शशाङ्कवतीलम्बकः १२
shashaankavatiilambakah 12 Das Buch Shashankavati
पञ्चमस्तरङ्गः pancamastarangah | Die fünfte Welle, 5. Kapitel Kap. 72
अज्ञानं वत्स हातव्यं विपर्यस्तधियां हि तत् । लोकद्वयेऽपि दोषाय शृणु चात्रागमश्रुतिम् ॥ २०४
ajnaanam vatsa haatavyam viparyastadhiyaam hi tat | lokadvaye’pi doshaaya shrnu caatraagamashrutim || 204
Ignoranz, mein Lieber, mußt du besiegen, denn die ist in beiden Welten schädlich für Menschen mit verdrehter Denkweise. Hör diese nützliche Legende:
पाञ्चालेषु पुरा देवभूतिनामाभवद्द्विजः । तस्याभूद्भोगवत्याख्या भार्या वेदवतः सती ॥ २०५
paancaaleshu puraa devabhuutinaamaabhavaddvijah | tasyaabhuudbhogavatyaakhyaa bhaaryaa vedavatah satii || 205
Bei den Pancaalas lebte einst der Brahmane Devabhuuti.
Der kannte die Schriften und hatte eine treue Frau, die Bhogavati.
सा स्नानाय गते तस्मिन्शाकार्थं शाकवाटिकाम् । प्रविष्टा धावकखरं खादन्तं शाकमैक्षत ॥ २०६
saa snaanaaya gate tasminshaakaartham shaakavaatikaam | pravishtaa dhaavakakharam khaadantam shaakamaikshata || 206
Einmal, er war gerade beim Baden, ging sie in den Gemüsegarten um Grünzeug zu holen.
Da sah sie, wie der Esel des Wäschers ihr schönes Gemüse kaute.
गृहीतलगुडा तं च साभ्यधावत्खरश्च सः । पलायमानः पतितः श्वभ्रे भग्नखुरोऽभवत् ॥ २०७
grhiitalagudaa tam ca saabhyadhaavatkharashca sah | palaayamaanah patitah shvabhre bhagnakhuro’bhavat || 207
Sie schnappte sich einen Knüppel und rannte auf ihn zu.
Der Esel wollte fliehen und stolperte in ein Loch, wo er sich den Huf brach.
तद्बुद्ध्वा सोऽत्र तत्स्वामी क्रोधादागत्य धावकः । लगुडैः पादघातैश्च ब्राह्मणीं तामताडयत् ॥ २०८
tadbuddhvaa so’tra tatsvaamii krodhaadaagatya dhaavakah | lagudaih paadaghaataishca braahmaniim taamataadayat || 208
Als sein Herr, der Wäscher, davon erfuhr, geriet er in Rage und traktierte die Brahmanin mit Knüppeln und Fußtritten.
तेन साकाण्डविभ्रष्टगर्भाभूद्गर्भिणी सती । ततः स खरमादाय धावकः स्वगृहं ययौ ॥ २०९
tena saakaandavibhrashtagarbhaabhuudgarbhinii satii | tatah sa kharamaadaaya dhaavakah svagrham yayau || 209
Bei dieser Gelegenheit erlitt die brave Schwangere eine Fehlgeburt.
Dafür nahm der Wäscher seinen Esel und ging nach Hause.
स्नात्वागतोऽथ तद्भर्ता तद्बुद्ध्वा वीक्ष्य तां च सः । भार्यां विप्रः पुराध्यक्षं गत्वोद्विग्नो व्यजिज्ञपत् ॥ २१०
snaatvaagato’tha tadbhartaa tadbuddhvaa viikshya taam ca sah | bhaaryaam viprah puraadhyaksham gatvodvigno vyajijnapat || 210
Als ihr Mann vom Bade zurückkehrte, erfuhr er davon und sah seine Frau.
Da zog der empörte Brahmane vor den Bürgermeister und beschwerte sich.
स बलासुरनामानं तदैवानीय धावकम् । श्रुत्वा तयोर्द्वयोर्वादं मूर्खो विवृतवानिदम् ॥ २११
sa balaasuranaamaanam tadaivaaniiya dhaavakam | shrutvaa tayordvayorvaadam muurkho vivrtavaanidam || 211
Der ließ den Wäscher namens Balaasura antreten, hörte sich ihrer beider Aussagen an,
und dann erließ der Trottel dieses Urteil:
खुरभग्नात्खरस्यास्य धावकस्य वहत्वयम् । खरभारं द्विजो यावत्प्रकृतीस्थो भवेत्खरः ॥ २१२
khurabhagnaatkharasyaasya dhaavakasya vahatvayam | kharabhaaram dvijo yaavatprakrtiistho bhavetkharah || 212
„Da der Esel dieses Wäschers einen gebrochenen Huf hat, soll der Brahmane die Esellast so lange tragen,
bis der Esel genesen ist.
धावकोऽप्ययमेतस्य भार्यायामग्रजन्मनः । गर्भं प्रजनयत्वन्यं तस्यां तद्गर्भपातनात् ॥ २१३
dhaavako’pyayametasya bhaaryaayaamagrajanmanah | garbham prajanayatvanyam tasyaam tadgarbhapaatanaat || 213
Der Wäscher aber soll zuvörderst der Frau ein anderes Kind machen, weil er die Fehlgeburt verursacht hat.
एषोऽनयोर्द्वयोर्दण्ड इत्युक्ते तेन स द्विजः । संतापाद्भक्षितविषः सभार्योऽपि जहावसून् ॥ २१४
esho’nayordvayordanda ityukte tena sa dvijah | samtaapaadbhakshitavishah sabhaaryo’pi jahaavasuun || 214
Damit habt ihr beide eure Strafe.“ Nach diesem Urteil waren der Brahmane und seine Frau so verzweifelt,
daß sie Gift schluckten und ihren Geist aufgaben.
तद्बुद्ध्वा तत्र निहतो राज्ञा दुरवधारकः । ब्रह्महा स पुराध्यक्षस्तिर्यग्योनिं गतश्चिरं ॥ २१५
tadbuddhvaa tatra nihato raajnaa duravadhaarakah | brahmahaa sa puraadhyakshastiryagyonim gatashciran || 215
Als der König davon hörte, ließ er den Bürgermeister, diesen Brahmanan mordenden Fehlentscheider,
auf der Stelle hinrichten. Lange wurde der noch unter Tieren geboren.
इत्यज्ञानतमश्छन्नाः स्वदोषोन्मार्गगामिनः । अपुरस्कृतसच्छास्त्रदीपा भ्रश्यन्ति निश्चितम् ॥ २१६
ityajnaanatamashchannaah svadoshonmaargagaaminah | apuraskrtasacchaastradiipaa bhrashyanti nishcitam || 216
So gehen sie, in finstere Unwissenheit gewickelt auf Abwegen eigener Schuld,
ohne die Lampe einer guten Lehre vor sich zu halten, und straucheln mit Sicherheit.“
एवमुक्त्वा स राजर्षिरुपदेशार्थिनं पुनः । सोमशूरं विनेतुं तं विनीतमतिरभ्यधात् ॥ २१७
evamuktvaa sa raajarshirupadeshaarthinam punah | somashuuram vinetum tam viniitamatirabhyadhaat || 217
Nachdem der königliche Seher das gesagt hatte, bat Somashuura ihn um weitere Unterweisung.
Da sprach Viniitamati, um ihn zu erziehen:
वत्स पारमितार्थं ते वच्मि तावत्क्रमाच्छृणु । पूर्वं राजा कुरुक्षेत्रे मलयप्रभ इत्यभूत् ॥ २१८
vatsa paaramitaartham te vacmi taavatkramaacchrnu | puurvam raajaa kurukshetre malayaprabha ityabhuut || 218
„Hör zu mein Junge, ich lehre dich systematisch, wie du zur Vollendung kommst:
Einst lebte in Kurukshetra der König Malayaprabha.
तं कदाचित्प्रजाभ्योऽर्थं दुर्भिक्षे ददतं नृपम् । मन्त्रिभिर्वारितं लोभाज्जगादेन्दुप्रभः सुतः ॥ २१९
tam kadaacitprajaabhyo’rtham durbhikshe dadatam nrpam | mantribhirvaaritam lobhaajjagaadenduprabhah sutah || 219
Aus Anlaß einer Hungersnot wollte dieser König seinen Untertanen Wertsachen schenken,
wurde aber von den Ministern aus Gier daran gehindert. Da sprach sein Sohn Induprabha ihn an:
उपेक्षसे प्रजास्तात कथं दुर्मन्त्रिणां गिरा । त्वं हि कल्पद्रुमस्तासां ताश्च ते कामधेनवः ॥ २२०
upekshase prajaastaata katham durmantrinaam giraa | tvam hi kalpadrumastaasaam taashca te kaamadhenavah || 220
„Warum, Vater, vernachlässigst du auf Anraten deiner geizigen Minister die Untertanen?
Du bist doch ihr Wunderbaum, und sie sind deine Wunschkühe!“
निर्बन्धादिति जल्पन्तं पुत्रं मन्त्रिवशो नृपः । खेदात्तं सोऽब्रवीद्वत्स किं मेऽस्ति धनमक्षयम् ॥ २२१
nirbandhaaditi jalpantam putram mantrivasho nrpah | khedaattam so’braviidvatsa kim me’sti dhanamakshayam || 221
Als der Junge unablässig weiterbohrte, herrschte der unter dem Einfluss seiner Ratgeber stehende König
ihn ungeduldig an: „Habe ich vielleicht unerschöpfliche Reichtümer, du Kalb?
विना तेन प्रजाकल्पपादश्चेद्भवाम्यहम् । तत्त्वमेव किमेतासां न धत्से कल्पवृक्षताम् ॥ २२२
vinaa tena prajaakalpapaadashcedbhavaamyaham | tattvameva kimetaasaam na dhatse kalpavrkshataam || 222
Wie soll ich denn ohne dieselben der Wunderbaum meiner Untertanen werden?
Warum bekleidest du dann nicht das Amt des Wunderbaums für sie?“
एतच्छ्रुत्वा पितुश्चक्रे प्रतिज्ञां स नृपात्मजः । मर्तव्यं कल्पवृक्षत्वं साध्यं वा तपसा मया ॥ २२३
etacchrutvaa pitushcakre pratijnaam sa nrpaatmajah | martavyam kalpavrkshatvam saadhyam vaa tapasaa mayaa || 223
Als der Prinz das von seinem Vater hörte, fasste er für sich den Entschluss:
‚Entweder erreiche ich die Wunderbaumqualität durch harte Entsagung, oder ich sterbe dabei!‘
इति निश्चित्य स प्रायान्महासत्त्वस्तपोवनम् । आरूढ एव तस्मिंश्च स दुर्भिक्षो न्यवर्तत ॥ २२४
iti nishcitya sa praayaanmahaasattvastapovanam | aaruudha eva tasmimshca sa durbhiksho nyavartata || 224
Mit diesem Vorsatz zog der edle Prinz in den Asketenhain.
Kaum hatte er den betreten, war auch schon die Hungersnot vorbei.
ततोऽर्थितवरस्तीव्रतपस्तुष्टान्महेन्द्रतः । स्वस्मिन्नेव स संजज्ञे नगरे कल्पपादपः ॥ २२५
tato’rthitavarastiivratapastushtaanmahendratah | svasminneva sa samjajne nagare kalpapaadapah || 225
Als Indra mit seiner harten Selbstqual zufrieden war, erbat er sich von ihm eine Wunscherfüllung.
Und so wurde er in seiner eigenen Stadt als Wunderbaum anerkannt.
आकर्षन्निव दूरस्थानाह्वयन्निव चार्थिनः । प्रसारिताभिः शाखाभिर्दिक्षु शब्दैश्च पक्षिणाम् ॥ २२६
aakarshanniva duurasthaanaahvayanniva caarthinah | prasaaritaabhih shaakhaabhirdikshu shabdaishca pakshinaam || 226
Mit seinem verzweigten Astwerk schien er ferne Bittsteller anzuziehen
und mit den Tönen der von ihm beherbergten Vögel, aus aller Welt herbeizurufen.
ददौ च कामानर्थिभ्यो दुष्प्रापानपि सोऽन्वहम् । चक्रे च ता निराकाङ्क्षाः प्रजाः स्वर्गस्थिता इव ॥ २२७
dadau ca kaamaanarthibhyo dushpraapaanapi so’nvaham | cakre ca taa niraakaankshaah prajaah svargasthitaa iva || 227
Jeden Tag verschaffte er den Bittstellern sogar schwer aufzutreibende Güter.
Und seinen wunschlos glücklichen Untertanen gab er das Gefühl, sie wären schon im Himmel.
कालेन च महेन्द्रस्तमागत्योवाच लोभयन् । पूर्णः परोपकारस्ते स्वर्गायागम्यतामिति ॥ २२८
kaalena ca mahendrastamaagatyovaaca lobhayan | puurnah paropakaaraste svargaayaagamyataamiti || 228
Nach einer gewissen Zeit kam Indra auf ihn zu und sagte verführerisch:
„Jetzt reicht’s aber mit der Nächstenliebe. Komm mit ins Paradies!“
ततः कल्पद्रुमीभूतस्तं स राजसुतोऽभ्यधात् । यत्र पुष्पैः फलैः रम्यैरप्यन्यतरवोऽप्यमी ॥ २२९
tatah kalpadrumiibhuutastam sa raajasuto’bhyadhaat | yatra pushpaih phalaih ramyairapyanyataravo’pyamii || 229
Darauf erwiderte ihm der zum Wunderbaum gewordene Prinz:
„Wenn all die anderen Bäume mit ihren lieblichen Blüten und Früchten
पारार्थमेव सततं भजन्ति स्वार्थनिःस्पृहाः । तत्र कल्पतरुर्भूत्वा स्वसुखाय कथं दिवं ॥ २३०
paaraarthameva satatam bhajanti svaarthanihsprhaah | tatra kalpatarurbhuutvaa svasukhaaya katham divam || 230
ihres eigenen Wohles nicht achtend, fremdes Wohl besorgen – wie soll dann ich,
eben erst ein Wunderbaum geworden, meines eigenen Glückes wegen zum Himmel
इयतोऽस्य जनस्याशाच्छेदं कृत्वा व्रजाम्यहम् । इत्युदारं वचस्तस्य श्रुत्वा शक्रोऽब्रवीत्पुनः ॥ २३१
iyato’sya janasyaashaacchedam krtvaa vrajaamyaham | ityudaaram vacastasya shrutvaa shakro’braviitpunah || 231
auffahren und damit diese Menschen um ihre Hoffnungen betrügen?“ Als Indra seine Antwort gehört hatte, erwiderte er:
तर्हि प्रजापि ते कृत्स्ना स्वर्गमायात्वसाविति । ततस्तमवदद्राजसूनुः कल्पद्रुमोऽपि सः ॥ २३२
tarhi prajaapi te krtsnaa svargamaayaatvasaaviti | tatastamavadadraajasuunuh kalpadrumo’pi sah || 232
„Dann sollen sie eben alle in den Himmel auffahren!“ Darauf sagte der Königssohn und Wunderbaum:
तुष्टोऽसि चेन्नय स्वर्गं प्रजा नार्थोऽस्ति तेन मे । अहं परोपकारैकसिद्ध्यै तप्स्ये तपो महत् ॥ २३३
tushto’si cennaya svargam prajaa naartho’sti tena me | aham paropakaaraikasiddhyai tapsye tapo mahat || 233
„Wenn du mit mir zufrieden bist, dann führe du diese Menschen zum Himmel. Das soll meine Sorge nicht sein.
Ich will nur zum Gelingen der Nächstenliebe das große Bußopfer abbüßen.“
इत्युक्तवन्तं स्तुत्वा तं सुगताशं तथेति सः । आदाय च प्रजास्तुष्टः सुरेन्द्रस्त्रिदिवं ययौ ॥ २३४
ityuktavantam stutvaa tam sugataasham tatheti sah | aadaaya ca prajaastushtah surendrastridivam yayau || 234
Daraufhin pries der Götterfürst ihn als einen, der den Buddha erreicht hatte, und stimmte zu: „Dann soll es so sein!“
Zufrieden nahm er diese Menschen mit sich, als er in die drei Himmel auffuhr.
सोऽपि तां तरुतां त्यक्त्वा राजपुत्रः स्वरूपभृत् । तपसेन्दुप्रभः प्राप वनस्थो बोधिसत्त्वताम् ॥ २३५
so’pi taam tarutaam tyaktvaa raajaputrah svaruupabhrt | tapasenduprabhah praapa vanastho bodhisattvataam || 235
Da legte der Prinz die Baumform ab und nahm seine richtige Gestalt an.
Durch Entsagung errang Induprabha im Wald lebend die Bodhisattva-Existenz.
एवं स्याद्दानसक्तानां सिद्धिरित्युदिता मया । दानपारमितैषा ते शीलपारमितां शृणु ॥ २३६
evam syaaddaanasaktaanaam siddhirityuditaa mayaa | daanapaaramitaishaa te shiilapaaramitaam shrnu || 236
Also können die Anhänger von Schenkungen Erfolg haben. Die wahre Tugend des Schenkens habe ich beschrieben.
Hör jetzt von der wahren Tugend des Anstands:
पुरा शुकानां राजाभूद्विन्ध्याद्रौ सुगतांशजः । प्राग्जन्माभ्यस्तशीलाढ्यो नाम्ना हेमप्रभो वशी ॥ २३७
puraa shukaanaam raajaabhuudvindhyaadrau sugataamshajah |
praagjanmaabhyastashiilaadhyo naamnaa hemaprabho vashii || 237
Einst lebte in den Vindhyabergen ein Papageienkönig, mit Anteilen des Buddha geboren, in seinem letzten Leben reich geworden an moralischem Verhalten, mit Namen Hemaprabha, Goldglanz, ein Gebieter über seine Triebe.
तस्य जातिस्मरस्यासीदपि धर्मोपदेशिनः । रागिमूर्खः प्रतीहारो नाम्ना चारुमतिः शुकः ॥ २३८
tasya jaatismarasyaasiidapi dharmopadeshinah | raagimuurkhah pratiihaaro naamnaa caarumatih shukah || 238
Er konnte sich an seine frühere Existenz erinnern, und ein Rechtsgelehrter war er auch.
Und der hatte einen Torwächter, den Papagei Caarumati, aber der war einfältig, weil triebgesteuert.
स जातु पाशिना भार्यां व्याधेन निहतां शुकीम् । शोचन्नवस्थां करुणां तद्वियोगातुरो ययौ ॥ २३९
sa jaatu paashinaa bhaaryaam vyaadhena nihataam shukiim | shocannavasthaam karunaam tadviyogaaturo yayau || 239
Eines Tages – seine Frau war gerade durch eine Schlinge, die ein Fallensteller ausgelegt hatte, ums Leben gekommen – litt er unter der Trennung von ihr so sehr, daß er vor Trauer krank wurde.
ततः स शुकराजस्तं युक्त्या शोकं निवारयन् । हेमप्रभो हितायैवमुवाच मतिमान्मृषा ॥ २४०
tatah sa shukaraajastam yuktyaa shokam nivaarayan | hemaprabho hitaayaivamuvaaca matimaanmrshaa || 240
Da gebrauchte der kluge Papageienkönig Hemaprabha eine List, um Caarumati von seinem Kummer abzubringen.
Er erzählte ihm, um ihn wieder aufzurichten, Folgendes:
न सा तव मृता भार्या पाशाच्छाकुनिकस्य सा । गता पलाय्य दृष्टा हि जीवन्त्येव मयाधुना ॥ २४१
na saa tava mrtaa bhaaryaa paashaacchaakunikasya saa | gataa palaayya drshtaa hi jiivantyeva mayaadhunaa || 241
„Deine Frau ist garnicht tot! Sie hat sich aus der Schlinge des Vogelfängers befreit und konnte fliehen.
Eben noch hab ich sie lebendig gesehen!
दर्शयाम्येहि तुभ्यं तामित्युक्त्वा स निनाय तम् । राजा चारुमतिं व्योममार्गेणैकं जलाशयम् ॥ २४२
darshayaamyehi tubhyam taamityuktvaa sa ninaaya tam | raajaa caarumatim vyomamaargenaikam jalaashayam || 242
Komm, ich zeig sie dir!“ Nach diesen Worten führte der König Caarumati auf dem Luftweg an einen Teich.
तत्र संदर्श्य तस्यैव प्रतिबिम्बं जलान्तरे । तमब्रवीदियं सा ते भार्यां पश्येह तिष्ठति ॥ २४३
tatra samdarshya tasyaiva pratibimbam jalaantare | tamabraviidiyam saa te bhaaryaam pashyeha tishthati || 243
Dort zeigte er ihm sein eigenes Spiegelbild im Wasser und sagte: „Sieh mal, da ist doch deine Frau!“
तच्छ्रुत्वा वीक्ष्य चात्रात्मप्रतिबिम्बं स मूढधीः । हृष्टः प्रविश्य तोये तामालिलिङ्ग चुचुम्ब च ॥ २४४
tacchrutvaa viikshya caatraatmapratibimbam sa muudhadhiih | hrshtah pravishya toye taamaalilinga cucumba ca || 244
Als er das hörte und sein eigenes Spiegelbild im Wasser sah, freute sich der Einfaltspinsel so sehr,
daß er ins Wasser sprang, um sie zu herzen und zu küssen.
अप्राप्नुवन्प्रियास्पर्शमशृण्वंस्तद्वचश्च सः । स्पर्शालापौ प्रिया किं मे न ददातीत्यचिन्तयत् ॥ २४५
apraapnuvanpriyaasparshamashrnvamstadvacashca sah | sparshaalaapau priyaa kim me na dadaatiityacintayat || 245
Als er der Liebsten Berührung nicht verspürte, ihre Stimme nicht hörte,
fragte er sich: ‚Warum gönnt die Geliebte mir keine Streichelei, kein Plappern?‘
कोपाशङ्की ततो गत्वैवानीयामलकं ततः । चाट्वर्थं दयिताबुद्ध्या न्यधात्स्वे प्रतिबिम्बके ॥ २४६
kopaashankii tato gatvaivaaniiyaamalakam tatah | caatvartham dayitaabuddhyaa nyadhaatsve pratibimbake || 246
Nun dachte er, sie sei böse mit ihm. Er flog los und kam mit einer reifen Amla zurück.
Um seiner Frau zu imponieren, warf er die reife Stachelbeere auf sein Spiegelbild im Wasser.
तन्मग्नोत्पतितं कान्ताप्रतिक्षिप्तमवेत्य च । गत्वा सखेदो राजानं तं हेमप्रभमभ्यधात् ॥ २४७
tanmagnotpatitam kaantaapratikshiptamavetya ca | gatvaa sakhedo raajaanam tam hemaprabhamabhyadhaat || 247
Die tauchte zuerst unter, kam dann aber wieder hoch, sodaß ihm schien, seine Liebste hätte die Frucht zurückgewiesen. Niedergeschlagen sagte er da zu König Hemaprabha:
देव भार्या न सा स्पर्शमालापं वा ददाति मे । किं चैतया प्रतिक्षिप्तं दत्तमामलकं मया ॥ २४८
deva bhaaryaa na saa sparshamaalaapam vaa dadaati me | kim caitayaa pratikshiptam dattamaamalakam mayaa || 248
„Gebieter, meine Frau streichelt mich nicht, redet nicht mit mir, und jetzt weist sie auch noch die Stachelbeere zurück,
die ich ihr geschenkt habe!“
एतच्छ्रुत्वा स राजा तं शनैः कृच्छ्रादिवाब्रवीत् । न युक्तमेतद्वक्तुं मे वच्मि स्नेहात्तथापि ते ॥ २४९
etacchrutvaa sa raajaa tam shanaih krcchraadivaabraviit | na yuktametadvaktum me vacmi snehaattathaapi te || 249
Darauf sagte der König stockend, sich gleichsam überwindend, zu ihm:
„Eigentlich steht es mir nicht zu, aber ich sag es dir trotzdem, weil ich dich gut leiden kann:
अन्यानुरक्ता ह्यद्यैषा त्वयि प्रीतिं कथं भजेत् । दर्शयामि च ते साक्षादेह्यत्रैव जलान्तरे ॥ २५०
anyaanuraktaa hyadyaishaa tvayi priitim katham bhajet | darshayaami ca te saakshaadehyatraiva jalaantare || 250
Sie liebt jetzt einen anderen. Wie soll sie dir also ihre Gunst erweisen?
Du sollst es mit eigenen Augen sehen. Komm mit zum See!“
इत्युक्त्वा तत्र नीत्वा तं स्वं तदीयं च वारिणि । प्रतिबिम्बे उभे राजा तस्मै श्लिष्टे अदर्शयत् ॥ २५१
ityuktvaa tatra niitvaa tam svam tadiiyam ca vaarini | pratibimbe ubhe raajaa tasmai shlishte adarshayat || 251
Nach diesen Worten brachte er ihn dorthin und zeigte ihm ihrer beider Spiegelbild im Wasser,
wie sie nah beieinander hockten.
ते दृष्ट्वैव स तां भार्यां मूर्खो मत्वान्यसंगताम् । संनिवृत्य विरक्तस्तं स्वं राजानं व्यजिज्ञपत् ॥ २५२
te drshtvaiva sa taam bhaaryaam muurkho matvaanyasamgataam | samnivrtya viraktastam svam raajaanam vyajijnapat || 252
Das schlichte Gemüt sah natürlich seine Gattin in der Umarmung eines anderen.
Enttäuscht wandte er sich ab und sprach zu seinem König:
देव त्वदुपदेशो यन्मया मूढेन न श्रुतः । तस्यैष पाकस्तन्मेऽत्र कर्तव्यमधुनादिश ॥ २५३
deva tvadupadesho yanmayaa muudhena na shrutah | tasyaisha paakastanme’tra kartavyamadhunaadisha || 253
„O Herr, auf deinen Hinweis habe ich Trottel nicht gehört, und das ist der Erfolg! Sag mir, was ich jetzt tun soll!“
इति तं कृतविज्ञप्तिं राजा हेमप्रभोऽथ सः । लब्धोपदेशावसरः प्रतीहारमभाषत ॥ २५४
iti tam krtavijnaptim raajaa hemaprabho’tha sah | labdhopadeshaavasarah pratiihaaramabhaashata || 254
Als sein Türsteher ihn so anflehte, fand König Hemaprabha, daß dies der richtige Moment für eine Unterweisung war,
und sagte zu ihm:
वरं हालाहलं भुक्तमहिर्बद्धो वरं गले । न पुनः स्त्रीषु विश्वासो मणिमन्त्राद्यगोचरः ॥ २५५
varam haalaahalam bhuktamahirbaddho varam gale | na punah striishu vishvaaso manimantraadyagocarah || 255
„Besser, man hätte das Urweltgift geschluckt, oder sich eine Kobra um den Hals gehängt,
als nochmal den Weibern vertraut – eine Unwägbarkeit, bei der kein Amulett, kein Zauberspruch mehr hilft!
कलङ्कयन्ति सन्मार्गजुषः परिभवन्त्यलम् । वात्या इवातिचपलाः स्त्रियो भूरिरजोभृतः ॥ २५६
kalankayanti sanmaargajushah paribhavantyalam | vaatyaa ivaaticapalaah striyo bhuurirajobhrtah || 256
Frauen sind, wie die Winde, sehr unbeständig, bringen dich in Verruf, wenn du auf dem guten Weg bist,
sind dir überlegen, tragen massenhaft Monatsblut in sich.
तत्तासु न प्रसक्तव्यं धीरसत्त्वैः सुबुद्धिभिः । शीलमभ्यसनीयं तु वीतरागपदाप्तये ॥ २५७
tattaasu na prasaktavyam dhiirasattvaih subuddhibhih | shiilamabhyasaniiyam tu viitaraagapadaaptaye || 257
Darum klammert sich kein stabiler Mensch, der noch bei klarem Verstand ist, an sie. Als solcher konzentriere man sich lieber auf seinen Anstand, um die Stufe eines leidenschaftslosen Weisen zu erklimmen.“
इति तेनानुशिष्टः स राज्ञा चारुमतिः स्त्रियः । परिहृत्य बभूवोर्ध्वरेता बुद्धसमः क्रमात् ॥ २५८
iti tenaanushishtah sa raajnaa caarumatih striyah | parihrtya babhuuvordhvaretaa buddhasamah kramaat || 258
So vom König unterrichtet, wurde Caarumati dem Buddha allmählich immer ähnlicher,
gewann die Oberhand über seine Geilheit und nahm sich vor den Frauen in Acht.
इत्यन्यानपि शीलाढ्यास्तारयन्तीति ते मया । शीलपारमिता प्रोक्ता क्षमापारमितां शृणु ॥ २५९
ityanyaanapi shiilaadhyaastaarayantiiti te mayaa | shiilapaaramitaa proktaa kshamaapaaramitaam shrnu || 259
Jetzt habe ich dir die wahre Tugend des Anstands erklärt, wie die an Anstand Reichen andere erretten.
Hör jetzt von der wahren Tugend der Geduld:
आसीच्छुभनयो नाम केदाराद्रौ महामुनिः । सदा मन्दाकिनीतोयस्नायी दान्तस्तपःकृशः ॥ २६०
aasiicchubhanayo naama kedaaraadrau mahaamunih | sadaa mandaakiniitoyasnaayii daantastapahkrshah || 260
In den Kedaarabergen lebte der Große Weise Shubhanaya.
Der schwamm immer in der Mandaakini, war demütig und von Askese ausgezehrt.
निशि तत्रैकदा पूर्वनिखातं भुवि काञ्चनम् । अन्वेष्टुमाययुश्चौरा न च प्रापुः कुतोऽपि तत् ॥ २६१
nishi tatraikadaa puurvanikhaatam bhuvi kaancanam | anveshtumaayayushcauraa na ca praapuh kuto’pi tat || 261
Eines Nachts kamen Räuber in die Gegend und suchten Gold,
das sie früher in der Erde vergraben hatten. Nur fanden sie es nirgendwo.
ततोऽत्र विजने मत्वा तेन तन्मुनिना हृतम् । प्रविश्य मठिकां तस्य चौरास्ते ब्रुवते स्म तम् ॥ २६२
tato’tra vijane matvaa tena tanmuninaa hrtam | pravishya mathikaam tasya cauraaste bruvate sma tam || 262
Weil hier sonst kein Mensch lebte, dachten sie, der Einsiedler hätte es genommen.
Die Diebe brachen in seine Hütte ein und brüllten ihn an:
अरे दम्भमुने मुञ्च नीतं नः काञ्चनं क्षितेः । चौराणामप्यहो चौरस्त्वमस्माकमुपस्थितः ॥ २६३
are dambhamune munca niitam nah kaancanam kshiteh | cauraanaamapyaho caurastvamasmaakamupasthitah || 263
„He du, Heuchelmönch, rück das Gold raus, das du aus der Erde geklaubt hast!
Das steht uns als Diebesgut zu, weil wir nun mal Räuber sind!“
इत्याक्षिप्तः स तैः पापैर्हृतार्थो मृषा मुनिः । न नीतं तन्मया किंचिन्न दृष्टं चेत्यभाषत ॥ २६४
ityaakshiptah sa taih paapairhrtaartho mrshaa munih | na niitam tanmayaa kimcinna drshtam cetyabhaashata || 264
Als der Einsiedler von den Übeltätern fälschlich des Diebstahls bezichtigt wurde,
beteuerte er: „Ich hab dort nichts weggeholt, gesehen hab ich auch nichts.“
ततस्तैर्लगुडैर्दुष्टैस्ताडितोऽपि स दस्युभिः । यदा तदेव वक्ति स्म सत्यवाङ्मुनिसत्तमः ॥ २६५
tatastairlagudairdushtaistaadito’pi sa dasyubhih | yadaa tadeva vakti sma satyavaanmunisattamah || 265
Da prügelten die erbosten Unholde mit ihren Knüppeln auf ihn ein.
Doch der wahrheitsliebende treffliche Einsiedel sagte wieder nur dasselbe.
तदा ते चिच्छिदुस्तस्य क्रूरोऽयमिति तस्कराः । क्रमाद्धस्तौ च पादौ च नयने चोदपाटयन् ॥ २६६
tadaa te cichidustasya kruuro’yamiti taskaraah | kramaaddhastau ca paadau ca nayane codapaatayan || 266
„Das ist ja ein ganz Harter!‘ dachten da die Niederlinge und hackten ihm nacheinander Hände und Füße ab.
Zu guter Letzt rissen sie ihm auch noch die Augen aus.
तथाप्यनन्यवचनं निर्विकारमवेत्य तम् । मत्वान्यलुप्तं स्वर्णं ते जग्मुश्चौरा यथागतम् ॥ २६७
tathaapyananyavacanam nirvikaaramavetya tam | matvaanyaluptam svarnam te jagmushcauraa yathaagatam || 267
Als er auch danach unverändert bei seiner Aussage blieb, ließen sie von ihm ab, weil sie dachten,
daß ein anderer das Gold geklaut hatte. Und so verschwanden die Schelme wie sie gekommen waren.
प्रातश्च शेखरज्योतिर्नाम राजात्र तं मुनिम् । पश्यति स्म तथाभूतं शिष्यस्तद्दर्शनागतः ॥ २६८
praatashca shekharajyotirnaama raajaatra tam munim | pashyati sma tathaabhuutam shishyastaddarshanaagatah || 268
Am Morgen kam ein Schüler des Einsiedlers, König Shekharajyoti Gipfelschein, ihn besuchen,
und sah, was aus ihm geworden war.
ततः स गुरुशोकार्तस्तं दृष्ट्वा तदवेत्य च । अन्विष्यानाययच्चौरांस्तांस्तत्रैव तदा प्रभुः ॥ २६९
tatah sa gurushokaartastam drshtvaa tadavetya ca | anvishyaanaayayaccauraamstaamstatraiva tadaa prabhuh || 269
Krank vor Angst um seinen Lehrer, brauchte er ihn nur anzusehen, um zu verstehen, was passiert war.
Also ließ der König nach den Verbrechern suchen und sie zurückbringen.
तेषां वधे प्रवृत्तं च नृपं तं सोऽब्रवीन्मुनिः । राजन्यदि निहंस्येतांस्तदात्मानं निहन्म्यहम् ॥ २७०
teshaam vadhe pravrttam ca nrpam tam so’braviinmunih | raajanyadi nihamsyetaamstadaatmaanam nihanmyaham || 270
Gerade schickte der König sich an sie hinzurichten, da rief der Weise:
„König, wenn du die da tötest, bring ich mich selbst um!
शस्त्रेणेदं कृतं चेन्मे तदेषां कापराधिता । तस्य वा प्रेरका ह्येते तर्ह्येतेषामपि क्रुधः ॥ २७१
shastrenedam krtam cenme tadeshaam kaaparaadhitaa | tasya vaa prerakaa hyete tarhyeteshaamapi krudhah || 271
Wenn ich durch dieses Schwert so verletzt worden bin, warum sind dann jene schuld?
Oder wenn diese dazu veranlasst wurden – dann war’s doch wohl die Wut in ihnen.
तासामपि स्वर्णनाशस्तस्य मत्पूर्वदुष्कृतम् । तस्यापि स्वं ममाज्ञानं तस्मात्तदपकारि मे ॥ २७२
taasaamapi svarnanaashastasya matpuurvadushkrtam | tasyaapi svam mamaajnaanam tasmaattadapakaari me || 272
Die Wut, die vom Verlust ihres Goldes rührte, welcher von den Untaten in meiner früheren Geburt herrührte.
Meine eigene Unkenntnis dessen war, was mich verletzt hat.
ततस्तदेव मे घात्यं किं च यद्यपकारतः । वध्या एते कथं नात्र रक्ष्याः स्युरुपकारतः ॥ २७३
tatastadeva me ghaatyam kim ca yadyapakaaratah | vadhyaa ete katham naatra rakshyaah syurupakaaratah || 273
Diese Unkenntnis hätte ich lieber erschlagen sollen. Auch wenn jene dort den Tod verdienen, weil sie mich verletzt haben – sollte man sie nicht lieber verschonen, weil sie mir einen Dienst erwiesen?
नैते कुर्युरिदं चेन्मे क्षमां मोक्षफलामहम् । कस्य कुर्यां तदेतैर्मे पूर्णैवोपकृतिः कृता ॥ २७४
naite kuryuridam cenme kshamaam mokshaphalaamaham | kasya kuryaam tadetairme puurnaivopakrtih krtaa || 274
Wenn die mir das nicht angetan hätten, wäre keiner dagewesen für meine Duldsamkeit, deren Lohn die Erlösung ist.
Sie haben mir also echte Hilfe geleistet.“
इत्यादिभिः स बहुभिर्वाक्यैः क्षान्तिपरो मुनिः । प्रबोध्य तं नृपं चौरान्निग्रहात्तानमोचयत् ॥ २७५
ityaadibhih sa bahubhirvaakyaih kshaantiparo munih | prabodhya tam nrpam cauraannigrahaattaanamocayat || 275
Mit solchen und ähnlichen großen Reden ließ der äußerst duldsame Weise den König so einsichtsvoll werden,
daß er diesen Verbrechern ihre Strafe sodann erließ.
तपसश्चास्य माहात्म्यात्तत्क्षणं प्राग्वदक्षतम् । शरीरमभवत्तस्य सिद्धिश्चाविरभूत्तदा ॥ २७६
tapasashcaasya maahaatmyaattatkshanam praagvadakshatam | shariiramabhavattasya siddhishcaavirabhuuttadaa || 276
Auf Grund seiner würdevollen Entsagung war sein Körper in diesem Moment so unversehrt wie früher.
Damit wurde auch seine Selbstvollendung offenbar.
एवं तरन्ति क्षमिणः संसारमिति वर्णिता । क्षमापारमिता तुभ्यं धैर्यपारमितां शृणु ॥ २७७
evam taranti kshaminah samsaaramiti varnitaa | kshamaapaaramitaa tubhyam dhairyapaaramitaam shrnu || 277
So retten die Duldsamen sich über den Lebenskreislauf. Die wahre Tugend der Geduld wurde dir beschrieben.
Hör jetzt von der wahren Tugend der Ausdauer:
आसीन्मालाधरो नाम पूर्वं ब्राह्मणपुत्रकः । सोऽपश्यदेकदा सिद्धकुमारं व्योमगामिनम् ॥ २७८
aasiinmaalaadharo naama puurvam braahmanaputrakah | so’pashyadekadaa siddhakumaaram vyomagaaminam || 278
Einst lebte ein bekränzter Brahmanenjunge namens Maalaadhara.
Der sah eines Tages einen Siddhaprinzen durch die Lüfte fliegen.
तत्स्पर्धया तृणमयान्पक्षानाबध्य पार्श्वयोः । उत्प्लुत्योत्प्लुत्य गगने गत्यभ्यासमशिक्षत ॥ २७९
tatspardhayaa trnamayaanpakshaanaabadhya paarshvayoh | utplutyotplutya gagane gatyabhyaasamashikshat || 279
Um es ihm gleichzutun, band er sich aus Gras geflochtene Flügel an beide Seiten,
sprang immer wieder hoch und wollte so fliegen lernen.
प्रत्यहं च तथा कुर्वन्परिश्रममपार्थकम् । ददृशे स कुमारेण कदाचिद्व्योमचारिणा ॥ २८०
pratyaham ca tathaa kurvanparishramamapaarthakam | dadrshe sa kumaarena kadaacidvyomacaarinaa || 280
Tag für Tag nahm er diese nutzlose Mühsal auf sich. Da sah ihn der Prinz, als er wieder einmal vorüberflog.
धैर्ययुक्तः परिश्राम्यन्दुष्प्रापेऽर्थेऽपि सोद्यमः । बालोऽयमनुकम्प्यो मे मम ह्येष परिग्रहः ॥ २८१
dhairyayuktah parishraamyandushpraape’rthe’pi sodyamah | baalo’yamanukampyo me mama hyesha parigrahah || 281
‚Mit wieviel Ausdauer der Junge sich da für etwas Unerreichbares abmüht!
Ich sollte mich um ihn kümmern, der ist mir sympathisch.‘
इति संचिन्त्य तुष्टेन नीत्वा तेन स्वशक्तितः । स्कन्देन द्विजमुख्योऽसावात्मनोऽनुचरः कृतः ॥ २८२
iti samcintya tushtena niitvaa tena svashaktitah | skandena dvijamukhyo’saavaatmano’nucarah krtah || 282
Der Siddha war so zufrieden mit ihm, daß er ihn sich mit seiner Zauberkraft auf die Schulter hob
und als ersten Brahmanen zu seinem Gefolgsmann machte.
इत्थं धैर्येण तुष्यन्ति देवता अपि ते मया । धैर्यपारमिता प्रोक्ता ध्यानपारमितां शृणु ॥ २८३
ittham dhairyena tushyanti devataa api te mayaa | dhairyapaaramitaa proktaa dhyaanapaaramitaam shrnu || 283
So werden durch Ausdauer sogar die Götter froh. Die wahre Tugend der Ausdauer hab ich beschrieben.
Hör nun die wahre Tugend der Vorstellungskraft:
आसीद्विजयमालीति कर्णाटेषु पुरा वणिक् । अभून्मलयमालीति महर्द्धेस्तस्य चात्मजः ॥ २८४
aasiidvijayamaaliiti karnaateshu puraa vanik | abhuunmalayamaaliiti maharddhestasya caatmajah || 284
Im Karnaata-Land lebte einst ein reicher Kaufmann namens Vijayamaalin. Er hatte auch einen Sohn, den Malayamaalin.
स तेन पित्रा सहितो जातु राजकुलं गतः । राज्ञस्तस्य युवापश्यदिन्दुकेसरिणा सुताम् ॥ २८५
sa tena pitraa sahito jaatu raajakulam gatah | raajnastasya yuvaapashyadindukesarinaa sutaam || 285
Eines Tages war er mit seinem Vater zum Königshof geritten. Dort sah der Jüngling König Indukesarins Tochter.
सा तस्येन्दुयशा नाम मारवल्लीव मोहिनी । वणिक्पुत्रस्य दृष्टैव विवेश हृदि कन्यका ॥ २८६
saa tasyenduyashaa naama maaravalliiva mohinii | vanikputrasya drshtaiva vivesha hrdi kanyakaa || 286
Die Jungfrau namens Induyashaa drang wie eine von Maaras, des Liebesgottes,
Schlingpflanzen ins Herz des Kaufmannssohnes ein, sobald er sie sah.
ततः स गृहमागत्य विनिद्रो निशि पाण्डुरः । दिवा संकुचितस्तस्थावालम्ब्य कुमुदव्रतम् ॥ २८७
tatah sa grhamaagatya vinidro nishi paandurah | divaa samkucitastasthaavaalambya kumudavratam || 287
Wieder zu Hause, verharrte er, ganz der weißen Wasserlilie verschworen, in ihrem Zustand –
tagsüber verschlossen, nachts vor Schlaflosigkeit bleich.
तामेव चान्वहं ध्यायन्नाहारादिपराङ्मुखः । पृष्टोऽपि स्वजनैर्नैव मूकवत्किंचिदभ्यधात् ॥ २८८
taameva caanvaham dhyaayannaahaaraadiparaanmukhah | prshto’pi svajanairnaiva muukavatkimcidabhyadhaat || 288
Jeden Tag dachte er nur noch an sie, verschmähte jede Nahrung und,
von seinen Leuten gefragt, gab er, wie mit gefesselter Zunge, keine Auskunft.
अथैकान्ते तथारूपं तमाप्तो विरहातुरम् । सुहृन्मन्थरको नाम राजचित्रकरोऽब्रवीत् ॥ २८९
athaikaante tathaaruupam tamaapto virahaaturam | suhrnmantharako naama raajacitrakaro’braviit || 289
In diesem Zustand, krank vor Kummer nach der Trennung von der Geliebten,
fand ihn sein Freund Mantharaka, der Hofmaler, und fragte:
सखे किं भित्तिसक्तस्त्वं तिष्ठस्यालिखितो यथा । रूपैकसारोऽनाश्वासी न शृणोषि न पश्यसि ॥ २९०
sakhe kim bhittisaktastvam tishthasyaalikhito yathaa | ruupaikasaaro’naashvaasii na shrnoshi na pashyasi || 290
„Mein Freund, warum stehst du an die Wand geklebt wie hingemalt?
Eine leblose Hülle bist du, untröstlich, hörst nichts, siehst nichts.
इति निर्बन्धतस्तस्मै पृच्छते स वणिक्सुतः । सख्ये मलयमाली स्वमभिप्रायं शशंस तम् ॥ २९१
iti nirbandhatastasmai prcchate sa vaniksutah | sakhye malayamaalii svamabhipraayam shashamsa tam || 291
So beharrlich befragte der Maler den Kaufmannssohn,
bis Malayamaalin dem Freund seinen innigsten Wunsch anvertraute.
युक्ता न ते वणिक्पुत्र राजपुत्रीं प्रति स्पृहा । हंसो वाञ्छतु नामान्यसरोऽम्बुजसुखश्रियम् ॥ २९२
yuktaa na te vanikputra raajaputriim prati sprhaa | hamso vaanchatu naamaanyasaro‘mbujasukhashriyam || 292
„Dir, einem Kaufmannssohn, steht es nicht zu, Neigungen für die Tochter eines Königs zu haben.
Soll doch der Schwan Glück und Glanz der Lotusse in allen anderen Seen suchen,
हरिनाभीह्रदाम्भोजभोगलक्ष्म्याः स कः पुनः । इति ब्रुवन्स च यदा चित्रकृन्न शशाक तम् ॥ २९३
harinaabhiihradaambhojabhogalakshmyaah sa kah punah | iti bruvansa ca yadaa citrakrnnashashaaka tam || 293
Aber warum muß er ausgerechnet die Pracht der Lotusse im Teich auf Krshnas Nabel suchen?“
So redete der Maler auf ihn ein, konnte ihn aber nicht
प्रतिसेद्धुं तदा तस्मै तामुत्कण्ठाविनोदिनीम् । कालातिवाहायालिख्य राजपुत्रीं पटे ददौ ॥ २९४
pratiseddhum tadaa tasmai taamutkanthaavinodiniim | kaalaativaahaayaalikhya raajaputriim pate dadau || 294
aufrütteln. Um sein Verlangen nach ihr halbwegs zu lindern und über diese Phase hinwegzukommen,
malte er die Prinzessin auf eine Leinwand und schenkte ihm das Bild.
सोऽपि चित्रस्थितां प्राप्य पश्यन्ननुनयन्स्पृशन् । आसीन्मलयमाली तां भूषयंश्च वणिक्सुतः ॥ २९५
so’pi citrasthitaam praapya pashyannanunayansprshan | aasiinmalayamaalii taam bhuushayamshca vaniksutah || 295
Und so fand der Kaufmannssohn Malayamaalin sie im Bild festgehalten,
konnte sie ansehen, an sich drücken, berühren, ja sogar schmücken.
सेयमिन्दुयशा राजपुत्रीत्येवं स भावयन् । क्रमात्तन्मयतां प्राप्य तया वृत्त्याकरोत्क्रियाः ॥ २९६
seyaminduyashaa raajaputriityevam sa bhaavayan | kramaattanmayataam praapya tayaa vrttyaakarotkriyaah || 296
‚Das ist Prinzessin Induyashaa!‘ stellte er sich vor und identifizierte sie mehr und mehr mit ihrem Bildnis.
Von nun an tat er alles unter dieser Annahme.
शनैश्च तामालपन्तीं चुम्बनादि च कुर्वतीम् । तद्भावनाभावितः तन्नपश्यल्लिखितामपि ॥ २९७
shanaishca taamaalapantiim cumbanaadi ca kurvatiim | tadbhaavanaabhaavitah tannapashyallikhitaamapi || 297
Bald sah er sie in seiner Vorstellung, wie sie mit ihm sprach, ihn mit Küssen und noch mancherlei bedachte –
dabei war sie nur gemalt.
ततः स भावनासिद्धकान्तासम्भोघसुस्थितः । तस्थौ चित्रपटस्थैककृत्स्नसंसारनिर्वृतः ॥ २९८
tatah sa bhaavanaasiddhakaantaasambhoghasusthitah | tasthau citrapatasthaikakrtsnasamsaaranirvrtah || 298
Dann war er zufrieden, denn in seiner Vorstellung war die Vereinigung mit der Geliebten vollendet,
und glücklich, weil seine ganze Welt auf einer einzigen Bildleinwand Platz fand.
एकदादाय तं चित्रपटं चन्द्रोदयेऽथ सः । निर्गत्योद्यानमगमद्विहर्तुं प्रियया सह ॥ २९९
ekadaadaaya tam citrapatam candrodaye‘tha sah | nirgatyodyaanamagamadvihartum priyayaa saha || 299
Einmal - der Mond ging gerade auf – nahm er das Bildnis mit hinaus in den Garten,
um den Abend mit seiner Liebsten zu genießen.
तत्रैकस्य तरोर्मूले तं निवेश्य पटं च सः । विप्रकृष्टं ययौ पुष्पाण्यवचेतुं प्रियाकृते ॥ ३००
tatraikasya tarormuule tam niveshya patam ca sah | viprakrshtam yayau pushpaanyavacetum priyaakrte || 300
Hier lehnte er das Bild gegen eine Baumwurzel und ging ein Stück weiter, um Blumen für die Geliebte zu pflücken.
तत्कालं विनयज्योतिर्नामाम्बरतलान्मुनिः । दृष्ट्वा तं कृपया मोहादुद्धरिष्यन्नवातरत् ॥ ३०१
tatkaalam vinayajyotirnaamaambaratalaanmunih | drshtvaa tam krpayaa mohaaduddharishyannavaatarat || 301
Zur selben Zeit sah ihn der Weise Vinayajyoti vom Himmel aus und stieg aus Mitleid herab,
um ihn aus seiner Selbsttäuschung herauszureißen.
सोऽत्र चित्रपटस्यैकदेशे तस्य स्वशक्तितः । सजीवं सर्पमालिख्य कृष्णं तस्थावलक्षितः ॥ ३०२
so’tra citrapatasyaikadeshe tasya svashaktitah | sajiivam sarpamaalikhya krshnam tasthaavalakshitah || 302
Mit seiner Zauberkraft setzte er in eine Ecke des Bildes eine lebensechte schwarze Kobra. Selbst aber blieb er unsichtbar.
तावन्मलयमाली च पुष्पाण्युच्चित्य तत्र सः । आगत्य कृष्णसर्पं तं पटे दृष्ट्वा व्यचिन्तयत् ॥ ३०३
taavanmalayamaalii ca pushpaanyuccitya tatra sah | aagatya krshnasarpam tam pate drshtvaa vyacintayat || 303
Mittlerweile hatte Malayamaalin auch schon seine Blumen gepflückt,
kam zurück und sah das schwarze Reptil auf der Bildleinwand. Da fragte er sich:
सर्पः कुतोऽधुनात्रैषो विधिना किं नु निर्मितः । निधानभूतां रूपस्य रक्षितुं सुन्दरीमिमाम् ॥ ३०४
sarpah kuto’dhunaatraisho vidhinaa kim nu nirmitah | nidhaanabhuutaam ruupasya rakshitum sundariimimaam || 304
‚Wie kommt denn jetzt die Schlange da hin? Hat vielleicht die Vorsehung sie erschaffen,
um die Liebreizende dort zu schützen, die zum Hort der Schönheit wurde?‘
इति संचिन्त्य पुष्पैस्तामलंकृत्य प्रियां पटे । भावनोपनतां यावदालिङ्ग्यैतत्स पृच्छति ॥ ३०५
iti samcintya pushpaistaamalamkrtya priyaam pate | bhaavanopanataam yaavadaalingyaitatsa prcchati || 305
Nach dieser Überlegung schmückte er die Liebste mit seinen Blumen,
umarmte die in seiner Vorstellung zu ihm sich Neigende und stellte ihr die selbe Frage.
तावद्ददर्श तस्यात्र मुनेर्मायाप्रभावतः । एतां कृष्णाहिना तेन दष्टां विगतजीविताम् ॥ ३०६
taavaddadarsha tasyaatra munermaayaaprabhaavatah | etaam krshnaahinaa tena dashtaam vigatajiivitaam || 306
Doch mittlerweile hatte der Weise durch seine Zauberei erreicht, daß Malayamaalin sah,
wie sie, von der schwarzen Kobra gebissen, leblos dalag.
ततः स विस्मृतपटो हाहेत्युक्त्वैव मोहितः । पपात पटसंसिद्धविद्याधर इव क्षितौ ॥ ३०७
tatah sa vismrtapato haahetyuktvaiva mohitah | papaata patasamsiddhavidyaadhara iva kshitau || 307
Da hatte er die Leinwand vergessen, schrie entsetzt „Ach o Weh!“ und stürzte zu Boden,
wie ein Vidyaadhara, der sein Bild vollendet hatte.
क्षणाच्च संज्ञां सम्प्राप्य विलपन्मरणोन्मुखः । उत्थायारुह्य वृक्षाग्रात्तुङ्गादात्मानमक्षिपत् ॥ ३०८
kshanaacca samjnaam sampraapya vilapanmaranonmukhah | utthaayaaruhya vrkshaagraattungaadaatmaanamakshipat || 308
Bald aber erlangte er sein Bewußtsein zurück, stammelte, daß er nur noch sterben wolle, und kletterte auf einen Baum.
Aus luftiger Höhe stürzte er sich sodann herab.
पतन्तमेव तस्माच्च पाणिभ्यां स तमग्रहीत् । मुनीन्द्रः प्रकटीभूय समाश्वास्य जगाद च ॥ ३०९
patantameva tasmaacca paanibhyaam sa tamagrahiit | muniindrah prakatiibhuuya samaashvaasya jagaada ca || 309
Da fing der sichtbar gewordene Indra unter den Weisen ihn im freien Fall mit beiden Armen auf.
Nachdem er ihn beruhigt hatte, sagte er zu ihm:
मूढ वेत्सि न किं यत्सा राजपुत्री स्वमन्दिरे । स्थिता चित्रपटे चैषा निर्जीवा चित्रपुत्रिका ॥ ३१०
muudha vetsi na kim yatsaa raajaputrii svamandire | sthitaa citrapate caishaa nirjiivaa citraputrikaa || 310
„Idiot! Weißt du denn nicht, daß die Prinzessin in ihrem Schloss lebt,
und daß die auf der Leinwand ein lebloses Bildermädchen ist?
तदालिङ्गसि कां का वा दष्टा महाहिना । रागिणस्ते स्वसंकल्पभावनाभ्रम एष कः ॥ ३११
tadaalingasi kaam kaa vaa dashtaa mahaahinaa | raaginaste svasamkalpabhaavanaabhrama esha kah || 311
Wen umarmst du also? Oder wer wurde von der Kobra gebissen?
Was für eine Verirrung einer selbsterfundenen Vorstellung wegen, weil du verliebt bist!
एतावद्ध्यानदार्ढ्येन तत्त्वं जिज्ञाससे न किम् । येनेदृशानां दुःखानां न पुनर्यासि पात्रताम् । ३१२
etaavaddhyaanadaardhyena tattvam jijnaasase na kim | yenedrshaanaam duhkhaanaam na punaryaasi paatrataam | 312
Warum solltest du also nicht mit derselben Vorstellungskraft die Wirklichkeit verstehen wollen?
Damit du nicht wieder zum Auffangbecken für ebensolche Nöte wirst!“
इत्युक्तस्तेन मुनिना जातमोहनिशाक्षयः । प्रबुद्धः स वणिक्पुत्रः प्रणिपत्य जगाद तम् ॥ ३१३
ityuktastena muninaa jaatamohanishaakshayah | prabuddhah sa vanikputrah pranipatya jagaada tam || 313
Nachdem der Weise ihm das gesagt hatte, verflog die Nacht seiner Verwirrung.
Erwacht warf der Kaufmannssohn sich vor ihm nieder und bat:
त्वत्प्रसादेन भगवन्नेतां तीर्णोऽहमापदम् । यथा तरेयं संसारं प्रसादं मे तथा कुरु ॥ ३१४
tvatprasaadena bhagavannetaam tiirno’hamaapadam | yathaa tareyam samsaaram prasaadam me tathaa kuru || 314
„O Herr, durch deine Gnade bin ich diesem Elend entkommen. Erweise mir auch genauso deine Huld
und zeig mir, wie ich diesen Lebenszirkus hinter mir lasse!“
एवं सोऽभ्यर्थितो बोधिसत्त्वो मलयमालिना । मुनिस्तस्मै स्वविज्ञानमुपदिश्य तिरोदधे ॥ ३१५
evam so’bhyarthito bodhisattvo malayamaalinaa | munistasmai svavijnaanamupadishya tirodadhe || 315
So von Malayamaalin angefleht, unterrichtete der Weise, ein Bodhisattva, ihn in seiner Lehre und entschwand.
ततो मलयमाली स वनं गत्वा तपोबलात् । सहेतुहेयोपादेयतत्त्वज्ञोऽर्हत्त्वमाप्तवान् ॥ ३१६
tato malayamaalii sa vanam gatvaa tapobalaat | sahetuheyopaadeyatattvajno’rhattvamaaptavaan || 316
Danach zog Malayamaalin in den Wald, wo er durch die Kraft seiner Entsagung zum Arhat wurde, der die Wirklichkeit kennt, der weiß, was man annehmen, wovon man lassen muss, und alles gut begründen kann.
आगत्य च कृपालुस्तमिन्दुकेसरिणं नृपम् । चक्रे ज्ञानोपदेशेन सपौरं मुक्तिभागिनम् ॥ ३१७
aagatya ca krpaalustamindukesarinam nrpam | cakre jnaanopadeshena sapauram muktibhaaginam || 317
Auch kam er mitleidsvoll herbei, um König Indukesarin und seine Bürger
an der Erlösung teilhaben zu lassen, indem er sie in seiner Lehre unterrichtete.
इत्यसत्यमपि ध्यानबलिनामेति सत्यताम् । ध्यानपारमितैषोक्ता प्रज्ञापारमितां शृणु ॥ ३१८
ityasatyamapi dhyaanabalinaameti satyataam | dhyaanapaaramitaishoktaa prajnaapaaramitaam shrnu || 318
So wird auch Unwahres für solche mit starker Vorstellungskraft zu etwas Wahrem.
Nachdem ich die wahre Tugend der Vorstellungskraft erläutert, hört jetzt die wahre Tugend der Einsicht:
चौरः प्राक्सिंहलद्वीपे सिंहविक्रम इत्यभूत् । आजन्मपोषिततनुः परस्वैः सर्वतो हृतैः ॥ ३१९
caurah praaksimhaladviipe simhavikrama ityabhuut | aajanmaposhitatanuh parasvaih sarvato hrtaih || 319
Einst lebte ein Dieb namens Simhavikrama, Löwenmut, auf der Insel Sinhala, Ceylon.
Von Geburt an hatte er seinen Leib genährt mit Eigentum, das er anderen wegnahm.
वृद्धीभूतः स कालेन विरम्यैतदचिन्तयत् । परत्र कोऽभ्युपायो मे कं तत्र शरणं श्रेयः ॥ ३२०
vrddhiibhuutah sa kaalena viramyaitadacintayat | paratra ko’bhyupaayo me kam tatra sharanam shreyah || 320
Alt geworden hörte er endlich damit auf und fragte sich:
‚Wer ist mir im Jenseits nützlich? Wer ist da der bessere Beschützer?
यदि व्रजामि शरणं शम्भुं शौरिमथात्र तम् । कोऽहं तयोर्ययोर्देवा मुनयोऽन्ये च सेवकाः ॥ ३२१
yadi vrajaami sharanam shambhum shaurimathaatra tam | ko’ham tayoryayordevaa munayo’nye ca sevakaah || 321
Wenn ich dort um Zuflucht zu Shiva oder zu Vishnu gehe – Wer bin ich denn für sie,
die ganz andere Götter, Weise und Gläubige haben, die sie anbeten?
तद्यो लिखति जन्तूनामेकः सुकृतदुष्कृते । तं चित्रगुप्तं सेवेऽहं स रक्षेन्मां स्वयुक्तितः ॥ ३२२
tadyo likhati jantuunaamekah sukrtadushkrte | tam citraguptam seve’ham sa rakshenmaam svayuktitah || 322
Doch ist da dieser eine, der Buch führt über das, was die Menschen Gutes und Übles getan:
Diesem Citragupta will ich dienen. Soll er mich beschützen nach seiner Art!
कायस्थो हि करोत्येको व्यापारं ब्रह्मरुद्रयोः । लिखत्युत्पुंसयति च क्षणाद्विश्वं करस्थितम् ॥ ३२३
kaayastho hi karotyeko vyaapaaram brahmarudrayoh | likhatyutpumsayati ca kshanaadvishvam karasthitam || 323
Als Buchhalter des Todes besorgt er die Geschäfte für Brahma und Shiva:
Er schreibt auf und streicht gleich wieder alles aus, was er in der Hand hält.‘
इति संचिन्त्य तस्यैव भक्तिमारभते स्म सः । तमेवानर्च तत्प्रीत्यै विप्रान्नित्यमभोजयत् ॥ ३२४
iti samcintya tasyaiva bhaktimaarabhate sma sah | tamevaanarca tatpriityai vipraannityamabhojayat || 324
Nachdem er sich das überlegt hatte, fing er an, Citragupta zu huldigen.
Er sang sein Loblied und fütterte, um ihm zu schmeicheln, andauernd Brahmanen mit durch.
एवमाचरतस्तस्य चित्तं चौरस्य वीक्षितुम् । चित्रगुप्तो गृहानागादेकदातिथिरूपभृत् ॥ ३२५
evamaacaratastasya cittam caurasya viikshitum | citragupto grhaanaagaadekadaatithiruupabhrt || 325
Das war jetzt seine Beschäftigung, und eines Tages trat Citragupta, sich als Gast ausgebend,
vor sein Haus, um ihm auf den Zahn zu fühlen.
सोऽथ चौरस्तमभ्यर्च्य भोजितं दत्तदक्षिणम् । उवाच चित्रगुप्तस्ते प्रीतोऽस्त्वत्युच्यतामिति ॥ ३२६
so’tha caurastamabhyarcya bhojitam dattadakshinam | uvaaca citraguptaste priito’stvatyucyataamiti || 326
Der Dieb empfing ihn auch freundlich, gab ihm zu essen, beschenkte ihn und sagte dann:
„Sprich mir nach: ‚Das ist dir zuliebe, Citragupta!‘“
ततः स चित्रगुप्तस्तमवोचद्ब्राह्मणाकृतिः । मुक्त्वा हरिहरादींस्ते चित्रगुप्तेन किं वद ॥ ३२७
tatah sa citraguptastamavocadbraahmanaakrtih | muktvaa hariharaadiimste citraguptena kim vada || 327
Darauf erwiderte Citragupta in seiner Brahmanenverkleidung: „Warum übergehst du Shiva, Vishnu und die anderen Götter? Was liegt dir denn so an Citragupta, sprich!“
तच्छ्रुत्वा सोऽप्यवादीत्तं तस्करः सिंहविक्रमः । किं तवानेन नार्थो मे तदन्यैर्दैवतैरिति ॥ ३२८
tacchrutvaa so’pyavaadiittam taskarah simhavikramah | kim tavaanena naartho me tadanyairdaivatairiti || 328
Als er das hörte, erwiderte der Räuber Simhavikrama scharf:
„Was geht dich das an? Mit den anderen Gottheiten hab‘ ich nichts zu schaffen!“
अथ स द्विजरूपी तं चित्रगुप्तोऽब्रवीत्पुनः । तर्हि मे यदि भार्यां स्वां ददास्येवं वदामि तत् ॥ ३२९
atha sa dvijaruupii tam citragupto’braviitpunah | tarhi me yadi bhaaryaam svaam dadaasyevam vadaami tat || 329
Darauf gab Citragupta in seiner Brahmanengestalt wiederum diese Antwort:
„Wenn du mir deine Frau gibst, dann sag ich das.“
श्रुत्वैवैतत्स हृष्टस्तमवादीत्सिंहविक्रमः । अभीष्टदैवतप्रीत्यै भार्या दत्तैव ते मया ॥ ३३०
shrutvaivaitatsa hrshtastamavaadiitsimhavikramah | abhiishtadaivatapriityai bhaaryaa dattaiva te mayaa || 330
Als Simhavikrama das hörte, sagte er ihm hocherfreut:
„Hiermit gebe ich dir meine Frau der von mir erwählten Gottheit zuliebe.“
चित्रगुप्तोऽथ तच्छ्रुत्वा प्रदर्श्यात्मानमब्रवीत् । सैष तुष्टोऽस्मि तत्किं ते करवै कथ्यतामिति ॥ ३३१
citragupto’tha tacchrutvaa pradarshyaatmaanamabraviit | saisha tushto’smi tatkim te karavai kathyataamiti || 331
Nach diesen Worten offenbarte sich Citragupta und sprach: „Ich bin es. Du hast mich umgestimmt.
Sag mir also, was ich für dich tun kann!“
ततो हृष्टोऽभ्यधात्तं स विशेषात्सिंहविक्रमः । भगवन्न यथा मृत्युर्भवेन्मम तथा कुरु ॥ ३३२
tato hrshto’bhyadhaattam sa visheshaatsimhavikramah | bhagavanna yathaa mrtyurbhavenmama tathaa kuru || 332
Darauf entgegnete der Simhavikrama höchst erfreut: „O Herr, mach, daß ich unsterblich bin!“
ततोऽब्रवीच्चित्रगुप्तो मृत्युः शक्यो न रक्षितुम् । तथापि तावद्युक्तिं ते करिष्ये तां च मे शृणु ॥ ३३३
tato’braviiccitragupto mrtyuh shakyo na rakshitum | tathaapi taavadyuktim te karishye taam ca me shrnu || 333
Da sprach Citragupta: „Vorm Tod kann keiner dich bewahren. Dennoch will ich eine List gebrauchen. Hör meinen Plan:
ततः प्रभृति निर्दग्धः कालः श्वेतनिमित्ततः । कुपितेनेश्वरेणेह पुनः कार्याच्च निर्मितः ॥ ३३४
tatah prabhrti nirdagdhah kaalah shvetanimittatah | kupiteneshvareneha punah kaaryaacca nirmitah || 334
Anfangs wurde der Tod von Shiva verbrannt, weil der um Shvetas willen zornig war.
Dann aber hat er ihn wieder erschaffen, weil er hier unten gebraucht wird.
ततः प्रभृति यत्रैव श्वेतो वसति तत्र सः । न जन्तून्बाधतेऽन्यानप्याज्ञया यन्त्रितः प्रभोः ३३५
tatah prabhrti yatraiva shveto vasati tatra sah | na jantuunbaadhate’nyaanapyaajnayaa yantritah prabhoh 335
Wo immer Shveta sich aufhält, da tut der Tod ihm und keinem andern weh, ist er doch gebunden an den Befehl des Herrn.
स चाधुना श्वेतमुनिः पारे पूर्वाम्बुधेः स्थितः । तरङ्गिणीं नाम नदीं समुत्तीर्य तपोवने ॥ ३३६
sa caadhunaa shvetamunih paare puurvaambudheh sthitah | taranginiim naama nadiim samuttiirya tapovane || 336
Shveta, der Weise, lebt auch jetzt am anderen Ufer des Meeres im Osten, in einem Asketenhain,
wenn man den Fluß, die Taranginii, überquert hat.
तत्र मृत्योरनाक्रमे नीत्वा त्वां स्थापयाम्यहम् । तरङ्गिण्या इदं पारमागन्तव्यं च न त्वया ॥ ३३७
tatra mrtyoranaakrame niitvaa tvaam sthaapayaamyaham | taranginyaa idam paaramaagantavyam ca na tvayaa || 337
Dort ist dem Tod der Zugang verwehrt. Ich führe dich dorthin und lass dich da verweilen.
Das Ufer der Taranginii aber darfst du nicht betreten.
आगतं वा प्रमादात्त्वां मृत्युर्बाधिष्यते यदि । तदुपायं करिष्यामि परलोकागतस्य ते ॥ ३३८
aagatam vaa pramaadaattvaam mrtyurbaadhishyate yadi | tadupaayam karishyaami paralokaagatasya te || 338
Wenn du’s aber trotzdem aus Vergesslichkeit tust und der Tod dich bedrückt,
so will ich dir einen Fluchtweg aus der Unterwelt konstruieren.“
इत्युक्त्वा चित्रगुप्तस्तं प्रहृष्टः सिंहविक्रमम् । नीत्वा श्वेताश्रमे तस्मिन्निधायादर्शनं ययौ ॥ ३३९
ityuktvaa citraguptastam prahrshtah simhavikramam | niitvaa shvetaashrame tasminnidhaayaadarshanam yayau || 339
Nach diesen Worten führte er Simhavikrama gut gelaunt zu Shvetas Einsiedelei,
setzte ihn dort ab und löste sich in Wohlgefallen auf.
ततः कालेन तत्रस्थं नेतुं तं सिंहविक्रमम् । कालस्तस्यास्तरङ्गिण्या इदं पारमुपाययौ ॥ ३४०
tatah kaalena tatrastham netum tam simhavikramam | kaalastasyaastaranginyaa idam paaramupaayayau || 340
Mit der Zeit kam Yama ans Ufer der Taranginii geritten, um den dort lebenden Simhavikrama abzuführen,.
तत्र स्थितो ददर्शान्यमुपायं न यदा तदा । स तस्मै प्राहिणोद्दिव्यां स्त्रियं निर्माय मायया ॥ ३४१
tatra sthito dadarshaanyamupaayam na yadaa tadaa | sa tasmai praahinoddivyaam striyam nirmaaya maayayaa || 341
Da stand er nun, und ihm fiel kein anderes Mittel ein,
als ihm durch die Kraft der Magie eine himmlische Nymphe zu schicken.
सा गत्वोपेत्य तं युक्त्या वशीचक्रे विलासिनी । मोहयित्वा स्वलावण्यसम्पदा सिंहविक्रमम् ॥ ३४२
saa gatvopetya tam yuktyaa vashiicakre vilaasinii | mohayitvaa svalaavanyasampadaa simhavikramam || 342
Das liebliche Geschöpf flog auch los und trat vor Simhavikrama, den es mit seinen überbordenden Reizen verführte
und sich im Handumdrehen zu Willen machte.
गतेष्वहःसु सा बन्धुदिदृक्षाव्यपदेशतः । सतरङ्गां तरीतुं तां प्रविवेश तरङ्गिणीम् ॥ ३४३
gateshvahahsu saa bandhudidrkshaavyapadeshatah | satarangaam tariitum taam pravivesha taranginiim || 343
Die Tage vergingen. Da gab sie vor, ihre Verwandten sehen zu wollen und sprang bei hohem Wellengang in die Taranginii,
um sie zu durchschwimmen.
वीक्षमाणेऽन्वगायाते तिरस्थे सिंहविक्रमे । मध्येनदि च सा चक्रे परिस्खलितमात्मनः ॥ ३४४
viikshamaane’nvagaayaate tirasthe simhavikrame | madhyenadi ca saa cakre pariskhalitamaatmanah || 344
Simhavikrama folgte ihr und sah ihr vom Ufer aus zu.
Da stellte sie es so an, daß sie zur Flussmitte hin abgetrieben wurde.
ओघेन ह्रियमाणेव तारं चक्रन्द तत्र सा । वीक्षसे म्रियमाणां मामार्यपुत्र न रक्षसि ॥ ३४५
oghena hriyamaaneva taaram cakranda tatra saa | viikshase mriyamaanaam maamaaryaputra na rakshasi || 345
Von den Fluten sich erfassen lassend stieß sie einen schrillen Schrei aus und rief:
„Du siehst zu, mein Ehemann, wie ich hier ertrinke und rettest mich nicht!
सृगालविक्रमः किं त्वं न पुनः सिंहविक्रमः । तच्छ्रुत्वैवावतीर्णोऽभूत्स नद्यां सिंहविक्रमः ॥ ३४६
srgaalavikramah kim tvam na punah simhavikramah | tacchrutvaivaavatiirno’bhuutsa nadyaam simhavikramah || 346
Bist du Srgaalavikramah, ein Schakalherz, oder Simhavikrama, das Löwenherz!“
Als Simhavikrama sie so hörte, stürzte er sich in die Fluten.
सापि स्त्री वारिवेगेन नीयमानेव तत्र तम् । त्रातुं तमनुगच्छन्तं तत्पारमनयत्क्षणात् ॥ ३४७
saapi strii vaarivegena niiyamaaneva tatra tam | traatum tamanugacchantam tatpaaramanayatkshanaat || 347
Die Frau tat, als würde sie von der mächtigen Strömung abgetrieben. So hatte sie ihn, der ihr nachschwamm,
um sie zu retten, bald ans andere Ufer gelockt.
तत्र प्राप्तं गलक्षिप्तपाशः कालस्तमब्रवीत् । अपायो मस्तकस्थो हि विषयग्रस्तचेतसाम् ॥ ३४८
tatra praaptam galakshiptapaashah kaalastamabraviit | apaayo mastakastho hi vishayagrastacetasaam || 348
Als er dort ankam, warf Yama ihm sogleich die Schlinge um den Hals und raunte ihm zu:
„Der Tod hängt über allen, die sich ihren Geist von Sinnenreizen rauben lassen, nicht wahr?“
ततो यमसभां नीतं कालेनैतं प्रमादिनम् । चित्रगुप्तोऽब्रवीद्दृष्ट्वा प्राक्प्रसन्नो जनान्तिकम् ॥ ३४९
tato yamasabhaam niitam kaalenaitam pramaadinam | citragupto’braviiddrshtvaa praakprasanno janaantikam || 349
Und so führte Yama den Achtlosen in seine Empfangshalle.
Hier sah ihn der von früher ihm gewogene Citragupta und flüsterte ihm zu:
पूर्वं किं नरकं भुङ्क्ष्वे किं वा स्वर्गमितीह चेत् । पृच्छ्यसे प्रार्थयेथास्तत्स्वर्गवासं त्वमग्रतः ॥ ३५०
puurvam kim narakam bhunkshve kim vaa svargamitiiha cet | prcchyase praarthayethaastatsvargavaasam tvamagratah || 350
„Wenn du hier gefragt wirst, ob du zuerst die Hölle oder den Himmel auskosten willst,
dann sag, daß du zuerst im Himmel wohnen willst.
स्वर्गे वसंश्च कुर्वीथाः पुण्यं तद्दार्ढ्यसिद्धये । ततः कुर्यास्तपस्तत्र कृत्स्नपापापनुत्तये ॥ ३५१
svarge vasamshca kurviithaah punyam taddaardhyasiddhaye | tatah kuryaastapastatra krtsnapaapaapanuttaye || 351
Wohnst du erst im Himmel, dann mach was Verdienstvolles, um dir den Daueraufenthalt zu sichern.
Dann übst du dich so lange in Entsagung, bis all deine Sünden abgebüßt sind.
इत्युक्तश्चित्रगुप्तेन स स्वैरं सिंहविक्रमः । विलक्षोऽधोमुखो भीतः प्रतिपेदे तथेति तत् ॥ ३५२
ityuktashcitraguptena sa svairam simhavikramah | vilaksho’dhomukho bhiitah pratipede tatheti tat || 352
Nach diesen Worten Citraguptas konnte Simhagupta nur noch schnell „Gut, mach ich!“ sagen,
ohne ihn, die Augen ängstlich niederschlagend, anzusehen.
क्षणाच्च धर्मराजोऽत्र चित्रगुप्तमभाषत । कच्चित्कोऽप्यस्य पुण्यांश्चौरस्यास्त्यत्र किं न वा ॥ ३५३
kshanaacca dharmaraajo’tra citraguptamabhaashata | kaccitko’pyasya punyaamshcaurasyaastyatra kim na vaa || 353
Kurz darauf sprach der Tod, König über Recht und Ordnung, zu Citragupta:
„Hat dieser Dieb überhaupt irgendwelche Verdienste, oder nicht?“
चित्रगुप्तस्ततोऽवादीदस्त्यसावतिथिप्रियः । प्रादाद्दारानपि स्वेष्टदेवताप्रीतयेऽर्थिने ॥ ३५४ ॥
citraguptastato 'vādīdastyasāvatithipriyaḥ | prādāddārānapi sveṣṭadevatāprītaye 'rthine || 354 ||
Darauf Citragupta: „Die hat er. Er ist höflich zu Gästen und bietet ihnen sogar seine Frauen an.
Damit will er eine selbstgewählte Gottheit besänftigen.
ततोऽस्य दिवसं दिव्यमस्ति स्वर्गगतिः प्रभो । श्रुत्वैतद्धर्मराजस्तमपश्यत्सिंहविक्रमम् ॥ ३५५
tato’sya divasam divyamasti svargagatih prabho | shrutvaitaddharmaraajastamapashyatsimhavikramam || 355
Er hat sich einen Tag der Götter im Himmel verdient, o Herr.“
Nachdem er das gehört hatte, musterte der Tod den Simhavikrama streng:
रे शुभाशुभयोः पूर्वं भुङ्क्ष्वे किं कथ्यतामिति । ततः प्रार्थितवान्पूर्वं स शुभं सिंहविक्रमः ॥ ३५६
re shubhaashubhayoh puurvam bhunkshve kim kathyataamiti | tatah praarthitavaanpuurvam sa shubham simhavikramah || 356
„He du, was willst du zuerst auskosten – Glück oder Elend – sag schon!“
So gefragt wählte Simhavikrama zuerst sein Glück.
तेनाज्ञया धर्मराजस्यागतं स विमानकम् । आरुह्य त्रिदिवं प्रायाच्चित्रगुप्तवचः स्मरन् ॥ ३५७
tenaajnayaa dharmaraajasyaagatam sa vimaanakam | aaruhya tridivam praayaaccitraguptavacah smaran || 357
Da befahl Yama eine Kutsche herbei. Die bestieg Simhavikrama und flog auf in den Himmel,
der Worte Citraguptas eingedenk.
तत्र व्योमसरित्स्नानजपव्रतपरायणः । द्वितीयं दिवसं प्राप स स्वर्गे भोगनिःस्पृहः ॥ ३५८
tatra vyomasaritsnaanajapavrataparaayanah | dvitiiyam divasam praapa sa svarge bhoganihsprhah || 358
Dort badete er im Himmelsfluß, murmelte hingebungsvoll seine Eidformeln.
Da erwarb der für die Genüsse dort nicht mehr Erreichbare sich einen zweiten Tag im Paradies.
एवं क्रमेण चासाद्य स्वर्गं तीव्रतपोबलात् । आराध्य शंकरं प्राप ज्ञानं निर्दग्धकिल्बिषः ॥ ३५९
evam kramena caasaadya svargam tiivratapobalaat | aaraadhya shamkaram praapa jnaanam nirdagdhakilbishah || 359
So ersaß er sich allmählich durch die Kraft seiner grimmen Enthaltsamkeit den Himmel.
Er beeindruckte Shiva, erlangte Weisheit und brannte seine Verfehlungen nieder.
ततोऽस्य नारका दूता न शेकुर्मुखमीक्षितुम् । चित्रगुप्तो ममार्जाघं भूर्जे तूष्णीमभूद्यमः ॥ ३६०
tato’sya naarakaa duutaa na shekurmukhamiikshitum | citragupto mamaarjaagham bhuurje tuushniimabhuudyamah || 360
Danach konnten die Boten der Hölle ihm nicht mehr ins Gesicht sehen.
Citragupta strich seine Sünden von der Birkenrinde, und Yama schwieg zu alledem.
इत्थं चौरोऽपि सत्प्रज्ञाबलात्सिद्धिमवाप सः । सिंहविक्रम इत्येषा प्रज्ञापारमितोदिता ॥ ३६१
ittham cauro’pi satprajnaabalaatsiddhimavaapa sah | simhavikrama ityeshaa prajnaapaaramitoditaa || 361
So hat selbst ein Räuber durch die Kraft der richtigen Einsicht Vollendung erlangt.
So habe ich von der wahren Tugend der Einsicht des Simhavikrama berichtet.
एवं चारुह्य नौतुल्यां तरन्त्येव भवाम्बुधिं । वत्स बुद्धोक्तदानादिषट्कपारमितां बुद्धाः ॥ ३६२
evam caaruhya nautulyaam tarantyeva bhavaambudhim | vatsa buddhoktadaanaadishatkapaaramitaam buddhaah || 362
Und so, mein Lieber, betreten die Weisen die sechs Vorzüge, Schenken und so weiter,
die der Erleuchtete lehrt, wie ein Schiff, um das Meer der Existenz zu überqueren.“
इति तस्मिन्वने सोमशूरं तस्यानुशासतः । बोधिसत्त्वपदस्थस्य विनीतमतिभूपतेः ॥ ३६३
iti tasminvane somashuuram tasyaanushaasatah | bodhisattvapadasthasya viniitamatibhuupateh || 363
Während Somashuura in diesem Wald also von König Viniitamati,
der in die Fußspur eines Bodhisattva getreten war, unterrichtet wurde,
भास्करस्ता निशम्यैव प्रशाम्यन्धर्मदेशनाः । संध्यारागात्तकाषायो विवेशास्ताद्रिकंदरम् ॥ ३६४
bhaaskarastaa nishamyaiva prashaamyandharmadeshanaah | samdhyaaraagaattakaashaayo viveshaastaadrikamdaram || 364
hörte auch die Sonne seine Rechtslehren mit an und gab sich geschlagen.
Im roten Schein ihres Untergangs betrat sie in der rostbraunen Mönchskutte die Höhle im westlichen Berge.
ततः संध्यामुपस्थाय यथावत्तत्र तां निशाम् । स विनीतमती राजा सोमशूरश्च निन्यतुः ॥ ३६५
tatah samdhyaamupasthaaya yathaavattatra taam nishaam | sa viniitamatii raajaa somashuurashca ninyatuh || 365
Da vollzogen König Viniitamati und Somashuura den Regeln gemäß den Dämmerungsgruß
und verbrachten dort auch die Nacht.
अन्येद्युश्च क्रमात्तस्मै सोमशूराय शासनम् । स विनीतमतिर्बौद्धं सरहस्यमुपादिशत् ॥ ३६६
anyedyushca kramaattasmai somashuuraaya shaasanam | sa viniitamatirbauddham sarahasyamupaadishat || 366
Anderntags erklärte Viniitamati dem Somashuura nach und nach die Lehre des Buddha samt ihren Geheimnissen.
ततः स सोमशूरस्तमुपासीनो गुरुं वने । तस्थौ समाधिनिष्ठोऽत्र वृक्षमूले कृतोटजः ॥ ३६७
tatah sa somashuurastamupaasiino gurum vane | tasthau samaadhinishtho’tra vrkshamuule krtotajah || 367
Dann baute Somashuura eine Laubhütte unter einem Baum im Wald,
wo er in Versenkung verharrend bei seinem Lehrer saß.
क्रमाच्च तौ समं तत्र गुरुशिष्यावुभावपि । लब्धयोगमहासिद्धी परां बोधिमवापतुः ॥ ३६८
kramaacca tau samam tatra gurushishyaavubhaavapi | labdhayogamahaasiddhii paraam bodhimavaapatuh || 368
So erlangten allmählich Schüler und Lehrer zusammen, beide im Yoga zaubermächtig, höchste Erleuchtung.
अत्रान्तरे स कनककलशो मत्सरान्नृपः । तेनेन्दुकलशेनैत्य तत्खड्गाश्वप्रभावतः ॥ ३६९
atraantare sa kanakakalasho matsaraannrpah | tenendukalashenaitya tatkhadgaashvaprabhaavatah || 369
Mittlerweile hatte Indukalasha, aus Eigennutz seinen Bruder König Kanakakalasha
भ्रात्रा निर्वासितस्तस्मादप्यहिच्छत्त्रराज्यतः । यद्विनीतमतिस्तस्मै तदुत्खाताय दत्तवान् ॥ ३७०
bhraatraa nirvaasitastasmaadapyahicchattraraajyatah | yadviniitamatistasmai tadutkhaataaya dattavaan || 370
aus dessen Königreich Ahicchattra vertrieben, machtvoll unterstützt von Schwert und Ross,
die Viniitamati ihm geschenkt hatte, um jenen zu vernichten.
स राज्यविच्युतो भ्राम्यन्द्वित्रस्वसचिवान्वितः । तद्विनीतमतेः प्राप दैवादाश्रमकाननम् ॥ ३७१
sa raajyavicyuto bhraamyandvitrasvasacivaanvitah | tadviniitamateh praapa daivaadaashramakaananam || 371
Also hatte der sein Königreich verloren und irrte jetzt mit zwei-dreien seiner Minister umher
und kam irgendwann zufällig in den Wald, darin Viniitamati seine Einsiedelei hatte.
तत्र यावत्स दुर्वारक्षुत्तृष्णार्तोऽभिवाञ्छति । फलमूलाम्बु तावत्तन्माययेन्द्रेण काननम् ॥ ३७२
tatra yaavatsa durvaarakshuttrshnaarto’bhivaanchati | phalamuulaambu taavattanmaayayendrena kaananam || 372
Hier von hartnäckigem Hunger und Durst geplagt, träumt er von Mangos, Pilzen und kühlem Nass,
als Indra mit seiner magischen Gewalt den Wald
दग्ध्वा मरूकृतं प्राग्वत्तं वञ्चयितुमिच्छता । विनीतमतिमेतदृगध्वगातिथ्यलोभतः ॥ ३७३
dagdhvaa maruukrtam praagvattam vancayitumicchataa | viniitamatimetadrgadhvagaatithyalobhatah || 373
abgebrannt und zur Wüste gemacht, so wie sie vorher war, in der Absicht, Viniitamati zu beschämen,
wenn nicht jeder hergelaufene Landstreicher mehr Gastfreundschaft erhielt.
सोऽप्यकस्मान्मरूभूतमात्माश्रममवेक्ष्य तम् । विनीतमतिरुद्भ्रान्तो बभ्रामेतस्ततः क्षणम् ॥ ३७४
so’pyakasmaanmaruubhuutamaatmaashramamavekshya tam | viniitamatirudbhraanto babhraametastatah kshanam || 374
Als Viniitamati seine so unerwartet verwüstete Einsiedelei sah, war er so bestürzt, daß er für kurze Zeit umherirrte.
ददर्श तं च कनककलशं भ्रान्तमागतम् । क्षुधा कण्ठगतप्राणमतिथिं सानुगं ततः ॥ ३७५
dadarsha tam ca kanakakalasham bhraantamaagatam | kshudha kanthagatapraanamatithim saanugam tatah || 375
Da sah er auch Kanakakalasha, dem vor Hunger die Lebensgeister in der Kehle steckten,
samt Gefolge als seinen Gast auf sich zukommen.
उपेत्य तादृशं तं च वृत्तान्तं परिपृच्छ्य च । आतिथेयः कृतप्रश्नो बोधिसत्त्वो जगाद सः ॥ ३७६
upetya taadrsham tam ca vrttaantam pariprcchya ca | aatitheyah krtaprashno bodhisattvo jagaada sah || 376
Der Bodhisattva trat auf den König in diesem Zustand zu und fragte ihn nach seinen Erlebnissen.
Als seine Frage beantwortet war, sprach er ihn gastfreundlich an:
अरण्येऽस्मिन्निरातिथ्ये मरुभूमित्वमागते । जीवितोपायमप्येतं क्षुधितानां वदामि वः ॥ ३७७
aranye’sminniraatithye marubhuumitvamaagate | jiivitopaayamapyetam kshudhitaanaam vadaami vah || 377
„Da dieser Wald nun zu einer so ungastlichen Einöde geworden ist,
empfehle ich euch Hungernden immerhin diese lebensrettende Maßnahme:
इतोऽर्धक्रोशमात्रेऽत्र पतित्वा खातके मृतः । मृगस्तिष्ठति तन्मांसैः प्राणान्रक्षत गच्छत ॥ ३७८
ito’rdhakroshamaatre’tra patitvaa khaatake mrtah | mrgastishthati tanmaamsaih praanaanrakshata gacchata || 378
Eine halbe Meile von hier ist eine Antilope in die Grube gefallen und verendet.
Geht und rettet euer Leben mit ihrem Fleisch!“
तथेत्यार्तेऽतिथौ तत्र सानुगे गन्तुमुद्यते । स विनीतमतिर्बोधिसत्त्वः पूर्वं ततो ययौ ॥ ३७९
tathetyaarte’tithau tatra saanuge gantumudyate | sa viniittamatirbodhisattvah puurvam tato yayau || 379
Sein halbverhungerter Gast und dessen Minister stimmten zu: „So soll es sein!“ und brachen langsam auf.
Der Bodhisattva Viniitamati war allerdings schon vor ihnen da.
प्राप्य तत्खाटकं कृत्वा मृगरूपं च योगतः । निक्षिप्य तत्र चात्मानं सोऽर्थिहेतोर्जहावसून् ॥ ३८०
praapya tatkhaatakam krtvaa mrgaruupam ca yogatah | nikshipya tatra caatmaanam so’rthihetorjahaavasuun || 380
Vor der Grube stehend nahm er mit Yogazauberei Antilopenform an und stürzte sich hinein.
So nahm er sich seines Bittstellers wegen das Leben.
ततः शनैस्ते कनककलशाद्याः समाययुः । खातं तद्ददृशुश्चात्र तं विपन्नस्थितं मृगम् ॥ ३८१
tatah shanaiste kanakakalashaadyaah samaayayuh |khaatam taddadrshushcaatra tam vipannasthitam mrgam || 381
Daraufhin kamen Kanakakalasha und die anderen langsam wieder an der Grube zusammen und sahen das verendete Tier.
उद्धृत्य तमथोत्पाद्य ज्वलनं तृणकण्टकैः । भृष्ट्वा च तस्य मांसानि ते निःशेषाण्यभक्षयन् ॥ ३८२
uddhrtya tamathotpaadya jvalanam trnakantakaih | bhrshtvaa ca tasya maamsaani te nihsheshaanyabhakshayan || 382
Sie zogen es hoch, entfachten aus Gras und Dornen ein Feuer, brieten es und aßen sein Fleisch, ohne etwas ügrigzulassen.
तावच्च तस्य भार्ये द्वे बोधिसत्त्वस्य विह्वले । पश्यन्त्यावाश्रमध्वंसमपश्यन्त्यौ च तं पतिम् ॥ ३८३
taavacca tasya bhaarye dve bodhisattvasya vihvale | pashyantyaavaashramadhvamsamapashyantyau ca tam patim || 383
Mittlerweile kamen auch die beiden Frauen des Bodhisattva herbei. Die zerstörte Einsiedelei sahen sie,
ihren Gatten aber sahen sie nicht. Darüber entsetzt
गत्वा नागसुताराजसुते तस्मै तदूचतुः । सोमशूराय निबिडाच्चलिताय समाधितः ॥ ३८४
gatvaa naagasutaaraajasute tasmai taduucatuh | somashuuraaya nibidaaccalitaaya samaadhitah || 384
berichteten die Naagatochter und die Königstochter dem Somashuura,
den sie aus seiner tiefen Versenkung aufrüttelten, davon.
सोऽपि तत्प्रणिधानेन विज्ञाय गुरुचेष्टितम् । शशंस गुरुपत्नीभ्यां ताभ्यां दुःखप्रदाय्यपि ॥ ३८५
so’pi tatpranidhaanena vijnaaya guruceshtitam | shashamsa gurupatniibhyaam taabhyaam duhkhapradaayyapi || 385
Nach eindringlicher Betrachtung verstand er die Vorgehensweise des Lehrers
und erklärte sie den beiden Lehrersfrauen, die darob sehr betrübt waren.
ताभ्यामेव समं चाशु तत्खातनिकटं ययौ । यत्रातिथिभ्यस्तेनात्मा दत्तोऽस्य गुरुणा तथा ॥ ३८६
taabhyaameva samam caashu tatkhaatanikatam yayau | yatraatithibhyastenaatmaa datto’sya gurunaa tathaa || 386
Mit ihnen zusammen trat er auch bald an die Grube, in welcher der Lehrer sich selbst seinen Gästen geopfert hatte.
तत्र ते नागतनयाराजपुत्र्यौ मृगाकृतिम् । शृङ्गास्थिमात्रशेषं तं पतिं दृष्ट्वान्वशोचताम् ॥ ३८७
tatra te naagatanayaaraajaputryau mrgaakrtim | shrngaasthimaatrashesham tam patim drshtvaanvashocataam || 387
Hier entdeckten die Nagatochter und die Prinzessin ihren Gatten
nur noch in Gestalt der Hörner und Knochen der Antilope, die er einst war.
तच्छृङ्गास्थीनि चादाय स्वाश्रमाद्दारुसंचयम् । आनीयाग्निप्रवेशं ते कुरुतः स्म पतिव्रते ॥ ३८८
tacchrngaasthiini caadaaya svaashramaaddaarusamcayam | aaniiyaagnipravesham te kurutah sma pativrate || 388
Die beiden ihrem Mann ergebenen Frauen schleppten einen Haufen Holz aus ihrer Einsiedelei,
warfen Hörner und Knochen dazu und entfachten ein Feuer, in das sie sich dann selbst stürzten.
ततस्तत्र स्थितः सोऽपि ज्ञातवृत्तान्तदुःखितः । अग्निप्रवेशं कनककलशः सानुगो व्यधात् ॥ ३८९
tatastatra sthitah so’pi jnaatavrttaantaduhkhitah | agnipravesham kanakakalashah saanugo vyadhaat || 389
Kanakakalasha, der sich auch dort aufhielt, erfuhr ihre Erlebnisse und war so betrübt,
daß er sich mit seinen Gefährten für den Sprung ins Feuer entschied.
एवंगते सोमशूरो गुरुदुःखासहोऽत्र सः । दर्भसंस्तरमध्यास्त प्राणोत्क्रान्तिविधित्सया ॥ ३९०
evamgate somashuuro guruduhkhaasaho’tra sah | darbhasamstaramadhyaasta praanotkraantividhitsayaa || 390
Nachdem das passiert war, konnte Somashuura die Leiden seines Lehrers auch nicht mehr ertragen.
Er raffte Darbhagras zusammen, warf sich darauf und wollte nur noch, daß die Lebensgeister ihn verließen.
तत्क्षणं च तमागत्य साक्षादिन्द्रोऽभ्यभाषत । मैवं कृथा मया ह्येष गुरुस्तव परीक्षितः ॥ ३९१
tatkshanam ca tamaagatya saakshaadindro’bhyabhaashata | maivam krthaa mayaa hyesha gurustava pariikshitah || 391
In diesem Moment trat Indra in geoffenbarter Form auf ihn zu und gebot ihm Einhalt:
„Tu das nicht! Damit habe ich nur deinen Lehrer geprüft.
अस्थिभस्मावशेषोऽपि जीवन्नुत्थापितो ह्यसौ । सिक्त्वैवामृतवर्षेण सभार्यः सातिथिर्मया ॥ ३९२
asthibhasmaavashesho’pi jiivannutthaapito hyasau | siktvaivaamrtavarshena sabhaaryah saatithirmayaa || 392
Knochen und Asche habe ich mit einem wahren Regen aus Lebenselixir besprüht,
und ihn so mit Frauen und Gästen ausnahmslos zu neuem Leben erweckt.“
इतीन्द्रवचनं श्रुत्वा तं प्रणम्योत्थितो मुदा । गत्वा स वीक्षते सोमशूरो यावत्स तद्गुरुः ॥ ३९३
itiindravacanam shrutvaa tam pranamyotthito mudaa | gatvaa sa viikshate somashuuro yaavatsa tadguruh || 393
Als Somashuura Indras Worte hörte, sprang er froh wieder auf, und ging nachsehen. Indessen war sein Lehrer,
बोधिसत्त्वः पुनर्जीवन्विनीतमतिरुत्थितः । भार्याभ्यां तैश्च कनककलशप्रमुखैः सह ॥ ३९४
bodhisattvah punarjiivanviniitamatirutthitah | bhaaryaabhyaam taishca kanakakalashapramukhaih saha || 394
der Bodhisattva Viniitamati, lebendig auferstanden. Auch Kanakakalasha mit seinen beiden trefflichen Ehefrauen.
ततः स तं सपत्नीकं परलोकागतं गुरुम् । मूर्ध्नावन्दत वाक्पुष्पैरार्चयच्चक्षुषा पपौ ॥ ३९५
tatah sa tam sapatniikam paralokaagatam gurum | muurdhnaavandata vaakpushpairaarcayaccakshushaa papau || 395
Da grüßte er mit einer Neigung des Hauptes den Lehrer, der mit seinen Frauen aus der anderen Welt zurückgekehrt,
huldigte ihm mit Worten und Blumen und konnte sich an ihm nicht sattsehen.
भक्तिप्रह्वेषु कनककलशादिषु तेषु च । ब्रह्मविष्णुमुखा देवाः सर्वे तत्राययुस्ततः ॥ ३९६
bhaktiprahveshu kanakakalashaadishu teshu ca | brahmavishnumukhaa devaah sarve tatraayayustatah || 396
Sodann erschienen die Götter, allen voran Brahma und Vishnu,
vor Kanakakalasha und den anderen, die sich hingebungsvoll in Ehrfurcht neigten.
सत्त्वात्तुष्टाश्च ते तस्मै विनीतमतये वरान् । दिव्यानुभावान्परार्थ्यवृतान्दत्त्वा तिरोदधुः ॥ ३९७
sattvaattushtaashca te tasmai viniitamataye varaan | divyaanubhaavaanparaarthyavrtaandattvaa tirodadhuh || 397
Von ihrer Güte beeindruckt, gewährten sie dem Viniitamati mit göttlicher Macht Wünsche,
weil er sich von den Belangen anderer nie abgewandt hatte, und verzogen sich wieder.
सोऽपि तैरुक्तवृत्तान्तैर्विनीतमतिरन्वितः । सोमशूरादिभिः प्रायादिव्यमन्यत्तपोवनम् ॥ ३९८
so’pi tairuktavrttaantairviniitamatiranvitah | somashuuraadibhih praayaadivyamanyattapovanam || 398
Viniitamati aber, umringt von denen, die ihre Erlebnisse zum Besten gaben,
zog, begleitet von Somashuura und den Seinen, in einen anderen, himmlischen Asketenhain.
एवं मिलन्तीह पुनर्भस्मीभावं गता अपि । किं पुनस्तात जीवन्तः स्वच्छन्दगतयो नराः ॥ ३९९
evam milantiiha punarbhasmiibhaavam gataa api | kim punastaata jiivantah svacchandagatayo naraah || 399
So sehen sich in dieser Welt sogar solche wieder, die einst zu Asche geworden.
Um so mehr, Gevatter, die Lebenden, die gehen können, wohin sie wollen.
तदलं देहमुत्सृज्य वत्स वीरो ह्यसि व्रज । भावी मृगाङ्कदत्तेन तवावश्यं समागमः ॥ ४००
tadalam dehamutsrjya vatsa viiro hyasi vraja | bhaavii mrgaankadattena tavaavashyam samaagamah || 400
Such jetzt den Tod nicht mehr, mein Junge, du bist doch ein Held!
Du wirst bestimmt wieder mit Mrgaankadatta vereint sein.“
इत्येतां वृद्धतापस्या मुखाच्छ्रुत्वा कथामहम् । जातास्थः खड्गहस्तस्तां नत्वा प्रस्थितवांस्ततः ॥ ४०१
ityetaam vrddhataapasyaa mukhaacchrutvaa kathaamaham | jaataasthah khadgahastastaam natvaa prasthitavaamstatah || 401
Als ich die Erzählung aus dem Mund der alten Klausnerin vernahm, ließ ich sie mir durch den Kopf gehen.
Dann nahm ich mein Schwert in die Hand, verneigte mich vor ihr und machte mich auf den Weg.
क्रमात्प्राप्तोऽटवीमेतामेभिर्लब्धोऽस्मि दैवतः । उपहारं विचिन्वद्भिः शवरैश्चण्डिकाकृते ॥ ४०२
kramaatpraapto’taviimetaamebhirlabdho’smi daivatah | upahaaram vicinvadbhih shavaraishcandikaakrte || 402
Dann kam ich so langsam in den Wald, wo ich zufällig von den Shavaras gefangen wurde,
als die ein passendes Opfer für Candikaa suchten.
वष्टभ्य चैतैरानीतः प्रयुद्धेऽहं व्रणार्दितः । शबराधिपतेस्तस्य पार्श्वं मायाबटोरिह ॥ ४०३
vashtabhya caitairaaniitah prayuddhe’ham vranaarditah | shabaraadhipatestasya paarshvam maayaabatoriha || 403
Von denen wurde ich im Scharmützel verwundet. Sie schleppten mich vor ihren König,
den Maayaabatu hier, um mich zu schlachten.
अथ लब्धो मया द्वित्रमन्त्रियुक्तो भवान्प्रभो । त्वत्प्रसादाच्च जाता मे निर्वृतिः स्वगृहे यथा ॥ ४०४
atha labdho mayaa dvitramantriyukto bhavaanprabho | tvatprasaadaacca jaataa me nirvrtih svagrhe yathaa || 404
Und da finde ich Euch, mein Herr, mit zwei-drei Ministern. Deiner Gnade habe ich zu verdanken,
daß ich so glücklich bin, als sei ich zu Hause.“
इति तेन गुणाकरेण सख्या निजवृत्तान्तमुदीरितं निशम्य ।
शबरेशगृहस्थितः स भेजे परितोषं परमं मृगाङ्कदत्तः ॥ ४०५
iti tena gunaakarena sakhyaa nijavrttaantamudiiritam nishamya |
shabareshagrhasthitah sa bheje paritosham paramam mrgaankadattah || 405
Als Mrgaankadatta, der sich im Haus des Shabarakönigs aufhielt, von seinem Freund Gunaakara hörte,
was dieser durchgemacht hatte, genoss er einen Zustand höchster Freude.
समवेक्ष्य स तस्य संगरे तां व्रणितस्योचितपथ्यदेहचर्याम् ।
अहनि वलति सोऽपरैर्वयस्यैः सममुत्थाय निजाह्निकं चकार ॥ ४०६
samavekshya sa tasya samgare taam vranitasyocitapathyadehacaryaam |
ahani valati so’parairvayasyaih samamutthaaya nijaahnikam cakaara || 406
Er sorgte dafür, daß die Wunden, die er im Kampf erlitten, richtig und sorgfältig behandelt wurden.
Im Lauf des Tages standen er und die Gefährten auf und verrichteten ihr Tagesritual.
आसीच्च तत्राथ गुणाकरं तमुल्लाघयन्सम्प्रति तान्यहानि ।
शेषान्सखीन्प्राप्तुमसौ शशाङ्कवत्याप्तये चोज्जयिनीं यियासुः ॥ ४०७
aasiicca tatraatha gunaakaram tamullaaghayansamprati taanyahaani |
sheshaansakhiinpraaptumasau shashaankavatyaaptaye cojjayiniim yiyaasuh || 407
Er blieb noch einige Tage, in denen er sich um Gunaakaras Genesung kümmerte.
Dennoch zog es ihn nach Ujjain, wo er die restlichen Freunde und Shashaankavati wiedersehen wollte.
इति महाकविश्रीसोमदेवभट्टविरचिते कथासरित्सागरे शशाङ्कवतीलम्बके पञ्चमस्तरङ्गः ।
iti mahaakavishriisomadevabhattaviracite kathaasaritsaagare shashaankavatiilambake pancamastarangah |
So endet das fünfte Kapitel im Buch Shashaankavati aus dem Ozean der Erzählungen, die der Dichterfürst Somadeva verfasst hat.
