कथामुखं
नाम द्वितीयो लम्बकः ।
kathaamukham naama dvitiiyo lambakah |
Das Kathamukha, Beginn der Erzählung, genannte zweite
Buch
प्रथमस्तरङ्गः prathamastarangah Die erste Welle, Kapitel 1
इदं
गुरुगिरीन्द्रजाप्रणयमन्दरान्दोलनात्पुरा किल कथामृतं हरमुखाम्बुधेरुद्गतम् ।
idam gurugiriindrajaapranayamandaraandolanaatpuraa
kila kathaamrtam haramukhaambudherudgatam |
Diese Geschichte ist vor Zeiten aus Liebe zur Tochter
des Bergkönigs dem Munde Shivas entsprungen, wie einst den vom Mandaraberg zerwühlten
Weltmeeren der Unsterblichkeitstrank.
प्रसह्य
रसयन्ति ये विगतविघ्नलब्धर्द्द्ययः पुरं दधति वैबुधीं भुवि भवप्रसादेन ते ॥
prasahya rasayanti ye vigatavighnalabdharddyayah puram
dadhati vaibudhiim bhuvi bhavaprasaadena te ||
Die vom Lebenswasser dieser Erzählung ausgiebig kosten,
haben die Macht, Hindernisse verschwinden zu lassen und Reichtum zu erwerben.
Durch Shivas Gnade erobern sie schon hier auf Erden die Festung der Götter.
गौरीनवपरिष्वङ्गे विभोः स्वेदाम्बु पातु वः ।
नेत्राग्निभीत्या कामेन
वारुणास्त्रमिवाहितम् ॥ १
gauriinavaparishvange vibhoh svedaambu paatu vah |
netraagnibhiityaa kaamena vaarunaastramivaahitam || 1
Möge nach neuerlicher Umarmung der Göttin Shivas
fließender Wasserschweiß euch schützen, den aus Angst vor dem Feuerstoß aus
seinen Augen der Liebesgott als regnerisches Rüstzeug gebraucht!
कैलासे
धूर्जटेर्वक्त्रात्पुष्पदन्तं गणोत्तमम् । तस्माद्वररुचीभूतात्काणभूतिं च भूतले ॥ २
kailaase dhuurjatervaktraatpushpadantam ganottamam |
tasmaadvararuciibhuutaatkaanabhuutim ca bhuutale || 2
Die auf dem Kailasaberg aus dem Munde des Gottes mit
den verfilzten Strähnen der treffliche Gesell Pushpadanta hörte, die Kanabhuti,
zu Vararuci geworden, von Pushpadanta auf
der Erde hörte,
काणभूतेर्गुणाढ्यं
च गुणाढ्यात्सातवाहनम् ।
यत्प्राप्तं शृणुतेदं तद्विद्याधरकथाद्भुतम् ॥ ३
kaanabhuutergunaadhyam ca gunaadhyaatsaatavaahanam |
yatpraaptam shrnutedam tadvidyaadharakathaadbhutam || 3
die von Kanabhuti an Gunadhya, von Gunadhya an Satavahana
Überlieferte:
Hört nun diese wundersame Geschichte von den
Vidhyadaras!
अस्ति
वत्स इति ख्यातो देशो दर्पोपशान्तये ।
स्वर्गस्य निर्मितो धात्रा प्रतिमल्ल इव क्षितौ
॥ ४
asti vatsa iti khyaato desho darpopashaantaye |
svargasya nirmito dhaatraa pratimalla iva kshitau || 4
Vatsa wird ein Land genannt, das der Schöpfer wohl als
Ringkampfgegner erfand,
um die Anmaßung des Himmels in die Schranken zu
weisen.
कौशाम्बी
नाम तत्रास्ति मध्यभागे महापुरी ।
लक्ष्मीविलासवसतिर्भूतलस्यैव कर्णिका ॥ ५
kaushaambii naama tatraasti madhyabhaage mahaapurii |
lakshmiivilaasavasatirbhuutalasyaiva karnikaa || 5
In des Landes Mitte liegt die Großstadt Kaushambi,
Lakshmis, der Göttin für Reichtum und Schönheit, bevorzugte Heimstatt, ein
Ohrring gleichsam auf dem Erdenrund.
तस्यां
राजा शतानीकः पाण्डवान्वयसम्भवः ।
जनमेजयपुत्रोऽऽभूत्पौत्रो राज्ञः परीक्षितः ॥ ६
tasyaam raajaa shataaniikah paandavaanvayasambhavah |
janamejayaputro‘‘bhuutpautro rajnah pariikshitah || 6
In der herrschte König Shatanika, ein Abkömmling des
Pandu - Clans,
Sohn des Janamejaya und König Parikshits Enkel,
अभिमन्युप्रपौत्रश्च
यस्याधिपुरुषोऽर्जुनः । त्रिपुरारिभुजस्तम्भदृष्टदोर्दण्डविक्रमः ॥ ७
abhimanyuprapautrashca yasyaadhipurusho’rjunah | tripuraaribhujastambhadrshtadordandavikramah
|| 7
Großenkel von Abhimanyu, dessen Stammvater Arjuna gesehen
ward,
wie sein starker Arm über Shivas, des
Dreistädtefeindes Ringerarm obsiegte.
कलत्रं
भूरभूत्तस्य राज्ञी विष्णुमती तथा । एका रत्नानि सुषुवे न तवदपरा सुतम् ॥ ८
kalatram bhuurabhuuttasya raajnii vishnumatii tathaa |
ekaa ratnaani sushuve na tavadaparaa sutam || 8
Sein Eheweib war die Erde, seine Königin Vishnumati.
Erstere brachte Edelsteine hervor, die andere nicht
mal einen Sohn.
एकदा
मृगयासङ्गाद्भ्राम्यतश्चास्य भूपतेः ।
अभूच्छाण्डिल्यमुनिना समं परिचयो वने ॥ ९
ekadaa mrgayaasangaadbhraamyatashcaasya bhuupateh |
abhhucchaandilyamuninaa samam paricayo vane || 9
Einst durchstreifte der König von Jagdlust ergriffen
die Wälder,
wo er mit dem Einsiedler Chandilya Bekanntschaft
schloss.
सोऽस्य
पुत्रार्थिनो राज्ञः कौशाम्बीमेत्य साधितम् ।
मन्त्रपूतं चरुं राज्ञीं प्राशयन्मुनिसत्तमः
॥ १०
so’sya putraarthino raajnah kaushaambiimetya saadhitam
|
mantrapuutam carum raajniim praashayanmunisattamah || 10
Der treffliche Klausner zog mit dem König, der sich
einen Sohn wünschte, nach Kaushambi, wo er einen Fruchtbarkeitstrank anmischte und diesen
der Königin darbot.
ततस्तस्य
सुतो जज्ञे सहस्रानीकसंज्ञकः । शुशुभे स पिता तेन विनयेन गुणो यथा ॥ ११
tatastasya suto jajne sahasraaniikasamjnakah |
shushubhe sa pitaa tena vinayena guno yathaa || 11
Bald wurde ihm ein Sohn, Sahasranika, geboren.
Er, der Vater, wurde von ihm so aufgewertet, wie
Talent von Bescheidenheit.
युवराजं
क्रमात्कृत्वा शतनीकोऽथ तं सुतम् ।
सम्भोगैरेव राजाभून्न तु भूभारचिन्तनैः ॥ १२
yuvaraajam kramaatkrtvaa shataniiko’tha tam sutam |
sambhogaireva raajaabhuunna tu bhuubhaaracintanaih || 12
Mit der Zeit machte Shatanika diesen Sohn zum
Kronprinzen. So kümmerte der König
sich nur noch
um seine Genüsse und nicht mehr um die Regierungsgeschäfte.
अथासुरैः
समं युद्धे प्राप्ते साहायकेच्छया ।
दूतस्तस्मै विसृष्टोऽभूद्राज्ञे शक्रेण मातलिः
॥ १३
athaasuraih samam yuddhe praapte saahaayakecchayaa |
duutastasmai visrshto’bhuudraajne shakrena maatalih || 13
Als dann ein Krieg mit den Dämonen ausbrach, schickte
Shakra Indra
in der Hoffnung auf einen Kampfgenossen den Boten Matali
zum König.
ततो
युगंधराख्यस्य हस्ते धूर्यस्य मन्त्रिणः ।
सुप्रतीकाभिधानस्य मुख्यसेनापतेश्च सः ॥
१४
tato yugamdharaakhyasya haste dhuuryasya mantrinah |
supratiikaabhidhaanasya mukhyasenaapateshca sah || 14
Also übergab er seinen Sohn in die Hände des
amtierenden Ministers Yugandhara,
und sein Reich in die des Feldherren Supratika
समर्प्य
पुत्रं राज्यं च निहन्तुमसुरान्रणे ।
शक्रान्तिकं शतानीकः सह मातलिना ययौ ॥ १५
samarpya putram raajyam ca nihantumasuraanrane |
shakraantikam shataaniikah saha maatalinaa yayau || 15
und zog mit Matali zu Indra, die Dämonen in der
Schlacht zu vernichten.
असुरान्यमदंष्ट्रादीन्बहून्पश्यति
वासवे । हत्वा तत्रैव संग्रामे प्राप मृत्युं स भूपतिः ॥ १६
asuraanyamadamshtraadiinbahuunpashyati vaasave |
hatvaa tatraiva sangraame praapa mrtyum sa bhuupatih || 16
Nachdem der König viele Dämonen mit Yamadamshtra an
der Spitze erschlagen hatte,
mußte Indra mitansehen, wie er in dieser Schlacht den
Tod fand.
मातल्यानीतदेहं
च देवी तं नृपमन्वगात् ।
राजलक्ष्मीश्च तत्पुत्रं सहस्रानीकमाश्रयत् ॥ १७
maatalyaaniitadeham ca devii tam nrpamanvagaat |
raajalakshmiishca tatputram sahasraaniikamaashrayat || 17
Matali brachte den Leichnam zurück, und die Königin
folgte ihrem König in die Flammen. Die Königswürde aber ging auf seinen Sohn Sahasranika über.
चित्रं
तस्मिन्समारूढे पित्र्यं सिंहासनं नृपे ।
भरेण सर्वतो राज्ञां शिरांसि नतिमाययुः ॥
१८
citram tasminsamaaruudhe pitryam simhaasanam nrpe |
bharena sarvatoraajnaam shiraamsi natimaayayuh || 18
Welch Wunder! Kaum hatte der König den väterlichen
Löwenthron bestiegen,
neigten überall gekrönte Häupter sich unter der Last.
ततः
शक्रः सुहृत्पुत्रं विपक्षविजयोत्सवे ।
स्वर्गं सहस्रानीकं तं निनाय प्रेष्य मातिलम् ॥ १९
tatah shakrah suhrtputram vipakshavijayotsave |
svargam sahasraaniikam tam ninaaya preshya maatilam || 19
Dann befahl Indra Matali, den Sahasranika als Sohn
seines Freundes in den Himmel zu führen, zum Fest des
Sieges über die Widersacher.
स
तत्र नन्दने देवान्क्रीडतः कामिनीसखान् ।
दृष्ट्वा स्वोचितभार्यार्थी राजा शोकमिवाविशत् ॥ २०
sa tatra nandane devaankriidatah kaaminiisakhaan |
drshtvaa svocitabhaaryaarthii raajaa shokamivaavishat || 20
Als der König sah, wie die Götter mit ihren liebreizenden
Freundinnen im Lustpark herumtollten, wünschte er sich eine zu ihm passende Gefährtin und
verfiel in Schwermut.
विज्ञायैतमभिप्रायं
तमुवाचाथ वासवः ।
राजन्नलं विषादेन वाञ्छेयं तव सेत्स्यति ॥ २१
vijnaayaitamabhipraayam tamuvaacaatha vaasavah |
raajannalam vishaadena vaancheyam tava setsyati || 21
Indra spürte seine Absicht und sagte zu ihm: „König,
genug der Trübsal!
Dein Wunsch soll dir erfüllt werden.
उत्पन्ना
हि क्षितौ भार्या तुल्या ते पूर्वनिर्मिता ।
इमं च शृणु वृत्तान्तमत्र ते वर्णयाम्यहम्
॥ २२
utpannaa hi kshitau bhaaryaa tulyaa te puurvanirmitaa
| imam ca shrnu vrttaantamatra te varnayaamyaham || 22
Denn da auf der Erde wurde eine Frau geboren, der
vorherbestimmt ist, dir ebenbürtig zu sein. Hör die Geschichte, die ich dir jetzt erzählen will!“
पुरा
पितामहं द्रष्टुमगच्छं तत्सभामहम् ।
विधूमो नाम पश्चाच्च ममैको वसुरागमत् ॥ २३
puraa pitaamaham drashtumagaccham tatsabhaamaham |
vidhuumo naama pashcaacca mamaiko vasuraagamat || 23
Einst kam Vater Brahma ich zu sehn an seinen Hof.
Vidhuma Rauchlos, ein Vasu, folgte
mir.
स्थितेष्वस्मासु
तत्रैव विरिञ्चं द्रष्टुमप्सराः ।
आगादलम्बुषा नाम वातविस्रंसितांशुका ॥ २४
sthiteshvasmaasu tatraiva virincam drashtumapsaraah |
aagaadalambushaa naama vaatavisramsitaamshukaa || 24
Als wir dort standen, kam, Viranca Brahma zu sehen, auch die Apsaras
Alambusha herbeigetanzt, wobei ein Lufthauch ihr Busentuch verrutschen ließ.
तां
दृष्ट्वैव स कामस्य वशं वसुरुपागमत् ।
साप्यप्सरा झगित्यासीत्तद्रूपाकृष्टलोचना
॥ २५
taam drshtvaiva sa kaamasya vasham vasurupaagamat |
saapyapsaraa jhagityaasiittadruupaakrshtalocanaa || 25
Als der Vasu sie so sah, verliebte er sich gleich in
sie.
Und auch die himmlische Nymphe schaute gebannt zu dem
schönen Jüngling hin.
तदालोक्य
ममापश्यन्मुखं कमलसम्भवः ।
अभिप्रायं विदित्वास्य तावहं शप्तवान्क्रुधा ॥ २६
tadaalokya mamaapashyanmukham kamalasambhavah |
abhipraayam viditvaasya taavaham shaptavaankrudhaa || 26
Als der dem Lotus Entsprungene Brahma das sah, sah er mir direkt ins Gesicht.
Da ich seine Absicht erkannte, verwünschte ich die
beiden im Zorn:
मर्त्यलोकेऽवतारोऽस्तु
युवयोरविनीतयोः ।
भविष्यथश्च तत्रैव युवां भार्यापती इति ॥ २७
martyaloke’vataaro’stu yuvayoraviniitayoh |
bhavishyathashca tatraiva yuvaam bhaaryaapatii iti || 27
„In der Welt der Sterblichen sei euer beider
Niederkunft, schamlos wie ihr seid!
Auch dort sollt Mann und Weib ihr sein.“
स
वसुस्त्वं समुत्पन्नः सहस्रानीकभूपते । शतानीकस्य तनयो भूषणं शशिनः कुले ॥ २८
sa vasustvam samutpannah sahasraaniikabhuupate |
shataaniikasya tanayo bhuushanam shashinah kule || 28
Dieser Vasu wurde als du, König Sahasranika, geboren,
Shatanikas Sohn, Zierde des Mondgeschlechts.
साप्यप्सरा
अयोध्यायां कृतवर्मनृपात्मजा ।
जाता मृगावती नाम सा ते भार्या भविष्यति ॥ २९
saapyapsaraa ayodhyaayaam krtavarmanrpaatmajaa |
jaataa mrgaavatii naama saa te bhaaryaa bhavishyati || 29
Diese Apsaras wurde in Ayodhya als Tochter des Königs
Krtavarman geboren
und heißt Mrgavati. Sie wird deine Frau sein.“
इतीन्द्रवाक्यपवनैरुद्भूतो
हृदि भूपतेः ।
सस्नेहे तस्य झगिति प्राज्वलन्मदनानलः ॥ ३०
itiindravaakyapavanairudbhuuto hrdi bhuupateh sasnehe tasya jhagiti praajvalanmadanaanalah
|| 30
Also waren Indras Worte der Windstoß, der in des
Königs Herz die Liebesglut
sogleich als Liebesfeuer hellauf lodern ließ.
ततः
संमान्य शक्रेण प्रेषितस्तद्रथेन सः ।
सह मातलिना राजा प्रतस्थे स्वां पुरीं प्रति
॥ ३१
tatah sammaanya shakrena preshitastadrathena sah |
saha maatalinaa raajaa pratasthe svaam puriim prati || 31
Darauf fuhr der König, in Ehren von Indra entlassen,
in dessen Wagen von Matali kutschiert in seine Stadt
zurück.
गच्छन्तं
चाप्सराः प्रीत्या तमुवाच तिलोत्तमा ।
राजन्वक्ष्यामि ते किंचित्प्रतीक्षस्व मनागिति
॥ ३२
gacchantam caapsaraah priityaa tamuvaaca tilottamaa |
raajanvakshyaami te kimcitpratiikshasva manaagiti || 32
Während er anfuhr, sprach die Apsaras Tilottama ihn anteilnehmend
an:
„König, ich will dir etwas sagen. Warte einen
Augenblick!“
तदश्रुत्वैव
हि ययौ स तां ध्यायन्मृगावतीम् ।
ततः सा लज्जिता कोपात्तं शशाप तिलोत्तमा ॥ ३३
tadashrutvaiva hi yayau sa taam dhyaayanmrgaavatiim |
tatah saa lajjitaa kopaattam shashaapa tilottamaa || 33
Er hörte sie nicht und fuhr weiter, denn in Gedanken
war er schon bei Mrgavati.
So beschämt verwünschte Tilottama ihn im Zorn:
यया
हृतमना राजन्न शृणोषि वचो मम ।
तस्याश्चतुर्दशसमा वियोगस्ते भविष्यति ॥ ३४
yayaa hrtamanaa raajanna shrnoshi vaco mama |
tasyaashcaturdashasamaa viyogaste bhavishyati || 34
„Von der, die den Verstand dir raubte,
daß du mein Wort nicht hörst, soll vierzehn Jahr dir Trennung
sein!“
मातलिस्तच्च
शुश्राव स च राजा प्रियोत्सुकः ।
ययौ रथेन कौशाम्बीमयोध्यां मनसा पुनः ॥ ३५
maatalistacca shushraava sa ca raajaa priyotsukah |
yayau rathena kaushaambiimayodhyaam manasaa punah || 35
Nur Matali hatte sie gehört. Der König aber, nach
seiner Geliebten sich verzehrend,
fuhr im Wagen nach Kaushambi zurück, im Geiste aber
nach Ayodhya.
ततो
युगन्धरादिभ्यो मन्त्रिभ्यो वासवाच्छ्रुतम् ।
मृगावतीगतं सर्वं शशंसोत्सुकया धिया ॥
३६
tato yugandharaadibhyo mantribhyo vaasavaacchrutam |
mrgaavatiigatam sarvam shashamsotsukayaa dhiyaa || 36
Dort schwärmte er entzückt vor Yugandhara und den
anderen Ministern,
was er von Indra alles über Mrgavati gehört hatte.
याचितुं
तां स कन्यां च तत्पितुः कृतवर्मणः ।
अयोध्यां प्राहिणोद्दूतं कालक्षेपासहो नृपः ॥
३७
yaacitum taam sa kanyaam ca tatpituh krtavarmanah |
ayodhyaam praahinodduutam kaalakshepaasaho nrpah || 37
Um Vater Krtavarman um die Hand seiner Tochter zu
bitten,
schickte der König, der keinen Zeitverlust ertrug,
einen Brautwerber nach Ayodhya.
कृतवर्मा
च तद्दूताच्छ्रुत्वा संदेशमभ्यधात् ।
हर्षाद्देव्यै कालवत्यै ततः साप्येनमब्रवीत् ॥
३८
krtavarmaa ca tadduutaacchrutvaa samdeshamabhyadhaat |
harshaaddevyai kaalavatyai tatah saapyenamabraviit || 38
Als Krtavarman die Botschaft von dem Abgesandten
gehört hatte,
berichtete er hocherfreut seiner königlichen Gemahlin
Kalavati davon. Die sagte darauf Folgendes:
राजन्सहस्रानीकाय
देयावश्यं मृगवती ।
इममर्थं च मे स्वप्ने जाने कोऽप्यवदद्द्विजः ॥ ३९
raajansahasraaniikaaya deyaavashyam mrgavatii |
imamartham ca me svapne jaane ko’pyavadaddvijah || 39
„König, wir sollten dem Sahasranika unsere Mrgavati
unbedingt zur Frau geben.
Ich habe von einem Brahmanen geträumt, der mir eben
dazu geraten hat.“
अथ
हृष्टो मृगावत्या नृत्तगीतादिकौशलम् ।
रूपं चाप्रतिमं तस्मै दूतायादर्शयन्नृपः ॥ ४०
atha hrshto mrgaavatyaa nrttagiitaadikaushalam |
ruupam caapratimam tasmai duutaayaadarshayannrpah || 40
Da ließ der begeisterte König den Gesandten zusehen,
wie vollendet Mrgavati in ihrer unvergleichlichen Schönheit Tanz, Gesang und
andere Künste beherrschte.
ददौ
तां च स कान्तानां कलानामेकमास्पदम् ।
कृतवर्मा सुतां तस्मै राज्ञे मूर्तिमिवैन्दवीम्
॥ ४१
dadau taam ca sa kaantaanaam kalaanaamekamaaspadam |
krtavarmaa sutaam tasmai raajne muurtimivaindaviim || 41
Und so gab Krtavarman seine Tochter, diesen gleichsam zur
Form gewordenen Mondglanz und Hort der
anmutigen Künste dem König zur Frau.
परस्परगुणावाप्त्यै
स श्रुतप्रज्ञयोरिव । अभूत्सहस्रानीकस्य मृगावत्याश्च संगमः ॥ ४२
parasparagunaavaaptyai sa shrutaprajnayoriva |
abhuutsahasraaniikasya mrgaavatyaashca samgamah || 42
Und so wurde die Allianz zwischen Sahasranika und
Mrgavati zu einer gegenseitigen Ergänzung ihrer Talente, so wie es bei Studium
und Erkenntnis der Fall ist.
अथ
तस्याचिराद्राज्ञो मन्त्रिणां जज्ञिरे सुताः ।
जज्ञे युगन्धरस्यापि पुत्रो यौगन्धरायणः
॥ ४३
atha tasyaaciraadraajno mantrinaam jajnire sutaah |
jajne yugandharasyaapi putro yaugandharaayanah || 43
Bald wurden den Ministern des Königs Söhne geboren:
Yugandhara zeugte den Yaugandharayana,
सुप्रतीकस्य
पुत्रश्च रुमण्वानित्यजायत ।
योऽस्य नर्मसुहृत्तस्य पुत्रोऽजनि वसन्तकः ॥ ४४
supratiikasya putrashca rumanvaanityajaayata | yo’sya
narmasuhrttasya putro’jani vasantakah || 44
Dem Feldherrn Supratika wurde ein Sohn namens Rumanvan geboren,
und sein Zeremonienmeister zeugte den Vasantaka.
ततस्तस्यापि
दिवसैः सहस्रानीकभूपतेः ।
बभार गर्भमापाण्डुमुखी राज्ञी मृगावती ॥ ४५
tatastasyaapi divasaih sahasraaniikabhuupateh |
babhaara garbhamaapaandumukhii raajnii mrgaavatii || 45
Nach ein paar Tagen trug die im Antlitz erblasste
Königin Mrgavati König Sahasranikas Leibesfrucht.
ययाचे
साथ भर्तारं दर्शनातृप्तलोचनम् । दोहदं रुधिरापूर्णलीलावापीनिमज्जनम् ॥ ४६
yayaace saatha bhartaaram darshanaatrptalocanam |
dohadam rudhiraapuurnaliilaavaapiinimajjanam || 46
Von ihrem Gatten, der sich schon so an ihr nicht
sattsehen konnte, erbettelte die Schwangere die Erfüllung des morbiden
Wunsches, in eine mit Blut gefüllte Badewanne einzutauchen.
स
चेच्छां पूरयन्राज्ञ्या लाक्षादिरसनिर्भराम् ।
चकार धार्मिको राजा वापीं रक्तावृतामिव
॥ ४७
sa cecchaam puurayanraajnyaa laakshaadirasanirbharaam
|
cakaara dhaarmiko raajaa vaapiim raktaavrtaamiva || 47
Um den Wunsch seiner Königin zu erfüllen, goss der
gottesfürchtige König rote Farbe und andere Säfte in die Wanne und ließ sie so
wie mit Blut gefüllt erscheinen.
तस्यां
स्नान्तीमकस्माच्च लाक्षालिप्तां निपत्य ताम् ।
गरुडान्वयजः पक्षी जहारामिषशङ्कया ॥ ४८
tasyaam snaantiimakasmaacca laakshaaliptaam nipatya
taam |
garudaanvayajah pakshii jahaaraamishashankayaa || 48
Plötzlich stürzte ein Vogel aus der Adlerfamilie sich
auf die rotverschmierte Badende
und packte sie
im Glauben ein Stück Fleisch erbeutet zu haben.
पक्षिणा
क्वापि नीतां तामन्वेष्टुमिव तत्क्षणम् ।
ययौ सहस्रानीकस्य धैर्यं विह्वलचेतसा ॥ ४९
pakshinaa kvaapi niitaam taamanveshtumiva tatkshanam |
yayau sahasraaniikasya dhairyam vihvalacetasaa || 49
Wie um die von dem Greif ins Unbekannte Entführte zu
suchen,
flog
Sahasranikas Beherztheit in diesem Moment voller Befürchtungen davon.
प्रियानुरक्तं
चेतोऽपि नूनं तस्य पतन्त्रिणा ।
जह्ने येन स निःसंज्ञः पपात भुवि भूपतिः ॥ ५०
priyaanuraktam ceto’pi nuunam tasya patantrinaa |
jahne yena sa nihsamjnah papaata bhuvi bhuupatih || 50
Ihm war als müßte sein der Geliebten geschenktes Herz
der Fliegenden sogleich hinterherjagen. Und so stürzte der König bewußtlos zu Boden.
क्षणाच्च
लब्धसंज्ञेऽस्मिन्राज्ञि बुद्ध्वा प्रभावतः ।
अवतीर्य द्युमार्गेण तत्र मातलिराययौ
॥ ५१
kshanaacca labdhasamjne’sminraajni buddhvaa
prabhaavatah |
avatiirya dyumaargena tatra maataliraayayau || 51
Und in dem Moment, als der König, wieder bei
Bewußtsein, erwacht war,
kam Matali auf dem Blitzwege von oben zu ihm herabgefahren.
स
राजानं समाश्वास्य सावधिं प्राग्यथा श्रुतम् ।
तस्मै तिलोत्तमाशापं कथयित्वा ततोऽगमत्
॥ ५२
sa raajaanam samaashvaasya saavadhim praagyathaa
shrutam |
tasmai tilottamaashaapam kathayitvaa tato’gamat || 52
Er tröstete den König und berichtete ihm von Tilottamas
zuvor gehörtem Fluch
mitsamt seiner Auflösung. Damit entschwand er.
हा
प्रिये पूर्णकामा सा जाता पापा तिलोत्तमा ।
इत्यादि च स शोकार्तो विललाप महीपतिः ॥
५३
haa priye puurnakaamaa saa jaataa paapaa tilottamaa | ityaadi
ca sa shokaarto vilalaapa mahiipatih || 53
„O du geliebtes Wesen! Jetzt ist Tilottama, die Hexe,
am Ziel ihrer Träume!“
klagte der König von Kummer zerquält.
विज्ञातशापवृत्तान्तो
बोधितश्च स मन्त्रिभिः ।
कथंचिज्जीवितं दध्रे पुनः संगमवाञ्छया ॥ ५४
vijnaatashaapavrttaanto bodhitashca sa mantribhih |
kathamcijjiivitam dadhre punah samgamavaanchayaa || 54
Doch nun, da er um den Fluch und seine Auflösung wußte
und von seinen Ministern aufgeklärt worden war, hielt er sich in der Hoffnung
auf ein späteres Wiedersehen irgendwie am Leben.
तां
च राज्ञीं स पक्षीन्द्रः क्षणान्नीत्वा मृगावतीम् ।
जीवन्तीं वीक्ष्य तत्याज दैवादुदयपर्वते
॥ ५५
taam ca raajniim sa pakshiindrah kshanaanniitvaa
mrgaavatiim |
jiivantiim viikshya tatyaaja daivaadudayaparvate || 55
Vogel - Indra, der die Königin Mrgavati entführt
hatte,
sah, daß sie noch lebte und ließ sie glücklicherweise
am Osthang eines Felsens fallen.
त्यक्त्वा
तस्मिन्गते चाथ राज्ञी शोकभयाकुला ।
ददर्शानाथमात्मानं दुर्गमाद्रितटस्थितम् ॥ ५६
tyaktvaa tasmingate caatha raajnii shokabhayaakulaa |
dadarshaanaathamaatmaanam durgamaadritatasthitam || 56
Dort ließ er sie zurück und verschwand. Die Königin
aber fand sich mutterseelenallein,
verstört und erschrocken auf einem unzugänglichen
Steilhang wieder.
एकाकिनीमेकवस्त्रां
क्रन्दन्तीमथ तां वने ।
ग्रासीकर्तुं प्रवृत्तोऽभूदुत्थायाजगरो महान् ॥ ५७
ekaakiniimekavastraam krandantiimatha taam vane |
graasiikartum pravrtto’bhuudutthaayaajagaro mahaan || 57
Als sie so allein in der Wildnis, mit nur einem Tuch
bekleidet bitterlich weinte,
tauchte eine Riesenschlange vor ihr auf, um sie zu
verschlingen.
निहत्याजगरं
तं च शुभोदर्का तथैव सा ।
दिव्येन मोचिता पुंसा दृष्टनष्टेन केनचित् ॥ ५८
nihatyaajagaram tam ca shubhodarkaa tathaiva saa |
divyena mocitaa pumsaa drshtanashtena kenacit || 58
Doch wurde sie, der eine glückliche Zukunft
vorbehalten war, von einem himmlischen Helden errettet, der die Riesenschlange
erschlug und ebenso schnell verschwunden wie gesehen ward.
ततो
वनगजस्याग्रे सा स्वयं मरणार्थिनी ।
आत्मानमक्षिपत्सोऽपि ररक्ष दययेव ताम् ॥ ५९
tato vanagajasyaagre saa svayam maranaarthinii |
aatmaanamakshipatso’pi raraksha dayayeva taam || 59
Dann warf sie sich selbst vor einen Waldelefanten, um
so den Tod zu finden.
Doch der verschonte sie, vielleicht sogar aus Mitleid.
चित्रं
यच्छ्वापदोऽप्येनां पतितामपि गोचरे ।
नावधीदथवा किं हि न भवेदीश्वरेच्छया ॥
६०
citram yacchvaapado’pyenaam patitaamapi gocare |
naavadhiidathavaa kim hi na bhavediishvarecchayaa || 60
Was für ein Wunder, kein wildes Tier, in dessen
Reichweite sie geraten, hatte sie zerfleischt! Andererseits – was geschieht nicht alles im Sinne des
Herrn?
अथ
प्रपाताभिमुखी बाला गर्भभरालसा ।
स्मरन्ती तं च भर्तारं मुक्तकण्ठं रुरोद सा ॥ ६१
atha prapaataabhimukhii baalaa garbhabharaalasaa |
smarantii tam ca bhartaaram muktakantham ruroda saa || 61
Von der Last ihrer Leibesfrucht entkräftet trat die
Jungfrau an den Abgrund heran
und schrie vor Sehnsucht nach ihrem Mann aus vollem
Halse.
तच्छ्रुत्वा
मुनिपुत्रोऽथ तत्रैकस्तां समाययौ ।
आगतः फलमूलार्थं शुचं मूर्तिमतीमिव ॥ ६२
tacchrutvaa muniputro’tha tatraikastaam samaayayau |
aagatah phalamuulaartham shucam muurtimatiimiva || 62
Das hatte der Sohn eines Einsiedlers gehört, als er,
Früchte und Wurzeln sammelnd,
als einziger vorbeikam und sie als personifizierte
Verzweiflung antraf.
स
च पृष्ट्वा यथावृत्तमाश्वास्य च कथंचन ।
जमदग्न्याश्रमं राज्ञीं निनायैनां दयार्द्रधीः
॥ ६३
sa ca prshtvaa yathaavrttamaashvaasya ca kathamcana |
jamadagnyaashramam raajniim ninaayainaam dayaardradhiih || 63
Er befragte sie nach ihren Erlebnissen, und als er sie
halbwegs getröstet hatte,
brachte der Mitleid empfindende Sanftmütige die
Königin zur Einsiedelei von Jamadagni Feuerschein.
तत्र
मूर्तिमिवाश्वासं जमदग्निं ददर्श सा ।
तेजसा स्थिरबालार्कं कुर्वाणमुदयाचलम् ॥ ६४
tatra muurtimivaashvaasam jamadagnim dadarsha saa |
tejasaa sthirabaalaarkam kurvaanamudayaacalam || 64
Dort gewahrte sie Jamadagni, den Trost gleichsam
verkörpernd, mit seinem Glanz die Berge im Osten bestrahlend, als wäre die
aufgehende Sonne für immer dort stehengeblieben.
सोऽपि
तां पादपतितां मुनिराश्रितवत्सलः ।
राज्ञीं वियोगदुःखार्तां दिव्यदृष्टिरभाषत ॥ ६५
so’pi taam paadapatitaam muniraashritavatsalah |
raajniim viyogaduhkhaartaam divyadrshtirabhaashata || 65
Als sie ihm zu Füßen fiel, sprach der Hilfsbedürftigen
zugeneigte,
hellsichtige
Seher zu der unter Trennungsschmerz leidenden Königin:
इह
ते जनिता पुत्रि पुत्रो वंशधरः पितुः ।
भविष्यति च भर्ता ते संगमो मा शुचं कृथाः ॥
६६
iha te janitaa putri putro vamshadharah pituh |
bhavishyati ca bhartaa te samgamo maa shucam krthaah || 66
„Hier soll dir, meine Tochter, ein Sohn geboren
werden, ein Stammhalter seines Vaters.
Auch mit deinem Mann wird es ein Wiedersehen geben.
Mach dir keine Sorgen!“
इत्युक्ता
मुनिना साध्वी सा जग्राह मृगावती ।
आश्रमेऽवस्थितिं तस्मिन्नाशां च प्रियसंगमे ॥ ६७
ityuktaa muninaa saadhvii saa jagraaha mrgaavatii |
aashrame’vasthitim tasminnaashaam ca priyasamgame || 67
So von dem Seher beschieden nahm Mrgavati, die Brave,
Wohnung in der Einsiedelei
und fasste Hoffnung auf eine Zusammenkunft mit dem
Geliebten.
ततश्च
दिवसैस्तत्र श्लाघनीयमनिन्दिता । सत्संगतिरिवाचारं पुत्ररत्नमसूत सा ॥ ६८
tatashca divasaistatra shlaaghaniiyamaninditaa |
satsangatirivaacaaram putraratnamasuuta saa || 68
Dort brachte die Untadelhafte bald einen kräftigen,
wohlgestalten Jungen zur Welt,
ganz wie der Umgang mit Edlen gutes Benehmen.
श्रीमानुदयनो
नाम्ना राजा जातो महाजशाः ।
भविष्यति च पुत्रोऽस्य सर्वविद्याधराधिपः ॥ ६९
shriimaanudayano naamnaa raajaa jaato mahaajashaah |
bhavishyati ca putro’sya sarvavidyaadharaadhipah || 69
„Ein herrlicher König von großem Ansehen, Udayana
geheißen, ist geboren!
Sein Sohn wird einst König aller Vidyadharas sein“,
इत्यन्तरिक्षादुदभूत्तस्मिन्काले
सरस्वती ।
आदधाना मृगवत्याश्चित्तविस्मृतमुत्सवम् ॥ ७०
ityantarikshaadudabhuuttasminkaale sarasvatii |
aadadhaanaa mrgavatyaashcittavismrtamutsavam || 70
erklang in diesem Moment Sarasvatis Stimme aus dem
Luftraum
und versetzte Mrgavatis Gemüt in einen lange
vermissten Glückszustand.
क्रमादुदयनः
सोऽथ बालस्तस्मिंस्तपोवने ।
अवर्धत निजैः सार्धं वयस्यैरिव सद्गुणैः ॥ ७१
kramaadudayanah so’tha baalastasmimstapovane |
avardhata nijaih saardham vayasvairiva sadgunaih || 71
So wuchs Udayana in diesem Büßerhain allmählich zu
einem Jungen heran,
mit seinen eigenen guten Anlagen als Spielgefährten.
कृत्वा
क्षत्रोचितान्सर्वान्संस्काराञ्जमदग्निना ।
व्यनीयत स विद्यासु धनुर्वेदे च वीर्यवान्
॥ ७२
krtvaa kshatrocitaansarvaansamskaaraanjamadagninaa |
vyaniiyata sa vidyaasu dhanurvede ca viiryavaan || 72
Jamadagni vollzog alle für den Kriegerstand geltenden
Riten an dem jungen Recken,
brachte ihm die Wissenschaften und die Kunst des
Bogenschießens bei.
कृष्ट्वा च स्वकरान्माता तस्य स्नेहान्मृगवती ।
सहस्रानीकनामाङ्कं चकार कटकं करे ॥ ७३
krshtvaa ca svakaraanmaataa tasya snehaanmrgavatii |
sahasraaniikanaamaankam cakaara katakam kare || 73
Aus Liebe zu ihm zog Mutter Mrgavati einen Armreif mit
Sahasranikas Namen darauf
über ihr Handgelenk und steckte ihn auf seinen
Unterarm.
हरिणाखेटके
जातु भ्राम्यन्नुदयनोऽथ सः । शबरेण हठाक्रान्तमटव्यां सर्पमैक्षत ॥ ७४
harinaakhetake jaatu bhraamyannudayano’tha sah |
shabarena hathaakraantamatavyaam sarpamaikshata || 74
Einst streifte Udayana auf der Jagd nach Antilopen im
Wald umher,
als er sah, wie ein Shabara Waldmensch eine Schlange ergriff und festhielt.
सदयः
सुन्दरे तस्मिन्सर्पे तं शबरं च सः । उवाच मुच्यतामेष सर्पो मद्वचनादिति ॥ ७५
sadayah sundare tasminsarpe tam shabaram ca sah |
uvaaca mucyataamesha sarpo madvacanaaditi || 75
Aus Mitleid mit der schönen Schlange sprach er den Shabara
an:
„Lass die Schlange los, ich bitte dich!“
ततः
स शबरोऽवदीज्जीविकेयं मम प्रभो ।
कृपणोऽहं हि जीवामि भुजगं खेलयन्सदा ॥ ७६
tatah sa shabaro’vadiijjiivikeyam mama prabho |
krpano’ham hi jiivaami bhujagam khelayansadaa || 76
Darauf entgegnete der Waldläufer: „Das ist meine
Lebensgrundlage, guter Mann.
Ich friste mein armseliges Dasein, indem ich Schlangen
tanzen lasse.
विपन्ने
पन्नगे पूर्वं मन्त्रौषधिबलादयम् ।
वष्टब्धश्च मया लब्धश्चिन्वतैतां महाटवीम् ॥ ७७
vipanne pannage puurvam mantraushadhibalaadayam |
vashtabdhashca mayaa labdhashcinvataitaam mahaataviim || 77
Die Schlange, die ich vorher hatte, ist mir
eingegangen. Und die hier hab ich im Urwald aufgestöbert und mit Zaubersprüchen, Kräutern und Gewalt eingefangen.
Das ist meine!“
श्रुत्वेत्युदयनस्त्यागी
दत्त्वास्मै शबराय तम् ।
कटकं जननीदत्तं स तं सर्पममोचयत् ॥ ७८
shrutvetyudayanastyaagii dattvaasmai shabaraaya tam |
katakam jananiidattam sa tam sarpamamocayat || 78
Als Udayana das hörte, bot er, großzügig wie er war,
dem Shabara den Armreif an,
den seine Mutter ihm geschenkt hatte, und bat ihn, die
Schlange freizulassen.
गृहीतकटके
याते शबरे पुरतो गतिम् । कृत्वा स भुजगः प्रीतो जगादोदयनं तदा ॥ ७९
grhiitakatake yaate shabare purato gatim | krtvaa sa
bhujagah priito jagaadodayanam tadaa || 79
Der Waldmensch nahm den Armreif und ging seiner Wege.
Daraufhin sprach die zutraulich gewordene Schlange zu
Udayana:
वसुनेमिरिति
ख्यातो ज्येष्ठो भ्रातास्मि वासुकेः ।
इमां वीणां गृहाण त्वं मत्तः संरक्षितात्त्वया
॥ ८०
vasunemiriti khyaato jyeshtho bhraataasmi vaasukeh |
imaam viinaam grhaana tvam mattah samrakshitaattvayaa || 80
„Ich heiße Vasunemi und bin der ältere Bruder von
Vasuki.
Ich bin so froh, daß du mich gerettet hast. Nimm diese
Laute hier!
तन्त्रीनिर्घोषरम्यां
च श्रुतिभागविभाजिताम् ।
ताम्बूलीश्च सहाम्लानमालातिलकयुक्तिभिः ॥ ८१
tantriinirghosharamyaam ca shrutibhaagavibhaajitaam |
taambuuliishca sahaamlaanamaalaatilakayuktibhih || 81
Sie ist auf Wohlklang gestimmt und in Vierteltöne
aufgeteilt. Dazu das Betelblatt und die Kunst, nicht
verwelkende Kränze und Stirnmale, die nicht verblassen, zu fertigen.“
तद्युक्तो
जमदग्नेस्तं नागोत्क्षिप्तः स चाश्रमम् ।
आगादुदयनो मातुर्दृशि वर्षन्निवामृतम् ॥ ८२
tadyukto jamadagnestam naagotkshiptah sa caashramam |
aagaadudayano maaturdrshi varshannivaamrtam || 82
Nachdem die Schlange ihn damit ausgerüstet und
entlassen hatte, kehrte er in Jamadagnis Einsiedelei zurück, wo er die Augen
seiner Mutter gleichsam mit Lebenselixir berieselte.
अत्रान्तरे
स शबरोऽप्यटवीं प्राप्य पर्यटन् ।
आदायोदयनात्प्राप्तं कटकं तद्विधेर्वशात् ॥ ८३
atraantare sa shabaro’pyataviim praapya paryatan |
aadaayodayanaatpraaptam katakam tadvidhervashaat || 83
Mittlerweile hatte der Waldmensch den Urwald wieder
erreicht und durchstreifte diesen. Als er, wie es der Zufall wollte, den Armreif, den
Udayana ihm gegeben hatte,
विक्रीणानश्च
तत्तत्र राजनामाङ्कमापणे
। वष्टभ्य राजपुरुषैर्निन्ये राजकुलं च सः ॥ ८४
vikriinaanashca tattatra raajanaamaankamaapane | vashtabhya
raajapurushairninye raajakulam ca sah || 84
und in den der Name des Königs eingraviert war, auf
dem Markt verkaufen wollte,
wurde er von des Königs Bütteln gestellt. Die führten
ihn sogleich an den Königshof.
कुतस्त्वयेदं
कटकं संप्राप्तमिति तत्र सः । राज्ञा सहस्रानीकेन स्वयं शोकादपृच्छत ॥ ८५
kutastvayedam katakam sampraaptamiti tatra sah |
raajnaa sahasraaniikena svayam shokaadaprcchata || 85
„Woher nahmst den Armreif du?“ fragte ihn dort voll banger Erwartung König
Sahasranika selbst.
अथोदयाद्रौ
सर्पस्य ग्रहणात्प्रभृति स्वकम् ।
कटकप्राप्तिवृत्तान्तं शबरः स जगाद तम् ॥ ८६
athodayaadrau sarpasya grahanaatprabhrti svakam |
katakapraaptivrttaantam shabarah sa jagaada tam || 86
Darauf erzählte der Schlangenbeschwörer seine eigene
Geschichte: Wie er, angefangen mit der Ergreifung der Schlange am Osthang der
Felsen, an den Armreif gelangt war.
तद्बुद्ध्वा
शबराद्दृष्ट्वा दयितावलयं च तम् ।
विचारदोलामारोहत्सहस्रानीकभूपतिः
॥ ८७
tadbuddhvaa shabaraaddrshtvaa dayitaavalayam ca tam |
vicaaradolaamaarohatsahasraaniikabhuupatih || 87
Als König Sahasranika das von dem Shabara erfahren und
den Armreif der Geliebten gesehen hatte, bestieg er die Schaukel der abwägenden
Zweifel.
क्षीणः
शापः स ते राजन्नुदयाद्रौ च सा स्थिता ।
जमदग्न्याश्रमे जाया सपुत्रा ते मृगावती ॥
८८
kshiinah shaapah sa te raajannudayaadrau ca saa
sthitaa |
jamadagnyaashrame jaayaa saputraa te mrgaavatii || 88
„Dein verfluchter Zustand geht zu Ende, o König. Denn
dort am Osthang lebt in Jamadagnis Einsiedelei deine Frau Mrgavati mit eurem
Sohn.“
इति
दिव्या तदा वाणी नन्दयामास तं नृपम् ।
विप्रयोगनिदाघार्तं वारिधारेव बर्हिणम् ॥ ८९
iti divyaa tadaa vaanii nandayaamaasa tam nrpam |
viprayoganidaaghaartam vaaridhaareva barhinam || 89
So erquickte eine himmlische Stimme den in der
Trennungsglut verschmachtenden König wie die Gewitterwolke den unter der
Trennung von seiner Henne
verglühenden Pfau.
अथोत्कण्ठादीर्घे
कथमपि दिनेऽस्मिन्नवसिते तमेवाग्रे कृत्वा शबरमपरेद्युः स नृपतिः ।
सहस्रानीकस्तां
सरभसमवाप्तुं प्रियतमां प्रतस्थे तत्सैन्यैः सममुदयशैलाश्रममपदम् ॥ ९०
athotkanthaadiirghe kathamapi dine’sminnavasite
tamevaagre krtvaa shabaramaparedyuh sa nrpatih |
sahasraaniikastaam sarabhasamavaaptum priyatamaam
pratasthe tatsainyaih samamudayashailaashramamapadam || 90
Wieder ging ein unter sehnsüchtiger Erwartung lang
gewordener Tag zu Ende. Am nächsten Morgen machte König Sahasranika sich mit
seinem Heer unter der Führung des Waldläufers auf den Weg zu der Einsiedelei in
den Bergen im Osten, um seine Liebste so schnell wie möglich wieder in die Arme
schließen zu können.
Ende des ersten Kapitels im Buch Kathamukha
des Ozeans der Geschichten von Somadeva
