Kath. Kap. 4 Upakoshas Truhe; Indradattas verlorene Seele

चतुर्तस्तरङ्गः caturtastarangah Die vierte Welle, Kapitel 4

इत्याख्याय कथां मध्ये विन्ध्यान्तः काणभूतये । 

पुनर्वररुचिस्तस्मै प्रकृतार्थमवर्णयत् ॥ १

ityaakhyaaya kathaam madhye vindhyaantah kaanabhuutaye | 

punarvararucistasmai prakrtaarthamavarnayat || 1

Nachdem er Kanabhuti die Episode mitten im Vindhyawald erzählt hatte,

nahm Vararuci die eigentliche Geschichte wieder auf:

एवं व्याडीन्द्रदत्ताभ्यां सह तत्र वसन्क्रमात् । 

प्राप्तोऽहं सर्वविद्यानां पारमुत्क्रान्तशैशवः ॥ २

evam vyaadiindradattaabhyaam saha tatra vasankramaat | 

praapto’ham sarvavidyaanaam paaramutkraantashaishavah || 2

„Während ich dort also mit Vyadi und Indradatta lebte, erwarb ich allmählich Vollendung in allen Wissenschaften und ließ so meine Kindheit zurück.

इन्द्रोत्सवं कदाचिच्च प्रेक्षितुं निर्गता वयम् । 

कन्यामेकामपश्याम कामस्यास्त्रमसायकम् ॥ ३

indrotsavam kadaacicca prekshitum nirgataa vayam | 

kanyaamekaamapashyaama kaamasyaastramasaayakam || 3

Einmal sind wir uns das Indrafestival ansehen gegangen, und erblickten dieses Mädchen, des Liebesgottes ganze Waffenkammer, nicht nur ein Pfeil.

इन्द्रदत्तो मया पृष्टस्ततः केयं भवेदिति । उपवर्षसुता सेयमुपकोशेति सोऽब्रवीत् ॥ ४

indradatto mayaa prshtastatah keyam bhavediti | upavarshasutaa seyamupakosheti so’braviit || 4

Also fragte ich Indradatta: „Wer ist das?“ „Upavarshas Tochter Upakosha“, sagte er.

सा सखीभिश्च मां ज्ञात्वा प्रीतिपेशलया दृशा । 

कर्षन्ती मन्मनः कृच्छ्रादगच्छद्भवनं निजम् ॥ ५

saa sakhiibhishca maam jnaatvaa priitipeshalayaa drshaa |

 karshantii manmanah krcchraadagacchadbhavanam nijam || 5

Auch sie erfuhr von ihren Gefährtinnen, wer ich war, und zog mein Herz mit einem liebevollen Seitenblick hinter sich her, während sie selbst nur widerwillig zu sich nach Hause ging,

पूर्णचन्द्रमुखी नीलनीरजोत्तमलोचना । मृणालनालललितभुजा पीनस्तनोज्ज्वला ॥ ६

puurnacandramukhii niilaniirajottamalocanaa | mrnaalanaalalalitabhujaa piinastanojjvalaa || 6

Sie, mit einem Antlitz wie Vollmondschein, mit Augen von tiefem Lotusblau,

die Arme anmutig rankende Seerosenhalme, die drallen Brüste wohlgeformt,

कम्बुकण्ठी प्रवालाभरदनच्छदशोभिनी । स्मरभूपतिसौन्दर्यमन्दिरेवेन्दिरापरा ॥ ७

kambukanthii pravaalaabharadanacchadashobhinii | smarabhuupatisaundaryamandirevendiraaparaa || 7

der Hals mit drei Glücksfältchen geziert, Lippen wie Korallen schimmernd,

des Liebesgottkönigs zweite Lakshmi gleichsam im Tempel ihrer Schönheit erstrahlend.

ततः कामशरापातनिर्भिन्ने हृदये न मे । निशितस्यामभून्निद्रा तद्बिम्बोष्ठपिपासया ॥ ८

tatah kaamasharaapaatanirbhinne hrdaye na me | nishitasyaamabhuunnidraa tadbimboshthapipaasayaa || 8

Da ward mein Herz von Kamas Pfeil getroffen so durchbohrt, dass ich in dieser Nacht keinen Schlaf mehr fand, da mich nach ihren roten Kirschlippen dürstete.

कथंचिल्लब्धनिद्रोऽहमपश्यं रजनीक्षये । 

शुक्लाम्बरधरां दिव्यां स्त्रियं सा मामभाषत ॥ ९

kathamcillabdhanidro’hamapashyam rajaniikshaye | 

shuklaambaradharaam divyaam striyam saa maamabhaashata || 9

Irgendwann schlief ich doch ein und sah gegen Ende der Nacht diese

weißgekleidete himmlische Frau. Sie sprach zu mir:

पूर्वभार्योपकोशा ते गुणज्ञा नापरं पतिम् । 

कंचिदिच्छत्यतश्चिन्ता पुत्र कार्यात्र न त्वया ॥ १०

puurvabhaaryopakoshaa te gunajnaa naaparam patim | 

kamcidicchatyatashcintaa putra kaaryaatra na tvayaa || 10

„Früher schon war Upakosha dein Weib. Sie kennt ihren Wert und will auch jetzt keinen anderen Mann. Was das angeht, Sohn, brauchst du dir keine Sorgen zu machen.

अहं सदा शरीरान्तर्वासिनी ते सरस्वती । 

त्वद्दुःखं मोत्सहे द्रष्टुमित्युक्त्वान्तर्हिताभवत् ॥ ११

aham sadaa shariiraantarvaasinii te sarasvatii | tvadduhkham motsahe drashtumityuktvaantarhitaabhavat || 11

Ich bin Sarasvati und lebe schon immer in deiner Person.

Deine Qual war nicht mehr mitanzusehen.“ Mit diesen Worten zog sie sich zurück.

ततः प्रबुद्धो जातास्थो गत्वातिष्ठमहं शनैः । दयितामन्दिरासन्नबालचूततरोरधः ॥ १२

tatah prabuddho jaataastho gatvaatishthamaham shanaih | dayitaamandiraasannabaalacuutataroradhah || 12

Da erwachte ich, faßte mir ein Herz und ging, alle paar Schritte innehaltend,

zum Haus der Geliebten, wo ich mich zu Füßen eines jungen Mangobaumes niederließ.

अथागत्य समाख्यातं तत्सख्या मन्निबन्धनम् । 

उद्गाढमुपकोशाया नवानङ्गविजृम्भितम् ॥ १३

athaagatya samaakhyaatam tatsakhyaa mannibandhanam | 

udgaadhamupakoshaayaa navaanangavijrmbhitam || 13

Da kam ihre Freundin und erklärte mir, dass Upakosha infolge

einer jähen Leidenschaft sich zu mir hingezogen fühle.

ततोहं द्विगुणीभूततापस्तामेवमब्रवम् । 

अदत्तां गुरुभिः स्वेच्छमुपकोशां कथं भजे ॥ १४

tato’ham dviguniibhuutataapastaamevamabravam |

 adattaam gurubhih svecchamupakoshaam katham bhaje || 14

Worauf ich, nunmehr zweifach leidend, ausrief: „Wie soll ich denn Upakosha gewinnen, wenn ihre Eltern sie mir nicht freiwillig zur Frau geben?

वरं हि मृत्युर्नाकीर्तिस्तत्सखीहृदयं तव । 

गुरुभिर्यदि बुध्येत तत्कदाचिच्छिवं भवेत् ॥ १५

varam hi mrtyurnaakiirtistatsakhiihrdayam tava | gurubhiryadi budhyeta tatkadaacicchivam bhavet || 15

Da wäre der Tod schon besser als Ehrlosigkeit. Wenn aber deiner Freundin Herzenswunsch ihren Eltern bekannt wäre, dann könnte sich vielleicht alles zum Besten wenden.

तदेतत्कुरु भद्रे त्वं तां सखीं मां च जीवय । 

तच्छ्रुत्वा सा गता सख्या मातुः सर्वं न्यवेदयत् ॥ १६

tadetatkuru bhadre tvam taam sakhiim maam ca jiivaya | 

tacchrutvaa saa gataa sakhyaa maatuh sarvam nyavedayat || 16

Also mach das so, gute Frau, und rette so das Leben deiner Freundin und meins.“

Als sie das gehört hatte, ging sie zu der Mutter ihrer Freundin und berichtete ihr alles.

तया तत्कथितं भर्तुरुपवर्षस्य तत्क्षणम् । 

तेन भ्रातुश्च वर्षस्य तेन तच्चाभिनन्दितम् ॥ १७

tayaa tatkathitam bharturupavarshasya tatkshanam | tena bhraatushca varshasya tena taccaabhinanditam || 17

Sie unterrichtete augenblicklich ihren Gatten Upavarsha,

der seinen Bruder Varsha, welcher das so, wie es war, absegnete.

विवाहे निश्चिते गत्वा व्याडिरानयति स्म ताम् । 

वर्षाचार्यनिदेशेन कौशाम्ब्या जननीं मम ॥ १८

vivaahe nishcite gatvaa vyaadiraanayati sma taam |

 varshaacaaryanideshena kaushaambyaa jananiim mama || 18

So wurde also die Hochzeit beschlossen, und auf Geheiß von Lehrer Varsha

fuhr Vyadi nach Kaushambi, um meine Mutter zu holen.

अथोपकोशा विधिवत्पित्रा मे प्रतिपादिता । 

ततो मात्रा गृहिण्या च समं तत्रावसं सुखम् ॥ १९

athopakoshaa vidhivatpitraa me pratipaaditaa | tato maatraa grhinyaa ca samam tatraavasam sukham || 19

Und so wurde mir Upakosha von ihrem Vater offiziell angetraut.

Danach fand ich dort mit Mutter und Eheweib ein glückliches Zuhause.

अथ कालेन वर्षस्य शिश्यवर्गो महानभूत् । तत्रैकः पाणिनिर्नाम जडबुद्धितरोऽभवत् ॥

atha kaalena varshasya shishyavargo mahaanabhuut | tatraikah paaninirnaama jadabuddhitaro’bhavat || 20

Mit der Zeit wurde auch Varshas Schülerschar immer größer.

Einer davon war dieser Panini, ein ziemlich begriffsstutziger Bursche.

स शुश्रूषापरिक्लिष्टः प्रेषितो वर्षभार्यया । 

अगच्छत्तपसे खिन्नो विद्याकामो हिमालयम् ॥ २१

sa shushruushaapariklishtah preshito varshabhaaryayaa | agacchattapase khinno vidyaakaamo himaalayam || 21

Der war des angespannt Zuhörenmüssens so überdrüssig, daß Varshas Frau ihn rauswarf. Und so zog er, der ja lernen wollte, ratlos in die eisigen Berge des Himalaya, um Buße zu tun.

तत्र तीव्रेण तपसा तोषितादिन्दुशेखरात् । 

सर्वविद्यामुखं तेन प्राप्तं व्याकरणं नवम् ॥ २२

tatra tiivrena tapasaa toshitaadindushekharaat | sarvavidyaamukham tena praaptam vyaakaranam navam || 22

Von dem mit der Mondsichel gekrönten Shiva, den seine energischen Bußübungen anrührten, nahm er dort die Quelle aller Weisheit, eine neue Grammatik, entgegen.

ततश्चागत्य मामेव वादायाह्वयते स्म सः । 

प्रवृत्ते चावयोर्वादे प्रयाताः सप्त वासराः ॥ २३

tatashcaagatya maameva vaadaayaahvayate sma sah | pravrtte caavayorvaade prayaataah sapta vaasaraah || 23

Er kam sofort zu mir, um mich zum Streitgespräch herauszufordern.

So vertieft waren wir in unsere Debatte, daß sieben Tage vorübergingen.

अष्टमेऽह्नि मया तस्मिञ्जिते तत्समनन्तरम् । 

नभःस्थेन महाघोरो हुंकारः शम्भुना कृतः ॥ २४

ashtame’hni mayaa tasminjite tatsamanantaram | nabhahsthena mahaaghoro humkaarah shambhunaa krtah || 24

Am achten Tag, fast hätt ich ihn bezwungen, löst Shambhu Shiva,

der im Himmel thront, einen grauenvollen Donnerknall aus.

तेन प्रणष्टमैन्द्रं तदस्मद्व्याकरणं भुवि । 

जिताः पाणिनिना सर्वे मूर्खीभूता वयं पुनः ॥ २५

tena pranashtamaindram tadasmadvyaakaranam bhuvi |

 jitaah paanininaa sarve muurkhiibhuutaa vayam punah || 25

Damit war unsere, noch von Indra überlieferte Grammatik für die Welt verloren,

und wir alle standen, von Panini besiegt, wieder wie die Trottel da.

अथ संजातनिर्वेदः स्वगृहस्थितये धनम् । 

हस्ते हिरण्यगुप्तस्य विधाय वणिजो निजम् ॥ २६

atha samjaatanirvedah svagrhasthitaye dhanam | haste hiranyaguptasya vidhaaya vanijo nijam || 26

Auf einmal war mir alles einerlei. Zum Unterhalt meines Hauses

übergab ich mein Geld in die Hände des Kaufmanns Hiranyagupta, der das Gold ja hüten soll.

उक्त्वा तच्चोपकोशायै गतवानस्मि शंकरम् । 

तपोभिराराधयितुं निराहारो हिमालयम् ॥ २७

uktvaa taccopakoshaayai gatavaanasmi shankaram | tapobhiraaraadhayitum niraahaaro himaalayam || 27

Und so sprach ich denn zu Upakosha: „Ich geh weg, zu Shankara Shiva,

um ihn mit Bußübungen gnädig zu stimmen, zum Fasten in den Himalaya.“

उपकोशा हि मे श्रेयः काङ्क्षन्ती निजमन्दिरे । 

अतिष्ठत्प्रत्यहं स्नान्ती गङ्गायां नियतव्रता ॥ २८

upakoshaa hi me shreyah kaankshantii nijamandire | atishthatpratyaham snaantii gangaayaam niyatavrataa || 28

Upakosha wünschte mir alles Gute und blieb daheim.

Jeden Tag nahm sie, das treue Eheweib, ihr Bad im Ganges.

एकदा सा मधौ प्राप्ते क्षामा पाण्डुर्मनोरमा । 

प्रतिपच्चन्द्रलेखेव जनलोचनहारिणी ॥ २९

ekadaa saa madhau praapte kshaamaa paandurmanoramaa | pratipaccandralekheva janalocanahaarinii || 29

Einmal, der Frühling hatte erst begonnen, wurde die Schmachtende, in ihrer Blässe doch Bezaubernde, wie des neuen Mondes zarte Sichel der Menschen Blicke auf sich Ziehende

स्नातुं त्रिपथगां यान्ती दृष्टा राजपुरोधसा । 

दण्डाधिपतिना चैव कुमारसचिवेन च ॥ ३०

snaatum tripathagaam yaantii drshtaa raajapurodhasaa | dandaadhipatinaa caiva kumaarasacivena ca || 30

von des Königs Hofpriester, dem Obersten Richter und vom Berater des Prinzen gesehen, als sie auf drei Wegen zum Bade ging.

तत्क्षणात्ते गताः सर्वे स्मरसायकलक्ष्यताम् । सापि तस्मिन्दिने स्नान्ती कथमप्यकरोच्चिरम् ॥ ३१

tatkshanaatte gataah sarve smarasaayakalakshyataam | saapi tasmindine snaantii kathamapyakarocciram || 31

Alle drei wurden augenblicklich zu Zielscheiben für des Liebesgottes Lustgeschosse.

Irgendwie ließ auch sie sich an dem Tag sehr viel mehr Zeit für’s Baden.

आगच्छन्तीं च सायं तां कुमारसचिवो हठात् । 

अग्रहीदथ साप्येनमवोचत्प्रतिभावती ॥ ३२

aagacchantiim ca saayam taam kumaarasacivo hathaat | agrahiidatha saapyenamavocatpratibhaavatii || 32

Als sie abends zurückkam, ergriff der Freund des Prinzen sie mit Gewalt,

aber sie erwiderte ihm frank und frei:

अभिप्रेतमिदं भद्र यथा तव तथा मम । 

किं त्वहं सत्कुलोत्पन्ना प्रवासस्थितभर्तृका ॥ ३३

abhipretamidam bhadra yathaa tava tathaa mama | kim tvaham satkulotpannaa pravaasasthitabhartrkaa || 33

„Was du jetzt willst, guter Mann, das will auch ich!

Doch bin ich eine Frau aus gutem Hause, deren Gatte in der Ferne weilt.

कथमेवं प्रवर्तेय पश्येत्कोऽपि कदाचन । ततश्च ध्रुवमश्रेयस्त्वया सह भवेन्मम ॥ ३४

kathamevam pravarteya pashyetko’pi kadaacana | tatashca dhruvamashreyastvayaa saha bhavenmama || 34

Wie könnt ich mich darauf einlassen? Nachher sieht uns noch jemand,

und das würde für dich wie für mich bestimmt übel ausgehen.

तस्मान्मधूत्सवाक्षिप्तपौरलोके गृहं मम । आगन्तव्यं ध्रुवं रात्रेः प्रथमे प्रहरे त्वया ॥ ३५

tasmaanmadhuutsavaakshiptapauraloke grham mama | 

aagantavyam dhruvam raatreh prathame prahare tvayaa || 35

Darum solltest du zum Frühlingsfest, wenn die Stadtbewohner abgelenkt sind,

pünktlich zur ersten Nachtwache zu mir nach Hause kommen.“

इत्युक्त्वा कृतसंधा सा तेन क्षिप्ता विधेर्वशात् । 

यावत्किंचिद्गता तावन्निरुद्धा सा पुरोधसा ॥ ३६

ityuktvaa krtasamdhaa saa tena kshiptaa vidhervashaat | 

yaavatkimcidgataa taavanniruddhaa saa purodhasaa || 36

Mit diesen Worten hatte sie sich ihm verpflichtet, und er ließ sie los. Doch der Zufall wollte es, dass sie nach wenigen Schritten schon wieder angehalten wurde. Diesmal vom Hofpriester.

तस्यापि तत्रैव दिने तद्वदेव तया निशि । संकेतकं द्वितीयस्मिन्प्रहरे पर्यकल्प्यत ॥ ३७

tasyaapi tatraiva dine tadvadeva tayaa nishi | samketakam dvitiiyasminprahare paryakalpyata || 37

Mit dem verabredete sie am selben Tag ein Stelldichein zur selben Nacht für die zweite Nachtwache.

मुक्तां कथंचित्तेनापि प्रयातां किंचिदन्तरम् । 

दण्डाधिपो रुणद्धि स्म तृतीयस्तां सुविह्वलाम् ॥ ३८

muktaam kathamcittenaapi prayaataam kimcidantaram | 

dandaadhipo runaddhi sma trtiiyastaam suvihvalaam || 38

Der ließ sie widerstrebend los, und sie ging weiter, bis kurz darauf

ein Dritter die verängstigte Jungfrau bedrängte, diesmal der Oberste Richter.

अथ तस्यापि दिवसे तस्मिन्नेव तथैव सा । 

संकेतकं त्रियामायां तृतीये प्रहरे व्यधात् ॥ ३९

atha tasyaapi divase tasminneva tathaiva saa | samketakam triyaamaayaam trtiiye prahare vyadhaat || 39

Auch mit diesem vereinbarte sie an diesem Tag wieder

ein Stelldichein für die dritte Nachtwache derselben Nacht.

दैवात्तेनापि निर्मुक्ता सकम्पा गृहमागता । 

कर्तव्यां सा स्वचेटीनां संविदं स्वैरमब्रवीत् ॥ ४०

daivaattenaapi nirmuktaa sakampaa grhamaagataa | 

kartavyaam saa svacetiinaam samvidam svairamabraviit || 40

Sie konnte sich gerade noch losreißen und kehrte schaudernd nach Hause zurück.

Ihren Zofen erzählte sie von sich aus von der Vereinbarung, die es einzuhalten galt:

वरं पत्यौ प्रवासस्थे मरणं कुलयोषितः । न तु रूपारमल्लोकलोचनापातपात्रता ॥ ४१

varam patyau pravaasasthe maranam kulayoshitah | na tu ruupaaramallokalocanaapaatapaatrataa || 41

„Für die Frau eines verreisten Mannes ist, wenn sie aus gutem Hause stammt, der Tod besser, als sich zum Gegenstand gieriger Blicke von Leuten zu machen, die es nach schöner Körperform gelüstet.“

इति संचिन्तयन्ती च स्मरन्ती मां निनाय सा । 

शोचन्ती स्वं वपुः साध्वी निराहारैव तां निशाम् ॥ ४२

iti samcintayantii ca smarantii maam ninaaya saa | 

shocantii svam vapuh saadhvii niraahaaraiva taam nishaam || 42

So voller Sorgen gedachte sie mein und verbrachte

an ihrer Schönheit verzweifelnd asketisch fastend diese Nacht.

प्रातर्ब्राह्मणपूजार्थं व्यसर्जि वणिजस्तया । 

चेटी हिरण्यगुप्तस्य किंचिन्मार्गयितुं धनम् ॥ ४३

praatarbraahmanapuujaartham vyasarji vanijastayaa | cetii hiranyaguptasya kimcinmaargayitum dhanam || 43

In der Früh schickte sie ein Dienstmädchen zu Hiranyagupta,

das ihn um etwas Geld für die Priester zur Morgenandacht bitten sollte.

आगत्य सोऽपि तामेवमेकान्ते वणिगब्रवीत् । 

भजस्व मां ततो भर्तृस्थापितं ते ददामि तत् ॥ ४४

aagatya so’pi taamevamekaante vanigabraviit | bhajasva maam tato bhartrsthaapitam te dadaami tat || 44

Da kam der Geschäftsmann sogleich zu ihr und sprach, als sie alleine waren:

„Gib dich mir hin. Dann geb ich dir, was dein Mann mir überließ.“

तच्छ्रुत्वा साक्षिरहितां मत्वा भर्तृधनस्थितिम् । 

वणिजं पापमालोक्य खेदामर्षकदर्थिता ॥ ४५

tacchrutvaa saakshirahitaam matvaa bhartrdhanasthitim |

 vanijam paapamaalokya khedaamarshakadarthitaa || 45

Als sie das hörte, verstand sie, daß sie für den Geldeinsatz ihres Mannes keinen Zeugen hatte. Sie sah das Böse in diesem Kaufmann und litt so unerträglich unter seiner Geringschätzung,

तस्यामेवात्र संकेतं रात्रौ तस्यापि पश्चिमे । 

शेषे पतिव्रता यामे साकरोदथ सोऽगमत् ॥ ४६

tasyaamevaatra samketam raatrau tasyaapi pashcime | sheshe pativrataa yaame saakarodatha so’gamat || 46

dass sie, die ihrem Gatten doch treu war, für diese Nacht dieselbe Abmachung

für die vierte und letzte Nachtwache mit ihm traf. Damit ging er.

ततः साकारयद्भूरि चेटीभिः कुण्डकस्थितम् । 

कस्तूरिकादिसंयुक्तं कज्जलं तैलमिश्रितम् ॥ ४७

tatah saakaarayadbhuuri cetiibhih kundakasthitam | kastuurikaadisamyuktam kajjalam tailamishritam || 47

Sogleich ließ sie von ihren Dienstmägden Lampenruß mit Sesamöl

vermischt mit Moschus und anderen Düften in einem großen Topf anrühren.

तल्लिप्ताश्चेलखण्डाश्च चत्वारो विहितास्तया । 

मञ्जूषा कारिता चाभूत्स्थूला सबहिरर्गला ॥ ४८

talliptaashcelakhandaashca catvaaro vihitaastayaa | manjuushaa kaaritaa caabhuutsthuulaa sabahirargalaa || 48

Mit dieser Mischung sollten sie vier Stofflappen beschmieren.

Außerdem mussten sie eine große Truhe mit Riegel davor beschaffen.

अथ तस्मिन्महावेषो वसन्तोत्सववासरे । 

आययौ प्रथमे यामे कुमारसचिवो निशि ॥ ४९

atha tasminmahaavesho vasantotsavavaasare | aayayau prathame yaame kumaarasacivo nishi || 49

In dieser Nacht also kam zum Frühlingsfesttag prächtig herausgeputzt

zur ersten Nachtwache der Minister des Prinzen herbeigelaufen.

अलक्षितं प्रविष्टं तमुपकोशेदमब्रवीत् । 

अस्नातं न स्पृशामि त्वां तत्स्नाहि प्रविशान्तरम् ॥ ५०

alakshitam pravishtam tamupakoshedamabraviit | asnaatam na sprshaami tvaam tatsnaahi pravishaantaram || 50

Dem ungesehen Eingedrungenen eröffnete Upakosha nun: „Ungebadet fass ich dich nicht an. Also geh dich waschen, bevor du wieder reinkommst!“

अङ्गीकुर्वन्स तन्मूढश्चेटिकाभिः प्रवेशितः । अभ्यन्तरगृहं गुप्तमन्धकारमयं ततः ॥ ५१

angiikurvansa tanmuudhashcetikaabhih praveshitah | abhyantaragrham guptamandhakaaramayam tatah || 51

Damit einverstanden ließ der Einfaltspinsel sich von den Helferinnen

in eine geheime, stockfinstere Kammer schaffen.

गृहीत्वा तत्र तस्यान्तर्वस्त्राण्याभरणानि च । 

चेलखण्डं तमेकं च दत्त्वान्तर्वाससः कृते ॥ ५२

grhiitvaa tatra tasyaantarvastraanyaabharanaani ca | celakhandam tamekam ca dattvaantarvaasasah krte || 52

Dort entledigten sie ihn seiner Unterwäsche und seines Schmucks

und gaben ihm nur einen Stofflappen als Unterhose,

आ शिरःपादमङ्गेषु ताभिस्तत्तैलकज्जलम् ।  

अभ्यङ्गभङ्ग्या पापस्य न्यस्तं घनमपश्यतः ॥ ५३

aa shirahpaadamangeshu taabhistattailakajjalam | 

abhyangabhangyaa paapasya nyastam ghanamapashyatah || 53

Von Kopf bis Fuß beschmierten sie den ahnungslosen Übeltäter

unter dem Vorwand, ihn zu salben, mit einer dicken Schicht von öligem Ruß.

अतिष्ठन्मर्दयन्त्यस्तत्प्रत्यङ्गं यावदस्य ताः । तावद्द्वितीये प्रहरे स पुरोधा उपागमत् ॥ ५४

atishthanmardayantyastatpratyangam yaavadasya taah | taavaddvitiiye prahare sa purodhaa upaagamat || 54

Während sie noch jedes einzelne seiner Glieder behutsam einrieben,

kam die zweite Nachtwache und der Hofpriester stellte sich ein.

मित्रं वररुचेः प्राप्तः किमप्येष पुरोहितः । 

तदिह प्रविशेत्युक्त्वा चेट्यस्तास्तं तथाविधम् ॥ ५५

mitram vararuceh praaptah kimapyesha purohitah | tadiha pravishetyuktvaa cetyastaastam tathaavidham || 55

„Der Hofpriester, Vararucis bester Freund, ist aufgetaucht!

Los, hier rein!“ flüsterten die Mägde, und so wie er war,

कुमारसचिवं नग्नं मञ्जूषायां ससंभ्रमम् । 

निचिक्षिपुरथाबध्नन्नर्गलेन बहिश्च ताम् ॥ ५६

kumaarasacivam nagnam manjuushaayaam sasambhramam | 

nicikshipurathaabadhnannargalena bahishca taam || 56

stießen sie den nackten Minister des Prinzen kopfüber in die Truhe,

die sie sogleich von außen mit dem Pflock verriegelten.

सोऽपि स्नानमिषान्नीतस्तमस्यन्तः पुरोहितः । 

तथैव हृतवस्त्रादिस्तैलकज्जलमर्दनैः ॥ ५७

so’pi snaanamishaanniitastamasyantah purohitah | tathaiva hrtavastraadistailakajjalamardanaih || 57

So ward auch der Hofpriester, weil er ja auch baden wolle, in die Dunkelheit entführet,

dort seiner Kleidung samt Zierat entledigt, mit öligem Ruß gesalbet

चेलखण्डधरस्तावच्चेटिकाभिर्विमोहितः । यावत्तृतीये प्रहरे दण्डाधिपतिरागमत् ॥ ५८

celakhanda dharastaavaccetikaabhirvimohitah | yaavattrtiiye prahare dandaadhipatiraagamat || 58

und nur noch den Fetzen Stoff tragend von den Dienstmägden so lange veralbert,

bis zur dritten Nachtwache endlich auch der Oberste Richter ankam.

तदागमनजाच्चैव चेटिभिः सहसा भयात् । 

आद्यवत्सोऽपि निक्षिप्तो मञ्जूषायां पुरोहितः ॥ ५९

tadaagamanajaaccaiva cetibhih sahasaa bhayaat | aadyavatso’pi nikshipto manjuushaayaam purohitah || 59

Als erstes versetzten die Mägde den Hofpriester mit dessen drohender Ankunft in Panik, dann sperrten sie auch ihn in die Truhe,

तस्य दत्त्वार्गलं ताभिः स्नानव्याजात्प्रवेश्य सः । 

दण्डाधिपोऽपि तत्रैव तावत्कज्जलमर्दनैः ॥ ६०

tasya dattvaargalam taabhih snaanavyaajaatpraveshya sah | 

dandaadhipo’pi tatraiva taavatkajjalamardanaih || 60

wo sie auch ihn wieder fest verriegelten. Den Richter aber ließen sie,

wieder unter dem Vorwand ihn zu baden, ein, beschmierten ihn mit Ruß

अन्यवद्विप्रलब्धोऽभूच्चेलखण्डैककर्पटः । 

यावत्स पश्चिमे यामे वणिक्तत्रागतोऽभवत् ॥ ६१

anyavadvipralabdho’bhuuccelakhandaikakarpatah | yaavatsa pashcime yaame vaniktatraagato’bhavat || 61

und traktierten ihn so lange, wie seine Vorgänger auch schon, nur noch mit dem Lendenschurz bekleidet, bis zur letzten Nachtwache endlich der Kaufmann seinen Auftritt hatte.

तद्दर्शनभयं दत्त्वा क्षिप्तो दण्डाधिपोऽप्यथ । 

मञ्जूषायां स चेटिभिर्दत्तं च बहिरर्गलम् ॥ ६२

taddarshanabhayam dattvaa kshipto dandaadhipo’pyatha |

 manjuushaayaam sa cetibhirdattam ca bahirargalam || 62

Also jagten die Mägde dem Obersten Richter Angst davor ein, von jenem gesehen zu werden,und warfen auch ihn in die Truhe, die sie wieder von außen verriegelten.

ते च त्रयोऽन्धतामिस्रवासाभ्यासोद्यता इव । 

मञ्जूषायां भियान्योन्यं स्पर्शं लब्ध्वापि नालपन् ॥ ६३

te ca trayo’ndhataamisravaasaabhyaasodyataa iva | 

manjuushaayaam bhiyaanyonyam sparsham labdhvaapi naalapan || 63

Und diese Drei, in der Truhe zusammengepresst wie um sich an ein Leben in höllischer Blindheit zu gewöhnen, berührten einander zwar ängstlich, gaben aber keinen Ton von sich.

दत्त्वाथ दीपं गेहेऽत्र वणिजं तं प्रवेश्य सा । 

उपकोशावदद्देहि तन्मे भर्त्रार्पितं धनम् ॥ ६४

dattvaatha diipam gehe’tra vanijam tam praveshya saa |

 upakoshaavadaddehi tanme bhartraarpitam dhanam || 64

Da machte Upakosha Licht in der Kammer, hieß den Händler eintreten und sprach:

„Gib mir jetzt das Geld, das mein Mann dir anvertraut hat!“

तच्छ्रुत्वा शून्यमालोक्य गृहं सोऽप्यवदच्छठः । 

उक्तं मया ददाम्येव यद्भर्त्रा स्थापितं धनम् ॥ ६५

tacchrutvaa shuunyamaalokya grham so’pyavadacchathah | 

uktam mayaa dadaamyeva yadbhartraa sthaapitam dhanam || 65

Als er das gehört und gesehen hatte, daß die Kammer leer war, erwiderte der Schurke:

„Ich hab doch gesagt, daß ich dir das Geld gebe, das dein Mann bei mir hinterlegt hat!“

उपकोशापि मञ्जूषां श्रावयन्ती ततोऽब्रवीत् । 

एतद्धिरण्यगुप्तस्य वचः शृणुत देवताः ॥ ६६

upakoshaapi manjuushaam shraavayantii tato’braviit | etaddhiranyaguptasya vacah shrnuta devataah || 66

Da rief Upakosha so laut, daß die Truhe sie hören konnte:

„Habt ihr gehört, ihr Götter, was Hiranyagupta gerade gesagt hat?“

इत्युक्त्वा चैव निर्वाप्य दीपं सोऽप्यन्यवद्वणिक् । 

लिप्तः स्नानापदेशेन चेटिभिः कज्जलैश्चिरम् ॥ ६७

ityuktvaa caiva nirvaapya diipam so’pyanyavadvanik | liptah snaanaapadeshena cetibhih kajjalaishciram || 67

Mit diesen Worten löschte sie die Lampe, und der Kaufmann wurde, wie schon die anderen unter dem Badevorwand von den Helferinnen ausgiebig mit Lampenruß eingerieben.

अथ गच्छ गता रात्रिरित्युक्तः स निशाक्षये ॥ 

अनिच्छन्गलहस्तेन ताभिर्निर्वासितस्ततः ॥ ६८

atha gaccha gataa raatrirityuktah sa nishaakshaye || anicchangalahastena taabhirnirvaasitastatah || 68

„Und jetzt verschwinde, die Nacht ist vorbei!“ Mit diesen Worten wurde er im Morgengrauen gegen seinen Wunsch von ihnen am Genick gepackt und vor die Tür gesetzt.

अथ चीरैकवसनो मषीलिप्तः पदे पदे । 

भक्ष्यमाणः श्वभिः प्राप लज्जमानो निजं गृहम् ॥ ६९

atha ciiraikavasano mashiiliptah pade pade | bhakshyamaanah shvabhih praapa lajjamaano nijam grham || 69

So, mit einem Lappen als einzigem Kleidungsstück, auf Schritt und Tritt von nach ihm schnappenden Hunden verfolgt, gelangte er schamerfüllt in sein eigenes Haus.

तत्र दासजनस्यापि तां प्रक्षालयतो मषीम् । 

नाशकत्संमुखे स्थातुं कष्टो ह्यविनयक्रमः ॥ ७०

tatra daasajanasyaapi taam prakshaalayato mashiim |

 naashakatsammukhe sthaatum kashto hyavinayakramah || 70

Da stand er nun und konnte nicht mal dem Sklavenvolk, das ihm den Ruß abwusch,

in die Augen sehen. Grausam, fürwahr, ist der Pfad der Untugend!

उपकोशाप्यथ प्रातश्चेटिकानुगता गता । 

गुरूणामनिवेद्यैव राज्ञो नन्दस्य मन्दिरम् ॥ ७१

upakoshaapyatha praatashcetikaanugataa gataa | guruunaamanivedyaiva raajno nandasya mandiram || 71

Am nächsten Morgen ging Upakosha von ihren Hausmägden begleitet

und ohne ihren Eltern bescheid zu sagen, zum Palast von König Nanda.

वणिग्घिरण्यगुप्तो मे भर्त्रा न्यासीकृतं धनम् । 

जिहीर्षतीति विज्ञप्तस्तत्र राजा तया स्वयम् ॥ ७२

vanigghiranyagupto me bhartraa nyaasiikrtam dhanam | jihiirshatiiti vijnaptastatra raajaa tayaa svayam || 72

„Der Kaufmann Hiranyagupta will das Geld behalten, das mein Mann bei ihm angelegt hat!“ Was der König so von ihr erfuhr, wollte er nun in eigener Person

तेन तच्च परिज्ञातुं तत्रैवानायितो वणिक् । 

मद्धस्ते किंचिदप्यस्या देव नास्तीत्यभाषत ॥ ७३

tena tacca parijnaatum tatraivaanaayito vanik | maddhaste kimcidapyasyaa deva naastiityabhaashata || 73

von diesem selbst hören, also ließ er den Kaufmann vorführen.

„In meiner Hand, o Gott, ist aber auch gar nichts, was jener dort gehören könnte!“ rief der aus.

उपकोशा ततोऽवादीत्सन्ति मे देव साक्षिणः । 

मञ्जूषायां गतः क्षिप्त्वा भर्ता मे गृहदेवताः ॥ ७४

upakoshaa tato’vaadiitsanti me deva saakshinah | 

manjuushaayaam gatah kshiptvaa bhartaa me grhadevataah || 74

„Aber ich habe Zeugen, mein Gott!“ erwiderte Upakosha darauf,

„Bevor mein Mann ging, hat er die Hausgötter in eine Truhe gesperrt.

स्ववाचा पुरतस्तासामनेनाङ्गीकृतं धनम् । 

तामानाय्येह मञ्जूषां पृच्छ्यन्तां देवतास्त्वया ॥ ७५

svavaacaa puratastaasaamanenaangiikrtam dhanam | 

taamaanaayyeha manjuushaam prcchyantaam devataastvayaa || 75

Vor denen hat dieser hier mit eigenen Worten zugegeben, das Geld an sich genommen zu haben. Lass doch die Truhe herbeiholen, damit du die Götter selbst befragen kannst!“

तच्छ्रुत्वा विस्मयाद्राजा तदानयनमादिशत् । 

ततः क्षणात्सा मञ्जूषा प्रापिता बहुभिर्जनैः ॥ ७६

tacchrutvaa vismayaadraajaa tadaanayanamaadishat | 

tatah kshanaatsaa manjuushaa praapitaa bahubhirjanaih || 76

Das hörte der König mit einiger Verwunderung, befahl aber, sie herzuschaffen.

Sofort wurde die Truhe von vielen Männern herbeigeschleppt.

अथोपकोशा वक्ति स्म सत्यं वदत देवताः ।

 यदुक्तं वणिजानेन ततो यात निजं गृहम् ॥ ७७

athopakoshaa vakti sma satyam vadata devataah | yaduktam vanijaanena tato yaata nijam grham || 77

Da rief Upakosha: „Sprecht die Wahrheit, ihr Götter, und sagt,

was der Kaufmann sprach. Danach geht wieder nach Hause!

नो चेद्दहाम्यहं युष्मान्सदस्युद्घाटयामि ।

 तच्छ्रुत्वा भीतभीतास्ते मञ्जूषास्था बभाषिरे ॥ ७८

no ceddahaamyaham yushmaansadasyudghaatayaami vaa |

 tacchrutvaa bhiitabhiitaaste manjuushaasthaa babhaashire || 78

Wenn nicht, verbrenne ich euch, oder entriegle die Truhe in aller Öffentlichkeit!“

Als sie das hörten, waren die Bewohner der Truhe starr vor Angst und stammelten:

सत्यं समक्षयमस्माकमनेनाङ्गीकृतं धनम् । ततो निरुत्तरः सर्वं वणिक्तत्प्रपद्यत ॥ ७९

satyam samakshayamasmaakamanenaangiikrtam dhanam | tato niruttarah sarvam vaniktatprapadyata || 79

„Das stimmt. Jener da hat vor unseren Augen das Geld an sich genommen!“

Dem hatte der Kaufmann nichts entgegenzusetzen und gab alles zu.

उपकोशामथाभ्यर्थ्य राज्ञा त्वतिकुतूहलात् । 

सदस्युद्घाटिता तत्र मञ्जूषा स्फोटितार्गला ॥ ८०

upakoshaamathaabhyarthya raajnaa tvatikutuuhalaat | sadsyudghaatitaa tatra manjuushaa sphotitaargalaa || 80

Der König aber wurde so neugierig, daß er Upakosha bat,

die Truhe vor der Versammlung öffnen zu lassen. Und so wurde der Riegel beiseitegeschoben.

निष्कृष्टास्तेऽपि पुरुषास्तमःपिण्डा इव त्रयः । 

कृच्छ्राच्च प्रत्यभिज्ञाता मन्त्रिभिर्भूभृता तथा ॥ ८१

nishkrshtaaste’pi purushaastamahpindaa iva trayah | 

krcchraacca pratyabhijnaataa mantribhirbhuubhrtaa tathaa || 81

Die Männer waren, als man sie herausgezerrt, nur drei pechschwarze Gestalten,

sodaß Minister und König ihre liebe Not hatten sie zu identifizieren.

प्रहसत्स्वथ सर्वेषु किमेतदिति कौतुकात् । 

राज्ञा पृष्टा सती सर्वमुपकोशा शशंस तत् ॥ ८२

prahasatsvatha sarveshu kimetaditi kautukaat | raajnaa prshtaa satii sarvamupakoshaa shashamsa tat || 82

In die lachende Versammlung hinein fragte neugierig der König: „Was hat das zu bedeuten?“ Sodaß Upakosha, die Rechtschaffene, ihm alles berichtet.

अचिन्त्यं शीलगुप्तानां चरितं कुलयोषिताम् ।

 इति चाभिननन्दुस्तामुपकोशां सभासदः ॥ ८३

acintyam shiilaguptaanaam caritam kulayoshitaam | iti caabhinanandustaamupakoshaam sabhaasadah || 83

„Unvorstellbar sind die Wege edler, tugendbewehrter Frauen!“

priesen die in der Verammlung Sitzenden diese Upakosha.

ततस्ते हृतसर्वस्वाः परदारैषिणोऽखिलाः । 

राज्ञा निर्वासिता देशादशीलं कस्य भूतये ॥ ८४

tataste hrtasarvasvaah paradaaraishino’khilaah | raajnaa nirvaasitaa deshaadashiilam kasya bhuutaye || 84

Die Ehebrecher wurden sofort restlos enteignet und vom König des Landes verwiesen.

Warum sollte Untugend weiter gedeihen?

भगिनी मे त्वमित्युक्त्वा दत्त्वा प्रीत्या धनं बहु । 

उपकोशापि भूपेन प्रेषिता गृहमागमत् ॥ ८५

bhaginii me tvamityuktvaa dattvaa priityaa dhanam bahu | upakoshaapi bhuupena preshitaa grhamaagamat || 85

„Du bist meine Schwester!“ sprach da der König, schenkte ihr aus Freude viel Geld

und entließ Upakosha, die nach Hause zurückging.

वर्षोपवर्षौ तद्बुद्ध्वा साध्वीं तामभ्यनन्दताम् । 

सर्वश्च विस्मयस्मेरः पुरे तत्राभवज्जनः ॥ ८६

varshopavarshau tadbuddhvaa saadhviim taamabhyanandataam | 

sarvashca vismayasmerah pure tatraabhavajjanah || 86

Als Varsha und Upavarsha erfuhren, was für eine tapfere Frau sie war, gratulierten sie ihr, und es gab keinen in der Stadt, der nicht ein anerkennendes Lächeln für sie übrig hatte.

अत्रान्तरे तुषाराद्रौ कृत्वा तीव्रतरं तपः । 

आराधितो मया देवो वरदः पार्वतीपतिः ॥ ८७

atraantare tushaaraadrau krtvaa tiivrataram tapah | aaraadhito mayaa devo varadah paarvatiipatih || 87

Inzwischen hatte ich in den Schneebergen energisch meditiert und gefastet,

sodaß ich den Gott gnädig stimmen konnte, den wunscherfüllenden Gatten der Parvati,

तदेव तेन शास्त्रं मे पाणिनीयं प्रकाशितम् । 

तदिच्छानुग्रहादेव मया पूर्णीकृतं च तत् ॥ ८८

tadeva tena shaastram me paaniniiyam prakaashitam | tadicchaanugrahaadeva mayaa puurniikrtam ca tat || 88

der mir sodann Paninis Lehre offenbarte, die ich, seinen Wunsch erfassend, vervollständigte.

ततोऽहं गृहमागच्छमज्ञाताध्वपरिश्रमः । निशाकरकलामौलिप्रसादामृतनिर्भरः ॥ ८९

tato’ham grhamaagacchamajnaataadhvaparishramah | nishaakarakalaamauliprasaadaamrtanirbharah || 89

So kehrte ich nach Hause zurück, der Entbehrungen des Weges nicht achtend, voll Lebensenergie nach dem Gnadenbeweis dessen, der die Mondsichel zur Zierde auf dem Haupt trägt.

अथ मातुर्गुरूणां च कृतपादाभिवन्दनः ।

 तत्रोपकोशावृत्तान्तं तमश्रौषं महाद्भुतम् ॥ ९०

atha maaturguruunaam ca krtapaadaabhivandanah |

 tatropakoshaavrttaantam tamashrausham mahaadbhutam || 90

Dort ehrte ich Mutter und Lehrer, indem ich ihnen zu Füßen fiel,

und hörte Upakoshas wundersame Geschichte.

तेन मे परमां भूमिमात्मन्यानन्दविस्मयौ । 

तस्यां च सहजस्नेहबहुमानावगच्छताम् ॥ ९१

tena me paramaam bhuumimaatmanyaanandavismayau | 

tasyaam ca sahajasnehabahumaanaavagacchataam || 91

Damit hatten Freude und Anerkennung für sie in meinem Herzen die höchste Stufe erreicht,  und innige Liebe und großer Stolz überkamen mich.

वर्षोऽथ मन्मुखादैच्छच्छ्रोतुं व्याकरणं नवम् । 

ततः प्रकाशितं स्वामिकुमारेणैव तस्य तत् ॥ ९२

varsho’tha manmukhaadaicchacchrotum vyaakaranam navam | 

tatah prakaashitam svaamikumaarenaiva tasya tat || 92

Nun wollte Varsha aber die neue Grammatik aus meinem Munde hören.

So wurde sie ihm gleich von Svamikumara Karttikeya selbst offenbart.

ततो व्यडीन्द्रदत्ताभ्यां विज्ञप्तो दक्षिणां प्रति । 

गुरुर्वर्षोऽब्रवीत्स्वर्णकोटिर्मे दीयतामिति ॥ ९३

tato vyadiindradattaabhyaam vijnapto dakshinaam prati | gururvarsho’braviitsvarnakotirme diiyataamiti || 93

Bei der Gelegenheit erkundigten Vyadi und Indradatta sich nach dem Lehrerlohn.

Lehrmeister Varsha sprach: „Gebt mir zehn Millionen Goldstücke!“

अङ्गीकृत्य गुरोर्वाक्यं तौ च मामित्यवोचताम् ।

 एहि राज्ञः सखे नन्दाद्याचितुं गुरुदक्षिणाम् ॥ ९४

angiikrtya gurorvaakyam tau ca maamityavocataam | ehi raajnah sakhe nandaadyaacitum gurudakshinaam || 94

Die beiden machten sich die Forderung des Lehrmeisters zueigen und riefen mich:

„Geh du, o Freund, zu König Nanda und bitte ihn um des Lehrers Lohn.

गच्छामो नान्यतोऽस्माभिरियत्काञ्चनमाप्यते ।

 नवाधिकाया नवतेः कोटीणामधिपो हि सः ॥ ९५

gacchaamo naanyato’smaabhiriyatkaancanamaapyate | navaadhikaayaa navateh kotiinaamadhipo hi sah || 95

Wenn wir woanders hingingen, würden wir so viel Gold nie zusammenkriegen.

Dabei hat der König neunhundertneunzig Millionen davon.

वाचा तेनोपकोशा च प्राग्धर्मभगिनी कृता ।

 अतः श्यालः स ते किंचित्त्वद्गुणैः समवाप्यते ॥ ९६

vaacaa tenopakoshaa ca praagdharmabhaginii krtaa | atah shyaalah sa te kimcittvadgunaih samavaapyate || 96

Außerdem wurde deine Upakosha durch sein Wort zu seiner bevorrechtigten Schwester. Damit bist du sein Schwager, sodaß mittels deiner Vorzüge auch für uns etwas abfallen dürfte.“

इति निश्चित्य नन्दस्य भूपतेः कटकं वयम् । 

अयोध्यास्थमगच्छाम त्रयः सब्रह्मचारिणः ॥ ९७

iti nishcitya nandasya bhuupateh katakam vayam | ayodhyaasthamagacchaama trayah sabrahmacaarinah || 97

Das wurde so beschlossen, und wir drei Studenten wanderten zu König Nandas Feldlager bei Ayodhya.

प्राप्तमात्रेषु चास्मासु राजा पञ्चतां गतः । 

राष्ट्रे कोलाहलं जातं विषादेन सहैव नः ॥ ९८

praaptamaatreshu caasmaasu raajaa pancataam gatah | raashtre kolaahalam jaatam vishaadena sahaiva nah || 98

Wie wir dort angekommen waren, segnete der König das Zeitliche.

Im Reich erhob sich Wehgeschrei, und uns packte die Verzweiflung.

अवोचदिन्द्रदत्तोऽथ तत्क्षणं योगसिद्धिमान् । 

गतासोरस्य भूपस्य शरीरं प्रविशाम्यहम् ॥ ९९

avocadindradatto’tha tatkshanam yogasiddhimaan | gataasorasya bhuupasya shariiram pravishaamyaham || 99

Das war der Moment, als der Zauberlehrling Indradatta sagte:

„Ich will in des leblosen Königs Körper eindringen.

अर्थी वररुचिर्मेऽस्तु दास्याम्यस्मै च काञ्चनम् । 

व्याडी रक्षतु मे देहं ततः प्रत्यागमावधि ॥ १००

arthii vararucirme’stu daasyaamyasmai ca kaancanam | 

vyaadii rakshatu me deham tatah pratyaagamaavadhi || 100

Vararuci soll sein Gesuch vor mich bringen, und ihm will ich das Gold geben.

Vyadi soll so lange auf meinen Körper aufpassen, bis ich wieder zurück bin.“

इत्युक्त्वा नन्ददेहान्तरिन्द्रदत्तः समाविशत् । 

प्रत्युज्जीवति भूपे च राष्ट्रे तत्रोत्सवोऽभवत् ॥ १०१

ityuktvaa nandadehaantarindradattah samaavishat | pratyujjiivati bhuupe ca raashtre tatrotsavo’bhavat || 101

Sprach’s und war in Nandas Körper entschwunden.

Der König war wiederbelebt und im Reich wurde mächtig gefeiert.

शून्ये देवगृहे देहमिन्द्रदत्तस्य रक्षितुम् । 

व्यादौ स्थिते गतोऽभूवमहं राजकुलं तदा ॥ १०२

shuunye devagrhe dehamindradattasya rakshitum | vyaadau sthite gato’bhuuvamaham raajakulam tadaa || 102

Während also Vyadi in einem leeren Gotteshaus Indradattas Körper bewachte,

machte ich mich auf den Weg zum königlichen Zelt.

प्रविश्य स्वस्तिकारं च विधाय गुरुदक्षिणाम् । 

योगनन्दो मया तत्र हेमकोटिं स याचितः ॥ १०३

pravishya svastikaaram ca vidhaaya gurudakshinaam | yoganando mayaa tatra hemakotim sa yaacitah || 103

Ich trat ein, entbot respektvoll meinen Gruß, und bat dortselbst den Pseudonanda ab hier Yogananda um die zehn Millionen.

ततः स शकटालाख्यं सत्यनन्दस्य मन्त्रिणम् । 

सुवर्णकोटिमेतस्मै दापयेति समादिशत् ॥ १०४

tatah sa shakataalaakhyam satyanandasya mantrinam | suvarnakotimetasmai daapayeti samaadishat || 104

Der rief den Shakatala herbei, einen Minister des echten Nanda,

und befahl: „Gib diesem hier zehn Millionen Goldstücke!“

मृतस्य जीवितं दृष्ट्वा सद्यश्च प्राप्तिमर्थिनः । 

स तत्त्वं ज्ञातवान्मन्त्री किमज्ञेयं हि धीमताम् ॥ १०५

mrtasya jiivitam drshtvaa sadyashca praaptimarthinah | 

sa tattvam jnaatavaanmantrii kimajneyam hi dhiimataam || 105

Als der Minister sah, daß der eben noch Tote wieder lebendig war und der Bittsteller sofort befriedigt ward, begriff er den wirklichen Sachverhalt. Was bliebe einem intelligenten Menschen auch verborgen?

देव दीयत इत्युक्त्वा स च मन्त्रीत्यचिन्तयत् । 

नन्दस्य तनयो बालो राज्यं च बहुशत्रुमत् ॥ १०६

deva diiyata ityuktvaa sa ca mantriityacintayat | nandasya tanayo baalo raajyam ca bahushatrumat || 106

„Ihm wird gegeben, Hoheit!“ sprach der Minister und dachte:

Nandas Sohn ist noch klein, und das Reich hat viele Feinde.

तत्सम्प्रत्यत्र रक्षामि तस्य देहमपीदृशम् ।

 निश्चित्यैतत् स तत्कालं शवान्सर्वानदाहयत् ॥ १०७

tatsampratyatra rakshaami tasya dehamapiidrsham | nishcityaitat sa tatkaalam shavaansarvaanadaahayat || 107

Dann lass ich seinen Körper für den Moment noch in Ruhe, selbst in diesem Zustand.

Das beschloss er und ließ in der Zwischenzeit alle Leichen verbrennen.

चारैरन्विष्य तन्मध्ये लब्ध्वा देवगृहात्ततः । 

व्याडिं विधूय तद्दग्धमिन्द्रदत्तकलेवरम् ॥ १०८

caarairanvishya tanmadhye labdhvaa devagrhaattatah | 

vyaadim vidhuuya taddagdhamindradattakalevaram || 108

Seine Agenten fanden Vyadi und vertrieben ihn aus dem Tempel,

dann schleiften sie Indradattas Kadaver heraus und verbrannten ihn.

अत्रान्तरे च राजानं हेमकोटिसमर्पणे । 

त्वरमाणमथाह स्म शकटालो विचारयन् ॥ १०९

atraantare ca raajaanam hemakotisamarpane | tvaramaanamathaaha sma shakataalo vicaarayan || 109

Inzwischen aber drängte der König schon ungeduldig auf die Herausgabe des Goldschatzes, sodaß Shakatala, immer noch skeptisch, zu ihm sagte:

उत्सवाक्षिप्तचित्तोऽयं सर्वः परिजनः स्थितः ।

 क्षणं प्रतीक्षतामेष विप्रो यावद्ददाम्यहम् ॥ ११०

utsavaakshiptacitto’yam sarvah parijanah sthitah | 

kshanam pratiikshataamesha vipro yaavaddadaamyaham || 110

„Noch ist die Dienerschaft vom Freudenfest außer Rand und Band.

 Soll der Brahmane einen Moment warten, bis ich es ihm geben kann“.

अथैत्य योगनन्दस्य व्याडिना क्रन्दितं पुरः । 

अब्रह्मण्यमनुत्क्रान्तजीवो योगस्थितो द्विजः ॥ १११

athaitya yoganandasya vyaadinaa kranditam purah | abrahmanyamanutkraantajiivo yogasthito dvijah || 111

Doch da trat Vyadi vor Yogananda und schluchzte: „Etwas Fürchterliches ist passiert!

 Ein Brahmane im Yogazustand, den das Leben noch nicht verlassen hat,

अनाथशव इत्यद्य बलाद्दग्धस्तवोदये । 

तच्छ्रुत्वा योगनन्दस्य काप्यवस्थाभवच्छुचा ॥११२

anaathashava ityadya balaaddagdhastavodaye | tacchrutvaa yoganandasya kaapyavasthaabhavacchucaa ||112

ist gerade als „herrenloser Leichnam“ gewaltsam verbrannt worden, und das, während du dich hast feiern lassen!“ Als Yogananda das hörte - in was für einen kümmerlichen Zustand geriet er da wohl?

देहदाहात्स्थिरे तस्मिञ्जाते निर्गत्य मे ददौ । 

सुवर्णकोटिं स ततः शकटालो महामतिः ॥ ११३

dehadaahaatsthire tasminjaate nirgatya me dadau | suvarnakotim sa tatah shakataalo mahaamatih || 113

Nun, da seine Leiche verbrannt war und Indradatta in Nandas Hülle feststeckte,

trat der umsichtige Shakatala hervor und gab mir die zehn Millionen.

योगनन्दोऽथ विजने सशोको व्याडिमब्रवीत् । 

शूद्रीभूतोऽस्मि विप्रोऽपि किं श्रिया स्थिरयामि मे ॥ ११४

yoganando’tha vijane sashoko vyaadimabraviit | shuudriibhuuto’smi vipro’pi kim shriyaa sthirayaami me || 114

Voll Angst sprach Yogananda, als keiner in der Nähe war, zu Vyadi:

„Zum Shudra geworden bin ich doch Brahmane. Wie soll ich jetzt meine königliche Stellung sichern?“

तच्छ्रुत्वाश्वास्य तं व्याडिः कालोचितमभाषत । 

ज्ञातोऽसि शकटालेन तदेनं चिन्तयाधुना ॥ ११५

tacchrutvaashvaasya tam vyaadih kaalocitamabhaashata | jnaato’si shakataalena tadenam cintayaadhunaa || 115

Als Vyadi ihn so hörte, beruhigte er ihn und sprach passend zum Moment:

„Shakatala hat dich durchschaut. Denk jetzt lieber nur an den!

महामन्त्री ह्ययं स्वेच्छमचिरात्त्वां विनाशयेत् । 

पूर्वनन्दसुतं कुर्याच्चन्द्रगुप्तं हि भूमिपम् ॥ ११६

mahaamantrii hyayam svecchamaciraattvaam vinaashayet | 

puurvanandasutam kuryaaccandraguptam hi bhuumipam || 116

Ist er doch ein kluger Staatsmann, der den Wunsch hat, dich bald zu vernichten,

um Candragupta, des früheren Nanda Sohn, zum König zu machen.

तस्माद्वररुचिं मन्त्रिमुख्यत्वे कुरु येन ते । 

 एतद्बुद्ध्या भवेद्राज्यं स्थिरं दिव्यानुभावया ॥ ११७

tasmaadvararucim mantrimukhyatve kuru yena te |

 etadbuddhyaa bhavedraajyam sthiram divyaanubhaavayaa || 117

Darum gib den höchsten Ministerrang an Vararuci, der deine Königsherrschaft

mit seinem an Wunder grenzenden Scharfsinn konsolidieren kann.“

इत्युक्त्वैव गते व्याडौ दातुं तां गुरुदक्षिणाम् । 

तदैवानीय दत्ता मे योगनन्देन मन्त्रिता ॥ ११८

ityuktvaiva gate vyaadau daatum taam gurudakshinaam | tadaivaaniiya dattaa me yoganandena mantritaa || 118

Nachdem er das gesagt hatte, ging Vyadi los und bezahlte den Lehrerlohn.

Yogananda ließ mich holen und machte mich zum Ministerpräsidenten.

अथोक्तः स मया राजा ब्राह्मण्ये हारितेऽपि ते । 

राज्यं नैव स्थिरं मन्ये शकटाले पदस्थिते ॥ ११९

athoktah sa mayaa raajaa braahmanye haarite’pi te | raajyam naiva sthiram manye shakataale padasthite || 119

Also sprach ich zu dem König: „Zwar wurde dir dein Brahmanenstand genommen,

dennoch halte ich deine Königsherrschaft nicht für stabil, solange Shakatala im Amt ist.

तस्मान्नाशय युक्त्यैनमिति मन्त्रे मयोदिते । 

योगनन्दोऽन्धकूपान्तः शकटालं तमक्षिपत् ॥ १२०

tasmaannaashaya yuktyainamiti mantre mayodite | yoganando’ndhakuupaantah shakataalam tamakshipat || 120

Darum vernichte ihn mit einer Kriegslist!“ Als ich ihm diesen Rat erteilt hatte,

warf Yogananda den Shakatala in ein finsteres Verlies.

किं च पुत्रशतं तस्य तत्रैव क्षिप्तवानसौ । 

जीवन्द्विजोऽमुना दग्ध इति दोषानुकीर्तनात् ॥ १२१

kim ca putrashatam tasya tatraiva kshiptavaanasau | jiivandvijo’munaa dagdha iti doshaanukiirtanaat || 121

Auch seine hundert Söhne wurden dort eingesperrt.

Er hätte einen Brahmanen lebendigen Leibes verbrannt, lautete die Anklage.

एकः शरावः सक्तूनामेकः प्रत्यहमम्भसः । 

शकटालस्य तत्रान्तः सपुत्रस्य न्यधीयत ॥ १२२

ekah sharaavah saktuunaamekah pratyahamambhasah | shakataalasya tatraantah saputrasya nyadhiiyata || 122

Ein Schälchen Gerstengrütze und eins mit Wasser wurde

Shakatala und seinen Söhnen einmal am Tag dort unten vorgesetzt.

स चोवाच ततः पुत्रानमीभिः सक्तुभिः सुताः । 

एकोऽपि कृच्छ्राद्वर्तेत बहूनां तु कथैव का ॥ १२३

sa covaaca tatah putraanamiibhih saktubhih sutaah | eko’pi krcchraadvarteta bahuunaam tu kathaiva kaa || 123

Da sagte er zu seinen Söhnen: „Kinder, nur mit dieser Grütze hier kann

vielleicht einer zur Not überleben. Wie aber sollten das die vielen?

तस्मात्सम्भक्षयत्वेकः प्रत्यहं सजलानमून् । 

यः शक्तो योगनन्दस्य कर्तुं वैरप्रतिक्रियाम् ॥ १२४

tasmaatsambhakshayatvekah pratyaham sajalaanamuun | 

yah shakto yoganandasya kartum vairapratikriyaam || 124

Darum soll einer von uns sie mit diesem Wasser hier verzehren,

der im Stande ist, für Yoganandas Feindesakt Rache zu üben.“

त्वमेव शक्तो भुङ्क्ष्वैतदिति पुत्रास्तमब्रुवन् । 

प्राणेभ्योऽपि हि धीराणां प्रिया शत्रुप्रतिक्रिया ॥ १२५

tvameva shakto bhunkshvaitaditi putraastamabruvan | 

praanebhyo’pi hi dhiiraanaam priyaa shatrupratikriyaa || 125

„Nur du kannst das. Also iß du!“ erwiderten die Söhne.

Ist Helden die Rache am Feind doch lieber als das eigene Leben.

ततः स शकटालस्तैः प्रत्यहं सक्तुवारिभिः । 

 एक एवाकरोद्वृत्तिं कष्टं क्रूरा जिगीषवः ॥ १२६

tatah sa shakataalastaih pratyaham saktuvaaribhih | eka evaakarodvrttim kashtam kruuraa jigiishavah || 126

So fristete Shakatala mit nur einer Mahlzeit aus Grütze und Wasser am Tag seine karge Existenz. „Grausam sind, die überleben und siegen wollen.

अबुद्ध्वा चित्तमप्राप्य विश्रम्भं प्रभविष्णुषु । 

न स्वेच्छं व्यवहर्तव्यमात्मनो भूतिमिच्छता ॥ १२७

abuddhvaa cittamapraapya vishrambham prabhavishnushu | 

na sveccham vyavahartavyamaatmano bhuutimicchataa || 127

Ohne ihre Absicht erkannt und ihr Vertrauen gewonnen zu haben sollte, wer selbst leben und gedeihen will, nicht nach eigenem Gutdünken mit den Mächtigen verfahren.“

इति चाचिन्तयत्तत्र शकटालोऽन्धकूपगः । 

तनयानां क्षुधार्तानां पश्यन्प्राणोद्गमव्यथाम् ॥ १२८

iti caacintayattatra shakataalo’ndhakuupagah | 

tanayaanaam kshudhaartaanaam pashyanpraanodgamavyathaam || 128

Das ging Shakatala dort in dem finsteren Verlies durch den Kopf,

während er mitansehen mußte, wie seine verhungenden Söhne qualvoll ihr Leben aushauchten.

ततः सुतशतं तस्य पश्यतस्तद्व्यपद्यत । तत्करङ्कैर्वृतो जीवन्नतिष्ठत्स च केवलः ॥ १२९

tatah sutashatam tasya pashyatastadvyapadyata | tatkarankairvrto jiivannatishthatsa ca kevalah || 129

So starben seine hundert Söhne vor seinem Angesicht.

Inmitten ihrer Skelette blieb nur er noch am Leben.

योगनन्दश्च साम्राज्ये बद्धमूलोऽभवत्ततः । 

व्याडिरभ्यायौ तं च गुरुवे दत्तदक्षिणः ॥ १३०

yoganandashca saamraajye baddhamuulo’bhavattatah | vyaadirabhyaayau tam ca guruve dattadakshinah || 130

Mittlerweile hatte Yogananda in seinem Reich fest Fuß gefasst,

und auch Vyadi war schon losgezogen, um seinem Lehrer den Lohn zu übergeben.

अभ्येत्यैव च सोऽवदीच्चिरं राज्यं सखेऽस्तु ते । 

आमन्त्रितो सि गच्छामि तपस्तप्तुमहं क्वचित् ॥ १३१

abhyetyaiva ca so’vadiicciram raajyam sakhe’stu te | aamantrito si gacchaami tapastaptumaham kvacit || 131

Da kam er herbei und sprach: „Lang währe dein Königreich, mein Freund!

Ich verabschiede mich jetzt von dir, und gehe in die Einsamkeit um zu fasten.“

तच्छ्रुत्वा योगनन्दस्तं बाष्पकण्ठोऽप्यभाषत । 

राज्ये मे भुङ्क्ष्व भोगांस्त्वं मुक्त्वा मां मा स्म गा इति ॥ १३२

tacchrutvaa yoganandastam baashpakantho’pyabhaashata |

 raajye me bhunkshva bhogaamstvam muktvaa maam maa sma gaa iti || 132

Solches hörend erwiderte Yogananda mit tränenerstickter Stimme:

„In meinem Reich sollst die Vorzüge du genießen und nicht mich verlassend einfach gehen!“

व्याडिस्ततोऽवदद्राजञ्शरीरे क्षणनश्वरे । 

एवंप्रायेष्वसारेषु धीमान्को नाम मज्जति ॥ १३३

vyaadistato’vadadraajanshariire kshananashvare | evampraayeshvasaareshu dhiimaanko naama majjati || 133

Woraufhin Vyadi sagte: “In diesen jeden Augenblick zerfallenden Leib, o König,

in flüchtige Sensationen - welcher kluge Mensch versinkt darein?

नहि मोहयति प्राज्ञं लक्ष्मीर्मरुमरीचिका । 

इत्युक्त्वैव स तत्कालं तपसे निश्चितो ययौ ॥ १३४

nahi mohayati praajnam lakshmiirmarumariicikaa | ityuktvaiva sa tatkaalam tapase nishcito yayau || 134

Den Wissenden narrt keine noch so verheißende Wasserspiegelung im Wüstensand!“

Sprach’s und zog auf Entbehrung bedacht selbigen Augenblicks davon.

अगमदथ योगनन्दः पाटलिपुत्रं स्वराजनगरं सः । 

भोगाय काणभूते मत्सहितः सकलसैन्ययुतः ॥ १३५

agamadatha yoganandah paataliputram svaraajanagaram sah | 

bhogaaya kaanabhuute matsahitah sakalasainyayutah || 135

Da zog Yogananda in seine Hauptstadt Pataliputra, der Vorzüge halber,

o Kanabhuti, mit mir im Gefolge und seinem ganzen Heer.

तत्रोपकोशापरिचर्यमाणः समुद्वहन्मन्त्रिधुरां च तस्य । 

अहं जनन्या गुरुभिश्च साकमासाद्य लक्ष्मीमवसं चिराय ॥ १३६

tatropakoshaaparicaryamaanah samudvahanmantridhuraam ca tasya |

aham jananyaa gurubhishca saakamaasaadya lakshmiimavasam ciraaya || 136

Von Upakosha umsorgt, die Bürde seines Ministeramtes auf mich nehmend,

lebte ich dort zu Wohlstand gelangt mit meiner Mutter und den Lehrern für eine lange Zeit.

बहु तत्र दिने दिने द्युसिन्धुः कनकं मह्यमदात्तपःप्रसन्ना । 

वदति स्म शरीरिणी च साक्षान्मम कार्याणि सरस्वती सदैव ॥ १३७

bahu tatra dine dine dyusindhuh kanakam mahyamadaattapahprasannaa |

vadati sma shariirinii ca saakshaanmama kaaryaani sarasvatii sadaiva || 137

Jeden Tag gab Ganges, der himmlische Fluß, von meinen Entbehrungen beeindruckt, mir Gold, und immer sagt Sarasvati, die sich mir persönlich offenbart, was ich unternehmen soll.

इति महकविश्रीसोमदेवभट्टविरचिते कथासरित्सागरे कथापीठलम्बके चतुर्थस्तरङ्गः

iti mahakavishriisomadevabhattaviracite kathaasaritsaagare kathaapiithalambake caturthastarangah |

Das war die vierte Welle im Kathapithalambaka der von dem Dichterfürsten Somadeva Bhatta verfaßten Kathasaritsagara.