Erbauliches von Dummen und Klügeren

 

शक्तियशोलम्बकः १० shaktiyasholambakah 10 Das Buch Shaktiyashas 10

पञ्चमस्तरङ्गः pancamastarangah  Die fünfte Welle, 5. Kapitel

ततः शक्तियशः सोत्कं गोमुखः स विनोदयन् । नरवाहनदत्तं तं मन्त्री पुनरभाषत ॥ १

tatah shaktiyashah sotkam gomukhah sa vinodayan | naravaahanadattam tam mantrii punarabhaashata || 1

Da Naravahanadatta sich immer noch nach Shaktiyashas verzehrte,

sagte Minister Gomukha, um ihn aufzumuntern, erneut zu ihm:

श्रुत्वा प्राज्ञकथा देव त्वया मुग्धकथां शृणु । मुग्धबुद्धिरभूत्कश्चिदाड्यस्य वणिजः सुतः ॥ २

shrutvaa praajnakathaa deva tvayaa mugdhakathaam shrnu | mugdhabuddhirabhuutkashcidaadyasya vanijah sutah || 2

Geschichten über kluge Leute hast du gehört, Herr. Jetzt hör dir Geschichten über dumme Leute an.

Ein reicher Kaufmann hatte einen Dummkopf von Sohn.

जगाम स वणिज्यायै कटाहद्वीपमेकदा । भाण्डमध्ये च तस्याभून्महानगुरुसंचयः ॥ ३

jagaama sa vanijyaayai kataahadviipamekadaa | bhaandamadhye ca tasyaabhuunmahaanagurusamcayah || 3

Der segelte einst auf Handelstour zu der Insel Kataaha.

Unter seinen Waren befand sich auch ein großes Bündel Adlerholz.

विक्रीता परभाण्डस्य न तस्यागुरु तत्र तत् । कश्चिज्जग्राह तद्वासी जनो वेत्ति न तत्र तत् ॥ ४

vikriitaa parabhaandasya na tasyaaguru tatra tat | kashcijjagraaha tadvaasii jano vetti na tatra tat || 4

Irgendwann hatte er alle anderen Waren verkauft, nur das Adlerholz hätte er wieder mitnehmen müssen,

denn die Menschen dort wußten nichts damit anzufangen.

काष्ठिकेभ्यस्ततोऽङ्गारान्दृष्ट्वापि क्रीणतो जनान् । स कालागुरु दग्ध्वा तदङ्गारानकरोज्जडः ॥ ५

kaashthikebhyastato'ngaaraandrshtvaapi kriinato janaan | sa kaalaaguru dagdhvaa tadangaaraanakarojjadah || 5

Dann sah er, wie die Leute Köhlern die Holzkohle abkauften.

Also verbrannte er allmählich sein Adlerholz und machte Holzkohle daraus, der Einfaltspinsel.

विक्रीयाङ्गारमूल्येन तच्चागत्य ततो गृहम् । तदेव कौशलं शंसन्स ययौ लोकहास्यताम् ॥ ६

vikriiyaangaaramuulyena taccaagatya tato grham | tadeva kaushalam shamsansa yayau lokahaasyataam || 6

Die verkaufte er dann auch zum Holzkohlenpreis. Wieder zu Hause prahlte er mit seiner Schläue

und wurde so zum Gespött der Menschheit.

कथितोऽगुरुदाह्येष श्रूयतां तिलकार्षिकः । बभूव कश्चिद्ग्रामीणो भूतप्रायः कृषीवलः ॥ ७

kathito'gurudaahyesha shruuyataam tilakaarshikah | babhuuva kashcidgraamiino bhuutapraayah krshiivalah || 7

Von dem Adlerholzverbrenner habe ich euch erzählt, hört jetzt vom Sesambauern:

Da war dieser Ackersmann, ein Dorftrottel, wie er im Buche steht.

स कदाचित्तिलान्भृष्टान्भुक्त्वा स्वादूनवेत्य तान् । भृष्टानेवावपद्भूरींस्तादृशोत्पत्तिवाञ्छया ॥ ८

sa kadaacittilaanbhrshtaanbhuktvaa svaaduunavetya taan |

bhrshtaanevaavapadbhuuriimstaadrshotpattivaanchayaa || 8

Der aß einmal geröstete Sesamsamen und fand sie ganz lecker. Da säte er geröstete Sesamsamen aus,

in der Hoffnung, daß mehr davon so sprießen möchten.

भृष्टेषु तेष्वजातेषु नष्टार्थं तं जनोऽहसत् । तिलकार्षिक उक्तोऽसौ जलेऽग्निक्षेपकं शृणु ॥ ९

bhrshteshu teshvajaateshu nashtaartham tam jano'hasat | tilakaarshika ukto'sau jale'gnikshepakam shrnu || 9

Weil sie aber geröstet waren, gingen sie nicht auf. Sein Vermögen war vernichtet, und das Volk verhöhnte ihn.

Der Sesambauer ward erwähnt. Hört nun von einem, der Feuer ins Wasser warf:

मन्दबुद्धिरभूत्कश्चित्पुमान्निशि स चैकदा । प्रभाते देवतापूजां करिष्यन्नित्यचिन्तयत् ॥ १०

mandabuddhirabhuutkashcitpumaannishi sa caikadaa | prabhaate devataapuujaam karishyannityacintayat || 10

Es war einmal ein denkfauler Mann. Der grübelte eines Nachts:

'Morgen muß ich Gott ein Opfer bringen!

उपयुक्तौ मम स्नानधूपाद्यर्थं जलानलौ । स्थापयामि तदेकस्थौ तौ शीघ्रं प्राप्नुयां यथा ॥ ११

upayuktau mama snaanadhuupaadyartham jalaanalau | sthaapayaami tadekasthau tau shiighram praapnuyaam yathaa || 11

Fürs Waschen, Räucherwerk und so weiter brauche ich Wasser und Feuer.

Wenn ich beide zusammenwerfe, habe ich sie schnell zur Hand.'

इत्यालोच्याम्बुकुम्भान्तः क्षिप्ताग्निं संविवेश सः । प्रातश्च वीक्षते यावद्गतोऽग्निर्नष्टमम्बु च ॥ १२

ityaalocyaambukumbhaantah kshiptaagnim samvivesha sah |

praatashca viikshate yaavadgato'gnirnashtamambu ca || 12

Darauf freute er sich schon, als er ein brennendes Holzscheit in den Wasserkrug warf und sich schlafen legte.

Am Morgen sieht er, daß das Feuer erloschen und das Wasser verdorben war.

अङ्गारमलिने तोये दृष्टे तस्याभवन्मुखम् । तादृगेव सहासस्य लोकस्यासीत्पुनः स्मितम् ॥ १३

angaaramaline toye drshte tasyaabhavanmukham | taadrgeva sahaasasya lokasyaasiitpunah smitam || 13

Das Wasser war, wie er sah, mit Holzkohle verdreckt, ganz so wie sein Gesicht.

Wieder hatten die Leute einen, den sie herzhaft auslachen konnten.

श्रुतस्त्वयाग्निकुम्भाख्यो नासिकारोपणं शृणु । बभूव कश्चित्पुरुषो मूर्खो मूदमतिः क्वचित् ॥ १४

shrutastvayaagnikumbhaakhyo naasikaaropanam shrnu | babhuuva kashcitpurusho muurkho muudamatih kvacit || 14

Vom Feuer im Wassertopf hast du gehört. Hör jetzt die vom Nasenchirurgen:

Irgendwo lebte einst ein verwirrter, dummer Kerl.

स भार्यां चिपिटघ्राणां गुरुं चोत्तुङ्गनासिकम् । दृष्ट्वा तस्य प्रसुप्तस्य नासां छित्त्वाग्रहीद्गुरोः ॥ १५

sa bhaaryaam cipitaghraanaam gurum cottunganaasikam | drshtvaa tasya prasuptasya naasaam chittvaagrahiidguroh || 15

Der sah, daß seine Frau ein plattes Näschen, sein Guru aber einen hervorragenden Riechkolben hatte.

Also säbelte er des Lehrers Nase ab, als der schlief,

गत्वा च नासिकां छित्त्वा भार्यायास्तामरोपयत् । गुरुनासां मुखे तस्या न च तत्रारुरोह सा ॥ १६

gatvaa ca naasikaam chittvaa bhaaryaayaastaamaropayat | gurunaasaam mukhe tasyaa na ca tatraaruroha saa || 16

ging hin, schnitt seiner Frau die Nase ab und pflanzte ihr des Lehrers Nase ein.

Die aber wollte auf ihr nicht anwachsen.

एवं भार्यागुरू तेन छिन्ननासौ कृतावुभौ । अधुना वनवासी च पशुपालो निशाम्यताम् ॥ १७

evam bhaaryaaguruu tena chinnanaasau krtaavubhau | adhunaa vanavaasii ca pashupaalo nishaamyataam || 17

Somit hatte er beiden, seinem Lehrer und seiner Frau, die Nasen amputiert!

Vernimm jetzt die Geschichte vom Hinterwäldler und Ziegenhirten:

पशुपालो महामुग्धः कोऽप्यासीद्धनवान्वने । तस्य धूर्ताः समाश्रित्य मित्रत्वे बहवोऽमिलन् ॥ १८

pashupaalo mahaamugdhah ko'pyaasiiddhanavaanvane | tasya dhuurtaah samaashritya mitratve bahavo'milan || 18

Einst saß im Wald ein Ziegenhirt, dumm aber reich.

Ein paar Schlitzohren hatten sich abgesprochen und schlossen Freundschaft mit ihm.

ते तं जगदुराढ्यस्य सुता नगरवासिनः । त्वत्कृते याचितास्माभिः सा च पित्रा प्रतिश्रुता ॥ १९

te tam jagaduraadhyasya sutaa nagaravaasinah | tvatkrte yaacitaasmaabhih saa ca pitraa pratishrutaa || 19

Die sagten ihm: "Wir haben die Tochter eines reichen Stadtbewohners befragt, ob sie dich heiratet.

Ihr Vater hat sie dir versprochen."

तच्छ्रुत्वा स ददौ तुष्टस्तेभ्योऽर्थं तं च ते पुनः । विवाहस्तव सम्पन्न इत्यूचुर्दिवसैर्गतैः ॥ २०

tacchrutvaa sa dadau tushtastebhyo'rtham tam ca te punah | vivaahastava sampanna ityuucurdivasairgataih || 20

Als er das hörte, war er begeistert und gab ihnen Geld.

Nach ein paar Tagen kamen sie wieder und meldeten: "Deine Hochzeit war ein voller Erfolg!"

ततः स सुतरां तुष्टस्तेभ्यो भूरि धनं ददौ । दिनैश्च तं वदन्ति स्म पुत्रो जातस्तवेति ते ॥ २१

tatah sa sutaraam tushtastebhyo bhuuri dhanam dadau | dinaishca tam vadanti sma putro jaatastaveti te || 21

Da war er überglücklich und gab ihnen noch mehr Geld. Wenige Tage später meldeten sie ihm:

"Dir ward ein Knäblein geboren!"

ननन्द तेन सर्वं च मूढस्तेभ्यः समर्प्य सः । पुत्रं प्रत्युत्सुकोऽस्मीति प्रारोदीच्चापरेऽहनि ॥ २२

nananda tena sarvam ca muudhastebhyah samarpya sah | putram pratyutsuko'smiiti praarodiiccaapare'hani || 22

Danach war der Trottel so beglückt, daß er ihnen all sein Geld vermachte.

Tags darauf heulte er schon: "Ich sehne mich so nach meinem Sohn!"

रुदंश्चादत्त लोकस्य हासं धूर्तैः स वञ्चितः । पशुभ्य इव संक्रान्तजडेमा पशुपालकः ॥ २३

rudamshcaadatta lokasya haasam dhuurtaih sa vancitah | pashubhya iva samkraantajadimaa pashupaalakah || 23

Von den Halunken genasführt mußte er schluchzend den Spott der Leute einstecken,

schien er doch seine Blödheit vom Vieh übernommen zu haben, das er hüten mußte.

पशुपालः श्रुतो देव शृण्वलंकारलम्बकम् । ग्राम्यः कश्चित्खनन्भूमिं प्रापालंकरणं महत् ॥ २४

pashupaalah shruto deva shrnvalamkaaralambakam | graamyah kashcitkhananbhuumim praapaalamkaranam mahat || 24

Vom Viehhirten hast du gehört, hör jetzt die vom Dekorateur:

Ein Dörfler grub die Erde um und fand einen großen Haufen Schmuck.

रात्रौ राजकुलाच्चौरैर्नीत्वा तत्र निवेशितम् । यद्गृहीत्वा स तत्रैव भार्यां तेन व्यभूषयत् ॥ २५

raatrau raajakulaaccaurairniitvaa tatra niveshitam | yadgrhiitvaa sa tatraiva bhaaryaam tena vyabhuushayat || 25

Den hatten Diebe in der Nacht vom Königshof stibitzt und hier gebunkert.

Er nahm ihn an sich und dekorierte auf der Stelle seine Frau damit:

बबन्ध मेखलं मूर्ध्नि हारं च जघनस्थले । नूपुरौ करयोस्तस्याः कर्णयोरपि कङ्कणौ ॥ २६

babandha mekhalam muurdhni haaram ca jaghanasthale | nuupurau karayostasyaah karnayorapi kankanau || 26

Den Gürtel wand er ihr ums Haupt, die Perlenkette um die Hüftregion.

Die Fußreifen hängte er ihr an die Handgelenke, und die Armreifen an beide Ohren.

हसद्भिः ख्यापितं लोकैर्बुद्ध्वा राजा जहार तत् । तस्मात्स्वाभरणं तं तु पशुप्रायं मुमोच सः ॥ २७

hasadbhih khyaapitam lokairbuddhvaa raajaa jahaara tat | tasmaatsvaabharanam tam tu pashupraayam mumoca sah || 27

Vom Volk verlacht und angezeigt hörte der König von ihm. Seinen Schmuck nahm er dem unglücklichen Finder wieder ab und ließ ihn laufen, weil der auch nur ein Hornochse war.

उक्तोऽलंकरणो देव शृणु वच्म्यथ तूलिकम् । मूर्खः कश्चित्पुमांस्तूलविक्रयायापणं ययौ ॥ २८

ukto'lamkarano deva shrnu vacmyatha tuulikam | muurkhah kashcitpumaamstuulavikrayaayaapanam yayau || 28

Vom Schmuck war die Rede. Höre nun, o Prinz, was ich vom Baumwollhändler berichte:

Ein schlichtes Gemüt von Mann ging auf den Markt um Baumwolle zu verkaufen.

अशुद्धमिति तत्तस्य न जग्राहात्र कश्चन । तावद्ददर्श तत्राग्नौ हेम निष्टप्तशोधितम् ॥ २९

ashuddhamiti tattasya na jagraahaatra kashcana | taavaddadarsha tatraagnau hema nishtaptashodhitam || 29

Da sie angeblich nicht gereinigt war, nahm sie ihm auch keiner ab.

Da sah er, wie Gold im Feuer zum Glühen gebracht und so gereinigt wurde.

स्वर्णकारेण विक्रीतं गृहीतं ग्राहकेण च । तद्दृष्ट्वापि स तत्तूलमिच्छञ्शोधयितुं जडः ॥ ३०

svarnakaarena vikriitam grhiitam graahakena ca | taddrshtvaapi sa tattuulamicchanshodhayitum jadah || 30

So fand der Goldschmied einen Abnehmer, der es dann auch sofort kaufte.

Als er das sah, wollte der arme Tropf auch seine Baumwolle genauso reinigen.

अग्नौ चिक्षेप दग्धे च तस्मिंल्लोको जहास तम् । श्रुतोऽयं तूलिको देव खर्जूरीछेदकं शृणु ॥ ३१

agnau cikshepa dagdhe ca tasmimlloko jahaasa tam | shruto'yam tuuliko deva kharjuuriichedakam shrnu || 31

Er warf sie ins Feuer und sie verbrannte darin. Das Volk aber lachte ihn aus.

Das von der Baumwolle hast du gehört, Prinz. Höre nun vom Fällen der Dattelpalmen:

केचिन्मूर्खाः समाहूय न्ययोज्यन्ताधिकारिभिः । ग्राम्या राजकुलादिष्टं खर्जूरानयनं प्रति ॥ ३२

kecinmuurkhaah samaahuuya nyayojyantaadhikaaribhih | graamyaa raajakulaadishtam kharjuuraanayanam prati || 32

Ein paar Blödmänner aus dem Dorf wurden von den Hofbeamten zusammengetrommelt

und laut königlichem Befehl zum Dattelpflücken eingesetzt.

ते दृष्ट्वैका सुखग्राह्यां खर्जूरपतितां स्वतः । खर्जूरीं तत्र खर्जूरीः सर्वा ग्रामे स्वकेऽछिनन् ॥ ३३

te drshtvaikaa sukhagraahyaam kharjuurapatitaam svatah | kharjuuriim tatra kharjuuriih sarvaa graame svake'chinan || 33

Die hatten gesehen, wie leicht sich Datteln von einer Palme pflücken ließen, die von selbst umgestürzt war.

Also hackten sie eigenmächtig alle Dattelpalmen im Dorf ab.

पतितास्ताश्च कलिताशेषखर्जूरसंचयाः । उत्थाप्यारोपयामासुर्न चैषां सिद्ध्यति स्म तत् ॥ ३४

patitaastaashca kalitaasheshakharjuurasamcayaah | utthaapyaaropayaamaasurna caishaam siddhyati sma tat || 34

Von den Bäumen pflückten sie restlos alle Datteln ab. Dann stellten sie die Bäume wieder auf

um sie anzupflanzen. Aber das gelang ihnen nicht.

ततश्चानीतखर्जूरा आदृतारोपणेन ते । खर्जूरीछेदनं बुद्ध्वा राज्ञा प्रत्युत दण्डिताः ॥ ३५

tatashcaaniitakharjuuraa aadrtaaropanena te | kharjuuriichedanam buddhvaa raajnaa pratyuta danditaah || 35

Als sie die Datteln herbeibrachten, wurden sie trotz emsiger Pflanzaktion bestraft,

nachdem der König erfahren hatte, daß sie die Dattelpalmen gefällt hatten.

उक्तः खर्जूरहासोऽयं निध्यालोकनमुच्यते । निधानदर्शी केनापि कोऽप्याजह्रे महीभुजा ॥ ३६

uktah kharjuurahaaso'yam nidhyaalokanamucyate | nidhaanadarshii kenaapi ko'pyaajahre mahiibhujaa || 36

Der Dattelwitz ist erzählt. Hört jetzt den vom Schatzsucher:

Irgendein König hat sich mal einen Schatzsucher angeschafft.

मा गात्क्वापि पलाय्यायमिति राजकुमन्त्रिणा । नेत्रे तस्योदपाट्यतां निधानस्थानदर्शिनः ॥ ३७

maa gaatkvaapi palaayyaayamiti raajakumantrinaa | netre tasyodapaatyataam nidhaanasthaanadarshinah || 37

"Damit der mir nicht irgendwohin entwischt!" dachte ein boshafter Minister des Königs und ließ

dem, der die Schatzverstecke sehen konnte, beide Augen herausreißen.

भूलक्षणान्यपश्यन्तं गतावप्यगतौ समम् । अन्धं दृष्ट्वा च तं मन्त्री स जडो जहसे जनैः ॥ ३८

bhuulakshanaanyapashyantam gataavapyagatau samam | andham drshtvaa ca tam mantrii sa jado jahase janaih || 38

Jetzt sah er die Bodenmerkmale jedenfalls nicht mehr, egal, ob er herbei- oder davonlief.

Als die Leute den Blinden sahen, wurde der dumme Minister verhöhnt.

निधानालोकनं श्रुत्वा श्रूयतां लवणाशनम् । बभूव गह्वरो ग्रामवासी कोऽपि जडः पुमान् ॥ ३९

nidhaanaalokanam shrutvaa shruuyataam lavanaashanam | babhuuva gahvaro graamavaasii ko'pi jadah pumaan || 39

Die Schatzsuche habt ihr gehört. Hört jetzt die vom Salzgenuss: Da war dieser steindumme Dörfler.

स मित्रेण गृहं जातु नीतो नगरवासिना । भोजितो लवणस्वादून्यन्नानि व्यञ्जनानि च ॥ ४०

sa mitrena grham jaatu niito nagaravaasinaa | bhojito lavanasvaaduunyannaani vyanjanaani ca || 40

Der wurde einst von seinem Freund, einem Stadtbewohner, nach Hause eingeladen.

Als er durch Salz verfeinerte, leckere Speisen genossen hatte,

केनेयं स्वादुतान्नादेरित्यपृच्छत्स गह्वरः । प्राधान्याल्लवणेनेति तेनोचे सुहृदा तदा ॥ ४१

keneyam svaadutaannaaderityaprcchatsa gahvarah | praadhaanyaallavaneneti tenoce suhrdaa tadaa || 41

wollte der Schafskopf wissen: "Wodurch erlangen diese Speisen und Getränke eigentlich ihren Wohlgeschmack?"

"Durch das Salz im Wesentlichen", klärte ihn der Freund da auf.

तदेव तर्हि भोक्तव्यमित्युक्त्वा लवणस्य सः । पिष्टस्य मुष्टिमादाय प्रक्षिप्याभकषयन्मुखे॥ ४२

tadeva tarhi bhoktavyamityuktvaa lavanasya sah | pishtasya mushtimaadaaya prakshipyaabhakashayanmukhe|| 42

"Das muß man also essen!" sprach er, nahm sich eine Handvoll Salz

und warf es sich in den Mund um's zu verspeisen.

तच्चूर्णं तस्य दुर्बुद्धेरोष्ठौ श्मश्रूणि चालिपत् । हसतस्तु जनस्यात्र मुखं धवलतां ययौ ॥ ४३

taccuurnam tasya durbuddheroshthau shmashruuni caalipat | hasatastu janasyaatra mukham dhavalataam yayau || 43

Das feine Pulver blieb auf den Lippen und im Schnurrbart des armen Tropfes hängen,

und vom Lachen der Menschen ringsum wurde auch sein Antlitz bleich.

लवणाशी श्रुतो देव त्वया गोदोहकं शृणु । ग्राम्यः कश्चिदभून्मुग्धो गौरेका तस्य चाभवत् ॥ ४४

lavanaashii shruto deva tvayaa godohakam shrnu | graamyah kashcidabhuunmugdho gaurekaa tasya caabhavat || 44

Den Witz vom Salzesser hast du gehört, Prinz. Vernimm nun den vom Kuhmelker:

Da war dieser Dorftrottel, und der hatte nur eine Kuh.

सा च तस्यान्वहं धेनुः पयःपलशतं ददौ । कदाचिच्चाभवत्तस्य प्रत्यासन्नः किलोत्सवः ॥ ४५

saa ca tasyaanvaham dhenuh payahpalashatam dadau | kadaaciccaabhavattasya pratyaasannah kilotsavah || 45

Diese Milchkuh gab ihm jeden Tag einhundert Becher Milch. Eines Tages, gerade als ein Fest bevorstand,

एकवारं ग्रहीष्यामि पयोऽस्याः प्रज्यमुत्सवे । इति मूर्खः स नैवैतां मासमात्रं दुदोह गाम् ॥ ४६

ekavaaram grahiishyaami payo'syaah prajyamutsave | iti muurkhah sa naivaitaam maasamaatram dudoha gaam || 46

dachte dieser Schwachkopf: 'Wenn ich ihre Milch auf einmal nehme, hab ich mehr für's Fest!'

Und so molk er sein Tier einen ganzen Monat nicht.

प्राप्तोत्सवश्च यावत्तां दोग्धि तावत्पयोऽखिलम् । तत्तस्याश्छिन्नमच्छिन्नं लोकस्य हसितं त्वभूत् ॥ ४७

praaptotsavashca yaavattaam dogdhi taavatpayo'khilam | tattasyaashchinnamacchinnam lokasya hasitam tvabhuut || 47

Und als das Dorffest steigen sollte, wollte er sie melken. Die Milch war ihr aber weggeblieben.

Dafür ließ das Gelächter des Volkes nicht lange auf sich warten.

श्रुतो गोदोहको मूर्खः श्रूयतामपराविभौ । खलतिस्ताम्रकुम्भाभशिराः कश्चित्पुमानभूत् ॥ ४८

shruto godohako muurkhah shruuyataamaparaavibhau | khalatistaamrakumbhaabhashiraah kashcitpumaanabhuut || 48

Den vom dummen Kuhmelker hast du gehört, hört nun den von den zwei unvergleichbar Blöden:

Da war dieser Mann mit einem Glatzkopf so blank wie ein Kupferkessel.

वृक्षमूलोपविष्टं तं तरुणः कश्चिदैक्षत । आगतोऽत्र कपित्थानि गृहीत्वा क्षुधितः पथा ॥ ४९

vrkshamuulopavishtam tam tarunah kashcidaikshata | aagato'tra kapitthaani grhiitvaa kshudhitah pathaa || 49

Der hatte sich auf einer Baumwurzel niedergelassen. Den sah ein junger Bengel,

der, unterwegs hungrig geworden, Holzäpfel gesammelt hatte und nun näherkam.

स कपित्थेन तत्तस्य क्रीडयाताडयच्छिरः । खलतिः सोऽपि तत्सेहे न तस्योवाच किंचन ॥ ५०

sa kapitthena tattasya kriidayaataadayacchirah | khalatih so'pi tatsehe na tasyovaaca kimcana || 50

Er warf ihm zum Spaß einen Holzapfel an den Kopf. Der Glatzkopf ertrug's, sagte aber kein Wort.

ततोऽन्यैः क्रमशः सर्वैः स कपित्थैरताडयत् । शिरस्तस्य स चातिष्टत्तूष्णीं रक्ते स्रवत्यपि ॥ ५१

tato'nyaih kramashah sarvaih sa kapitthairataadayat | shirastasya sa caatishtattuushniim rakte sravatyapi || 51

Danach warf er ihm all seine Holzäpfel an den Kopf. Der jedoch hielt immer noch still, obwohl er schon blutete.

स च निष्फलतारुण्यकृतक्रीडाविचूर्णितैः । विना कपित्थैः क्षुत्क्लान्तो ययौ मूर्खयुवा ततः ॥ ५२

sa ca nishphalataarunyakrtakriidaavicuurnitaih | vinaa kapitthaih kshutklaanto yayau muurkhayuvaa tatah || 52

Nachdem der jugendliche Scherzbold aus Spaß seine Holzäpfel verpulvert hatte,

schlich er ohne sie mit knurrendem Magen davon.

कपित्थैः स्वादुभिः किं न सहे घातानिति ब्रुवन् । स खल्वाटो गलद्रक्तशिरा मूर्खो ययौ गृहम् ॥ ५३

kapitthaih svaadubhih kim na sahe ghaataaniti bruvan | sa khalvaato galadraktashiraa muurkho yayau grham || 53

"Warum sollte ich mich nicht mit wohlschmeckenden Holzäpfeln bewerfen lassen!"

sprach der kahlköpfige Narr, von dessen Schädel das Blut troff, auf seinem Weg nach Hause.

मूर्खसाम्राज्यबद्धेन पट्टेनेव वृतं शिरः । रक्तेन तस्य तद्दृष्ट्वा हसति स्म न तत्र कः ॥ ५४

muurkhasaamraajyabaddhena patteneva vrtam shirah | raktena tasya taddrshtvaa hasati sma na tatra kah || 54

Als die Leute ihn mit seinem bluttriefenden Schädel erblickten, der wie mit dem Ehrenturban der Königswürde über die Irren gewickelt aussah, gab es keinen mehr, der nicht lachte.

एवं देवोपहास्यत्वं लोके गच्छन्त्यबुद्धयः । लभन्ते नार्थसिद्धिं च पूज्यन्ते तु सुबुद्धयः ॥ ५५

evam devopahaasyatvam loke gacchantyabuddhayah | labhante naarthasiddhim ca puujyante tu subuddhayah || 55

Also, Prinz, die Unklugen fallen der Lächerlichkeit anheim in der Welt.

Die Erfüllung ihrer Aufgaben bleibt ihnen verwehrt. Die bei klarem Verstand sind, werden verehrt."

इति गोमुखतः श्रुत्वा मुग्धहासकथा इमाः । नरवाहनदत्तः समुत्थाय व्याधिताह्निकं ॥ ५६

iti gomukhatah shrutvaa mugdhahaasakathaa imaah | naravaahanadattah samutthaaya vyaadhitaahnikam || 56

Nachdem Naravahanadatta von Gomukha diese Schwänke über die Lächerlichkeit der Dummen gehört hatte, erhob er sich, krank vom täglichen Wahnsinn.

निशार..एमे पुनस्तेन नियुक्तश्चोत्सुकेन सः । गोमुखः कथयामास प्रज्ञानिष्ठामिमां कथाम् ॥ ५७

nishaara..eme punastena niyuktashcotsukena sah | gomukhah kathayaamaasa prajnaanishthaamimaam kathaam || 57

Als die Nacht hereinbrach, wurde Gomukha erneut von ihm, den es nach mehr verlangte, veranlasst,

und so erzählte er diese von der Klugheit handelnde Geschichte:

अभूत्क्वापि वनोद्देशे महाञ्शाल्मलिपादपः । उवास लघुपातीति काकस्तत्र कृतालयः ॥ ५८

abhuutkvaapi vanoddeshe mahaanshaalmalipaadapah | uvaasa laghupaatiiti kaakastatra krtaalayah || 58

In einer Waldregion stand einst dieser große Kapokbaum mit seinen feuerroten Blüten.

 Darin hatte die Krähe Laghupaati ihr Nest gebaut.

स कदाचित्स्वनीडस्थो ददर्शात्र तरोरधः । जालहस्तं सलगुडं रौद्रं पुरुषमागतम् ॥ ५९

sa kadaacitsvaniidastho dadarshaatra taroradhah | jaalahastam salagudam raudram purushamaagatam || 59

In ihrem Nest hockend beobachtete sie eines Tages, wie unter dem Baum,

mit einem Wurfnetz in der einen, einem Knüppel in der anderen Hand, ein wilder Kerl herbeischlich.

ततः स वीक्षते यावत्काकस्तावद्वितत्य सः । जालं भुवि विकीर्यात्र व्रीहींश्छन्नोऽभवत्पुमान् ॥ ६०

tatah sa viikshate yaavatkaakastaavadvitatya sah | jaalam bhuvi vikiiryaatra vriihiimshchanno'bhavatpumaan || 60

Dann sah die Krähe, wie der Mensch sein Netz über den Boden breitete,

dort Reiskörner auswarf und sich versteckte.

तावच्च चित्रग्रीवाख्यः पारावतपतिर्भ्रमन् । तत्राजगाम नभसा पारावतशतैर्वृतः ॥ ६१

taavacca citragriivaakhyah paaraavatapatirbhraman | tatraajagaama nabhasaa paaraavatashatairvrtah || 61

Währenddessen flog Citragriiva Schillerhals, König der Tauben,

von Hundert Tauben umflattert, am Himmel vorbei.

स व्रीहिप्रकरं दृष्ट्वा जालेऽत्राहारलिप्सया । पतितः पाशनिकरैर्बद्धोऽभूत्सपरिच्छदः ॥ ६२

sa vriihiprakaram drshtvaa jaale'traahaaralipsayaa | patitah paashanikarairbaddho'bhuutsaparicchadah || 62

Der sah den ausgestreuten Reis, ließ sich im Verlangen nach Nahrung auf dem Netz nieder,

verfing sich jedoch mit all seinen Begleitern in den zahllosen Netzschlingen.

तद्दृष्ट्वा चानुगान्सर्वांश्चित्रग्रीवो जगाद सः । गृहीत्वा चञ्चुभिर्जालं खमुत्पतत वेगतः ॥ ६३

taddrshtvaa caanugaansarvaamshcitragriivo jagaada sah | grhiitvaa cancubhirjaalam khamutpatata vegatah || 63

In dieser Lage fand er auch all seine Begleiter. Da rief Citragriiva:

"Ergreift das Netz mit euren Schnäbeln und steigt schnell auf in die Lüfte!"

ततस्तथेति ते जालमादायोत्पत्य वेगतः । कपोता नभसा गन्तुं भीताः प्रारेभिरेऽखिलाः ॥ ६४

tatastatheti te jaalamaadaayotpatya vegatah | kapotaa nabhasaa gantum bhiitaah praarebhire'khilaah || 64

Alle Tauben hatten verstanden, ergriffen das Netz und stiegen schnell auf.

Angstvoll traten sie ihre Reise durch die Lüfte an.

सोऽप्युत्थायोर्ध्वदृग्विग्नो लुब्धकः संन्यवर्तत । निर्भयोऽथ जगादैतांश्चित्रग्रीवोऽनुयायिनः ॥ ६५

so'pyutthaayordhvadrgvigno lubdhakah samnyavartata | nirbhayo'tha jagaadaitaamshcitragriivo'nuyaayinah || 65

Aus seinem Versteck hervorkriechend hatte der Fallensteller das Nachsehen und zog enttäuscht von dannen. Citragriiva rief jedoch seinen Flugbegleitern furchtlos zu:

मन्मित्रस्य हिरण्यस्य मूषकस्यान्तिकं द्रुतम् । व्रजामः स इमान्पाशांश्छित्त्वास्मान्मोचयिष्यति ॥ ६६

manmitrasya hiranyasya muushakasyaantikam drutam | vrajaamah sa imaanpaashaamshchittvaasmaanmocayishyati || 66

"Lasst uns schnell zu meinem Freund, dem Mäuserich Hiranya, fliegen.

Er kann diese Schlingen durchbeißen und uns so befreien!"

इत्युक्त्वा सोऽनुगैः साकं गत्वा तैर्जालकर्षिभिः । मूषकस्य बिलद्वारं प्राप्याकाशादवातरत् ॥ ६७

ityuktvaa so'nugaih saakam gatvaa tairjaalakarshibhih | muushakasya biladvaaram praapyaakaashaadavaatarat || 67

Mit diesem Versprechen flogen sie, das Netz mit sich schleppend, weiter,

bis sie den Eingang des Mäuselochs erreicht hatten. Da setzten sie zur Landung an.

भो भो हिरण्य निर्याहि चित्रग्रीवोऽहमागतः । इत्याजुहाव तं तत्र मूषकं स कपोतराट् ॥ ६८

bho bho hiranya niryaahi citragriivo'hamaagatah | ityaajuhaava tam tatra muushakam sa kapotaraat || 68

"Ho ho Hiranya! Ich bin's Citragriiva. Komm raus!" So rief der König der Tauben den Mäuserich an.

स श्रुत्वा द्वारमार्गेण दृष्ट्वा तं चागतं तथा । सुहृदं निर्ययावाखुस्तस्माच्छतमुखाद्बिलात् ॥ ६९

sa shrutvaa dvaaramaargena drshtvaa tam caagatam tathaa | suhrdam niryayaavaakhustasmaacchatamukhaadbilaat || 69

Der Nager hatte den Freund schon gehört und sah, wie der auf dem Weg zu seinem Hof,

dieser Höhle mit den hundert Eingängen war, aus dem er nun heraustrat.

उपेत्य दृष्ट्वा वृत्तान्तं सम्भ्रमात्सोऽपि मूषकः । पारावतपतेः पाशान्सानुगस्याच्छिनत्सुहृत् ॥ ७०

upetya drshtvaa vrttaantam sambhramaatso'pi muushakah | paaraavatapateh paashaansaanugasyaacchinatsuhrt || 70

Der Mäuserich trat näher und sah, was geschehen war. Also begann der Freund

 die Netzschlingen des Taubenkönigs und seiner Gefährten mit vollem Einsatz zu zerbeißen.

छिन्नपाशस्तमामन्त्र्य मूषकं वचनैः प्रियैः । चित्रग्रीवः खमुत्पत्य ययौ सोऽनुचरैः सह ॥ ७१

chinnapaashastamaamantrya muushakam vacanaih priyaih | citragriivah khamutpatya yayau so'nucaraih saha || 71

Als die Schlingen zertrennt waren, verabschiedete Citragriiva sich mit liebevollen Worten von der Maus

und flog samt Schwarmgenossen wieder auf in die Lüfte.

अन्वागतः स काकोऽत्र लघुपाती विलोक्य तत् । बिलप्रविष्टं तद्द्वारमागत्योवाच मूषकम् ॥ ७२

anvaagatah sa kaako'tra laghupaatii vilokya tat | bilapravishtam taddvaaramaagatyovaaca muushakam || 72

Nun war die Krähe Laghupati ihnen gefolgt und hatte alles mitangesehen. Gerade war die Maus

in ihrem Bau verschwunden, als der Vogel sie vorm Eingang stehend anrief:

लघुपतीति काकोऽहं दृष्ट्वा त्वां मित्रवत्सलम् । मित्रत्वाय वृणोमीदृग्विपदुद्धरणक्षमम् ॥ ७३

laghupatiiti kaako'ham drshtvaa tvaam mitravatsalam | mitratvaaya vrnomiidrgvipaduddharanakshamam || 73

"Ich bin die Krähe Laghupatii und habe beobachtet, wie herzlich du deine Freunde behandelst.

Der Freundschaft wegen wähle auch ich dich als einen, der aus der Not zu befreien vermag!"

तच्छ्रुत्वाभ्यन्तराद्दृष्ट्वा स वायसम् । जगाद गच्छ का मैत्री भक्ष्यभक्षकयोरिति ॥ ७४

tacchrutvaabhyantaraaddrshtvaa sa vaayasam | jagaada gaccha kaa maitrii bhakshyabhakshakayoriti || 74

Als die Maus aus ihrem Bau heraus die Krähe hörte und sah, rief sie:

"Hau ab! Wie soll Freundschaft sein zwischen Fresser und Gefressenem!"

ततः स वायसोऽवादीच्छान्तं भुक्ते मम त्वयि । तृप्तिः क्षणं स्यान्मित्रे तु शश्वज्जीवितरक्षणम् ॥ ७५

tatah sa vaayaso'vaadiicchaantam bhukte mama tvayi | trptih kshanam syaanmitre tu shashvajjiivitarakshanam || 75

Darauf erwiderte die Krähe: "Nur ruhig. Würgt' ich dich herunter, so wäre für den Moment ich satt.

Bei Freundschaft mit dir aber ist mein Leben dauerhaft geschützt!"

इत्याद्युक्त्वा सशपथं कृत्वाश्वासं च तेन सः । निर्गतेनाकरोत्सख्यमाखुना सह वायसः ॥ ७६

ityaadyuktvaa sashapatham krtvaashvaasam ca tena sah | nirgatenaakarotsakhyamaakhunaa saha vaayasah || 76

Als die Krähe das und noch mehr gesagt und einen Eid geschworen hatte,

trat die Maus hervor und sie schlossen Freundschaft.

स मांसपेशीरानैषीदाखुः शालिकणानपि । एकत्र सह भुञ्जानौ तस्थतुस्तावुभौ सुखम् ॥ ७७

sa maamsapeshiiraanaishiidaakhuh shaalikanaanapi | ekatra saha bhunjaanau tasthatustaavubhau sukham || 77

Die Maus brachte Fleischbröckchen und Reiskörner herbei, und nachdem sie erst einmal gemeinsam

gegessen hatten, lebten die beiden dicken Freunde glücklich zusammen.

एकदा स च काकस्तं मित्रं मूषिकमब्रवीत् । इतोऽविदूरे मित्रास्ति वनमध्यगता नदी ॥ ७८

ekadaa sa ca kaakastam mitram muushikamabraviit | ito'viduure mitraasti vanamadhyagataa nadii || 78

Irgendwann sagte die Krähe zu ihrem Freund, der Maus:

"Mein Freund, nicht weit von hier fließt mitten durch den Wald ein Fluß,

तस्यां मन्थरको नाम कूर्मश्चास्ति सुहृन्मम । तदर्थं यामि तत्स्थानं सुप्रापामिषभोजनम् ॥ ७९

tasyaam mantharako naama kuurmashcaasti suhrnmama | tadartham yaami tatsthaanam supraapaamishabhojanam || 79

und darin lebt ein Freund von mir - die Schildkröte Mantharaka. Zu ihr will ich fliegen,

denn da ist Fleisch und anderes Futter im Überfluss.

कृच्छ्रात्प्राप्य इहाहारो नित्यं व्याधभयं च मे । इत्युक्तवन्तं तं काकं मूषकोऽपि जगाद सः ॥ ८०

krcchraatpraapya ihaahaaro nityam vyaadhabhayam ca me | ityuktavantam tam kaakam muushako'pi jagaada sah || 80

Hier ist es mühsam, Essen zu finden, und dann die dauernde Angst, getötet zu werden!"

Da sprach der Mäuserich zum Krähenvogel:

सहैव तर्हि वत्स्यामो नय तत्रैव मामपि । ममाप्यस्तीह निर्वेदो वक्ष्ये तत्रैव तं च ते ॥ ८१

sahaiva tarhi vatsyaamo naya tatraiva maamapi | mamaapyastiiha nirvedo vakshye tatraiva tam ca te || 81

"Dann ziehen wir eben zusammen. Zeig mir den Weg! Denn auch ich habe Ärger hier.

Ich erzähl dir davon, wenn wir da sind!"

इति वादिनमादाय चञ्च्वा तं स हिरण्यकम् । नभसा लघुपाती तद्ययौ वननदीतटम् ॥ ८२

iti vaadinamaadaaya cancvaa tam sa hiranyakam | nabhasaa laghupaatii tadyayau vananadiitatam || 82

Nachdem Hiranyaka das gesagt hatte, nahm Laghupatii ihn in seinen Schnabel

und flog ans Ufer des Flusses im Wald.

मिलित्वा सह कूर्मेण तत्र मन्थरकेण सः । कृतातिथ्येन मित्रेण स तस्थौ मूषकान्वितः ॥ ८३

militvaa saha kuurmena tatra mantharakena sah | krtaatithyena mitrena sa tasthau muushakaanvitah || 83

Dort traf er Mantharaka, die Schildkröte. Die empfing sie gastfreundlich,

und so blieben er und die Maus Hiranyaka bei seinem Freund.

कथान्तरे च कूर्माय तस्मै स्वागमकारणम् । हिरण्यसख्यवृत्तान्तयुक्तं काकः शशंस सः ॥ ८४

kathaantare ca kuurmaaya tasmai svaagamakaaranam | hiranyasakhyavrttaantayuktam kaakah shashamsa sah || 84

Im Gespräch erzählte die Krähe der Schildkröte den Grund für ihre Ankunft und wie der zusammenhing

mit den Erlebnissen, die zur Freundschaft mit Hiranya geführt hatten.

ततः स कूर्मस्तं कृत्वा मित्रं वायससंस्तुतम् । देशनिर्वासनिर्वेदहेतुं पप्रच्छ मूषकम् ॥ ८५

tatah sa kuurmastam krtvaa mitram vaayasasamstutam | deshanirvaasanirvedahetum papraccha muushakam || 85

Da machte die Schildkröte die von der Krähe hochgelobte Maus zu ihrem Freund. Bald fragte sie Hiranyaka

nach dem Grund für ihren Ärger, der sie zum Verlassen ihrer Heimat veranlasst hatte.

ततो हिरण्यः स तयोरुभोः काककूर्मयोः । शृण्वतोर्निजवृत्तान्तकथामेतामवर्णयत् ॥ ८६

tato hiranyah sa tayorubhoh kaakakuurmayoh | shrnvatornijavrttaantakathaametaamavarnayat || 86

Also begann Hiranya seinen beiden Zuhörern, der Krähe und der Schildkröte,

seine eigene Geschichte zu erzählen:

अहं महाबिले तत्र नगरासन्नवर्तिनि । वसन्राजकुलाद्धारमानीयास्थापयं निशि ॥ ८७

aham mahaabile tatra nagaraasannavartini | vasanraajakulaaddhaaramaaniiyaasthaapayam nishi || 87

"Ich habe einmal in einem großen Mauseloch in der Nähe der Stadt gewohnt.

Da habe ich eines Nachts eine Halskette vom Königshof stibitzt.

दृश्यमानेन हारेण तेन जातौजसं च माम् । समर्थमन्नाहरणे मूषकाः पर्यवारयन् ॥ ८८

drshyamaanena haarena tena jaataujasam ca maam | samarthamannaaharane muushakaah paryavaarayan || 88

Immer wenn ich diese Kette ansah, wuchsen mir Kräfte zu, und weil ich so stark war beim Heranschaffen

von Nahrung, war ich bald von Mäusen nur so umschwärmt.

अत्रान्तरे च तत्रासीत्कश्चिदस्मद्बिलान्तिके । परिव्राण्मठिकां कृत्वा नानाभिक्षान्नवृत्तिकः ॥ ८९

atraantare ca tatraasiitkashcidasmadbilaantike | parivraanmathikaam krtvaa naanaabhikshaannavrttikah || 89

Inzwischen hatte ein Wanderbettler in der Nähe unserer Mäuseresidenz sein Zelt aufgeschlagen.

Er fristete sein Leben von Bettelfraß.

स भुक्तशेषं भिक्षान्नं नक्तं स्थापयति स्म तत् । भिक्यभाण्डस्थमुल्लम्ब्य शङ्कौ प्रातर्जिघत्सया ॥ ९०

sa bhuktashesham bhikshaannam naktam sthaapayati sma tat | bhikyabhaandasthamullambya shankau praatarjighatsayaa || 90

Nachts hängte er seine übrig gebliebenen Brocken in seinem Napf an eine Stange,

aus Sorge, auch am nächsten Tag noch essen zu können.

सुप्तस्यात्र च तस्याहं बिलेनान्तः प्रविश्य तत् । दत्तोर्ध्वझम्पो निःशेषमनैषं प्रतियामिनि ॥ ९१

suptasyaatra ca tasyaaham bilenaantah pravishya tat | dattordhvajhampo nihsheshamanaisham pratiyaamini || 91

Und jede Nacht, sobald er schlief, trat ich durch ein Loch hinzu,

tat einen Sprung nach oben und schleppte restlos alles davon.

कदाचित्तत्र तस्यागात्सुहृत्प्रव्राजकोऽपरः । भुक्तोत्तरं समं तेन कथां रात्रौ स चाकरोत् ॥ ९२

kadaacittatra tasyaagaatsuhrtpravraajako'parah | bhuktottaram samam tena kathaam raatrau sa caakarot || 92

Irgendwann kam sein Freund, auch so ein Landstreicher, zu Besuch.

Nach dem Essen erzählten sie sich die ganze Nacht lang Geschichten.

तावन्नेतुं प्रवृत्तेऽन्नं मयि जर्जरकेण सः । प्रव्राडवादयद्दत्तकर्णस्तद्भाण्डकं मुहुः ॥ ९३

taavannetum pravrtte'nnam mayi jarjarakena sah | pravraadavaadayaddattakarnastadbhaandakam muhuh || 93

Währenddessen versuchte ich das Essen wegzutragen. Doch der Einsiedler schlug den hängenden Bettelnapf immer wieder mit einem Bambusschaft an und lauschte.

कथमाच्छिद्य किमिदं करोषीति स तेन च । आगन्तुना परिव्राजा पृष्टः प्रव्राड् तमब्रवीत् ॥ ९४

kathamaacchidya kimidam karoshiiti sa tena ca | aagantunaa parivraajaa prshtah pravraad tamabraviit|| 94

"Warum machst du das und unterbrichst unsere Unterhaltung?" fragte der Ankömmling ihn.

Darauf erwiderte der erste Strolch:

इह मे मुषकः शत्रुरुत्पन्नोऽथ सदैव यः । अपि दूरस्थमुत्प्लुत्य नयत्यन्नमितो मम ॥ ९५

iha me mushakah shatrurutpanno'tha sadaiva yah | api duurasthamutplutya nayatyannamito mama || 95

"Hier ist mein Feind aufgetaucht - eine Maus, die andauernd hochspringt,

um mein Essen zu klauen, obwohl es außer Reichweite ist.

तं त्रासयामि चलयञ्जर्जरेणान्नभाजनम् । इत्युक्तवन्तं प्रव्राजं परिव्राड् सोऽपरोऽब्रवीत् ॥ ९६

tam traasayaami calayanjarjarenaannabhaajanam | ityuktavantam pravraajam parivraad so'paro'braviit || 96

Die verschrecke ich, indem ich den Freßnapf mit dem Bambusschaft zum Schaukeln bringe.

Darauf erwiderte der andere Wanderbettler:

लोभो नामैष जन्तूनां दोषायात्र कथां शृणु । तीर्थान्यहं भ्रमन्प्रापमेकं नगरमेकदा ॥ ९७

lobho naamaisha jantuunaam doshaayaatra kathaam shrnu | tiirthaanyaham bhramanpraapamekam nagaramekadaa || 97

"Die Gier ist eben der Wesen Schwachpunkt. Hör die Geschichte dazu:

Als ich die heiligen Stätten abwanderte, kam ich irgendwann in eine Stadt.

तत्र चैकस्य विप्रस्य निवासायाविशं गृहम् । स्थिते मयि स विप्रश्च वदति स्म स्वगेहिनीम् ॥ ९८

tatra caikasya viprasya nivaasaayaavisham grham | sthite mayi sa viprashca vadati sma svagehiniim || 98

Dort betrat ich das Haus eines Brahmanen um dort zu wohnen.

Als ich mich eingerichtet hatte, sprach er zu seiner Frau:

कृसरं ब्राह्मणकृते पर्वण्यद्य पचेरिति । कुतस्ते निर्धनस्यैतदित्यवोचच्च सापि तम् ॥ ९९

krsaram braahmanakrte parvanyadya paceriti | kutaste nirdhanasyaitadityavocacca saapi tam || 99

"Koch heute zu Neumond ein Reisgericht mit Sesam, wie Brahmanen es mögen!"

"Woher nimmt ein armer Wicht wie du sowas?" fragte sie ihn da.

ततः स विप्रोऽवादीत्तां प्रिये कार्येऽपि संचये । नातिसंचयधीः कार्या शृणु चात्र कथामिमाम् ॥ १००

tatah sa vipro'vaadiittaam priye kaarye'pi samcaye | naatisamcayadhiih kaaryaa shrnu caatra kathaamimaam || 100

Darauf erwiderte der Brahmane: "Liebste, wir müssen zwar sparen, es darf nur nicht in Geiz ausarten.

Hör die Geschichte dazu:

वने क्वापि कृताखेटो व्याधो यन्त्रितसायकः । प्रादाय मांसं धनुषि प्राधावत्सूकरं प्रति ॥ १०१

vane kvaapi krtaakheto vyaadho yantritasaayakah | praadaaya maamsam dhanushi praadhaavatsuukaram prati || 101

In einem Wald baute ein Jäger, als er mit der Jagd fertig war, eine Pfeilfalle,

legte ein Stück Fleisch auf den Bogen und rannte gegen ein Wildschwein an.

तेनैव काण्डविद्धेन निहतः पोत्रविक्षतः । स व्यपद्यत तच्चात्र दूरादैक्षत जम्बुकः ॥ १०२

tenaiva kaandaviddhena nihatah potravikshatah | sa vyapadyata taccaatra duuraadaikshata jambukah || 102

Das stach er mit der Saufeder ab. Von seinen Hauern getroffen fiel auch er und starb.

Das hatte aus sicherer Entfernung ein Schakal beobachtet.

स चागत्य क्षुधार्तोऽपि चिकीर्षुः संचयाय तत् । क्रोडव्याधामिषात्किंचिन्न चखादातिभूयसः ॥ १०३

sa caagatya kshudhaarto'pi cikiirshuh samcayaaya tat | krodavyaadhaamishaatkimcinna cakhaadaatibhuuyasah || 103

Der schlich näher, aß, obgleich von Hunger gepeinigt, weder vom Fleisch des Ebers noch des Jägers,

sondern wollte es beiseite legen.

भोक्तुं प्रववृते तत्तु गत्वा धनुषि यत्स्थितम् । तत्क्षणं चोच्चलद्यन्त्रशरविद्धो ममार सः ॥ १०४

bhoktum pravavrte tattu gatvaa dhanushi yatsthitam | tatkshanam coccaladyantrasharaviddho mamaara sah || 104

Dafür wandte er sich dem Bogen zu, um zu essen, was darauf steckte.

Im selben Moment aber löste er den mechanischen Pfeil. Von diesem durchbohrt verendete er.

तन्नातिसंचयः कार्य इति तेन द्विजेन सा । भार्योक्ता प्रतिपद्यैतत्तिलान्प्राक्षिपदातपे ॥ १०५

tannaatisamcayah kaarya iti tena dvijena saa | bhaaryoktaa pratipadyaitattilaanpraakshipadaatape || 105

Sei also nicht allzu sparsam." So von dem Brahmanen ermahnt, willigte seine Gattin ein

und streute Sesamkörner aus, um sie in der Sonne zu rösten.

प्रविष्टायां गृहं तस्यां प्राश्य श्वा तानदूषयत् । ततो न कृसरानेतान्कश्चिन्मूल्यादिनाग्रहीत् ॥ १०६

pravishtaayaam grham tasyaam praashya shvaa taanaduushayat | tato na krsaraanetaankashcinmuulyaadinaagrahiit || 106

Sobald sie im Haus verschwunden war, beleckte ein Hund die Samen und verunreinigte sie damit.

Also hat niemand ihr Sesamreisgericht nicht mal für Geld mehr angerührt.

तदेवं नोपभोगाय लोभः क्लेशाय केवलम् । इत्युक्त्वा पुनराह स्म प्रव्राडागन्तुकोऽथ सः ॥ १०७

tadevam nopabhogaaya lobhah kleshaaya kevalam | ityuktvaa punaraaha sma pravraadaagantuko'tha sah || 107

Geiz führt eben nicht zu Hochgenuß, sondern eher zu Verdruß."

sprach der Gast und Wanderbettler. Dann fuhr er fort:

खनित्रमस्ति चेत्तन्मे दीयतां यावदद्य वः । युक्त्या निवारयाम्येतं मूषकोत्थमुपद्रवम् ॥ १०८

khanitramasti cettanme diiyataam yaavadadya vah | yuktyaa nivaarayaamyetam muushakotthamupadravam || 108

"Wenn du einen Spaten hast, dann gib ihn mir. Denn heute noch will ich dich

mit meiner Methode von der Mäuseplage befreien!"

तच्छ्रुत्वा तन्निवासी स प्रव्राट् तस्मै खनित्रकम् । ददावाहं च छन्नस्थस्तद्दृष्ट्वा प्राविशं बिलम् ॥ १०९

tacchrutvaa tannivaasii sa pravraat tasmai khanitrakam | dadaavaaham ca channasthastaddrshtvaa praavisham bilam || 109

Als der erste Einsiedler das hörte, reichte er dem Zweiten eine Schaufel.

Ich beobachtete sie aus meinem Versteck und zog mich tiefer in die Höhle zurück.

ततस्तेन खनित्रेण प्रव्राडागन्तुकोऽथ सः । मत्संचारबिलं वीक्ष्य प्रारेभे खनितुं शठः ॥ ११०

tatastena khanitrena pravraadaagantuko'tha sah | matsamcaarabilam viikshya praarebhe khanitum shathah || 110

Da legte der Ankömmling mit seiner Schaufel den Eingang zu meiner Höhle frei,

und fing erst recht an zu graben, der Schurke.

क्रमाच्च तावदखनत्पलायनपरे मयि । यावत्तं प्राप तत्रस्थं हारं मे चान्यसंचयम् ॥ १११

kramaacca taavadakhanatpalaayanapare mayi | yaavattam praapa tatrastham haaram me caanyasamcayam || 111

Während ich mich weiter zurückzog, wühlte er sich immer weiter durch,

bis er auf die dort verwahrte Kette und meine anderen Vorräte stieß.

तेजसानेन तस्याभूदाखोस्तत्तादृशं बलम् । इत्याह स्थानिनं तं च प्रव्राजं मयि शृण्वति ॥ ११२

tejasaanena tasyaabhuudaakhostattaadrsham balam | ityaaha sthaaninam tam ca pravraajam mayi shrnvati || 112

Ich hörte wie er zu dem sesshaften Einsiedler sagte:

"Ihre Energie hatte diese Maus doch nur von der Strahlkraft dieser Kette!"

नीत्वा च तन्मे सर्वस्वं हारं मूर्ध्नि निधाय च । आगन्तुस्थायिनौ हृष्टौ प्रव्राजौ स्वपतः स्म तौ ॥ ११३

niitvaa ca tanme sarvasvam haaram muurdhni nidhaaya ca | aagantusthaayinau hrshtau pravraajau svapatah sma tau || 113

Dann nahm er all meine Sachen und wickelte sich die Kette um den Kopf. So legten der Ankömmling und der ortsansässige Wanderbettler sich gutgelaunt zur Nachtruhe nieder.

प्रसुप्तयोस्तयोस्तं च हर्तुं मां पुनरागतम् । प्रबुध्याताडयद्यष्ट्या प्रव्राट् स्थायी स मूर्धनि ॥ ११४

prasuptayostayostam ca hartum maam punaraagatam | prabudhyaataadayadyashtyaa pravraat sthaayii sa muurdhani || 114

Als sie schliefen, schlich ich wieder herbei, um ihnen die Kette abzunehmen.

Aber da erwachte der Bettler, der da wohnte, und schlug mir mit dem Stock auf den Kopf.

तेनाहं व्रणितो दैवान्न मृतो बिलमाविशम् । भूयश्च शक्तिर्नाभून्मे तदन्नाहरणप्लवे ॥ ११५

tenaaham vranito daivaanna mrto bilamaavisham | bhuuyashca shaktirnaabhuunme tadannaaharanaplave || 115

Davon verwundet, Gott sei dank nicht getötet, kroch ich in meine Höhle zurück.

Doch nun hatte ich keine Sprungkraft mehr, um Essen zu beschaffen

अर्थो हि यौवनं पुंसां तदभावश्च वार्धकम् । तेनास्योजो बलं रूपमुत्साहश्चापि हीयते ॥ ११६

artho hi yauvanam pumsaam tadabhaavashca vaardhakam | tenaasyojo balam ruupamutsaahashcaapi hiiyate || 116

Reichtum ist der Menschen Jugend, sein Nichtvorhandensein das Alter.

Darum schwinden auch seine Energie, Kraft, Schönheit, ja - der Lebensgeist.

अथात्ममात्रभरणे  यत्नवन्तमवेक्ष्य माम् । परित्यज्य गतः सर्वः स मूषकपरिच्छदः ॥ ११७

athaatmamaatrabharane yatnavantamavekshya maam | parityajya gatah sarvah sa muushakaparicchadah ||  117

Als meine Mäusegefolgschaft sah, daß ich mich selbst nur knapp ernähren konnte,

verließen sie mich alle ganz und gar.

अवृत्तिके प्रभुं भृत्या अपुष्पं भ्रमरास्तरुम् । अजलं च सरो हंसा मुञ्चन्त्यपि चिरोषितम् ॥ ११८

avrttike prabhum bhrtyaa apushpam bhramaraastarum | ajalam ca saro hamsaa muncantyapi ciroshitam || 118

Einen Herrn, der keine Stütze bietet, verlassen seine Diener, den blütenlosen Baum der Bienenschwarm,

den ausgetrockneten See die Schwäne - auch wenn sie lange bei ihm waren.

इत्थं तत्र चिरोद्विग्नः सुहृदं लघुपातिनम् । प्राप्यैतं कच्छपष्रेष्ठ त्वत्पार्श्वमहमागतः ॥ ११९

ittham tatra cirodvignah suhrdam laghupaatinam | praapyaitam kacchapashreshtha tvatpaarshvamahamaagatah || 119

So lange unter Schock, fand ich in Laghupaati einen Freund. Und jetzt bin ich hier bei dir, bestes Panzertier.

एवं हिरण्यकेनोक्ते कूर्मो मन्थरकोऽभ्यधात् । स्वमेव स्थानमेतत्ते तन्मा मित्राधृतिं कृथाः ॥ १२०

evam hiranyakenokte kuurmo mantharakobhyadhaat | svameva sthaanametatte tanmaa mitraadhrtim krthaah || 120

Als Hiranyaka das gesagt hatte, sprach die Schildkröte Mantharaka: "Das hier ist auch dein Zuhause,

mein Freund. Verzage also nicht mehr."

गुणिनो न विदेशोऽस्ति न संतुष्टस्य चासुखम् । धीरस्य च विपन्नास्ति नासाध्यं व्यवसायिनः ॥ १२१

gunino na videsho'sti na samtushtasya caasukham | dhiirasya ca vipannaasti naasaadhyam vyavasaayinah || 121

Für den Begabten ist kein Land fremd. Wer zufrieden iat, kann nicht unglücklich sein.

Wer Zuversicht hat, den haut nichts um, und wer umtriebig genug ist, der biegt alles wieder gerade."

इति तस्मिन्वदत्येव कूर्मे चित्राङ्गसंज्ञकः । दूरतो व्याधवित्रस्तो मृगस्तद्वनमाययौ ॥ १२२

iti tasminvadatyeva kuurme citraangasamjnakah | duurato vyaadhavitrasto mrgastadvanamaayayau || 122

Als die Schildkröte das gesagt hatte, kam von weither die Gazelle Citraanga von anmutigem Körperbau,

von einem Jäger vertrieben, in ihren Wald gesprungen.

तं दृष्ट्वा तस्य दृष्ट्वा च पश्चाद्व्याधमनागतम् । आश्वासितेन तेनापि सख्यं कूर्मादयो व्यधुः ॥ १२३

tam drshtvaa tasya drshtvaa ca pashcaadvyaadhamanaagatam | aashvaasitena tenaapi sakhyam kuurmaadayo vyadhuh || 123

Als die sah, daß kein Jäger mehr ihr folgte, beruhigte sie sich,

 und die Schildkröte und die anderen schlossen Freundschaft mit ihr.

न्यवसंस्ते ततस्तत्र काककूर्ममृगाखवः । परस्परोपचारेण सुखिताः सुहृदः समम् ॥ १२४

nyavasamste tatastatra kaakakuurmamrgaakhavah | parasparopacaarena sukhitaah suhrdah samam || 124

Also wohnten die Freunde zusammen - Krähe, Schildkröte, Gazelle und Maus -

einander Wohltaten erweisend und glücklich.

एकदा क्वापि चित्राङ्गं चिरायातं तमीक्षितुम् । आरुह्य तरुमैक्षिष्ट लघुपाती स तद्वनम् ॥ १२५

ekadaa kvaapi citraangam ciraayaatam tamiikshitum | aaruhya tarumaikshishta laghupaatii sa tadvanam || 125

Eines Tages, Citraanga hätte längst zurück sein müssen, flog Laghupaati auf einen Baum,

von wo er den ganzen Wald übersehen konnte.

ददर्श च नदीतीरे कीलपाशेन संयतम् । चित्राङ्गमवरुह्यैतदवदच्चाखुकूर्मयोः ॥ १२६

dadarsha ca nadiitiire kiilapaashena samyatam | citraangamavaruhyaitadavadaccaakhukuurmayoh || 126

Da sah er, wie Citraanga am Flußufer in einer Schlinge am Pflock gefangen war.

Er segelte sofort herab und sagte Maus und Schildkröt eben das.

ततः सम्मन्त्र्य चञ्च्वा तं गृहीत्वाखुं हिरण्यकम् । चित्राङ्गस्यान्तिकं तस्य लघुपाती निनाय सः ॥ १२७

tatah sammantrya cancvaa tam grhiitvaakhum hiranyakam | citraangasyaantikam tasya laghupaatii ninaaya sah || 127

Sie beratschlagten kurz, dann nahm Laghupaati das goldpelzige Mäuslein in seinen Schnabel

und brachte es zu Citraanga.

हिरण्यकश्च तं बन्धविधुरं मूषको मृगम् । क्षणादमुञ्चदाश्वास्य दशनछिन्नपाशकम् ॥ १२८

hiranyakashca tam bandhavidhuram muushako mrgam | kshanaadamuncadaashvaasya dashanachinnapaashakam || 128

Hiranyaka, die Maus, beruhigte die panisch an ihrer Fessel zerrende Gazelle,

nagte sogleich die Schlinge durch und befreite sie.

तावन्मन्थरकोऽभ्येत्य नदीमध्येन कच्छपः । आरुरोह तटं तेषां निकटं स सुहृत्प्रियः ॥ १२९

taavanmantharako'bhyetya nadiimadhyena kacchapah | aaruroha tatam teshaam nikatam sa suhrtpriyah || 129

Mittlerweile kam auch Mantharaka, die Amphibie, mit dem Strom herbeigeschwommen.

Nachdem er das Ufer hochgerobbt war, war der treue Freund auch wieder bei ihnen.

तत्क्षणं स कुतोऽभ्येत्य लुब्धकः पाशदायकः । विद्रुतेषु मृगाद्येषु लब्ध्वा तं कूर्ममग्रहीत् ॥ १३०

tatkshanam sa kuto'bhyetya lubdhakah paashadaayakah | vidruteshu mrgaadyeshu labdhvaa tam kuurmamagrahiit || 130

Plötzlich rannte aus dem Nichts der Jäger, der die Schlinge ausgelegt hatte, herbei,

und von all den fliehenden Tieren, Gazelle und so weiter, erwischte er Mantharaka und packte ihn.

क्षिप्त्वा च जालकान्तस्तं यावन्नष्टमृगाकुलः । स याति तावद्दृष्ट्वैतद्दीर्घदृश्वाखुवाक्यतः ॥ १३१

kshiptvaa ca jaalakaantastam yaavannashtamrgaakulah | sa yaati taavaddrshtvaitaddiirghadrshvaakhuvaakyatah || 131

Er warf das Reptil in sein Fangnetz, zerknirscht, daß die Gazelle ihm entkommen konnte.

Als die scharfsichtige Maus sah, daß er näherkam, stieß sie einen Warnpfiff aus.

मृगो गत्वा ततो दूरे पतितासीन्मृतो यथा । काकस्तु मूर्ध्नि तस्यासीच्चक्षुषी पाटयन्निव ॥ १३२

mrgo gatvaa tato duure patitaasiinmrto yathaa | kaakastu muurdhni tasyaasiiccakshushii paatayanniva || 132

Die weit vorgelaufene Gazelle fiel wie tot zu Boden. Die Krähe aber stellte sich auf ihren Kopf und tat,

als würde sie ihr die Augen aushacken.

तद्दृष्ट्वा स गृहीतं तं व्याधो मत्वा मृगं मृतम् । गन्तुं प्रववृते नद्यास्तटे कूर्मं निधाय तम् ॥ १३३

taddrshtvaa sa grhiitam tam vyaadho matvaa mrgam mrtam | gantum pravavrte nadyaastate kuurmam nidhaaya tam || 133

Der Jäger sah das, hielt die Gazelle für tot und wollte sie mitnehmen.

Die Schildkröte legte er am Flußufer ab und ging weiter.

यातं दृष्ट्वा तमभ्येत्य मूषकस्तस्य जालिकाम् । कूर्मस्य सोऽच्छिनत्तेन मुक्तो नद्यां पपात सः ॥ १३४

yaatam drshtvaa tamabhyetya muushakastasya jaalikaam | kuurmasya so'cchinattena mukto nadyaam papaata sah || 134

Als die Maus ihn nahen sah, huschte sie zu dem Fangnetz und biss es durch.

So befreit entglitt die Schildkröte in den Fluss.

मृगोऽपि निकटीभूतं व्याधं वीक्ष्य विकच्छपम् । उत्थाय स पलाय्यागात्काकोऽप्यारूढवांस्तरुम् ॥ १३५

mrgo'pi nikatiibhuutam vyaadham viikshya vikacchapam | utthaaya sa palaayyaagaatkaako'pyaaruudhavaamstarum || 135

Als die Gazelle sah, wie der Jäger ohne Schildkröte näherkam, sprang sie auf und floh.

Die Krähe aber flog auf den nächsten Baum.

एत्य व्याधोऽत्र कूर्मं तं बन्धछेदपलायितम् । अप्राप्योभयविभ्रष्टो दैवं शोचन्नगाद्गृहम् ॥ १३६

etya vyaadho'tra kuurmam tam bandhachedapalaayitam | apraapyobhayavibhrashto daivam shocannagaadgrham || 136

Der Jäger lief zur Schildkröte zurück, die aber längst geflohen war, nachdem jemand das Netz durchgenagt hatte.  So waren ihm beide entgangen, und er kehrte, mit seinem Schicksal hadernd, nach Hause zurück.

ततो मिलन्ति स्मैकत्र हृष्टाः कूर्मादयोऽत्र ते । मृगस्तु प्रीतिमानेवं कूर्मादींस्तानुवाच सः ॥ १३७

tato milanti smaikatra hrshtaah kuurmaadayo'tra te | mrgastu priitimaanevam kuurmaadiimstaanuvaaca sah || 137

Irgendwann, als die Schildkröte und die anderen gutgelaunt beisammen waren,

war die Gazelle so dankbar, daß sie zu den Freunden sagte:

पुण्यवानस्मि यत्प्राप्ता भवन्तः सुहृदो मया । प्राणानुपेक्ष्य यैरेवं मृत्योरद्याहमुद्धृतः ॥ १३८

punyavaanasmi yatpraaptaa bhavantah suhrdo mayaa | praanaanupekshya yairevam mrtyoradyaahamuddhrtah || 138

"Ich bin gesegnet, daß ich euch als Freunde gefunden habe!

Die ihres eigenen Lebens nicht achtend mich heut dem Tod entrissen."

एवं प्रशंसता तेन मृगेण सह तत्र ते । अन्योन्यप्रीतिसुखिताः काककूर्माखवोऽवसन् ॥ १३९

evam prashamsataa tena mrgena saha tatra te | anyonyapriitisukhitaah kaakakuurmaakhavo'vasan || 139

So von der Gazelle gelobt, verbrachten Krähe, Schildkröte und Maus,

einander liebevoll begegnend, mit ihr zusammen glückliche Momente.

प्रज्ञया साधयन्त्येवं तिर्यञ्चोऽपि समीहितम् । प्राणैरपि न मुञ्चन्ति तेऽप्येवं मित्रमापदि ॥ १४०

prajnayaa saadhayantyevam tiryanco'pi samiihitam | praanairapi na muncanti te'pyevam mitramaapadi || 140

Mit Klugheit vollenden sogar Tiere ihr Wunschziel. Sie setzen ihr Leben aufs Spiel,

bevor sie einen Freund in der Not im Stich lassen.

एवं च श्रेयसी मित्रेष्वासक्तिर्नाङ्गनासु ताम् । ईर्ष्याश्रयत्वाच्छंसन्ति तथा च श्रूयतां कथा ॥ १४१

evam ca shreyasii mitreshvaasaktirnaanganaasu taam | iirshyaashrayatvaacchamsanti tathaa ca shruuyataam kathaa || 141

Darum ist auch die Anhänglichkeit unter Freunden besser als die zu Frauen.

Denn die bringt, wie es heißt, Eifersucht hervor. Hört die Geschichte dazu:

नगरे क्वापि कोऽप्यासीदीर्ष्यावान्पुरुषः प्रभो । बभूव तस्य भार्या च वल्लभा रूपशालिनी ॥ १४२

nagare kvaapi ko'pyaasiidiirshyaavaanpurushah prabho | babhuuva tasya bhaaryaa ca vallabhaa ruupashaalinii || 142

In irgendeiner Stadt lebte einmal ein eifersüchtiger Herr.

Der hatte eine reizende Frau, die er abgöttisch liebte.

अविश्वस्तो न तां जातु मुमोचैकाकिनीं च सः । तस्या हि शीलविभ्रंशं चित्रस्थेभ्योऽप्यशङ्कत ॥ १४३

avishvasto na taam jaatu mumocaikaakiniim ca sah | tasyaa hi shiilavibhramsham citrasthebhyo'pyashankata || 143

Argwöhnisch wie er war, ließ er sie keinen Moment allein,

fürchtend, sie könne gar von Männern in Gemälden verführt werden.

केनाप्यवश्यकार्येण कदाचित्स पुमानथ । सहैवादाय तां भार्यां प्रतस्थे विषयान्तरम् ॥ १४४

kenaapyavashyakaaryena kadaacitsa pumaanatha | sahaivaadaaya taam bhaaryaam pratasthe vishayaantaram || 144

Einmal nahm dieser Mann unaufschiebbarer Geschäfte wegen seine Frau mit sich

auf die Reise in einen fernen Landstrich.

मार्गे सभिल्लामटवीमग्रे दृष्ट्वा स तद्भयात् । स्थापयित्वा गृहे ग्राम्यवृद्धविप्रस्य तां ययौ ॥ १४५

maarge sabhillaamataviimagre drshtvaa sa tadbhayaat | sthaapayitvaa grhe graamyavrddhaviprasya taam yayau || 145

Unterwegs bemerkte er, daß er einen von jagenden Bhils bewohnten Urwald vor sich hatte.

Also setzte er seine Frau vorsichtshalber im Haus eines alten Dorfbrahmanen ab und zog weiter.

तत्र स्थिता च सा दृष्ट्वा भिल्लांस्तेनागतान्पथा । एकेन यूना भिल्लेन सह धृष्टा ययौ ततः ॥ १४६

tatra sthitaa ca saa drshtvaa bhillaamstenaagataanpathaa | ekena yuunaa bhillena saha dhrshtaa yayau tatah || 146

Als die Frau da wohnte, sah sie, wie Bhils des Weges kamen.

Und mit einem dieser jungen Jäger zog die Treulose einfach mit.

तेन युक्ता च तत्पल्लीं यथाकामं चचार सा । उत्क्रान्तेर्ष्यालुपतिका भग्नसेतुरिवापगा ॥ १४७

tena yuktaa ca tatpalliim yathaakaamam cacaara saa | utkraantershyaalupatikaa bhagnaseturivaapagaa || 147

Zusammen mit ihm ritt sie in sein Dorf. Froh, ihrem eifersüchtigen Manne entkommen zu sein,

 floss wie nach einem Dammbruch sie dahin.

तावत्स तत्पतिः कृत्वा कार्यमागत्य तं द्विजम् । ग्राम्यं ययाचे तां भार्यां सोऽपि विप्रो जगाद तम् ॥ १४८

taavatsa tatpatih krtvaa kaaryamaagatya tam dvijam | graamyam yayaace taam bhaaryaam so'pi vipro jagaada tam || 148

Nachdem ihr Mann seine Geschäfte erledigt hatte, ging er wieder zu dem Dorfpriester

und fragte ihn nach seiner Frau. Der Brahmane antwortete ihm:

न जानेऽहं क्व याता सा जानाम्येतावदेव तु । भिल्ला इहागता आसंस्तैः सा नीता भविष्यति ॥ १४९

na jaane'ham kva yaataa saa jaanaamyetaavadeva tu | bhillaa ihaagataa aasamstaih saa niitaa bhavishyati || 149

"Wo sie hin ist, weiß ich nicht. Ich weiß nur, daß, als die Bhiils hier vorbeikamen,

sie wohl von denen entführt worden ist.

सा पल्ली निकटे चेह तत्तत्र व्रज सत्वरम् । ततः प्राप्स्यसि तां भार्यामन्यथा मा मतिं कृथाः ॥ १५०

saa pallii nikate ceha tattatra vraja satvaram | tatah praapsyasi taam bhaaryaamanyathaa maa matim krthaah || 150

Ihr Dorf ist nicht weit von hier. Reite unverzüglich hin.

Da wirst du deine Frau finden. Denk nicht mal an was anderes!"

इत्युक्तस्तेन स रुदन्निन्दन्बुद्धिविपर्ययम् । जगाम भिल्लपल्लीं तां भार्यां तत्र ददर्श च ॥ १५१

ityuktastena sa rudannindanbuddhiviparyayam | jagaama bhillapalliim taam bhaaryaam tatra dadarsha ca || 151

So von ihm angewiesen, ritt er heulend, seine frühere, falsche Meinung verfluchend

in das Bhiildorf und sah dort seine Frau.

सापि दृष्ट्वा तमभ्येत्य पापा भीता तदब्रवीत् । न मे दोषोऽहमानीता भिल्लेनेह बलादिति ॥ १५२

saapi drshtvaa tamabhyetya paapaa bhiitaa tadabraviit | na me dosho'hamaaniitaa bhilleneha balaaditi || 152

Auch sie sah ihn und schlich herbei, die Sünderin. Furchtsam sprach sie:

"Das ist nicht meine Schuld! Ein Bhiil hat mich mit Gewalt hierher verschleppt!

आयाहि तत्र गच्छावो यावत्कश्चिन्न पश्यति । इति ब्रुवाणं रागान्धं तमुवाच पतिं च सा ॥ १५३

aayaahi tatra gacchaavo yaavatkashcinna pashyati | iti bruvaanam raagaandham tamuvaaca patim ca saa || 153

"Komm, lass uns zurückreiten, solange uns keiner sieht!" flehte er.

Doch als der das sagte, beschied sie ihren vor Liebe blinden Gatten:

तस्यागमनवेलेयं भिल्लस्याखेटगामिनः । आगतश्चानुधाव्यैव हन्यात्त्वां मां च स ध्रुवम् ॥ १५४

tasyaagamanaveleyam bhillasyaakhetagaaminah | aagatashcaanudhaavyaiva hanyaattvaam maam ca sa dhruvam || 154

Bald kommt der Moment, da dieser Bhiil von der Jagd zurück ist.

Dann stürzt er sich auf uns und bringt dich und auch mich bestimmt um!

तत्प्रविश्य गुहामेतां प्रछन्नस्तिष्ठ सम्प्रति । रात्रौ च सुप्तं हत्वा तं यास्यावो निर्भयावितः ॥ १५५

tatpravishya guhaametaam prachannastishtha samprati | raatrau ca suptam hatvaa tam yaasyaavo nirbhayaavitah || 155

Darum wollen wir in seine Höhle schleichen, uns dort so lange verbergen und still verhalten, bis er schläft.

Dann erschlagen wir ihn und fliehen gemeinsam, frei von Angst!"

एवं तयोक्तः शठया प्रविश्यासीद्गुहां स ताम् । कोऽवकाशो विवेकस्य हृदि कामान्धचेतसः ॥ १५६

evam tayoktah shathayaa pravishyaasiidguhaam sa taam | ko'vakaasho vivekasya hrdi kaamaandhacetasah || 156

So von der Schelmin überredet, ging er in die Höhle. Gibt es im Kopf eines von Leidenschaft geblendeten Mannes überhaupt noch Raum für Vernunft?

साथ कुस्त्री गृहान्तःस्थमानीतं व्यसनेन तम् । भिल्लायादर्शयत्तस्मा आगताय दिनात्यये ॥ १५७

saatha kustrii grhaantahsthamaaniitam vyasanena tam | bhillaayaadarshayattasmaa aagataaya dinaatyaye || 157

Als am Ende des Tages der Bhiil zurückkehrte, zeigte die Verräterin ihm einen

 von seinem Liebestrieb Gesteuerten im Innern seines Hauses hockend.

स च निष्कृष्य तं भिल्लः क्रूरकर्मा पराक्रमी । प्रातर्देव्युपहारार्थं बबन्ध सुदृढं तरौ ॥ १५८

sa ca nishkrshya tam bhillah kruurakarmaa paraakramii | praatardevyupahaaraartham babandha sudrdham tarau || 158

Der Bhiil, brutal und angriffslustig, zerrte ihn hervor und fesselte ihn ganz fest an einen Baum,

um ihn am nächsten Morgen der Göttin zu opfern.

भुक्त्वा च पश्यतस्तस्य रात्रौ तद्भार्यया सह । स समासेव्य सुरतं सुखं सुष्वाप तद्युतः ॥ १५९

bhuktvaa ca pashyatastasya raatrau tadbhaaryayaa saha | sa samaasevya suratam sukham sushvaapa tadyutah || 159

Nach dem Essen vollzog er nachts vor seinen Augen einen Akt der Wollust mit seiner Frau

und legte sich zufrieden neben ihr schlafen.

तं दृष्ट्वा सुप्तमीर्ष्यालुः स पुमांस्तरुसंयतः । चण्डीं स्तुतिभिरभ्यचर्य ययौ शरणमार्तितः ॥ १६०

tam drshtvaa suptamiirshyaaluh sa pumaamstarusamyatah | candiim stutibhirabhyacarya yayau sharanamaartitah || 160

Als der Mann, von Eifersucht geschüttelt, ihn schlafen sah, begann er, an den Baum gefesselt,

Göttin Candi mit Lobliedern zu preisen und nahm Zuflucht bei ihr.

साविर्भूय वरं तस्मै तं ददौ येन तस्य सः । तत्खड्गेनैव भिल्लस्य स्रस्तबन्धोऽच्छिनच्छिरः ॥ १६१

saavirbhuuya varam tasmai tam dadau yena tasya sah | tatkhadgenaiva bhillasya srastabandho'cchinacchirah || 161

Sie offenbarte sich ihm und gewährte ihm einen Wunsch, woraufhin seine Fesseln von ihm abfielen

und er dem Bhiil mit dessen eigenem Schwert den Kopf abschlug.

एहीदानीं हतः पापो मयायमिति सोऽथ ताम् । प्रबोध्य भार्यां वक्ति स्म साप्युत्तस्थौ सुदुःखिता ॥ १६२

ehiidaaniim hatah paapo mayaayamiti so'tha taam | prabodhya bhaaryaam vakti sma saapyuttasthau suduhkhitaa || 162

"Komm her, ich hab' den Ehebrecher liquidiert!" Mit diesen Worten weckte er seine Ehefrau.

Die erhob sich ganz verstört.

गृहीत्वा तस्य च शिरो भिल्लस्यालक्षितं निशि । ततः प्रतस्थे कुस्त्री सा पत्या तेन सहैव च ॥ १६३

grhiitvaa tasya ca shiro bhillasyaalakshitam nishi | tatah pratasthe kustrii saa patyaa tena sahaiva ca || 163

Doch ergriff die Treulose unbemerkt den Kopf des Bhiil,

bevor sie noch in der Nacht mit ihrem Mann zusammen aufbrach.

प्रातश्च नगरं प्राप्य दर्शयन्ती शिरोऽत्र तत् । भर्ता हतो मेऽनेनेति चक्रन्दाक्रम्य तं पतिम् ॥ १६४

praatashca nagaram praapya darshayantii shiro'tra tat | bhartaa hato me'neneti cakrandaakramya tam patim || 164

Gegen Morgen kamen sie in eine Stadt. Sie zeigte den Kopf herum, klagte:

"Der da hat meinen Mann geköpft!" und krallte sich an ihrem Ehemann fest.

ततः स नीतस्तद्युक्तो राजाग्रे पुररक्षिभिः । पृष्टस्तत्र यथावृत्तमीर्ष्यालुस्तदवर्णयत् ॥ १६५

tatah sa niitastadyukto raajaagre purarakshibhih | prshtastatra yathaavrttamiirshyaalustadavarnayat || 165

Dann wurde er mit ihr zusammen von den Stadtwächtern vor den König geführt.

Dort befragt, schilderte der Hahnrei, was sich abgespielt hatte.

राजाथ तत्त्वमन्विष्य छेदयामास कुस्त्रियः । तस्याः कर्णौ च नासां च तत्पतिं च मुमोच तम् ॥ १६६

raajaatha tattvamanvishya chedayaamaasa kustriyah | tasyaah karnau ca naasaam ca tatpatim ca mumoca tam || 166

Nachdem der König die Wahrheit herausgefunden hatte,

ließ er der Übeltäterin beide Ohren und die Nase abschneiden. Ihren Mann aber setzte er auf freien Fuß.

स मुक्तः स्वगृहं प्रायात्कुस्त्रीस्नेहग्रहोज्झितः । एवं हि कुरुते देव योषिदीर्ष्यानियन्त्रिता ॥ १६७

sa muktah svagrham praayaatkustriisnehagrahojjhitah | evam hi kurute deva yoshidiirshyaaniyantritaa || 167

Wieder frei, ritt er nach Hause, nachdem er den Dämonen der Leidenschaft für Hexen entsagt hatte.

Das passiert, wenn Frauen, o Prinz, der Eifersucht wegen eingesperrt werden.

शिक्षयत्यन्यपुरुषासङ्गमीर्ष्यैव हि स्त्रियः । तदीर्ष्यामप्रकाश्यैव रक्ष्या नारी सुबुद्धिना ॥ १६८

shikshayatyanyapurushaasangamiirshyaiva hi striyah | tadiirshyaamaprakaashyaiva rakshyaa naarii subuddhinaa || 168

Eifersucht lehrt Frauen geradezu, Umgang mit anderen Männern zu suchen.

Ein kluger Mann schützt seine Frau nur, wenn er seine Eifersucht für sich behält.

रहस्यं च न वक्तव्यं वनितासु यथा तथा । पुरुषेणेक्षता क्षेममत्र च श्रूयतां कथा ॥ १६९

rahasyam ca na vaktavyam vanitaasu yathaa tathaa | purushenekshataa kshemamatra ca shruuyataam kathaa || 169

Genauso darf man Frauen auch kein Geheimnis anvertrauen, wenn man seine Ruhe haben will.

Hör die Geschichte dazu:

नागः कश्चित्पलाय्यासीत्कुत्रचिद्गणिकागृहे । मानुषं रूपमास्थाय वैनतेयभयाद्भुवि ॥ १७०

naagah kashcitpalaayyaasiitkutracidganikaagrhe | maanusham ruupamaasthaaya vainateyabhayaadbhuvi || 170

Irgendwo mußte ein Schlangenmännchen aus Angst vor Garuda, Vishnus mit Vorliebe Schlangen essender Reitvogel, menschliche Form annehmend, auf der Erde in einem Hurenhaus Zuflucht nehmen.

गणिकाप्यग्रहीद्भाटिं सा हस्तिशतपञ्चिकम् । स्वप्रभावाच्च तत्तस्यै स नागः प्रत्यहं ददौ ॥ १७१

ganikaapyagrahiidbhaatim saa hastishatapancikam | svaprabhaavaacca tattasyai sa naagah pratyaham dadau || 171

Die Buhlerin aber nahm einen Hurenlohn von fünfhundert Elefanten.

Der Naaga brachte sie ihr jeden Tag, denn so viel Zauberkraft hatte er noch.

कुतोऽन्वहमियन्तस्ते हस्तिनो ब्रूहि को भवान् । इति निर्बन्धतः साथ तं पप्रच्छ विलासिनी ॥ १७२

kuto'nvahamiyantaste hastino bruuhi ko bhavaan | iti nirbandhatah saatha tam papraccha vilaasinii || 172

"Woher nimmt mein Edler jeden Tag so viele Elefanten, und wer bist du überhaupt?"

fragte die Schöne ihn eindringlich.

मा वोचः कस्यचित्तार्क्ष्यभयादेवमिह स्थितः । नागोऽहमिति वक्ति स्म सोऽपि तां मारमोहितः ॥ १७३

maa vocah kasyacittaarkshyabhayaadevamiha sthitah | naago'hamiti vakti sma so'pi taam maaramohitah || 173

"Ich bin ein Naaga, der sich hier aus Angst vor Garuda versteckt. Sag's aber keinem!"

verriet er ihr von Liebeslust genarrt.

सा तद्रहसि कुट्टन्यै शशंस गणिका ततः । अथ तार्क्ष्यो जगच्चिन्वन्नत्रागात्पुरुषाकृतिः ॥ १७४

saa tadrahasi kuttanyai shashamsa ganikaa tatah | atha taarkshyo jagaccinvannatraagaatpurushaakrtih || 174

Das erzählte die Hure insgeheim ihrer Zuhälterin. Inzwischen war Garuda,

die Welt in Form eines Mannes durchsuchend, hier angelangt.

उपेत्य कुट्टनीं तां च जगाद त्वत्सुतागृहे । अहमद्य वसाम्यार्ये भाटिर्मे गृह्यतामिति ॥ १७५

upetya kuttaniim taam ca jagaada tvatsutaagrhe | ahamadya vasaamyaarye bhaatirme grhyataamiti || 175

Er ging zu der Kupplerin und sagte: "Ich bleib heut im Haus deiner Tochter, edle Frau.

Nimm das Hurengeld von mir."

इह नागः स्थितो नित्यमिभपञ्चशतीं ददत् । तत्किमेकाहभाट्येति कुट्टन्यपि जगाद तम् ॥ १७६

iha naagah sthito nityamibhapancashatiim dadat | tatkimekaahabhaatyeti kuttanyapi jagaada tam || 176

"Hier wohnt schon der Naaga. Der zahlt regelmäßig fünfhundert Rüsseltiere!

Was soll ich mit dem Hurenlohn für einen Tag?" beschied ihn die Bordellwirtin.

ततः स गरुडो नागं तत्र स्थितमवेत्य तम् । विवेशातिथिरूपेण तद्वारवनितागृहम् ॥ १७७

tatah sa garudo naagam tatra sthitamavetya tam | viveshaatithiruupena tadvaaravanitaagrham || 177

So fand Garuda heraus, daß der Schlangenmensch hier wohnte.

Als Freier auftretend lief er durchs Haus der geschäftigen Buhlerin.

तत्र प्रासादपृष्ठस्थं नागं तमवलोक्य सः । प्रकाश्यात्मानमुत्प्लुत्य जघान च जघास च ॥ १७८

tatra praasaadaprshthastham naagam tamavalokya sah | prakaashyaatmaanamutplutya jaghaana ca jaghaasa ca || 178

Auf der Dachterrasse fand er den Schlangenmann vor.

Schon in seiner echten Form stürzte Garuda sich auf ihn, schlug und verschlang ihn.

अतो न कथयेत्प्राज्ञो रहस्यं स्त्रीष्वनर्गलम् । इत्युक्त्वा गोमुखो मुग्धकथां पुनरवर्णयत् ॥ १७९

ato na kathayetpraajno rahasyam striishvanargalam | ityuktvaa gomukho mugdhakathaam punaravarnayat || 179

Unter Frauen sollte ein kluger Mensch nicht mal ein offenes Geheimnis ausplaudern!"

Nachdem Gomukha geendet hatte, gab er gleich den nächsten Trottelschwank zum Besten:

ताम्रकुम्भोपमशिराः कोऽप्यासीत्खलितः पुमान् । स च मूर्खोऽर्थवांल्लोके लज्जते स्म कचैर्विना ॥ १८०

taamrakumbhopamashiraah ko'pyaasiitkhalitah pumaan | sa ca muurkho'rthavaamlloke lajjate sma kacairvinaa || 180

"Es war einmal ein glatzköpfiger Mann, dessen Kopf an einen Kupferkessel erinnerte.

Der Blödmann war zwar wohlhabend, schämte sich aber vor den Leuten, weil er keine Haare hatte.

अथ धूर्तस्तमागत्य कोऽप्युवाचोपजीविकः । एकोऽस्ति वैद्यो यो वेत्ति केशात्पदनमौषधम् ॥ १८१

atha dhuurtastamaagatya ko'pyuvaacopajiivikah | eko'sti vaidyo yo vetti keshaatpadanamaushadham || 181

Da kam ein Halunke zu ihm und sprach in aller Demut:

"Ich kenne da einen Heiler, der hat ein Mittel gegen Haarausfall."

एतच्छ्रुत्वा तमाह स्म तमानयसि चेन्मम । ततोऽहं तव दास्यामि धनं वैद्यस्य तस्य च ॥ १८२

etacchrutvaa tamaaha sma tamaanayasi cenmama | tato'ham tava daasyaami dhanam vaidyasya tasya ca || 182

Als er das hörte, sagte er ihm: "Wenn du ihn herbringst, geb ich dir Geld, und dem Heiler auch!"

एवमुक्तवतस्तस्य धनं भुक्त्वाचिरेण सः । मुग्धस्यानीतवानेकं धूर्तो धूर्तचिकित्सकम् ॥ १८३

evamuktavatastasya dhanam bhuktvaacirena sah | mugdhasyaaniitavaanekam dhuurto dhuurtacikitsakam || 183

Nach Kesselkopfs Worten zehrte der Schurke lange von seinem Geld.

Später stellte er ihm einen ebenso gewissenlosen Quacksalber vor.

उपजीव्य चिरं सोऽपि खल्वाटं तं भिषक्छिरः । अपास्य वेष्टनं युक्त्वा मुग्धायास्मायदर्शयत् ॥ १८४

upajiivya ciram so'pi khalvaatam tam bhishakchirah | apaasya veshtanam yuktvaa mugdhaayaasmaayadarshayat || 184

Nachdem auch dieser Heiler sich lange von dem Kahlkopf bewirten ließ,

riss er sich seine Perücke vom Kopf und zeigte sie dem Trottel.

तद्दृष्ट्वाप्यविमर्शः सन्वैद्यं केशार्थमौषधम् । तं ययाचे जडधीस्ततो वैद्योऽब्रवीत्स तम् ॥ १८५

taddrshtvaapyavimarshah sanvaidyam keshaarthamaushadham | tam yayaace jadadhiistato vaidyo'braviitsa tam || 185

Auch als er das gesehen hatte, war der sture Hund immer noch so uneinsichtig,

daß er den Kurpfuscher nach einem Kraut für seine Haare anbettelte. Da sprach der Heiler zu ihm:

खल्वाटः स्वयमन्यस्य जनयेयं कथं कचान् । इति ते मूर्ख निर्लोम दर्शितं स्वशिरो मया ॥ १८६

khalvaatah svayamanyasya janayeyam katham kacaan | iti te muurkha nirloma darshitam svashiro mayaa || 186

"Selbst bin ich kahl - wie soll ich dann bei anderen Haare sprießen lassen?

Darum habe ich dir unbehaartem Trauerkloß meinen Kopf gezeigt!

तथापि त्वं न वेत्स्येव धिगित्युक्त्वा ययौ भिषक् । एवं देव सदा धूर्ताः क्रीडन्ति जडबुद्धिभिः ॥ १८७

tathaapi tvam na vetsyeva dhigityuktvaa yayau bhishak | evam deva sadaa dhuurtaah kriidanti jadabuddhibhih || 187

Und du verstehst das nicht mal jetzt! Schande über dich!" Mit diesen Worten ging der Heiler davon.

So treiben Schurken ihr Spiel mit Toren.

एवं श्रुतः केशमुग्धस्तैलमुग्धो निशम्यताम् । मुग्धोऽभूत्पुरुषः कश्चिद्भूत्यः शिष्टस्य कस्यचित् ॥ १८८

evam shrutah keshamugdhastailamugdho nishamyataam | mugdho'bhuutpurushah kashcidbhuutyah shishtasya kasyacit || 188

Vom unbehaarten Tropf hast du gehört, vernimm nun die Geschichte vom Tölpel mit dem Sesamöl:

Ein angesehener Gelehrter hatte einen dummen Hausdiener.

स तेन स्वामिना तैलमानेतुं वणिजोऽन्तिकम् । प्रेषितो जातु तत्तस्मात्पात्रे तैलमुपाददे ॥ १८९

sa tena svaaminaa tailamaanetum vanijo'ntikam | preshito jaatu tattasmaatpaatre tailamupaadade || 189

Den schickte er zum Kaufmann, Sesamöl zu holen. Der überreichte diesem gleich einen ganzen Krug voll.

तैलपात्रं गृहीत्वा तदागच्छंस्तत्र केनचित् । ऊचे मित्रेण रक्षेदं तैलपात्रं स्रवत्यधः ॥ १९०

tailapaatram grhiitvaa tadaagacchamstatra kenacit | uuce mitrena rakshedam tailapaatram sravatyadhah || 190

Der Diener nahm den Krug mit dem Öl und ging weiter. Da trat ein Bekannter auf ihn zu und sagte:

"Pass auf deinen Ölkrug auf! Der leckt da unten am Boden."

तच्छ्रुत्वा वीक्षितुमधः पात्रं तत्पर्यवर्तयत् । स मूढस्तेन तत्सर्वं तैलं तस्यापतत्भुवि ॥ १९१

tacchrutvaa viikshitumadhah paatram tatparyavartayat | sa muudhastena tatsarvam tailam tasyaapatatbhuvi || 191

Als der dumme Mensch das hörte, wollte er den Boden sehen und drehte den Topf um.

Da floss all sein Sesamöl auf die Erde herab.

तद्बुद्ध्वा लोकहास्योऽसौ निरस्तः स्वामिना गृहात् । तस्मात्स्वबुद्धिर्मुग्धस्य वरं न त्वनुशासनम् ॥ १९२

tadbuddhvaa lokahaasyo'sau nirastah svaaminaa grhaat | tasmaatsvabuddhirmugdhasya varam na tvanushaasanam || 192

Als der Herr hörte, wie die Leute über seinen Diener lachten, warf er ihn aus dem Haus.

Für einen Dummen ist der gesunde Menschenverstand nun mal besser als jeder Ratschlag.

तैलमुग्धः श्रुतस्तावदस्थिमुग्धो निशम्यताम् । अभून्मूर्खः पुमान्कश्चिद्भार्याभूत्तस्य चासती ॥ १९३

tailamugdhah shrutastaavadasthimugdho nishamyataam | abhuunmuurkhah pumaankashcidbhaaryaabhuuttasya caasatii || 193

Das vom Öl und dem Dummen habt ihr gehört, vernehmt jetzt die vom Knochen und dem Dummen.

Da waren dieser dumme Kerl und sein boshaftes Eheweib.

सा तस्मिन्नेकदा पत्यौ कार्याद्देशान्तरं गते । दत्तकर्तव्यशिक्षां स्वामाप्तां कर्मकरीं गृहे ॥ १९४

saa tasminnekadaa patyau kaaryaaddeshaantaram gate | dattakartavyashikshaam svaamaaptaam karmakariim grhe || 194

Einmal, ihr Mann war gerade geschäftlich im Ausland unterwegs, setzte sie für alles, was im Haus zu tun war, eine lernwillige, dienstbeflissene Arbeiterin ein,

अनन्यदासीं संस्थाप्य निर्गत्यैकान्ततस्ततः । ययावुपपतेर्गेहं निरर्गलसुखेच्छया ॥ १९५

ananyadaasiim samsthaapya nirgatyaikaantatastatah | yayaavupapatergeham nirargalasukhecchayaa || 195

die nicht wie andere Sklavinnen war. Die instruierte sie und lief dann allein zum Haus ihres Geliebten,

wo sie ungestörtes Liebesglück erwartete.

अथागतं तत्पतिं सा स्थितशिक्षाश्रुगद्गदम् । कर्मकर्यवदद्भार्या मृता दग्धा च सा तव ॥ १९६

athaagatam tatpatim saa sthitashikshaashrugadgadam | karmakaryavadadbhaaryaa mrtaa dagdhaa ca saa tava || 196

Als ihr Mann zurück war, schluchzte die gut geschulte Magd mit tränenerstickter Stimme:

"Deine Frau ist tot und schon verbrannt."

इत्युक्त्वा सा श्मशानं च नीत्वा तस्मायदर्शयत् । अस्थीन्यन्यचितास्थानि तान्यादाय रुदंश्च सः ॥ १९७

ityuktvaa saa shmashaanam ca niitvaa tasmaayadarshayat | asthiinyanyacitaasthaani taanyaadaaya rudamshca sah || 197

Nach diesen Worten führte sie ihn zum Verbrennungsplatz und zeigte ihm die umherliegenden Knochen einer anderen Person. Der Mann nahm sie weinend an sich.

कृतोदकोऽथ तीर्थेषु प्रक्षिप्यास्थीनि तानि च । प्रावर्तत स भार्यायास्तस्याः श्राद्धविधौ जडः ॥ १९८

krtodako'tha tiirtheshu prakshipyaasthiini taani ca | praavartata sa bhaaryaayaastasyaah shraaddhavidhau jadah || 198

Er badete an den geweihten Ufern, dann verstreute er die Knochen.

So leitete der Idiot die Bestattungsriten für seine Frau ein.

सद्विप्र इत्युपानीतं कर्मकर्या तयैव च । तमेव भार्योपपतिं श्राद्धविप्रं चकार सः ॥ १९९

sadvipra ityupaaniitam karmakaryaa tayaiva ca | tameva bhaaryopapatim shraaddhavipram cakaara sah || 199

"Ein guter Brahmane", so führte die Dienstmagd eben jenen Geliebten seiner Frau ein.

Also bestellte er diesen zu seinem Priester für die Verbrennung.

तेनोपपतिना सार्धं तद्भार्याभ्येत्य तत्र सा । उदारवेषा भुङ्क्ते स्म मृष्टान्नं मासि मासि तत् ॥ २००

tenopapatinaa saardham tadbhaaryaabhyetya tatra saa | udaaraveshaa bhunkte sma mrshtaannam maasi maasi tat || 200

Monat für Monat erschien von nun an seine festlich gekleidete Ehefrau mit ihrem Geliebten zusammen

und genoss so manchen Leckerbissen.

सतीधर्मप्रभावेण भार्या ते परलोकतः । पश्यागत्य स्वयं भुङ्क्ते ब्राह्मणेन समं प्रभो ॥ २०१

satiidharmaprabhaavena bhaaryaa te paralokatah | pashyaagatya svayam bhunkte braahmanena samam prabho || 201

"Sieh nur Herr - Dank ihrer als treue Gattin erfüllten Pflichten kehrt deine Frau aus dem Jenseits zurück,

um daselbst neben einem Brahmanen zu speisen!"

इति कर्मकरी सा तमवोचत्तत्पतिं यथा ॥ तथैव प्रतिपेदे तत्सर्वं मूर्खशिरोमणिः ॥ २०२

iti karmakarii saa tamavocattatpatim yathaa || tathaiva pratipede tatsarvam muurkhashiromanih || 202

So sprach die Dienstmagd zu ihrem Herrn, und der glaubte ihr auch alles,

dieser lupenreine Diamant von einem Vollidioten.

वञ्चयन्ते हेलयैवैवं कुस्त्रीभिः सरलाशयाः । श्रुतोऽस्थिमुग्धश्चण्डालकन्यका श्रूयतां त्वया ॥ २०३

vancayante helayaivaivam kustriibhih saralaashayaah | shruto'sthimugdhashcandaalakanyakaa shruuyataam tvayaa || 203

So werden schlichte Gemüter von boshaften Frauen zum Vergnügen betrogen.

Vom blöden Knochen hast du gehört, vernimm nun mehr vom Candalamädchen.

अभूद्रूपवती कापि मुग्धा चण्डालकन्यका । सर्वभौमवरप्राप्तौ संकल्पं हृदि साकरोत् ॥ २०४

abhuudruupavatii kaapi mugdhaa candaalakanyakaa | sarvabhaumavarapraaptau samkalpam hrdi saakarot || 204

Es war einmal ein hübsches, aber einfältiges Candalamädchen. Die Kleine hatte sich in den Kopf gesetzt,

den besten Bräutigam der ganzen Welt zu finden.

सा जातु दृष्ट्वा राजानं नगरभ्रमनिर्गतम् । सर्वोत्तमं भर्तृबुद्धेरनुयातुं प्रचक्रमे ॥ २०५

saa jaatu drshtvaa raajaanam nagarabhramanirgatam | sarvottamam bhartrbuddheranuyaatum pracakrame || 205

Sobald sie sah, daß der prächtige König sich zum Ausritt durch die Stadt anschickte,

beschloss sie ihm zu folgen, der in ihrer Vorstellung schon ihr Gatte war.

तावदागात्पथा तेन मुनिस्तस्य प्रणम्य सः । पादौ गजावरूढः सन्राजा स्वभवनं ययौ ॥ २०६

taavadaagaatpathaa tena munistasya pranamya sah | paadau gajaavaruudhah sanraajaa svabhavanam yayau || 206

Als ihm unterwegs ein Weiser begegnete, stieg der König von seinem Elefanten ab,

um sich vor ihm zu verneigen. Danach ritt er in seinen Palast zurück.

तद्दृष्ट्वा राजतोऽप्येनं विचिन्त्य मुनिमुत्तमम् । चण्डालकन्या राजानं त्यक्त्वा सा मुनिमन्वगात् ॥ २०७

taddrshtvaa raajato'pyenam vicintya munimuttamam | candaalakanyaa raajaanam tyaktvaa saa munimanvagaat || 207

Als die junge Kastenlose das sah, schloss sie, dieser Weise sei höher als ein König.

Also vergaß sie den König und lief dem Weisen hinterher.

मुनिः सोऽपि व्रजद्दृष्ट्वा शून्यमग्रे शिवालयम् । न्यस्तजानुः क्षितौ तत्र शिवं नत्वा ययौ ततः ॥ २०८

munih so'pi vrajaddrshtvaa shuunyamagre shivaalayam | nyastajaanuh kshitau tatra shivam natvaa yayau tatah || 208

Der Weise zog weiter, bis er vor sich einen leeren Shivatempel sah.

Auf dem Erdboden kniend grüßte er Shiva und setzte seinen Weg fort.

तद्वीक्ष्य सान्त्यजा मत्वा मुनेरप्युत्तमं शिवम् । भर्तृबुद्ध्या त्यक्त्वा देवं तत्रैव शिश्रिये ॥ २०९

tadviikshya saantyajaa matvaa munerapyuttamam shivam | bhartrbuddhyaa tyaktvaa devam tatraiva shishriye || 209

Als diese Frau von ganz unten das sah, glaubte sie, Shiva sei höher als der Weise.

Also verließ sie den und wandte sich diesem Gott zu - ihrem Ehemann im Geiste.

क्षणाच्चात्र प्रविश्य श्वा देवस्यारुह्य पीठिकाम् । जङ्घामुत्क्षिप्य जातेर्यत्सदृशं तस्य तद्व्यधात् ॥ २१०

kshanaaccaatra pravishya shvaa devasyaaruhya piithikaam | janghaamutkshipya jaateryatsadrsham tasya tadvyadhaat || 210

Wenig später lief ein Hund herein, sprang auf den Sockel der Götterstatue,

hob sein Bein und tat, was für seine Art üblich ist.

तद्विलोक्यान्त्यजा मत्वा देवाच्छ्वानं तमुत्तमम् । यान्तं तमेवान्वगात्सा त्यक्त्वा देवं पतीच्छया ॥ २११

tadvilokyaantyajaa matvaa devaacchvaanam tamuttamam | yaantam tamevaanvagaatsaa tyaktvaa devam patiicchayaa || 211

Als das Gossenkind das sah, dachte es, der Hund sei höher als der Gott.

Jener trabte weiter, sie hinterher, ließ den Gott stehen, da sie einen Gatten suchte.

श्वा चागत्यैव चण्डालगृहं परिचितस्य सः । चण्डालयूनः प्रणयाल्लुलोठैकस्य पादयोः ॥ २१२

shvaa caagatyaiva candaalagrham paricitasya sah | candaalayuunah pranayaallulothaikasya paadayoh || 212

Der Hund lief zu einer armseligen Hütte,

wo er sich zu Füßen eines ihm vertrauten Candalajungen zusammenrollte.

तदालोक्योत्तमं मत्वा शुनश्चण्डालपुत्रकम् । स्वजातितुष्टा वव्रे सा तमेव पतिमन्त्यजा ॥ २१३

tadaalokyottamam matvaa shunashcandaalaputrakam | svajaatitushtaa vavre saa tameva patimantyajaa || 213

Als sie das sah, wußte sie - der Candalajunge war höher als der Hund. Froh über einen von ihrer Art

wählte die tief unten Geborene ihn dann auch als Ehemann.

एवं कृतपदा दूरे पतन्ति स्वपदे जडाः । एवं च मूर्खं राजानं संक्षेपादपरं शृणु ॥ २१४

evam krtapadaa duure patanti svapade jadaah | evam ca muurkham raajaanam samkshepaadaparam shrnu || 214

Wenn also schlichte Gemüter einen großen Schritt getan haben, fallen sie wieder in ihren Trott zurück.

Vernimm nun in wenigen Worten vom beschränkten König:

मूर्खः कश्चिदभूद्राजा कृपणः कोशवानपि । एकदा जगदुश्चैवं मन्त्रिणस्तं हितैषिणः ॥ २१५

muurkhah kashcidabhuudraajaa krpanah koshavaanapi | ekadaa jagadushcaivam mantrinastam hitaishinah || 215

Da war dieser vertrottelte König, geizig, obwohl auf einem Schatze sitzend.

Eines Tages traten seine wohlmeinenden Minister vor ihn:

दानं हरति देवेह दुर्गतिं पारलौकिकीम् । तद्देहि दानमायूंषि भङ्गुराणि धनानि च ॥ २१६

daanam harati deveha durgatim paaralaukikiim | taddehi daanamaayuumshi bhanguraani dhanaani ca || 216

„Gebieter, Schenken hienieden verhindert Not im Jenseits.

Verschenk‘ also deine ohnehin vergänglichen Reichtümer.“

तच्छ्रुत्वा स नृपोऽवादीद्दानं दास्याम्यहं तदा । दुर्गतिं प्राप्तमात्मानं मृतो द्रक्ष्यामि चेदिति ॥ २१७

tacchrutvaa sa nrpo’vaadiiddaanam daasyaamyaham tadaa | durgatim praaptamaatmaanam mrto drakshyaami cediti || 217

Als der König sie angehört hatte, erwiderte er: „Dann will ich Geschenke machen, wenn ich tot bin.

Dann kann ich zusehen, wie ich selbst in Not gerate.“

ततश्चान्तर्हसन्तस्ते तूष्णीमासत मन्त्रिणः । एवं नोज्झति मूढोऽर्थान्यावदर्थैः स नोज्झितः ॥ २१८

tatashcaantarhasantaste tuushniimaasata mantrinah | evam nojjhati muudho’rthaanyaavadarthaih sa nojjhitah || 218

Da lachten die Minister höflich in aller Stille. Ein Tor läßt eben so lange nicht von seinem Gold,

wie sein Gold nicht von ihm läßt.

राजभौतः श्रुतो देव मध्ये मित्रद्वयं शृणु । बभूव चन्द्रापीडाख्यः कान्यकुब्जे महीपतिः ॥ २१९

raajabhautah shruto deva madhye mitradvayam shrnu | babhuuva candraapiidaakhyah kaanyakubje mahiipatih || 219

Von törichten Monarchen hast du gehört, o König. Vernimm jetzt, unter all diesen Schwänken,

 von den zwei Freunden: Candrapiida war gerade König von Kaanyakubja.

तस्याभवच्च धवलमुखाख्यः कोऽपि सेवकः । बहिर्भुक्त्वा च पीत्वा च सदैव प्राविशद्गृहम् ॥ २२०

tasyaabhavacca dhavalamukhaakhyah ko‘pi sevakah | bahirbhuktvaa ca piitvaa ca sadaiva praavishadgrham || 220

Der hatte einen gewissen Dhavalamukha Weißgesicht zum Hausdiener.

Dieser aß und trank immer außerhalb, bevor er nach Hause kam.

भुक्तपीतः कुतो नित्यमायासीति च भार्यया । पृष्टः स जातु धवलमुखस्तामेवमभ्यधात् ॥ २२१

bhuktapiitah kuto nityamaayaasiiti ca bhaaryayaa | prshtah sa jaatu dhavalamukhastaamevamabhyadhaat || 221

„Woher kommst du immer sattgegessen und -getrunken?“ fragte ihn seine Frau jedesmal.

Dann sagte ihr Dhavalamukha etwas in der Art:

सुहृद्पर्श्वादहं शश्वद्भुक्त्वा पीत्वा च सुन्दरि । सदैवायामि येनास्ति लोके मित्रद्वयं मम ॥ २२२

suhrdparshvaadaham shashvadbhuktvaa piitvaa ca sundari | sadaivaayaami yenaasti loke mitradvayam mama || 222

„Ich esse und trinke immer bei meinen Freunden, von denen ich zwei in der Welt habe.

Von denen komm ich dann zu dir, meine Schöne.

कल्याणवर्मनामैको भोजनाद्युपकारकृत् । द्वितीयो वीरबाहुश्च प्राणैरप्युपकारकः ॥ २२३

kalyaanavarmanaamaiko bhojanaadyupakaarakrt | dvitiiyo viirabaahushca praanairapyupakaarakah || 223

Der eine heißt Kalyanavarman, er kümmert sich um mein leibliches Wohl.

Der zweite, Virabahu, kämpft bis zum letzten Atemzug für mich.“

एवं श्रुत्वैव धवलमुखोऽसौ भार्यया तया । ऊचे मित्रद्वयं तन्मे भवता दर्श्यतामिति ॥ २२४

evam shrutvaiva dhavalamukho’sau bhaaryayaa tayaa | uuce mitradvayam tanme bhavataa darshyataamiti || 224

Als Dhavalamukhas Frau ihn so reden hörte, schlug sie vor:

„Dann stell mir deine beiden Freunde doch mal vor, mein Lieber!“

ततो ययौ स तद्युक्तस्तस्य कल्याणवर्मणः । गृहं सोऽपि महार्हैस्तमुपचारैरुपाचरत् ॥ २२५

tato yayau sa tadyuktastasya kalyaanavarmanah | grham so’pi mahaarhaistamupacaarairupaacarat || 225

Da ging er mit ihr zusammen zum Haus von Kalyanavarman.

Der empfing ihn mit allen Ehren und umsorgte ihn vorbildlich.

अन्येद्युः स ययौ वीरबाहोर्भार्यायुतोऽन्तिकम् । स च द्यूतस्थितः कृत्वा स्वागतं तं विसृष्टवान् ॥ २२६

anyedyuh sa yayau viirabaahorbhaaryaayuto’ntikam | sa ca dyuutasthitah krtvaa svaagatam tam visrshtavaan || 226

Einen Tag später besuchte er mit seiner Frau zusammen Virabahu.

Der steckte in einem Würfelspiel, begrüßte ihn kurz und schickte ihn wieder weg.

ततोऽब्रवीत्सा धवलमुखं भार्या सकौतुका । कल्याणवर्मा महतीं सत्क्रियामकरोत्तव ॥ २२७

tato’braviitsaa dhavalamukham bhaaryaa sakautukaa | kalyaanavarmaa mahatiim satkriyaamakarottava || 227

Da sagte die Ehefrau vorwitzig zu Dhavalamukha:

„Kalyanavarman hat dich mit Aufmerksamkeiten geradezu überschüttet,

कृतं स्वागतमात्रं तु भवतो वीरबाहुना । तदार्यपुत्र तं मित्रं मन्यसेऽभ्यधिकं कथम् ॥ २२८

krtam svaagatamaatra tu bhavato viirabaahunaa | tadaaryaputra tam mitram manyase’bhyadhikam katham || 228

während Virabahu dich nur knapp gegrüßt hat. Warum hält mein edler Gatte ihn also für den besseren Freund?“

तच्छ्रुत्वा सोऽब्रवीद्गच्छ मिथ्या तौ ब्रूह्युभौ क्रमात् । राजा नः कुपितोऽकस्मात्ततो ज्ञास्यस्यथ स्वयम् ॥ २२९

tacchrutvaa so’braviidgaccha mithyaa tau bruuhyubhau kramaat | raajaa nah kupito’kasmaattato jnaasyasyatha svayam || 229

Darauf antwortete dieser: „Geh nacheinander zu beiden Freunden, unter dem Vorwand,

daß der König uns beiden aus unerfindlichen Gründen zürnt. Dann findest du es selbst heraus.“

इत्युक्त्वा तेन गत्वैव सा तथेति तदैव तत् । कल्याणवर्मणोऽवोचत्स श्रुत्वैव जगाद ताम् ॥ २३०

ityuktvaa tena gatvaiva saa tatheti tadaiva tat | kalyaanavarmano’vocatsa shrutvaiva jagaada taam || 230

Sie war einverstanden mit dem, was er sagte, und ging zu Kalyanavarman.

Sie erzählte ihm die Sache vom König. Als Kalyanavarman das hörte, sagte er:

भवत्यहं वणिक्पुत्रो ब्रूहि राज्ञः करोमि किम् । इत्युक्ता तेन सा प्रायाद्वीरबाहोरथान्तिकम् ॥ २३१

bhavatyaham vanikputro bruuhi raajnah karomi kim | ityuktaa tena saa praayaadviirabaahorathaantikam || 231

„Was kann ich, ein Krämerjunge, schon gegen den König ausrichten?“

So von ihm abgespeist, ging sie zu Virabahu weiter.

तस्मै तथैव साशंसद्राजकोपं स्वभर्तरि । स श्रुत्वैवाययौ धावन्गृहीत्वा खड्गचर्मणी ॥ २३२

tasmai tathaiva saashamsadraajakopam svabhartari | sa shrutvaivaayayau dhaavangrhiitvaa khadgacarmanii || 232

Dem erzählte sie auch von des Königs Zorn auf ihren Mann.

Kaum hatte Virabahu das gehört, kam er schon mit Schild und Schwert herbeigerannt.

मन्त्रिभिर्वारितः कोपाद्राजासौ तद्व्रजेति तम् । वीरबाहुं स धवलमुखोऽथ प्राहिणोद्गृहम् ॥ २३३

mantribhirvaaritah kopaadraajaasau tadvrajeti tam | viirabaahum sa dhavalamukho’tha praahinodgrham || 233

„Die Minister haben den König von seinem Zorn abgelenkt. Kehr um!“

So schickte Dhavalamukha Virabahu nach Hause.

एवं तदन्तरं तन्वि मित्रयोरेतयोर्मम । इति भार्याथ धवलमुखेनोक्ता तुतोष सा ॥ २३४

evam tadantaram tanvi mitrayoretayormama | iti bhaaryaatha dhavalamukhenoktaa tutosha saa || 234

„Das, meine Liebe, ist der Unterschied zwischen meinen beiden Freunden.“

Als Dhavalamukha ihr das erklärt hatte, war sie ganz zufrieden.

इत्यन्यदुपचारेण मित्रमन्यत्तु सत्यतः । तुल्योऽपि स्निग्धतायोगे तैलं तैलं घृतं घृतम् ॥ २३५

ityanyadupacaarena mitramanyattu satyatah | tulyo’pi snigdhataayoge tailam tailam ghrtam ghrtam || 235

Ein Freund, der dich aufmerksam bewirtet, ist das eine. Ein echter Freund das andere.

Bei Anwendung gleichermaßen angenehm – Öl ist Öl und Ghee ist Butterschmalz.“

इत्याख्याय कथामेतां मन्त्री मुग्धकथाः क्रमात् । नरवाहनदत्ताय गोमुखोऽकथयत्पुनः ॥ २३६

ityaakhyaaya kathaametaam mantrii mugdhakathaah kramaat | naravaahanadattaaya gomukho’kathayatpunah || 236

Nachdem Gomukha diese Geschichte erzählt hatte,

gab er den nächsten Schwank zum Besten – Naravahanadatta zuliebe:

कश्चिन्मुग्धोऽध्वगस्तीर्त्वा कृच्छ्रात्तृष्णातुरोऽटवीम् । नदीं प्राप्यापि न पपौ वीक्षांचक्रे परं जलम् ॥ २३७

kashcinmugdho’dhvagastiirtvaa krcchraattrshnaaturo’taviim | nadiim praapyaapi na papau viikshaamcakre param jalam || 237

„Ein dummer, von Durst gequälter Wanderer hatte mit letzter Kraft den Dschungel durchquert

und endlich einen Fluß gefunden. Aber anstatt zu trinken starrte er nur aufs Wasser.

तृपितोऽपि पिबस्यम्भः किं नेत्युक्तोऽत्र केनचित् । इयत्कथं पिबामीति मन्दबुद्धिरुवाच तम् ॥ २३८

trpito’pi pibasyambhah kim netyukto’tra kenacit | iyatkatham pibaamiiti mandabuddhiruvaaca tam || 238

„Du bist doch durstig. Warum trinkst du das Wasser nicht?“ fragt ihn da jemand.

„Wie soll ich denn das alles austrinken?“ fragte der begriffsstutzig zurück.

किं दण्डयति राजा त्वां सर्वं पीतं न चेत्त्वया । इति तेनोपहसितोऽप्यम्बु स नापिबत् ॥ २३९

kim dandayati raajaa tvaam sarvam piitam na cettvayaa | iti tenopahasito’pyambu sa naapibat || 239

„Und wenn der König dich bestraft, weil du nicht alles trinkst?“ bemerkte der andere noch ironisch,

doch er trank das Wasser nicht.

एवं न शक्नुवन्तीह यद्यत्कर्तुमशेषतः । यथाशक्ति न तस्यांशमपि कुर्वन्त्यबुद्धयः ॥ २४०

evam na shaknuvantiiha yadyatkartumasheshatah | yathaashakti na tasyaamshamapi kurvantyabuddhayah || 240

Ihr seht also, daß die Geistlosen dieser Welt nicht mal einen Teil ihrer Pflicht

nach besten Kräften erfüllen, wenn sie nicht alles auf einmal bewältigen können.

जलभीतः श्रुतो देव श्रूयतां पुत्रघात्ययम् । बहुपुत्रो दरिद्रश्च मूर्खः कश्चिदभूत्पुमान् ॥ २४१

jalabhiitah shruto deva shruuyataam putraghaatyayam | bahuputro daridrashca muurkhah kashcidabhuutpumaan || 241

Du hast also von dem gehört, der Angst vorm Wasser hat, Gebieter. Vernimm nun die vom Mörder seines Sohnes: Es war einmal ein dummer und armer Mann. Der hatte viele Söhne.

स एकस्मिन्मृते पुत्रे द्वितीयमवधीत्स्वयम् । कथं बालोऽयमेकाकी पथि दूरे व्रजेदिति ॥ २४२

sa ekasminmrte putre dvitiiyamavadhiitsvayam | katham baalo’yamekaakii pathi duure vrajediti || 242

Als einmal einer seiner Söhne starb, erschlug er gleich den nächsten:

„Wie soll der Junge diesen weiten Weg alleine gehen?“

ततः स निन्द्यो हास्यश्च देशान्निर्वासितो जनैः । एवं पशुश्च मूर्खश्च निर्विवेकमती समौ ॥ २४३

tatah sa nindyo haasyashca deshaannirvaasito janaih | evam pashushca muurkhashca nirvivekamatii samau || 243

Da wurde er von den Leuten geschmäht und verlacht aus dem Land gejagt.

Die bar jeder Vernunft sind so dumm wie das Vieh.

श्रुतस्त्वया पुत्रघाती भ्रातृभौतमिमं शृणु । जनमध्ये कथाः कुर्वन्कोऽप्यासीत्क्वापि मुग्धधीः ॥ २४४

shrutastvayaa putraghaatii bhraatrbhautamimam shrnu | janamadhye kathaah kurvanko’pyaasiitkvaapi mugdhadhiih || 244

Den Sohnmörder hast du gehört, jetzt vernimm die vom Idioten und seinem Bruder:

Ein Tor schwadronierte in der Menge.

स भव्यं पुरुषं दूराद्दृष्ट्वा मूर्खोऽब्रवीदिदम् । एष मे भवति भ्राता रिक्थमस्य हराम्यतः ॥ २४५

sa bhavyam purusham duuraaddrshtvaa muurkho’braviididam | esha me bhavati bhraataa rikthamasya haraamyatah || 245

Da sah er von Weitem einen reichen Mann und rief: „Der da ist mein Bruder! Seinen Besitz werde ich erben!

अहं तु कश्चिन्नैतस्य तेन नैतदृणं मम । इत्युक्तवान्स मूढोऽत्र पाषाणानप्यहासयत् ॥ २४६

aham tu kashcinnaitasya tena naitadrnam mama | ityuktavaansa muudho’tra paashaanaanapyahaasayat || 246

Aber ich hab‘ nichts mit ihm zu tun. Darum komm‘ ich nicht für seine Schulden auf!“

Als er das sagte, mußten sogar die Steine lachen.

एवं मूढस्य मूढत्वं स्वार्थान्धस्यातिचित्रता । भ्रातृभौतः श्रुतो देव ब्रह्मचारिसुतं शृणु ॥ २४७

evam muudhasya muudhatvam svaarthaandhasyaaticitrataa | bhraatrbhautah shruto deva brahmacaarisutam shrnu || 247

Also ist der Toren Torheit und der Reichen Verblendung schon sehr seltsam. Den idiotischen Bruder hast du gehört, Gebieter. Vernimm nun die Geschichte vom Sohn eines Mannes, der ewige Keuschheit gelobt hatte:

कश्चित्पितृगुणाख्यानप्रवृत्तसखिमध्यगः । मुग्धः स्वपितुरुत्कर्षं वर्णयन्नेवमभ्यधात् ॥ २४८

kashcitpitrgunaakhyaanapravrttasakhimadhyagah | mugdhah svapiturutkarsham varnayannevamabhyadhaat || 248

Ein Schwachkopf pries einst inmitten von Freunden die Vorzüge seines Vaters.

Um die absolute väterliche Überlegenheit zu unterstreichen, prahlte er:

आबाल्याद्ब्रह्मचारी मे पिता नान्योऽस्ति तत्समः । तच्छ्रुत्वा त्वं कुतो जात इति तं सुहृदोऽब्रुवन् ॥ २४९

aabaalyaadbrahmacaarii me pitaa naanyo‘sti tatsamah | tacchrutvaa tvam kuto jaata iti tam suhrdo’bruvan || 249

„Von Kindheit an lebt mein Vater enthaltsam. Da ist keiner seinesgleichen!“

Als er das hörte, fragte ihn einer der Freunde: „Und wie bist du dann entstanden?“

मानसोऽहं सुतस्तस्येत्येवं पुनरपि ब्रुवन् । विशेषतो विहसितः स तैर्जडशिरोमणिः ॥ २५०

maanaso’ham sutastasyetyevam punarapi bruvan | visheshato vihasitah sa tairjadashiromanih || 250

„Ich bin seine Kopfgeburt!“ erwiderte er. Da wurde er von allen verlacht, dieser Obertrottel.

अत्यारूढं वदन्त्येवमसम्बद्धं जडाशयाः । ब्रह्मचारिसुतं श्रुत्वा श्रूयतां गणकोऽप्ययम् ॥ २५१

atyaaruudham vadantyevamasambaddham jadaashayaah | brahmacaarisutam shrutvaa shruuyataam ganako’pyayam || 251

Hohlköpfe versteigen sich eben manchmal in Widersprüche. Den vom Sohn des Enthaltsamkeit Übenden

hast du gehört. Vernimm nun die Geschichte vom Astrologen:

बभूव नाम गणकः कश्चिद्विज्ञानवर्जितः । स भार्यापुत्रसहितः स्वदेशावृत्त्यभावतः । २५२

babhuuva naama ganakah kashcidvijnaanavarjitah | sa bhaaryaaputrasahitah svadeshaavrttyabhaavatah | 252

Ein gewisser Astrologe, dem es an Fachwissen mangelte, fristete samt Frau und Sohn

eine karge Existenz im eigenen Land.

गत्वा देशान्तरं चैवं मिथ्याविज्ञानमात्मनः । कृतकप्रत्ययेनार्थपूजां प्राप्तमदर्शयत् ॥ २५३

gatvaa deshaantaram caivam mithyaavijnaanamaatmanah | krtakapratyayenaarthapuujaam praaptamadarshayat || 253

Und so zog er ins Ausland, wo er seine angeblichen Fähigkeiten zur Schau stellte,

mit dem Ziel, sich mit erschlichener Sympathie Ansehen zu verschaffen.

परिष्वज्य सुतं बालं स तं सर्वजनाग्रतः । रुरोद पृष्टश्च जनैरेवं पापो जगाद सः ॥ २५४

parishvajya sutam baalam sa tam sarvajanaagratah | ruroda prshtashca janairevam paapo jagaada sah || 254

Seinen kleinen Sohn umarmend weinte er vor aller Augen.

Von den Leuten gefragt, gab der Übeltäter diese Antwort:

भूतं भव्यं भविष्यच्च जानेऽहं तदयं शिशुः । विपत्सयते मे दिवसे सप्तमे तेन रोदिमि ॥ २५५

bhuutam bhavyam bhavishyacca jaane‘ham tadayam shishuh |vipatsayate me divase saptame tena rodimi || 255

“Ich kenne Vergangenheit, Gegenwart und Zukunft und weiß,

daß dieses mein Kind mir am siebten Tag genommen wird! Darum weine ich.“

इत्युक्त्वा तत्र विस्माप्य लोकं प्राप्तेऽह्नि सप्तमे । प्रत्यूष एव सुप्तं स व्यापादितवान्सुतम् ॥ २५६

ityuktvaa tatra vismaapya lokam praapte’hni saptame | pratyuusha eva suptam sa vyaapaaditavaansutam || 256

Indem er das sagte, versetzte er das Volk in Erstaunen.

Als dann der siebte Tag kam, erstickte er in aller Frühe den Jungen im Schlaf.

दृष्ट्वाथ तं मृतं बालं संजातप्रत्ययैर्जनैः । पूजितो धनमासाद्य स्वदेशं स्वैरमाययौ ॥ २५७

drshtvaatha tam mrtam baalam samjaatapratyayairjanaih | puujito dhanamaasaadya svadesham svairamaayayau || 257

Sobald die Leute den toten Jungen sahen, entdeckten sie ihre Sympathie und ehrten ihn.

Er scheffelte mehr Geld und kehrte bald als gemachter Mann in sein Land zurück.

इत्यर्थलोभान्मिथ्यैव विज्ञानख्यापनेच्छवः । मूर्खाः पुत्रमपि घ्नन्ति न रज्येत्तेषु बुद्धिमान् ॥ २५८

ityarthalobhaanmithyaiva vijnaanakhyaapanecchavah | muurkhaah putramapi ghnanti na rajyetteshu buddhimaan || 258

Aus Geldgier bringen Nichtskönner sogar ihren eigenen Sohn um, weil sie Anerkennung für Weisheit erheischen, die auch nur vorgetäuscht ist. Auf die sollte ein kluger Mensch nicht hereinfallen.

अयं च श्रूयतां मूर्खः क्रोधनः पुरुषः प्रभो । बहिः स्थितस्य कस्यापि पुंसः कुत्रापि शृण्वतः ॥ २५९

ayam ca shruuyataam muurkhah krodhanah purushah prabho | bahih sthitasya kasyaapi pumsah kutraapi shrnvatah || 259

Hört jetzt, Gebieter, von dem Dummen, der zu Wutausbrüchen neigte:

Einst stand draußen ein Mann, und der hörte von irgendwoher

अभ्यन्तरे गुणान्कश्चिच्छशंस स्वजनाग्रतः । तदा चैकोऽब्रवीत्तत्र सत्यं स गुणवान्सखे ॥ २६०

abhyantare gunaankashcicchashamsa svajanaagratah | tadaa caiko’braviittatra satyam sa gunavaansakhe || 260

jemanden in einem Haus vor seinen Freunden seine guten Eigenschaften preisen.

Bis einer von ihnen meinte: „Schon wahr, mein Freund, er hat gute Eigenschaften.

किं तु द्वौ तस्य दोषौ स्तः साहसी क्रोधनश्च यत् । इतिवादिनमेवैतं बहिर्वर्ती निशम्य सः ॥ २६१

kim tu dvau tasya doshau stah saahasii krodhanashca yat | itivaadinamevaitam bahirvartii nishamya sah || 261

Aber er hat zwei Schwächen: Jähzorn und Gewaltbereitschaft.“ Als der Außenstehende ihn das sagen hörte,

पुमान्प्रविश्य सहसा वाससावेष्टयद्गले । रे जाल्म साहसं किं मे क्रोधः कश्च मया कृतः ॥ २६२

pumaanpravishya sahasaa vaasasaaveshtayadgale | re jaalma saahasam kim me krodhah kashca mayaa krtah || 262

drang er ins Haus ein, drehte ihm den Schal am Hals zusammen und schrie:

„He du Wicht, wo bin ich denn gewaltbereit, und wann war ich jemals jähzornig!“

इत्युवाच च साक्षेपं पुमान्क्रोधाग्निना ज्वलन् । ततो हसन्तस्तत्रान्ये तमूचुः किं ब्रवीत्यदः ॥ २६३

ityuvaaca ca saakshepam pumaankrodhaagninaa jvalan | tato hasantastatraanye tamuucuh kim braviityadah || 263

Das sagte er so herabwürdigend und von Zornes Feuer entflammt,

daß die anderen dort ihm lachend zuriefen: „Was soll er da noch sagen!

प्रत्यक्षदर्शितक्रोधसाहसोऽपि भवानिति । एवं स्वदोषः प्रकटोऽप्यज्ञैर्देव न बुध्यते ॥ २६४

pratyakshadarshitakrodhasaahaso’pi bhavaaniti | evam svadoshah prakato’pyajnairdeva na budhyate || 264

Jähzorn und Gewalt hast du uns eben demonstriert!“

Also wissen Ahnungslose nicht um ihre Schwächen, o Prinz. Dabei liegen die offen zu Tage.

इदानीं श्रूयतां मुग्धः कन्यावर्धयिता नृपः । राजाभूत्कोऽपि कन्यैका सुरूपाजनि तस्य च ॥ २६५

idaaniim shruuyataam mugdhah kanyaavardhayitaa nrpah | raajaabhuutko’pi kanyaikaa suruupaajani tasya ca || 265

Hör jetzt, wie ein törichter König seiner Tochter Wachstum beschleunigen wollte:

Es war einmal ein König, dem ein wunderschönes Töchterlein geboren wurde.

स वर्धयितुकामस्तामतिस्नेहेन सत्वरम् । वैद्यानानीय नृपतिः प्रीतिपूर्वमभाषत ॥ २६६

sa vardhayitukaamastaamatisnehena satvaram | vaidyaanaaniiya nrpatih priitipuurvamabhaashata || 266

Er liebte sie so sehr, daß er sie schneller wachsen lassen wollte.

Also rief er seine Leibärzte und bat sie im Schmeichelton:

सदौषधप्रयोगं तं कंचित्कुरुत येन मे । सुतैषा वर्धते शीघ्रं सद्भर्त्रे च प्रदीयते ॥ २६७

sadaushadhaprayogam tam kamcitkuruta yena me | sutaishaa vardhate shiighram sadbhartre ca pradiiyate || 267

„Macht eine Anwendung mit der guten Medizin, die meine Tochter schneller wachsen läßt,

um sie möglichst bald an einen guten Mann zu verheiraten!“

तच्छ्रुत्वा तेऽब्रुवन्वैद्या उपजीवयितुं जडम् । अस्त्यौषधमितो दूरातत्तु देशादवाप्यते ॥ २६८

tacchrutvaa te’bruvanvaidyaa upajiivayitum jadam | astyaushadhamito duuraatattu deshaadavaapyate || 268

Als die Ärzte das hörten, sagten sie zu dem Trottel, den sie leicht ausnehmen konnten:

„Es gibt so ein Heilkraut. In einem Land fern von hier kann man’s finden.

आनयामश्च यावत्तत्तावदेव सुता तव । अदृश्या स्थापनीयैषा विधानं तत्र हीदृशम् ॥ २६९

aanayaamashca yaavattattaavadeva sutaa tava | adrshyaa sthaapaniiyaishaa vidhaanam tatra hiidrsham || 269

Doch während wir es herbeischaffen, muß deine Tochter unsichtbar verwahrt werden. Das ist die Regel hierbei.“

इत्युक्त्वा स्थापयामासुश्छन्नां ते तां नृपात्मजाम् । संवत्सरानत्र बहूनौषधप्राप्तिशंसिनः ॥ २७०

ityuktvaa sthaapayaamaasushchannaam te taam nrpaatmajaam | samvatsaraanatra bahuunaushadhapraaptishamsinah || 270

Nach dieser Ankündigung hielten sie die Prinzessin für Jahre im Verborgenen.

Dann versprachen sie, viele Kräuter sammeln zu wollen.

यौवनस्थां च तां प्राप्तामौषधेन प्रवर्धिताम् । ब्रुवाणा दर्शयामासुः सुतां तस्मै महीभृते ॥ २७१

yauvanasthaam ca taam praaptaamaushadhena pravardhitaam | bruvaanaa darshayaamaasuh sutaam tasmai mahiibhrte || 271

Als sie zu einer jungen Frau herangewachsen war, zeigten die Heiler sie dem König, behauptend,

sie hätte sich durch das Heilkraut so stark entwickelt.

सोऽपि तान्पूरयामास वैद्यांस्तुष्टो धनोच्चयैः । इति व्याजाज्जडधियो धूर्तैर्भुज्यन्त ईश्वराः ॥ २७२

so’pi taanpuurayaamaasa vaidyaamstushto dhanoccayaih | iti vyaajaajjadadhiyo dhuurtairbhujyanta iishvaraah || 272

Der aber war so glücklich, daß er die Ärzte mit massenhaft Geld überhäufte.

So leben Ganoven mit Betrügereien auf Kosten engstirniger Monarchen.

अयं चाकर्ण्यतामर्धपणोपार्जितपण्डितः । अभून्नगरवास्येकः पुमान्प्रज्ञाभिमानवान् ॥ २७३

ayam caakarnyataamardhapanopaarjitapanditah | abhuunnagaravaasyekah pumaanprajnaabhimaanavaan || 273

Vernehmt jetzt auch die Geschichte vom Gelehrten, der ein halbes Pfund zurückgewann:

In einer Stadt lebte einmal ein Mann, der sich einiges auf seine Schlauheit einbildete.

ग्रामवासी च तस्यैकः पुमान्संवत्सरावधि । भृतको वृत्त्यसंतोषादापृच्छ्य स्वगृहं ययौ ॥ २७४

graamavaasii ca tasyaikah pumaansamvatsaraavadhi | bhrtako vrttyasamtoshaadaaprcchya svagrham yayau || 274

Sein Dienstmann, ein Dorfbewohner, der gerade ein Jahr für ihn gearbeitet hatte,

nahm, mit Lohn und Behandlung unzufrieden, seinen Abschied und wanderte in sein Dorf zurück.

गते तस्मिंश्च पप्रच्छ भार्यां तन्वि गतः स ना । त्वत्तः किंचिद्गृहीत्वेति साप्यर्धपणमभ्यधात् ॥ २७५

gate tasmimshca papraccha bhaaryaam tanvi gatah sa naa | tvattah kimcidgrhiitveti saapyardhapanamabhyadhaat || 275

Als er weg war, fragte er seine Frau: „Liebes, du hast ihm doch nichts mehr gezahlt, als er ging?“

Da sagte sie: „Ein halbes Pfund.“

ततो दशपणान्कृत्वा पथेयं स नदीतटे । गत्वा स्वभृतकात्तस्मात्तमर्धपणमानयत् ॥ २७६

tato dashapanaankrtvaa patheyam sa nadiitate | gatvaa svabhrtakaattasmaattamardhapanamaanayat || 276

Da verwendete er zehn Pfund für den Weg, bis er seinen Diener am Flußufer stellte

und ihm sein halbes Pfund wieder abnahm.

तच्चार्थकौशलं शंसन्स ययौ लोकहास्यताम् । एवं बहु क्षपयति स्वल्पस्यार्थे धनान्धधीः ॥ २७७

taccaarthakaushalam shamsansa yayau lokahaasyataam | evam bahu kshapayati svalpasyaarthe dhanaandhadhiih || 277

Daraufhin rühmte er sich, etwas von Geld zu verstehen, wurde jedoch von den Leuten verlacht.

So verschwendet ein vom Geld geblendeter Kleingeist viel um wenig zu gewinnen.

अथेदानीमभिज्ञानकर्ता च श्रूयतां प्रभो । कस्यचिद्यानपात्रेण मूर्खस्य व्रजतोऽम्बुधौ ॥ २७८

athedaaniimabhijnaanakartaa ca shruuyataam prabho | kasyacidyaanapaatrena muurkhasya vrajato’mbudhau || 278

Hört jetzt, o Herr, die Geschichte vom Trottel, der sich Notizen machte,

als er mit dem Schiff auf dem Meer unterwegs war:

राजतं भाजनं हस्तादपतत्तज्जलान्तरे । स तत्र मूर्खोऽभिज्ञानमावर्तादिकमग्रहीत् ॥ २७९

raajatam bhaajanam hastaadapatattajjalaantare | sa tatra muurkho’bhijnaanamaavartaadikamagrahiit || 279

Ihm war eine Silberschüssel aus der Hand gerutscht und ins Wasser gefallen.

Der Tölpel merkte sich die Stelle anhand der Strudel und Wellen, die er sah.

आगच्छन्नुद्धरिष्यामि तदितोऽब्धिजलादिति । पारं प्राप्याम्बुधेस्तीर्णो दृष्ट्वावर्तादि वारिणि ॥ २८०

aagacchannuddharishyaami tadito’bdhijalaaditi | paaram praapyaambudhestiirno drshtvaavartaadi vaarini || 280

„Die hol‘ ich wieder rauf, wenn ich zurückkomme“, sagte er sich, als er weitersegelte. Nachdem er

die andere Küste erreicht und die See erneut gekreuzt hatte, sah er die Strudel und Wellen im Wasser.

ममज्ज भाजनं प्राप्तुमभिज्ञानधिया मुहुः । पृष्टश्चोक्ताशयः सोऽन्यैरुपहास्यत धिक्कृतः ॥ २८१

mamajja bhaajanam praaptumabhijnaanadhiyaa muhuh | prshtashcoktaashayah so’nyairupahaasyata dhikkrtah || 281

Ihm schien, er hätte die Stelle wiedererkannt, und so tauchte er mal für mal, die Schale zu finden.

Gefragt, nannte er seine Absicht. Da lachten ihn die anderen aus und verdammten ihn.

एवं च शृणुतेदानीं प्रतिमांसप्रदम् । मुग्धः कोऽपि नृपोऽपश्यत्प्रासादाद्द्वावथो नरौ ॥ २८२

evam ca shrnutedaaniim pratimaamsapradam |mugdhah ko’pi nrpo’pashyatpraasaadaaddvaavatho narau || 282

Hört jetzt noch so eine vom ersetzten Fleische an:

Ein Trottel von König beobachtete einst von seinem Palast aus zwei Männer.        Zeile 283 leer

तयोरेकेन च हृतं मांसं दृष्ट्वा महानसे । पञ्च मांसपलान्यङ्गात्तस्य हर्तुर्व्यकर्तयत् ॥ २८४

tayorekena ca hrtam maamsam drshtvaa mahaanase | panca maamsapalaanyangaattasya harturvyakartayat || 284

Er sah, daß einer von ihnen Fleisch aus der Küche gestohlen hatte.

Da ließ er fünf Pfund Fleisch aus dem Körper des Diebes herausschneiden.

उत्कृत्तमांसं क्रन्दन्तं दृष्ट्वा तं पतितं भुवि । जातानुकम्पो राजासौ प्रतीहारं समादिशत् ॥ २८५

utkrttamaamsam krandantam drshtvaa tam patitam bhuvi | jaataanukampo raajaasau pratiihaaram samaadishat || 285

Nachdem ihm das Fleisch herausgeschnitten war und der König sah, wie er sich schreiend auf dem Boden wälzte, überkam ihn Mitgefühl, sodaß er seinem Torwärter befahl:

छिन्ने पञ्चपली मांसे नास्य शाम्यति सा व्यथा । तदतोऽप्यधिकं मांसममुष्मै दीयतामिति ॥ २८६

chinne pancapalii maamse naasya shaamyati saa vyathaa | tadato’pyadhikam maamsamushmai diiyataamiti || 286

„Mit fünf Pfund herausgeschnittenen Fleisches ist sein Schmerz nicht zu stillen.

Setz ihm darum mehr Fleisch wieder ein!“

किं जीवति शिरश्छिन्नो दत्तैरुत शिरःशतैः । दास्यामि देवेत्युक्त्वा स क्षत्ता गत्वाहसद्बहिः ॥ २८७

kim jiivati shirashchinno dattairuta shirahshataih | daasyaami devetyuktvaa sa kshattaa gatvaahasadbahih || 287

„Wenn einem der Kopf abgeschlagen wird, und du ihm hundert Köpfe zurückgibst – lebt er dann etwa weiter?

Ich will ihm was geben“, entgegnete der Schlächter, als er lachend vor die Tür ging.

तं समाश्वस्य वैद्येभ्यः कृत्तमांसं समर्पयत् । एवं मूढप्रभुर्वेत्ति निग्रहं नाप्यनुग्रहम् ॥ २८८

tam samaashvasya vaidyebhyah krttamaamsam samarpayat | evam muudhaprabhurvetti nigraham naapyanugraham || 288

Dann tröstete er den, dem er das Fleisch herausgeschnitten hatte, und übergab ihn den Ärzten.

Also weiß ein dummer Herr, wie er straft, nicht aber, wie er wiedergutmacht.

इयं चाकर्ण्यतां मन्दा स्त्री पुत्रान्तरकाङ्क्षिनी । एकपुत्रां स्त्रियं कांचिदन्यपुत्राभिकाङ्क्षया ॥ २८९

iyam caakarnyataam mandaa strii putraantarakaankshinii | ekaputraam striyam kaamcidanyaputraabhikaankshayaa || 289

Lauscht dieser Geschichte, wie eine dumme Frau einen anderen Sohn wollte:

Eine Frau, die schon einen Sohn hatte, wünschte sich einen anderen Sohn.

पृच्छन्तीमब्रवीत्काचित्पाखण्डा क्षुद्रतापसी । योऽयं पुत्रोऽस्ति ते बालस्तं हत्वा देवताबलिः ॥ २९०

prcchantiimabraviitkaacitpaakhandaa kshudrataapasii | yo’yam putro’sti te baalastam hatvaa devataabalih || 290

Also wandte sie sich um Rat an eine Nonne aus einer abtrünnigen Sekte. Die empfahl:

„Töte den Jungen, den du schon hast, und bring ihn der Gottheit zum Opfer dar!

क्रियते चेत्ततोऽन्यस्ते निश्चितं जायते सुतः । एवं तयोक्ता यावत्सा तत्तथाकर्तुमिच्छति ॥ २९१

kriyate cettato’nyaste nishcitam jaayate sutah | evam tayoktaa yaavatsaa tattathaakartumicchati || 291

Wenn du das machst, wird dir bestimmt noch ein Sohn geboren!“

Das riet die ihr, und sie will es schon in die Tat umsetzen,

तावद्बुद्ध्वा हितान्या स्त्री वृद्धा तामवदद्रहः । हंसि पापे सुतं जातमजातं प्राप्तुमिच्छसि ॥ २९२

taavadbuddhvaa hitaanyaa strii vrddhaa taamavadadrahah | hamsi paape sutam jaatamajaatam praaptumicchasi || 292

als eine wohlmeinende Alte davon erfuhr, und die sagte ihr unter vier Augen:

„Sünderin! Den geborenen Sohn bringst du um, weil du einen Ungeborenen haben willst.

यदि सोऽपि न जातस्ते ततस्त्वं किं करिष्यसि । इत्यवार्यत सा पापादार्यया वृद्धया तया ॥ २९३

yadi so’pi na jaataste tatastvam kim karishyasi | ityavaaryata saa paapaadaaryayaa vrddhayaa tayaa || 293

Wenn er dir aber nicht geboren wird – was machst du dann?“

So verhinderte die Alte, daß die Frau ein schweres Verbrechen beging.

एवं पतन्त्यकार्येषु शाकिनीसंगताः स्त्रियः । वृद्धोपदेशेन तु ता रक्ष्यन्ते कृतयन्त्रणाः ॥ २९४

evam patantyakaaryeshu shaakiniisamgataah striyah | vrddhopadeshena tu taa rakshyante krtayantranaah || 294

So stürzen Frauen, die sich mit Hexen einlassen, ab in strafbare Handlungen.

Ein Hinweis der Alten aber legt ihnen Fesseln an, und sie werden gerettet.

अयमामलकानेता देवेदानीं निशम्यताम् । कस्याप्यभूद्गृहस्थस्य भृत्यः कश्चन मुग्धधीः ॥ २९५

ayamaamalakaanetaa devedaaniim nishamyataam | kasyaapyabhuudgrhasthasya bhrtyah kashcana mugdhadhiih || 295

Höre jetzt, Gebieter, wie einer Amlafrüchte herbeibringt: Einst hatte ein Hausherr einen dummen Diener.

समादिशद्गृहस्थस्तं भृत्यमामलकप्रियः । गच्छारामात्सुमधुराण्यानयामलकानि मे ॥ २९६

samaadishadgrhasthastam bhrtyamaamalakapriyah | gacchaaraamaatsumadhuraanyaanayaamalakaani me || 296

Da der Hausherr gerne Amlas aß, befahl er seinem Diener: „Geh und hol‘ die süßesten Amlas aus dem Garten!“

एकैकं दशनच्छेदेनास्वाद्यानीतवाञ्जडः । आस्वाद्य मधुराण्येतान्यानीतानीक्षतां प्रभुः ॥ २९७

ekaikam dashanacchedenaasvaadyaaniitavaanjadah | aasvaadya madhuraanyetaanyaaniitaaniikshataam prabhuh || 297

Der biß in jede Einzelne hinein und kostete sie. Dann brachte der Blödmann sie herbei:

„Sieh nur, Herr, ich bring‘ dir die Süßen. Die hab‘ ich extra vorgekostet!“

सोऽब्रवीत्सोऽपि तान्यर्धोच्छिष्टान्यालोक्य कुत्सया । जहौ गृहपतिस्तेन भृत्येनाबुद्धिना समम् ॥ २९८

so’braviitso’pi taanyardhocchishtaanyaalokya kutsayaa | jahau grhapatistena bhrtyenaabuddhinaa samam || 298

So prahlte er. Der Hausherr aber ließ, angewidert auf die halb angenagten Amlas schielend,

diese entsorgen und den närrischen Diener gleich mit.

निष्प्रज्ञो नाशयत्येवं प्रभोरर्थमथात्मनः । अन्तरा चात्र शृणुत भ्रातृद्वयकथामिमाम् ॥ २९९

nishprajno naashayatyevam prabhorarthamathaatmanah | antaraa caatra shrnuta bhraatrdvayakathaamimaam || 299

So kann ein Narr die Sache seines Herrn verderben, wie auch seine eigene.

Hör dir noch eine andere Geschichte an: die von den zwei Brüdern:

ब्राह्मणौ भ्रातरावास्तां पुरे पाटलिपुत्रके । जज्ञसोम इति ज्येष्ठः कीर्तिसोमोऽस्य चानुजः ॥ ३००

braahmanau bhraataraavaastaam pure paataliputrake | jajnasoma iti jyeshthah kiirtisomo’sya caanujah || 300

Zwei Brahmanen lebten in Pataliputra, Brüder. Der ältere hieß Yajnasoma Opfermond,

der jüngere Bruder Kiirtisoma Ruhmesmond.

पित्र्यं चाभूद्धनं तयोर्ब्राह्मणपुत्रयोः । कीर्तिसोमो निजं भागं व्यवहारादवर्धयत् ॥ ३०१

pitryam caabhuuddhanam tayorbraahmanaputrayoh | kiirtisomo nijam bhaagam vyavahaaraadavardhayat || 301

Die beiden Brahmanensprößlinge hatten Geld von ihrem Vater.

Kiirtisoma mehrte seinen Anteil durch geschäftiges Handeln.

यज्ञसोमस्तु भुञ्जानो ददच्चाप्यनयत्क्षयम् । ततः स निर्धनीभूतो निजां भार्यामभाषत ॥ ३०२

yajnasomastu bhunjaano dadaccaapyanayatkshayam | | tatah sa nirdhaniibhuuto nijaam bhaaryaamabhaashata || 302

Yajnasoma dagegen vernichtete seinen Anteil prassend und schenkend.

Als er kein Geld mehr hatte, sprach er zu seiner Gattin:

प्रिये धनाढ्यो भूत्वाहमिदानीं निर्धनः कथम् । वसामि मध्ये बन्धूनां तद्विदेशं श्रयावहे ॥ ३०३

priye dhanaadhyo bhuutvaahamidaaniim nirdhanah katham | vasaami madhye bandhuunaam tadvidesham shrayaavahe || 303

„Wie soll ich, meine Liebe, der einst reich war und jetzt arm ist, weiter unter Verwandten leben?

Laß uns lieber ins Ausland ziehen!“

पाथेयेन विना कुत्र यावः इत्युदिते तया । निर्बन्धं स यदा चक्रे तदा भार्या तमाह सा ॥ ३०४

paatheyena vinaa kutra yaavah ityudite tayaa | nirbandham sa yadaa cakre tadaa bhaaryaa tamaaha saa || 304

„Wohin ziehen wir denn ohne Reisegeld?“ erwiderte diese.

Als er sich stur anstellte, sagte seine Frau zu ihm:

अवश्यं यदि गन्तव्यं तद्गत्वा कीर्तिसोमतः । मृगयस्व धनं किंचित्पाथेयमनुजादिति ॥ ३०५

avashyam yadi gantavyam tadgatvaa kiirtisomatah | mrgayasva dhanam kimcitpaatheyamanujaaditi || 305

„Wenn du so scharf darauf bist zu gehen, dann geh doch zu Kirtisoma

und bitte deinen kleinen Bruder um etwas Geld für die Ausreise!“

ततो गत्वानुजं यावत्पाथेयं तं स मार्गति । तावत्तदनुजः सोऽत्र जगदे भार्यया स्वया ॥ ३०६

tato gatvaanujam yaavatpaatheyam tam sa maargati | taavattadanujah so’tra jagade bhaaryayaa svayaa || 306

Also ging er zu seinem jüngeren Bruder und bettelte ihn um Geld für die Reise an.

Den wiederum wies seine Frau zurecht:

क्षपितस्वधनायास्मै वयं दद्मः कुतः कियत् । य एव हि दरिद्रः स्यात्स एवास्मान्भजिष्यति ॥ ३०७

kshapitasvadhanaayaasmai vayam dadmah kutah kiyat | ya eva hi daridrah syaatsa evaasmaanbhajishyati || 307

„Warum sollen wir einem geben, der sein Geld verprasst hat!

Dann kommt bald jeder, der verarmt, zu uns, um zu schmarotzen!“

श्रुत्वैतत्कीर्तिसोमोऽसौ भ्रातृस्नेहान्वितोऽपि सन् । नैच्छद्दातुं किमप्यस्मै कष्टा कुस्त्रीषु वश्यता ॥ ३०८

shrutvaitatkiirtisomo’sau bhraatrsnehaanvito’pi san | naicchaddaatum kimapyasmai kashtaa kustriishu vashyataa || 308

Als Kirtisoma, Bruderliebe verspürend, das hörte, wollte er ihm überhaubt nichts mehr geben.

Schwierigen Frauen zu gehorchen ist schon hart.

यज्ञसोमस्ततस्तूष्णीं गत्वा पत्न्यै निवेद्य तत् । तया सह प्रस्थितवान्दैवैकशरणस्ततः ॥ ३०९

yajnasomastatastuushniim gatvaa patnyai nivedya tat | tayaa saha prasthitavaandaivaikasharanastatah || 309

Ohne noch etwas zu sagen ging Yajnasoma und erzählte seiner Frau davon.

Mit ihr brach er dann auf, und Gottvertrauen war seine letzte Zuflucht.

गच्छन्प्राप्तोऽटवीं दैवान्निगीर्णोऽजगरेण सः । तद्भार्या च तदालोक्य चक्रन्द पतिता भुवि ॥ ३१०

gacchanpraapto’taviim daivaannigiirno’jagarena sah | tadbhaaryaa ca tadaalokya cakranda patitaa bhuvi || 310

Als sie auf ihrer Wanderung den Dschungel erreichten, wurde er zufällig von einer gewöhnlich Ziegen schluckenden Boa constrictor verschlungen. Seine Frau sah das mit an und warf sich schreiend zu Boden.

किमाक्रन्दसि भद्रे त्वमिति मानुषभाषया । सा तेनाजगरेणोक्ता ब्राह्मणी निजगाद तम् ॥ ३११

kimaakrandasi bhadre tvamiti maanushabhaashayaa | saa tenaajagarenoktaa braahmanii nijagaada tam || 311

„Was wehklagst du denn so, meine Liebe?“ fragte der Ziegenschlinger in menschlicher Sprache.

Die Brahmanin antwortete ihm:

न क्रन्दामि कथं यस्मान्महासत्त्व मम त्वया । दुःखिताया विदेशेऽद्य हा भिक्षाभाजनं हृतम् ॥ ३१२

na krandaami katham yasmaanmahaasattva mama tvayaa | duhkhitaayaa videshe’dya haa bhikshaabhaajanam hrtam || 312

„Wie sollte ich auch nicht klagen, da du Großes Geschöpf mir heute meinen Mann, mein Almosengefäß,

nahmst, sodaß ich in der Fremde mich quälen muß!“

तच्छ्रुत्वाजगरो वक्त्रादुद्गीर्यास्यै ददौ महत् । स्वर्णपात्रं गृहाणेदं भिक्षाभाण्डमिति ब्रुवन् ॥ ३१३

tacchrutvaajagaro vaktraadudgiiryaasyai dadau mahat | svarnapaatram grhaanedam bhikshaabhaandamiti bruvan || 313

Als die Riesenschlange das hörte, würgte sie durch ihr Maul eine große goldene Schale hervor,

gab sie ihr und sagte: „Nimm doch diesen Bettelnapf!“

को महाभग भिक्षां मे दास्यत्यस्मिन्स्त्रिया इति । उक्तस्तया सद्ब्राह्मण्या जगादाजगरश्च सः ॥ ३१४

ko mahaabhaga bhikshaam me daasyatyasminstriyaa iti | uktastayaa sadbraahmanyaa jagaadaajagarashca sah || 314

„Wer ist das edle Wesen, das mir, einer einfachen Frau, eine solche Bettelschale schenkt?“

Auf diese Frage der braven Brahmanin erwiderte die Riesenschlange:

न दास्यत्यर्थितो योऽत्र भिक्षां ते तस्य तत्क्षणम् । शतधा यास्यति शिरः सत्यमेतद्वचो मम ॥ ३१५

na daasyatyarthito yo’tra bhikshaam te tasya tatkshanam | shatadhaa yaasyati shirah satyametadvaco mama || 315

„Wer gebeten wird und nicht in deine Schale spendet – dessen Kopf soll im selben Moment

in hundert Stücke zerspringen! Was ich sage ist wahr!“

तच्छ्रुत्वा ब्राह्मणी सा तमुवाचाजगरं सती । यदेवं तत्त्वमेवात्र भर्तृभिक्षां प्रयच्छ मे ॥ ३१६

tacchrutvaa braahmanii saa tamuvaacaajagaram satii | yadevam tattvamevaatra bhartrbhikshaam prayaccha me || 316

Als die treue Brahmanin das hörte, sprach sie zu dem Ziegenschlucker:

„Wenn das wahr ist, dann schenk mir jetzt meinen Ehemann, meine Bettelgabe!“

इत्युक्तमात्रे ब्राह्मण्या सत्या सोऽजगरो मुखात् । उज्जगाराक्षतं यज्ञसोमं जीवन्तमेव तम् ॥ ३१७

ityuktamaatre braahmanyaa satyaa so’jagaro mukhaat | ujjagaaraakshatam yajnasomam jiivantameva tam || 317

Kaum hatte die tapfere Brahmanin das gesagt,

da würgte die Boa einen unversehrten, lebendigen Yajnasoma hervor.

तमुद्गीर्यैव सपदि दिव्यः सोऽजगरः पुमान् । परितुष्टश्च तौ हृष्टौ दम्पती निजगाद सः ॥ ३१८

tamudgiiryaiva sapadi divyah so‘jagarah pumaan | paritushtashca tau hrshtau dampatii nijagaada sah || 318

Nachdem sie ihn hervorgewürgt hatte, wurde sie ein Mann von himmlischer Erscheinung.

Hoch erfreut sprach dieser zu den glücklichen Eheleuten:

अहं काञ्चनवेगाख्यो विद्याधरमहीपतिः । सोऽहं गौतमशापेन प्राप्तोऽस्म्याजगरीं गतिम् ॥ ३१९

aham kaancanavegaakhyo vidyaadharamahiipatih | so’aham gautamashaapena praapto’smyaajagariim gatim || 319

„Ich bin ein Herrscher über die Vidyaadharas und heiße Kancanavega.

Von Gautama verwünscht mußte ich den Weg der Schlange gehen.

साध्वीसंवादपर्यन्तः स च शापो ममाभवत् । इत्युक्त्वा हेमपात्रं स रत्नैरापूर्य तत्क्षणात् ॥ ३२०

saadhviisamvaadaparyantah sa ca shaapo mamaabhavat | ityuktvaa hemapaatram sa ratnairaapuurya tatkshanaat || 320

Bis ich mit der treuen Frau hier sprach, lastete dieser Fluch auf mir.“

Als er das gesagt hatte, füllte er den goldenen Topf mit Edelsteinen.

विद्याधरेश्वरो हृष्टः खमुत्पत्य जगाम सः । तौ चाययतुरादाय रत्नौघं दम्पती गृहम् ॥ ३२१

vidyaadhareshvaro hrshtah khamutpatya jagaama sah | tau caayayaturaadaaya ratnaugham dampatii grham || 321

Der Herrscher über die Vidyadharas war zufrieden, stieg in den Himmel auf und flog davon.

Die Eheleute nahmen ihren Juwelenschatz und ritten nach Hause.

तत्रास्त यज्ञसोमोऽसावक्षयाप्तधनः सुखम् । सत्त्वानुरूपं सर्वस्य धाता सर्वं प्रयच्छति ॥ ३२२

tatraasta yajnasomo’saavakshayaaptadhanah sukham | sattvaanuruupam sarvasya dhaataa sarvam prayacchati || 322

Dort angelangt fand Yajnasoma, dessen Geld nie wieder zu Ende ging, sein Glück.

Der Schöpfer gibt eben jedem alles nach seinem Verdienst.

श्रूयतां नापितस्यार्थी मुग्धोऽत्र च पुमानयम् । कर्णाटः कोऽपि भूपं स्वं रणे शौर्यादतोषयत् ॥ ३२३

shruuyataam naapitasyaarthii mugdho’tra ca pumaanayam | karnaatah ko’pi bhuupam svam rane shauryaadatoshayat || 323

Hört jetzt, wie’s einen Trottel nach dem Barbier verlangt: Ein Kerl in Karnata gefiel seinem König,

weil er in der Schlacht Heldenmut bewies.

स प्रसन्नो नृपस्तस्मायभीष्टं दत्तवान्वरम् । तस्यैव नापितं वव्रे नपुंसकनिभो भटः ॥ ३२४

sa prasanno nrpastasmaayabhiishtam dattavaanvaram | tasyaiva naapitam vavre napumsakanibho bhatah || 324

So zufrieden war der König, daß er ihm seinen sehnlichsten Wunsch zu erfüllen versprach.

Der Söldner aber wählte den Barbier, ganz wie ein Verschnittener.

सर्वश्चित्तप्रमाणेन सदसद्वाभिवाञ्छति । न किंचिन्मार्गणं चेममुन्मुग्धं शृणुताधुना ॥ ३२५

sarvashcittapramaanena sadasadvaabhivaanchati | na kimcinmaarganam cemamunmugdham shrnutaadhunaa || 325

Jeder sucht sich das aus, was seiner geistigen Verfassung entspricht, sei es gut für ihn, oder schlecht.

Hört nun, wie ein armseliger Trottel überhaupt nichts verlangt:

कश्चित्पथि व्रजन्मूर्खः शकटस्थेन केनचित् । ऊचे समं कुरुष्वैतच्छकटं मे मनागिति ॥ ३२६

kashcitpathi vrajanmuurkhah shakatasthena kenacit | uuce samam kurushvaitacchakatam me manaagiti || 326

Ein Trottel lief die Straße entlang. Da rief ein Fuhrmann ihm zu:

„Mach mir das Fuhrwerk ein bißchen gerader!“

समं करोमि चेत्तन्मे किं ददासीति वादिनम् । न किंचित्ते ददामीति शकटी निजगाद तम् ॥ ३२७

samam karomi cettanme kim dadaasiiti vaadinam | na kimcitte dadaamiiti shakatii nijagaada tam || 327

„Und wenn ich’s dir gerade mache – wieviel gibst du mir dafür?“ fragte der.

„Garnichts geb ich dir!“ erwiderte der Fuhrmann.

ततः स मूर्खः शकटं समं कृत्वैव तस्य तत् । तन्मे न किंचिद्देहीति तं ययाचे स चाहसत् ॥ ३२८

tatah sa muurkhah shakatam samam krtvaiva tasya tat | tanme na kimciddehiiti tam yayaace sa caahasat || 328

Der Narr ruckelte sein Fuhrwerk wieder zurecht und verlangte von dem Fuhrmann:

„Dann gib mir doch dein Garnichts!“ Der aber lachte nur.

इति देव सदैव हास्यभावं परिभावं च जनस्य निन्द्यतां च ।

विपदास्पदतां च यान्ति मूढा इह सन्तस्तु भवन्ति पूजनीयाः ॥ ३२९

iti deva sadaivahaasyabhaavam paribhaavam ca janasya nindyataam ca |

vipadaaspadataam ca yaanti muudhaa iha santastu bhavanti puujaniiyaah || 329

Also, Prinz, die Dummen dieser Welt werden von den Leuten immer verlacht, verachtet und geschmäht.

So stürzen sie ins Loch des Unheils. Die Vernünftigen aber werden respektiert.“

एवं स गोमुखमुखोक्तकथाविनोदमेतन्निशम्य रजनौ सचिवैः समेतः ।

विश्रान्तिहेतुमखिलस्य जगन्त्रयस्य निद्रामियाय नरवाहनदत्तदेवः ॥ ३३०

evam sa gomukhamukhoktakathaavinodametannishamya rajanau sacivaih sametah |

vishraantihetumakhilasya jagantrayasya nidraamiyaaya naravaahanadattadevah || 330

Als Prinz Naravahanadatta dieser erbaulichen Geschichte aus Gomukhas Mund gelauscht hatte,

fanden er und die Gefährten den alle drei Welten erquickenden Schlaf.

इति महाकविश्रीसोमदेवभट्टविरचिते कथासरित्सागरे शक्तियशोलम्बके पञ्चमस्तरङ्गः ।

iti mahaakavishriisomadevabhattaviracite kathaasaritsaagare shaktiyasholambake pancamastarangah |

So klingt im Buch Shaktiyasha aus dem Weltmeer, gespeist aus Strömen von Erzählungen, die der Dichterfürst Somadeva Bhatta aufgeschrieben hat, die fünfte Welle.