Von Krähen und Eulen

 

शक्तियशोलम्बकः १० shaktiyasholambakah 10. Buch Shaktiyashas

आदितस्तरङ्गः  aaditastarangah ursprünglich Kap. 62

षष्ठस्तरङ्गः  shashthastarangah  Die sechste Welle, 6. Kapitel

ततः प्रातः समुत्थाय पितुर्वत्सेश्वरस्य सः । नरवाहनदत्तोऽत्र दर्शनायान्तिकं ययौ ॥ १

tatah praatah samutthaaya piturvatseshvarasya sah | naravaahanadatto’tra darshanaayaantikam yayau || 1

Als Naravahanadatta am nächsten Morgen aufgestanden war,

ging er seinen Vater, den König von Vatsa, besuchen.

तत्र पद्मावतीदेवी भ्रातरि स्वगृहात्ततः । आगते मगधेशस्य तनये सिंहवर्मणि ॥ २

tatra padmaavatiidevii bhraatari svagrhaattatah | aagate magadheshasya tanaye simhavarmani || 2

Dort traf er Simhavarman, Königin Padmavatis Bruder, und den Sohn des Herrschers von Magadha,

die sich, jeder aus seinem Wohnhaus kommend, hier eingefunden hatten.

तत्स्वागतकथाप्रश्नप्रवादैर्दिवसे गते । नरवाहनदत्तः स्वं भुक्त्वा मन्दिरमाययौ ॥ ३

tatsvaagatakathaaprashnapravaadairdivase gate | naravaahanadattah svam bhuktvaa mandiramaayayau || 3

Unter Willkommensgrüßen, Erkundigungen und Gesprächen ging dieser Tag vorüber,

und nachdem Naravahanadatta gegessen hatte, kehrte er in seinen Palast zurück.

तत्र शक्तियशः सोत्कं तं विनोदयितुं निशि । ततः स गोमुखो धीमानिमामकथयत्कथाम् ॥ ४

tatra shaktiyashah sotkam tam vinodayitum nishi | tatah sa gomukho dhiimaanimaamakathayatkathaam || 4

Dort verzehrte er sich immer noch nach Shaktiyasha, sodaß der kluge Gomukha,

um ihn zu zerstreuen, ihm zur Nacht diese Geschichte erzählte:

बभूव क्वापि सच्छायो महान्न्यग्रोधपादपः । शकुन्तशब्दैः पथिकान्विश्रमायाह्वयन्निव ॥ ५

babhuuva kvaapi sacchaayo mahaannyagrodhapaadapah | shakuntashabdaih pathikaanvishramaayaahvayanniva || 5

Irgendwo stand einmal ein schattiger, großer Banyanbaum,

der die Wanderer mit zwitschernden Vögeln zur Rast einzuladen schien.

तत्रासीन्मेघवर्णाख्यः काकराजः कृतालयः । तस्यावमर्दनामाभूदुलूकाधिपती रिपुः ॥ ६ 

tatraasiinmeghavarnaakhyah kaakaraajah krtaalayah | tasyaavamardanaamaabhuuduluukaadhipatii ripuh || 6

Dort hatte Krähenkönig Meghavarna Donnerwolkenschwarz seine Niederlassung gegründet.

Sein Feind war Eulenkönig Avamarda, der Würger.

स तस्य काकराजस्य तत्र रात्रावुलूकराट् । एत्य काकान्बहून्हत्वा कृत्वा परिभवं ययौ ॥ ७

sa tasya kaakaraajasya tatra raatraavuluukaraat | etya kaakaanbahuunhatvaa krtvaa paribhavam yayau || 7

Eines Nachts überfiel der Eulenkönig den Krähenkönig,

bereitete ihm, viele Krähen tötend, eine Niederlage und verschwand wieder.

प्रातः स काकराजोऽत्र सभाज्योवाच मन्त्रिणः । उड्डीव्याडीविसंडीविप्रडीविचिरजीविनः ॥ ८

praatah sa kaakaraajo’tra sabhaajyovaaca mantrinah | uddiivyaadiivisamdiivipradiivicirajiivinah || 8

Am nächsten Morgen wandte der Krähenkönig sich an seine Minister

Uddiivi, Aadiivi, Samdiivi, Pradiivi und Chirajiivin:

स शत्रुः परिभूयास्मांल्लब्धलक्ष्यो बली पुनः । आपतेदेव तत्तत्र प्रतीकारो निरूप्यताम् ॥ ९

sa shatruh paribhuuyaasmaamllabdhalakshyo balii punah | aapatedeva tattatra pratiikaaro niruupyataam || 9

„Dieser mächtige Feind, der uns gerade besiegt hat, kann, wenn er hunderttausend Kämpfer beisammen hat, wieder angreifen. Dafür müssen wir gerüstet sein!“

तच्छ्रुत्वाभाषतोड्डीवी शत्रौ बलवति प्रभो । अन्यदेशाश्रयः कार्यस्तस्यैवानुनयोऽथवा ॥ १०

tacchrutvaabhaashatoddiivii shatrau balavati prabho | anyadeshaashrayah kaaryastasyaivaanunayo’thavaa || 10

Als Uddiivi das hörte, sagte er: „Wenn der Feind so stark ist, Herr,

mußt du dich ins Ausland absetzen oder dich mit ihm arrangieren.“

श्रुत्वैतदाडीव्याह स्म सद्यो न भयमप्यदः । पराशयं स्वशक्तिं च वीक्ष्य कुर्मो यथाक्षमम् ॥ ११

shrutvaitadaadiivyaaha sma sadyo na bhayamapyadah |

paraashayam svashaktim ca viikshya kurmo yathaakshamam || 11

Darauf erwiderte Aadiivi: „Da im Moment keine Gefahr droht, laßt uns die Absichten des Gegners und unsere eigenen Kräfte analysieren. Dann verhalten wir uns entsprechend unsrer Möglichkeiten.“

ततो जगाद संडीवी मरणं देव शोभनम् । न तु प्रणमनं शत्रोर्विदेशे वापि जीवनम् ॥ १२

tato jagaada samdiivii maranam deva shobhanam | na tu pranamanam shatrorvideshe vaapi jiivanam || 12

Da meldete sich Samdiivii zu Wort: „Der Tod ist einer Unterwerfung vor dem Feind

oder einem Leben im Ausland vorzuziehen, o König.

योद्धव्यं तेन साकं नः कृतावद्येन शत्रुणा । राजा सहायवाञ्शूरः सोत्साहो जयति द्विषः ॥ १३

yoddhavyam tena saakam nah krtaavadyena shatrunaa | raajaa sahaayavaanshuurah sotsaaho jayati dvishah || 13

Darum müssen wir gegen einen Feind kämpfen, der Schändliches getan hat!

Ein König, der Kampfgenossen hat, mutig und entschlossen ist, wird den Feind besiegen!“

अथ प्रडीवी वक्ति स्म न जय्यः स बली रणे । संधिं कृत्वा तु हन्तव्यः सम्प्राप्तेऽवसरे पुनः ॥ १४

atha pradiivii vakti sma na jayyah sa balii rane | samdhim krtvaa tu hantavyah sampraapte’vasare punah || 14

Da sprach Pradiivii: „In der Schlacht ist der starke Gegner unbesiegbar. Erst schließen wir einen Friedensvertrag, dann aber, wenn wir wieder im Vorteil sind, bringen wir ihn um.“

चिरजीवी ततोऽवादीत्कः संधिर्दूत एव कः । आसृष्टि वैरं काकानामुलूकैस्तत्र को व्रजेत् ॥ १५

cirajiivii tato’vaadiitkah samdhirduuta eva kah | aasrshti vairam kaakaanaamuluukaistatra ko vrajet || 15

Da wandte Cirajiivin, der Langlebige, ein: „Was für ein Friedensvertrag? Wer soll denn als Bote gehen?

Die Feindschaft zwischen Krähen und Eulen währt schon seit Anbeginn der Schöpfung!

मन्त्रसाध्यमिदं मन्त्रो मूलं राज्यस्य चोच्यते । श्रुत्वैतत्काकराजस्तं सोऽब्रवीच्चिरजीविनम् ॥ १६

mantrasaadhyamidam mantro muulam raajyasya cocyate | shrutvaitatkaakaraajastam so’braviiccirajiivinam || 16

Das läßt sich nur mit Politik erreichen. Die Staatskunst ist der Grundpfeiler des Königreichs!“

Als der König der Krähen das gehört hatte, sprach er zu Cirajiivin:

वृद्धस्त्वं वेत्सि चेत्तन्मे ब्रूहि त्वं केन हेतुना । काकोलूकस्य वैरित्वं मन्त्रं वक्ष्यस्यतः परम् ॥ १७

vrddhastvam vetsi cettanme bruuhi tvam kena hetunaa |

kaakoluukasya vairitvam mantram vakshyasyatah param || 17

„Du bist schon alt. Wenn du den Grund kennst, dann sag mir, warum

diese Feindschaft zwischen Krähen und Eulen besteht. Deine Politik kannst du danach erläutern.“

तच्छ्रुत्वा काकराजं तं चिरजीवी जगाद सः । वाग्दोषोऽयं श्रुत्वा किं न गर्दभाख्यायिका त्वया ॥ १८

tacchrutvaa kaakaraajam tam cirajiivii jagaada sah |

vaagdosho’yam shrutvaa kim na gardabhaakhyaayikaa tvayaa || 18

Nach diesen Worten sagte Cirajiivin zum Krähenkönig: „Ein unbedachtes Wort ist der Grund.

Hast du die Geschichte vom Esel noch nicht gehört?

केनापि रजकेनैत्य गर्दभः पुष्टये कृशः । परसस्येषु मुक्तोऽभूदाच्छाद्य द्वीपिचर्मणा ॥ १९

kenaapi rajakenaitya gardabhah pushtaye krshah | parasasyeshu mukto’bhuudaacchaadya dviipicarmanaa || 19

Ein Wäscher hatte einen klapprigen Esel. Zum Fettansetzen trieb er ihn auf das Feld eines Nachbarn,

tarnte ihn dafür aber mit einem Leopardenfell.

स तानि खादन्द्वीपीति जनैस्त्रासान्न वारितः । एकेन ददृशे जातु कार्षिकेण धनुर्भृता ॥ २०

sa taani khaadandviipiiti janaistraasaanna vaaritah | ekena dadrshe jaatu kaarshikena dhanurbhrtaa || 20

Während der Esel das Feld abgraste, wurde er von den Leuten nicht daran gehindert.

Sie dachten: „Das ist ein Leopard!“ Einmal aber sah ihn ein Bauer, und der trug einen Bogen.

स तं द्वीपीति मन्वानः कुब्जीभूय भयानतः । कम्बलावेष्टिततनुर्गन्तुं प्रववृते ततः ॥ २१

sa tam dviipiiti manvaanah kubjiibhuuya bhayaanatah | kambalaaveshtitatanurgantum pravavrte tatah || 21

Der dachte auch: „Das ist ein Leopard!“, machte einen Buckel und kauerte sich vor Angst zusammen, bevor er, seinen Körper unter einer Decke verhüllend, davonzuschleichen suchte.

तं च दृष्ट्वा तथायान्तं खरोऽयमिति चिन्तयन् । खरस्तं स्वरुतेनोच्चैर्व्याहरत्सस्यपोषितः ॥ २२

tam ca drshtvaa tathaayaantam kharo’yamiti cintayan | kharastam svarutenoccairvyaaharatsasyaposhitah || 22

Als der Esel sah, wie er sich so bewegte, dachte er: „Das ist ein Esel!“

und stieß, gestärkt vom Getreide, schallende Eselschreie aus.

तच्छ्रुत्वा गर्दभं मत्वा तमुपेत्य स कार्षिकः । अवधीच्चरघातेन कृतवैरं स्वया गिरा ॥ २३

tacchrutvaa gardabham matvaa tamupetya sa kaarshikah | avadhiiccharaghaatena krtavairam svayaa giraa || 23

Als er das hörte, erkannte der Bauer den Esel. Er lief auf ihn zu und erlegte ihn mit einem Pfeilschuss. So hatte der Esel sich ihn mit seiner Stimme selbst zum Feind gemacht.

एवं वाग्दोषतोऽस्माकमुलूकैः सह वैरिता । पूर्वं ह्यराजका आसन्कदाचिदपि पक्षिणः ॥ २४

evam vaagdoshato’smaakamuluukaih saha vairitaa | puurvam hyaraajakaa aasankadaacidapi pakshinah || 24

So entstand auch eines falschen Wortes wegen unsere Feindschaft mit den Eulen:

Früher einmal waren die Vögel ohne König.

ते सम्भूयारभन्ते स्म पक्षिराजाभिषेचनम् । सर्वे कर्तुमुलूकस्य ढौकितछत्त्रचामरम् ॥ २५

te sambhuuyaarabhante sma pakshiraajaabhishecanam | sarve kartumuluukasya dhaukitachattracaamaram || 25

Alle Vögel hatten sich versammelt. Einem Eulerich Sonnenschirm und Yakschweifwedel überreichend, fingen sie gerade an, ihn zum Vogelkönig zu weihen.

तावच्च गगनायातस्तद्दृष्ट्वा वायसोऽब्रवीत् । रे मूढाः सन्ति नो हंसकोकिलाद्या न किं खगाः ॥ २६

taavacca gaganaayaatastaddrshtvaa vaayaso’braviit || re muudhaah santi no hamsakokilaadyaa na kim khagaah || 26

Derweil flog eine Krähe vorbei und rief: „Heda ihr Schlafmützen,

habt ihr keine Schwäne, Kuckucke oder anderes Federvieh am Himmel,

येन क्रूरदृशं पापमिममप्रियदर्शनम् । अभिषिञ्चथ राज्योऽस्मिन्धिगुलूकममङ्गलम् ॥ २७

yena kruuradrsham paapamimamapriyadarshanam | abhishincatha raajyo’smindhiguluukamamangalam || 27

daß ihr so einen grausamen Würger zum König weihen müßt?

Schmeißt die unheilige Eule aus dem Reich!

राजा प्रभाववान्कार्यो यस्य नामैव सिद्धिकृत् । तथा च शृणुतात्रैतां कथां वो वर्णयाम्यहम् ॥ २८

raajaa prabhaavavaankaaryo yasya naamaiva siddhikrt |

tathaa ca shrnutaatraitaam kathaam vo varnayaamyaham || 28

Wählt einen mächtigen König, dessen Name allein schon Erfolg verschafft!

Darum hört die Geschichte, die ich euch jetzt erzähle:

अस्ति चन्द्रसरो नाम महद्भूरिजलं सरः । शिलीमुखाख्यस्तत्तीरेऽप्युवास शशकेश्वरः ॥ २९

asti candrasaro naama mahadbhuurijalam sarah | shiliimukhaakhyastattiire’pyuvaasa shashakeshvarah || 29

Da ist dieser große, wasserreiche See, Candrasara, Mondsee, genannt,

an dessen Ufern Shiliimukha Pfeilgesicht, König der Hasen, lebt.

तत्रावग्रहशुष्केऽन्यनिपाने गजयूथपः । चतुर्दन्ताभिधानोऽम्भः पातुमागात्कदाचन ॥ ३०

tatraavagrahashushke’nyanipaane gajayuuthapah | caturdantaabhidhaano’mbhah paatumaagaatkadaacana || 30

Da es einer Dürre wegen sonst nichts mehr zu trinken gab,

kam eines Tages der Leitelefant Caturdanta Vierzahn mit seiner Herde, um Wasser aufzunehmen.

तस्य यूथेन शशका गाहमानेन तत्र ते । शिलीमुखस्य बहवः शशराजस्य चूर्णिताः ॥ ३१

tasya yuuthena shashakaa gaahamaanena tatra te | shiliimukhasya bahavah shasharaajasya cuurnitaah || 31

Als die Herde in den See rannte, wurden viele von Shiliimukhas Hasen totgestampft.

ततो गजपतौ तस्मिन्गते सोऽत्र शिलीमुखः । दुःखितो विजयं नाम शशं प्राहान्यसंनिधौ ॥ ३२

tato gajapatau tasmingate so‘tra shiliimukhah | duhkhito vijayam naama shasham praahaanyasamnidhau || 32

Nachdem Caturdanta mit seinen Elefanten abgezogen war, trauerte Shiliimukha und sprach in Gegenwart der anderen zu einem Hasen namens Vijaya Siegreich:

लब्धास्वादो गजेन्द्रोऽयं पुनःपुनरिहैष्यति । निःशेषयिष्यत्यस्मांश्च तदुपायोऽत्र चिन्त्यताम् ॥ ३३

labdhaasvaado gajendro’yam punahpunarihaishyati | nihsheshayishyatyasmaamshca tadupaayo’tra cintyataam || 33

„Jetzt, da er auf den Geschmack gekommen ist, wird er immer wieder herkommen, bis er uns vollends ausgelöscht hat. Hier müssen wir uns eine Strategie einfallen lassen.

गच्छ तस्यान्तिकं पश्य युक्तिः काप्यस्ति तेन वा । त्वं हि कार्यमुपायं च वेत्सि वक्तुं च युक्तिमान् ॥ ३४

gaccha tasyaantikam pashya yuktih kaapyasti tena vaa | tvam hi kaaryamupaayam ca vetsi vaktum ca yuktimaan || 34

Geh mal zu ihm hin und sieh, was für Möglichkeiten es gibt. Dir fällt bestimmt was ein,

reden kannst ja, und auf den Kopf gefallen bist du auch nicht.

यत्र यत्र गतस्त्वं हि तत्र तत्राभवच्छुभम् । इति स प्रेषितस्तेन प्रीतस्तत्र ययौ शनैः ॥ ३५

yatra yatra gatastvam hi tatra tatraabhavacchubham | iti sa preshitastena priitastatra yayau shanaih || 35

Wo immer du hingehst wendet sich alles zum Guten!“

So von Shiliimukha überredet, machte sich Vijaya allmählich auf den Weg.

मार्गानुसारात्प्राप्तं च वारणेन्द्रं ददर्श तम् । यथा तथा च युक्तः स्यात्संगमो बलिनेति सः ॥ ३६

maargaanusaaraatpraaptam ca vaaranendram dadarsha tam |

 yathaa tathaa ca yuktah syaatsamgamo balineti sah || 36

Nachdem er der Fährte der Herde gefolgt war, sah er den Herrscher der Dickhäuter.

Er überlegte, wie er ein Treffen mit diesem mächtigen Koloss arrangieren könnte.

शशोऽद्रिशिखरारूढो धीमांस्तमवदद्गजम् । अहं देवस्य चन्द्रस्य दूतस्त्वां चैवमाह सः ॥ ३७

shasho’drishikharaaruudho dhiimaamstamavadadgajam | aham devasya candrasya duutastvaam caivamaaha sah || 37

Der kluge Hase kletterte auf einen hohen Stein und sprach den Elefanten an:

„Ich bin der Bote des Mondgottes. Er richtet dir Folgendes aus:

शीतं चन्द्रसरो नाम निवासोऽस्ति सरो मम । तत्रासते शशास्तेषां राजाहं ते च मे प्रियाः ॥ ३८

shiitam candrasaro naama nivaaso‘sti saro mama | tatraasate shashaasteshaam raajaaham te ca me priyaah || 38

„Der kühle Mondsee ist mein Zuhaus. Dort bin ich der Hasen König, auch sind sie mir lieb.

अत एवास्मि शीतांशुः शशी चेति गतः प्रथाम् । तत्सरो नाशितं ते च शशका मे हतास्त्वया ॥ ३९

ata evaasmi shiitaamshuh shashii ceti gatah prathaam | tatsaro naashitam te ca shashakaa me hataastvayaa || 39

Von daher wurde ich als ‚Kühl Strahlender mit dem Hasenmal‘‘ bekannt.

Diesen See hast du verdreckt und mir die Häschen totgetrampelt.

भूयः कर्तासि चेदेवं मत्तः प्राप्स्यसि तत्फलम् । एतद्दूताच्छशाच्छ्रुत्वा गजेन्द्रः सोऽब्रवीद्भयात् ॥ ४०

bhuuyah kartaasi cedevam mattah praapsyasi tatphalam |

etadduutaacchashaacchrutvaa gajendrah so’braviidbhayaat || 40

Wenn du das noch mal machst, kriegst du den Lohn dafür von mir!“

Als der Elefantenbulle das von dem Hasenbotschafter hörte, sprach er voll Furcht:

नैवं करिष्ये भूयोऽहं मान्यो मे भगवाञ्शशी । तदेहि दर्शयामस्ते यावत्तं प्रार्थयेः सखे ॥ ४१

naivam karishye bhuuyo’ham maanyo me bhagavaanshashii |

tadehi darshayaamaste yaavattam praarthayeh sakhe || 41

„Das will ich nimmer mehr tun, mein verehrter Herr Mond!“

„Dann komm bitte mit, mein Freund, ich zeig‘ ihn dir!“

इत्यूचिवान्स नागेन्द्रमानीय सरसोऽन्तरे । तत्र तस्मै शशश्चन्द्रप्रीतिबिम्बमदर्शयत् ॥ ४२

ityuucivaansa naagendramaaniiya saraso’ntare | tatra tasmai shashashcandrapriitibimbamadarshayat || 42

Nach diesen Worten führte er den König der Dickhäuter zum See.

Dort wies der Hase ihm das freundliche Antlitz des Mondes.

तद्दृष्ट्वा दूरतो नत्वा भयात्कम्पसमाकुलः । वनं द्विपेन्द्रः स ययौ भूयस्तत्र च नाययौ ॥ ४३

taddrshtvaa duurato natvaa bhayaatkampasamaakulah | vanam dvipendrah sa yayau bhuuyastatra ca naayayau || 43

Der Herr über die Zweimalsäufer sah’s und verneigte sich von fern. Immer noch stark zitternd vor Ehrfurcht zog der Elefant in den Wald und ließ sich nie wieder sehen.

प्रत्यक्षं तच्च दृष्ट्वा स शशराजः शिलीमुखः । सम्मान्य तं शशं दूतमवसत्तत्र निर्भयः ॥ ४४

pratyaksham tacca drshtvaa sa shasharaajah shiliimukhah |

sammaanya tam shasham duutamavasattatra nirbhayah || 44

Das sah Hasenkönig Shiliimukha mit eigenen Augen.

Er belohnte den Hasendiplomaten und lebte weiter ohne Furcht.“

इत्युक्त्वा वायसो भूयः पक्षिणस्तानभाषत । एवं प्रभुः स्वनाम्नैव यस्य कश्चिन्न बाधते ॥ ४५

ityuktvaa vaayaso bhuuyah pakshinastaanabhaashata | evam prabhuh svanaamnaiva yasya kashcinna baadhate || 45

Danach sagte die Krähe den Vögeln noch mehr: „So muß ein Herr sein,

unter dem, wenn sein Name fällt, keiner in Schande leben soll!

तदुलूको दिवान्धोऽयं क्षुद्रो राज्यं कुतोऽर्हति । क्षुद्रश्च स्यादविश्वास्यस्तत्र चैतां कथां शृणु ॥ ४६

taduluuko divaandho’yam kshudro raajyam kuto’rhati |

kshudrashca syaadavishvaasyastatra caitaam kathaam shrnu || 46

Warum hat also eine niederträchtige, am Tag außerdem blinde Eule die Herrschaft verdient?

Daß man einem Niederling nicht trauen darf – hört jetzt in dieser Geschichte:

कदाचित्क्वापि वृक्षेऽहमवसं तत्र चप्यधः । पक्षी कपिञ्जलो नाम वसति स्म कृतालयः ॥ ४७

kadaacitkvaapi vrkshe’hamavasam tatra capyadhah | pakshii kapinjalo naama vasati sma krtaalayah || 47

Irgendwann habe ich in einem Baum gelebt. Unten hatte ein Kapinjala, ein Rebhuhn,

sein Nest in einer Mulde gebaut und wohnte da.

स कदाचिद्गतः क्वापि यावन्न दिवसान्बहून् । आयाति तावत्तन्नीडं तमेत्य शशकोऽवसत् ॥ ४८

sa kadaacidgatah kvaapi yaavanna divasaanbahuun | aayaati taavattanniidam tametya shashako’vasat || 48

Einmal war es verreist und kam viele Tage nicht zurück. Da kam ein Häschen und übernahm sein Nest.

दिनैः कपिञ्जलोऽत्रागात्ततोऽस्य शशकस्य च । नीडो मे तव नेत्येवं विवाद उदभूद्द्वयोः ॥ ४९

dinaih kapinjalo’traagaattato’sya shashakasya ca | niido me tava netyevam vivaada udabhuuddvayoh || 49

Tage später kam Kapinjala zurück und der Streit begann zwischen den beiden:

„Das ist mein Nest. Nicht deins!“ Und der Hase behauptete dasselbe.

निर्णेतारं ततः सभ्यमन्वेष्टुं प्रस्थितावुभौ । तावहं कौतुकाद्द्रष्टुमन्वगच्छमलक्षितः ॥ ५०

nirnetaaram tatah sabhyamanveshtum prasthitaavubhau |

 taavaham kautukaaddrashtumanvagacchamalakshitah || 50

Dann brachen sie auf, um einen ordentlichen Richter zu finden.

Aus Neugier bin ich, um mir das ansehen, den beiden unbemerkt nachgeflogen.

गत्वा स्तोकं सरस्तीरेऽहिंसाधृतमृषाव्रतम् । ध्यानार्धमीलितदृशं मार्जारं तावपश्यताम् ॥ ५१

gatvaa stokam sarastiire’himsaadhrtamrshaavratam | dhyaanaardhamiilitadrsham maarjaaram taavapashyataam || 51

Nach einer kurzen Wegstrecke sahen sie am Seeufer den Kater: In Meditation versunken, zum Schein an seinen Eid der Gewaltlosigkeit gebunden, durch halb geschlossene Augen blinzelnd.

एतमेव च पृच्छावः किं न्यायमिह धार्मिकम् । इत्युक्त्वा तौ बिडालं तमुपेत्यैवमवोचताम् ॥ ५२

etameva ca prcchaavah kim nyaayamiha dhaarmikam | ityuktvaa tau bidaalam tamupetyaivamavocataam || 52

„Den lass uns fragen, was in unserem Fall gerecht ist!“

Mit diesem Vorsatz traten sie vor den Kater und sprachen:

शृणु नौ भगवन्न्यायं तपस्वी त्वं हि धार्मिकः । श्रुत्वैतदल्पया वाचा बिडालस्तौ जगाद सः ॥ ५३

shrnu nau bhagavannyaayam tapasvii tvam hi dhaarmikah | shrutvaitadalpayaa vaacaa bidaalastau jagaada sah || 53

„Hör unsere Sache an! Du bist doch ein gerechter heiliger Büßer!“

Der Kater hatte sie wohl gehört, antwortete aber mit schwachem Stimmchen:

न शृणोमि तपःक्षामो दूरादायात मेऽन्तिकम् । धर्मो ह्यसम्यङ् निर्णीतो निहन्त्युभयलोकयोः ॥ ५४

na shrnomi tapahkshaamo duuraadaayaata me‘ntikam | dharmo hyasamyan nirniito nihantyubhayalokayoh || 54

„Von Selbstkasteiung ganz geschwächt hör ich euch von Weitem nicht. Tretet näher.

Denn fälschlich abgeleitet bringt das Recht den Tod - hienieden wie im Jenseits.“

इत्युक्त्वाश्वास्य तावग्रमानीय स बिडालकः । उभावप्यवधीत्क्षुद्रः साकं शशकपिञ्जलौ ॥ ५५

ityuktvaashvaasya taavagramaaniiya sa bidaalakah | ubhaavapyavadhiitkshudrah saakam shashakapinjalau || 55

Mit solchen Worten beruhigte der Schmusekater die beiden und ließ sie vor sich treten.

Aber dann brachte der Schurke sie beide um – Hase und Rebhuhn zugleich.

तदेवं नास्ति विश्वासः क्षुद्रकर्मणि दुर्जने । तस्मादुलूको राजायं न कर्तव्योऽतिदुर्जनः ॥ ५६

tadevam naasti vishvaasah kshudrakarmani durjane | tasmaaduluuko raajaayam na kartavyo’tidurjanah || 56

Es ist eben kein Verlass auf niederträchtige Übeltäter. Und die Eule da

solltet ihr nun wirklich nicht zum König wählen – so durchtrieben wie die ist!“

इत्युक्ताः पक्षिणस्तेन वायसेन तथेति ते । अभिषेकमुलूकस्य निवार्येतस्ततो ययुः ॥ ५७

ityuktaah pakshinastena vaayasena tatheti te | abhishekamuluukasya nivaaryetastato yayuh || 57

So wurden die Vögel von der Krähe überzeugt. Sie stimmtem zu,

 sahen von der Königsweihe der Eule ab, und flogen davon.

अद्यप्रभृति यूयं च वयं चान्योन्यशत्रवः । स्मर यामीत्युलूकस्तं काकमुक्त्वा क्रुधा ययौ ॥ ५८

adyaprabhrti yuuyam ca vayam caanyonyashatravah | smara yaamiityuluukastam kaakamuktvaa krudhaa yayau || 58

„Denk dran - mit dem heutigen Tag herrscht Feindschaft zwischen uns und euch.

Ich empfehle mich!“ rief die Eule der Krähe noch zu, als sie wütend abflog.

काकोऽपि युक्तमुक्तं तु मत्वा विग्नस्ततोऽभवत् । वाङ्मात्रोत्पादितासह्यवैरात्को नानुतप्यते ॥ ५९

kaako’pi yuktamuktam tu matvaa vignastato’bhavat | vaanmaatrotpaaditaasahyavairaatko naanutapyate || 59

Die Krähe aber dachte daran, was sie gerade gesagt hatte, und war darob betrübt. Wer würde nicht unter schwer erträglicher Erbfeindschaft leiden, die nach jedem Wort wieder aufflammt?

एवं वाग्दोषसम्भूतं वैरं नः कौशिकैः सह । इत्युक्त्वा काकराजं तं चिरजीव्यवदत्पुनः ॥ ६०

evam vaagdoshasambhuutam vairam nah kaushikaih saha | ityuktvaa kaakaraajam tam cirajiivyavadatpunah || 60

Also geht unsere Feindschaft mit den Eulen auf ein falsches Wort zurück.“

Als Cirajiivin das gesagt hatte, sprach er abermals zum Krähenkönig:

बहवो बलिनस्ते च जेतुं शक्या न कौशिकाः । बहवो हि जयन्तीह शृणु चात्र निदर्शनम् ॥ ६१

bahavo balinaste ca jetum shakyaa na kaushikaah | bahavo hi jayantiiha shrnu caatra nidarshanam || 61

„Viele sind sie und stark. Die Eulen kann man nicht besiegen.

Die Vielen siegen. Hör den Beweis dafür:

छागं क्रीतं गृहीत्वांसे ग्रामात्कोऽपि व्रजन्द्विजः । बहुभिर्ददृशे मार्गे धूर्तैश्छागं जिहीर्षुभिः ॥ ६२

chaagam kriitam grhiitvaamse graamaatko’pi vrajandvijah |

 bahubhirdadrshe maarge dhuurtaishchaagam jihiirshubhih || 62

Ein Brahmane hatte eine Ziege gekauft. Er kam, sie auf seiner Schulter tragend, aus dem Dorf zurück. Unterwegs sahen ihn viele Wegelagerer, die ihm die Ziege abnehmen wollten.

एकश्च तेभ्य आगत्य तमुवाच ससम्भ्रमम् । ब्रह्मन्कथमयं स्कन्धे गृहीतः श्वा त्वया त्यज ॥ ६३

ekashca tebhya aagatya tamuvaaca sasambhramam | brahmankathamayam skandhe grhiitah shvaa tvayaa tyaja || 63

Einer von ihnen trat auf den Wanderer zu und sagte:

„Brahmane, wie kommt es, daß du einen Hund auf deiner Schulter trägst? Lass ihn fallen!“

तच्छ्रुत्वा तमनादृत्य स द्विजः प्राक्रमद्यदा । ततोऽन्यौ द्वावुपेत्याग्रे तद्वदेव तमूचतुः ॥ ६४

tacchrutvaa tamanaadrtya sa dvijah praakramadyadaa | tato’nyau dvaavupetyaagre tadvadeva tamuucatuh || 64

Der Brahmane hatte ihn zwar gehört, achtete aber nicht weiter auf ihn und setzte seinen Weg fort.

Bald stellten sich zwei andere vor ihn hin und sagten dasselbe.

ततः ससंशयो यावद्याति छागं निरूपयन् । तावदन्ये त्रयोऽभ्येत्य तमेवमवदञ्शठाः ॥ ६५

tatah sasamshayo yaavadyaati chaagam niruupayan | taavadanye trayo’bhyetya tamevamavadanshathaah || 65

Jetzt begann auch er zu zweifeln. Er ging weiter, und gerade als er sich die Ziege

genauer ansehen wollte, bauten sich drei Halunken vor ihm auf und drohten:

कथं यज्ञोपवीतं त्वं श्वानं वहसे समम् । नूनं व्याधो न विप्रस्त्वं हंस्यनेन शुना मृगान् ॥ ६६

katham yajnopaviitam tvam shvaanam vahase samam |

nuunam vyaadho na viprastvam hamsyanena shunaa mrgaan || 66

„Wieso trägst du die geweihte Schnur zusammen mit einem Hund? Bestimmt bist du ein Jäger,

kein Brahmane, und benutzt diesen Hund, um Tiere zu töten!“

तच्छ्रुत्वा स द्विजो दध्यौ नूनं भूतेन केनचित् । भ्रामितोऽहं दृशं हृत्वा सर्वे पश्यन्ति किं मृषा ॥ ६७

tacchrutvaa sa dvijo dadhyau nuunam bhuutena kenacit |

bhraamito’ham drsham hrtvaa sarve pashyanti kim mrshaa || 67

Nachdem er das gehört hatte, dachte der Brahmane: ‚Sicherlich hat ein Geist mir die Sicht genommen und mich verwirrt. Warum sollten alle anderen etwas Falsches sehen?‘

इति विप्रः स तं त्यक्त्वा छागं स्नात्वा गृहं ययौ । धूर्ताश्च नीत्वा तमजं यथेच्छं समभक्षयन् ॥ ६८

iti viprah sa tam tyaktvaa chaagam snaatvaa grham yayau |

dhuurtaashca niitvaa tamajam yatheccham samabhakshayat || 68

Also ließ der Brahmane die Ziege fallen, wusch sich und ging nach Hause.

Die Schurken aber hoben das Zicklein auf, brieten und verzehrten es.“

इत्युक्त्वा चिरजीवी तं वायसेश्वरमब्रवीत् । तदेवं देव बहवो बलवन्तश्च दुर्जयाः ॥ ६९

ityuktvaa cirajiivii tam vaayaseshvaramabraviit | tadevam deva bahavo balavantashca durjayaah || 69

Als Cirajiivin seine Geschichte erzählt hatte, sprach er wieder zum Krähenkönig:

„Du siehst, Gebieter, die Vielen – wenn sie auch noch stark sind – kann man nicht besiegen.

तस्माद्बलिविरोधेऽस्मिन्यदहं वच्मि तत्कुरु । किंचिल्लुञ्चितपक्षं मां त्यक्त्वास्यैक तरोरधः ॥ ७०

tasmaadbalivirodhe’sminyadaham vacmi tatkuru | kimcilluncitapaksham maam tyaktvaasyaika taroradhah || 70

In diesem Konflikt mit Stärkeren tu darum was ich dir sage:

Reißt mir ein paar Federn aus und laßt mich unter dem Baum da liegen!

यूयं गिरिमिमं यात कृतार्थो यावदेम्यहम् । तच्छ्रुत्वा तं यथेत्यत्र क्रुधेवोल्लुञ्चितछदम् ॥ ७१

yuuyam girimimam yaata krtaartho yaavademyaham | tacchrutvaa tam yathetyatra krudhevolluncitachadam || 71

Ihr aber fliegt zu dem Berg dort. Wenn ich meine Sache erledigt habe, komm‘ ich nach.“

Mit dem Gehörten einverstanden zerrupften sie ihm, wie im Zorn, das Gefieder.

कृत्याधस्तं गिरिं प्रायात्काकराजः स सानुगः । चिरजीवी तु तत्रासीत्पतित्वा स्वतरोस्तले ॥ ७२

krtyaadhastam girim praayaatkaakaraajah sa saanugah | cirajiivii tu tatraasiitpatitvaa svatarostale || 72

Wie verabredet flogen Krähenkönig samt Gefolge zum Berg.

Cirajiivii allerdings fiel unter seinem Wohnbaum nieder und blieb da liegen.

ततस्तत्राययौ रात्रौ सानुगः स उलूकराट् । अवमर्दो न चापश्यत्तत्रैकमपि वायसम् ॥ ७३

tatastatraayayau raatrau saanugah sa uluukaraat | avamardo na caapashyattatraikamapi vaayasam || 73

In der Nacht kam dann Eulenkönig Avamarda mit seinem Gefolge herbeigeflogen.

Er traf allerdings keine einzige Krähe mehr an.

तावत्स चिरजीव्यत्र मन्दं मन्दं विरौत्यधः । श्रुत्वा चोलूकराजस्तमवतीर्य ददर्श सः ॥ ७४

taavatsa cirajiivyatra mandam mandam virautyadhah | shrutvaa coluukaraajastamavatiirya dadarsha sah || 74

Da gab Cirajiivin ein leises, kaum hörbares Krächzen von sich.

Der Eulenkönig aber hörte es, beugte sich zu ihm herab und sah ihn.

कस्त्वं किमेवंभूतोऽसीत्यपृच्छत्तं सविस्मयः । ततः स चिरजीवी तं रुजेवाल्पस्वरोऽवदत् ॥ ७५

kastvamkimevambhuuto’siityaprcchattam savismayah | tatah sa cirajiivii tam rujevaalpasvaro’vadat || 75

„Wer bist denn du, und warum bist du so geworden?“ fragte er ihn verwundert.

Da flüsterte Cirajiivin, als würde er vor Schmerzen nach Luft ringen:

चिरजीवीत्यहं तस्य सचिवो वायसप्रभोः । स च दातुमवस्कन्दमैच्छत्ते मन्त्रिसम्मतम् ॥ ७६

cirajiiviityaham tasya sacivo vaayasaprabhoh | sa ca daatumavaskandamaicchatte mantrisammatam || 76

„Ich bin Cirajiivin, ein Minister des Krähenkönigs.

Der plante, von seinen anderen Ministern überredet, einen Überfall auf dich.

ततस्तन्मन्त्रिणोऽन्यांस्तान्निर्भर्त्स्याहं तमब्रवम् । यदि पृच्छसि मां मन्त्रं यदि चाहं मतस्तव ॥ ७७

tatastanmantrino’nyaamstaannirbhartsyaaham tamabravam |

yadi prcchasi maam mantram yadi caaham matastava || 77

Da rügte ich die anderen Minister und sagte zu ihm:

‚Wenn du meinen Rat willst und wenn ich von dir respektiert werde,

तन्न कार्यो बलवता कौशिकेन्द्रेण विग्रहः । कार्यस्त्वनुनयस्तस्य नीतिं चेदनुमन्यसे ॥ ७८

tanna kaaryo balavataa kaushikendrena vigrahah | kaaryastvanunayastasya niitim cedanumanyase || 78

dann zieh nicht in den Krieg gegen den stärkeren Eulenkönig, sondern mach ihn dir gewogen.

Wenn dir die Staatskunst überhaupt noch was bedeutet!“

श्रुत्वैतच्छत्रुपक्षोऽयमिति क्रोधात्प्रहृत्य मे । स काकः स्वैः समं मन्त्रैर्मूर्खोऽवस्थामिमां व्यधात् ॥ ७९

shrutvaitacchatrupaksho’yamiti krodhaatprahrtya me |

sa kaakah svaih samam mantrairmuurkho’vasthaamimaam vyadhaat || 79

Als der schwachsinnige Krähenkönig das hörte, schrie er: „Der ist auf Seiten des Feindes!“

Mit seinen Ministern gemeinsam über mich herfallend versetzte er mich in diesen Zustand.

क्षिप्त्वा च मां तरुतले क्वापि सानुचरो गतः । इत्युक्त्वा चिरजीवी स श्वसन्नासीदधोमुखः ॥ ८०

kshiptvaa ca maam tarutale kvaapi saanucaro gatah | ityuktvaa cirajiivii sa shvasannaasiidadhomukhah || 80

Dann hat er mich vom Baum gestoßen und ist mit seinen Kumpanen weggeflogen.“

Das alles stöhnte Cirajiivin, den Schnabel tief herabgesenkt.

उलूकराजश्च ततः स पप्रच्छ स्वमन्त्रिणः । किमेतस्य विधातव्यमस्माभिश्चिरजीविनः ॥ ८१

uluukaraajashca tatah sa papraccha svamantrinah | kimetasya vidhaatavyamasmaabhishcirajiivinah || 81

Da fragte der Eulenkönig seine Minister: „Was machen wir jetzt mit dem langlebigen Cirajiivin?“

तच्छ्रुत्वा दीप्तनयनो नाम मन्त्री जगाद तम् । अरक्ष्यो रक्ष्यते चौरोऽप्युपकारीति सज्जनैः ॥ ८२

tacchrutvaa diiptanayano naama mantrii jagaada tam | arakshyo rakshyate cauro’pyupakaariiti sajjanaih || 82

Darauf erwiderte sein Minister Diiptanayana mit feurigem Blick: „Sogar einen Dieb, den man nicht verschonen sollte, werden edle Naturen, wenn er hilfreich ist, begnadigen!

तथा हि पूर्वं क्वाप्यासीद्वणिक्कोऽपि स कामपि । वृद्धोऽप्यर्थप्रभावेण परिणिन्ये वणिक्सुताम् ॥ ८३

tathaa hi puurvam kvaapyaasiidvanikko’pi sa kaamapi | vrddho’pyarthaprabhaavena parininye vaniksutaam || 83

Einst lebte nämlich irgendwo dieser Kaufmann, der, obgleich alt,

kraft seines Geldes eine Kaufmannstochter zur Frau genommen hatte.

सा तस्य शयने नित्यं जरातोऽभूत्पराङ्मुखी । व्यतीतपुष्पकालेऽत्र भ्रमरीव तरोर्वने ॥ ८४

saa tasya shayane nityam jaraato’bhuutparaanmukhii | vyatiitapushpakaale’tra bhramariiva tarorvane || 84

Die aber war jung und wandte sich, weil er so alt war, im Bett stets von ihm ab,

wie im Wald die Biene den Baum meidet, dessen Blütezeit vergangen ist.

एकदा चाविशच्चौरो निशि शय्यास्थयोस्तयोः । तं दृष्ट्वा सा परावृत्य तमाश्लिष्यत्पतिं भयात् ॥ ८५

ekadaa caavishaccauro nishi shayyaasthayostayoh | tam drshtvaa saa paraavrtya tamaashlishyatpatim bhayaat || 85

Eines Nachts schlich ein Einbrecher sich ein, als beide schon im Bette lagen. Als die junge Frau ihn sah, drehte sie sich um und umschlang vor Angst zitternd ihren Gatten.

तमभ्युदयमाश्चर्यं मत्वा यावन्निरीक्षते । दिशस्तत्र वणिक्तावत्कोणे चौरं ददर्श तम् ॥ ८६

tamabhyudayamaashcaryam matvaa yaavanniriikshate | dishastatra vaniktaavatkone cauram dadarsha tam || 86

Für den Greis ging die Sonne auf, und während er sich noch in allen Richtungen nach dem Wunder umsah, entdeckte er in einer Ecke den Übeltäter.

उपकार्यसि मे तत्त्वां न भृत्यैर्घातयाम्यहम् । इत्युक्त्वा सोऽथ चौरं तं रक्षित्वा प्राहिणोद्वणिक् ॥ ८७

upakaaryasi me tattvaam na bhrtyairghaatayaamyaham | ityuktvaa so’tha cauram tam rakshitvaa praahinodvanik || 87

„Du hast mir geholfen. Also will ich nicht, daß meine Diener dich erschlagen.“

Indem der Kaufmann das sagte, verschonte er den Dieb und ließ ihn laufen.

एवं रक्ष्योऽयमस्माकं चिरजीव्युपकारकः । इत्युक्त्वा दीप्तनयनो मन्त्री तूष्णीं बभूव सः ॥ ८८

evam rakshyo’yamasmaakam cirajiivyupakaarakah | ityuktvaa diiptanayano mantrii tuushniim babhuuva sah || 88

So sollten auch wir Cirajiivin verschonen. Er hat uns geholfen.“

Danach verstummte Minister Diiptanayana.

ततोऽन्यं वक्रनासाख्यं मन्त्रिणं कौशिकेश्वरः । स पृच्छति स्म किं कार्यं सम्यक्वक्तुं भवानिति ॥ ८९

tato’nyam vakranaasaakhyam mantrinam kaushikeshvarah |

sa prcchati sma kim kaaryam samyakvaktum bhavaaniti || 89

Daraufhin befragte der Eulenkönig den nächsten Minister, Vakranaasa, die Krummnase:

„Was sollen wir tun? Sag’s geradeheraus, Edler!“

वक्रनासस्ततोऽवादीद्रक्ष्योऽयं परमर्मवित् । अस्माकमेतयोर्वैरं श्रेयसे स्वामिमन्त्रिणोः ॥ ९०

vakranaasastato’vaadiidrakshyo’yam paramarmavit | asmaakametayorvairam shreyase svaamimantrinoh || 90

Darauf antwortete Vakranaasa: „Wir sollten ihn verschonen. Er weiß, wo der Feind verwundbar ist.

Die Feindschaft zwischen König und Ministern ist für uns von Vorteil.

निदर्शनकथा देव श्रूयतामत्र वच्मि ते । कश्चित्प्रतिग्रहेण द्वे गावौ प्राप द्विजोत्तमः ॥ ९१

nidarshanakathaa deva shruuyataamatra vacmi te | kashcitpratigrahena dve gaavau praapa dvijottamah || 91

Zum Beweis erzähl‘ ich die Geschichte hier. Hört:

Ein trefflicher Brahmane hatte zwei Kühe geschenkt bekommen.

तस्य दृष्ट्वाथ चौरस्ते गावौ नेतुमचिन्तयत् । तत्कालं राक्षसः कोऽपि तमैच्छत्खादितुं द्विजम् ॥ ९२

tasya drshtvaatha cauraste gaavau netumacintayat | tatkaalam raakshasah ko’pi tamaicchatkhaaditum dvijam || 92

Das hatte ein Räuber beobachtet. Während der noch überlegte, wie er die Tiere entführen könnte,

hatte ein Dämon beschlossen, den Brahmanen zu verschlingen.

तदर्थं निशि गच्छन्तौ दैवात्तौ चौरराक्षसौ । मिलित्वान्योन्यमुक्तार्थौ तत्र प्रययतुः समम् ॥ ९३

tadartham nishi gacchantau daivaattau cauraraakshasau | militvaanyonyamuktaarthau tatra prayayatuh samam || 93

Also waren Räuber und Scheusal, jeder in eigener Mission, des Nachts unterwegs. Als sie sich zufällig trafen, erzählten sie einander, was sie vorhatten, und setzten so ihren Weg gemeinsam fort.

अहं धेनू हराम्यादौ त्वद्गृहीतो ह्ययं द्विजः । सुप्तो यदि प्रबुद्धस्तद्धरेयं गोयुगं कथम् ॥ ९४

aham dhenuu haraamyaadau tvadgrhiito hyayam dvijah | supto yadi prabuddhastaddhareyam goyugam katham || 94

„Erst nehm‘ ich die Kühe, denn wenn du über den schlafenden Brahmanen herfällst

und der aufwacht – wie soll ich dann die beiden Rindviecher bändigen?“

मैवं हराम्यहं पूर्वं विप्रं नो चेद्वृथा मम । भवेद्गोखुरशब्देन प्रबुद्धेऽस्मिन्परिश्रमः ॥ ९५

maivam haraamyaham puurvam vipram no cedvrthaa mama |

bhavedgokhurashabdena prabuddhe’sminparishramah || 95

„Nichts da! Zuerst nehm‘ ich mir den Brahmanen vor, weil, wenn der vom Geräusch scharrender Rinderhufe aufwacht, ich mich ganz umsonst abgerackert hab‘!“

इति प्रविश्य तद्विप्रसदनं चौरराक्षसौ । यावत्तौ कलहायेते तावत्प्राबोधि स द्विजः ॥ ९६

iti pravishya tadviprasadanam cauraraakshasau | yaavattau kalahaayete taavatpraabodhi sa dvijah || 96

So zankten Räuber und Dämon sich herum, während sie ins Haus des Brahmanen einbrachen.

Davon wurde der Gottesmann wach.

उत्थायात्तकृपाणे च तस्मिन्रक्षोघ्नजापिनि । ब्राह्मणे जग्मतुश्चौरराक्षसौ द्वौ पलाय्य तौ ॥ ९७

utthaayaattakrpaane ca tasminrakshoghnajaapini | braahmane jagmatushcauraraakshasau dvau palaayya tau || 97

Der sprang auf, schnappte sein Opfermesser und murmelte einen Dämonen tötenden Fluch. 

Da ergriffen Räuber und Scheusal die Flucht.

एवं तयोर्यथा भेदो हितायाभूद्द्विजन्मनः । तथा भेदो हितोऽस्माकं काकेन्द्रचिरजीविनोः ॥ ९८

evam tayoryathaa bhedo hitaayaabhuuddvijanmanah | tathaa bhedo hito’smaakam kaakendracirajiivinoh || 98

Genau so wie der Konflikt zwischen diesen beiden ein Segen für den Brahmanen war,

wird der Konflikt zwischen dem Krähenkönig und Cirajiivin von Vorteil für uns sein!“

इत्युक्तो वक्रनासेन कौशिकेन्द्रः स्वमन्त्रिणं । तं च प्राकारकर्णाख्यमपृच्छत्सोऽप्युवाच तम् ॥ ९९

ityukto vakranaasena kaushikendrah svamantrinam | tam ca praakaarakarnaakhyamaprcchatso’pyuvaaca tam || 99

Nachdem Vakranaasa sich so geäußert hatte, befragte der Eulenkönig seinen Minister Praakaarakarna, bei dem die Wände Ohren haben, nach seiner Meinung, und der sprach:

चिरजीव्यनुकम्प्योऽयमापन्नः शरणागतः । शरणागतहेतोः प्राक्स्वमामिषमदाच्छिबिः ॥ १००

cirajiivyanukampyo’yamaapannah sharanaagatah | sharanaagatahetoh praaksvamaamishamadaacchibih || 100

„Dieser Cirajiivin verdient Mitgefühl. In Not geraten, sucht er Schutz.

Einst opferte Shibi sein eigen Fleisch, weil einer seinen Schutz erbat.“

प्राकारकर्णाच्छ्रुत्वैतत्सचिवं क्रूरलोचनम् । उलूकराजः पप्रच्छ सोऽपि तद्वदभाषत ॥ १०१

praakaarakarnaacchrutvaitatsacivam kruuralocanam | uluukaraajah papraccha so’pi tadvadabhaashata || 101

Nachdem der Eulenkönig das von Praakaarakarna gehört hatte, fragte er seinen Minister Kruuralocana, den mit dem kalten Blick, nach seiner Meinung. Der äußerte sich ähnlich.

ततो रक्ताक्षनामानं सचिवं कौशिकेश्वरः । तथैव परिपप्रच्छ सोऽपि प्राज्ञोऽब्रवीदिदम् ॥ १०२

tato raktaakshanaamaanam sacivam kaushikeshvarah | tathaiva paripapraccha so’pi praajno’braviididam || 102

Da fragte der Eulenkönig auch noch seinen Minister Raktaaksha, den mit den roten Augen.

Der aber war klug und antwortete:

राजन्नपनयेनैतैर्मन्त्रिभिर्नाशितो भवान् । प्रतीयन्ते न नीतिज्ञाः कृतावज्ञस्य वैरिणः ॥ १०३

raajannapanayenaitairmantribhirnaashito bhavaan | pratiiyante na niitijnaah krtaavajnasya vairinah || 103

„König, von diesen Ministern verleitet bist du verloren!  Wer sich in Politik auskennt,

verläßt sich nicht darauf, was unkluge Widersacher anstellen.

मूर्खो दृष्टव्यलीकोऽपि व्याजसान्त्वेन तुष्यति । तथा हि तक्षा कोऽप्यासीद्भार्याभूत्तस्य तु प्रिया ॥ १०४

muurkho drshtavyaliiko’pi vyaajasaantvena tushyati |

tathaa hi takshaa ko’pyaasiidbhaaryaabhuuttasya tu priyaa || 104

Nur ein Trottel läßt, obwohl er den Betrug erkennt, von sanfter Heuchelei sich einlullen,

ganz wie jener Zimmermann von seiner Frau – der Liebe seines Lebens:

तां चान्यपुरुषासक्तां तक्षा बुद्ध्वान्यलोकतः । तत्त्वं जिज्ञासमानस्तां भार्यामवददेकदा ॥ १०५

taam caanyapurushaasaktaam takshaa buddhvaanyalokatah |

tattvam jijnaasamaanastaam bhaaryaamavadadekadaa || 105

Von den Leuten hatte der Zimmerer erfahren, daß sie an einem anderen hing.

Um die Wahrheit herauszufinden, sagte er eines Tages zu seiner Frau:

प्रिये राजाज्ञया दूरं स्वव्यापाराय याम्यहम् । तत्त्वया मम सक्त्वादि पाथेयं दीयतामिति ॥ १०६

priye raajaajnayaa duuram svavyaapaaraaya yaamyaham | tattvayaa mama saktvaadi paatheyam diiyataamiti || 106

„Liebste, auf königlichen Befehl muß ich weit verreisen, um dort zu arbeiten.

Gib mir etwas Gerstenmehl und so was als Wegzehrung mit!“

तथेति दत्तपाथेयस्तया निर्गत्य गेहतः । सशिष्यो गुप्तमागत्य तत्रैव प्रविवेश सः ॥ १०७

tatheti dattapaatheyastayaa nirgatya gehatah | sashishyo guptamaagatya tatraiva pravivesha sah || 107

Das tat sie auch, sodaß ihr Mann mit Proviant versehen aus dem Hause trat.

Heimlich aber kehrte er mit einem Lehrling zusammen wieder dorthin zurück

तददृष्टस्तु खट्वायास्तस्थौ शिष्ययुतस्थले । साप्यथानाययत्तं स्वं तद्भार्या परपूरुषम् ॥ १०८

tadadrshtastu khatvaayaastasthau shishyayutasthale |

saapyathaanaayayattam svam tadbhaaryaa parapuurusham || 108

und legte sich mit ihm zusammen unterm Bett auf den Boden.

Die besagte Ehefrau aber ließ sofort ihren Geliebten rufen.

तेन साकं च खट्वायां रममाणा पतिं पदा । स्पृष्ट्वा कथंचित्तं पापा मेने तत्रस्थमेव तम् ॥ १०९

tena saakam ca khatvaayaam ramamaanaa patim padaa |

 sprshtvaa kathamcittam paapaa mene tatrasthameva tam || 109

Während sie sich also mit diesem lustvoll auf dem Bett herumwälzte,

stieß sie mit dem Fuß an ihren Mann. Da wußte die Sünderin, daß auch der da war.

क्षणाच्चोपपतिस्तत्र व्याकुलः पृच्छति स्म ताम् । ब्रूहि प्रिये किमधिकं प्रियोऽहं तव किं पतिः ॥ ११०

kshanaaccopapatistatra vyaakulah prcchati sma taam | bruuhi priye kimadhikam priyo’ham tava kim patih || 110

Wenig später fragte sie der Buhle irritiert:

„Sag mal, Liebste, wen hast du lieber – mich oder deinen Gemahl?“

तच्छ्रुत्वा कूटकुशला तं जारं निजगाद सा । प्रियो मम पतिस्तस्य कृते प्राणांस्त्यजाम्यहम् ॥ १११

tacchrutvaa kuutakushalaa tam jaaram nijagaada saa | priyo mama patistasya krte praanaamstyajaamyaham || 111

Als die weltkluge Buhlin das hörte, gestand sie ihrem Liebhaber:

„Mein Gemahl ist mir der Liebste. Für sein Gedeihen lasse ich mein Leben!

इदं तु चापलं स्त्रीणां सहजं क्रियतेऽत्र किम् । अमेध्यमपि भक्ष्यं स्यान्नासां स्युर्यदि नासिकाः ॥ ११२

idam tu caapalam striinaam sahajam kriyate’tra kim |

 amedhyamapi bhakshyam syaannaasaam syuryadi naasikaah || 112

Diese Streunerei ist Frauen angeboren. Da kann man nichts machen.

Die würden sogar Scheiße fressen, wenn sie keine Nasen hätten!“

एतत्तस्या वचः श्रुत्वा कुलटायाः स कृत्रिमम् । तुष्टः शय्यातलात्तक्षा निर्गतः शिष्यमभ्यधात् ॥ ११३

etattasyaa vacah shrutvaa kulataayaah sa krtrimam |

tushtah shayyaatalaattakshaa nirgatah shishyamabhyadhaat || 113

Als der Handwerker die Heuchelei der ehrlosen Hausfrau hörte,

war er so glücklich, daß er unterm Bett hervorkroch und seinen Schüler belehrte:

दृष्टं त्वयाद्य साक्षी त्वं मम भक्तेयमीदृशी । अमुमेवाश्रिता कान्तं तदेतां मूर्ध्न्यहं वहे ॥ ११४

drshtam tvayaadya saakshii tvam mama bhakteyamiidrshii |

amumevaashritaa kaantam tadetaam muurdhnyaham vahe || 114

„Jetzt hast du selbst gesehen und bist mein Zeuge: Diese Frau ist mir immer noch treu ergeben,

obwohl sie diesen Geliebten bei sich hatte. Darum will ich sie auf dem Haupte tragen!“

इत्युक्त्वा सहसोत्क्षिप्य खटास्थावेव तावुभौ । सशिष्यः स जडो जायातज्जारौ शिरसावहन् ॥ ११५

ityuktvaa sahasotkshipya khataasthaaveva taavubhau | sashishyah sa jado jaayaatajjaarau shirasaavahan || 115

Mit diesem Versprechen setzte er sich Frau und Liebhaber – die beiden lagen noch im Bett – mit Hilfe seines Lehrlings aufs Haupt und trug sie davon.

इत्थं प्रत्यक्षदृष्टोऽपि दोषे कपटसान्त्वतः । मूर्खस्तुष्यति हास्यत्वं निर्विवेकश्च गच्छति ॥ ११६

ittham pratyakshadrshto’pi doshe kapatasaantvatah | muurkhastushyati haasyatvam nirvivekashca gacchati || 116

Ein Narr, ohne jede Vernunft, gibt, obwohl er das Verbrechen mit eigenen Augen sieht,

sich mit dem Betrug zufrieden, frohlockt gar noch, und alle verlachen ihn.

तदेष चिरजीवी ते रक्ष्यो नारिपरिग्रहः । उपेक्षितो ह्ययं देव हन्याद्रोग इव द्रुतम् ॥ ११७

tadesha cirajiivii te rakshyo naariparigrahah | upekshito hyayam deva hanyaadroga iva drutam || 117

Also darfst du diesen Cirajiivin nicht verschonen! Er steht auf Seiten des Feindes

und muß, Gebieter, wie eine Seuche, die man leicht übersieht, im Keim erstickt sein!“

इति रक्ताक्षतः श्रुत्वा कौशिकेन्द्रोऽब्रवीत्स तम् । कुर्वन्नस्मद्धितं साधुः प्राप्तोऽवस्थामिमामयम् ॥ ११८

iti raktaakshatah shrutvaa kaushikendro’braviitsa tam |

kurvannasmaddhitam saadhuh praapto’vasthaamimaamayam || 118

Als er das von Raktaaksha gehört hatte, sagte der Eulenkönig zu ihm:

„Gerade weil er so edelmütig war und uns helfen wollte, wurde ihm übel mitgespielt.

तत्कथं स्यान्न संरक्ष्यः किं कुर्यादेककश्च नः । इति तस्य निराचक्रे मन्त्रिवाक्यमुलूकराट् ॥ ११९

tatkatham syaanna samrakshyah kim kuryaadekakashca nah | iti tasya niraacakre mantrivaakyamuluukaraat || 119

Warum sollten wir ihn daraufhin nicht verschonen! Außerdem – was kann er allein uns schon antun?“ Damit hatte der Eulenkönig den Rat seines Ministers abgetan.

आश्वासयामास च तं वायसं चिरजीविनम् । ततः स चिरजीवी तमुलूकेशं व्यजिज्ञपत् ॥ १२०

aashvaasayaamaasa ca tam vaayasam cirajiivinam | tatah sa cirajiivii tamuluukesham vyajijnapat || 120

Dann tröstete er die Krähe Cirajiivin. Bald ließ der Langlebige den Eulenkönig wissen:

किं ममैतदवस्थस्य जीवितेन प्रयोजनम् । तन्मे दापय काष्ठानि यावदग्निं विशाम्यहम् ॥ १२१

kim mamaitadavasthasya jiivitena prayojanam | tanme daapaya kaashthaani yaavadagnim vishaamyaham || 121

„Was nütz‘ ich euch in meinem Zustand noch lebendig?

Lass Holzscheite für mich bringen, damit ich mich ins Feuer stürzen kann!

उलूकयोनिं च वरं प्रार्थयेऽहं हुताशनम् । तर्तुं वायसराजस्य तस्य वैरप्रतिक्रियाम् ॥ १२२

uluukayonim ca varam praarthaye‘ham hutaashanam | tartum vaayasaraajasya tasya vairapratikriyaam || 122

Ich will das Opfer fressende Feuer bitten, mich im nächsten Leben aus einem Eulenei schlüpfen zu lassen. So kann ich mich für die Feindschaft des Krähenkönigs rächen!“

इत्युक्तवन्तं विहसन्रक्ताक्षो निजगाद तम् । अस्मत्प्रभोः प्रसादात्त्वं स्वस्थ एव किमग्निना ॥ १२३

ityuktavantam vihasanraktaaksho nijagaada tam | asmatprabhoh prasaadaattvam svastha eva kimagninaa || 123

Als er das gesagt hatte, verhöhnte ihn Raktaaksha: „Dank der Gunst unseres Herrn

geht es dir doch hervorragend! Wozu dann noch das Feuer?

न च त्वं कौशिको भावी यावत्काकत्वमस्ति ते । यादृशो यः कृतो धात्रा भवेत्तादृश एव सः ॥ १२४

na ca tvam kaushiko bhaavii yaavatkaakatvamasti te | yaadrsho yah krto dhaatraa bhavettaadrsha eva sah || 124

Außerdem kannst du gar keine Eule werden, solange du eine Krähennatur hast!

Wie der Schöpfer dich geformt – so einer bleibst du auch!

तथा च प्राङ्मुनिः कश्चिच्छ्येनहस्तच्युतं शिषुम् । मूषिकां प्राप्य कृपया कन्यां चक्रे तपोबलात् ॥ १२५

tathaa ca praanmunih kashcicchyenahastacyutam shishum |

muushikaam praapya krpayaa kanyaam cakre tapobalaat || 125

Einst hatte ein Weiser ein Mäusekind gefunden, das einem Bussard aus den Krallen gefallen war. Mitleidsvoll machte er ein kleines Mädchen aus ihm. Genug Entsagungskraft hatte er ja.

वर्धितामाश्रमे तां च स दृष्ट्वा प्राप्तयौवनाम् । मुनिर्बलवते दातुमिच्छन्नादित्यमाह्वयत् ॥ १२६

vardhitaamaashrame taam ca sa drshtvaa praaptayauvanaam | munirbalavate daatumicchannaadityamaahvayat || 126

Also zog er sie in seiner Einsiedelei groß. Als er sah, daß sie ein junges Mädchen geworden war,

wollte er sie einem starken Ehemann geben und rief die Sonne an:

बलिने दित्स्यतामेतां कन्यां परिणयस्व मे । इत्युवाच स चर्षिस्तं ततस्तं सोऽब्रवीद्रविः ॥ १२७

baline ditsyataametaam kanyaam parinayasva me | ityuvaaca sa carshistam tatastam so’braviidravih || 127

„Einem Mächtigen will ich sie geben. Heirate mein Töchterlein!“

So sprach der Rishi zu ihr. Darauf antwortete die Sonne ihm:

मत्तोऽपि बलवान्मेघः स मां स्थगयति क्षणात् । तच्छ्रुत्वा तं विसृज्यार्कं मेघमाहूतवान्मुनिः ॥ १२८

matto’pi balavaanmeghah sa maam sthagayati kshanaat |

 tacchrutvaa tam visrjyaarkam meghamaahuutavaanmunih || 128

„Viel stärker als ich ist die Donnerwolke. Die verdunkelt mich im Nu!“

Als der Rishi das hörte, entließ er die Sonne und rief die Wolke an:

तं तथैव च सोऽवादीत्तेनाप्येवमवादि सः । मत्तोऽपि बलवान्वायुर्यो विक्षिपति दिक्षु माम् ॥ १२९

tam tathaiva ca so’vaadiittenaapyevamavaadi sah | matto’pi balavaanvaayuryo vikshipati dikshu maam || 129

Der erzählte er dasselbe. Aber auch die Wolke sprach zu ihm:

 „Stärker als ich ist der Sturm. Der zerstäubt mich in alle Himmelsrichtungen!“

इत्युक्ते तेन स मुनिर्वायुमाह्वयति स्म तम् । स तथैव च तेनोक्तस्तमेवमवदन्मरुत् ॥ १३०

ityukte tena sa munirvaayumaahvayati sma tam | sa tathaiva ca tenoktastamevamavadanmarut || 130

So von ihr angesprochen, rief der Einsiedler den Wind herbei.

Dem Windgott Marut erzählte er auch wieder dasselbe, und der sagte dann zu ihm:

मया अपि ये न चाल्यन्ते मत्तस्ते बलिनोऽद्रयः । श्रुत्वैतदेकं शैलेन्द्रमाह्वयन्मुनिसत्तमः ॥ १३१

mayaa api ye na caalyante mattaste balino’drayah | shrutvaitadekam shailendramaahvayanmunisattamah || 131

„Die Felsen sind stärker als ich. Die lassen sich selbst von mir nicht verrücken.“

Der treffliche Weise hörte das und rief Himalaya, den Felsenkönig an.

तथैव यावत्तं वक्ति तावत्सोऽद्रिर्जगाद तम् । मूषका बलिनो मत्तो ये मे छिद्राणि कुर्वते ॥ १३२

tathaiva yaavattam vakti taavatso’drirjagaada tam | muushakaa balino matto ye me chidraani kurvate || 132

Dem erzählte er wieder dasselbe. Da sprach der Berg:

 „Stärker noch als ich ist die Maus. Die bohrt Löcher in mich rein!“

इति क्रमेण प्रत्युक्तो दैवतैर्ज्ञानिभिः स तैः । महर्षिराजुहावैकं मूषकं वनसम्भवम् ॥ १३३

iti kramena pratyukto daivatairjnaanibhih sa taih | maharshiraajuhaavaikam muushakam vanasambhavam || 133

Also hatten alle weisen Gottheiten ihm nacheinander widersprochen.

Da rief der Große Seher eine wilde Waldmaus herbei:

 कन्यां वहैतामित्युक्तस्तेनोवाच स मूषकः । कथं प्रवेक्ष्यति बिलं ममैषा दृष्यतामिति ॥ १३४

kanyaam vahaitaamityuktastenovaaca sa muushakah | katham pravekshyati bilam mamaishaa drshyataamiti || 134

„Heirate das Mädchen hier!“ So angesprochen erwiderte der Mäuserich:

 „Zeig mir doch, wie sie in mein Mauseloch hineingeht!“

पूर्ववन्मूषिकैवास्तु वरमित्यथ स ब्रुवन् । मुनिस्तां मूषिकां कृत्वा तस्मै प्रायच्छदाखवे ॥ १३५

puurvavanmuushikaivaastu varamityatha sa bruvan |

munistaam muushikaam krtvaa tasmai praayacchadaakhave || 135

„Dann sollte sie wohl erstmal wieder eine Maus werden“, stimmte der Weise zu

und verwandelte die junge Frau wieder in ein Nagetier. Das gab er dann dem Mäusemann.

एवं सुदूरं गत्वापि यो यादृक्तादृगेव सः । तदुलूको न जातु त्वं चिरजीविन्भविष्यसि ॥ १३६

evam suduuram gatvaapi yo yaadrktaadrgeva sah | taduluuko na jaatu tvam cirajiivinbhavishyasi || 136

Also bleibt jeder, was er war – egal, wie weit er wandert.

Drum wirst auch du, Cirajiivin, niemals eine Eule sein.“

इत्युक्तश्चिरजीवी स रक्ताक्षेण व्यचिन्तयत् । नीतिज्ञस्य न चैतस्य राज्ञानेन कृतं वचः ॥ १३७

ityuktashcirajiivii sa raktaakshena vyacintayat | niitijnasya na caitasya raajnaanena krtam vacah || 137

Nach diesen Worten des Rotäugigen überlegte Cirajiivin: ‚Der kennt sich in der Politik gut aus,

doch hat der König nicht getan, was er ihm geraten.

शेषा मूर्खा इमे सर्वे तत्कार्यं सिद्धमेव मे । इति संचिन्तयन्तं तमादाय चिरजीविनम् ॥ १३८

sheshaa muurkhaa ime sarve tatkaaryam siddhameva me | iti samcintayantam tamaadaaya cirajiivinam || 138

Die anderen da sind alles Trottel. Mein Einsatz hat sich fürwahr gelohnt.“

Während Cirajiivin noch weiter nachdachte, nahm ihn,

अविचार्यैव रक्ताक्षवाक्यं तद्बलगर्वितः । उलूकराजः स ययाववमर्दो निजं पदम् ॥ १३९

avicaaryaiva raktaakshavaakyam tadbalagarvitah | uluukaraajah sa yayaavavamardo nijam padam || 139

Raktaakshas Worten keine Beachtung schenkend,

Eulenkönig Avamarda, sich seiner Macht bewußt, mit zum Eulenhof.

चिरजीवी च तद्दत्तमांसाद्यशनपोषितः । तत्पार्श्वस्थोऽचिरेणैव बर्हीवाभूत्सुपक्षतिः ॥ १४०

cirajiivii ca taddattamaamsaadyashanaposhitah | tatpaarshvastho’cirenaiva barhiivaabhuutsupakshatih || 140

Dort blieb Cirajiivin an seiner Seite, und trug, mit Fleisch und Kraftfutter gepäppelt,

 bald wieder sein glänzendes Federkleid.

एकदा तमुलूकेन्द्रमवदद्देव याम्यहम् । आश्वास्य काकराजं तमानयामि स्वमास्पदम् ॥ १४१

ekadaa tamuluukendramavadaddeva yaamyaham | aashvaasya kaakaraajam tamaanayaami svamaaspadam || 141

Eines Tages sagte er zu dem Eulenkönig: „Gebieter, ich fliege jetzt zum Krähenkönig und wiege ihn in Sicherheit. Dann bringe ich ihn in seine Brutkolonie zurück.

येन रात्रौ निपत्याद्य युष्माभिः स निहन्यते । अहं भजामि चैतस्य त्वत्प्रसादस्य निष्कृतिम् ॥ १४२

yena raatrau nipatyaadya yushmaabhih sa nihanyate | aham bhajaami caitasya tvatprasaadasya nishkrtim || 142

Heut nacht könnt ihr ihn überfallen und erwürgen.

Damit will ich meine Schuld für Eure Freundlichkeit abgelten.

यूयं तृणाद्यैराछाद्य द्वारं नीडगृहान्तरे । दिवा तदापातभयात्सर्वे तिष्ठन्तु रक्षिताः ॥ १४३

yuuyam trnaadyairaachaadya dvaaram niidagrhaantare | divaa tadaapaatabhayaatsarve tishthantu rakshitaah || 143

Nur müßt ihr den Eingang zu eurer Nisthöhle mit Zweigen und Gras tarnen.

Tagsüber bleibt ihr alle da drin. So schützt ihr euch, wenn ein Überfall droht.“

इत्युक्त्वा तृणपर्णादिछन्नद्वारगुहागतान् । कृत्वोलूकान्ययौ पार्श्वं चिरजीवी निजप्रभोः ॥ १४४

ityuktvaa trnaparnaadichannadvaaraguhaagataan | krtvoluukaanyayau paarshvam cirajiivii nijaprabhoh || 144

Nach diesen Worten nötigte Cirajiivin die Eulen, in ihre Höhle zu kriechen und den Eingang hinter Gras und trockenem Laub zu verbergen. Danach flog er zu seinem eigenen Herrn und Meister.

तद्युक्तश्चाययावात्तवह्निदीप्तचितोल्मुकः । चञ्च्वा प्रलम्बितैकैककाष्ठिकैः सह वायसैः ॥ १४५

tadyuktashcaayayaavaattavahnidiiptacitolmukah | cancvaa pralambitaikaikakaashthikaih saha vaayasaih || 145

Mit ihm zusammen flog er zurück, einen glühenden Ast im Schnabel tragend.

Auch die anderen Krähen hielten jeder ein brennendes Holzscheit im Schnabel eingeklemmt.

आगत्यैव दिवान्धानां तेषां छन्नं तृणादिभिः । उलूकानां गुहाद्वारं ज्वालयामास वह्निना ॥ १४६

aagatyaiva divaandhaanaam teshaam channam trnaadibhih |

 uluukaanaam guhaadvaaram jvaalayaamaasa vahninaa || 146

Vor der Höhle angelangt, steckte er den von den tagblinden Eulen

mit Laub und Gras getarnten Eingang in Brand.

प्राक्षिपत्तद्वदेकैकस्तदानीं ताश्च काष्ठिकः । समिध्याग्निं ददाहात्र तानुलूकान्सराजकान् ॥ १४७

praakshipattadvadekaikastadaaniim taashca kaashthikah |

samidhyaagnim dadaahaatra taanuluukaansaraajakaan || 147

Und so warf jede Krähe ihr Holzscheit hinterher. Damit entfachten sie das Feuer,

 in dem die Eulen samt König verbrannten.

विनाश्य शत्रुं काकेन्द्रस्तद्युक्तोऽथ तुतोष सः । समं काककुलेनागान्निजं न्यग्रोधपादपम् ॥ १४८

vinaashya shatrum kaakendrastadyukto’tha tutosha sah | samam kaakakulenaagaannijam nyagrodhapaadapam || 148

Nun, da der Krähenkönig zusammen mit Cirajiivin den Feind vernichtet hatte,

frohlockte er und flog im ganzen Krähenschwarm wieder auf seinen Banyanbaum.

तत्राख्याय द्विषन्मध्यवासवृत्तान्तमात्मनः । काकेन्द्रं मेघवर्णं तं चिरजीव्यब्रवीदिदम् ॥ १४९

tatraakhyaaya dvishanmadhyavaasavrttaantamaatmanah | kaakendram meghavarnam tam cirajiivyabraviididam || 149

Hier erzählte Cirajiivin, was er inmitten der Feinde Abenteuerliches erlebt hatte.

Seinem König Meghavarna verriet er bei der Gelegenheit:

रक्ताक्ष एव सन्मन्त्री तस्यासीत्त्त्वद्रिपोः प्रभो । तस्यैवाकुर्वता वाक्यं मदान्धेनास्म्युपेक्षितः ॥ १५०

raktaaksha eva sanmantrii tasyaasiitttvadripoh prabho |

tasyaivaakurvataa vaakyam madaandhenaasmyupekshitah || 150

„Dein Feind, o Herr, hatte einen klugen Minister – Raktaaksha. Blind vor Überheblichkeit

hat der König nicht getan, was der ihm riet. Also blieb ich unerkannt.

यदस्याकारणं मत्वा वचनं नाकरोच्छठः । अतः सोऽपनयी मूर्खो मया विश्वास्य वञ्चितः ॥ १५१

yadasyaakaaranam matvaa vacanam naakarocchathah | atah so’panayii muurkho mayaa vishvaasya vancitah || 151

Weil er es für unbegründet hielt, schlug der Schurke in den Wind, was der ihm sagte.

Vermessen wie er war, und von mir eingelullt, ward der Ignorant getäuscht.

व्याजानुवृत्त्या विश्वास्य मण्डूका अहिना यथा । वृद्धः कश्चित्सुखं प्राप्तुमशक्तः पुरुषाश्रये ॥ १५२

vyaajaanuvrttyaa vishvaasya manduukaa ahinaa yathaa |

vrddhah kashcitsukham praaptumashaktah purushaashraye || 152

Mit vorgetäuschter Folgsamkeit hat eine Schlange die Frösche beruhigt: Einst lag eine alte Kobra,

zu schwach, um noch munter Frösche zu fangen, am Ufer eines von Menschen besuchten

भेकानहिः सरस्तीरे तस्मिंस्तस्थौ सुनिश्चलः । तथास्थितं च तं भेकाः पप्रच्छुर्दूरवर्तिनः ॥ १५३

bhekaanahih sarastiire tasmimstasthau sunishcalah | tathaasthitam ca tam bhekaah papracchurduuravartinah || 153

Wasserlochs und bewegte sich überhaupt nicht mehr.

Da fragten aus sicherer Entfernung die Frösche das liegende Tier:

ब्रूहि किं पूर्ववन्नास्मानश्नात्यद्य भवानिति । इति पृष्टस्तदा भेकैः स तैः प्रोवाच पन्नगः ॥ १५४

bruuhi kim puurvavannaasmaanashnaatyadya bhavaaniti | iti prshtastadaa bhekaih sa taih provaaca pannagah || 154

„Sprecht: Warum frißt Er uns nicht mehr so wie früher?“

So von den Fröschen befragt, zischelte das Reptil:

मया ब्राह्मणपुत्रस्य मण्डूकमनुधावता । भ्रान्त्या दष्टो बताङ्गुष्ठः स च पञ्चत्वमाययौ ॥ १५५

mayaa braahmanaputrasya manduukamanudhaavataa |

 bhraantyaa dashto bataangushthah sa ca pancatvamaayayau || 155

„Einmal hab‘ ich einen Frosch verfolgt und aus Versehen einem Priestersohn glatt in den Zeh gebissen.

Er ist daran gestorben.

तत्पित्रा चास्मि शापेन भेकानां वाहिनीकृतः । तद्युष्मान्कथमश्नामि प्रत्युताहं वहामि वः ॥ १५६

tatpitraa caasmi shaapena bhekaanaam vaahiniikrtah |

 tadyushmaankathamashnaami pratyutaaham vahaami vah || 156

Von seinem Vater verflucht, wurde ich ein Froschträger. Wie sollte ich euch also fressen?

Im Gegenteil, ich trag‘ euch sogar umher!»

तच्छ्रुत्वा तत्र भेकानां राजा वाहसमुत्सुकः । जलादुत्तीर्य तत्पृष्टमारोहद्गतभीर्मुदा ॥ १५७

tacchrutvaa tatra bhekaanaam raajaa vaahasamutsukah | jalaaduttiirya tatprshtamaarohadgatabhiirmudaa || 157

Als der Froschkönig das hörte, bekam er Lust auf einen Schlangenritt.

Er sprang aus dem Wasser und kletterte ohne Angst und gutgelaunt auf ihren Rücken.

ततस्तं वाहनसुखैरावर्ज्य सचिवैर्युतम् । कृत्वावसन्नमात्मानमुवाच स सकैतवः ॥ १५८

tatastam vaahanasukhairaavarjya sacivairyutam | krtvaavasannamaatmaanamuvaaca sa sakaitavah || 158

So brachte sie ihn und seine Minister in die richtige Stimmung, indem sie alle auf sich reiten ließ.

Bald stellte sie sich ermattet und schnaufte voll Hinterlist:

आहारेण विना देव न गन्तुमहमुत्सहे । तन्मे देह्यशनं भृत्यो ह्यवृत्तिर्वर्तते कथम् ॥ १५९

aahaarena vinaa deva na gantumahamutsahe | tanme dehyashanam bhrtyo hyavrttirvartate katham || 159

„O Herr, ohne Nahrung kann ich nicht weitergehen. Gib mir was zu essen,

oder wie soll ein Diener ohne Lebensmittel sich regen?“

तच्छ्रुत्वा भेकराजस्तमवोचद्वाहनप्रियः । कांश्चित्परिमितांस्तर्हि भुङ्क्ष्व मेऽनुचरानिति ॥ १६०

tacchrutvaa bhekaraajastamavocadvaahanapriyah | kaamshcitparimitaamstarhi bhunkshva me’nucaraaniti || 160

Als der Froschkönig das hörte, sagte er – er wollte gerne weiterreiten:

 „Dann friss doch ein paar von meinen Gefolgsleuten!“

ततः क्रमात्स मण्डूकानहिः स्वेच्छमभक्षयत् । तद्वाहनाभिमानान्धः सेहे भेकपतिः स तत् ॥ १६१

tatah kramaatsa manduukaanahih svecchamabhakshayat |

tadvaahanaabhimaanaandhah sehe bhekapatih sa tat || 161

Also verschlang das Reptil genüßlich einen Frosch nach dem anderen. Der Herr über die Frösche aber ließ es geschehen – so verblendet war er vor Lust auf den nächsten Ausritt.

एवं मध्यप्रविष्टेन मूर्खः प्राज्ञेन वञ्च्यते । मयाप्यनुप्रविश्यैवं देव त्वद्रिपवो हताः ॥ १६२

evam madhyapravishtena muurkhah praajnena vancyate | mayaapyanupravishyaivam deva tvadripavo hataah || 162

So wird ein Trottel genarrt, wenn ein Kluger in seine Mitte vordringt. Genau so bin auch ich, o Herr, eingedrungen. Und jetzt sind deine Feinde geschlagen.

तस्मान्नीतिविदा राज्ञा भवितव्यं कृतात्मना । यथेच्छं भुज्यते भृत्यैर्हन्यते च परैर्जडः ॥ १६३

tasmaanniitividaa raajnaa bhavitavyam krtaatmanaa | yatheccham bhujyate bhrtyairhanyate ca parairjadah || 163

Darum muß ein König politisch gebildet und selbstbestimmt sein. Der Tor wird von seinen Dienern nach Kräften geplündert und von den Feinden vernichtet.

श्रीरियं च सदा देव द्यूतलीलेव सच्छला । वारिवीचीव चपला मदिरेव विमोहिनी ॥ १६४

shriiriyam ca sadaa deva dyuutaliileva sacchalaa | vaariviiciiva capalaa madireva vimohinii || 164

Auch ist die Glücksfee stets wie das Würfelspiel so ungewiss, Gebieter,

wie Wasserwellen so flüchtig und wie Weingeist verwirrend.

सा धीरस्य सुमन्त्रस्य राज्ञो निर्व्यसनस्य च  । विशेषज्ञस्य सोत्साहा पाशबद्धेव तिष्ठति ॥ १६५

saa dhiirasya sumantrasya raajno nirvyasanasya ca  | visheshajnasya sotsaahaa paashabaddheva tishthati || 165

Treu steht sie zu einem König, der Mut hat, guten Rat befolgt, frei von Lastern ist

und die Besonderheiten kennt, als wäre sie an ihn gefesselt.

तदिदानीमवहितस्त्वं विद्वद्वचने स्थितः । निहतारातिसुखितः साधि राज्यमकण्टकम् ॥ १६६

tadidaaniimavahitastvam vidvadvacane sthitah | nihataaraatisukhitah saadhi raajyamakantakam || 166

So sollst auch du den Rat der Weisen annehmen, dazu stehen und,

heilfroh über die Niederlage der Feinde, dein Reich frei von Widerhaken voranbringen!“

इत्युक्तो मन्त्रिणा मेघवर्णः स चिरजीविना । सम्मान्य तं काकराजश्चक्रे राज्यं तथैव तम् ॥ १६७

ityukto mantrinaa meghavarnah sa cirajiivinaa | sammaanya tam kaakaraajashcakre raajyam tathaiva tam || 167

Nach diesen Worten seines Ministers Cirajiivin belohnte Krähenkönig Meghavarna ihn

und baute genau so ein Reich auf.“

इत्युक्त्वा गोमुखो भूयो वत्सेशसुतमभ्यधात् । तदेवं प्रज्ञया राज्यं तिर्यग्भिरपि भुज्यते ॥ १६८

ityuktvaa gomukho bhuuyo vatseshasutamabhyadhaat | tadevam prajnayaa raajyam tiryagbhirapi bhujyate || 168

Nachdem er gesprochen hatte, wandte Gomukha sich wieder an den Sohn des Herrschers über Vatsa: „Sogar die Tiere können, wie du siehst, mit Klugheit ihr Königreich regieren.

निष्प्रज्ञास्त्ववसीदन्ति लोकोपहसिताः सदा । तथा च जडधीर्भृत्यो बभूवाढ्यस्य कस्यचित् ॥ १६९

nishprajnaastvavasiidanti lokopahasitaah sadaa | tathaa ca jadadhiirbhrtyo babhuuvaadhyasya kasyacit || 169

Die Ahnungslosen aber versinken stets, den Leuten zum Gespött. So war‘s auch bei diesem stumpfsinnigen Diener, den einst ein Reicher hatte:

सोऽजानन्नपि तस्याङ्गे जानामीत्यभिमानतः । स्फारं ददौ मौर्ख्यबलात्प्रभोस्त्वचमपाटयत् ॥ १७०

so’jaanannapi tasyaange jaanaamiityabhimaanatah | sphaaram dadau maurkhyabalaatprabhostvacamapaatayat || 170

Nichts von Körpermassage verstehend, dünkte ihn: ‚Ich kann das‘,

und versetzte seinem Herrn kraft seiner Dummheit einen Schlag so heftig, daß seine Haut aufriss.

ततस्तेन परित्यक्तः स्वामिनावससाद सः । अजानानो हठात्कुर्वन्प्राज्ञमानी विनश्यति ॥ १७१

tatastena parityaktah svaaminaavasasaada sah | ajaanaano hathaatkurvanpraajnamaanii vinashyati || 171

Als sein Herr ihn hinauswarf, verfiel er in Trübsal. Ein Unwissender, der sich für schlau hält

und mit Gewalt vorankommen will, wird scheitern.

इदं च श्रूयतामन्यन्मालवे भ्रातरावुभौ । विप्रावभूतामद्वैधं तयोः पित्र्यमभूद्धनम् ॥ १७२

idam ca shruuyataamanyanmaalave bhraataraavubhau |

vipraavabhuutaamadvaidham tayoh pitryamabhuuddhanam || 172

Hör dir noch so eine an: In Maalva lebten zwei Brüder, Brahmanen.

Ihr väterliches Erbe war noch nicht aufgeteilt.

विभज्यमाने चार्थेऽस्मिन्न्यूनाधिकविवादिनौ । स्थेयीकृत उपाध्यायश्छान्दसस्तावभाषत ॥ १७३

vibhajyamaane caarthe’sminnyuunaadhikavivaadinau | stheyiikrta upaadhyaayashchaandasastaavabhaashata || 173

Bei der Aufteilung stritten sie, wer mehr und wer weniger vom Vermögen bekommen sollte.

Da setzten sie einen Schriftgelehrten als Richter ein.

वस्तु वस्तु समे द्वे द्वे अर्धे कृत्वा विभज्यताम् । युवाभ्यां येन नैव स्यान्न्यूनाधिककृतः कलिः ॥ १७४

vastu vastu same dve dve ardhe krtvaa vibhajyataam | yuvaabhyaam yena naiva syaannyuunaadhikakrtah kalih || 174

„Ihr müßt jedes einzelne Ding in zwei gleiche Hälften zerteilen.

Somit müßt ihr euch nicht darüber streiten, wer von euch zu viel oder zu wenig bekommt.“

तच्छ्रुत्वा वेश्मशय्यादिभाण्डं सर्वं पशूनपि । एकमेकं द्विधा कृत्वा मूढौ विभजतः स्म तौ ॥ १७५

tacchrutvaa veshmashayyaadibhaandam sarvam pashuunapi |

 ekamekam dvidhaa krtvaa muudhau vibhajatah sma tau || 175

Nachdem sie das gehört hatten, teilten die beiden Trottel alles zwischen sich auf, indem sie ihre Hütte, das Bett, den ganzen Hausrat, ja sogar das Vieh eins nach dem anderen zersägten.

एका दासी तयोरासीत्सापि ताभ्यां द्विधा कृता । तद्बुद्ध्वा दण्डितौ राज्ञा सर्वस्वं तावुभावपि ॥ १७६

ekaa daasii tayoraasiitsaapi taabhyaam dvidhaa krtaa |

 tadbuddhvaa danditau raajnaa sarvasvam taavubhaavapi || 176

Eine Sklavin nur blieb ihnen noch. Also hackten sie auch die entzwei.

Als der König davon erfuhr, pfändete er ihr gesamtes Vermögen.

द्वौ लोकौ नाशयन्त्येवं मूर्खा मूर्खोपदेशतः । तस्मान्मूर्खान्न सेवेत प्राज्ञः सेवेत पण्डितान् ॥ १७७

dvau lokau naashayantyevam muurkhaa muurkhopadeshatah |

 tasmaanmuurkhaanna seveta praajnah seveta panditaan || 177

Trottel, die sich von Trotteln belehren lassen, verlieren beide Welten.

Darum soll ein Kluger nicht den Idioten, sondern den Gelehrten dienen.

असंतोषोऽपि दोषाय तथा चैदं निशम्यताम् । आसन्प्रव्राजकाः केचिद्भिक्षासंतोषपीवराः ॥ १७८

asamtosho’pi doshaaya tathaa caidam nishamyataam | aasanpravraajakaah kecidbhikshaasamtoshapiivaraah || 178

Unzufriedenheit führt erst recht ins Verderben. Vernimm diese Geschichte dazu: Es gab einmal ein paar Wanderbettler. Die waren mit ihren Almosen so zufrieden, daß sie Fett ansetzten.

तान्दृष्ट्वा पुरुषाः केचिदन्योन्यं सुहृदोऽब्रुवन् । अहो भिक्षाशिनोऽप्येते पीनाः प्रव्राजका इति ॥ १७९

taandrshtvaa purushaah kecidanyonyam suhrdo’bruvan | aho bhikshaashino’pyete piinaah pravraajakaa iti || 179

Das sahen einige befreundete Männer und sprachen zueinander: „Seht euch das an, wie fett diese Wanderheiligen von ihrem Bettelfraß werden!

एकस्तेषु ततोऽवादीत्कौतुकं दर्शयामि वः । अहं कृशीकरोम्येतान्भुञ्जानानपि पूर्ववत् ॥ १८०

ekasteshu tato’vaadiitkautukam darshayaami vah | aham krshiikaromyetaanbhunjaanaanapi puurvavat || 180

Da meinte einer von ihnen: „Ich zeig euch was Interessantes: Ich mach sie wieder dünn,

lasse sie aber so viel fressen wie vorher!“

इत्युक्त्वा स निमन्त्र्यैतान्क्रमात्प्रव्राजकान्गृहे । एकाहं भोजयामास षड्रसाहारमुत्तमम् ॥ १८१

ityuktvaa sa nimantryaitaankramaatpravraajakaangrhe | ekaaham bhojayaamaasa shadrasaahaaramuttamam || 181

Nach diesen Worten lud er einen Wandervogel nach dem anderen zu sich nach Hause ein und setzte ihnen ausgesuchte Speisen in allen sechs Geschmacksrichtungen vor.

तेऽथ मूर्खास्तदास्वादं स्मरन्तो भैक्षभोजनम् । न तथाभिलषन्ति स्म तेन दुर्बलतां ययुः ॥ १८२

te’tha muurkhaastadaasvaadam smaranto bhaikshabhojanam |

na tathaabhilashanti sma tena durbalataam yayuh || 182

Die aber waren so dumm, daß sie in Erinnerung an dieses Essen

die erbettelten Brocken nicht mehr ganz so lecker fanden und abmagerten.

ततः प्रदर्श्य सुहृदां दृष्ट्वा तत्संनिधौ च तान् । प्रव्राजकांस्तदाहारदायी स पुरुषोऽब्रवीत् ॥ १८३

tatah pradarshya suhrdaam drshtvaa tatsamnidhau ca taan |

pravraajakaamstadaahaaradaayii sa purusho’braviit || 183

Einmal sah der Mann, der ihnen die Mahlzeiten vorgesetzt hatte, diese Bettler in der Nähe.

Er zeigte sie seinen Freunden und sagte:

तदा भैक्षेण संतुष्टा हृष्टपुष्टा इमेऽभवन् । अधुना तदसंतोषदुःस्थदुर्बलतां गताः ॥ १८४

tadaa bhaikshena samtushtaa hrshtapushtaa ime’bhavan | adhunaa tadasamtoshaduhsthadurbalataam gataah || 184

„Als sie sich noch über jeden erbettelten Brocken freuten, waren sie satt und wohlgenährt. Jetzt aber, vergrämt, daß ihnen die Almosen nicht mehr schmecken, laufen sie dünn und klapprig herum.

तस्मात्प्राज्ञः सुखं वाञ्छन्संतोषे स्थपयेन्मनः । लोकद्वयेऽप्यसंतोषो दुःसहाश्रान्तदुःखदः ॥ १८५

tasmaatpraajnah sukham vaanjchansamtoshe sthapayenmanah |

 lokadvaye’pyasamtosho duhsahaashraantaduhkhadah || 185

Darum sollte ein kluger Mensch auf Zufriedenheit setzen, wenn er glücklich sein will.

Denn Unzufriedenheit bewirkt in beiden Welten unerträgliches, nicht enden wollendes Leid.“

इति तेनानुशिष्टास्ते सुहृदो दुष्कृतास्पदम् । असंतोषं जहुः कस्य सत्सङ्गो न भवेच्छुभः ॥ १८६

iti tenaanushishtaaste suhrdo dushkrtaaspadam | asamtosham jahuh kasya satsango na bhavecchubhah || 186

So von ihm belehrt, warfen die Freunde die Unzufriedenheit, Urquell aller Schandtaten, beiseite.

Wem täte der Umgang mit guten Leuten nicht wohl?

अयं सुवर्णमुग्धश्च देवेदानीं निशम्यताम् । पुमान्कश्चिज्जलं पातुं तडागमगमद्युवा ॥ १८७

ayam suvarnamugdhashca devedaaniim nishamyataam | pumaankashcijjalam paatum tadaagamagamadyuvaa || 187

Hört jetzt, o König, die Geschichte von dem Dummen und dem Gold:

Ein junger Mann trat einst an ein Wasserbecken, um zu trinken.

स जडोऽनोकहस्थस्य स्वर्णचूडस्य पक्षिणः । सुवर्णवर्णं तत्राम्भस्यपश्यत्प्रतिबिम्बिकम् ॥ १८८

sa jado’nokahasthasya svarnacuudasya pakshinah | suvarnavarnam tatraambhasyapashyatpratibimbikam || 188

Dort sah der Tor im Wasser das goldene Spiegelbild dieses auf einem Baum hockenden Vogels

mit goldenem Schopf.

सुवर्णमिति मत्वा तद्ग्रहीतुं प्रविवेश तम् । तडागं न च तत्प्राप दृष्टनष्टं चले जले ॥ १८९

suvarnamiti matvaa tadgrahiitum pravivesha tam | tadaagam na ca tatpraapa drshtanashtam cale jale || 189

‚Das ist Gold!‘ dachte er und sprang in das Becken es zu ergreifen. Zu fassen bekam er’s aber nicht,

denn im aufgewühlten Wasser war es kaum gesehen, schon verschwunden.

आरुह्यारुह्य जले स तत्पश्यन्प्रविश्य तत् । पुनःपुनस्तडागाम्भो जिघृक्षुर्नाप किंचन ॥ १९०

aaruhyaaruhya jale sa tatpashyanpravishya tat | punahpunastadaagaambho jighrkshurnaapa kimcana || 190

Jedesmal wenn er auf den Beckenrand stieg, sah er es im Wasser und sprang hinein.

Aber er konnte im Brunnen beim besten Willen außer Wasser nichts ergreifen.

पित्रा च स्वेन दृष्टोऽथ निन्ये गृहं जडः । तां दृष्ट्वा प्रतिमां तोये खगं विद्राव्य बोधितः ॥ १९१

pitraa ca svena drshto’tha ninye grham jadah | taam drshtvaa pratimaam toye khagam vidraavya bodhitah || 191

Bald fand sein Vater ihn. Er sah die Spiegelung im Wasser, verscheuchte den Vogel

und erklärte ihm alles. Dann brachte er den Tölpel nach Hause.

निर्विमर्शा मृषाज्ञानैर्मुह्यन्त्येवमबुद्धयः । उपहास्याः परेषां च शोच्याः स्वेषां भवन्ति च ॥ १९२

nirvimarshaa mrshaajnaanairmuhyantyevamabuddhayah |

upahaasyaah pareshaam ca shocyaah sveshaam bhavanti ca || 192

So werden dumme Menschen, die nichts hinterfragen, durch falsche Annahmen genarrt – von anderen verlacht und von den Ihren bedauert.

अयं चान्यो महामूर्खवृत्तान्तोऽत्र निशम्यताम् । कस्याप्युष्ट्रोऽवसन्नोऽभूद्भारेण वणिजोऽध्वनि ॥ १९३

ayam caanyo mahaamuurkhavrttaanto’tra nishamyataam |

kasyaapyushtro’vasanno’bhuudbhaarena vanijo’dhvani || 193

Hört Euch dazu die Geschichte über ein paar andere Vollidioten an: Bei einer Handelsreise drohte das Kamel eines Kaufmanns unter seiner Bürde einzuknicken.

स भृत्यानब्रवीत्किंचिदुष्ट्रं गत्वान्यमानये । क्रीत्वाहं योऽस्य करभस्यार्ध्यं भारादितो हरेत् ॥ १९४

sa bhrtyaanabraviitkimcidushtram gatvaanyamaanaye |

kriitvaaham yo’sya karabhasyaardhyam bhaaraadito haret || 194

Da sagte er zu seinen Dienern: „Ich geh und kaufe noch ein Kamel.

Das bring ich her, damit es die halbe Last von diesem hier übernimmt.

मेघागमे यथावस्त्रपेटास्वेतासु न स्पृशेत् । अम्भश्चर्माणि युष्माभिस्तथा कार्यमिह स्थितैः ॥ १९५

meghaagame yathaavastrapetaasvetaasu na sprshet |

ambhashcarmaani yushmaabhistathaa kaaryamiha sthitaih || 195

Ihr bleibt hier und paßt auf, sobald Regenwolken aufziehen,

daß mir kein Wasser an diese ledernen Kleidersäcke kommt!“

इत्युष्ट्रपार्श्वेऽवस्थाप्य भृत्यांस्तस्मिंस्ततो गते । वणिज्यकस्मादुन्नम्य प्रारेभे वर्षितुं घनः ॥ १९६

ityushtrapaarshve’vasthaapya bhrtyaamstasmimstato gate |

vanijyakasmaadunnamya praarebhe varshitum ghanah || 196

So ließ der Kaufmann die Diener bei seinem Kamel zurück und ging fort.

Dann zogen von irgendwoher Wolken auf und es begann zu gießen.

तथा कार्यं यथा नाम्भः पेटाचर्माणि संस्पृशेत् । इति नः स्वामिना प्रोक्तमित्यालोच्याथ ते जडाः ॥ १९७

tathaa kaaryam yathaa naambhah petaacarmaani samsprshet |

iti nah svaaminaa proktamityaalocyaatha te jadaah || 197

„Wir sollen doch aufpassen, daß kein Wasser an die Ledersäcke rankommt.

So hat’s der Herr uns aufgetragen“, schlossen die Narren messerscharf.

कृष्ट्वा वस्त्राणि पेटाभ्यस्तैस्ते तान्यभ्यवेष्टयन् । चर्माणि तेन वस्त्राणि विनेशुस्तेन वारिणा ॥ १९८

krshtvaa vastraani petaabhyastaiste taanyabhyaveshtayan | carmaani tena vastraani vineshustena vaarinaa || 198

Sie zerrten die Gewänder hervor und wickelten sie um die Ledersäcke.

Damit waren die Kleider durch das Regenwasser verdorben.

पापाः किमत्र सकलो वस्त्रौघो नाशितोऽम्भसा । इत्यागतोऽथ स वणिक्क्रुद्धो भृत्यानभाषत ॥ १९९

paapaah kimatra sakalo vastraugho naashito’mbhasaa | ityaagato’tha sa vanikkruddho bhrtyaanabhaashata || 199

„Ihr Schufte! Warum sind all meine Kleider durch Wasser vernichtet!“

schrie der Kaufmann seine Diener wütend an, als er zurückkam.

त्वयैवादिष्टमुदकात्पेटाचर्माभिरक्षणम् । दोषस्तत्र च कोऽस्माकमिति तेऽपि तमभ्यधुः ॥ २००

tvayaivaadishtamudakaatpetaacarmaabhirakshanam | doshastatra ca ko’smaakamiti te’pi tamabhyadhuh || 200

„Du hast uns doch befohlen, die Ledersäcke vor Wasser zu schützen!

Und jetzt sollen wir schuld sein?“ rechtfertigten sich jene.

चर्मस्वार्द्रेषु नश्यन्ति वस्त्राणीति मयोदितम् । वस्त्राणामेव रक्षार्थमुक्तं वो न तु चर्मणाम् ॥ २०१

carmasvaardreshu nashyanti vastraaniiti mayoditam |

vastraanaameva rakshaarthamuktam vo na tu carmanaam || 201

‚Wenn die Ledersäcke nass werden, sind die Gewänder verdorben!‘ Das habe ich euch gesagt.

Ihr solltet die Kleider schützen, nicht aber das Leder!“

इत्युक्त्वा चान्यकरभन्यस्तभारो वणिक्ततः । स गत्वा स्वगृहं भृत्यान्सर्वस्वं तानदण्डयत् ॥ २०२

ityuktvaa caanyakarabhanyastabhaaro vaniktatah | sa gatvaa svagrham bhrtyaansarvasvam taanadandayat || 202

Nach diesen Worten belud der Kaufmann auch das andere Kamel mit Waren und zog wieder nach Hause. Seine Diener aber ließ er Schadenersatz in vollem Umfang leisten.

एवमज्ञातहृदया मूर्खाः कृत्वा विपर्ययम् । घ्नन्ति स्वार्थं परार्थं च तादृग्ददति चोत्तरम् ॥ २०३

evamajnaatahrdayaa muurkhaah krtvaa viparyayam | ghnanti svaartham paraartham ca taadrgdadati cottaram || 203

So schaffen Idioten, die nichts richtig beherzigen, ein Durcheinander.

Sie verschleudern eigenes und fremdes Gut, und geben einem dumme Antwort.

अयं चापूपिकामुग्धः संक्षेपेण निशम्यताम् । क्रीणाति स्माध्वगः कश्चित्पणेनाष्तावपूपकान् ॥ २०४

ayam caapuupikaamugdhah samkshepena nishamyataam |

kriinaati smaadhvagah kashcitpanenaashtaavapuupakaan || 204

Hört Euch die Kurzfassung vom Blödmann und den Kuchen an:

Ein Reisender hatte für ein Pfund acht Kuchen gekauft.

तेषां च यावत्षड्भुङ्क्ते तावन्मेने न तृप्तताम् । सप्तमेनाथ भुक्तेन तृप्तिस्तस्योदपद्यत ॥ २०५

teshaam ca yaavatshadbhunkte taavanmene na trptataam | saptamenaatha bhuktena trptistasyodapadyata || 205

Sechs davon aß er, fühlte jedoch keine Sättigung. Als er den siebten aß,

fühlte er Sättigung in sich aufsteigen.

ततश्चक्रन्दे स जडो मुषितोऽस्मि न किं मया । एष एवादितो भुक्तोऽपूपो येनास्मि तर्पितः ॥ २०६

tatashcakrande sa jado mushito‘smi na kim mayaa | esha evaadito bhukto’puupo yenaasmi tarpitah || 206

Da beschwerte sich der Narr: „Ich wurde bestohlen! Warum habe ich diesen Kuchen,

von dem ich satt wurde, nicht gleich zu Anfang gegessen?

नाशिताः किं वृथैवान्ये मया हस्ते न किं कृताः । इति शोचन्क्रमात्तृप्तिमजानञ्जहसे जनैः ॥ २०७

naashitaah kim vrthaivaanye mayaa haste na kim krtaah | iti shocankramaattrptimajaananjahase janaih || 207

Warum habe ich die anderen umsonst vertilgt und nicht auf der Hand behalten!“ Da verlachten die Leute ihn, der sich beklagte und nicht wußte, daß man in Portionen satt wird.

……………………………. | ……………………….|| 208

कश्चिद्दासो हि वणिजा मूर्खः केनाप्यभण्यत । रक्षेस्त्वं विपणीद्वारं क्षणं गेहं विशाम्यहम् ॥ २०९

kashciddaaso hi vanijaa muurkhah kenaapyabhanyata |

rakshestvam vipaniidvaaram kshanam geham vishaamyaham || 209

Ein Kaufmann schärfte seinem begriffsstutzigen Diener ein:

„Bewach die Ladentür! Ich geh für einen Moment nach Hause.“

इत्युक्तवति यातेऽस्मिन्वणिजि द्वारपट्टकम् । विपणीतो गृहीत्वांसे दासो द्रष्टुमगान्नटन् ॥ २१०

ityuktavati yaate’sminvaniji dvaarapattakam | vipaniito grhiitvaamse daaso drashtumagaannatan || 210

Also sprach der Kaufmann und ging. Da lud der Diener sich die Ladentür auf die Schulter

und ging sich einen Tänzer ansehen.

आगच्छंश्च ततो दृष्ट्वा वणिजा तेन भर्त्सितः । त्वदुक्तं रक्षितं द्वारं मयेदमिति सोऽब्रवीत् ॥ २११

aagacchamshca tato drshtvaa vanijaa tena bhartsitah | tvaduktam rakshitam dvaaram mayedamiti so’braviit || 211

Als der Kaufmann ihn so kommen sah, schnauzte er ihn an. Darauf sprach jener:

„Du hast mir doch gesagt, ich soll auf die Tür hier aufpassen!“

इत्यनर्थाय शब्दैकपरोऽतात्पर्यविज्जडः । एवं च महिषीमुग्धमपूर्वं शृणुताधुना ॥ २१२

ityanarthaaya shabdaikaparo’taatparyavijjadah | evam ca mahishiimugdhamapuurvam shrnutaadhunaa || 212

Ein Blöder versteht eben gar nichts, wenn er nur auf die Worte, nicht aber auf den Sinn des Gesagten achtet. Hört jetzt die erstaunliche Geschichte vom Büffel und den Dorfdeppen:

कस्यचिन्महिषः कैश्चिद्ग्राम्यैर्ग्रामस्य बाह्यतः । नीत्वा वटतलं भिल्लवाटे व्यापाद्य भक्षितः ॥ २१३

kasyacinmahishah kaishcidgraamyairgraamasya baahyatah |

niitvaa vatatalam bhillavaate vyaapaadya bhakshitah || 213

Ein paar Dörfler hatten den Büffel eines Mannes entführt. Außerhalb des Dorfes, unter einem Banyanbaum im Bheelgarten, schlachteten sie ihn und aßen ihn auf.

तेन गत्वाथ विज्ञप्तो महिषस्वामिना नृपः । ग्राम्यानानाययामास स तान्महिषभक्षकान् ॥ २१४

tena gatvaatha vijnapto mahishasvaaminaa nrpah | graamyaanaanaayayaamaasa sa taanmahishabhakshakaan || 214

Daraufhin ging der Büffelbesitzer zum König und zeigte sie an.

Der ließ die Dörfler, die den Büffel gegessen hatten, vorführen.

तत्समक्षं स राजाग्रे महिषस्वाम्यभाषत । तडागनिकटे देव नीत्वा वटतरोरधः ॥ २१५

tatsamaksham sa raajaagre mahishasvaamyabhaashata | tadaaganikate deva niitvaa vatataroradhah || 215

In ihrer Gegenwart, vor dem König, sagte der Büffelbesitzer: „In die Nähe eines Wasserbeckens,

unter einen Banyanbaum, o Gebieter entführten

एभिर्मे महिषो हत्वा भक्षितः पश्यतो जडैः । तच्छ्रुत्वान्येषु तेष्वेको वृद्धमूर्खोऽब्रवीदिदम् ॥ २१६

ebhirme mahisho hatvaa bhakshitah pashyato jadaih |

tacchrutvaanyeshu teshveko vrddhamuurkho’braviididam || 216

diese Idioten meinen Büffel und wurden dabei gesehen, wie sie ihn geschlachtet und vertilgt haben!“ Das hörte ein alter Trottel unter ihnen und rief dazwischen:

तडाग एव नास्त्यस्मिन्ग्रामे न च वटः क्वचित् । मिथ्या वक्त्येष महिषः क्व हतो भक्षितोऽस्य वा ॥ २१७

tadaaga eva naastyasmingraame na ca vatah kvacit | mithyaa vaktyesha mahishah kva hato bhakshito’sya vaa || 217

„In dem Dorf gibt‘s überhaupt kein Wasserbecken, und einen Banyan hat’s da auch nicht!

Der lügt! Wo sollen wir denn seinen Büffel geschlachtet oder gar gegessen haben?“

श्रुत्वैतन्महिषस्वामी सोऽब्रवीन्नास्ति किं वटः । तडागश्च स पूर्वस्यां दिशि ग्रामस्य तस्य वः ॥ २१८

shrutvaitanmahishasvaamii so’braviinnaasti kim vatah |

tadaagashca sa puurvasyaam dishi graamasya tasya vah || 218

Als der Büffelbesitzer das hörte, rief er: „Steht etwa kein Banyanbaum,

kein Wasserbecken östlich da von eurem Dorf?

अष्टम्यां च स युष्माभिर्भक्षितो महिषोऽत्र मे । इत्युक्तस्तेन स पुनर्वृद्धमूर्खोऽब्रवीदिदम् ॥ २१९

ashtamyaam ca sa yushmaabhirbhakshito mahisho’tra me | ityuktastena sa punarvrddhamuurkho’braviididam || 219

Und da habt ihr am achten Tag des Halbmonds meinen Büffel gegessen!“

So von ihm angesprochen, erwiderte der alte Trottel das hier:

पूर्वा दिगेव नास्त्यस्मद्ग्रामे नाप्यष्ठमी तिथिः । एतच्छ्रुत्वा हसन्राजा तमाहोत्साहयञ्जडम् ॥ २२०

puurvaa digeva naastyasmadgraame naapyashthamii tithih | etacchrutvaa hasanraajaa tamaahotsaahayanjadam || 220

„Unser Dorf hat gar keinen Osten, und erst recht keinen achten Mondtag!“

Das hörte der König, lachte und sagte, um den Trottel noch zu bestärken:

त्वं सत्यवादी नासत्यं किंचिद्वदसि तन्मम । सत्यं ब्रूहि स युष्माभिः किं भुक्तो महिषो न वा ॥ २२१

tvam satyavaadii naasatyam kimcidvadasi tanmama |

satyam bruuhi sa yushmaabhih kim bhukto mahisho na vaa || 221

„Wahre Worte sprichst du da, und lügen kannst du überhaupt nicht.

Also sag mir die Wahrheit: Der Büffel - habt ihr den gegessen, Ja oder Nein?“

एतच्छ्रुत्वा जडोऽवादीन्मृते पितरि वत्सरैः । त्रिभिर्जातोऽस्मि तेनैव शिक्षितोऽस्म्युक्तिपाटवम् ॥ २२२

etacchrutvaa jado’vaadiinmrte pitari vatsaraih | tribhirjaato’smi tenaiva shikshito’smyuktipaatavam || 222

Darauf entgegnete der Trottel: „Ich kam zur Welt, als mein Vater schon drei Jahre tot war.

 Er hat mich Halbwahrheiten sprechen gelehrt.

तदसत्यं महाराज न कदाचिद्वदाम्यहम् । भुक्तोऽस्य महिषोऽस्माभिरन्यद्वक्ति मृषाह्यसौ ॥ २२३

tadasatyam mahaaraaja na kadaacidvadaamyaham | bhukto’sya mahisho’smaabhiranyadvakti mrshaahyasau || 223

Darum sage ich auch niemals die Unwahrheit, o Großer König. Wir haben seinen Büffel gegessen.

Alles andere, was er behauptet, ist aber gelogen.“

श्रुत्वैतत्सानुगो राजा हासं रोद्धुं स नाशकत् । निर्यात्य महिषं तस्य तांश्च ग्राम्यानदण्डयत् ॥ २२४

shrutvaitatsaanugo raajaa haasam roddhum sa naashakat |

niryaatya mahisham tasya taamshca graamyaanadandayat || 224

Als sie das hörten, konnten König samt Gefolge ihr Lachen nicht länger unterdrücken.

Den Büffel ersetzte, und die Dörfler bestrafte der Monarch.

इत्यगुह्यं निगूहन्ते गुह्यं प्रकटयन्ति च । मौर्ख्याभिमानेनादातुं मूर्खाः प्रत्ययमात्मनि ॥ २२५

ityaguhyam niguuhante guhyam prakatayanti ca |

maurkhyaabhimaanenaadaatum muurkhaah pratyayamaatmani || 225

Also verbergen Idioten, von ihrer eigenen Dummheit genarrt, um sich Glaubwürdigkeit zu verschaffen was sie nicht verbergen dürften, und offenbaren, was besser verborgen bliebe,.

कंचिद्दरिद्रं गृहिणी चण्डी मूर्खमभाषत । प्रातः पितृगृहं यास्याम्युत्सवेऽस्मि निमन्त्रिता ॥ २२६

kamciddaridram grhinii candii muurkhamabhaashata | praatah pitrgrham yaasyaamyutsave’smi nimantritaa || 226

Ein armer Wicht hatte einen Hausdrachen von Eheweib. Das sprach zu ihm:

„Morgen fahre ich zu meinem Vater nach Hause. Er hat mich auf ein Fest geladen.

तत्त्वयोत्पलमालैका नानीता चेत्कुतोऽपि मे । तन्न भार्यास्मि ते नापि भर्ता मम भवानिति ॥ २२७

tattvayotpalamaalaikaa naaniitaa cetkuto’pi me | tanna bhaaryaasmi te naapi bhartaa mama bhavaaniti || 227

Wenn du mir keinen Kranz von blauen Lotussen bringst, egal woher,

bin ich die längste Zeit dein Weib und du mein Mann gewesen!“

ततस्तदर्थं रात्रौ स राजकीयसरो ययौ । तत्प्रविष्टश्च कोऽसीति दृष्ट्वापृच्छ्यत रक्षकैः ॥ २२८

tatastadartham raatrau sa raajakiiyasaro yayau | tatpravishtashca ko’asiiti drshtvaaprcchyata rakshakaih || 228

Um das zu verhindern drang er des Nachts in die königliche Seenanlage ein.

Dabei entdeckten ihn die Wächter und riefen ihn an: „Wer bist du!“

चक्राह्वोऽस्मीति च वदन्बद्ध्वा नीतः प्रगे स तैः । राजाग्रे पृच्छ्यमानश्च चक्रवाकरुतं व्यधात् ॥ २२९

cakraahvo’smiiti ca vadanbaddhvaa niitah prage sa taih |

raajaagre prcchyamaanashca cakravaakarutam vyadhaat || 229

„Eine Rostgans bin ich“ sagte er, aber sie fesselten und führten ihn bei Tagesanbruch vor den König. Bei der Befragung stieß er den Ruf der Rostgans aus.

ततः स राज्ञा कथितः स्वयं पृष्टोऽनुबन्धतः । मूर्खः कथितवृत्तान्तो मुक्तो दीनो दयालुना ॥ २३०

tatah sa raajnaa kathitah svayam prshto’nubandhatah | muurkhah kathitavrttaanto mukto diino dayaalunaa || 230

Daraufhin wurde er vom König selbst nachdrücklich aufgefordert zu berichten.

Also erzählte der arme Tropf seine Geschichte, und der großherzige König ließ ihn frei.

कश्चिच्च मूढधीर्वैद्यः केनाप्यूचे द्विजन्मना । ककुदं मम पुत्रस्य कुब्जस्याभ्यन्तरं नय ॥ २३१

kashcicca muudhadhiirvaidyah kenaapyuuce dvijanmanaa |

kakudam mama putrasya kubjasyaabhyantaram naya || 231

Einmal rief ein Zweimalgeborener einen dummen Quacksalber:

„Drücke meinem buckligen Sohn den Buckel nach innen zurück!“

एतच्छ्रुत्वाब्रवीद्वैद्यो दश देहि पणान्मम । ददामि ते दशगुणान्साधयामि न चेदिदम् ॥ २३२

etacchrutvaabraviidvaidyo dasha dehi panaanmama | dadaami te dashagunaansaadhayaami na cedidam || 232

Der Heiler hörte und sprach: „Gib mir zehn Pfund.

Ich geb‘ dir zehnmal so viel, wenn ich das nicht schaffe!“

एवं कृत्वा पणं तस्माद्गृहीत्वा तान्पणान्द्विजात् । स तं स्वेदादिभिः कुब्जमरुजत्केवलं भिषक् ॥ २३३

evam krtvaa panam tasmaadgrhiitvaa taanpanaandvijaat | sa tam svedaadibhih kubjamarujatkevalam bhishak || 233

Die Wette galt, und so nahm er seine Pfunde von dem Brahmanen.

Den Buckligen malträtierte der Heiler dann mit Schwitzkuren.

न चाशकत्स्पष्टयितुं ददौ दशगुणान्पणान् । को हि कुब्जमृजूकर्तुं शक्नुयादिह मानुषम् ॥ २३४

na caashakatspashtayitum dadau dashagunaanpanaan | ko hi kubjamrjuukartum shaknuyaadiha maanusham || 234

Begradigen aber konnt‘ er ihn nicht. Da gab er dem Vater die hundert Pfund.

Wer vermöchte hienieden schon einen buckligen Menschen geradezubiegen?

हासायैवमशक्यार्थप्रतिज्ञानविकत्थनम् । तदीदृशैर्मूढमार्गैः संचरेत न बुद्धिमान् ॥ २३५

haasaayaivamashakyaarthapratijnaanavikatthanam | tadiidrshairmuudhamaargaih samcareta na buddhimaan || 235

Damit zu prahlen, daß man Unmögliches schafft, führt nur zu Gelächter.

Auf solche Irrwege sollte ein vernünftiger Mensch sich nicht begeben.

इति भद्रमुखात्स गोमुखाख्यात्सचिवान्मुग्धकथां निशम्य रात्रौ ।

नरवाहनदत्तराजपुत्रः सुमतिः प्रीतमनास्तुतोष तस्मै ॥ २६

iti bhadramukhaatsa gomukhaakhyaatsacivaanmugdhakathaam nishamya raatrau |

naravaahanadattaraajaputrah sumatih priitamanaastutosha tasmai || 26

So vernahm in der Nacht Prinz Naravahanadatta aus dem Segen spendenden Mund seines Gomukha Kuhmaul genannten Ministers die bezaubernde Geschichte, war erbaut, froh gestimmt und mit jenem sehr zufrieden.

अभजच्च स तत्कथाविनोदाच्छनकैः शक्तियशःसमुत्सुकोऽपि ।

शयनीयमुपागतोऽथ निद्रां सवयोभिः सहितो निजैर्वयस्यैः ॥ २३७

abhajacca sa tatkathaavinodaacchanakaih shaktiyashahsamutsuko’pi |

shayaniiyamupaagato’tha nidraam savayobhih sahito nijairvayasyaih || 237

Und so fand aus Freude über seine Geschichten er allmählich in den Schlaf, sich zwar immer noch nach Shaktiyashas verzehrend, doch da lag er schon auf seinem Lager neben den ihm seit Kindestagen vertrauten Gefährten.

इति महाकविश्रीसोमदेवभट्टविरचिते कथासरित्सागरे शक्तियशोलम्बके षष्ठस्तरङ्गः ।

iti mahaakavishriisomadevabhattaviracite kathaasaritsaagare shaktiyasholambake shashthastarangah |

Damit verebbt auch die sechste Welle im Buch Shaktiyashas im Weltmeer aus Strömen von Erzählungen, die der Dichterfürst Somadeva Bhatta aufgeschrieben hat.