॥ श्रीः ॥
महाकविश्रीसोमदेवभट्टविरचितः
|| shriih ||
mahaakavishriisomadevabhattaviracitah
Der von dem ehrenwerten Dichterfürsten Somadeva verfasste
कथासरित्सागरः kathaasaritsaagarah
Ozean aus Strömen von Erzählungen
शशाङ्कवती नाम द्वादशो लम्बकः ।
shashaankavatii naama dvaadasho lambakah |
Das Shashaankavatii genannte zwölfte Buch
इदं गुरुगिरीन्द्रजाप्रणयनमन्दरान्दोलनात्पुरा किल कथामृतं हरमुखाम्बुधेरुद्गतम् ।
प्रसह्य सरयन्ति ये विगतविघ्नलब्धर्द्धयो धुरं दधति वैबुधीं भुवि भवप्रसादेन ते ॥
idam gurugiriindrajaapranayanamandaraandolanaatpuraa kila kathaamrtam haramukhaambudherudgatam |
prasahya sar ayanti ye vigatavighnalabdharddhayodhuram dadhati vaibudhiim bhuvi bhavaprasaadena te ||
Dies ist der Nektar von Geschichten, der, wie man sagt, in Vorzeiten durch beharrliches Aufquirlen mit dem aus dem Fels gebrochenen Mandaraberg an die Oberfläche des Milchmeeres aufgestiegen war, von wo jene, zauberkräftig genug, Hindernisse verschwinden zu lassen, ihn an sich rissen und verschütteten, damit solche mit freundlichem Wesen die Klugheit auf der Erde einrammen.
प्रथमस्तरङ्गः । prathamastarangah | Die erste Welle, 1. Kapitel
अव्याद्वो विघ्नविध्वंसकीर्तिस्तम्भमिवोत्क्षिपन् । करं गणपतिः क्रीडालीनभृङ्गाक्षरावलिम् ॥ १
avyaadvo vighnavidhvamsakiirtistambhamivotkshipan | karam ganapatih kriidaaliinabhrngaaksharaavalim || 1
Möge Ganesha euch schützen, der im Spiel seinen Rüssel hochwirft, den ein ewiger Bienenschwarm umspielt, als wäre er eine Säule mit Schriftzeichen darauf, errichtet, die Zertrümmerung von Hindernissen durch ihn zu rühmen!
अरागमपि रागाढ्यरचनाचतुरं परम् । हरं नवनवाश्चर्यसर्गचित्रकरं नुमः ॥ २
araagamapi raagaadhyaracanaacaturam param | haram navanavaashcaryasargacitrakaram numah || 2
Wir beten Shiva an, der zwar frei ist von Leidenschaften, dafür aber umso gewandter in der Anwendung einer reichen Palette von Farben, diesen Maler, der immer wieder neue Wunder aus sich hervorbringt.
जितं स्मरशरैर्येषु पौष्पेष्वपि पतित्स्विह । वज्रादीन्यपि जायन्ते कुण्ठितान्येव तद्भृताम् ॥ ३
jitam smarasharairyeshu paushpeshvapi patitsviha | vajraadiinyapi jaayante kunthitaanyeva tadbhrtaam || 3
Siegreich sind des Liebesgottes Pfeile, die, wenn auch aus Blumen, hier niedergehen
und Donnerkeile und andere Waffen derer, die sie tragen, stumpf werden lassen.
एवं वत्सेश्वरसुतस्तां तां भार्यामवाप्य सः । नरवाहनदत्तोऽत्र कौशाम्ब्यामथ तस्थिवान् ॥ ४
evam vatseshvarasutastaam taam bhaaryaamavaapya sah | naravaahanadatto’tra kaushaambyaamatha tasthivaan || 4
Also lebte Naravahanadatta, Sohn des Königs von Vatsa,
mal der einen, mal der anderen Ehegattin beiliegend in Kaushambi.
बहुभार्योऽपि तामाद्यां दैवीं मदनमञ्चुकाम् । प्राणेभ्योऽप्यधिकां मेने रुक्मिणीमिव माधवः ॥ ५
bahubhaaryo’pi taamaadyaam daiviim madanamancukaam | praanebhyo’pyadhikaam mene rukminiimiva maadhavah || 5
Zwar hatte er viele Frauen, doch liebte er seine oberste Königin Madanamancukaa mehr als sein Leben,
so wie Krishna seine Rukmini vergötterte.
एकदा च निशि स्वप्ने नभसागत्य दिव्यया । कयापि कन्ययात्मानं ह्रियमाणं ददर्श सः ॥ ६
ekadaa ca nishi svapne nabhasaagatya divyayaa | kayaapi kanyayaatmaanam hriyamaanam dadarsha sah || 6
Eines Nachts aber sah er im Traum, wie ein göttliches Mädchen vom Himmel herbeikam und ihn zu sich nahm.
प्रबुद्धश्च महाशैलसानौ सच्छायपादपे । अपश्यत्स्थितमात्मानं तार्क्ष्यरत्नशिलातले ॥ ७
prabuddhashca mahaashailasaanau sacchaayapaadape | apashyatsthitamaatmaanam taarkshyaratnashilaatale || 7
Erwacht war er dann auf einem Gebirgskamm, mit schattigen Bäumen bestanden.
Er sah sich auf einem Felsvorsprung aus Smaragden stehen.
तां च कन्यां स्वपार्श्वस्था निशि द्योतितकाननाम् । ईक्षते स्म स्मरस्येव विश्वसम्मोहनौषधिम् ॥ ८
taam ca kanyaam svapaarshvasthaa nishi dyotitakaananaam | iikshate sma smarasyeva vishvasammohanaushadhim || 8
Neben sich erkennt er das Mädchen, wie es den nächtlichen Wald bescheint,
als sei sie des Liebesgottes Heilkraut, das alle in seinen Bann zieht.
अनयाहमिहानीत इति मत्वा च वीक्ष्य च । लज्जाविलम्बितेच्छां तां कृत्वा चालीकसुप्तकम् ॥ ९
anayaahamihaaniita iti matvaa ca viikshya ca | lajjaavilambitecchaam taam krtvaa caaliikasuptakam || 9
‚Sie hat mich hergebracht‘ dachte er und es schien ihm, als stünde ihre Scham der Lust im Wege.
Also stellte er sich schlafend.
प्रलपन्निव जिज्ञासुरेवं धूर्तोऽथ सोऽब्रवीत् । क्व त्वमालिङ्ग मामेहि प्रिये मदनमञ्चुके ॥ १०
pralapanniva jijnaasurevam dhuurto’tha so’braviit | kva tvamaalinga maamehi priyee madanamancuke || 10
Und um sie auf die Probe zu stellen, sagte er, gleichsam im Schlafe murmelnd:
„Wo bist du, liebe Madanamancuka? Komm und nimm mich in den Arm!“
तच्छ्रुत्वेव तदुद्घातात्स्मृत्वा निर्व्रीडयन्त्रणम् । रूपं तद्दयितायाः सा तस्याः कृत्वालिलिङ्ग तम् ॥ ११
tacchrutveva tadudghaataatsmrtvaa nirvriidayantranam | ruupam taddayitaayaah saa tasyaah krtvaalilinga tam || 11
Kaum hatte sie das gehört, merkte sie, was er da begonnen hatte.
Die Gestalt seiner Frau annehmend und schon frei von den Fesseln der Scham, umschlang sie ihn.
ततः स नेत्रे उन्मील्य दृष्ट्वा तां स्वप्रियाकृतिम् । अहो विज्ञानमित्युक्त्वा कण्ठे जग्राह सस्मितः ॥ १२
tatah sa netre unmiilya drshtvaa taam svapriyaakrtim | aho vijnaanamityuktvaa kanthe jagraaha sasmitah || 12
Da schlug er die Augen auf und erkannte in ihrer Gestalt seine Liebste.
„Wie klug du doch bist!“ flüsterte er und fiel ihr jauchzend um den Hals.
साथ हित्वा त्रपां रूपं स्वं प्रदर्श जगाद तम् । आर्यपुत्र गृहाणेमां मामिदानीं स्वयम्वराम् ॥ १३
saatha hitvaa trapaam ruupam svam pradarsha jagaada tam | aaryaputra grhaanemaam maamidaaniim svayamvaraam || 13
Da ließ sie jede Schüchternheit fahren, zeigte ihm ihre wahre Form und sprach zu ihm:
„Nimm mich, mein Ehegatte, die ich dich selbst längst erwählte!“
एवमुक्तवतीं तां च परिणिन्ये स कन्यकाम् । नरवाहनदत्तोऽत्र गान्धर्वविधिना तदा ॥ १४
evamuktavatiim taam ca parininye sa kanyakaam | naravaahanadatto’tra gaandharvavidhinaa tadaa || 14
Nachdem sie das gesagt hatte, vollzog Naravahanadatta die Hochzeit mit der Jungfer nach der Elfenmethode.
नीत्वाथ तत्र तां रात्रिं यथावत्स तया सह । प्रातस्तां दयितां युक्त्या कुलजिज्ञासयाभ्यधात् ॥ १५
niitvaatha tatra taam raatrim yathaavatsa tayaa saha | praatastaam dayitaam yuktyaa kulajijnaasayaabhyadhaat || 15
Nachdem er also die Nacht mit ihr verbracht hatte, schlug er ihr am Morgen danach,
mit dem Hintergedanken, mehr über ihre Familie zu erfahren, vor:
प्रिये शृणु कथामेतामपूर्वां कथयामि ते । ब्रह्मसिद्धिरिति क्वापि मुनिरासीत्तपोवने ॥ १६
priye shrnu kathaametaamapuurvaam kathayaami te | brahmasiddhiriti kvaapi muniraasiittapovane || 16
„Liebes, hör zu, ich erzähl dir eine phantastische Geschichte:
Einst lebte der Einsiedler Brahmasiddhi im Asketenhain.
तस्याश्रमसमीपे च योगसिद्धस्य सन्मुनेः । अभूच्छृगाली जरती गुहायां विहितास्पदा ॥ १७
tasyaashramasamiipe ca yogasiddhasya sanmuneh | abhuucchrgaalii jaratii guhaayaam vihitaaspadaa || 17
Mit seinen Yogaübungen erwarb der brave Mönch übernatürliche Kräfte.
Unweit seiner Einsiedelei hatte eine alte Schakalfähe eine Höhle bezogen.
तां दुर्दिने निराहारां भक्ष्यार्थं जातु निर्गताम् । वशाविश्लेषसोन्मादो हन्तुमागाद्वनद्विपः ॥ १८
taam durdine niraahaaraam bhakshyaartham jaatu nirgataam | vashaavishleshasonmaado hantumaagaadvanadvipah || 18
Weil sie des Unwetters wegen lange nichts mehr gegessen hatte, schlich sie auf der Suche nach etwas Essbarem nach draußen. Da kam ein Waldelefant - nach dem Verlust seiner Gefährtin übelgelaunt - sie zu zertrampeln.
तद्दृष्ट्वा स मुनिर्ज्ञानी कृपालुस्तां शृगालिकाम् । परेण करिणीं चक्रेऽनुग्रहायैतयोर्द्वयोः ॥ १९
taddrshtvaa sa munirjnaanii krpaalustaam shrigaalikaam | parena kariniim cakre’nugrahaayaitayordvayoh || 19
Das sah der sowohl zaubermächtige als auch mitleidvolle Einsiedler und verwandelte
die Schakalin in eine Elefantenkuh, womit er beiden einen Gefallen tat.
ततः स हस्ती तां दृष्ट्वा करेणुं शान्तवैकृतः । अनुरक्तोऽभवत्तस्यां सापि मृत्योरमुच्यत ॥ २०
tatah sa hastii taam drshtvaa karenum shaantavaikrtah | anurakto’bhavattasyaam saapi mrtyoramucyata || 20
Als der Elefantenbulle die Elefantin sah, wurde er friedlich.
Er verliebte sich sogleich in sie, wodurch sie dem Tode entrann.
ततो भ्रमंस्तया साकं स गजो जातु तत्कृते । प्राविशत्पद्ममानेतुं शरत्पङ्काकुलं सरः ॥ २१
tato bhramamstayaa saakam sa gajo jaatu tatkrte | praavishatpadmamaanetum sharatpankaakulam sarah || 21
Danach wanderte er mit der Schakalin umher, die er ja verwandelt hatte. Irgendwann stieg er in einen
mit herbstlichem Schlamm gefüllten See, um einen Lotus für sie zu pflücken.
ममज्ज तत्र पङ्कान्तर्न शशाक विचेष्टितुम् । तस्थौ कुलिशनिर्लूनपक्षो भ्रष्ट इवाचलः ॥ २२
mamajja tatra pankaantarna shashaaka viceshtitum | tasthau kulishanirluunapaksho bhrashta ivaacalah || 22
Immer tiefer im Morast versinkend, konnte er sich nicht mehr rühren. Er steckte fest wie ein gefallener Fels,
dem Indra mit dem Donnerkeil die Flügel gestutzt hatte.
दृष्ट्वा तथावसन्नं तं सा शृगलीकरेणुका । तदैवान्यं समाश्रित्य वारणं क्वाप्यगात्ततः ॥ २३
drshtvaa tathaavasannam tam saa shrgaliikarenukaa | tadaivaanyam samaashritya vaaranam kvaapyagaattatah || 23
Als die Elefantin, zuvor ein Schakal, ihn versinken sah,
rannte sie zu einem anderen Elefanten und trabte mit dem davon.
तावच्च पूर्वविश्लिष्टा करिणी तस्य सा निजा । अन्विष्यन्ती गजस्यागात्तं प्रदेशं विधेर्वशात् ॥ २४
taavacca puurvavishlishtaa karinii tasya saa nijaa | anvishyantii gajasyaagaattam pradesham vidhervashaat || 24
Unterdessen war dem Willen des Schicksals gemäß seine zuvor abhanden gekommene Elefantenkuh
auf der Suche nach ihm auf sein Terrain gelangt.
सा भद्रजातिर्दृष्ट्वैव ग्रस्तं पङ्केन तं पतिम् । अनुसर्तुं सरःपङ्कं तमेव प्राविशत्तदा ॥ २५
saa bhadrajaatirdrshtvaiva grastam pankena tam patim | anusartum sarahpankam tameva praavishattadaa || 25
Das edle Wesen sah ihren dort vom Schlamm erfassten Gatten und folgte ihm in den Morast des Wasserlochs.
तत्काले स मुनिर्ब्रह्मसिद्धिस्तेनागतः पथा । शिष्ययुक्तस्तदालोक्य बभूव करुणान्वितः ॥ २६
tatkaale sa munirbrahmasiddhistenaagatah pathaa | shishyayuktastadaalokya babhuuva karunaanvitah || 26
In dem Moment kam der Weise Brahmasiddhi mit seinen Schülern des Wegs.
Er sah die Szene und wurde von Mitleid ergriffen.
उद्धारयामास च तौ वशानागौ महातपाः । शिष्यैर्वरोद्भूतबलैः सरःपङ्कान्तरात्ततः ॥ २७
uddhaarayaamaasa ca tau vashaanaagau mahaatapaah | shishyairvarodbhuutabalaih sarahpankaantaraattatah || 27
Da ließ der mächtige Weise seine Schüler wahre Wunderkräfte entfalten,
und zusammen zogen sie die beiden hilflosen Rüsseltiere aus dem Sumpf.
ततस्तस्मिन्मुनौ दम्पती तौ वशागजौ । मृत्योर्वियोगाच्चोत्तीर्णौ यथाकामं विजह्रतुः ॥ २८
tatastasminmunau dampatii tau vashaagajau | mrtyorviyogaaccottiirnau yathaakaamam vijahratuh || 28
Nachdem der Weise das Elefantenehepaar aus Tod und Trennung befreit hatte,
wanderten die beiden munter weiter.
एवमुत्तमजन्मानस्तिर्यञ्चोऽप्यापदि प्रिये । प्रभुं नोज्झन्ति मित्रं वा तारयन्ति ततः पुनः ॥ २९
evamuttamajanmaanastiryanco’pyaapadi priye | prabhum nojjhanti mitram vaa taarayanti tatah punah || 29
Du siehst, meine Liebe, daß sogar Tiere, so sie zu Höherem geboren sind,
ihren Herrn oder Gefährten in der Not nicht im Stich lassen, sondern ihn sogar daraus erretten.
हीनजात्युद्भवा ये तु तेषां स्पृशति नाशयम् । कदाचिदपि सत्त्वं वा स्नेहो वा चञ्चलात्मनाम् ॥ ३०
hiinajaatyudbhavaa ye tu teshaam sprshati naashayam | kadaacidapi sattvam vaa sneho vaa cancalaatmanaam || 30
Die aber niederer Geburt entstammen – deren Herz wird ihres unbeständigen Wesens halber
niemals von Edelmut oder gar Liebe angerührt.“
एतद्वत्सेश्वरसुताच्छ्रुत्वा सा दिव्यकन्यका । तमुवाचैवमेवैतत्संशयो नात्र विद्यते ॥ ३१
etadvatseshvarasutaacchrutvaa saa divyakanyakaa | tamuvaacaivamevaitatsamshayo naatra vidyate || 31
Als die himmlische Jungfrau das vom Sohn des Königs von Vatsa hörte, sagte sie:
„Daran kann es gar keinen Zweifel geben!
अभिप्रायश्च विज्ञातो मयैवं वादिनस्तव । तदिमामपि मत्तस्त्वमार्यपुत्र कथां शृणु ॥ ३२
abhipraayashca vijnaato mayaivam vaadinastava | tadimaamapi mattastvamaaryaputra kathaam shrnu || 32
Doch ist mir die Absicht klar, mit der du gesprochen hast.
Hör dir dafür diese Geschichte von mir an, lieber Edelmann:
शूरदत्ताभिधानोऽभूत्कान्यकुब्जे द्विजोत्तमः । महीपतेर्बाहुशक्तेर्मान्यो ग्रामशतेश्वरः ॥ ३३
shuuradattaabhidhaano’bhuutkaanyakubje dvijottamah | mahiipaterbaahushaktermaanyo graamashateshvarah || 33
In Kaanyakubja lebte der treffliche Brahmane Shuuradatta.
Von König Baahushakti geschätzt, war er Herr über Hundert Dörfer.
भार्या वसुमती नाम तस्यासीत्पतिदेवता । तस्यां स वामदत्ताख्यं भव्यं पुत्रमजीजनत् ॥ ३४
bhaaryaa vasumatii naama tasyaasiitpatidevataa | tasyaam sa vaamadattaakhyam bhavyam putramajiijanat || 34
Seine Frau war die gattentreue Vasumati. Mit der zeugte er Vaamadatta, seinen stattlichen Sohn.
स वामदत्तो नचिरात्सर्वविद्यासु शिक्षितः । भार्यां शशिप्रभां नाम परिणिन्ये पितृप्रियः ॥ ३५
sa vaamadatto naciraatsarvavidyaasu shikshitah | bhaaryaam shashiprabhaam naama parininye pitrpriyah || 35
Dieser Vaamadatta hatte als Liebling seines Vaters bald alle Wissenschaften gelernt
und nahm eine gewisse Shashiprabhaa Mondglanz zur Frau.
कालेन पितरि स्वर्गं भार्ययानुगते गते । प्रावर्तत च गार्हस्थ्ये स तया भार्यया सह ॥ ३६
kaalena pitari svargam bhaaryayaanugate gate | praavartata ca gaarhasthye sa tayaa bhaaryayaa saha || 36
Als für seinen Vater die Zeit kam, in den Himmel zu fahren, ging seine Frau mit ihm.
Er selbst führte mit seiner Frau ein Haushälterleben.
सा च तस्याभवद्भार्या स्वेच्छाचारिण्यजानतः । दैवात्कुतश्चित्सम्प्राप्तशाकिनीसिद्धिसंवरा ॥ ३७
saa ca tasyaabhavadbhaaryaa svecchaacaarinyajaanatah | daivaatkutashcitsampraaptashaakiniisiddhisamvaraa || 37
Die aber ging, ohne daß er davon wußte, ihren eigenen Vorlieben nach.
Und so kam es, daß sie zu einer von Zauberkraft besessenen Hexe wurde.
एकदा राजसेवार्थं स्थितस्तत्कटके च सः । गृहादेत्य पितृव्येन निजेन जगदे रहः ॥ ३८
ekadaa raajasevaartham sthitastatkatake ca sah | grhaadetya pitrvyena nijena jagade rahah || 38
Einmal hielt er sich, um beim König Dienst zu tun, in dessen Feldlager auf.
Da trat sein väterlicher Onkel aus seinem Zelt hervor und sprach hinter vorgehaltener Hand zu ihm:
नष्टमस्मत्कुलं पुत्र यतो भार्या मया तव । दृष्टा महिषपालेन त्वदीयेनैव संगता ॥ ३९
nashtamasmatkulam putra yato bhaaryaa mayaa tava | drshtaa mahishapaalena tvadiiyenaiva samgataa || 39
„Unsere Familie ist am Boden zerstört, mein Junge, nachdem ich gesehen habe,
wie deine Frau sich sogar schon mit deinem Büffelhirten rumtreibt!“
एतत्पितृव्यादाकर्ण्य कटके तं निवेश्य च । स वामदत्तः खड्गैकसखः स्वगृहमाययौ ॥ ४०
etatpitrvyaadaakarnya katake tam niveshya ca | sa vaamadattah khadgaikasakhah svagrhamaayayau || 40
Als Vaamadatta seinen Onkel das sagen hörte, ließ er sich im Feldlager von ihm vertreten
und ritt – mit seinem Schwert als einzigem Freund – zu sich nach Hause zurück.
तत्र गुप्तं स्थितो यावत्पुष्पारामे प्रविश्य सः । नक्तमागात्स तत्रैव तावन्महिषपालकः ॥ ४१
tatra guptam sthito yaavatpushpaaraame pravishya sah | naktamaagaatsa tatraiva taavanmahishapaalakah || 41
Dort hielt er sich im Blumenbeet versteckt. In der Nacht schlich auch schon der Büffelhirt herbei.
क्षणाच्च तमुपागात्सा तत्रोपपतिमुत्सुका । तद्भार्या विविधाहारहस्ता महिषपालकम् ॥ ४२
kshanaacca tamupaagaatsaa tatropapatimutsukaa | tadbhaaryaa vividhaahaarahastaa mahishapaalakam || 42
Bald trat, mit reichlich Stärkung in der Hand, auch seine Frau hinzu,
die schon nach ihrem Verehrer, dem Rinderhirten, gierte.
ततो भुक्तवता तेन साकं सा शयनं ययौ । तद्दृष्ट्वा वामदत्तोऽसौ सोऽभ्यधावदुदायुधः ॥ ४३
tato bhuktavataa tena saakam saa shayanam yayau | taddrshtvaa vaamadatto’sau so’bhyadhaavadudaayudhah || 43
Nachdem der gegessen hatte, suchte sie mit ihm gemeinsam das Ruhelager auf.
Als Vamadatta das sah, stürzte er mit gezücktem Schwert hinzu
आः पापौ गच्छथः क्वेति वदतस्तस्य गेहिनी । सा दृष्ट्वोत्थाय धिग्जाल्मेत्युक्त्वा धूलिं मुखे न्यधात् ॥ ४४
aah paapau gacchathah kveti vadatastasya gehinii | saa drshtvotthaaya dhigjaalmetyuktvaa dhuulim mukhe nyadhaat || 44
und schrie: „Heda, ihr Schelme! Wo wollt ihr hin?“ Als sein Eheweib ihn sah,
erhob sie sich und schrie zurück: „Weiche Wicht!“ und warf ihm Staub ins Gesicht.
तदा स मानुषोऽप्याशु महिषः समपद्यत । वामदत्तः स्मृतित्वस्य तद्भावे न व्यलुप्यत ॥ ४५
tadaa sa maanusho’pyaashu mahishah samapadyata | vaamadattah smrtitvasya tadbhaave na vyalupyata || 45
Damit wurde Vamadatta augenblicklich zum Büffel. Doch hatte er in diesem Zustand
seine menschliche Erinnerung nicht verloren.
ततो महिषमध्ये सा निक्षिप्य लगुडैः शठा । भार्या महिषपालेन ताडयामास तेन तम् ॥ ४६
tato mahishamadhye saa nikshipya lagudaih shathaa | bhaaryaa mahishapaalena taadayaamaasa tena tam || 46
Dann steckte die schurkische Ehegattin ihn in eine Büffelherde,
wo sie und der Rinderhirt ihn wieder und wieder mit Knüppeln schlugen.
तदैव तं च कस्यापि वणिजो महिषार्थिनः । विक्रीणीते स्म सा क्रूरा तिर्यक्त्वविवशीकृतम् ॥ ४७
tadaiva tam ca kasyaapi vanijo mahishaarthinah | vikriiniite sma saa kruuraa tiryaktvavivashiikrtam || 47
Später verkaufte die Grausame ihn in seinem hilflosen Tierzustand
An einen Viehhändler, der einen Büffel brauchte.
तेनारोपितभारोऽथ महिषीभावपीडितः । स वामदत्तो नीतोऽभूद्ग्रामं गङ्गासमीपगम् ॥ ४८
tenaaropitabhaaro’tha mahishiibhaavapiiditah | sa vaamadatto niito’bhuudgraamam gangaasamiipagam || 48
Der lud Vamadatta schwere Lasten auf, sodaß er unter seinem Büffeldasein sehr zu leiden hatte,
und führte ihn in ein Dorf nah am Ganges gelegen.
विश्वस्तस्य गृहे भार्या सुदुर्वृत्ताप्यतर्किता । कक्षान्तरप्रविष्टेव भुजगी कस्य शर्मणे ॥ ४९
vishvastasya grhe bhaaryaa sudurvrttaapyatarkitaa | kakshaantarapravishteva bhujagii kasya sharmane || 49
‚Da erscheint die niederträchtige Ehefrau unerwartet im Haus eines Vertrauensseligen.
Die ist wie eine in den Hof schleichende Schlange wohl kaum zu seiner Sicherheit da‘
इति तं चिन्तयन्तं च तत्रोद्बाष्पं सुदुःखितम् । भारक्लेशास्थिशेषाङ्गमपश्यत्कापि योगिनी ॥ ५०
iti tam cintayantam ca tatrodbaashpam suduhkhitam | bhaarakleshaasthisheshaangamapashyatkaapi yoginii || 50
Wie er daran dachte, weinte er in seiner Qual bittere Tränen.
Vom Lastenschleppen nur noch Haut und Knochen – so fand ihn eine gute Zauberin.
सा बुद्ध्वा ज्ञानतः सर्वं तद्वृत्तान्तं कृपाकुला । मन्त्रतोयेन सिक्त्वा तं महिषत्वादमोचयत् ॥ ५१
saa buddhvaa jnaanatah sarvam tadvrttaantam krpaakulaa | mantratoyena siktvaa tam mahishatvaadamocayat || 51
Als Hellseherin wußte sie, was er alles durchgemacht hatte, und fühlte mit ihm.
Sie besprenkelte ihn mit besprochenem Wasser und erlöste ihn so von seinem Büffeldasein.
प्राप्तमानुषरूपाय सैव नीत्वा निजं गृहम् । तस्मै कान्तिमतीं नाम कन्यां दुहितरं ददौ ॥ ५२
praaptamaanusharuupaaya saiva niitvaa nijam grham | tasmai kaantimatiim naama kanyaam duhitaram dadau || 52
Nachdem er Menschenform erlangt und sie ihn mit zu sich nach Hause genommen hatte,
gab sie ihm ihre Tochter, die jungfräuliche Kaantimati, zur Seite.
एभिराहत्य दुर्भार्यामाद्यां तां वडवां कुरु । इत्युक्त्वा प्रददौ चास्मै सर्षपानभिमन्त्रितान् ॥ ५३
ebhiraahatya durbhaaryaamaadyaam taam vadavaam kuru | ityuktvaa pradadau caasmai sarshapaanabhimantritaan || 53
Dann besprach sie ein paar Senfkörner und reichte sie ihm mit den Worten:
„Die streust du deinem Hexenweib ins Gesicht und machst sie zur Stute!“
ततः स तां कान्तिमतीं भार्यामादाय नूतनाम् । स्वगृहं वामदत्तस्तदाजगाम ससर्षपः ॥ ५४
tatah sa taam kaantimatiim bhaaryaamaadaaya nuutanaam | svagrham vaamadattastadaajagaama sasarshapah || 54
Da nahm Vaamadatta seine junge Frau Kaantimati und ritt mit den Senfkörnern zu sich nach Hause zurück.
हत्वा महिषपालं तं तत्र कृत्वा च सर्षपैः । वडवामाद्यभार्यां तां शालाबद्धां व्यधत्त सः ॥ ५५
hatvaa mahishapaalam tam tatra krtvaa ca sarshapaih |
vadavaamaadyabhaaryaam taam shaalaabaddhaam vyadhatta sah || 55
Dort tötete er den Büffelhirten und machte seine untreue Gattin mit den Senfkörnern zur Stute.
Die band er dann im Stall fest.
दत्त्वा च प्रत्यहं तस्यै लगुडाहतिसप्तकम् । स चक्रे भोजनं बद्धप्रतिज्ञो वैरशुद्धये ॥ ५६
dattvaa ca pratyaham tasyai lagudaahatisaptakam | sa cakre bhojanam baddhapratijno vairashuddhaye || 56
Jeden Tag versetzte er ihr sieben Stockschläge bevor er sich etwas zu essen machte.
Diese Vergeltungsmaßnahme hatte er sich geschworen, und an die hielt er sich.
एवं तत्र स्थितस्यास्य कान्तिमत्या समं पुनः । भार्यया वामदत्तस्य कोऽप्यागादतिथिर्गृहे ॥ ५७
evam tatra sthitasyaasya kaantimatyaa samam punah | bhaaryayaa vaamadattasya ko’pyaagaadatithirgrhe || 57
So lebte Vaamadatta dort mit seiner Frau Kaantimati – bis eines Tages ein Gast vor der Tür stand.
भोक्तुं तस्मिन्प्रवृत्ते च सोऽभुक्त्वा निर्ययौ द्रुतम् । वामदत्तः स्मृतादत्तकुभार्यालगुडाहतिः ॥ ५८
bhoktum tasminpravrtte ca so’bhuktvaa niryayau drutam | vaamadattah smrtaadattakubhaaryaalagudaahatih || 58
Sie wollten gerade anfangen zu essen, als Vamadatta, ohne einen Bissen gatan zu haben, aufsprang und rauslief.
Ihm war eingefallen, daß er seiner boshaften Gattin noch ihre Stockschläge verabreichen mußte.
दत्त्वा च तस्यै वडवारूपायै लगुडाहतीः । नियतास्ताः प्रविश्यात्र बुभुजे जातनिर्वृतिः ॥ ५९
dattvaa ca tasyai vadavaaruupaayai lagudaahatiih | niyataastaah pravishyaatra bubhuje jaatanirvrtih || 59
Also verpasste er ihr in ihrer Stutenform die vorgesehene Tracht Prügel.
Danach kam er wieder herein und aß ganz seelenruhig.
ततोऽतिथिर्विस्मितः स तं पप्रच्छ सकौतुकः । त्यक्ताहारः क्व यातोऽभूत्सम्भ्रमेण भवानिति ॥ ६०
tato’tithirvismitah sa tam papraccha sakautukah | tyaktaahaarah kva yaato’bhuutsambhramena bhavaaniti || 60
Da wunderte sich der Gast und fragte ihn angelegentlich:
„Wohin ist der Gevatter denn so übereilt verschwunden, ohne etwas gegessen zu haben?“
ततः स वामदत्तोऽत्र तस्मायतिथयेऽब्रवीत् । तमा मूलात्स्ववृत्तान्तमथ सोऽपि तमभ्यधात् ॥ ६१
tatah sa vaamadatto’tra tasmaayatithaye’braviit | tamaa muulaatsvavrttaantamatha so’pi tamabhyadhaat || 61
Da erzählte Vaamadatta seinem Gast die ganze Geschichte von Anfang an.
दुर्ग्रहेण किमेतेन पशुत्वं ते हृतं यया । तामेवाराध्य स्वश्वश्रूं प्रकर्षं कंचिदाहर ॥ ६२
durgrahena kimetena pashutvam te hrtam yayaa | taamevaaraadhya svashvashruum prakarsham kamcidaahara || 62
„Was willst du mit dem Racheritual erreichen? Beeindrucke lieber deine Schwiegermutter,
die deinen Tierzustand von dir nahm, und zieh daraus einen Vorteil für dich!“
इत्युक्तोऽतिथिना तेन वामदत्तस्तथेति तत् । श्रद्धाय सोऽतिथिं प्रातः सत्कृत्य विससर्ज तम् ॥ ६३
ityukto’tithinaa tena vaamadattastatheti tat | shraddhaaya so’tithim praatah satkrtya visasarja tam || 63
Dieser Ansage seines Gastes konnte Vaamadatta nur vertrauensvoll zustimmen.
Am Morgen darauf entließ er ihn mit den üblichen Aufmerksamkeiten.
अथाकस्माद्गृहायातां श्वश्रूं तां सिद्धयोगिनीम् । अनुग्रहार्थी सोऽभ्यर्च्य प्रार्थयामास यत्नतः ॥ ६४
athaakasmaadgrhaayaataam shvashruum taam siddhayoginiim | anugrahaarthii so’bhyarcya praarthayaamaasa yatnatah || 64
Da betrat überraschend seine Schwiegermutter das Haus,
und er bat die gute Zauberin immer wieder inständig um einen Gefallen.
साथ योगेश्वरी तस्मै सभार्याय यथाविधि । कालसंकर्षिणीं विद्यां दीक्षापूर्वमुपादिशत् ॥ ६५
saatha yogeshvarii tasmai sabhaaryaaya yathaavidhi | kaalasamkarshiniim vidyaam diikshaapuurvamupaadishat || 65
Schließlich unterrichtete die Zaubermeisterin ihn und seine Frau den Regeln gemäß
in dem die Zeit zusammenziehenden, das Leben verlängernden Wissen samt Einführungsritualen.
ततः श्रीपर्वतं गत्वा स विद्यां तामसाधयत् । सा च सिद्धा सती साक्षात्तस्मै खड्गोत्तमं ददौ ॥ ६६
tatah shriiparvatam gatvaa sa vidyaam taamasaadhayat | saa ca siddhaa satii saakshaattasmai khadgottamam dadau || 66
Danach erklomm er den Prachtfels und beschwor sein Wissen. Die Zauberkraft, nunmehr vollendet,
offenbarte sich und schenkte ihm ein Wunderschwert.
प्राप्तखड्गश्च सम्पन्नः स तया भार्यया सह । कान्तिमत्या कृती वामदत्तो विद्याधरोत्तमः ॥ ६७
praaptakhadgashca sampannah sa tayaa bhaaryayaa saha | kaantimatyaa krtii vaamadatto vidyaadharottamah || 67
Mit dem Schwert versehen wurden der erfolgreiche Vaamadatta und seine Frau Kaantimatii glänzende Vidyaadharas.
ततो रजतकूटाख्ये शृङ्गे मलयभूभृतः । कृतं पुरवरं तेन निजसिद्धिप्रभावतः ॥ ६८
tato rajatakuutaakhye shrnge malayabhuubhrtah | krtam puravaram tena nijasiddhiprabhaavatah || 68
Dann errichtete er in den Malayabergen auf einem „Silberhorn“ genannten Gipfel
kraft seiner magischen Fähigkeiten eine richtige Stadt.
ततो विद्याधरेन्द्रस्य तत्र कालेन कन्यका । तस्यां पत्न्यां समुत्पन्ना नाम्ना ललितलोचना ॥ ६९
tato vidyaadharendrasya tatra kaalena kanyakaa | tasyaam patnyaam samutpannaa naamnaa lalitalocanaa || 69
Hier gebar die Frau dieses Herrschers über die Vidyaadharas ihm zu gegebener Zeit ein Mädchen,
das sie ihrer sanften Augen wegen „Lalitalocanaa“ nannten.
जातमात्रैव या विद्याधरसच्चक्रवर्तिनः । भार्या भवित्री निर्दिष्टा गगनोद्भूतया गिरा ॥ ७०
jaatamaatraiva yaa vidyaadharasaccakravartinah | bhaaryaa bhavitrii nirdishtaa gaganodbhuutayaa giraa || 70
Schon im Moment ihrer Geburt prophezeite eine Stimme vom Himmel,
daß ihr bestimmt sei, die Gattin des Kaisers der Vidyaadharas zu werden.
तामार्यपुत्र मां विद्धि विदितार्थां स्वविद्यया । अनुरक्तां तवानेत्रीमस्मिन्स्वे मलयाचले ॥ ७१
taamaaryaputra maam viddhi viditaarthaam svavidyayaa | anuraktaam tavaanetriimasminsve malayaacale || 71
Wisse, mein Ehegatte, diese bin ich! Durch mein geheimes Wissen kenne ich meine Bestimmung,
und weil ich in dich verliebt bin, habe ich dich hierher in meine Malayaberge geführt.“
इत्याख्यातकुलां तां बुद्ध्वा विद्याधरीं स बहु मेने ।नरवाहनदत्तोऽथ प्रीतमना ललितलोचनां भार्याम् ॥ ७२
ityaakhyaatakulaam taam buddhvaa vidyaadhariim sa bahu mene |
naravaahanadatto’tha priitamanaa lalitalocanaam bhaaryaam || 72
So hatte Naravahanadatta ihre Abstammung erfahren und empfand große Achtung
vor der Vidyaadharii Lalitalocanaa, die er alsbald als Ehefrau in sein liebendes Herz schloss.
आस्त च तत्र तया सह सम्प्रति तं चास्य वत्सराजाद्याः ।रत्नप्रभादिविध्याविभवाद्वृत्तान्तमधिजग्मुः ॥ ७३
aasta ca tatra tayaa saha samprati tam caasya vatsaraajaadyaah |
ratnaprabhaadividhyaavibhavaadvrttaantamadhijagmuh || 73
Der König von Vatsa und die anderen wußten sofort, daß er dort mit ihr zusammenlebte,
denn Ratnaprabhaa und die anderen Frauen hatten das mächtige magische Wissen.
Ende des ersten Kapitels
