dahingleitend.
दृष्ट्वैव तां तदा सोऽभूत्तदेकगतमानसः । क्रुद्धेव कुट्टनीशिक्षा दूरे तस्याभवद्यथा ॥ ७६drshtvaiva taam tadaa so'bhuuttadekagatamaanasah | kruddheva kuttaniishikshaa duure tasyaabhavadyathaa || 76
Kaum daß er sie sah, war er ihr schon dermaßen verfallen,
daß die Lehren der Kupplerin wie im Zorne sich weit von ihm fernhielten.
वयस्यं प्रेष्य नृत्तान्ते प्रार्थयामास तां च सः । धन्यास्मीति वदन्ती च प्रह्वा साप्यन्वमन्यत ॥ ७७vayasyam preshya nrttaante praarthayaamaasa taam ca sah | dhanyaasmiiti vadantii ca prahvaa saapyanvamanyata || 77
Nach dem Tanz bat er einen Freund, für ihn um ihre Hand anzuhalten.
"Ich bin geehrt!" sprach sie und stimmte mit einer Verneigung zu.
स्थापयित्वा निवासे स्वे निपुणान्भाण्डरक्षिणः । तस्या ईश्वरवर्मासौ सुन्दर्या वसतिं ययौ ॥ ७८
sthaapayitvaa nivaase sve nipunaanbhaandarakshinah | tasyaa iishvaravarmaasau sundaryaa vasatim yayau || 78
Nachdem Ishvaravarman in seinem Lager zuverlässige Wachen aufgestellt hatte,
die seine Waren beobachten mußten, ritt er zu Sundaris Wohnsitz.
तस्मिन्मकरकट्याख्या तन्माता तमुपागतम् । अमानयद्गृहाचारैस्तैस्तैस्तत्समयोचितैः ॥ ७९tasminmakarakatyaakhyaa tanmaataa tamupaagatam | amaanayadgrhaacaaraistaistaistatsamayocitaih || 79
Dort kam ihm ihre Mutter Makarakati Krokodilhüfte entgegen und ehrte ihn
mit mancherlei dem Moment angemessenen Gastfreundlichkeiten.
निशागमे वासगृहं स्फुरद्रत्नवितानकम् । न्यस्तपर्यङ्कशयनं प्रावेश्यत तया च सः ॥ ८०nishaagame vaasagrham sphuradratnavitaanakam | nyastaparyankashayanam praaveshyata tayaa ca sah || 80
Als es Nacht wurde, führte sie ihn in ein Zimmer mit einem Bett darin,
über das eine Decke, besetzt mit glitzernden Edelsteinen, gebreitet war.
तत्रारमत सुन्दर्या तयानुमतया सह । विचित्रकरणे नृत्ते सुरते च विदग्धया ॥ ८१tatraaramata sundaryaa tayaanumatayaa saha | vicitrakarane nrtte surate ca vidagdhayaa || 81
Dort vergnügte er sich einvernehmlich mit der schönen Sundari, die sowohl im Tanze
wie auch im Liebesspiel atemberaubende Variationen beherrschte.
गाढदर्शितरागां तां पार्श्वादनपगामिनीम् । दृष्ट्वा द्वितीयेऽह्नि ततो निर्गन्तुं नाशकच्च सः ॥ ८२gaadhadarshitaraagaam taam paarshvaadanapagaaminiim | drshtvaa dvitiiye'hni tato nirgantum naashakacca sah || 82
Als er am zweiten Tage sah, wie heftig sie, die nicht von seiner Seite wich,
ihre Leidenschaft zum Ausdruck brachte, konnte er nicht mehr von ihr lassen.
ददौ च हेमरत्नादिलक्षाणां पञ्चविंशतिम् । तस्यै दिनद्वये तस्मिन्सुन्दर्यै स वणिग्युवा ॥ ८३dadau ca hemaratnaadilakshaanaam pancavimshatim | tasyai dinadvaye tasminsundaryai sa vanigyuvaa || 83
Während dieser zwei Tage schenkte der jugendliche Kaufherr seiner Schönen
fünfundzwanzig Pfund Gold und Juwelen.
प्राप्तं मया धनं भूरि नाहं प्राप्ता भवादृशम् । स एव चेन्मया प्राप्तः किं धनेन करोम्यहम् ॥ ८४praaptam mayaa dhanam bhuuri naaham praaptaa bhavaadrsham | sa eva cenmayaa praaptah kim dhanena karomyaham || 84
"Geld nahm ich vieles, doch einen Mann wie dich noch nie!
Da ich ihn doch fand - was soll ich mit dem Geld?"
इत्यसत्यानुबन्धेन सुन्दरीं तदगृह्णतीम् । माता मकरकत्येवमेकापत्स्यैव साह ताम् ॥ ८५ityasatyaanubandhena sundariim tadagrhnatiim | maataa makarakatyevamekaapatsyaiva saaha taam || 85
Als Sundari das Geld mit geheuchelter Bestimmtheit zurückwies,
erklärte Mutter Makarakati ihrem einzigen Kinde dies:
इदानीमस्मदीयं यत्तदस्यैव स्वकं धनम् । तन्मध्ये स्थापयित्वा तद्गृह्यतां पुत्रि का क्षतिः ॥ ८६idaaniimasmadiiyam yattadasyaiva svakam dhanam | tanmadhye sthaapayitvaa tadgrhyataam putri kaa kshatih || 86
"Da, was immer wir besitzen, auch ihm gehört wie sein eigenes Vermögen, nimm es an, Töchterlein,
und setz' es ein ins gemeinsame Ganze. Was ist daran so schlimm?"
इत्युक्ता सुन्दरी मात्रा कृच्छ्रादिव तदग्रहीत् । मेने चेश्वरवर्मा तां मूढः सत्यानुरागिणीम् ॥ ८७ityuktaa sundarii maatraa krcchraadiva tadagrahiit | mene ceshvaravarmaa taam muudhah satyaanuraaginiim || 87
So von der Mutter aufgeklärt, nahm Sundari das Geld scheinbar widerstrebend an.
Und Ishvaravarman, der Narr, meinte, sie sei wirklich in ihn verliebt!
तस्या रूपेण नृत्तेन च हृतात्मनः । वणिजेऽत्र स्थितस्याथ तस्य मासद्वयं ययौ ॥ ८८tasyaa ruupena nrttena ca hrtaatmanah | vanije'tra sthitasyaatha tasya maasadvayam yayau || 88
Während der von ihrer Schönheit und Tanzkunst tief ergriffene Kaufmann bei ihr weilte,
waren zwei Monate ins Land gezogen,
तावच्च तस्यै सुन्दर्यै कोट्यौ द्वे स ददौ क्रमात् । अथोपेत्यार्थदत्ताख्यः सखा स्वैरमुवाच तम् ॥ ८९taavacca tasyai sundaryai kotyau dve sa dadau kramaat | athopetyaarthadattaakhyah sakhaa svairamuvaaca tam || 89
in denen er Sundari so nach und nach zwanzigtausend Dinar übereignete.
Da schritt sein Freund Arthadatta ein und sprach frei heraus:
सखे किं कुट्टनीशिक्षा सा यत्नोपार्जितापि ते । कातरस्यास्त्रविद्येव निष्फलावसरे गता ॥ ९०sakhe kim kuttaniishikshaa saa yatnopaarjitaapi te | kaatarasyaastravidyeva nishphalaavasare gataa || 90
"Mein Freund! Sollten die Lehren, die du so mühsam von der Puffmutter dir angeeignet, nun,
da die Gelegenheit gekommen, sich als fruchtlos erweisen - wie die Waffenkunde für den Deserteur?
वेश्याप्रेमणि सद्भावो यदस्मिन्बुध्यते त्वया । सत्यं भवति किं जातु जलं मरुमरीचिषु ॥ ९१veshyaapremani sadbhaavo yadasminbudhyate tvayaa | satyam bhavati kim jaatu jalam marumariicishu || 91
Glaubst du etwa, die Liebe einer Hure sei echt? Sollte in Luftspiegelungen wirklich Wasser sein?
तत्सर्वं क्षीयते यावदिहैव न धनं तव । तावद्व्रजामो बुध्वा हि क्षमेतैतत्पिता न ते ॥ ९२tatsarvaM kShIyate yaavadihaiva na dhanaM tava | taavadvrajaamo budhvaa hi kShametaitatpitaa na te || 92
Laß uns weiterziehen, bevor dein Geld völlig aufgebraucht ist.
Denn wenn dein Vater das wüßte - er würde dir nie verzeihen!"
इत्युक्तस्तेन मित्रेण वणिक्पुत्रो जगाद सः । सत्यं न वेश्यास्वाश्वासः सुन्दरी तु न तादृशी ॥ ९३ityuktastena mitrena vanikputro jagaada sah | satyam na veshyaasvaashvaasah sundarii tu na taadrshii || 93
Auf diese Worte des Freundes erwiderte der Kaufmannssohn:
"Du hast recht. Huren kann man nicht trauen. Aber Sundari ist nicht so eine.
क्षणं हि मामपश्यन्ती मुञ्चेत्प्राणानसौ सखे । तद्गत्वा बोधयत्वेतां गन्तव्यं यदि सर्वथा ॥ ९४kshanam hi maamapashyantii muncetpraanaanasau sakhe | tadgatvaa bodhayatvetaam gantavyam yadi sarvathaa || 94
Den Moment, da sie mich nicht mehr sieht, haucht sie ihr Leben aus.
Wenn wir also schon ziehen müssen, dann geh du und bring es ihr bei!"
एवमुक्तः स तेनार्थदत्तस्तस्यैव संनिधौ । मातुर्मकरकट्याश्च सुन्दरीमवदत्ततः ॥ ९५evamuktah sa tenaarthadattastasyaiva samnidhau | maaturmakarakatyaashca sundariimavadattatah || 95
Nachdem er Arthadatta das gesagt hatte, sprach der in seinem und Mutter Makarakatis Beisein zu Sundari:
तव तावदसामान्या प्रीतिरीश्वरवर्मणि । गन्तव्यं चाधुनावश्यं स्वर्णद्वीपं वणिज्यया ॥ ९६
tava taavadasaamaanyaa priitiriishvaravarmani | gantavyam caadhunaavashyam svarnadviipam vanijyayaa"Deine ungewöhnliche Liebe zu Ishvaravarman in allen Ehren - doch wir müssen heute noch dringend
geschäftlich nach Suvarnadviipa aufbrechen.
ततः प्राप्स्यत्ययं लक्ष्मीं ययागत्य त्वदन्तिके । यावत्कालं सुखं स्थास्यत्यनुमन्यस्व तत्सखि ॥ ९७tatah praapsyatyayam lakshmiim yayaagatya tvadantike | yaavatkaalam sukham sthaasyatyanumanyasva tatsakhi || 97
Danach wird er mit so viel Geld zurückkommen, daß er bis ans Ende seiner Tage
mit dir gemeinsam glücklich sein wird. Sei ein gutes Mädchen und willige ein!"
तच्छ्रुत्वा साश्रुनयना पश्यन्तीश्वरवर्मणः । मुखं कृतविषादा सा सुन्दरी च तमभ्यधात् ॥ ९८tacchrutvaa saashrunayanaa pashyantiishvaravarmanah | mukham krtavishaadaa saa sundarii ca tamabhyadhaat || 98
Als sie das hörte, schaute Sundari aus tränenumflorten Augen Ishvaravarman ins Gesicht,
nahm dann eine resignierte Haltung an und sprach zu Arthadatta:
यूयं जानीत किमहं वच्म्यन्तमनवेक्ष्य कः । कस्य प्रत्येति तदलं यद्विधत्तां विधिर्मम ॥ ९९yuuyam jaaniita kimaham vacmyantamanavekshya kah | kasya pratyeti tadalam yadvidhattaam vidhirmama || 99
"Ihr müßt es ja wissen. Was soll ich da noch sagen? Wer soll einem trauen, dessen Ende er nicht kennt?
Genug davon! Soll mein Schicksal nun walten!"
तच्छ्रुत्वोवाच माता तां मा दुःखं धृतिरस्तु ते । एष्यत्येव प्रियोऽयं ते सिद्धार्थस्त्वां न हास्यति ॥ १००tacchrutvovaaca maataa taam maa duhkham dhrtirastu te | eshyatyeva priyo'yam te siddhaarthastvaam na haasyati || 100
Als ihre Mutter das hörte, meinte sie zu ihr: "Quäl dich nicht! Fasse Mut.
Dein Liebster kommt als gemachter Mann zurück. Er lässt dich schon nicht abstürzen!"
इति माता किलाश्वास्य कृतसंवित्तया सह । मार्गाग्रे गुप्तमेकस्मिन्कूपे जालमकारयत् ॥ १०१iti maataa kilaashvaasya krtasamvittayaa saha | maargaagre guptamekasminkuupe jaalamakaarayat || 101
Sie scheinbar tröstend, spielte die Mutter darauf an, daß sie über einen Brunnen am Ende der Straße
heimlich ein Netz hatte spannen lassen.
तदा चेश्वरवर्माभूत्तद्दोलारूढमानसः । शुचेवाल्पाल्पमाहारपानं चक्रे च सुन्दरी ॥ १०२tadaa ceshvaravarmaabhuuttaddolaaruudhamaanasah | shucevaalpaalpamaahaarapaanam cakre ca sundarii || 102
Da war Ishvaravarman zumute, als säße er auf einer Schaukel - so zweifelte er.
Auch Sundari schien bekümmert, als sie nur ganz wenig Speis und Trank zu sich nahm.
गीतवादित्रनृत्तेषु न बबन्ध रतिं च सा । आश्वास्येति स्म प्रणयैस्तैस्तैरीश्वरवर्मणा ॥ १०३giitavaaditranrtteshu na babandha ratim ca saa | aashvaasyeti sma pranayaistaistairiishvaravarmanaa || 103
Auf Musik, Gesang oder Tanz hatte sie keine Lust, nur von Ishvaravarmans gelegentlichen Aufmerksamkeiten
ließ sie sich ein wenig trösten.
ततो दिने वयस्योक्ते सुन्दरीमन्दिरात्ततः । चचालेश्वरवर्मा स कुट्टनीकृतमङ्गलः ॥ १०४tato dine vayasyokte sundariimandiraattatah | cacaaleshvaravarmaa sa kuttaniikrtamangalah || 104
An einem vom Freund bestimmten Tag verließ Ishvaravarman,
von der Kupplerin mit frommen Wünschen verabschiedet, Sundaris Bungalow.
अनुवव्राज चोदश्रुः सुन्दरी तं समातृका । नगराद्बहिरा कूपाद्बद्धान्तर्जालकात्ततः ॥ १०५anuvavraaja codashruh sundarii tam samaatrkaa | nagaraadbahiraa kuupaadbaddhaantarjaalakaattatah || 105
Die schluchzende Sundari und ihr Mütterlein begleiteten ihn zur Stadt hinaus bis zu dem Brunnen,
in dem das Netz aufgespannt war.
ततो निवर्त्य यावच्च सुन्दरीं तां प्रयाति सः । तावदात्मा तया कूपे जालपृष्ठे निचिक्षिपे ॥ १०६tato nivartya yaavacca sundariim taam prayaati sah | taavadaatmaa tayaa kuupe jaalaprshthe nicikshipe || 106
Da schickte er Sundari zurück und zog selbst weiter.
Die aber stürzte sich in den Brunnen - wo das Netz sie auffing.
हा हा स्वामिनि हा पुत्रीत्याक्रन्दः सुमहांस्ततः । दासीनां भृत्यवर्गस्य तन्मातुश्चात्र शुश्रुवे ॥ १०७haa haa svaamini haa putriityaakrandah sumahaamstatah | daasiinaam bhrtyavargasya tanmaatushcaatra shushruve || 107
"Aaah die Herrin! Aaah meine Tochter!" Da war von Sklavinnen und Dienerinnen der Mutter
lautes Wehgeschrei zu hören.
तेन प्रतिनिवृत्त्यैव समन्त्रिः स वणिक्सुतः । कूपे क्षिप्ततनुं कान्तां बुद्ध्वा मोहमगात्क्षणम् ॥ १०८tena pratinivrttyaiva samantrih sa vaniksutah | kuupe kshiptatanum kaantaam buddhvaa mohamagaatkshanam || 108
Deswegen kehrten der Kaufmannssohn und sein Freund auch gleich zurück, und als sie erfuhren,
daß die Geliebte in den Brunnen gefallen war, erstarrten sie für einen Moment vor Entsetzen.
सप्रलापं च शोचन्ती तस्मिन्मकरकट्यथ । स्वानवातारद्भृत्यान्कूपे स्निग्धान्ससंविदः ॥ १०९sapralaapam ca shocantii tasminmakarakatyatha | svaanavaataaradbhrtyaankuupe snigdhaansasamvidah || 109
Da befahl Makarakati laut schreiend ihren treuen, in die Sache eingeweihten Dienern,
in den Brunnen hinabzusteigen.
रज्जुभिस्तेऽवतीर्यैव दिष्ट्या जीवति जीवति । इत्युक्त्वा तां ततः कूपादुत्क्षिपन्ति स्म सुन्दरीम् ॥ ११०rajjubhiste'vatiiryaiva dishtyaa jiivati jiivati | ityuktvaa taam tatah kuupaadutkshipanti sma sundariim || 110
Die seilten sich ab und riefen irgendwann: "Dem Himmel sei Dank! Sie lebt noch!"
Dann zogen sie Sundari aus dem Brunnen heraus nach oben.
उत्क्षिप्ता मृतकल्पं सा कृत्वात्मानं निवेदितम् । प्रत्यागतं वणिक्पुत्रमालापं शनकैर्ददौ ॥ १११utkshiptaa mrtakalpam saa krtvaatmaanam niveditam | pratyaagatam vanikputramaalaapam shanakairdadau || 111
Nachdem sie hochgezogen war, stellte sie sich halbtot, doch als man ihr sagte,
der Kaufmannssohn sei umgekehrt, begann sie sacht zu weinen.
समाश्वस्तां समादाय हृष्टस्तां सानुगः प्रियाम् । अगादीश्वरवर्मासौ प्रत्यावृत्त्यैव तद्गृहम् ॥ ११२samaashvastaam samaadaaya hrshtastaam saanugah priyaam | agaadiishvaravarmaasau pratyaavrttyaiva tadgrham || 112
Ishvaravarman aber war jetzt beruhigt, nahm die Geliebte erleichtert bei der Hand
und ging mit ihr und seinen Leuten zu ihr nach Haus zurück.
निश्चित्य सुन्दरीप्रेमप्रत्ययं जन्मनः फलम् । तत्प्राप्तिमेव मत्वा स यात्राबुद्धिं पुनर्जहौ ॥ ११३nishcitya sundariipremapratyayam janmanah phalam | tatpraaptimeva matvaa sa yaatraabuddhim punarjahau || 113
Er beschloss, daß er Sundaris Liebe trauen konnte, ja, er dachte, sie gefunden zu haben, sei der eigentliche Zweck seines Lebens. Und so ließ er den Gedanken an Handelsreisen wieder einmal fahren.
ततो बद्धस्थितिं तत्र सोऽर्थदत्तः सखा पुनः । तमभ्यधात्सखे मोहात्किमात्मा नाशितस्त्वया ॥ ११४tato baddhasthitim tatra so'rthadattah sakhaa punah | tamabhyadhaatsakhe mohaatkimaatmaa naashitastvayaa || 114
Wieder nahm er seinen festen Wohnsitz dort, und wieder sprach Freund Arthadatta zu ihm:
"Mein Freund, warum ruinierst du dich selbst in deiner Verblendung?
मा भूत्ते सुन्दरीस्नेहप्रत्ययः कूपपाततः । अतर्क्या कुट्टनीकूटरचना हि विधेरपि ॥ ११५maa bhuutte sundariisnehapratyayah kuupapaatatah | atarkyaa kuttaniikuutaracanaa hi vidherapi || 115
Verlaß dich nicht auf die Liebe Sundaris, nur weil sie in den Brunnen fiel!
Selbst für das Schicksal unergründlich sind die Winkelzüge einer Kupplerin!
पितुश्च क्षपितार्थः किं वक्ष्यसे यास्यसि क्व वा । तदितोऽद्यापि निर्याहि कल्याणे चेन्मतिस्तव ॥ ११६pitushca kshapitaarthah kim vakshyase yaasyasi kva vaa | tadito'adyaapi niryaahi kalyaane cenmatistava || 116
Was sagst du deinem Vater, wenn du all sein Geld durchgebracht hast, und wohin gehst du dann?
Also reite heute noch weg von hier, solange du noch klar im Kopf bist!"
एतत्तस्य वचः सख्युरवधीर्य वणिग्युवा । मासेनान्यद्व्ययीचक्रे तत्र कोटित्रयं स तत् ॥ ११७etattasya vacah sakhyuravadhiirya vanigyuvaa | maasenaanyadvyayiicakre tatra kotitrayam sa tat || 117
Der Kaufmannsjunge aber belächelte die Worte seines Freundes
und hatte nach einem Monat dreißigtausend Dinare durchgebracht.
ततो हृतस्वो दत्तार्धचन्द्रकः सुन्दरीगृहात् । तया मकरकट्याथ कुट्टन्या निरवास्यत ॥ ११८tato hrtasvo dattaardhacandrakah sundariigrhaat | tayaa makarakatyaatha kuttanyaa niravaasyata || 118
Als ihm all sein Besitz genommen, gab Puffmutter Makarakati ihm den Halbmond,
d. h. packte ihn im Genick, und ließ ihn aus Sundaris Villa entfernen.
अर्थदत्तादयस्ते च गत्वा स्वनगरं द्रुतं । तत्पित्रे तत्समाचख्युर्यथावृत्तमशेषतः ॥ ११९arthadattaadayaste ca gatvaa svanagaram drutam | tatpitre tatsamaacakhyuryathaavrttamasheshatah || 119
Da ritten Arthadatta und die anderen schnell zu sich in die Stadt zurück
und berichteten dem Vater in allen Einzelheiten, was sich zugetragen hatte.
स तत्पिता रत्नवर्मा तद्बुद्ध्वा दुःखितो भृशम् । कुट्टनीं यमजिह्वां तां गत्वावोचद्वणिक्पतिः ॥ १२०sa tatpitaa ratnavarmaa tadbuddhvaa duhkhito bhrsham | kuttaniim yamajihvaam taam gatvaavocadvanikpatih || 120
Als Vater Ratnavarman, Herr der Kaufleute, das erfahren hatte, ging er tief gekränkt zu der Kupplerin Yamajihvaa, dieser Zunge des Todesgottes, und klagte:
गृहीत्वा मूल्यमीदृक्स त्वया मे शिक्षितः सुतः । हृतं मकरकट्या यत्सर्वस्वं तस्य हेलया ॥ १२१grhiitvaa muulyamiidrksa tvayaa me shikshitah sutah | hrtam makarakatyaa yatsarvasvam tasya helayaa || 121
"Ich hab' dir einen Haufen Geld gezahlt, aber du hast meinen Sohn so schlecht unterrichtet,
daß diese Makarakati ihn im Handumdrehen um all sein Eigentum gebracht hat!"
इत्युक्त्वा पुत्रवृत्तान्तं तस्यै स तमवर्णयत् । ततः सा यमजिह्वा तं वृद्धकुट्टन्यभाषत ॥ १२२ityuktvaa putravrttaantam tasyai sa tamavarnayat | tatah saa yamajihvaa tam vrddhakuttanyabhaashata || 122
Nach diesen einleitenden Worten erzählte er ihr, was seinem Sohn passiert war.
Darauf erwiderte die alte Kupplerin Yamajihva:
आनाययेह पुत्रं ते करिष्यामि तथा यथा । तस्या मकरकट्यास्तत्सर्वस्वं स हरिष्यति ॥ १२३aanaayayeha putram te karishyaami tathaa yathaa | tasyaa makarakatyaastatsarvasvam sa harishyati || 123
"Bring deinen Sohn hierher. Ich werd' es so einfädeln, daß er Makarakatis ganzes Eigentum übernimmt.
एवं तया प्रतिज्ञाते कुट्टन्या यमजिह्वया । तदैव शीघ्रं संदिश्य वृत्त्या दानपुरःसरम् ॥ १२४evam tayaa pratijnaate kuttanyaa yamajihvayaa | tadaiva shiighram samdishya vrttyaa daanapurahsaram || 124
Als die Kupplerin Yamajihva ihm das versprochen hatte, schickte Vater Ratnavarman sofort seinen Minister Arthadatta mit einer Botschaft
रत्नवर्मा ततस्तस्य पुत्रस्यानयनाय सः । तन्मन्त्रिमर्थदत्तं च प्रजिघाय हितैषिणम् ॥ १२५ratnavarmaa tatastasya putrasyaanayanaaya sah | tanmantrimarthadattam ca prajighaaya hitaishinam || 125
an seinen Sohn, um ihn zurückzuholen. Weil der ihm wohlgesonnen war,
nahm er auch gleich ein paar Lebensmittel für ihn mit.
अर्थदत्तः स गत्वा च तत्काञ्चनपुरं पुरम् । तस्मै तं सर्वसंदेशं शशंसेश्वरवर्मणे ॥ १२६arthadattah sa gatvaa ca tatkaancanapuram puram | tasmai tam sarvasamdesham shashamseshvaravarmane || 126
Also ritt Arthadatta nach Kancanapuram, um Ishvaravarman dort die ganze Botschaft zu überbringen.
पुनस्तं चाब्रवीन्मन्त्रि नाकार्षीस्त्वं वचो हि मे । तदद्य वेश्यासद्भावो दृष्टः प्रत्यक्षतस्त्वया ॥ १२७punastam caabraviinmantri naakaarshiistvam vaco hi me | tadadya veshyaasadbhaavo drshtah pratyakshatastvayaa || 127
Dann fuhr der Minister fort ihm vorzuwerfen: "Was ich dir sagte, hast du nicht an dich rangelassen.
Jetzt konntest du dich höchstpersönlich von der Huren schändlicher Natur überzeugen.
अर्धचन्द्रस्त्वया प्राप्तो दत्त्वा तत्कोटिपञ्चकम् । कः प्राज्ञो वाञ्छति स्नेहं वेश्यासु सिकतासु च ॥ १२८ardhacandrastvayaa praapto dattvaa tatkotipancakam | kah praajno vaanchati sneham veshyaasu sikataasu ca || 128
Hast den Halbmond im Genick gespürt, der Vettel Fünfzigtausend geschenkt.
Welcher vernünftige Mensch sucht unter Huren nach Liebe oder im Sand nach Öl?
किमुच्यते वा भवतो वस्तुधर्मोऽयमीदृशः । तावद्विदग्धो वीरश्च नरो भगी शुभस्य च ॥ १२९kimucyate vaa bhavato vastudharmo'yamiidrshah | taavadvidagdho viirashca naro bhagii shubhasya ca || 129
Warum machst du das, wenn gute Leute dir die Natur der Sache erklären?
Ein Mann ist nur so lange klug, mutig und Teil des Fortschritts,
यावत्पतति नैवासौ रामाविभ्रमभूमिषु । तदागच्छ पितुः पार्श्वं मन्युप्रतिकृतिं कुरु ॥ १३०yaavatpatati naivaasau raamaavibhramabhuumishu | tadaagaccha pituh paarshvam manyupratikrtim kuru || 130
wie er nicht vor den Launen einer Frau zu Boden fällt.
Also los, geh zu deinem Vater und glätte die Wogen seines Zorns!"
इत्युक्त्वा सोऽर्थदत्तेन तेनानीयत सत्वरम् । आश्वास्येश्वरवर्मासौ पितुः पार्श्वमुपागतः ॥ १३१ityuktvaa so'rthadattena tenaaniiyata satvaram | aashvaasyeshvaravarmaasau pituh paarshvamupaagatah || 131
Damit hatte Arthadatta Ishvaravarman bald so weit gebracht, daß er sich beruhigte und vor seinen Vater trat.
पित्रा चैकसुतस्नेहात्सान्त्वयित्वैव तेन सः । नीतोऽभूद्यमजिह्वायाः कुट्टन्या निकटं पुनः ॥ १३२pitraa caikasutasnehaatsaantvayitvaiva tena sah | niito'bhuudyamajihvaayaah kuttanyaa nikatam punah || 132
Aus Liebe zu seinem einzigen Sohn fand der Vater milde Worte,
und so wurde Ishvaravarman noch einmal zu der Kupplerin Yamajihvaa gebracht.
पृष्टश्चात्र तयाचख्यौ सोऽर्थदत्तमुखेन तम् । स्वोदन्तं सुन्दरीकूपनिपातान्तं धनक्षयम् ॥ १३३prshtashcaatra tayaacakhyau so'rthadattamukhena tam | svodantam sundariikuupanipaataantam dhanakshayam || 133
Von ihr befragt erzählte er durch Arthadattas Mund, wie ihm geschehen,
wie Sundari in den Brunnen gefallen und all sein Geld dahingeschmolzen war.
यमजिह्वा ततोऽवादीदहमेवापराधिनी । यद्विस्मृत्य मया मायामेतामेष न शिक्षितः ॥ १३४yamajihvaa tato'vaadiidahamevaaparaadhinii | yadvismrtya mayaa maayaametaamesha na shikshitah || 134
Darauf sagte Yamajihvaa: "Das ist wirklich meine Schuld. Denn ich vergaß, ihn diesen Kniff zu lehren.
कूपे मकरकट्या हि जालमन्तर्न्यबध्यत । तत्पृष्ठे सुन्दरी देहमक्षिपन्न ममार यत् ॥ १३५kuupe makarakatyaa hi jaalamantarnyabadhyata | tatprshthe sundarii dehamakshipanna mamaara yat || 135
Denn Makarakati hatte wirklich ein Netz im Brunnen aufspannen lassen,
sodaß Sundari nicht ums Leben kam, als sie sich darauf fallen ließ.
तदत्रास्ति प्रतीकार इत्युक्त्वा सापि कुट्टनी । आनाययत्स्वदासीभिरालं नाम स्वमर्कटम् ॥ १३६tadatraasti pratiikaara ityuktvaa saapi kuttanii | aanaayayatsvadaasiibhiraalam naama svamarkatam || 136
Da gibt es aber noch ein Gegenmittel," sagte die Kupplerin
und ließ von ihren Sklavinnen ihr Äffchen Aala herbeiholen.
दत्त्वाग्रे स्वं च दीनारसहस्रं तमुवाच सा । निगिलेति ततः सोऽपि शिक्षितस्तन्निगीर्णवान् ॥ १३७dattvaagre svam ca diinaarasahasram tamuvaaca saa | nigileti tatah so'pi shikshitastannigiirnavaan || 137
Zuerst gab sie ihm ihre tausend Dinare, dann befahl sie ihm: "Schlucken!"
Es war darauf trainiert und schluckte die Münzen.
पुत्रास्मै विंशतिं देहि देह्यस्मै पञ्चविंशतिम् । षष्टिमस्मै शतं चास्मा इति नानाव्ययेषु च ॥ १३८putraasmai vimshatim dehi dehyasmai pancavimshatim | shashtimasmai shatam caasmaa iti naanaavyayeshu ca || 138
"So, mein Junge, jetzt gib ihm dort Zwanzig, gib dem da Fünfundzwanzig, dem Sechzig und dem hier Hundert!"
Und genau in diesen Raten,
दाप्यमानो निगीर्णांस्तांस्तयात्र यमजिह्वया । उद्गीर्योद्गीर्य दीनारांस्तथैव स कपिर्ददौ ॥ १३९daapyamaano nigiirnaamstaamstayaatra yamajihvayaa | udgiiryodgiirya diinaaraamstathaiva sa kapirdadau || 139
wie von Yamajihva angewiesen, würgte der Affe die zuvor geschluckten Dinare hervor
und verteilte sie entsprechend.
आलयुक्तिं प्रदर्श्यैतां यमजिह्वाब्रवीत्पुनः । गृहाणेश्वरवर्मंस्त्वमेतं मर्कटपोतकम् ॥ १४०aalayuktim pradarshyaitaam yamajihvaabraviitpunah | grhaaneshvaravarmaamstvametam markatapotakam || 140
Als Yamajihva ihr Kunststück mit Aala vorgeführt hatte, wandte sie sich wieder an Ishvaravarman:
"Jetzt nimm das junge Äffchen hier,
पुनस्तत्सुन्दरीवेश्म प्राग्वद्गत्वा दिने दिने । एवं गुप्तनिगीर्णांस्तान्मृगयस्वामुतो व्यये ॥ १४१punastatsundariiveshma praagvadgatvaa dine dine | evam guptanigiirnaamstaanmrgayasvaamuto vyaye || 141
und geh wieder so wie früher jeden Tag in Sundaris Villa. Dort bittest du Aala jeden Tag
um einen Geldbetrag, den er zuvor heimlich geschluckt hat, für deine Ausgaben.
दृष्ट्वा चिन्तामणिप्रख्यं सैतमालं च सुन्दरी । दत्त्वा ते प्रार्थ्य सर्वस्वं कपिमेकं ग्रहीष्यति ॥ १४२drshtvaa cintaamaniprakhyam saitamaalam ca sundarii | dattvaa te praarthya sarvasvam kapimekam grahiishyati || 142
Sobald Sundari diesen Aala, der ihr wie ein Wunschjuwel vorkommt, gesehen hat, wird sie dich anbetteln
und dir alles geben, was sie hat, um diesen Affen an ihr Herz zu drücken.
गृहीततद्धनो दत्त्वा निगीर्णाहर्द्वयव्ययम् । इमं तस्यै ततो दूरं यायास्त्वमविलम्बितम् ॥ १४३grhiitataddhano dattvaa nigiirnaahardvayavyayam | imam tasyai tato duuram yaayaastvamavilambitam || 143
Wenn du ihr Geld hast, lass ihn genug für zwei Tage schlucken und gib ihn ihr.
Du selbst reitest danach unverzüglich in weite Ferne!"
इत्युक्त्वा यमजिह्वा तत्तस्मायीश्वरवर्मणे । मर्कटं तं ददौ भाण्डं पिता कोटिद्वयस्य च ॥ १४४ityuktvaa yamajihvaa tattasmaayiishvaravarmane | markatam tam dadau bhaandam pitaa kotidvayasya ca || 144
Als Yamajihvaa das gesagt hatte, gab sie Ishvaravarman den Affen,
und sein Vater legte noch Zwanzigtausend als Taschengeld dazu.
तद्गृहीत्वैव स प्रायात्तत्काञ्चनपुरं पुनः । सृष्टाग्रदूतः सुन्दर्या तद्गृहं प्रविवेश च ॥ १४५tadgrhiitvaiva sa praayaattatkaancanapuram punah | srshtaagraduutah sundaryaa tadgrham pravivesha ca || 145
Er nahm es und ritt wieder nach Kancanapuram. Erst schickte er einen Boten vorweg,
dann betrat er Sundaris Villa.
सा तं साधनसर्वस्वं निर्बन्धमिव सुन्दरी । अभ्यनन्दत्ससुहृदं कण्ठाश्लेषादिसम्भ्रमैः ॥ १४६saa tam saadhanasarvasvam nirbandhamiva sundarii | abhyanandatsasuhrdam kanthaashleshaadisambhramaih || 146
Als wäre er die Verkörperung einer zielführenden Beständigkeit,
begrüßte Sundari ihn und seinen Freund mit Umarmungen, ja, hektischer Herzlichkeit.
विश्वास्यैश्वरवर्माथ तत्समक्षं क्षणान्तरे । आलमानय गत्वेति सोऽर्थदत्तमभाषत ॥ १४७vishvaasyaishvaravarmaatha tatsamaksham kshanaantare | aalamaanaya gatveti so'rthadattamabhaashata || 147
Nachdem Ishvaravarman ihr Vertrauen hatte, sagte er schon im selben Moment vor ihren Augen
zu seinem Freund Arthadatta: "Geh und hol Aala!"
तथेति तेन गत्वा च समानीयत मर्कटः । निगीर्णपूर्वदीनारसहस्रं स जगाद तम् ॥ १४८tatheti tena gatvaa ca samaaniiyata markatah | nigiirnapuurvadiinaarasahasram sa jagaada tam || 148
"Aber sicher!" sagte der und brachte den Affen herbei. Dieser hatte zuvor Tausend Dinare verschluckt,
und Ishvaravarman bat ihn:
आल पुत्र प्रयच्छाद्य दीनाराणां शतत्रयम् । आहारपानस्य कृते ताम्बूलादिव्यये शतम् । १४९aala putra prayacchaadya diinaaraanaam shatatrayam | aahaarapaanasya krte taambuulaadivyaye shatam | 149
"Ala, mein Junge, gib uns heute Dreihundert Dinar für Essen und Trinken,
und dann noch mal Hundert für Betelnuß samt Zubehör.
शतं मकरकट्यै च देह्यम्बायै द्विजातिषु । शतं शेषं सहस्राद्यत्सुन्दर्यै तत्समर्पय ॥ १५०shatam makarakatyai ca dehyambaayai dvijaatishu | shatam shesham sahasraadyatsundaryai tatsamarpaya || 150
Mütterchen Makarakati gib Hundert, den Brahmanen Hundert, und schenk den Rest von den Tausend Sundari!"
एवमीश्वरवर्मोक्तो मर्कटः स तथैव तान् । उद्गीर्योद्गीर्य दीनारान्प्राङ्निगीर्णान्व्ययेष्वदात् ॥ १५१evamiishvaravarmokto markatah sa tathaiva taan | udgiiryodgiirya diinaaraanpraangnigiirnaanvyayeshvadaat || 151
Von Ishvaravarman aufgefordert, würgte das Äffchen ein um's andere mal für jede Ausgabe
die passende Menge der zuvor geschluckten Dinare hervor.
इत्थं युक्त्यानया नित्यं यावदीश्वरवर्मणा । आलो व्ययेषु दीनारान्दाप्यते पक्षमात्रकम् ॥ १५२ittham yuktyaanayaa nityam yaavadiishvaravarmanaa | aalo vyayeshu diinaaraandaapyate pakshamaatrakam || 152
Mit diesem Kunstgriff sollte Aala einen halben Monat lang jeden Tag
die Dinare für Ishvaravarmans Ausgaben ausspucken.
तावन्मकरकट्येवं सुन्दरी च व्यचिन्तयत् । अहो चिन्तामणिरयं सिद्धोऽस्य कपिरूपधृत् ॥ १५३taavanmakarakatyevam sundarii ca vyacintayat | aho cintaamanirayam siddho'sya kapiruupadhrt || 153
Mittlerweile überlegten Makarakati und Sundari:
"Hallo, der hat ja das Wunschjuwel im Affenfell in seine Gewalt gebracht!
दिने दिने सहस्रं यो दीनाराणां प्रयच्छति । एषोऽमुना चेदस्माकं दत्तः सिद्धं मनोरथैः ॥ १५४dine dine sahasram yo diinaaraanaam prayacchati | esho'munaa cedasmaakam dattah siddham manorathaih || 154
Jeden Tag hustet der tausend Dinare hoch! Wenn er uns den schenkt, hätten wir ein für allemal ausgesorgt!"
इत्यालोच्य समं मात्रा विजनेऽर्थयते स्म तम् । सुन्दरीश्वरवर्माणं भुक्तोत्तरसुखस्थितम् ॥ १५५ityaalocya samam maatraa vijane'rthayate sma tam | sundariishvaravarmaanam bhuktottarasukhasthitam || 155
Nachdem Sundari und ihre Mutter sich unter vier Augen abgesprochen hatten,
fragte sie Ishvaravarman, der gerade satt und höchst zufrieden dasaß:
प्रसादो मयि सत्यं चेदालमेतं प्रयच्छ मे । तच्छ्रुत्वेश्वरवर्मा तां निजगाद हसिन्निव ॥ १५६prasaado mayi satyam cedaalametam prayaccha me| tacchrutveshvaravarmaa taam nijagaada hasinniva || 156
"Wenn du mir wirklich wohlgesonnen bist, dann schenk mir deinen Aala!"
Als Ishvaravarman das hörte, erwiderte er lächelnd:
असौ तातस्य सर्वस्वं तच्च दातुं न युज्यते । इत्यूचिवांसं च पुनः सुन्दरी तमुवाच सा ॥ १५७asau taatasya sarvasvam tacca daatum na yujyate | ityuucivaamsam ca punah sundarii tamuvaaca saa || 157
"Er ist meines Vaters Eigentum, und verschenken darf ich ihn nicht!"
Auf diese Absage hin sagte wiederum Sundari zu ihm:
ददामि पञ्चकोटीर्वस्तदयं दीयतामिति । तत ईश्वरवर्मा च निश्चित्यैव जगाद ताम् ॥ १५८dadaami pancakotiirvastadayam diiyataamiti | tata iishvaravarmaa ca nishcityaiva jagaada taam || 158
"Ich geb' dir fünfzig Riesen, und dann gibst du ihn mir!" Ishvaravarman tat als überlege er und sprach zu ihr:
ददासि यदि सर्वस्वमिदं वा नगरं मम । तथापि युज्यते नैष दातुं किमिति कोटिभिः ॥ १५९dadaasi yadi sarvasvamidam vaa nagaram mama | tathaapi yujyate naisha daatum kimiti kotibhih || 159
"Selbst wenn du mir all deinen Besitz oder die Stadt hier abgibst - ich könnt' ihn dir nicht überlassen!
Schon gar nicht für deine Riesen."
श्रुत्वैतत्सुन्दरी स्माह सर्वस्वं ते ददाम्यहम् । देह्येतं मर्कटं मह्यमम्बा कुप्यतु नाम मे ॥ १६०shrutvaitatsundarii smaaha sarvasvam te dadaamyaham | dehyetam markatam mahyamambaa kupyatu naama me || 160
Als Sundari das hörte, sagte sie: "Ich geb' dir sogar meinen gesamten Besitz.
Nur gib mir diesen Affen. Sonst wird die Mutter mir zürnen!"
इत्युक्त्वा सुन्दरी पादौ जग्राहेश्वरवर्मणः । ऊचुस्तथोऽर्थदत्ताद्या दीयतां यद्भवत्विति ॥ १६१ityuktvaa sundarii paadau jagraaheshvaravarmanah | uucustatho'rthadattaadyaa diiyataam yadbhavatviti || 161
Nach diesen Worten umschlang Sundari Ishvaravarmans Füße.
Da sprachen Arthadatta und die anderen: "Gib ihn ihr. Was soll's?"
ततश्चेश्वरवर्मा तं तथा दातुममन्यत । अनयत्सह सुन्दर्या दिनं तच्च प्रहृष्टया ॥ १६२tatashceshvaravarmaa tam tathaa daatumamanyata | anayatsaha sundaryaa dinam tacca prahrshtayaa || 162
Also versprach Ishvaravarman ihn ihr zu schenken. Diesen Tag verbrachte er mit einer entzückten Sundari.
प्रातश्चाभ्यर्थमानायै सुन्दर्यै मर्कटं स तम् । निगीर्णगुप्तदीनारसहस्रद्वितयं ददौ ॥ १६३praatashcaabhyarthamaanaayai sundaryai markatam sa tam | nigiirnaguptadiinaarasahasradvitayam dadau || 163
Tags darauf schenkte er Sundari auf erneute Anfrage den Affen,
den er zuvor zweitausend Dinare hatte schlucken lassen.
तन्मूल्यं गृहसर्वस्वं तस्याश्चादाय तत्क्षणम् । ततः प्रायाद्द्रुतं चागात्स्वर्णद्वीपं वणिज्यया ॥ १६४tanmuulyam grhasarvasvam tasyaashcaadaaya tatkshanam | tatah praayaaddrutam caagaatsvarnadviipam vanijyayaa || 164
Im Gegenzug nahm er ihr Geld und den ganzen Hausstand an sich.
Danach brach er unverzüglich nach Svarnadviipa auf um Handel zu treiben.
सुन्दर्यै च प्रहृष्टायै ददावालो दिनद्वयम् । स सहस्रं सहस्रं तान्दीनारान्याचितः कपिः ॥ १६५sundaryai ca prahrshtaayai dadaavaalo dinadvayam | sa sahasram sahasram taandiinaaraanyaacitah kapih || 165
Zwei Tage hintereinander gab Affe Aala jedesmal auf Verlangen
tausend Dinare an die hocherfreute Sundari heraus.
तृतीयेऽह्न्यसकृत्प्रीत्या याच्यमानोऽप्यसौ यदा । नादात्किंचित्तदा मुष्ट्या सुन्दरी तमताडयत् ॥ १६६trtiiye'hnyasakrtpriityaa yaacyamaano'pyasau yadaa | naadaatkimcittadaa mushtyaa sundarii tamataadayat || 166
Am dritten Tag jedoch, obwohl mehrfach aufgefordert, gab er Sundari garnichts mehr.
Da versetzte sie ihm einen Fausthieb.
स ताडितः क्रुधोत्पत्य मर्कटो दशनैर्नखैः । सुन्दर्यास्तज्जनन्याश्च घ्नन्त्योः पाटितवान्मुखम् ॥ १६७sa taditah krudhotpatya markato dashanairnakhaih | sundaryaastajjananyaashca ghnantyoh paatitavaanmukham || 167
Einmal geschlagen, sprang der Affe wütend auf und entstellte Sundari und ihrer Mutter,
die auf ihn einschlugen, mit Zähnen und Krallen die Gesichter.
ततस्तज्जननी सा तं स्रवद्रक्तमुखी क्रुधा । लगुडैस्ताडयामास तेनालोऽत्र ममार सः ॥ १६८tatastajjananii saa tam sravadraktamukhi krudhaa | lagudaistaadayaamaasa tenaalo'tra mamaara sah || 168
Da prügelte ihre Mutter mit blutüberströmtem Gesicht wütend mit Knüppeln auf ihn ein.
Daran ist Aala dann auch verendet.
तं मृतं वीक्ष्य सर्वस्वं नष्टमालोच्य दुःखिता । प्राणत्यागोद्यता साभूज्जनन्या सह सुन्दरी ॥ १६९tam mrtam viikshya sarvasvam nashtamaalocya duhkhitaa | praanatyaagodyataa saabhuujjananyaa saha sundarii || 169
Als Sundari ihn tot sah und begriff, daß all ihr Vermögen dahin war,
wurde sie trübsinnig und wollte mit ihrer Mutter zusammen sich das Leben nehmen.
जालं मकरकट्या तत्कृत्वा यस्य हृतं धनम् । आलं कृत्वाद्य तेनास्याः सर्वस्वं सुधिया हृतम् ॥ १७०jaalam makarakatyaa tatkrtvaa yasya hrtam dhanam | aalam krtvaadya tenaasyaah sarvasvam sudhiyaa hrtam || 170
"Makarakati hat ein Netz gespannt, damit einer sein Geld verliert.
Jetzt war der so schlau, Aala einzuspannen, und ist mit ihrem Zaster von dannen!
तयान्यस्य कृतं जालमालं ज्ञातं तु नात्मनः । इत्युवाचात्र विज्ञातवृत्तान्तो विहसञ्जनः ॥ १७१tayaanyasya krtam jaalamaalam jnaatam tu naatmanah | ityuvaacaatra vijnaatavrttaanto vihasanjanah || 171
Einem andern hat sie das Netz gespannt - nur den Aala hat sie schlecht gekannt!"
So spotteten die Leute, als sie von ihrem Abenteuer hörten.
ततः सा सुन्दरी कृच्छ्राद्देहत्यागान्न्यवर्त्यत । स्वजनैर्जननीयुक्ता नष्टार्था पाटितानना ॥ १७२tatah saa sundarii krcchraaddehatyaagaannyavartyata | svajanairjananiiyuktaa nashtaarthaa paatitaananaa || 172
Dann wurde die mittellose Sundari mit ihrem zerkratzten Gesicht - wie auch ihre Mutter - von ihren Angehörigen mit Müh und Not an der Selbstentleibung gehindert.
स चार्जिताधिकश्रीकः स्वर्णद्वीपात्ततोऽचिरात् । आगादीश्वरवर्मा तच्चित्रकूटे पितुर्गृहम् ॥ १७३sa caarjitaadhikashriikah svarnadviipaattato'ciraat | aagaadiishvaravarmaa taccitrakuute piturgrham || 173
Ishvaravarman seinerseits scheffelte auf Svarnadviipa beachtliche Reichtümer.
Nicht lange, und er kehrte nach Citrakuuta ins väterliche Haus zurück.
तमुपागतमार्जितामितार्थं सुतमालोक्य पिता च रत्नवर्मा ।
अभिपूज्य स कुट्टनीं धनेन यमजिह्वां सुमहोत्सवं चकार ॥ १७४tamupaagatamaarjitaamitaartham sutamaalokya pitaa ca ratnavarmaa |
abhipuujya sa kuttaniim dhanena yamajihvaam sumahotsavam cakaara || 174
Als Ratnavarman seinen Sohn, der gigantischen Gewinn eingefahren hatte, zurückkommen sah,
belohnte er die Kupplerin Yamajihva mit einem Geldbetrag und veranstaltete ein großes Freudenfest.
स च विदितातुलमायो विरक्तचेता विलासिनीसङ्गे ।
आसीदीश्वरवर्मा ततोऽत्र कृतदारसंग्रहः स्वगृहे ॥ १७५sa ca viditaatulamaayo viraktacetaa vilaasiniisange |
aasiidiishvaravarmaa tato'tra krtadaarasamgrahah svagrhe || 175
Ishvaravarman hatte die unauslotbare Falschheit der Kurtisanen erlebt.
Angewidert mied er ihre Gesellschaft, nahm sich ein rechtes Eheweib und blieb daheim.
एवं नरेश वनिताहृदये न जातु कूटादृते वसति सत्यकथालवोऽपि ।
तत्सार्थसाध्यगमनासु सदैव तासु शून्याटवीष्विव रमेत न भूतिकामः ॥ १७६evam naresha vanitaahrdaye na jaatu kuutaadrte vasati satyakathaalavo'pi |
tatsaarthasaadhyagamanaasu sadaiva taasu shuunyaataviishviva rameta na bhuutikaamah || 176
Also, König, niemals zuckt im truggewohnten Herz der Buhle auch nur eine Faser Echtheit. Nie schleicht ein Mann zu ihr, wie in menschenleere, nur für Karawanen passierbare Wälder, wenn ihm sein Leben lieb ist.
इति मरुभूतेर्वदनाच्छ्रुत्वा स यथावदालजालकथाम् ।
नरवाहनदत्तस्तच्छ्रद्धाय जहास गोमुखादियुतः ॥ १७७iti marubhuutervadanaacchrutvaa sa yathaavadaalajaalakathaam |
naravaahanadattastacchraddhaaya jahaasa gomukhaadiyutah || 177
Nachdem Naravahanadatta die Geschichte von Aala und dem Netz aus Marubhuutis Mund gehört hatte,
hieß er sie gut und lachte mit Gomukha und den anderen aus vollem Halse.
Ende des ersten Kapitels im Buch Shaktiyasha des Weltmeeres gespeist aus Strömen von Erzählungen
