Baumgeister erinnern sich

 

शक्तियशोलम्बकः १० shaktiyasholambakah 10. Buch Shaktiyashas

आदितस्तरङ्गः  aaditastarangah ursprünglich Kap. 63

सप्तमस्तरङ्गः saptamastarangah  Die siebte Welle, 7. Kapitel

ततः प्रातः प्रबुद्धस्तां स शक्तियशसं प्रियाम् । नरवाहनदत्तोऽत्र ध्यायन्व्याकुलतां ययौ ॥ १

tatah praatah prabuddhastaam sa shaktiyashasam priyaam | naravaahanadatto’tra dhyaayanvyaakulataam yayau || 1

Als Naravahanadatta am nächsten Morgen erwachte, mußte er sofort wieder an seine geliebte Shaktiyashas denken und verfiel in Trübsinn.

तद्विवाहावधेः शेषं मासस्य युगसंनिभम् । मन्वानो न रतिं लेभे नवोढोत्केन चेतसा ॥ २

tadvivaahaavadheh shesham maasasya yugasamnibham | manvaano na ratim lebhe navodhotkena cetasaa || 2

Bis zum Hochzeitstermin blieb noch ein Monat – ein ganzes Zeitalter, wie ihm schien.

So sehr verlangte es sein Herz nach einer neuen Braut, daß er an nichts mehr Freude fand.

तद्बुद्ध्वा गोमुखमुखात्स्नेहात्तस्य पितान्तिकम् । वत्सराजः स्वसचिवान्प्राहिणोत्सवसन्तकान् ॥ ३

tadbuddhvaa gomukhamukhaatsnehaattasya pitaantikam | vatsaraajah svasacivaanpraahinotsavasantakaan || 3

Als der König von Vatsa das hörte, von Gomukha, der aus Besorgnis zu ihm, dem Vater, sprach,

schickte er seine Minister, auch Vasantaka, zu ihm.

तद्गौरवात्तधैर्ये च तस्मिन्वत्सेश्वरात्मजे । विदग्धो गोमुखो मन्त्री वसन्तकमुवाच तम् ॥ ४

tadgauravaattadhairye ca tasminvatseshvaraatmaje | vidagdho gomukho mantrii vasantakamuvaaca tam || 4

Und nachdem aus Respekt vor ihnen der Sohn des Königs von Vatsa zur Besinnung gekommen war,

 bemerkte der feinfühlige Minister Gomukha gegenüber Vasantaka:

युवराजमनस्तुष्टिकरीमार्यवसन्तक । विचित्रां कांचिदाख्याहि कथामभिनवामिति ॥ ५

yuvaraajamanastushtikariimaaryavasantaka | vicitraam kaamcidaakhyaahi kathaamabhinavaamiti || 5

„Verehrter Vasantaka, könntet Ihr nicht, um des Kronprinzen Gemüt zu erheitern,

eine ganz neue, phantastische Geschichte erzählen?“

ततो वसन्तको धीमान्कथां वक्तुं प्रचक्रमे । मालवे श्रीधरो नाम प्रख्यातोऽभूद्द्विजोत्तमः ॥ ६

tato vasantako dhiimaankathaam vaktum pracakrame | maalave shriidharo naama prakhyaato’bhuuddvijottamah || 6

Da begann der kluge Vasantaka seine Geschichte zu erzählen:

In Maalwa lebte ein trefflicher Brahmane, bekannt unter dem Namen Shriidhara.

उत्पद्यते स्म तस्य द्वौ सदृशौ यमजौ सुतौ । ज्येष्ठो यशोधरो नाम तस्य लक्ष्मीधरोऽनुजः ॥ ७

utpadyate sma tasya dvau sadrshau yamajau sutau | jyeshtho yashodharo naama tasya lakshmiidharo’nujah || 7

Dem wurden zwei Zwillingssöhne geboren, einander zum Verwechseln ähnlich:

Yashodhara der Ältere, Lakshmidhara sein jüngerer Bruder.

यौवनस्थौ च तौ विद्याप्राप्तये भ्रातारावुभौ । देशान्तरं प्रतस्थाते सहितौ पितृसंज्ञया ॥ ८

yauvanasthau ca tau vidyaapraaptaye bhraataaraavubhau | deshaantaram pratasthaate sahitau pitrsamjnayaa || 8

Zu Jünglingen herangereift, brachen die beiden Brüder mit ihres Vaters Einverständnis

gemeinsam ins Ausland auf, um Wissen zu erwerben.

क्रमात्पथि व्रजन्तौ च प्रापतुस्तौ महाटवीम् । अजलामतरुछायां संतप्तसिकताचिताम् ॥ ९

kramaatpathi vrajantau ca praapatustau mahaataviim | ajalaamataruchaayaam samtaptasikataacitaam || 9

Auf ihrer Reise gelangten sie allmählich in eine große Wüste – ohne Wasser,

ohne Schatten spendende Bäume, voller glühendheißem Sand.

तत्र यान्तौ परिक्लान्तावातपेन तृषा च तौ । एकं सफलसछायं सायं सम्प्रापतुस्तरुम् ॥ १०

tatra yaantau pariklaantaavaatapena trshaa ca tau | ekam saphalasachaayam saayam sampraapatustarum || 10

So zogen sie dahin, erschöpft, von Durst gepeinigt.

Am Abend fanden sie aber doch noch einen schattigen Obstbaum.

मूले तस्य तरोश्चैकां वापीं पृथगवस्थिताम् । शीतलस्वच्छसलिलां कमलामोदवासिताम् ॥ ११

muule tasya taroshcaikaam vaapiim prthagavasthitaam | shiitalasvacchasalilaam kamalaamodavaasitaam || 11

In einiger Entfernung von der Wurzel dieses Baumes gelegen entdeckten sie einen See

mit kühlem, klarem Wasser, von duftenden Lotussen umfächelt.

तस्यां स्नात्वा कृताहारौ पीतशीताम्बुनिर्वृतौ । शिलापट्टोपविष्टौ च क्षणं विश्राम्यतः स्म तौ ॥ १२

tasyaam snaatvaa krtaahaarau piitashiitaambunirvrtau | shilaapattopavishtau ca kshanam vishraamyatah sma tau || 12

Darin badeten sie, machten sich etwas zu essen, tranken sich satt am kühlen Wasser

und setzten sich auf eine Steinplatte, um einen Moment lang auszuruhen.

अस्तं गते रवौ संध्यामुपास्य प्राणिनां भयात् । नेतुं निशां भ्रातरौ तौ तमारुरुहतुस्तरुम् ॥ १३

astam gate ravau samdhyaamupaasya praaninaam bhayaat | netum nishaam bhraatarau tau tamaaruruhatustarum || 13

Als die Sonne unterging, verrichteten die beiden Brüder ihre Abendandacht und stiegen

aus Angst vor wilden Tieren auf diesen Baum, um hier die Nacht zu verbringen.

निशामुखे च तत्राधो वाप्यास्तस्माज्जलान्तरात् । उद्गच्छन्ति स्म पुरुषा बहवः पश्यतोस्तयोः ॥ १४

nishaamukhe ca tatraadho vaapyaastasmaajjalaantaraat | udgacchanti sma purushaa bahavah pashyatostayoh || 14

Bei Anbruch der Nacht sahen die beiden, wie aus dem See unter ihnen viele Männer dem Wasser entstiegen.

तेषां चाशोधयत्कश्चिद्भूमिं तां कश्चिदालिपत् । कश्चिच्च तत्र पुष्पाणि पञ्चवर्णान्यवाकिरत् ॥ १५

teshaam caashodhayatkashcidbhuumim taam kashcidaalipat | kashcicca tatra pushpaani pancavarnaanyavaakirat || 15

Einer von ihnen fegte den Boden, ein anderer strich Lehm darüber,

einer bestreute ihn mit Blütenblättern aller fünf Farben.

कश्चित्कनकपर्यङ्कमानीयात्र न्यवेशयत् । कश्चित्तस्तार तस्मिंश्च तूलिकां प्रच्छदोत्तराम् ॥ १६

kashcitkanakaparyankamaaniiyaatra nyaveshayat | kashcittastaara tasmimshca tuulikaam pracchadottaraam || 16

Wieder einer trug ein goldenes Bettgestell herbei und stellte es auf, einer legte eine Matratze darauf

und einer breitete eine kostbare Decke darüber.

केचित्पुष्पाङ्गरागादि पानमाहारमुत्तमम् । आनीय स्थापयामासुरेकदेशे तरोस्तले ॥ १७

kecitpushpaangaraagaadi paanamaahaaramuttamam | aaniiya sthaapayaamaasurekadeshe tarostale || 17

Wieder andere brachten Blumen, Duftöle und alles, was dazugehört, sowie erlesene Getränke und Speisen herbei und stellten sie unter dem Baum an einer besonderen Stelle ab.

ततो वापीतलात्तस्माद्रूपेण जितमन्मथः । उदगात्पुरुषः खड्गी दिव्याभरणभूषितः ॥ १८

tato vaapiitalaattasmaadruupena jitamanmathah | udagaatpurushah khadgii divyaabharanabhuushitah || 18

Sodann entstieg der Oberfläche des Sees ein mit himmlischem Zierat geschmückter,

den Liebesgott noch an Schönheit übertreffender Schwertträger.

तस्मिंस्तत्रासनासीने क्लृप्तमाल्यानुलेपनाः । सर्वे परिजनास्तस्यां वाप्यामेव ममज्जिरे ॥ १९

tasmimstatraasanaasiine klptamaalyaanulepanaah | sarve parijanaastasyaam vaapyaameva mamajjire || 19

Nachdem der auf dem Lager Platz genommen, behängten die Gefolgsleute ihn mit Kränzen und salbten ihn. Danach sprangen sie alle wieder ins Wasser.

अथोज्जगार स मुखादेकां भव्याकृतिं प्रियाम् । विनीतवेषां मङ्गलमाल्याभरणधारिणीम् ॥ २०

athojjagaara sa mukhaadekaam bhavyaakrtim priyaam | viniitaveshaam mangalamaalyaabharanadhaariniim || 20

Jener aber entließ aus seinem Mund eine gutaussehende junge Frau,

bescheiden gekleidet, glückverheißende Ketten und Ringe tragend.

द्वितीयां चातिरूपाढ्यां सद्वस्त्राभरणोज्ज्वलाम् । ते च भार्ये उभे तस्य पश्चिमा वल्लभा पुनः ॥ २१

dvitiiyaam caatiruupaadhyaam sadvastraabharanojjvalaam | te ca bhaarye ubhe tasya pashcimaa vallabhaa punah || 21

Auch eine zweite, von überirdischer Schönheit, aufflammend von kostbarer Kleidung und reichem Schmuck. Beide waren sie seine Ehefrauen, Letztere aber war seine Favoritin.

ततोऽत्र रत्नपात्राणि न्यस्य पात्रद्वये तयोः । भर्तुः सपत्न्याश्चाहारं पानं चोपानयत्सती ॥ २२

tato’tra ratnapaatraani nyasya paatradvaye tayoh | bhartuh sapatnyaashcaahaaram paanam copaanayatsatii || 22

Dann stellte die erste, gute Frau mit Juwelen besetzte Schalen auf den Tisch

und trug ihrem Mann und seiner Frau Essen und Getränke in zwei Schalen auf.

तयोर्भुक्तवतोः सापि बुभुजे सोऽथ तत्पतिः । पर्यङ्कशयनं भेजे तया साकं द्वितीयया ॥ २३

tayorbhuktavatoh saapi bubhuje so’tha tatpatih | paryankashayanam bheje tayaa saakam dvitiiyayaa || 23

Erst als die beiden gegessen hatten, aß auch sie.

Derweil genoss ihr Gemahl mit der Zweiten das Lustbett.

अनुभूय रतिक्रीडासुखं निद्रां जगाम सः । आद्या च भार्या सा तस्य पादसंवाहनं व्यधात् ॥ २४

anubhuuya ratikriidaasukham nidraam jagaama sah | aadyaa ca bhaaryaa saa tasya paadasamvaahanam vyadhaat || 24

Nachdem er des Liebesspiels ausgiebig genossen, fand er Schlaf.

Während seine erste Frau ihm eine Fußmassage verabreichte,

द्वितीया साप्यनिद्रैव तस्याभूच्छयने प्रिया । दृष्त्वैतत्तौ विप्रपुत्रौ तरुस्थावूचतुर्मिथः ॥ २५

dvitiiyaa saapyanidraiva tasyaabhuucchayane priyaa | drshtvaitattau vipraputrau tarusthaavuucaturmithah || 25

lag die Zweite noch schlaflos auf dem Bett. Das sahen die beiden Brahmanenjungen vom Baum aus mit an

und flüsterten einander zu:

कोऽयं स्यादवतीर्यैतत्पादसंवाहिकामिमाम् । एतस्य किल पृच्छावः सर्वे ह्यविकृता अमी ॥ २६

ko’yam syaadavatiiryaitatpaadasamvaahikaamimaam | etasya kila prcchaavah sarve hyavikrtaa amii || 26

„Wer ist das wohl? Lass uns herabsteigen und die Frau fragen, die ihm gerade die Füße massiert!

Die sind doch alle ganz natürlich.“

अवतीर्याथ तौ यावदाद्यां तामुपसर्पतः । यशोधरं तयोस्तावद्द्वितीया सा ददर्श तम् ॥ २७

avatiiryaatha tau yaavadaadyaam taamupasarpatah | yashodharam tayostaavaddvitiiyaa saa dadarsha tam || 27

Sie kletterten also herab und näherten sich der Ersten. Da erblickte die Zweite den Yashodhara.

उत्थाय शयनात्पत्युः सुप्तस्योद्दामचापला । तमुपेत्य सुरूपं सा मां भजस्वेत्यभाषत ॥ २८

utthaaya shayanaatpatyuh suptasyoddaamacaapalaa | tamupetya suruupam saa maam bhajasvetyabhaashata || 28

Sich vom Bett erhebend, auf dem ihr Gatte schlief, trat die Lüsterne hemmungslos

auf den schönen Jüngling zu und sprach: „Du kannst mich haben!“

पापे त्वं परदारा मे तवाहं परपूरुषः । तत्किमेवं ब्रवीषीति तेनोक्ता साब्रवीत्पुनः ॥ २९

paape tvam paradaaraa me tavaaham parapuurushah | tatkimevam braviishiiti tenoktaa saabraviitpunah || 29

„Sünderin! Du bist die Frau eines anderen, und ich bin ein fremder Mann für dich!

Warum sprichst du so mit mir?“ Darauf entgegnete jene:

त्वद्दृशानां शतेनाहं संगता किं भयं तव । न चेत्प्रत्येषि पश्यैतदङ्गुलीयशतं मम ॥ ३०

tvaddrshaanaam shatenaaham samgataa kim bhayam tava | na cetpratyeshi pashyaitadanguliiyashatam mama || 30

„Von Deinesgleichen habe ich schon mit Hundert zusammengelegen! Wovor hast du Angst?

Wenn du mir nicht glaubst – sieh die hundert Ringe, die ich hier habe!

एकैकमङ्गुलीयं हि हृतमेकैकतो मया । इत्युक्त्वा स्वाञ्चलात्तस्मायङ्गुलीयान्यदर्शयत् ॥ ३१

ekaikamanguliiyam hi hrtamekaikato mayaa | ityuktvaa svaancalaattasmaayanguliiyaanyadarshayat || 31

Von jedem Einzelnen nahm einen Ring ich mir!“

Nach diesen Worten zeigte sie ihm die in ihr Gewand eingewickelten Ringe.

ततो यशोधरोऽवादीत्संगच्छस्व शतेन वा । लक्षेण वा मम त्वं तु माता नाहं तथाविधः ॥ ३२

tato yashodharo’vaadiitsamgacchasva shatena vaa | lakshena vaa mama tvam tu maataa naaham tathaavidhah || 32

Hierauf entgegnete Yashodhara: „Ob du dich zu Hundert oder Hunderttausend legst -  

für mich bist du jedenfalls eine Mutter. Ich bin keiner von denen!“

एवं निराकृता तेन सा प्रबोध्य पतिं क्रुधा । यशोधरं तं संदर्श्य जगाद रुदती शठा ॥ ३३

evam niraakrtaa tena saa prabodhya patim krudhaa | yashodharam tam samdarshya jagaada rudatii shathaa || 33

Auf diese Art von ihm abgewiesen, weckte sie aus Wut ihren Mann.

Auf Yashodhara weisend, schluchzte die Schelmin unter Tränen:

अनेन पाप्मना सुप्ते त्वय्यहं ध्वंसिता बलात् । तच्छ्रुत्वैव स उत्तस्थौ खड्गमाकृष्य तत्पतिः ॥ ३४

anena paapmanaa supte tvayyaham dhvamsitaa balaat | tacchrutvaiva sa uttasthau khadgamaakrshya tatpatih || 34

„Der Teufel da wollte mich vergewaltigen, als ich bei dir schlief!“ Kaum hatte ihr Mann das gehört,

sprang er auf und zog sein Schwert.

अथान्या सा सती भार्या तं गृहीत्वैव पादयोः । अब्रवीन्मा कृथा मिथ्या पापं शृणु वचो मम ॥ ३५

athaanyaa saa satii bhaaryaa tam grhiitvaiva paadayoh | abraviinmaa krthaa mithyaa paapam shrnu vaco mama || 35

Da fiel die andere, gute Frau ihm zu Füßen, ergriff sie und rief:

„Laß die Sünde! Das ist falsch – hör dir an, was ich dir sage:

अनया पापया दृष्ट्वा त्वत्पार्श्वोत्थितया हठात् । अर्थितोऽयं वचो नास्याः साधुस्तत्प्रत्यपद्यत ॥ ३६

anayaa paapayaa drshtvaa tvatpaarshvotthitayaa hathaat | arthito’yam vaco naasyaah saadhustatpratyapadyata || 36

Kaum daß die Schurkin ihn gesehen, stand sie auf von deiner Seit und verlockte ihn ganz unverschämt.

Der gute Junge aber widerstand der Versuchung.

माता मम त्वं इत्युक्त्वा यदनेन निराकृता । प्राबोधयदमर्षात्वां वधायैतस्य कोपतः ॥ ३७

maataa mama tvam ityuktvaa yadanena niraakrtaa | praabodhayadamarshaatvaam vadhaayaitasya kopatah || 37

Er sagte sogar: ‚Du bist meine Mutter!‘ zu ihr und wies sie damit ab.

Also weckte sie dich aus Niedertracht, damit du ihn im Zorn erschlügest.

अनया मत्समक्षं च रात्रिष्विह नरौ स्थिताः । हृताङ्गुलीयका भुक्ताः शतसंख्याः प्रभोऽध्वगाः ॥ ३८

anayaa matsamaksham ca raatrishviha narau sthitaah | hrtaanguliiyakaa bhuktaah shatasamkhyaah prabho’dhvagaah || 38

Vor meinen Augen hatte sie schon hundert Durchreisende nächtelang hier bei sich liegen

und jedem einen Ring abgenommen.

द्वेषसम्भावनभयान्मया चोक्तं न जातु ते । अद्य त्वत्पापभीत्यैवमवाच्यमहमब्रवम् ॥ ३९

dveshasambhaavanabhayaanmayaa coktam na jaatu te | adya tvatpaapabhiityaivamavaacyamahamabravam || 39

Aus Angst, es könne Hass entstehen, habe ich es dir nicht gleich erzählt.

Heute aber spreche ich das Unsagbare aus, weil ich fürchte, du könntest ein schweres Verbrechen begehen.

वस्त्राञ्चलेऽङ्गुलीयानि पश्यास्याः प्रत्ययो न चेत् । न चैष मे सतीधर्मो यद्भर्तर्यनृतं वचः ॥ ४०

vastraancale’nguliiyaani pashyaasyaah pratyayo na cet | na caisha me satiidharmo yadbhartaryanrtam vacah || 40

Sieh doch die in ihr Gewand gewickelten Ringe, wenn du mir nicht glaubst! Außerdem sagt mir das Gesetz der guten Ehefrau, daß ich meinen Gatten nicht belügen soll!

सतीत्वप्रत्ययायेमं प्रभावं पश्य मे प्रभो । इत्युक्त्वा भस्म चक्रे सा तरुं तं क्रोधवीक्षितम् ॥ ४१

satiitvapratyayaayemam prabhaavam pashya me prabho | ityuktvaa bhasma cakre saa tarum tam krodhaviikshitam || 41

Zum Beweis meiner Gattentreue sieh diese Zauberkraft!“ Nach diesen Worten

verbrannte sie den bewußten Baum mit einem einzigen Zornesblick zu Asche.

प्रसाददृष्टं च पुनस्तं पूर्वाभ्यधिकं व्यधात् । तद्दृष्ट्वा स चिराद्भर्ता तुष्टस्तामुपगूढवान् ॥ ४२

prasaadadrshtam ca punastam puurvaabhyadhikam vyadhaat | taddrshtvaa sa ciraadbhartaa tushtastaamupaguudhavaan || 42

Ein gütiger Blick ließ ihn prächtiger als je zuvor wiederauferstehen. Als ihr Mann das sah,

war er so glücklich wie seit langem nicht mehr und umarmte sie.

निरास च द्वितीयां तां छित्त्वा नासां कुगेहिनीम् । अङ्गुलीयानि सम्प्राप्य तद्वस्त्रान्तात्स तत्पतिः ॥ ४३

niraasa ca dvitiiyaam taam chittvaa naasaam kugehiniim | anguliiyaani sampraapya tadvastraantaatsa tatpatih || 43

Ihr Ehemann schnitt der Zweiten, der Streunerin, die Nase ab,

klaubte die Ringe aus ihrer Gewandfalte und verstieß sie.

क्षमयामास किल तं दृष्ट्वाध्ययनपाठकम् । यशोधरं भ्रातृयुतं सनिर्वेदो जगाद च ॥ ४४

kshamayaamaasa kila tam drshtvaadhyayanapaathakam | yashodharam bhraatryutam sanirvedo jagaada ca || 44

Als er sich wieder etwas beruhigt hatte, nahm er den Vedaschüler Yashodhara und seinen Bruder wahr. Kleinlaut gab er zu:

भार्ये हृदि निधायैते रक्ष्यामीर्ष्यावशात्सदा । तथाप्येषा न शकिता पापैका रक्षितुं मया ॥ ४५

bhaarye hrdi nidhaayaite rakshyaamiirshyaavashaatsadaa | tathaapyeshaa na shakitaa paapaikaa rakshitum mayaa || 45

„Immer habe ich diese beiden Frauen von Eifersucht getrieben in meinem Herzen bewahrt.

Dabei konnt ich nicht mal diese eine Sünderin vor Schlimmerem bewahren.

विद्युतं कः स्थिरीकुर्यात्को रक्षेच्चपलां स्त्रियम् । साध्वी यदि परं स्वेन शीलेनैकेन रक्ष्यते ॥ ४६

vidyutam kah sthiriikuryaatko raksheccapalaam striyam | saadhvii yadi param svena shiilenaikena rakshyate || 46

Wer könnte den Blitz aufhalten? Wer eine streunende Frau bewahren?

Eine gute Ehefrau wird einzig von ihrer eigenen Charakterstärke geschützt.

तद्रक्षिता सा भर्तारं रक्षत्युभयलोकयोः । यथानया शापवरक्षमयाद्यास्मि रक्षितः ॥ ४७

tadrakshitaa saa bhartaaram rakshatyubhayalokayoh | yathaanayaa shaapavarakshamayaadyaasmi rakshitah || 47

Mit der schützt sie sich selbst und ihren Mann in beiden Welten. So wurde ich heute durch sie geschützt,

deren Geduld mächtiger ist als die Kraft ihrer Verwünschung.

एतत्प्रसादात्कुलटासंगमोऽपगतो मम । न चोपनतमत्युग्रं सद्विप्रवधपातकम् ॥ ४८

etatprasaadaatkulataasamgamo’pagato mama | na copanatamatyugram sadvipravadhapaatakam || 48

Dank ihrer Güte konnt ich die Verbindung mit dieser Schlampe lösen. Und habe mir

die scheußliche Sünde des Mordes an einem anständigen Brahmanen nicht aufgeladen.“

इत्युक्त्वा स तमप्रक्षीदुपवेश्य यशोधरम् । आगतौ स्थः कुतः कुत्र व्रजथः कथ्यतामिति ॥ ४९

ityuktvaa sa tamaprakshiidupaveshya yashodharam | aagatau sthah kutah kutra vrajathah kathyataamiti || 49

Nach diesen Worten bat er Yashodhara sich zu setzen und fragte ihn:

„Woher kommt ihr beiden, und wohin wollt ihr wandern?“

तथो यशोधरस्तस्मै स्ववृत्तान्तं निवेद्य सः । विश्वासं प्राप्य पप्रच्छ तमप्येवं कुतूहलात् ॥ ५०

 Da erzählte Yashodhara ihm ihre Erlebnisse. Als er Vertrauen gefasst hatte, fragte er jenen aus Wißbegier:

न रहस्यं महाभाग यदि तद्ब्रूहि मेऽधुना । कस्त्वमीदृशि भोगेऽपि किं च ते जलवासिता ॥ ५१

na rahasyam mahaabhaaga yadi tadbruuhi me’dhunaa | kastvamiidrshi bhoge’pi kim ca te jalavaasitaa || 51

„Wenn’s kein Geheimnis ist, edler Herr, dann sagt mir gleich:

 Wo Ihr schon so reich seid – warum lebt Ihr dann im Wasser?“

तच्छ्रुत्वा श्रूयतां वच्मीत्युक्त्वा स पुरुषस्तदा । जलवासी स्ववृत्तान्तमेवं वक्तुं प्रचक्रमे ॥ ५२

tacchrutvaa shruuyataam vacmiityuktvaa sa purushastadaa | jalavaasii svavrttaantamevam vaktum pracakrame || 52

Als er das hörte, sprach der Mann: „Das erzähl ich dir, hör zu.“

Und so begann der Wasserbewohner seine Erlebnisse zu berichten:

हिमवद्दक्षिणो देशः कश्मीराख्योऽस्ति यं विधिः । स्वर्गकौतूहलं कर्तुं मर्त्यानामिव निर्ममे ॥ ५३

himavaddakshino deshah kashmiiraakhyo’sti yam vidhih | svargakautuuhalam kartum martyaanaamiva nirmame || 53

„Im südlichen Himalaya liegt das Land Kashmir. Die Vorsehung selbst scheint es geschaffen zu haben,

damit die Sterblichen den Himmel herbeisehnen.

यत्र विस्मृत्य कैलासश्वेतद्वीपसुखस्थितिम् । स्वयम्भुवौ स्थानशतान्यध्यासाते हराच्युतौ ॥ ५४

yatra vismrtya kailaasashvetadviipasukhasthitim | svayambhuvau sthaanashataanyadhyaasaate haraacyutau || 54

Wo die selbsterschaffenen Shiva und Vishnu auf Hunderten Standorten weilen,

da sie den Glückszustand des Kailaasa und der Weißen Insel vergaßen.

वितस्ताजलपूतो यः शूरविद्वज्जनाकुलः । अजेयश्छलदोषाणां द्विषतां बलिनामपि ॥ ५५

vitastaajalapuuto yah shuuravidvajjanaakulah | ajeyashchaladoshaanaam dvishataam balinaamapi || 55

welcher von den Wassern des Vitastas gewaschen, voller weiser und heldenhafter Menschen ist,

unbesiegbar auch für mächtige, mit dem Makel der Heimtücke behaftete Feinde.

तत्राहं भवशर्माख्यो ग्रामवासी किलाभवम् । द्विजातिपुत्रः सामान्यो द्विभार्यः पूर्वजन्मनि ॥ ५६

tatraaham bhavasharmaakhyo graamavaasii kilaabhavam | dvijaatiputrah saamaanyo dvibhaaryah puurvajanmani || 56

Da war ich nun, Bhavasharma genannt, in meiner letzten Existenz ein gewöhnlicher Brahmanenjunge,

der mit seinen zwei Frauen in einem Dorf lebte.

सोऽहं कदाचित्संजातसंस्तवो भिक्षुभिः सह । उपोषणाख्यं नियमं तच्छास्त्रोक्तं गृहीतवान् ॥ ५७

so’ham kadaacitsamjaatasamstavo bhikshubhih saha | uposhanaakhyam niyamam tacchaastroktam grhiitavaan || 57

Irgendwann schloss ich Bekanntschaft mit ein paar Wanderbettlern. Wir wollten die Lehre verstehen,

die Uposhana, ein fastender Asket, verbreitete.

तस्मिन्समाप्तप्राये च नियमे शयने मम । पापा हठादुपेत्यैका भार्या सुप्तवती किल ॥ ५८

tasminsamaaptapraaye ca niyame shayane mama | paapaa hathaadupetyaikaa bhaaryaa suptavatii kila || 58

Während Uposhana sich gerade zu Tode hungerte und ich auf meiner Pritsche lag, schlich eine von seinen Frauen, die eigentlich hätte schlafen sollen, sich hinterhältig an mich heran.

तुर्ये तु यामे विस्मृत्य तद्व्रते तन्निषेव्यम् । निद्रामोहात्तया साकं रतं सेवितवानहम् ॥ ५९

turye tu yaame vismrtya tadvrate tannishevyam | nidraamohaattayaa saakam ratam sevitavaanaham || 59

In der vierten Nachtwache aber habe ich mein Keuschheitsgelübde vergessen und wollte den Liebesakt,

den ich dann noch vom Schlaf genarrt mit ihr vollzog.

तन्मात्रखण्डिते तस्मिन्व्रतेऽहं जलपूरुषः । इहाद्य जातस्ते द्वे च भार्ये जाते इहापि मे ॥ ६०

tanmaatrakhandite tasminvrate’ham jalapuurushah | ihaadya jaataste dve ca bhaarye jaate ihaapi me || 60

Weil ich also mein Gelübde gebrochen hatte, wurde ich hier als Wassermann geboren.

Meine beiden Frauen wurden auch hier neugeboren.

एका सा कुलटा पापा द्वितीयेयं पतिव्रता । खण्डितस्यापि तस्येदृक्प्रभावो नियमस्य मे ॥ ६१

ekaa saa kulataa paapaa dvitiiyeyam pativrataa | khanditasyaapi tasyedrkprabhaavo niyamasya me || 61

Eine ist diese schändliche Streunerin, die zweite ist ihrem Gatten treu.

Allerdings habe ich noch die Zauberkraft jenes gehörnten Dulders.

जातिं स्मरामि यद्यच्च रात्रौ भोगा ममेदृशाः । यदि नाखण्डयिष्यं तदिदं स्यान्मे न जन्म तत् ॥ ६२

jaatim smaraami yadyacca raatrau bhogaa mamedrshaah | yadi naakhandayishyam tadidam syaanme na janma tat || 62

An jene Geburt, wie auch an meine derartigen Genüsse bei Nacht erinnere ich mich. Wenn ich ihn

nicht hätte schänden wollen, dann wäre ich auch nicht so wie jetzt geboren worden.“

इत्याख्याय स्ववृत्तान्तमतिथी तावपूजयत् । समृष्टभोजनैर्दिव्यवस्त्रैश्च भ्रातरावुभौ ॥ ६३

ityaakhyaaya svavrttaantamatithii taavapuujayat | samrshtabhojanairdivyavastraishca bhraataraavubhau || 63

Nachdem er seine Erlebnisse erzählt hatte, ehrte er die beiden Brüder, seine Gäste,

 mit leckeren Speisen und himmlischen Gewändern.

भो लोकपालाः सत्यं चेदहं साध्वी पतिव्रता । तदम्बुवासमुक्तोऽद्य स्वर्गं यात्वेष मे पतिः ॥ ६५

bho lokapaalaah satyam cedaham saadhvii pativrataa | tadambuvaasamukto’dya svargam yaatvesha me patih || 65

„Heda, ihr Beschützer der Himmelsrichtungen – wenn ich wirklich so eine gute, gattentreue Frau bin,

dann soll mein Mann, der Wasserbewohner, heute noch frei sein und in den Himmel auffahren!“

इत्युक्तवत्यामेवास्यां खाद्विमानमवातरत् । तदारूढौ च तौ स्वर्गं दम्पती सह जग्मतुः ॥ ६६

ityuktavatyaamevaasyaam khaadvimaanamavaatarat | tadaaruudhau ca tau svargam dampatii saha jagmatuh || 66

Nach diesem Ausruf senkte ein Raumschiff sich vom Himmel herab.

Das bestiegen die beiden Eheleute und fuhren gemeinsam auf gen Himmel.

असाध्यं सत्यसाध्वीनां किमस्ति हि जगन्त्रये । तौ च विप्रौ तदालोक्य विस्मयं ययतुः परम् ॥ ६७

asaadhyam satyasaadhviinaam kimasti hi jagantraye | tau ca viprau tadaalokya vismayam yayatuh param || 67

Was in allen drei Welten könnte die Wahrheit der guten Frauen nicht vollbringen!

Als die beiden Brahmanen das sahen, gerieten sie in höchste Verwunderung.

नीत्वा च रात्रिशेषं तं प्रभाते स यशोधरः । लक्ष्मीधरश्च विप्रौ तौ भ्रातरौ प्रस्थितौ ततः ॥ ६८

niitvaa ca raatrishesham tam prabhaate sa yashodharah | lakshmiidharashca viprau tau bhraatarau prasthitau tatah || 68

Den Rest der Nacht verbrachten sie dort. Bei Sonnenaufgang brachen die beiden Brahmanenbrüder Yashodhara und Lakshmidhara wieder auf.

सायं च निर्जनारण्ये वृक्षमूलमवापतुः । जलप्रेप्सू च तस्मात्तौ वृक्षाच्छुश्रुवतुर्गिरम् ॥ ६९

saayam ca nirjanaaranye vrkshamuulamavaapatuh | jalaprepsuu ca tasmaattau vrkshaacchushruvaturgiram || 69

Abends kamen sie in einen menschenleeren Wald und setzten sich unter einen Baum.

Sie tranken gerade Wasser, als sie eine Stimme aus dem Baum hörten:

हे विप्रौ तिष्ठतं तावदहमद्य करोमि वाम् । स्नानान्नपानैरातिथ्यं गृहं मे ह्यागतौ युवाम् ॥ ७०

he viprau tishthatam taavadahamadya karomi vaam | snaanaannapaanairaatithyam grham me hyaagatau yuvaam || 70

„He, ihr beiden Brahmanen! Ich richte euch jetzt das Badewasser, etwas zu essen, zu trinken,

Gastfreundschaft eben. Schließlich seid ihr bei mir zu Hause.“

इत्युक्त्वा व्यरमद्वाक्च जज्ञे तत्राम्बुवापिका । अथोपतस्थे तत्तीरे विचित्रं पानभोजनम् ॥ ७१

ityuktvaa vyaramadvaakca jajne tatraambuvaapikaa | athopatasthe tattiire vicitram paanabhojanam || 71

Nach diesen Worten verstummte die Stimme und ließ daselbst ein Wasserbecken entstehen.

An seinem Rand waren schon phantastische Getränke und Speisen aufgestellt.

किमेतदिति साश्चर्यौ ततस्तौ द्विजपुत्रकौ । स्नात्वा वाप्यां यथाकाममाहाराद्यत्र चक्रतुः ॥ ७२

kimetaditi saashcaryau tatastau dvijaputrakau | snaatvaa vaapyaam yathaakaamamaahaaraadyatra cakratuh || 72

‚Wer ist das denn?‘ wunderten sich die beiden Brahmanensöhne. Dann badeten sie im Wasserbecken

und genossen Essen und all das andere nach Herzenslust.

ततः संध्यामुपास्यैतौ यावत्तरुतले स्थितौ । तावच्च कान्तः पुरुषस्तरोस्तस्मादवातरत् ॥ ७३

tatah samdhyaamupaasyaitau yaavattarutale sthitau | taavacca kaantah purushastarostasmaadavaatarat || 73

Danach verrichteten dse ihr Abendgebet und setzten sich unter den Baum.

Da stieg schon ein liebenswürdiger Mann aus dem Baum herab.

स चाभिवादितस्ताभ्यां विहितस्वागतः क्रमात् । उपविष्टो द्विजातिभ्यां को भवानित्यपृच्छ्यत ॥ ७४

sa caabhivaaditastaabhyaam vihitasvaagatah kramaat | upavishto dvijaatibhyaam ko bhavaanityaprcchyata || 74

Zuerst tauschten sie die vorgeschriebenen Grußworte aus, dann setzte er sich zu den beiden,

und die fragten ihn: „Wer seid Ihr, Herr?“

ततः स पुरुषोऽवादीत्पुराहं दुर्गतो द्विजः । अभूवं तस्य मे जाता दैवाच्छ्रमणसंगतिः ॥ ७५

tatah sa purusho’vaadiitpuraaham durgato dvijah | abhuuvam tasya me jaataa daivaacchramanasamgatih || 75

Da sagte der Mann: „Früher war ich ein mißratener Brahmane. Darum hat die Vorsehung mich auch

mit einem heiligen Büßer zusammengeführt.

कुर्वंस्तदुपदिष्टं च जातु व्रतमुपोषणम् । शठेन सायं केनापि भोजितोऽस्मि बलात्पुनः ॥ ७६

kurvamstadupadishtam ca jaatu vratamuposhanam | shathena saayam kenaapi bhojito’smi balaatpunah || 76

Und so hielt ich mich an das von ihm auferlegte Fastengelübde. Eines Abends wurde ich

von irgend so einem Schurken mit Gewalt gezwungen, wieder zu essen.

तेनाहं खण्डितात्तस्माद्व्रताज्जातोऽस्मि गुह्यकः । पूर्णं यद्यकरिष्यं तदभविष्यं सुरो दिवि ॥ ७७

tenaaham khanditaattasmaadvrataajjaato’smi guhyakah | puurnam yadyakarishyam tadabhavishyam suro divi || 77

Dadurch, daß ich mein Gelübde gebrochen hatte, wurde ich als Baumgeist geboren.

Wenn ich das nicht erfüllt habe, werde ich auch kein Gott am Himmel sein.

एवं मयोक्तः स्वोदन्तो युवां कथयतं तु मे । कुतो युवां किमेतां च प्रविष्टौ स्थो मरुस्थलीम् ॥ ७८

evam mayoktah svodanto yuvaam kathayatam tu me | kuto yuvaam kimetaam ca pravishtau stho marusthaliim || 78

Damit habe ich mehr als genug gesagt. Jetzt erzählt Ihr mir:

Woher seid ihr, und warum streift ihr durch diese Einöde hier?“

तच्छ्रुत्वा सोऽब्रवीत्तस्मै स्ववृत्तान्तं यशोधरः । ततस्तौ ब्राह्मणौ यक्षः पुनरेवमभाषत ॥ ७९

tacchrutvaa so’braviittasmai svavrttaantam yashodharah | tatastau braahmanau yakshah punarevamabhaashata || 79

Daraufhin berichtete Yashodhara, was sie erlebt hatten.

Danach sprach der Yaksha wieder zu beiden Brahmanen:

यद्येवं तदहं विद्याः स्वप्रभावाद्ददामि वाम् । कृतविद्यौ गृहं यातं विदेशभ्रमणेन किम् ॥ ८०

yadyevam tadaham vidyaah svaprabhaavaaddadaami vaam | krtavidyau grham yaatam videshabhramanena kim || 80

„Wenn das so ist, gebe ich euch Weisheit aus eigener Kraft. Weise geworden geht ihr wieder nach Hause. Warum solltet ihr dann noch in der Weltgeschichte herumirren?“

इत्युक्त्वा स ददौ ताभ्यां विद्यास्तौ च तदैव ताः । तत्प्रभावाज्जगृहतुः सोऽथ यक्षो जगाद तौ ॥ ८१

ityuktvaa sa dadau taabhyaam vidyaastau ca tadaiva taah | tatprabhaavaajjagrhatuh so’tha yaksho jagaada tau || 81

Nach diesen Worten gab er ihnen seine Weisheit, und sie nahmen diese durch seine Zauberkraft auch auf. Dann sagte der Yaksha zu ihnen:

एकामिदानीं याचेऽहं भवद्भ्यां गुरुदक्षिणाम् । युवाभ्यां मत्कृते कार्यं व्रतमेतदुपोषणम् ॥ ८२

ekaamidaaniim yaace’ham bhavadbhyaam gurudakshinaam | yuvaabhyaam matkrte kaaryam vratametaduposhanam || 82

„Jetzt möchte ich euch bitten, mir den Lehrerlohn zu zahlen.

Der besteht darin, daß ihr für mich ein Fastengelübde einhaltet:

सत्याभिभाषणं ब्रह्मचर्यं देवप्रदक्षिणम् । भोजनम् भिक्षुवेलायां मनसः सम्यमः क्षमा ॥ ८३

satyaabhibhaashanam brahmacaryam devapradakshinam | bhojanam bhikshuvelaayaam manasah samyamah kshamaa || 83

Ihr müßt immer die Wahrheit sagen. Keusch sein. Das Göttliche rechts umwandeln.

Essen zum richtigen Zeitpunkt, so wie die Buddhisten. Die Gedanken zügeln. Geduld haben.

एकरात्रं विधायैतदर्पणीयं फलं मयि । पूर्णव्रतफलं येन दिव्यत्वं प्राप्नुयामहम् ॥ ८४

ekaraatram vidhaayaitadarpaniiyam phalam mayi | puurnavrataphalam yena divyatvam praapnuyaamaham || 84

Wenn ihr das eine Nacht lang so vollzieht, schenkt ihr mir den Lohn dafür.

Der Lohn für ein erfülltes Gelübde ist, wofür ich Göttlichkeit erlange.“

इत्यूचिवान्विनम्राभ्यां ताभ्यां यक्षस्तथेति सः । विप्राभ्यां प्रतिपन्नार्थस्तत्रैवान्तर्दधे तरौ ॥ ८५

ityuucivaanvinamraabhyaam taabhyaam yakshastatheti sah | vipraabhyaam pratipannaarthastatraivaantardadhe tarau || 85

Als der Baumgeist das sagte, veneigten die beiden Brahmanen sich

und gaben mit „So soll es sein!“ ihre Zustimmung. Darauf zog er sich in das Bauminnere zurück.

तौ चाप्रयाससिद्धार्थौ प्रहृष्टौ भ्रातारावुभौ । रात्रिं नीत्वा परावृत्त्य स्वमेवाजग्मतुर्गृहम् ॥ ८६

tau caaprayaasasiddhaarthau prahrshtau bhraataaraavubhau | raatrim niitvaa paraavrttya svamevaajagmaturgrham || 86

Die beiden Brüder, froh darüber, daß sie ihre Mission ohne große Mühen erfüllt hatten,

verbrachten die Nacht im Baum und kehrten in ihr Elternhaus zurück.

तत्राख्याय स्ववृत्तान्तमानन्द्य पितरौ निजौ । उपपोषव्रतं तत्तौ यक्षपुण्याय चक्रतुः ॥ ८७

tatraakhyaaya svavrttaantamaanandya pitarau nijau | upaposhavratam tattau yakshapunyaaya cakratuh || 87

Hier erzählten sie – sehr zur Freude ihrer Eltern – was sie erlebt hatten und vollzogen,

um dem Yaksha zu helfen, ihr Fastengelübde.

अथैत्य स गुरुर्यक्षो विमानस्थो जगाद तौ । युष्मत्प्रसादाद्देवत्वं प्राप्तोऽस्म्युत्तीर्य यक्षताम् ॥ ८८

athaitya sa gururyaksho vimaanastho jagaada tau | yushmatprasaadaaddevatvam praapto’smyuttiirya yakshataam || 88

Da bestieg der Lehrer und Yaksha seine Himmelskutsche und sprach zu den beiden:

„Eurer Gnade wegen fand ich, meinem Dasein als Baumgeist entfliehend, göttliche Existenz.

तदात्मार्थमिदं कार्यं युवाभ्यामपि तद्व्रतम् । भविता येन देवत्वं देहान्ते युवयोरिति ॥ ८९

tadaatmaarthamidam kaaryam yuvaabhyaamapi tadvratam | bhavitaa yena devatvam dehaante yuvayoriti || 89

Ihr solltet das Gelübde auch in euer beider Interesse auf euch nehmen,

damit ihr, wenn ihr sterbt, Göttlichkeit erwerbt.

अक्षीणार्थाविदानीं च वरान्मम भविष्यथः । इत्युक्त्वा स विमानेन कामचारी ययौ दिवम् ॥ ९०

akshiinaarthaavidaaniim ca varaanmama bhavishyathah | ityuktvaa sa vimaanena kaamacaarii yayau divam || 90

Für jetzt ist es mein Segenswunsch, euch beide für immer reich zu machen.“ Als der Yaksha,

der sich jetzt frei bewegen konnte, das gesagt hatte, stieg er in seiner Kutsche in den Himmel auf.

ततो यशोधरो लक्ष्मीधरश्च भ्रातरावुभौ । कृत्वा व्रतं तत्प्राप्तार्थविद्यावास्तां यथासुखम् ॥ ९१

tato yashodharo lakshmiidharashca bhraataraavubhau | krtvaa vratam tatpraaptaarthavidyaavaastaam yathaasukham || 91

Danach vollzogen Yashodhara und Lakshmidhara ihr Gelübde. Mit dem Reichtum und der Weisheit,

die sie daraus bezogen, lebten die beiden Brüder lange und glücklich.

एवं धर्मप्रवृत्तान्तां शीलं कृच्छ्रेऽप्यमुञ्चताम् । देवता अपि रक्षन्ति कुर्वन्तीष्टार्थसाधनम् ॥ ९२

evam dharmapravrttaantaam shiilam krcchre’pyamuncataam | devataa api rakshanti kurvantiishtaarthasaadhanam || 92

Wenn solche, die bis zuletzt ihrer Berufung folgen, diese nicht einmal in Bedrängnis verraten,

schützen die Götter sie und sorgen dafür, daß sie ihr Ziel erreichen.“

इत्थं वसन्तकाख्यातकथाद्भुतविनोदितः । वत्सेश्वरसुतः प्रेप्सुः स शक्तियशसं प्रियाम् ॥ ९३

ittham vasantakaakhyaatakathaadbhutavinoditah | vatseshvarasutah prepsuh sa shaktiyashasam priyaam || 93

Also war nach der von Vasantaka erzählten Geschichte der Sohn des Königs von Vatsa zwar aufgemuntert, doch verlangte es ihn immer noch nach seiner geliebten Shaktiyashas.

आहारसमये पित्रा समाहूतस्तदन्तिकम् । नरवाहनदत्तोऽथ ययौ स्वसचिवैः सह ॥ ९४

aahaarasamaye pitraa samaahuutastadantikam | naravaahanadatto’tha yayau svasacivaih saha || 94

Zur Essenszeit von seinem Vater gerufen, trat Naravahanadatta mit seinen Ministern zusammen vor ihn.

अथानुरूपं भुक्त्वा च तत्र सायं स्वमन्दिरम् । वयस्यैः स निजैः साकमाययौ गोमुखादिभिः ॥ ९५

athaanuruupam bhuktvaa ca tatra saayam svamandiram | vayasyaih sa nijaih saakamaayayau gomukhaadibhih || 95

Nachdem er dort gehörig gespeist hatte, kehrte er abends mit Gomukha und den Freunden

in seinen Palast zurück.

तत्र तं गोमुखो भूयो विनोदयितुमब्रवीत् । श्रूयतामिममन्यं वो देवाख्यामि कथाक्रमम् ॥ ९६

tatra tam gomukho bhuuyo vinodayitumabraviit | shruuyataamimamanyam vo devaakhyaami kathaakramam || 96

Dort sprach, um ihn aufzuheitern, Gomukha ein weiteres mal:

„Prinz, hört Euch noch so eine Abenteuerserie an:

आसीद्वलीमुखो नाम परिभ्रष्टः स्वयूथतः । उदुम्बरवने तीरे वारिधेर्वानरर्षभः ॥ ९७

aasiidvaliimukho naama paribhrashtah svayuuthatah | udumbaravane tiire vaaridhervaanararshabhah || 97

Einst lief, von seiner Herde getrennt, Affenkönig Valiimukha im Udumbara-Wald am Meeresstrand umher.

तस्य भक्षयतो हस्ताश्च्युतमेकमुदुम्बरम् । जघास शिशुमारोऽत्र वारिराशिजलाश्रयः ॥ ९८

tasya bhakshayato hastaashcyutamekamudumbaram | jaghaasa shishumaaro’tra vaariraashijalaashrayah || 98

Gerade als er sich eine Udumbara-Feige in den Mund stecken wollte, fiel die ihm aus der Hand.

Dafür schluckte sie ein Schweinswal, der sich in den Fluten tummelte.

तत्फलास्वादहृष्टश्च स प्रचक्रे कलं रवम् । यद्रसात्स बहून्यस्मै फलानि कपिरक्षिपत् ॥ ९९

tatphalaasvaadahrshtashca sa pracakre kalam ravam | yadrasaatsa bahuunyasmai phalaani kapirakshipat || 99

Vom Wohlgeschmack der Frucht begeistert, ließ er ein fröhliches Schnattern hören.

Das gefiel dem Affen so sehr, daß er ihm noch viele Früchte zuwarf.

तथैव चाक्षिपन्नित्यं फलानि स तथैव च । शिशुमारो रुतं चक्रे जज्ञे सख्यं ततस्तयोः ॥ १००

tathaiva caakshipannityam phalaani sa tathaiva ca | shishumaaro rutam cakre jajne sakhyam tatastayoh || 100

Immer wenn er ihm danach Früchte zuwarf, gab der Tümmler wieder solche Töne von sich.

Und so entstand Freundschaft zwischen ihnen.

तेनान्वहं तटस्स्थस्य निकटे कपेः । शिशुमारो दिनं स्थित्वा स सायं स्वगृहं ययौ ॥ १०१

tenaanvaham tatassthasya nikate kapeh | shishumaaro dinam sthitvaa sa saayam svagrham yayau || 101

Darum schwamm der Tümmler auch jeden Tag zu dem Ufer, wo der Affe auf ihn wartete.

Tagsüber blieb er da, abends schwamm er zu sich nach Hause.

ज्ञातार्था तस्य भार्या च सदा विरहदं दिवा । कपिसख्यमनिच्छन्ती मान्द्यव्याजमशिश्रियत् ॥ १०२

jnaataarthaa tasya bhaaryaa ca sadaa virahadam divaa | kapisakhyamanicchantii maandyavyaajamashishriyat || 102

Als seine Frau erfuhr, warum er ihr tagsüber fernblieb, wünschte sie keine Freundschaft mit dem Affen

und täuschte eine Krankheit vor.

ब्रूहि प्रिये किमस्वास्थ्यं तव केन च शाम्यति । इत्यार्तस्तां स पप्रच्छ शिशुमारः प्रियां मुहुः ॥ १०३

bruuhi priye kimasvaasthyam tava kena ca shaamyati | ityaartastaam sa papraccha shishumaarah priyaam muhuh || 103

„Sag doch, meine Liebe, was für eine Krankheit hast du denn und wie kann man die heilen?“

fragte der besorgte Tümmler seine Frau immer wieder.

निर्बन्धपृष्टापि यदा न सा प्रतिवचो ददौ । रहस्यज्ञा सखी तस्यास्तदा तं प्रत्यभाषत ॥ १०४

nirbandhaprshtaapi yadaa na saa prativaco dadau | rahasyajnaa sakhii tasyaastadaa tam pratyabhaashata || 104

Obwohl er sie unentwegt fragte, gab sie keine Antwort.

Schließlich verriet ihm ihre Freundin, die ihre Geheimnisse kannte:

यद्यपि त्वं न कुरुषे नेच्छत्येषा तथाप्यहम् । ब्रवीमि विबुधः खेदं जनानां निह्नुते कथम् ॥ १०५

yadyapi tvam na kurushe necchatyeshaa tathaapyaham | braviimi vibudhah khedam janaanaam nihnute katham || 105

„Auch wenn du das nicht machst und sie es auch nicht will, muß ich doch sprechen.

Wie sollte einer, der bescheid weiß, die Sorgen seiner Nächsten verschweigen?

स तादृगस्या भार्यायास्तवोत्पन्नो महागदः । विना वानरहृत्पद्मयूषं न शममेति यः ॥ १०६

sa taadrgasyaa bhaaryaayaastavotpanno mahaagadah | vinaa vaanarahrtpadmayuusham na shamameti yah || 106

Und jetzt ist diese Krankheit bei deiner Frau ausgebrochen, so schwer,

daß nur noch die Brühe aus dem Lotusherzen eines Affen sie kurieren kann.“

इत्युक्तः स प्रियासख्या शिशुमारो व्यचिन्तयत् । कष्टं वानरहृत्पद्मं कुतः सम्प्राप्नुयाहम् ॥ १०७

ityuktah sa priyaasakhyaa shishumaaro vyacintayat | kashtam vaanarahrtpadmam kutah sampraapnuyaaham || 107

Nachdem die Freundin seiner Frau dem Tümmler das gesagt hatte, überlegte der:

‚O Weh! Woher soll ich denn nun das Lotusherz eines Affen nehmen?

सख्युः करोमि चेद्द्रोहं कपेस्तत्किं ममोचितम् । सख्या किमथवा भार्या प्राणेभ्योऽप्यधिकप्रिया ॥ १०८

sakhyuh karomi ceddroham kapestatkim mamocitam | sakhyaa kimathavaa bhaaryaa praanebhyo’pyadhikapriyaa || 108

Ist es richtig, wenn ich eine Niedertracht an meinem Freund, dem Affen, begehe? Andererseits – was soll mir dieser Freund? Hier geht’s um meine Frau, die ich mehr liebe, als mein Leben!‘

इत्यालोच्य स्वभार्यां तां शिशुमारो जगाद सः । तर्ह्यानयाम्यखण्डं ते कपिं किं दूयसे प्रिये ॥ १०९

ityaalocya svabhaaryaam taam shishumaaro jagaada sah | tarhyaanayaamyakhandam te kapim kim duuyase priye || 109

Nach solchen Überlegungen sagte der Tümmler zu seiner Frau: „Dann will ich dir einen ganzen Affen bringen. Sei ganz unbesorgt, meine Liebe?“

इत्युक्त्वा स ययौ यस्य मित्रस्य निकटं कपेः । कथाप्रसङ्गमुत्पाद्य तमेवमवदत्कपिम् ॥ ११०

ityuktvaa sa yayau yasya mitrasya nikatam kapeh | kathaaprasangamutpaadya tamevamavadatkapim || 110

Sprach’s und schwamm zu seinem Freund, dem Affen.

Als sich während ihres Gesprächs eine Gelegenheit ergab, meinte er zu dem Affen:

अद्यापि न सखे दृष्टं गृहं भार्या च मे त्वया । तदेहि तत्र गच्छावो विश्रमायैकमप्यहः ॥ १११

adyaapi na sakhe drshtam grham bhaaryaa ca me tvayaa | tadehi tatra gacchaavo vishramaayaikamapyahah || 111

„Jetzt hast du, lieber Freund, noch garnicht mein Haus und meine Frau gesehen.

Komm, lass uns an einem dieser Tage hinschwimmen und ausruhen!

भुज्यते यत्र नान्योन्यं गृहमेत्य निरर्गलम् । प्रदृश्यन्ते न दाराश्च कैतवं तन्न सौहृदम् ॥ ११२

bhujyate yatra naanyonyam grhametya nirargalam | pradrshyante na daaraashca kaitavam tanna sauhrdam || 112

Wenn man sich nicht ungezwungen gegenseitig besuchen und miteinander essen kann,

und wenn die Frauen sich nicht sehen, dann ist das Affenzirkus und keine Freundschaft!“

इति प्रतार्य जलधाववतार्यावलम्ब्य च । वानरं शिशुमारस्तं गन्तुं प्रववृतेऽत्र सः ॥ ११३

iti prataarya jaladhaavavataaryaavalambya ca | vaanaram shishumaarastam gantum pravavrte’tra sah || 113

Damit überredete der Schweinswal den Affen ins Wasser zu kommen und sich auf ihn zu setzen.

So konnte er mit ihm davonschwimmen.

गच्छन्तं तं स दृष्ट्वा च वानरश्चकिताकुलम् । सखेऽन्यादृशमद्य त्वां पश्यामीति स पृष्टवान् ॥ ११४

gacchantam tam sa drshtvaa ca vaanarashcakitaakulam | sakhe’nyaadrshamadya tvaam pashyaamiiti sa prshtavaan || 114

Während sie schwammen, spürte der Affe die Anspannung, die den Tümmler überkommen hatte, und fragte:

„Ich merke doch, mein Freund, daß du heute anders bist als sonst. Was ist los?“

निर्बन्धेनाथ पृच्छन्तं मत्वा हस्तस्थितं च तम् । प्लवंगमं जगादैवं शिशुमारो जडाशयः ॥ ११५

nirbandhenaatha prcchantam matvaa hastasthitam ca tam | plavamgamam jagaadaivam shishumaaro jadaashayah || 115

Als der herumhopsende Affe ihn beharrlich weiterfragte, dachte der einfältige Tümmler,

er habe ihn schon in der Hand, und gestand ihm:

अस्वस्था मे स्थिता भार्या सा च पथ्योपयोगं माम् । याचते कपिहृत्पद्मं तेनाद्य विमनाः स्थिता ॥ ११६

asvasthaa me sthitaa bhaaryaa saa ca pathyopayogam maam | yaacate kapihrtpadmam tenaadya vimanaah sthitaa || 116

„Mein Weib liegt krank darnieder und bittet mich um einen Affenherzlotus

als geeignete Heilmaßnahme. Darum weiß ich mir jetzt keinen Rat mehr.“

श्रुत्वैतत्स वचस्तस्य कपिः प्राज्ञो व्यचिन्तयत् । हन्तैतदर्थमानीतः पापेनाहमिहामुना ॥ ११७

shrutvaitatsa vacastasya kapih praajno vyacintayat | hantaitadarthamaaniitah paapenaahamihaamunaa || 117

Als der gewitzte Affe seine Worte hörte, überlegte er: A-ah, das ist also der Grund,

warum dieser Schurke mich hierherbringt!

अहो स्त्रीव्यसनाक्रान्तो मित्रद्रोहेऽयमुद्यतः । किं वा दन्तैः स्वमांसानि भूतग्रस्तो न खादति ॥ ११८

aho striivyasanaakraanto mitradrohe’yamudyatah | kim vaa dantaih svamaamsaani bhuutagrasto na khaadati || 118

Leider ist er, von Hörigkeit für seine Frau befallen, bereit seinen Freund zu verraten.

Würde ein von Dämonen Besessener sein eigenes Fleisch etwa nicht mit Zähnen kauen?“

इत्थं संचिन्त्य च प्राहः शिशुमारं स वानरः । यद्येवं तत्त्वयैतन्मे किं नोक्तं प्रथमं सखे ॥ ११९

ittham samcintya ca praahah shishumaaram sa vaanarah | yadyevam tattvayaitanme kim noktam prathamam sakhe || 119

Der Affe überlegte also und fragte dann den Schweinswal:

„Wenn das so ist, warum hast du mir das nicht gleich gesagt, Kumpel?

आगमिष्यं स्वमादाय हृत्पद्मं त्वत्प्रियाकृते । वासोदुम्बरवृक्षे हि तदिदानीं मम स्थितम् ॥ १२०

aagamishyam svamaadaaya hrtpadmam tvatpriyaakrte | vaasodumbaravrkshe hi tadidaaniim mama sthitam || 120

Lass mich eilends deiner kranken Liebsten mein Lotusherz herbeibringen.

Es liegt aber noch auf dem Udumbarabaum, den ich bewohne.“

तच्छ्रुत्वा शिशुमारस्तमार्तो मूर्खोऽब्रवीदिदम् । तर्ह्येतदानयैहि त्वमुदुम्बरतरोरिति ॥ १२१

tacchrutvaa shishumaarastamaarto muurkho’braviididam | tarhyetadaanayaihi tvamudumbarataroriti || 121

Als der leidende Schweinswal das hörte, stimmte er resignierend zu:

„Dann lauf lieber und hol’s von diesem Baum herab!“

आनिनायाम्बुधेस्तीरं शिशुमारः पुनः स तम् । तत्र तेनान्तकेनेव मुक्तः स च कपिस्तटम् ॥ १२२

aaninaayaambudhestiiram shishumaarah punah sa tam | tatra tenaantakeneva muktah sa ca kapistatam || 122

Also brachte der Tümmler ihn wieder an den Meeresstrand zurück.

Dort sprang, wie aus den Klauen des Todes sich losreißend, der Affe ans Ufer,

उत्पत्यारुह्य वृक्षाग्रं शिशुमारमुवाच तम् । गच्छ रे मूर्ख हृदयं देहाद्भवति किं पृथक् ॥ १२३

utpatyaaruhya vrkshaagram shishumaaramuvaaca tam | gaccha re muurkha hrdayam dehaadbhavati kim prthak || 123

kletterte in einen Baumwipfel und rief Shishumaara zu: „Schwimm weiter, Narr!

Wer könnte denn von seinem Herzen getrennt bestehen?

मयैवं मोचितो ह्यात्मा न चात्रैष्याम्यहं पुनः । किमत्र न श्रुता मूर्ख गर्दभाख्यायिका त्वया ॥ १२४

mayaivam mocito hyaatmaa na caatraishyaamyaham punah | kimatra na shrutaa muurkha gardabhaakhyaayikaa tvayaa || 124

Durch eine List befreit will ich selbst nicht wieder dahin zurück!

Oder hast du Trottel noch nie die Geschichte vom Esel gehört?

आसीद्गोमायुसचिवः सिंहः कोऽपि वने क्वचित् ।  १२५

aasiidgomaayusacivah simhah ko’pi vane kvacit | … 125

Einst lebte ein Löwe mit seinem Minister Gomaayu, einem Schakal, irgendwo im Wald.

स जात्वाखेटकायातेनात्र भूपेन केनचित् । आहतो हेतिभिर्जीवन्कथमप्यविशद्गुहाम् ॥ १२६

sa jaatvaakhetakaayaatenaatra bhuupena kenacit | aahato hetibhirjiivankathamapyavishadguhaam || 126

Da ritt ein König auf der Jagd vorbei und verletzte ihn mit seinen Waffen so,

daß er kaum lebendig sich noch in seine Höhle schleppen konnte.

तत्र स्थितं गते तस्मिन्राज्ञ्यनाहारनिःसहम् । तच्छेषामिषवृत्तिः सन्गोमायुः सचिवोऽभ्यधात् ॥ १२७

tatra sthitam gate tasminraajnyanaahaaranihsaham | taccheshaamishavrttih sangomaayuh sacivo’bhyadhaat || 127

Auch als der König längst wieder weg war, blieb er noch in seiner Höhle, kraftlos ohne Nahrung.

Von kargen Resten zehrend und nach Beute lechzend, schlug Minister Gomaayu vor:

निर्गत्य किं यथाशक्ति नाहारं चिनुषे प्रभो । सीदत्येव शरीरं ते समं परिजनेन यत् ॥ १२८

nirgatya kim yathaashakti naahaaram cinushe prabho | siidatyeva shariiram te samam parijanena yat || 128

„Herr, warum gehst du nicht raus und besorgst, so gut du kannst, etwas zu essen?

Dein Körper ist schon ganz verfallen – was auch für’s Gefolge gilt.“

इत्युक्तः स सृगालेन तेन सिंहो जगाद तम् । सखे नाहं व्रणाक्रान्तः शक्नोमि भ्रमितुं क्वचित् ॥ १२९

ityuktah sa srgaalena tena simho jagaada tam | sakhe naaham vranaakraantah shaknomi bhramitum kvacit || 129

Von seinem Schakal ermahnt, sagte der Löwe zu ihm: „So verwundet wie ich bin, mein Freund,

kann ich nirgendwo mehr herumschleichen.

खरस्य कर्णहृदयं भक्ष्यं प्राप्नोमि चेदहम् । तन्मे व्रणानि रोहन्ति प्रकृतिस्थो भवामि च ॥ १३०

kharasya karnahrdayam bhakshyam praapnomi cedaham | tanme vranaani rohanti prakrtistho bhavaami ca || 130

Erst wenn ich Herz und Ohren vom Esel zu fressen kriege,

heilen meine Wunden und ich komm‘ wieder in Form.

तदानय कुतोऽपि त्वं गत्वा गर्दभमाशु मे । इत्युक्तस्तेन गोमायुः स तथेति ययौ ततः ॥ १३१

tadaanaya kuto’pi tvam gatvaa gardabhamaashu me | ityuktastena gomaayuh sa tatheti yayau tatah || 131

Also hau ab und besorg mir schnell einen Esel. Egal woher!“ Gomaayu parierte mit „So soll es sein!“ und lief los.

भ्रमञ्जलान्तिके लब्ध्वा रजकस्य स गर्दभम् । प्रीत्येवोपेत्य वक्ति स्म दुर्बलः किं भवानिति ॥ १३२

bhramanjalaantike labdhvaa rajakasya sa gardabham | priityevopetya vakti sma durbalah kim bhavaaniti || 132

Auf seinem Streifzug fand er am Wasserloch eines Wäschers dessen Esel.

Auf ihn zutretend erkundigte er sich mitfühlend: „Was ist Er so geschwächt?“

कृशीभूतोऽस्मि रजकस्यास्य भारं वहन्सदा । इत्युक्तवन्तं च खरं तमुवाच स जम्बुकः ॥ १३३

krshiibhuuto’smi rajakasyaasya bhaaram vahansadaa | ityuktavantam ca kharam tamuvaaca sa jambukah || 133

„Klapprig bin ich wohl, weil ich immer die Lasten des Wäschers schleppe.“

Daraufhin sprach der Schakal zum Esel:

इह किं वहसि क्लेशमेहि त्वां प्रापयाम्यहम् । वनं स्वर्गसुखं यत्र खरीभिः सह वर्धसे ॥ १३४

iha kim vahasi kleshamehi tvaam praapayaamyaham | vanam svargasukham yatra khariibhih saha vardhase || 134

„Warum schindest du dich hier? Komm, ich nehm‘ dich mit in einen Wald wie der Himmel so freudenreich,

wo du mit den Eselinnen wieder schön stramm wirst!“

तच्छ्रुत्वा स तथेत्युक्त्वा गर्दभो भोगलोलुपः । वनं सिंहस्य तस्यागात्तेन गोमायुना सह ॥ १३५

tacchrutvaa sa tathetyuktvaa gardabho bhogalolupah | vanam simhasya tasyaagaattena gomaayunaa saha || 135

Solches vernehmend sprach der nach Genüssen schmachtende Esel: „Das lass ich mir gefallen!“

und zog mit Gomaayu zusammen in den Dschungel des Löwen.

तं च दृष्ट्वैव तस्यैत्य पृष्ठतो गर्दभस्य सः । सिंहो ददौ कराघातं प्राणवैक्लव्यदुर्बलः ॥ १३६

tam ca drshtvaiva tasyaitya prshthato gardabhasya sah | simho dadau karaaghaatam praanavaiklavyadurbalah || 136

Als der Löwe ihn sah, versetzte er dem Esel von hinten nur einen leichten Klaps,

so entkräftet war er und gebrechlich.

स तेन वीक्षितस्त्रस्तः पलाय्य सहसा खरः । आगच्छन्न च तं सिंहोऽप्यपतद्विह्वलाकुलः ॥ १३७

sa tena viikshitastrastah palaayya sahasaa kharah | aagacchanna ca tam simho’pyapataddvihvalaakulah || 137

Der Esel, von jenem entdeckt, ergriff panisch die Flucht. Der Löwe aber konnte ihn nicht einholen,

sondern brach, von Verzweiflung übermannt, zusammen.

सिंहस्त्वसिद्धकार्यः स्वां प्रविशद्गुहाम् । ततस्तं जम्बुको मन्त्री सोपालम्भमभाषत ॥ १३८

simhastvasiddhakaaryah svaam pravishadguhaam | tatastam jambuko mantrii sopaalambhamabhaashata || 138

So verkroch der Löwe sich unverrichteter Dinge in seine Höhle.

Sein Minister, der Schakal, fand folgende kritische Worte:

न हतो गर्दभोऽप्येष वराकश्चेत्त्वया प्रभो । हरिणादिवधे का तद्वार्ता तव भविष्यति ॥ १३९

na hato gardabho’pyesha varaakashcettvayaa prabho | harinaadivadhe kaa tadvaartaa tava bhavishyati || 139

„Herr, wenn Ihr nicht mal so einen klapprigen Esel abmurksen könnt – habt Ihr dann überhaupt die Kraft,

Gazellen und anderes Wild zu erlegen?“

तच्छ्रुत्वा सोऽब्रवीत्सिंहो यथा वेत्सि तथा पुनः । तमानय खरं तावत्सज्जो भूत्वा निहन्म्यहम् ॥ १४०

tacchrutvaa so’braviitsimho yathaa vetsi tathaa punah | tamaanaya kharam taavatsajjo bhuutvaa nihanmyaham || 140

Auf diese Bemerkung hin knurrte der Löwe: „Wenn du das so genau weißt,

bring den Esel noch mal her! Dann bin ich gewappnet und schlachte ihn ab!“

इति स प्रेषितस्तेन पुनः सिंहेन जम्बुकः । गत्वा खरं तमवदद्विद्रुतः किं भवानिति ॥ १४१

iti sa preshitastena punah simhena jambukah | gatvaa kharam tamavadadvidrutah kim bhavaaniti || 141

Vom Löwen noch einmal aufgefordert lief der Schakal dem Esel hinterher und fragte:

„Warum ist Er weggerannt?“

अहं सत्त्वेन केनापि ताडितोऽत्रेति वादिनम् । तं च भूयः स गोमायुर्विहस्य खरमब्रवीत् ॥ १४२

aham sattvena kenaapi taadito‘treti vaadinam | tam ca bhuuyah sa gomaayurvihasya kharamabraviit || 142

„Irgendein Vieh hat mich gehaun!“ Nach dieser Antwort des Esels lachte Gomayu und sprach ihn wieder an:

मिथ्यैव विभ्रमो दृष्टस्त्वया न त्वत्र तादृशम् । सत्त्वमस्ति सुखं ह्यत्र वसाम्यहमपीदृशः ॥ १४३

mithyaiva vibhramo drshtastvayaa na tvatra taadrsham | sattvamasti sukham hyatra vasaamyahamapiidrshah || 143

„Du hattest wohl nur eine Sinnestäuschung. Hier gibt’s kein solches Vieh,

wenn sogar einer wie ich sich hier zu Hause fühlt.

तदेह्येव मया साकं तन्निर्बाधसुखं वनम् । इति तद्वचसा मूढस्तत्रागात्स खरः पुनः ॥ १४४

tadehyeva mayaa saakam tannirbaadhasukham vanam | iti tadvacasaa muudhastatraagaatsa kharah punah || 144

Also komm mit mir. Im Wald ist’s ruhig weil ungefährlich.“

Von Wort und Stimme eingelullt folgte der Esel ihm noch einmal.

आगतं तं च दृष्ट्वैव च निर्गत्य गुहामुखात् । निपत्य पृष्ठे न्यवधीन्मृगारिर्दारितं नखैः ॥ १४५

aagatam tam ca drshtvaiva ca nirgatya guhaamukhaat | nipatya prshthe nyavadhiinmrgaarirdaaritam nakhaih || 145

Als der Löwe, Bezwinger aller Tiere, ihn kommen sah, sprang er aus dem Höhlenloch hervor,

setzte sich dem Esel auf den Rücken und zerfleischte ihn mit seinen Krallen.

निकृत्य गर्दभं तं च स्थापयित्वा च रक्षकम् । तस्य तं जम्बुकं श्रान्तः सिंहः स्नातुं जगाम सः ॥ १४६

nikrtya gardabham tam ca sthaapayitvaa ca rakshakam | tasya tam jambukam shraantah simhah snaatum jagaama sah || 146

Dann warf er den Esel hin und stellte den Schakal als Wache auf.

Selbst legte der Löwe erschöpft zum Schlafe sich nieder.

तत्कालं जम्बुकस्तस्य स मायावी खरस्य तत् । भक्षयामास हृदयं कर्णौ चाप्यात्मतृप्तये ॥ १४७

tatkaalam jambukastasya sa maayaavii kharasya tat | bhakshayaamaasa hrdayam karnau caapyaatmatrptaye || 147

Währenddessen verzehrte der arglistige Schakal Herz und beide Ohren des Esels, bis er selbst gesättigt war.

स्नात्वागतस्तथाभुतं तं दृष्ट्वा गर्दभं हरिः । क्व कर्णौ हृदयं चास्येत्यपृच्छत्तं च जम्बुकम् ॥ १४८

snaatvaagatastathaabhuutam tam drshtvaa gardabham harih | kva karnau hrdayam caasyetyaprcchattam ca jambukam || 148

Nachdem der Löwe gebadet hatte, kam er zurück und sah, was aus dem Esel geworden war.

„Wo sind die Ohren und das Herz?“ fragte er den Schakal.

जम्बुकः सोऽप्यवादीत्तमकर्णहृदयः प्रभो । प्रागेवासीत्कथं गत्वाप्यागच्छेदन्यथा ह्ययम् ॥ १४९

jambukah so’pyavaadiittamakarnahrdayah prabho | praagevaasiitkatham gatvaapyaagacchedanyathaa hyayam || 149

Darauf der Schakal: „Der hatte auch früher schon kein Herz und keine Ohren, Herr.

Wie sonst wäre er zurückgekehrt, da er schon gegangen war?“

तच्छ्रुत्वा स तथैवैतन्मत्वा केसर्यभक्षयत् । तन्मांसमन्यत्तच्छेषं जम्बुकोऽपि चखाद सः ॥ १५०

tacchrutvaa sa tathaivaitanmatvaa kesaryabhakshayat | tanmaamsamanyattacchesham jambuko’pi cakhaada sah || 150

Als der Löwe das hörte, dachte er: „Dann ist das wohl so“ und vertilgte das Eselfleisch.

Auf den Überresten kaute der Schakal herum.“

इत्याख्याय कपिर्भूयः शिशुमारमुवाच तम् । तन्नात्रैष्याम्यहं भूयः करिष्यामि खरायितम् ॥ १५१

ityaakhyaaya kapirbhuuyah shishumaaramuvaaca tam | tannaatraishyaamyaham bhuuyah karishyaami kharaayitam || 151

Als der Affe die Geschichte erzählt hatte, wandte er sich erneut an den Schweinswal:

„Ich komm‘ nicht wieder. Warum sollte ich eine solche Eselei begehen?“

एवं तस्मात्कपेः श्रुत्वा शिशुमारो ययौ गृहम् । मोहादसिद्धं भार्यार्थं शोचन्मित्रं च हारितम् ॥ १५२

evam tasmaatkapeh shrutvaa shishumaaro yayau grham | mohaadasiddham bhaaryaartham shocanmitram ca haaritam || 152

Als der Tümmler das von dem Affen hörte, schwamm er nach Hause zurück, bekümmert, weil er einer Sinnestäuschung wegen die Angelegenheit seiner Frau nicht bewältigt und einen Freund verloren hatte.

तत्सख्यापगमाच्चास्य भार्या प्रकृतिमाययौ । कपिः सोऽप्यम्बुधेस्तीरे चचार च यथासुखम् ॥ १५३

tatsakhyaapagamaaccaasya bhaaryaa prakrtimaayayau | kapih so’pyambudhestiire cacaara ca yathaasukham || 153

Da nun die Freundschaft mit jenem vorbei war, geriet seine Frau bald wieder in ihren früheren Zustand

und genas. Der Affe wiederum lebte glücklich am Meeresstrand weiter.

तदेवं विश्वसेन्नैव बुद्धिमान्दुर्जने जने । दुर्जने कृष्णसर्पे च कुतो विश्वासतः सुखम् ॥ १५४

tadevam vishvasennaiva buddhimaandurjane jane | durjane krshnasarpe ca kuto vishvaasatah sukham || 154

Darum sollte ein kluger Mensch auch keinem Schurkenvolk vertrauen.

Wer einem Schurken, einer schwarzen Kobra also, vertraut – wie sollte es dem wohlergehen?“

इत्याख्याय कथां मन्त्री गोमुखः पुनरेव सः । नरवाहनदत्तं तं निजगाद विनोदयन् ॥ १५५

ityaakhyaaya kathaam mantrii gomukhah punareva sah | naravaahanadattam tam nijagaada vinodayan || 155

Als Minister Gomukha seine Geschichte erzählt hatte, sprach er,

wieder in unterhaltender Absicht, zu Naravahanadatta:

शृण्विदानीं क्रमादन्यानुपहास्यानिमाञ्जडान् । तत्रेमं शृणु गान्धर्वपरितोषकरं जडम् ॥ १५६

shrnvidaaniim kramaadanyaanupahaasyaanimaanjadaan | tatremam shrnu gaandharvaparitoshakaram jadam || 156

„Hör dir jetzt nacheinander ein paar Schwänke über diese lächerlichen Gestalten an:

Hör jetzt, wie so ein Trottel einem Sänger gewaltige Freude macht:

कश्चिद्गान्धर्विकेनाढ्यो गीतवाद्येन तोषितः । भाण्डागारिकमाहूय तत्समक्षमभाषत ॥ १५७

kashcidgaandharvikenaadhyo giitavaadyena toshitah | bhaandaagaarikamaahuuya tatsamakshamabhaashata || 157

Ein Sänger hatte einst einen Reichen mit Lied und Text beglückt.

In seinem Beisein rief der Herr den Schatzmeister und befahl ihm:

देहि गान्धर्विकायास्मै द्वे सहस्रे पणानिति । एवं करोमीत्युक्त्वा च स भाण्डागारिको ययौ ॥ १५८

dehi gaandharvikaayaasmai dve sahasre panaaniti | evam karomiityuktvaa ca sa bhaandaagaariko yayau || 158

„Händige dem Sänger hier Zweitausend Pfund aus!“ „Mach ich“, sagte der Schatzmeister und ging.

गान्धर्विकोऽथ गत्वा तान्पणांस्तस्मादयाचत । न चास्मै स्थितसंवित्तान्पणान्भाण्डारिको ददौ ॥ १५९

gaandharviko’tha gatvaa taanpanaamstasmaadayaacata | na caasmai sthitasamvittaanpanaanbhaandaariko dadau || 159

Also ging auch der Sänger und bat um seine Pfunde.

Der Schatzmeister aber gab ihm die vereinbarten Pfunde nicht.

अथाढ्यस्तेन विज्ञप्तस्तत्कृते वैणिकेन सः । उवाच किं त्वया दत्तं येन प्रतिददानि ते ॥ १६०

athaadhyastena vijnaptastatkrte vainikena sah | uvaaca kim tvayaa dattam yena pratidadaani te || 160

Da meldete der Musiker dem Reichen, was passiert war. Der aber fragte ihn:

„Was hast du mir denn gegeben, wofür du jetzt die Gegenleistung forderst?

वीणावाद्येन मे क्षिप्रं त्वया श्रुतिसुखं कृतम् । तथैव दानवाक्येन कृतं क्षिप्रं मयापि ते ॥ १६१

viinaavaadyena me kshipram tvayaa shrutisukham krtam | tathaiva daanavaakyena krtam kshipram mayaapi te || 161

Mit Lautenklang hast du mir ein flüchtiges Glück ins Ohr gesetzt.

Ebenso habe ich das mit dem flüchtigen Klang nach Belohnung auch für dich getan.“

तच्छ्रुत्वा विहताशोऽपि हसित्वा वैणिको ययौ । कीनाशोक्त्यानया किं न हासो ग्राव्णोऽपि जायते ॥ १६२

tacchrutvaa vihataasho’pi hasitvaa vainiko yayau | kiinaashoktyaanayaa kim na haaso graavno’pi jaayate || 162

Nach dieser Bemerkung ließ der Musikus alle Hoffnung fahren, lachte und zog davon.

Wenn ein Geizhals sowas sagt – das bringt gar einen Stein zum Lachen!

भौतशिष्यद्वयं चेदं देवेदानीं निशम्यताम् । गुरोः कस्याप्यभूतां द्वौ शिष्यावन्योन्यमत्सरौ ॥ १६३

bhautashishyadvayam cedam devedaaniim nishamyataam | guroh kasyaapyabhuutaam dvau shishyaavanyonyamatsarau || 163

Vernimm jetzt, o Herr, die Geschichte von den beiden verrückten Schülern:

Ein Lehrer hatte einst zwei aufeinander eifersüchtige Schüler.

तयोरेको गुरोस्तस्य दक्षिणं पादमन्वहत् । अभ्यञ्जन्क्षालयामास वामं पादं तथेतरः ॥ १६४

tayoreko gurostasya dakShiNaM paadamanvahat | abhya~jjankshaalayaamaasa vaamam paadam tathetarah || 164

Jeden Tag mußte einer von ihnen des Lehrers rechten Fuß waschen und salben, der andere den linken.

दक्षिणाभ्यञ्जके जातु ग्रामं सम्प्रेषिते गुरुः । अभ्यक्तवामपादं तं द्वितीयं शिष्यमभ्यधात् ॥ १६५

dakshinaabhyanjake jaatu graamam sampreshite guruh | abhyaktavaamapaadam tam dvitiiyam shishyamabhyadhaat || 165

Eines Tages schickte er den für den rechten Fuß ins Dorf,

und sagte zu dem zweiten Schüler, der seinen linken Fuß salben mußte:

त्वमेव दक्षिणं पादमभ्यज्य क्षालयाद्य मे । श्रुत्वैतन्मूर्खशिष्योऽसौ गुरुं स्वैरमभाषत ॥ १६६

tvameva dakshinam paadamabhyajya kshaalayaadya me | shrutvaitanmuurkhashishyo’sau gurum svairamabhaashata || 166

„Jetzt mußt du mir auch den rechten Fuß waschen und einschmieren!“

Als der dumme Schüler das hörte, gab er dem Lehrer eine trotzige Antwort:

प्रतिपक्षस्य सम्बन्धी न पादोऽभ्यङ्ग्य एष मे । एवमुक्तवतश्चास्य निर्बन्धं सोऽकरोद्गुरुः ॥ १६७

pratipakshasya sambandhii na paado‘bhyangya esha me | evamuktavatashcaasya nirbandham so’karodguruh || 167

„Ich muß keinen Fuß waschen, der meinem Konkurrenten gehört!“

Auch nach diesem Einwand bestand der Lehrer darauf.

ततो विपक्षतच्छिष्यरोषादादाय तस्य तम् । गुरोः शिष्यः स चरणं बलाद्ग्राव्णा च भग्नवान् ॥ १६८

tato vipakshatacchishyaroshaadaadaaya tasya tam | guroh shishyah sa caranam balaadgraavnaa ca bhagnavaan || 168

Damit brachte er den Schüler in Rage. Der nahm den Fuß seines Lehrers,

schlug ihn vor Wut auf einen Stein und brach ihm gleich das ganze Bein.

मुक्ताक्रन्दे गुरौ तस्मिन्कुशिष्योऽन्यैः प्रविश्य सः । ताड्यमानः सशोकेन गुरुणा तेन मोचितः ॥ १६९

muktaakrande gurau tasminkushishyo’nyaih pravishya sah | taadyamaanah sashokena gurunaa tena mocitah || 169

Der schrie auf vor Schmerz, die anderen kamen herein und machten sich daran, den frechen Schüler zu verprügeln. Da hatte der Lehrer Mitleid mit ihm und sie mußten ihn freilassen.

अन्येद्युः सोऽपरः शिष्यः प्राप्तो ग्रामाद्विलोक्य ताम् । अङ्घ्रिपीडां गुरोः पृष्टवृत्तान्तः प्रज्वलन्क्रुधा ॥ १७०

anyedyuh so’parah shishyah praapto graamaadvilokya taam | anghripiidaam guroh prshtavrttaantah prajvalankrudhaa || 170

Anderntags, als der zweite Schüler aus dem Dorf zurückkam, sah er das Fußleiden seines Lehrers.

Er fragte, was passiert war und schrie vor Wut kochend:

नाहं भनज्मि किं पादं तस्य सम्बन्धिनं द्विषः । इत्याकृष्य द्वितीयाङ्घ्रिं गुरोतस्य बभञ्ज सः ॥ १७१

naaham bhanajmi kim paadam tasya sambandhinam dvishah | ityaakrshya dvitiiyaanghrim gurotasya babhanja sah || 171

„Warum breche ich eigentlich nicht den Fuß, für den mein Rivale zuständig war!“

Da riss er des Lehrers zweiten Fuß zu sich heran und brach auch den.

ततोऽत्र ताड्यमानोऽन्यैरपि भग्नोभयाङ्घ्रिणा । गुरुणा तेन कृपया दुःशिष्यः सोऽप्यमोच्यत ॥ १७२

tato’tra taadyamaano’nyairapi bhagnobhayaanghrinaa | gurunaa tena krpayaa duhshishyah so’pyamocyata || 172

Als die anderen diesen störrischen Schüler verdreschen wollten, befahl der Lehrer mit seinen beiden gebrochenen Beinen, auch ihn freizulassen. Denn er hatte Mitleid mit ihm.

सर्वद्वेष्योपहास्यौ तौ शिष्यौ द्वौ ययतुस्ततः । गुरुश्च स्वक्षमाश्लाघ्यः स्वस्थः सोऽप्यभवत्क्रमात् ॥ १७३

sarvadveshyopahaasyau tau shishyau dvau yayatustatah |

gurushca svakshamaashlaaghyah svasthah so’pyabhavatkramaat || 173

Die von allen gehassten und verlachten zwei Schüler trollten sich.

Der Lehrer aber, gepriesen für seine Geduld, wurde Schritt für Schritt wieder gesund.

एवमन्योन्यविद्विष्टो मूर्खः परिजनः प्रभो । स्वामिनोऽर्थं निहन्त्येव न चात्महितमश्नुते ॥ १७४

evamanyonyavidvishto muurkhah parijanah prabho | svaamino’rtham nihantyeva na caatmahitamashnute || 174

So können, o Herr, blödsinnige Angestellte, die einer den anderen hassen, den Besitz ihres Herrn ruinieren, ohne vom eigenen Erfolg zu zehren.

अयं च द्विशिरःसर्पवृत्तान्तोऽप्यवधार्यताम् । कस्याप्यहेर्द्वे शिरसी अभूतामग्रपुच्छयोः ॥ १७५

ayam ca dvishirahsarpavrttaanto’pyavadhaaryataam | kasyaapyaherdve shirasii abhuutaamagrapucchayoh || 175

Hört jetzt, wie’s einer zweiköpfigen Schlange erging: Es war einmal eine Schlange mit zwei Köpfen,

einer vorne, einer hinten am Schwanz.

पौच्छं शिरस्त्वभूदन्धः चक्षुष्मत्प्रकृतं पुनः । अहं मुख्यमहं मुख्यमित्यासीदाग्रहस्तयोः ॥ १७६

pauccham shirastvabhuudandhah cakshushmatprakrtam punah |

aham mukhyamaham mukhyamityaasiidaagrahastayoh || 176

Nur - der Kopf am Schwanz war blind. Der mit Augen war vorne.

„Ich bin vorne! Nein, ich bin vorne!“ war ihr beider Streitgespräch.

सर्पस्तु प्रकृतेनेव मुखेन विचचार सः । एकदास्य शिरः पौच्छं मार्गे कष्टमवाप तत् ॥ १७७

sarpastu prakrteneva mukhena vicacaara sah | ekadaasya shirah pauccham maarge kashtamavaapa tat || 177

Während also die mit dem Kopf nach vorne loskroch, packte die mit dem Kopf am Schwanz einen Ast,

der auf dem Weg lag.

वेष्टयित्वा दृढं तच्च सर्पस्यास्यारुणद्गतिम् । ततस्तद्बलवन्मेने स सर्पोऽग्रशिरोजयि ॥ १७८

veshtayitvaa drdham tacca sarpasyaasyaarunadgatim | tatastadbalavanmene sa sarpo’grashirojayi || 178

Den klemmte sie fest und verhinderte so, daß die Schlange weiterkroch.

Da wähnte die Schlange den hinteren Kopf stärker, weil er den vorderen besiegt hatte.

तेनैव चान्धेन ततः स मुखेन भ्रमन्नहिः । अवटेऽग्नौ परिभ्रष्टो मार्गादृष्टेरदह्यत ॥ १७९

tenaiva caandhena tatah sa mukhena bhramannahih | avate’gnau paribhrashto maargaadrshteradahyata || 179

Mit dem blinden Kopf nach vorne kroch sie munter weiter.

Weil sie aber den Weg nicht sah, rutschte sie in eine Feuergrube, wo sie verbrannte.

एवं गुणस्य येऽल्पस्य बहवो नान्तरं विदुः । ते हीनगुणसङ्गेन मूढा यान्ति पराभवम् ॥ १८०

evam gunasya ye’lpasya bahavo naantaram viduh | te hiinagunasangena muudhaa yaanti paraabhavam || 180

Viele sind so – sie kennen nur ihren kleinen Vorteil. Und weil sie ohne rechtes Talent daran hängenbleiben, stumpfen sie ab und stürzen ins Verderben.

इमं च शृणुतेदानीं भौतं तण्डुलभक्षकम् । आगात्कश्चित्पुमान्मूर्खः प्रथमं श्वासुरं गृहम् ॥ १८१

imam ca shrnutedaaniim bhautam tandulabhakshakam |

aagaatkashcitpumaanmuurkhah prathamam shvaasuram grham || 181

Hört jetzt den Schwank vom verrückten Reisfresser: Ein dummer Kerl kommt zum ersten mal

ins Haus seines Schwiegervaters.

स तत्र तण्डुलाञ्श्वश्र्वा पाकार्थं स्थापितान्सितान् । दृष्ट्वा भक्षयितुं तेषां मुष्टिं प्राक्षिपदानने ॥ १८२

sa tatra tandulaanshvashrvaa paakaartham sthaapitaansitaan |

drshtvaa bhakshayitum teshaam mushtim praakshipadaanane || 182

Dort sah er weiße Reiskörner, die seine Schwiegermutter zum Kochen bereitgelegt hatte.

Er warf sich eine Handvoll in den Mund, um sie zu essen.

तत्क्षणादागतायां च श्वश्र्वां मूर्खः स तण्डुलान् । नाशकत्तान्निगिरितुं न चाप्युद्गिरितुं ह्रिया ॥ १८३

tatkshanaadaagataayaam ca shvashrvaam muurkhah sa tandulaan | naashakattaannigiritum na caapyudgiritum hriyaa || 183

In dem Moment kommt die Schwiegermutter vorbei, der Trottel aber konnte die Reiskörner

weder runterschlucken, noch - das wäre gar zu peinlich – wieder ausspucken.

तत्पीनोच्छूनगल्लं च निरालापमवेत्य तम् । तद्रोगशङ्कयाहूय तच्छ्वश्रूः पतिमानयत् ॥ १८४

tatpiinocchuunagallam ca niraalaapamavetya tam | tadrogashankayaahuuya tacchvashruuh patimaanayat || 184

Als er mit davon bis zum Bersten geblähten Backen wortlos dastand,

wähnte die Schwiegermutter, er sei krank, und holte ihren Mann hinzu.

सोऽप्यालोक्य निनायाशु वैद्यं वैद्योऽप्यपाटयत् । शोफशङ्की हनुं तस्य मूढस्याक्रम्य मस्तकम् ॥ १८५

so’pyaalokya ninaayaashu vaidyam vaidyo’pyapaatayat | shophashankii hanum tasya muudhasyaakramya mastakam || 185

Ein Blick genügte und der rief sofort den Arzt herbei. Der fürchtete eine bösartige Geschwulst,

 griff sich den Kopf dieses Trottels und bog seinen Unterkiefer herab.

निर्ययुर्लोकहासेन समं तस्य च तण्डुलाः । इत्यकार्यं करोत्यज्ञो न च जानाति गूहितुम् ॥ १८६

niryayurlokahaasena samam tasya ca tandulaah | ityakaaryam karotyajno na ca jaanaati guuhitum || 186

Da fielen unter dem Gelächter der Leute die Reiskörner heraus. So ist es, wenn ein Ahnungsloser

etwas macht, was er nicht hätte tun dürfen, und dann nicht weiß, wie er’s verbergen soll.

केचिच्च दारका मूर्खा दृष्टदोहा गवादिषु । गर्दभं प्राप्य संरुध्य दोग्धुमारेभिरे रसात् ॥ १८७

kecicca daarakaa muurkhaa drshtadohaa gavaadishu | gardabham praapya samrudhya dogdhumaarebhire rasaat || 187

Ein paar Dorfbengel hatten beobachtet, wie Kühe, Schafe und Ziegen gemolken werden.

Sie packten sich einen Esel, fixierten ihn und begannen ihn hingebungsvoll zu melken.

कश्चिद्दुदोह कश्चिच्च क्षीरकुण्डमधारयत् । अहं प्रथमिकान्येषां पयः पातुमवर्तत ॥ १८८

kashciddudoha kashcicca kshiirakundamadhaarayat | aham prathamikaanyeshaam payah paatumavartata || 188

Einer molk, einer hielt den Milcheimer,

„Ich zuerst! Bei den anderen spritzt die Milch daneben!“ so stritten sie,

न च ते लेभिरे क्षीरं कुर्वन्तोऽपि परिश्रमम् । अवस्तुनि कृतक्लेशो मूर्खो यात्यवहास्यताम् ॥ १८९

na ca te lebhire kshiiram kurvanto’pi parishramam | avastuni krtaklesho muurkho yaatyavahaasyataam || 189

erhielten aber trotz aller Anstrengung keine Milch. Ein Dummer quält sich mit wertlosem Zeug

und fällt der Lächerlichkeit anheim.

कश्चिच्च देव मूर्खोऽभूद्विप्रपुत्रः पिता च तम् । सायं जगाद गन्तव्यो ग्रामः पुत्र त्वया प्रगे ॥ १९०

kashcicca deva muurkho’bhuudvipraputrah pitaa ca tam | saayam jagaada gantavyo graamah putra tvayaa prage || 190

Es war einmal ein beschränkter Priestersohn, o Gott!

Dem sagte der Vater eines Abends: „Morgen früh gehst du ins Dorf, mein Junge!“

श्रुत्वेत्यपृष्ट्वा कार्यं तं पितरं प्रातरेव सः । गत्वा वृथैव तं ग्रामं सायमागात्कृतश्रमः ॥ १९१

shrutvetyaprshtvaa kaaryam tam pitaram praatareva sah | gatvaa vrthaiva tam graamam saayamaagaatkrtashramah || 191

Der hatte zwar gehört, fragte den Vater aber nicht, was er da sollte. Also trabte er morgens los,

trieb sich den Tag im Dorf herum, und kehrte abends abgekämpft wieder heim.

ग्रामं गत्वाहमायात इत्याह पितरं च सः । गते त्वयि न किं सिद्धमिति चाह स तत्पिता ॥ १९२

graamam gatvaahamaayaata ityaaha pitaram ca sah | gate tvayi na kim siddhamiti caaha sa tatpitaa || 192

„Ich bin ins Dorf gegangen“, meldete er seinem Vater.

Der aber entgegnete: „Stimmt. Bloß erreicht hast du nichts.“

तदेति निरभिप्रायचेष्टितो लोकहास्यताम् । मूर्खोऽनुभवति क्लेशं न कार्यं कुरुते पुनः ॥ १९३

tadeti nirabhipraayaceshtito lokahaasyataam | muurkho’nubhavati klesham na kaaryam kurute punah || 193

Einer, der ohne Ziel agiert, wird zum Gespött der Leute.

Er unterzieht sich einiger Mühen, richtet aber nichts Gescheites aus.“

इत्याकर्ण्य कथां प्रधान्सचिवाच्छिक्षावतीं गोमुखादात्मानं च निवेद्य शक्तियशसः सम्प्राप्तिबद्धस्पृहम् । 

भूयिष्ठां च गतामवेत्य रजनीं वत्सेश्वरस्यात्मजो निद्रामुद्रितलोचनः स शयनं भेजे वयस्यैर्यतः ॥ १९४

ityaakarnya kathaam pradhaansacivaacchikshaavatiim gomukhaadaatmaanam ca nivedya shaktiyashasah sampraaptibaddhasprham | bhuuyishthaam ca gataamavetya rajaniim vatseshvarasyaatmajo nidraamudritalocanah sa shayanam bheje vayasyairyatah || 194

Nachdem der Prinz von Vatsa diese lehrreichen Erzählungen von seinem Premierminister Gomukha gehört hatte, gestand er sich ein, immer noch fest entschlossen zu sein, Shaktiyashas zu erobern. Er wußte den größten Teil der Nacht vergangen, schloss seine Augen im Schlaf, von den Gefährten fest gehalten auf dem Lager ruhend.

इति महाकविश्रीसोमदेवभट्टविरचिते कथासरित्सागरे शक्तियशोलम्बके सप्तमस्तरङ्गः ।

iti mahaakavishriisomadevabhattaviracite kathaasaritsaagare shaktiyasholambake saptamastarangah |

Das war die Siebte Welle im Buch Shaktiyashas im Weltmeer gespeist aus Strömen von Geschichten,

die der Dichterfürst Shrii Somadeva Bhatta verfasst hat.