dashamastarangah | Die zehnte Welle Kapitel 10 alte Zählung: 76
तृतीयो वेतालः trtiiyo vetaalah Der 3. Vetala
अथ भूयोऽपि वेतालमानेतुं नृपसत्तमः । स त्रिविक्रमसेनस्तमुपागाच्छिंशपातरुम् ॥ १
atha bhuuyo’pi vetaalamaanetum nrpasattamah | sa trivikramasenas tamupaagaacchimshapaatarum || 1
Also ging der wackere König Trivikramasena den Totengeist zurückzuholen wieder zum Ashokabaum.
तत्रस्थमेतं सम्प्राप्य मृतदेहगतं पुनः । स्कन्धे गृहीत्वैवागन्तुं तूष्णीं प्रववृते ततः ॥ २
tatrasthametam sampraapya mrtadehagatam punah | skandhe grhiitvaivaagantum tuushniim pravavrte tatah || 2
Der hatte schon wieder eine dort liegende Leiche besetzt. Der König schulterte dieselbe und ging schweigend davon.
प्रयान्तुं च तमाह स्म स वेतालोऽस्य पृष्ठगः । चित्रं नोद्विजसे राजन्निशि कुर्वन्गमागमम् ॥ ३
prayaantum ca tamaaha sma sa vetaalo’sya prshthagah | citram nodvijase raajannishi kurvangamaagamam || 3
Während er ging, war der Vetala ihm auf den Rücken gerutscht und sagte:
„Schon bemerkenswert, o König, daß dieses Kommen und Gehen jede Nacht dir garnichts ausmacht!
तदखेदाय भूयस्ते वर्णयामि कथां शृणु । अस्ति पाटलिपुत्राख्यं ख्यातं भूमण्डले पुरम् ॥ ४
tadakhedaaya bhuuyaste varnayaami kathaam shrnu | asti paataliputraakhyam khyaatam bhuumandale puram || 4
Damit dich das nicht so deprimiert, erzähl ich dir noch eine Geschichte. Lausche: Da ist die auf dem Weltkreis berühmte Stadt Pataliputra.
तत्रासीन्नृपतिः पूर्वं नाम्ना विक्रमकेसरी । गुणानामिव रत्नानामाश्रयं यं व्यधाद्विधिः ॥ ५
tatraasiinnrpatih puurvam naamnaa vikramakesarii | gunaanaamiva ratnaanaamaashrayam yam vyadhaadvidhi || 5
Dort herrschte einst König Vikramakesarin, welchen die Vorsehung zum Hort der Tugenden wie auch der Edelsteine geschaffen hatte.
तत्र शापावतीर्णोऽभूद्दिव्यविज्ञानवान्शुकः । विदग्धचूडामणिरित्याख्यया सर्वशास्त्रवित् ॥ ६
tatra shaapaavatiirno’bhuuddivyavijnaanavaanshukah | vidagdhacuudaamanirityaakhyayaa sarvashaastravit || 6
Da gab es einen nach einer Verwünschung herabgestuften Papagei von göttlicher Klugheit,
der alle Lehren kannte und Vidagdhacudaamani, Verbranntes Wunschjuwel, hieß.
तेनोपदिष्टां सदृशीं राजपुत्रीं नृपात्मजः । मागधीमुपयेमे स भार्यां चन्द्रप्रभाभिधाम् ॥ ७
tenopadishtaam sadrshiim raajaputriim nrpaatmajah | maagadhiimupayeme sa bhaaryaam candraprabhaabhidhaam || 7
Auf seine Empfehlung hin heiratete der Prinz eine zu ihm passende Königstochter, nämlich Candraprabhaa aus Maagadha.
तस्या अपि तथाभूता सर्वविज्ञानशालिनी । शारिका सोमिका नाम राजपुत्र्याः किलाभवत् ॥ ८
tasyaa api tathaabhuutaa sarvavijnaanashaalinii | shaarikaa somikaa naama raajaputryaah kilaabhavat || 8
Diese Prinzessin hatte eine Bergbeohenne namens Somika, für ihre, der Art entsprechende Klugheit beliebt.
ते चैकपञ्जरस्थे द्वे तत्रास्तां शुकशारिके । सेवमाने स्वविज्ञानैर्दम्पती तौ निजप्रभू ॥ ९
te caikapanjarasthe dve tatraastaam shukashaarike | sevamaane svavijnaanairdampatii tau nijaprabhuu || 9
Diese beiden, Papagei und Beohenne, bewohnten denselben Käfig und dienten dem jungen Ehepaar, ihren jeweiligen Herrschaften,
mit ihren geistigen Vorzügen.
एकदा साभिलापस्तां शारिकां सोऽब्रवीच्छुकः । एकशय्यासनाहारं सुभगे भज मामिति ॥ १०
ekadaa saabhilaapastaam shaarikaam so’braviicchukah | ekashayyaasanaahaaram subhage bhaja maamiti || 10
Als sie wieder einmal miteinander plapperten, meinte der Papagei zur Beohenne:
„Heirate mich doch, Schatzilein, da wir ohnehin ein Bett, eine Sitzstange und das Vogelfutter teilen!“
नाहं पुरुषसंसर्गमिच्छामि पुरुषा यतः । दुष्टाः कृतघ्ना इति सा सारिका प्रत्युवाच तम् ॥ ११
naaham purushasamsargamicchaami purushaa yatah | dushtaah krtaghnaa iti saa saarikaa pratyuvaaca tam || 11
„Ich für mein Teil strebe nicht nach Verkehr mit Männern! Männer sind schlecht und undankbar!“ widersprach die Beodame ihm.
न दुष्टाः पुरुषा दुष्टा नृशंसहृदयाः स्त्रियः । इति भूयः शुकेनोक्ते विवादोऽत्रालगत्तयोः ॥ १२
na dushtaah purushaa dushtaa nrshamsahrdayaah striyah | iti bhuuyah shukenokte vivaado’traalagattayoh || 12
„Nicht die Männer sind schlecht! Schlecht sind mit ihrer niederträchtigen Gesinnung die Frauen!“
Auf das und was der Papagei danach sagte, entbrannte ein Wortgefecht zwischen den beiden.
कृतदासत्वभार्यात्वपणौ तौ शकुनी मिथः । निश्चयायाथ सभ्यं तं राजपुत्रमुपेयतुः ॥ १३
krtadaasatvabhaaryaatvapanau tau shakunii mithah | nishcayaayaatha sabhyam tam raajaputramupeyatuh || 13
Dann schlossen sie eine Wette ab: Wenn sie gewinnt, wird er ihr Sklave, wenn er gewinnt, wird sie sein Eheweib.
Um einer Entscheidung willen traten sie gemeinsam vor den Prinzen.
स विवादपदं श्रुत्वा तयोरास्थानगतः पितुः । कथं कृतघ्नाः पुरुषा ब्रूहीत्याह स्म शारिकाम् ॥ १४
sa vivaadapadam shrutvaa tayoraasthaanagatah pituh | katham krtaghnaah purushaa bruuhiityaaha sma shaarikaam || 14
Der befand sich in der Audienzhalle des Vaters und hatte schon vom Streitverlauf gehört.
„Sag uns, warum Männer undankbar sind!“ forderte er die Beohenne auf.
ततः सा शृणुतेत्युक्त्वा निजपक्षप्रसिद्धये । पुंदोषाख्यायिनीमेतां शारिकाकथयत्कथाम् ॥ १५
tatah saa shrnutetyuktvaa nijapakshaprasiddhaye | pumdoshaakhyaayiniimetaam shaarikaakathayatkathaam || 15
Die rief: „Hört zu!“ und begann, um ihre Position zu erklären, die Geschichte von der Schlechtigkeit der Männer zu erzählen:
अस्ति कामन्दिका नाम या महानगरी भुवि । अर्थदत्ताभिधानोऽस्ति वणिक्तस्यां महाधनः ॥ १६
asti kaamandikaa naama yaa mahaanagarii bhuvi | arthadattaabhidhaano’sti vaniktasyaam mahaadhanah || 16
Es gibt auf der Welt eine Großstadt, Kaamandikaa. In der lebte ein steinreicher Kaufmann, nennen wir ihn Arthadatta.
धनदत्ताभिधानश्च पुत्रस्तस्योदपद्यत । पितर्युपरते सोऽपि बभूवोच्छृङ्खलो युवा ॥ १७
dhanadattaabhidhaanashca putrastasyodapadyata | pitaryuparate so‘pi babhuuvocchrnkhalo yuvaa || 17
Dem wurde ein Sohn geboren, den er Dhanadatta nannte. Als sein Vater starb, frönte der junge Mann der Zügellosigkeit.
द्यूतादिसङ्गे धूर्ताश्च मिलित्वा तमपातयन् । कामं व्यसनवृक्षस्य मूलं दुर्जनसंगतिः ॥ १८
dyuutaadisange dhuurtaashca militvaa tamapaatayan | kaamam vyasanavrkshasya muulam durjanasamgatih || 18
Nachdem er die richtigen Halunken getroffen hatte, stürzten die ihn in die Abhängigkeit von Glücksspiel und anderen Lastern.
Verkehr mit Schurken ist die Lieblingswurzel des Lasterbaums.
अचिराद्व्यसनक्षीणधनो दौर्गत्यलज्जया । सोऽथ त्यक्त्वा स्वदेशं तं भ्रान्तुं देशान्तराण्यगात् ॥ १९
aciraadvyasanakshiinadhano daurgatyalajjayaa | so’tha tyaktvaa svadesham tam bhraantum deshaantaraanyagaat || 19
Nicht lange, und er war durchs Glücksspiel sein Geld losgeworden. Er schämte sich für seine Armut,
verließ seine Heimat und vagabundierte in fremden Ländern umher.
गच्छंश्च चन्दनपुरं नाम स्थानमवाप्य सः । विवेश भोजनार्थी सन्नेकस्य वणिजो गृहम् ॥ २०
gacchamshca candanapuram naama sthaanamavaapya sah | vivesha bhojanaarthii sannekasya vanijo grham || 20
Und so wanderte er, bis es ihn nach Candanapuram verschlug.
Dort betrat er, in der Absicht eine Mahlzeit zu ergattern, das Haus eines gewissen Kaufmanns.
स वणिक्सुकुमारं तं दृष्ट्वा पृष्टवान्वयादिकम् । ज्ञात्वा कुलीनं सत्कृत्य स्वीचक्रे दैवयोगतः ॥ २१
sa vaniksukumaaram tam drshtvaa prshtavaanvayaadikam | jnaatvaa kuliinam satkrtya sviicakre daivayogatah || 21
Der Kaufmann sah, daß er ein ansehnlicher Bursche war und fragte ihn auch nach seinem Alter.
So erfuhr er von seiner guten Herkunft, nahm ihn auf und adoptierte ihn als seinen Schützling.
ददौ च सधनां तस्मै नाम्ना रत्नावलीं सुताम् । ततः स धनदत्तोऽत्र तस्थौ श्वशुरवेश्मनि ॥ २२
dadau ca sadhanaam tasmai naamnaa ratnaavaliim sutaam | tatah sa dhanadatto’tra tasthau shvashuraveshmani || 22
Er gab ihm seine Tochter Ratnaavalii mit einer Mitgift zur Frau. Seither wohnte Dhanadatta im Haus seines Schwiegervaters.
दिनेष्वेव च यातेषु सुखविस्मृतदुर्गतिः । स्वदेशं गन्तुकामोऽभूत्प्राप्तार्थो व्यसनोन्मुखः ॥ २३
dineshveva ca yaateshu sukhavismrtadurgatih | svadesham gantukaamo’bhuutpraaptaartho vyasanonmukhah || 23
Aber schon nach wenigen Tagen hatte er, der jetzt im Luxus schwelgte, sein früheres Elend verdrängt.
Zu Geld gekommen hatte er Lust, in die Heimat zu ziehen, in Erwartung neuer Ausschweifungen.
ततोऽनुमान्य कथमप्यवशं श्वशुरं शठः । तं दुहित्रेकसंतानं गृहीत्वा तामलंकृताम् ॥ २४
tato’numaanya kathamapyavasham shvashuram shathah | tam duhitrekasamtaanam grhiitvaa taamalamkrtaam || 24
Da nötigte der Schurke seinem Schwiegervater, der nur diese eine Tochter hatte, die widerwillig gegebene Erlaubnis ab,
ihn ziehen zu lassen, und nahm seine Ehefrau Ratnaavalii samt all ihrem Schmuck mit sich.
भार्यां रत्नावलीं युक्तामेकया वृद्धया स्त्रिया । स आत्मना तृतीयः सन्देशात्प्रस्थितवांस्ततः ॥ २५
bhaaryaam ratnaavaliim yuktaamekayaa vrddhayaa striyaa | sa aatmanaa trtiiyah sandeshaatprasthitavaamstatah || 25
Begleitet wurde sie noch von einer alten Frau. Somit waren sie zu dritt, als sie sich aufmachten, das Land zu verlassen.
क्रमात्प्राप्याटवीं दूरामुक्त्वा तस्करजां भियम् । गृहीत्वाभरणं तस्या भार्यायाः स्वीचकार सः ॥ २६
kramaatpraapyaataviim duuraamuktvaa taskarajaam bhiyam | grhiitvaabharanam tasyaa bhaaryaayaah sviicakaara sah || 26
Schritt für Schritt in einen fernen Wald gelangt, erwähnte er die von Räubern ausgehende Gefahr.
Seiner Frau nahm er also den Schmuck ab und behielt ihn für sich.
दृश्यतां द्यूतवेश्यादिकष्टव्यसनसङ्गिनाम् । हृदयं हा कृतघ्नानां पुंसां निस्त्रिंशकर्कशम् ॥ २७
drshyataam dyuutaveshyaadikashtavyasanasanginaam | hrdayam haa krtaghnaanaam pumsaam nistrimshakarkasham || 27
O Weh! Seht nur wie die Herzen undankbarer Männer, die sich mit üblen Lastern wie Glücksspiel und Huren abgeben,
wie Schwerter so scharf sind!
सोऽथ पापोऽर्थहेतोस्तां भार्यां गुणवतीमपि । हन्तुं श्वभ्रे निचिक्षेप तया वृद्धस्त्रिया युताम् ॥ २८
so’tha paapo’rthahetostaam bhaaryaam gunavatiimapi | hantum shvabhre nicikshepa tayaa vrddhastriyaa yutaam || 28
Also beschloss, um sich zu bereichern, dieser Verbrecher, seine an Talenten so reiche Frau zu töten,
indem er sie und ihre alte Begleiterin einen Abgrund hinabstieß.
क्षिप्त्वैव च गते तस्मिन्साथ वृद्धा व्यपद्यत । तद्भार्या तु लतागुल्मविग्नया न व्यपादि सा ॥ २९
kshiptvaiva ca gate tasminsaatha vrddhaa vyapadyata | tadbhaaryaa tu lataagulmavignayaa na vyapaadi saa || 29
Nach der Stoßaktion ging er weiter. Die Alte war sofort tot, seine Frau aber verfing sich in einem Wurzelgeflecht und kam nicht ums Leben.
उत्तस्थौ च ततः श्वभ्रात्क्रोशन्ती करुणं शनैः । आलम्ब्य तृणगुल्मादि सशेषत्वात्किलायुषः ॥ ३०
uttasthau ca tatah shvabhraatkroshantii karunam shanaih | aalambya trnagulmaadi sasheshatvaatkilaayushah || 30
Bitterlich weinend kroch die Ärmste, sich an jedes Grasbüschel klammernd, aus dem Abgrund heraus.
Sie hatte ihren Lebensvorrat noch nicht erschöpft.
आययौ विक्षताङ्गी च पृष्ट्वा मार्गं पदे पदे । यथागतेनैव पथा कृच्छ्रात्तत्सदनं पितुः ॥ ३१
aayayau vikshataangii ca prshtvaa maargam pade pade | yathaagatenaiva pathaa krcchraattatsadanam pituh || 31
So fand die am Leib Geschundene, sich durchfragend, Schritt für Schritt auf demselben Weg,
den sie gekommen war, zu ihres Vaters Wohnsitz zurück.
तत्राकस्मात्तथाभूता प्राप्ता पृष्टा ससम्भ्रमम् । मात्रा पित्रा च रुदती साध्वी सैवमभाषत ॥ ३२
tatraakasmaattathaabhuutaa praaptaa prshtaa sasambhramam | maatraa pitraa ca rudatii saadhvii saivamabhaashata || 32
In diesem Zustand kam sie irgendwann dort an. Von den bestürzten Eltern ausgefragt log die Brave unter Tränen:
मुषिताः स्म पथि स्तेनैर्नीतो बद्ध्वा च मत्पतिः । बद्ध्वा मृता निपत्यापि श्वभ्रे नाहं मृता पुनः ॥ ३३
mushitaah sma pathi stenairniito baddhvaa ca matpatih | baddhvaa mrtaa nipatyaapi shvabhre naaham mrtaa punah || 33
„Unterwegs wurden wir von Wegelagerern beraubt. Meinen Mann führten sie gefesselt ab. Die Alte haben sie gefesselt, sie starb sofort.
Zwar bin ich von dem matschigen Grund in ein Erdloch gerutscht, habe aber überlebt.
अथागतेन केनापि पथिकेन कृपालुना । उद्धृताहं ततः श्वभ्रात्प्राप्तास्मीह च दैवतः ॥ ३४
athaagatena kenaapi pathikena krpaalunaa | uddhrtaaham tatah shvabhraatpraaptaasmiiha ca daivatah || 34
Dann hat ein vorbeikommender, mitfühlender Wanderer mich aus der Grube herausgezogen.
So bin ich meiner Vorsehung gemäß hierhergelangt.“
एवमुक्तवती मात्रा पित्रा चाश्वासिता ततः । भर्तृचित्तैव सा तस्थौ तत्र रत्नावली सती ॥ ३५
evamuktavatii maatraa pitraa caashvaasitaa tatah | bhartrcittaiva saa tasthau tatra ratnaavalii satii || 35
Nachdem sie das erzählt hatte, trösteten Vater und Mutter sie. Die gattentreue Ratnaavalii aber blieb in Gedanken ganz bei ihrem Manne dort.
याति काले च तद्भर्ता स स्वदेशगतः पुनः । द्यूतक्षपिततद्वित्तो धनदत्तो व्यचिन्तयत् ॥ ३६
yaati kaale ca tadbhartaa sa svadeshagatah punah | dyuutakshapitatadvitto dhanadatto vyacintayat || 36
Im Lauf der Zeit kam dieser Dhanadatta, ihr Ehemann, wieder in sein Herkunftsland zurück.
Da er seinen Reichtum mit Glücksspiel verprasst hatte, überlegte er nun:
आनयामि पुनर्गत्वा मार्गित्वा श्वशुराद्धनम् । गृहे स्थिता मे त्वत्पुत्रीत्यभिधास्ये च तत्र तम् ॥ ३७
aanayaami punargatvaa maargitvaa shvashuraaddhanam | grhe sthitaa me tvatputriityabhidhaasye ca tatra tam || 37
„Ich besorge mir wieder Geld, indem ich zum Schwiegervater gehe und es ihm aus den Rippen leire.
‚Deine Tochter ist bei mir zu Hause gut aufgehoben‘ sage ich dann zu ihm.“
एवं स हृदये ध्यात्वा प्रायाच्छ्वशुरवेश्म तत् । प्राप्तं च तत्र तं दूरात्स्वभार्या पश्यति स्म सा ॥ ३८
evam sa hrdaye dhyaatvaa praayaacchvashuraveshma tat | praaptam ca tatra tam duuraatsvabhaaryaa pashyati sma saa || 38
Nachdem er das in seinem Herzen bewegt hatte, ritt er zum Haus des Schwiegervaters.
Als er dort ankam, hatte seine Frau ihn schon von Weitem erkannt.
धावित्वा चापतत्तस्य सा पापस्यापि पादयोः । दुष्टेऽपि पत्यौ साध्वीनां नान्यथावृत्ति मानसम् ॥ ३९
dhaavitvaa caapatattasya saa paapasyaapi paadayoh | dushte‘pi patyau saadhviinaam naanyathaavrtti maanasam || 39
Sie lief zu ihm und fiel zu seinen Füßen nieder, obwohl er so ein Schurke war.
Denn auch bei einem schlechten Ehemann ändert eine gute Frau ihre Gefühle nicht.
भीताय च ततस्तस्मै तदशेषं न्यवेदयत् । यन्मृषा चौरपातादि पित्रोः प्राग्वर्णितं तया ॥ ४०
bhiitaaya ca tatastasmai tadashesham nyavedayat | yanmrshaa caurapaataadi pitroh praagvarnitam tayaa || 40
Als er Angst bekam, erzählte sie ihm die ganze Lügengeschichte, die sie ihren Eltern zuvor erzählt hatte:
über die Wegelagerer, ihren Absturz und so weiter.
ततस्तया समं तत्र निर्भयः श्वशुरे गृहे । प्रविष्टः श्वशुराभ्यां स हर्षाद्दृष्ट्वाभ्यनन्द्यत ॥ ४१
tatastayaa samam tatra nirbhayah shvashure grhe | pravishtah shvashuraabhyaam sa harshaaddrshtvaabhyanandyata || 41
Danach ging er beruhigt mit ihr zusammen ins Haus des Schwiegervaters.
Als die Schwiegereltern ihn sahen, begrüßten sie ihn beide hocherfreut:
दिष्ट्या जीवन्नयं मुक्तश्चौरैरिति महोत्सवः । तेन तच्छ्वशुरेणाथ चक्रे मिलितबन्धुना ॥ ४२
dishtyaa jiivannayam muktashcaurairiti mahotsavah | tena tacchvashurenaatha cakre militabandhunaa || 42
„Gott sei Dank, die Räuber haben ihn lebendig freigelassen!“ rief der Schwiegervater,
versammelte die Freunde und feierte ein rauschendes Fest.
ततः स धनदत्तोऽत्र भुञ्जानः श्वशुरश्रियं । रत्नावल्या तया साकमासीत्पत्न्या यथासुखम् ॥ ४३
tatah sa dhanadatto’tra bhunjaanah shvashurashriyam | ratnaavalyaa tayaa saakamaasiitpatnyaa yathaasukham || 43
Danach lebte Dhanadatta mit seiner Frau Ratnaavali dort zusammen und ließ es sich mit dem schwiegerväterlichen Vermögen gutgehen.
एकदा तत्र रात्रौ च स नृशंसश्चकार यत् । कथोपरोधतः शान्तमवाच्यमपि कथ्यते ॥ ४४
ekadaa tatra raatrau ca sa nrshamsashcakaara yat | kathoparodhatah shaantamavaacyamapi kathyate || 44
Aber was dieser niederträchtige Kerl eines Nachts getan hat, ist dermaßen verstörend,
Gott verhüt‘s ganz unaussprechlich, muß hier aber gesagt werden:
हत्वाङ्कसुप्तां भार्यां तां तदाभरणसंचयम् । अपहृत्य ततः प्रायात्स स्वदेशमलक्षितः ॥ ४५
hatvaankasuptaam bhaaryaam taam tadaabharanasamcayam | apahrtya tatah praayaatsa svadeshamalakshitah || 45
Als seine Frau in seinen Armen schlief, erstickte er sie und nahm ihr all ihren Schmuck ab. Sodann ritt er unbemerkt in sein Heimatland.
ईदृशाः पुरुषाः पापा इति शारिकयोदिते । त्वमिदानीं वदेत्याह राजपुत्रस्तदा शुकम् ॥ ४६
iidrshaah purushaah paapaa iti shaarikayodite | tvamidaaniim vadetyaaha raajaputrastadaa shukam || 46
So schlecht sind die Männer!“ Nachdem die Beohenne ausgesprochen hatte, forderte der Prinz den Papagei auf: „Jetzt bist du dran!“
ततो जगाद स शुको देव दुःसहसाहसाः । स्त्रियो दुश्चरिताः पापास्तथा च श्रूयतां कथा ॥ ४७
tato jagaada sa shuko deva duhsahasaahasaah | striyo dushcaritaah paapaastathaa ca shruuyataam kathaa || 47
Da sprach der Papagei: „Gebieter, die Frauen sind so unerträglich grausam,
übel und gemeingefährlich, daß Ihr diese Geschichte hören solltet:
अस्ति हर्षवती नाम नगरी तत्र चाभवत् । अग्रणीर्धर्मदत्ताख्यो बहुकोटीश्वरो वणिक् ॥ ४८
asti harshavatii naama nagarii tatra caabhavat | agraniirdharmadattaakhyo bahukotiishvaro vanik || 48
In der freudenreichen Stadt Harshavati lebte einst ein gewisser Dharmadatta, führender Kaufmann und Herr über viele tausend Dukaten.
वसुदत्ताभिधाना च रूपेऽनन्यसमा सुता । बभूव तस्य वणिजः प्राणेभ्योऽप्यधिकप्रिया ॥ ४९
vasudattaabhidhaanaa ca ruupe’nanyasamaa sutaa | babhuuva tasya vanijah praanebhyo’pyadhikapriyaa || 49
Der hatte eine Tochter, schön wie keine sonst, seine Vasudattaa, die er mehr liebte als sein Leben.
सा च तेन समानाय रूपयौवनशालिने । दत्ता वराङ्गनानेत्रचकोरामृतरश्मये ॥ ५०
saa ca tena samaanaaya ruupayauvanashaaline | dattaa varaanganaanetracakoraamrtarashmaye || 50
Und der verheiratete sie mit einem gleichrangigen, stattlichen jungen Mann, auf dem die Frauen ihre Blicke ruhen ließen
wie Rebhühner die ihren auf des Mondes Strahlenkranz.
नाम्ना समुद्रदत्ताय वणिक्पुत्राय साधवे । नगर्यामार्यजुष्टायां ताम्रलिप्त्यां निवासिने ॥ ५१
naamnaa samudradattaaya vanikputraaya saadhave | nagaryaamaaryajushtaayaam taamraliptyaam nivaasine || 51
Dieser brave Kaufmannssohn hieß Samudradatta, und der war niedergelassen in Taamralipti, dieser von edlen Menschen bewohnten Stadt.
कदाचित्सा स्वदेशस्थे पत्यौ स्वस्य पितुर्गृहे । स्थिता वणिक्सुता दूरात्कंचित्पुरुषमैक्षत ॥ ५२
kadaacitsaa svadeshasthe patyau svasya piturgrhe | sthitaa vaniksutaa duuraatkamcitpurushamaikshata || 52
Eines Tages, als sie sich in ihres Vaters Haus aufhielt – ihr Mann war gerade in seinem Heimatland –
sah sie in der Ferne einen gewissen jungen Mann.
तं युवानं सुकान्तं सा चपला मारमोहिता । गुप्तं सखीमुखानीतं भजे प्रच्छन्नकामुकम् ॥ ५३
tam yuvaanam sukaantam saa capalaa maaramohitaa | guptam sakhiimukhaaniitam bhaje pracchannakaamukam || 53
Diesen jungen, äußerst liebenswerten Burschen ließ die Sprunghafte, vom Teufel verführt, durch eine Freundin heimlich einladen
um ihn als ihren heimlichen Liebhaber zu vernaschen.
ततः प्रभृति तेनैव सह तत्र रहः । रात्रौ रात्रावरंस्तासौ तदेकासक्तमानसा ॥ ५४
tatah prabhrti tenaiva saha tatra rahah | raatrau raatraavaramstaasau tadekaasaktamaanasaa || 54
Von dem Moment an vergnügte sie sich jede Nacht mit ihm. Sie hatte Herz und Begehren nur noch an ihn gehängt.
एकदा च स कौमारः पतिस्तस्याः स्वदेशतः । आजगामात्र तत्पित्रोः प्रमोद इव मूर्तिमान् ॥ ५५
ekadaa ca sa kaumaarah patistasyaah svadeshatah | aajagaamaatra tatpitroh pramoda iva muurtimaan || 55
Eines Tages aber kam der Mann ihrer Jugendjahre aus seinem Land zu ihr geritten. Den Eltern schien er die verkörperte Glückseligkeit.
सोत्सवे च दिने तस्मिन्सा नक्तं कृतमण्डना । मात्रानुप्रेषिता भेजे शय्यास्थापि न तं पतिम् ॥ ५६
sotsave ca dine tasminsaa naktam krtamandanaa | maatraanupreshitaa bheje shayyaasthaapi na tam patim || 56
An diesem festlichen Tag hatte sie ihren Schmuck angelegt, blieb aber im Bett und hatte,
aller mütterlichen Ermahnung zum Trotz, ihrem Manne nichts zu sagen.
प्रार्थिता तेन चालीकसुप्तं चक्रेऽन्यमानसा । पानमत्तोऽध्वखिन्नश्च सोऽपि जह्रेऽथ निद्रया ॥ ५७
praarthitaa tena caaliikasuptam cakre’nyamaanasaa | paanamatto’dhvakhinnashca so’pi jahre’tha nidrayaa || 57
Als er sie ansprach, stellte sie sich schlafend und war im Geiste bei ihrem anderen.
Vom Wein beduselt und müde von der Reise, übermannte ihn bald der Schlaf.
ततश्च सुप्ते सर्वस्मिन्भुक्तपीते जने शनैः । संधिं भित्त्वा विवेशात्र चौरो वासगृहान्तरे ॥ ५८
tatashca supte sarvasminbhuktapiite jane shanaih | samdhim bhittvaa viveshaatra cauro vaasagrhaantare || 58
Als die Bewohner, nachdem sie gegessen und getrunken hatten, alle eingeschlafen waren,
meißelte ein Einbrecher vorsichtig die Wand auf und drang ins Haus ein.
तत्कालं तमपश्यन्ती साप्युत्थाय वणिक्सुता । स्वजारकृतसंकेता निरगान्निभृतं ततः ॥ ५९
tatkaalam tamapashyantii saapyutthaaya vaniksutaa | svajaarakrtasamketaa niragaannibhrtam tatah || 59
Zum selben Zeitpunkt stand, ohne ihn zu sehen, die Kaufmannstochter auf
- sie hatte ein Stelldichein mit ihrem Liebling vereinbart - und stahl sich davon.
तदालोक्य स चौरोऽत्र विघ्नितेच्छो व्यचिन्तयत् । येषामर्थे प्रविष्टोऽहं तैरेवाभरणैर्वृता ॥ ६०
tadaalokya sa cauro’tra vighniteccho vyacintayat | yeshaamarthe pravishto’ham tairevaabharanairvrtaa || 60
Das bemerkte aber der Einbrecher. Da seine Hoffnungen zunichte waren, überlegte er:
‚Sie hat genau den Schmuck an sich, um dessentwillen ich hier vorbeigeschaut habe.
निशीथे निर्गतैषा तद्वीक्षेऽहं सा क्व गच्छति । इत्याकलय्य निर्गत्य स चौरस्तां वणिक्सुताम् ॥ ६१
nishiithe nirgataishaa tadviikshe’ham saa kva gacchati | ityaakalayya nirgatya sa caurastaam vaniksutaam || 61
Und jetzt verschwindet sie mitten in der Nacht. Ich will sehen, wohin sie geht.‘
Mit diesem Vorsatz schlich der Dieb der Kaufmannstochter nach.
वसुदत्तामनु ययौ दत्तदृष्टिरलक्षित: । सापि पुष्पादिहस्तैकससंकेतसखीयुता ॥ ६२
vasudattaamanu yayau dattadrshtiralakshitah | saapi pushpaadihastaikasasamketasakhiiyutaa || 62
So folgte er Vasudattaa, behielt sie im Blick, selbst aber blieb er unbemerkt. Sie hielt Blumen und Salbtiegel im Arm,
begleitet von einer einzigen Freundin, die sie eingeweiht hatte.
गत्वा बाह्यं प्रविष्टाभूदुद्यानं नातिदूरगम् । तत्रापश्यच्च तं वृक्षे लम्बमानं स्वकामुकम् ॥ ६३
gatvaa baahyam pravishtaabhuududyaanam naatiduuragam | tatraapashyacca tam vrkshe lambamaanam svakaamukam || 63
Nicht weit außerhalb der Stadt ging sie in einen Garten, wo sie von einem Baum herabhängend ihren Geliebten fand.
संकेतकागतं रात्रौ लब्ध्वा नगररक्षिभिः । उल्लम्बितं चौरबुद्ध्या पाशकण्ठं मृतं स्थितम् ॥ ६४
samketakaagatam raatrau labdhvaa nagararakshibhih | ullambitam caurabuddhyaa paashakantham mrtam sthitam || 64
Der war des Nachts zum Schäferstündchen erschienen, wurde aber von den Stadtwächtern gefangen. Sie hielten ihn für einen Räuber,
legten ihm eine Schlinge um den Hals und hängten ihn am Baume auf, wo er nun tot baumelte.
ततः सा विह्वलोद्भ्रान्ता हा हतास्मीति वादिनी । पपात भूमौ कृपणं विलपन्ती रुरोद च ॥ ६५
tatah saa vihvalodbhraantaa haa hataasmiiti vaadinii | papaata bhuumau krpanam vilapantii ruroda ca || 65
Sie war entsetzt und flüsterte verzweifelt: „O Weh, es ist um mich geschehen!“ Sie fiel zu Boden, wo sie kläglich wimmerte und schluchzte.
अवतार्याथ वृक्षान्तं गतासुं निजकामुकम् । उपवेश्याङ्गरागेण पुष्पैश्चालंकार सा ॥ ६६
avataaryaatha vrkshaantam gataasum nijakaamukam | upaveshyaangaraagena pushpaishcaalamkaara saa || 66
Dann holte sie ihren leblosen Geliebten vom Baum herab und setzte ihn auf, um ihn zu salben und mit Blumen zu schmücken.
समालिङ्ग्य च निःसंज्ञं रागशोकान्धमानसा । उन्नमय्य मुखं यावत्तस्यार्ता परिचुम्बति ॥ ६७
samaalingya ca nihsamjnam raagashokaandhamaanasaa | unnamayya mukham yaavattasyaartaa paricumbati || 67
Auch umarmte sie den Entleibten, ihr Bewußtsein von Schmerz und Leidenschaft benebelt.
Als die Unglückliche aber sein Gesicht anhob, um ihn auf den Mund zu küssen,
तावत्स तस्याः सहसा निर्जीवः परपूरुषः । वेतालानुप्रविष्टः सन्दन्तैश्चिच्छेद नासिकाम् ॥ ६८
taavatsa tasyaah sahasaa nirjiivah parapuurushah | vetaalaanupravishtah sandantaishciccheda naasikaam || 68
war urplötzlich ein Leichengeist in den toten Liebhaber gefahren und biss ihr mit dessen Zähnen die Nase ab.
तेन सा विह्वला तस्मात्सव्यथापसृताप्यहो । किंस्विज्जीवेदिति हता पुनरेत्य तमैक्षत ॥ ६९
tena saa vihvalaa tasmaatsavyathaapasrtaapyaho | kimsvijjiivediti hataa punaretya tamaikshata || 69
Da sprang sie vor Schmerzen aufschreiend davon: „Ach der lebt ja noch!“, kam dann aber wieder zurück, um ihn sich genauer anzusehen.
दृष्ट्वा च वीतवेतालं निश्चेष्टं मृतमेव तम् । सा भीता परिभूता च चचाल रुदती शनैः ॥ ७०
drshtvaa ca viitavetaalam nishceshtam mrtameva tam | saa bhiitaa paribhuutaa ca cacaala rudatii shanaih || 70
Als sie ihn so vom Leichengeist verlassen, steif und tot vor sich sah, ging sie verängstigt und erniedrigt langsam davon.
तावच्छन्नः स्थितः सोऽपि चौरः सर्वं व्यलोकयत् । अचिन्तयच्च किमिदं पापया कृतमेतया ॥ ७१
taavacchannah sthitah so’pi caurah sarvam vyalokayat | acintayacca kimidam paapayaa krtametayaa || 71
Derweil hatte der Räuber aus seinem Versteck alles mitangesehen. Er fragte sich: ‚Was hat diese Sünderin bloß angerichtet?
अहो बताशयः स्त्रीणां भीषणो घनतामसः । अन्धकूप इवागाधः पाताय गहनः परम् ॥ ७२
aho bataashayah striinaam bhiishano ghanataamasah | andhakuupa ivaagaadhah paataaya gahanah param || 72
Was ist der Frauen Herz doch voll erschreckender Finsternis, wie ein Brunnenschacht so unergründlich, für den Absturz wie geschaffen!
तदिदानीमिदं किं तु कुर्यादिति विचिन्त्य सः । कौतुकाद्दूरतश्चौरो भूयोऽप्यनुससार ताम् ॥ ७३
tadidaaniimidam kim tu kuryaaditi vicintya sah | kautukaadduuratashcauro bhuuyo’pyanusasaara taam || 73
Was sie wohl als nächstes anstellt?“ Mit dieser Überlegung schlich der Dieb ihr in gebührendem Abstand wieder wißbegierig hinterher.
सापि गत्वा प्रविश्यैव तत्सुप्तस्थितभर्तृकम् । गृहं तदा स्वकं प्रोच्चैः प्ररुदत्येवमब्रवीत् ॥ ७४
saapi gatvaa pravishyaiva tatsuptasthitabhartrkam | grham tadaa svakam proccaih prarudatyevamabraviit || 74
Sie ging auch ins Haus ihres immer noch schlafenden Ehemannes, betrat ihr Zimmer, brach in Tränen aus und schrie:
परित्रायध्वमेतेन दुष्टेन मम नासिका । चिन्ना निरपराधाया भर्तृरूपेण शत्रुणा ॥ ७५
paritraayadhvametena dushtena mama naasikaa | chinnaa niraparaadhaayaa bhartrruupena shatrunaa || 75
„Helft mir! Dieses Scheusal, ein Feind in Gestalt meines Mannes, hat mir die Nase abgeschnitten. Dabei hab‘ ich garnichts gemacht!»
श्रुत्वैतं मुहुराक्रन्दं तस्याः सर्वे ससम्भ्रमम् । उदतिष्ठन्प्रबुध्यात्र पतिः परिजनः पिता ॥ ७६
shrutvaitam muhuraakrandam tasyaah sarve sasambhramam | udatishthanprabudhyaatra patih parijanah pitaa || 76
Daraufhin erwachten ihr Mann, die Bediensteten und ihr Vater von dem anhaltenden Geschrei und eilten alle aufgeregt herbei.
एत्याथ तत्पिता दृष्ट्वा तामर्द्रछिन्ननासिकाम् । क्रुद्धस्तं बान्धयामास भाराद्रोहीति तत्पतिम् ॥ ७७
etyaatha tatpitaa drshtvaa taamardrachinnanaasikaam | kruddhastam baandhayaamaasa bhaaraadrohiiti tatpatim || 77
Als er bei ihr angelangt ihre frisch abgetrennte Nase sah, wurde er wütend und fesselte seinen Schwiegersohn,
den er als „Eheweibschänder“ brandmarkte.
स तु नैवाब्रवीत्किंचिद्बध्यमानोऽपि मूकवत् । विपर्यस्तेषु सर्वेषु शृण्वत्सु श्वशुरादिषु ॥ ७८
sa tu naivaabraviitkimcidbadhyamaano’pi muukavat | viparyasteshu sarveshu shrnvatsu shvashuraadishu || 78
Der sagte überhaupt nichts. Er wußte, sie würden ihn hinrichten und blieb stumm angesichts all derer,
die den Schwiegervater gehört und sich von ihm abgewandt hatten.
ततो ज्ञात्वैव तच्चौरे तस्मिन्नपसृते लघु । कोलाहलेन तस्यां च व्यतीतायां क्रमान्निशि ॥ ७९
tato jnaatvaiva taccaure tasminnapasrte laghu | kolaahalena tasyaam ca vyatiitaayaam kramaannishi || 79
Der Dieb hatte genug gesehen und schlich geschwind davon. Unter tumultuarischen Szenen ging auch diese Nacht irgendwann vorbei.
स निन्ये वणिजा तेन श्वशुरेण वणिक्सुतः । राजान्तिकं तया सार्धं भार्यया छिन्ननासया ॥ ८०
sa ninye vanijaa tena shvashurena vaniksutah | raajaantikam tayaa saardham bhaaryayaa chinnanaasayaa || 80
Da wurde der Kaufmannssohn samt Frau mit abgebissener Nase vom Schwiegervater vor den König geführt.
राजा च कृतविज्ञप्तिः स्वदारद्रोह्यसाविति । तस्यादिशद्वणिक्सूनोर्वधं न्यक्कृततद्वचाः ॥ ८१
raajaa ca krtavijnaptih svadaaradrohyasaaviti | tasyaadishadvaniksuunorvadham nyakkrtatadvacaah || 81
Sie schilderten dem König, wie jener sein Eheweib geschändet hatte, sodaß er die Hinrichtung des Kaufmannssohnes befahl.
Dessen Version wurde verächtlich abgetan.
ततो वध्यभुवं तस्मिन्नीयमाने सडिण्डिमम् । उपागम्य स चौरोऽत्र बभाषे राजपुरुषान् ॥ ८२
tato vadhyabhuvam tasminniiyamaane sadindimam | upaagamya sa cauro’tra babhaashe raajapurushaan || 82
Als er unter Trommelwirbel zum Richtplatz geführt wurde, trat der Dieb auf die Männer des Königs zu und sprach sie an:
निष्कारणं न वध्योऽयं यथावृत्तं तु वेद्म्यहम् । मां प्रापयत राजाग्रं यावत्सर्वं वदाम्यतः ॥ ८३
nishkaaranam na vadhyo’yam yathaavrttam tu vedmyaham | maam praapayata raajaagram yaavatsarvam vadaamyatah || 83
„So ganz ohne Grund solltet ihr ihn nicht hinrichten. Ich weiß doch, was passiert ist. Bringt mich vor den König. Ich erkläre ihm alles.“
इत्यूचिवान्स नीतस्तैर्नृपस्याग्रं वृताभयः । आ मूलाद्रात्रिवृत्तान्तं चौरः सर्वं न्यवेदयत् ॥ ८४
ityuucivaansa niitastairnrpasyaagram vrtaabhayah | aa muulaadraatrivrttaantam caurah sarvam nyavedayat || 84
Nach dieser Ankündigung führten sie ihn vor den König. Als der ihm freies Geleit zusicherte,
schilderte der Dieb ihm die ganze Geschichte dieser Nacht von Anfang an.
अब्रवीच्च न चेद्देव मद्वाचि प्रत्ययस्तव । तत्सा नासा मुखे तस्य शवस्याद्यापि वीक्ष्यताम् ॥ ८५
abraviicca na ceddeva madvaaci pratyayastava | tatsaa naasaa mukhe tasya shavasyaadyaapi viikshyataam || 85
Dann bemerkte er: „Wenn du, Gebieter, meinen Worten keinen Glauben schenkst, dann schau dir ihre Nase im Mund dieser Leiche an!“
तच्छ्रुत्वा वीक्षितुं भृत्यान्प्रेष्य सत्यमवेत्य तत् । स राजा तं वणिक्पुत्रं मुक्तवान्वधनिग्रहात् ॥ ८६
tacchrutvaa viikshitum bhrtyaanpreshya satyamavetya tat | sa raajaa tam vanikputram muktavaanvadhanigrahaat || 86
Als der König das hörte, schickte er Diener, um nachzusehen. So wußte er die Wahrheit und erlöste den Kaufmannssohn von der Todesstrafe.
तां च कर्णावपि छित्त्वा दुष्टां देशान्निरस्तवान् । तद्भार्यां श्वशुरं चास्य तं सर्वस्वमदण्डयत् ॥ ८७
taam ca karnaavapi chittvaa dushtaam deshaannirastavaan | tadbhaaryaam shvashuram caasya tam sarvasvamadandayat || 87
Der bösen Ehefrau ließ er auch noch beide Ohren abschneiden, dann jagte er sie aus dem Land.
Den Schwiegervater aber bestrafte er, indem er ihm all seinen Besitz nahm.
चौरं च तं पुराध्यक्षं तुष्टश्चक्रे स भूपतिः । एवं स्त्रियो भवन्तीह निसर्गविषमाः शठाः ॥ ८८
cauram ca tam puraadhyaksham tushtashcakre sa bhuupatih | evam striyo bhavantiiha nisargavishamaah shathaah || 88
Mit dem Dieb war der König dermaßen zufrieden, daß er ihn zum Stadtaufseher machte.
Solch gefährliche Schurkinnen sind Frauen eben von Geburt an.“
इत्युक्तवानेव शुको भूत्वा चित्ररथाभिधः । क्षीणेन्द्रशापो गन्धर्वो दिव्यरूपो दिवं ययौ ॥ ८९
ityuktavaaneva shuko bhuutvaa citrarathaabhidhah | kshiinendrashaapo gandharvo divyaruupo divam yayau || 89
Nachdem der Papagei Vidagdhacudaamani also gesprochen hatte, wich Indras Verwünschung von ihm.
Zu dem Gandharven Citraratha in himmlischer Gestalt geworden, stieg er in den Himmel auf.
शारिका सापि तत्कालं भूत्वा स्वःस्त्री तिलोत्तमा । तथैव क्षीणतच्छापा जगाम सहसा दिवम् ॥ ९०
shaarikaa saapi tatkaalam bhuutvaa svahstrii tilottamaa | tathaiva kshiinatatkshaapaa jagaama sahasaa divam || 90
Auch die Beohenne Somikaa war in dem Moment, als der besagte Fluch von ihr gewichen war,
zu der himmlischen Nymphe Tilottamaa geworden und stieg sogleich auf in höhere Sphären.
विवादश्चाप्यनिर्णीतः सभायां सोऽभवत्तयोः । इत्याख्याय कथां भूयस्तं वेतालोऽब्रवीन्नृपम् ॥ ९१
vivaadashcaapyanirniitah sabhaayaam so’bhavattayoh | ityaakhyaaya kathaam bhuuyastam vetaalo’braviinnrpam || 91
Ihr Streit aber konnte in der Audienzhalle nicht beigelegt werden.
Nachdem der Vetala seine Geschichte erzählt hatte, wandte er sich wieder an den König:
तद्भवान्वक्तु किं पापाः पुरुषाः किमुत स्त्रियः ॥ अजल्पतो जानतस्ते शिरो यास्यति खण्डशः ॥ ९२
tadbhavaanvaktu kim paapaah purushaah kimuta striyah || ajalpato jaanataste shiro yaasyati khandashah || 92
„Sag also, mein Herr, sind die Männer schlecht, oder die Frauen?
Wenn du’s weißt, aber nicht sagst, soll dir der Schädel in kleine Stücke zerspringen!“
एतन्निशम्य वचनं वेतालस्यांससवर्तिनस्तस्य । स जगाद भूपतिस्तं योगेश्वर योषितः पापाः ॥ ९३
etannishamya vacanam vetaalasyaamsasavartinastasya | sa jagaada bhuupatistam yogeshvara yoshitah paapaah || 93
Als der König die Worte des Leichengeistes hörte – er saß wieder auf seiner Schulter – sagte er:
„Zaubermeister, am schlimmsten sind die Frauen.
पुरुषः कोऽपि हि तादृक्क्वापि कदाचिद्भवेद्दुराचारः । प्रायः सर्वत्र सदा स्त्रियस्तु तादृग्विधा एव ॥ ९४
purushah ko‘pi hi taadrkkvaapi kadaacidbhavedduraacaarah | praayah sarvatra sadaa striyastu taadrgvidhaa eva || 94
Es kommt schon mal vor, daß irgendwo ein Mann sich gemein verhält, bei Frauen aber ist das immer und überall die Regel.“
इत्युक्तवतो नृपतेः प्राग्वत्स्कन्धात्स तस्य वेतालः । नष्टोऽभूत्स च राजा जग्राह पुनस्तदानयनयत्नम् ॥ ९५
ityuktavato nrpateh praagvatskandhaatsa tasya vetaalah | nashto’bhuutsa ca raajaa jagraaha punastadaanayanayatnam || 95
Als der König das gesagt hatte, sprang ihm der Vetaala, wie schon zuvor, von der Schulter, und war entschwunden.
Da nahm der König aufs Neue die Mühe auf sich, ihn herbeizuschaffen.
इति महाकविश्रीसोमदेवभट्टविरचिते कथासरित्सागरे शशाङ्कवतीलम्बके दशमस्तरङ्गः |
iti mahaakavishriisomadevabhattaviracite kathaasaritsaagare shashaankavatiilambake dashamastarangah |
Das war im Buch Shashaankavatii die zehnte Welle im Weltmeer der Ströme aus Erzählungen,
die der Dichterfürst Somadeva Bhatta komponiert hat.
