Shakuntala

शुश्रूषस्य गुरून् कुरु प्रियसखीवृत्तिं सपत्नीजने
भर्तुर्विप्रकृतापि रोषणतया मा स्म प्रतीपङ्गमः ।
भूयिष्ठं भव दक्षिणा परिजने भाग्येष्वनुत्सेकिनी
यांत्येवं गृहिणीपदं युवतयो वामाः कुलस्याधयः ॥

shushruushasya guruun kuru priyasakhiivrttim sapatniijane
bharturviprakrtaapi roshanatayaa maa sma pratiipangamah |
bhuuyishtham bhava dakshinaa parijane bhaagyeshvanutsekinii
yaantyevam grhiniipadam yuvatayo vaamaah kulasyaadhayah ||

Hör auf die Lehrer und geh als liebe Freundin mit seinen Kebsweibern um.
Reg dich nicht auf über des Gatten Mißgeschick und sei nicht widerspenstig.
Sei überlegen und schlicht vor den Zofen und nicht übermütig im Glück.
So treten junge Frauen in die Fußstapfen der Hausdame. Die es nicht so machen, sind der Familie Unglück.

Karnabhara

शिक्षाक्षयं गच्छति कालपर्यायात्
सुबद्धमूला निपतन्ति पादपाः ।
जलं जलस्थानगतं च शुष्यति
हुतं च दत्तं च तथैव शिष्यति ॥

shikshaakshayam gacchati kaalaparyaayaat
subaddhamuulaa nipatanti paadapaah |
jalam jalasthaanagatam ca shushyati
hutam ca dattam ca tathaiva shishyati ||

Gelerntes gerät im Lauf der Zeit in Vergessenheit, fest verwurzelte Bäume stürzen um.
In Zisternen gesammeltes Wasser verdunstet, allein Opfer und Geschenk hinterlassen Spuren.

Upadeshashataka

शरतल्पमधिशयनाद् भीष्मादाकर्ण्य धर्मजो धर्मान् ।
दुःखं जहौ दुरन्तं प्रष्टव्याः सत्पथं वृद्धाः ॥

sharatalpamadhishayanaad bhiishmaadaakarnya dharmajo dharmaan |
duhkham jahau durantam prashtavyaah satpatham vrddhaah ||

Der Herr über das Recht noch hält sich ans Recht, als er dem auf seinem Sterbebett aus Pfeilen ruhenden Bhishma sein Ohr leiht. Die Ältesten müssen nach dem wahren Weg gefragt werden, wollte man über dieses endlose Elend hinwegkommen.

Garuda Purana

श्रद्धया धार्यते धर्मो बहुभिर्नार्थराशिभिः ।
निष्किंचना हि मुनयः श्रद्धावन्तो दिवंगताः ॥

shraddhayaa dhaaryate dharmo bahubhirnaartharaashibhih |
nishkincanaa hi munayah shraddhaavanto divangataah ||

Die Weltordnung beruht auf Vertrauen und nicht auf Geld in Haufen.
Nicht das geringste haben mehr die Schweiger, wenn sie vertrauensvoll himmelwärts ziehen.

Manusmrti

शतेषु जायते शूरः सहस्रेषु च पण्डितः ।
वक्ता दशसहस्रेषु दाता भवति वा न वा ॥

shateshu jaayate shuurah sahasreshu ca panditah |
vaktaa dashasahasreshu daataa bhavati vaa na vaa ||

Unter Hundert obsiegt ein einziger Held, unter Tausend ein Gelehrter.
Ein Redner unter Zehntausend: Ja gibt es denn überhaupt noch einen Schenker?

Manusmrti

वेदाभ्यासस्तपो ज्ञानं शौचमिन्द्रियनिग्रहः |
धर्मक्रियात्मचिन्ता च सात्त्विकं गुणलक्षणं ॥

vedaabhyaasastapo jnaanam shaucamindriyanigrahah |
dharmakriyaatmacintaa ca saattvikam gunalakshanam ||

Fleiß beim Studium der Veden, Erkenntnis, Reinheit durch gezügelten Instinkt,
sittliches Handeln und Selbstvergewisserung sind Qualitätsmerkmale des idealen Menschen.

Pancatantra Kakolukiya

वृक्षांश्छित्वा पशून्हत्वा कृत्वा रुधिरकर्दमं ।
यद्येवं गम्यते स्वर्गे नरकः केन गम्यते ॥

vrkshaanshchitvaa pashuunhatvaa krtvaa rudhirakardamam |
yadyevam gamyate svarge narakah kena gamyate ||

Sie haben Bäume abgehackt, Vieh geschlachtet, Blutbäder angerichtet:
Wenn die in den Himmel kommen, wer fährt dann noch zur Hölle?

Bharatamanjari

विनयो रत्नमुकुटं सच्छास्त्रं मणिकुण्डले ।
त्यागश्च कङ्कणं येषां कि तेषां जडमण्डनैः ॥

vinayo ratnamukutam sacchaastram manikundale |
tyaagashca kankanam yeshaam kim teshaam jadamandanaih ||

Ihre als Juwelenkrone aufgesetzte Bescheidenheit, ihre Belesenheit ein Funkelstein am Ohrring, ihre Entsagung ein klotziger Armreif, was ist das anderes als kalter Zierat?

Bharatamanjari

विदेशेषु धनं विद्या व्यसनेषु धनं मतिः ।
परलोके धनं धर्मः शीलं तु निखिलं धनम् ॥

videsheshu dhanam vidyaa vyasaneshu dhanam matih |
paraloke dhanam dharmah shiilam tu nikhilam dhanam ||

In fernen Ländern ist Bildung bares Geld, in Katastrophen macht sich Vernunft bezahlt.
Im Jenseits zählen die erfüllten Pflichten, Haltung aber ist bare Münze überall.

Subhashitasudhanidhi

विद्या प्रवसतो मित्रं भार्या मित्रं गृहे सतः ।
आतुरस्य भिषक् मित्रं दानं मित्रं मरिष्यतः ॥

vidyaa pravasato mitram bhaaryaa mitram grhe satah |
aaturasya bhishak mitram daanam mitram marishyatah ||

Bildung ist des Wanderers Freund, die Frau ist der Freund des heimisch Gewordenen.
Des Kranken Freund ist der Arzt. Hingeben ist der Freund des Sterbenden.

Manusmrti

विद्विद्भिः सेवितः सद्भिः नित्यमद्वेषरागिभिः ।
हृदयेनाभ्यनुज्ञातो यो धर्मस्तं निभोधत ॥

vidvidbhih sevitah sadbhih nityamadvesharaagibhih |
hrdayenaabhyanujnaato yo dharmastam nibodhata ||

Weltordnung ist, so wisset, was von Weisen, Edlen, stets frei von Bosheit oder Mitgefühl
von Herzen anerkannt und gern befolgt wird!

Yajniavalkya

वयो बुद्ध्यर्थवाग्वेष श्रुताभिजनकर्मणां ।
आचरेत्सदृशीं वृत्तिं अजिह्मामशठां तथा ॥

vayo buddhyarthavaagvesha shrutaabhijanakarmanaam |
aacaretsadrshiim vrttim ajihmaamashathaam tathaa ||

Alter, Intellekt, Geld, Stimme, Kleidung, Ausbildung, Vererbung, Machbarkeit
entsprechend wähle er seinen Beruf, der auch ohne Falschheit und Betrug ist.

Hitopadesha Mitralabha

वरं कार्यं मौनं न च वचनमुक्तं यदनृतं
वरं क्लैब्यं पुंसां न च परकलत्राभिगमनम् ।
वरं प्राणत्यागो न च पिशुनवादेष्वभिरतिः
वरं भिक्षाशित्वं न च परधनास्वादनबलम् ॥

varam kaaryam maunam na ca vacanamuktam yadanrtam
varam klaibyam punsaam na ca parakalatraabhigamanam |
varam praanatyaago na ca pishunavaadeshvabhiratih
varam bhikshaashitvam na ca paradhanaasvaadanabalam ||

Besser Stillschweigen bewahren als eine Lüge auszusprechen.
Besser kastriert werden als sich an die Frau eines anderen heranzumachen.
Besser die Lebensgeister aufgeben als an Verleumdung Genuß zu finden.
Besser aus dem Bettelnapf fressen als durch Genuß fremden Geldes Kraft zu schöpfen.

Manusmrti

योऽहिंसकानि भूतानि हिनस्त्यात्मसुखेच्छया ।
स जीवंश्च मृतश्चैव न क्वचित्सुखमेधते ॥

yo'hinsakaani bhuutaani hinastyaatmasukhecchayaa |
sa jiivanshca mrtashcaiva na kvacitsukhamedhate ||

Wer auf der Jagd nach dem eigenen Glück nicht zu verletzende Wesen verletzt,
wird überhaupt kein Glück mehr finden, ob er nun lebt oder schon tot ist.

Manusmrti

यो बन्धनवधक्लेशान्प्राणिनां न चकीर्षति ।
न सर्वस्य हितप्रेप्सुः सुखमत्यन्तमश्नुते ॥

yo bandhanavadhakleshaan praaninaam na cakiirshati |
na sarvasya hitaprepsuh sukhamatyantamashnute ||

Wer zum Binden, Schlachten und Leiden von Tieren nicht beitragen will,
kann, das Wohlergehen aller wünschend, auch sein Glück letztlich nicht verfressen.

Kiratarjuniya

युक्तः प्रमाद्यसि हितादपेतः परितप्यसे ।
यदि नेष्टात्मनः पीडा मा सञ्जी भवता जने ॥

yuktah pramaadyasi hitaadapetah paritapyase |
yadi neshtaatmanah piidaa maa sanjii bhavataa jane ||

Gelingt dir was, so freust du dich, wirst vom Glück du übergangen, leidest du.
Sind also eigene Qualen unerwünscht, so verhäng sie auch nicht über die Menschen, o Herr!

Shakuntala

यात्येकतोऽस्तशिखरं पतिरोषधीनां
आविष्कृतोऽरुणपुरःसर एकतोऽर्कः ।
तेजोद्वयस्य युगपद्व्यसनोदयाभ्यां
लोको नियम्यत इवात्मदर्शान्तरेषु ॥

yaatyekato'stashikharam patiroshadhiinaam
aavishkrto'runapurahsara ekato'rkah |
tejodvayasya yugapadvyasanodayaabhyaam
loko niyamyata ivaatmadarshaantareshu ||

Auf dieser Seite versinkt hinterm Westhang der Pflanzen ziehende Mond,
auf jener steigt vom Morgenrot vorausgeeilt die Sonne auf.
Mit des Lichtgestaltenpaares gleichzeitigem Auf- und Untergang
wird die Welt daran gewöhnt sich im Innern selbst zu sehen.

Yajniavalkya

यस्मिन्देशे य आचारो व्यवहारः कुलस्थितिः ।
तथैव परिपाल्योऽसौ यदा वशमुपागतः ॥

yasmin deshe ya aacaaro vyavahaarah kulasthitih |
tathaiva paripaalyo'sau yadaa vashamupaagatah ||

Regeln, Verwaltungspraxis und Familientraditionen eines Landes,
das sich ihm ausliefert, sind genau so beizubehalten, wie sie sind.

Pancatantra Kakolukiya

यस्य धर्मविहीनानि दिनान्यायान्ति यान्ति च ।
स लोहकारभस्त्रेव श्वसन्नपि न जीवति ॥

yasya dharmavihiinaani dinaanyaayaanti yaanti ca |
sa lohakaarabhastreva shvasannapi na jiivati ||

Einer, dessen Tage von Sittlichkeit völlig losgelöst kommen und gehen,
ist eines Köhlers Blasebalg, der Luft pustet aber nicht lebt.

Bhagavadgita

यः शास्त्रविधिमुत्सृज्य वर्तते कामकारतः ।
न स सिद्धिमवाप्नोति न सुखं न परां गतिम् ॥

yah shaastravidhimutsrjya vartate kaamakaaratah |
na sa siddhimavaapnoti na sukham na paraam gatim ||

Wer die Lehrweisheit abwerfend nach Lust und Laune wandelt,
vervollkommnet sich nicht, hat kein Glück und keinen höheren Weg mehr vor sich.

Ramayana Kishkindha

यवीयानात्मनः पुत्रः शिष्यश्चापि गुणोदितः ।
पुत्रवत्ते त्रयश्चिन्त्या धर्मश्चेदत्र कारणम् ॥

yaviiyaanaatmanah putrah shishyashcaapi gunoditah |
putravatte trayashcintyaa dharmashcedatra kaaranam ||

Der jüngere Bruder, der eigene Sohn oder der begabte Schüler:
Wer sich die drei als Söhne vorstellt, sorgt für Gerechtigkeit.

Somaprabhacarya

यः प्राप्य दुष्प्रापमिदं नरत्वं
धर्मं न यत्नेन करोति मूढः ।
क्लेशप्रबन्धेन स लुब्धमब्धौ
चिन्तामणिं पातयति प्रमादात् ॥

yah praapya dushpraapamidam naratvam
dharmam na yatnena karoti muudhah |
kleshaprabandhena sa lubdhamabdhau
cintaamanim paatayati pramaadaat ||

Wer diese schwer zu habende menschliche Existenz errang und keine Mühe auf sittlichen Wandel verwendet, ist dumm. Sein unter Schmerzen erworbenes Wunschjuwel wirft er achtlos ins Wasser.

Mahabharata Vanaparvan

यद्भूतहितमत्यन्तं तत्सत्यमिति धारणा ।
विपर्ययकृतोधर्मः पश्य धर्मस्य सूक्ष्मताम् ॥

yadbhuutahitamatyantam tatsatyamiti dhaaranaa |
viparyayakrtodharmah pashya dharmasya suukshmataam ||

Was letztlich den Wesen gut tut, ist Wahrheit, so lautet der Grundsatz.
Ordnung wird durch's Gegenteil geschaffen. Sieh nur der Ordnung Feinnatur!

Pancatantra Mitrabheda

यदसत्यं वदेन्मृत्यः यद्वाऽसेव्यं च सेवते ।
यद्गच्छति विदेशं च तत्सर्वमुदरार्थतः ॥

yadasatyam vadenmrtyah yadvaa'sevyam ca sevate |
yadgacchati videsham ca tatsarvamudaraarthatah ||

Sollte mal ein Sterblicher etwas dazuerfinden, einem Unwürdigen dienen
oder ins Ausland gehen, so ist all das bauchgesteuert.

Manusmrti

यथा यमः प्रियद्वेषौ प्राप्ते काले नियच्छति ।
तथा राज्ञा नियन्तव्याः प्रजास्तद्धि यमव्रतम् ॥

yathaa yamah priyadveshau praapte kaale niyacchati |
tathaa raajnaa niyantavyaah prajaastaddhi yamavratam ||

So wie Todesgott Yama Freund und Feind zur rechten Zeit niederzwingt,
sind die Untertanen vom König niederzuzwingen. So lautet sein auf Yama geleisteter Eid.

Kalividambana

यथा जानन्ति बहवो यथा वक्ष्यन्ति दातरी ।
तथा धर्मं चरेत् सर्वं वृथा धर्ममाचरेत् ॥

yathaa jaananti bahavo yathaa vakshyanti daatarii |
tathaa dharmam caret sarvam vrthaa dharmamaacaret ||

Erfüllt der Förderer seine Pflicht nur um von vielen erkannt und lobend erwähnt zu werden,
so verfälscht er das ganze Rechtssystem.

Mahabharata Karna

यत् स्यादहिंसासंयुक्तं स धर्म इति निश्चयः ।
अहिंसार्थाय भूतानां धर्मप्रवचनं कृतम् ॥

yat syaadahimsaasamyuktam sa dharma iti nishcayah |
ahimsaarthaaya bhuutaanaam dharmapravacanam krtam ||

Was mit Nichtverletzen zu tun hat, ist Dharma. So viel steht fest.
Die Dharmaverkündung steht ganz im Zeichen des Nichtverletzens von Lebewesen.

Ramayana Aranya

यत् कॄत्वा न भवेद्धर्मो न कीर्तिर्न यशो भुवि ।
शरीरस्य भवेत् खेदः कस्तत् कर्म समाचरेत् ॥

yat krtvaa na bhaveddharmo na kiirtirna yasho bhuvi |
shariirasya bhavet khedah kastat karma samaacaret ||

Nicht der Pflichterfüllung, nicht dem Glanz, nicht dem Weltruhm diene, was einer getan,
sondern er nehme ein Werk in Angriff, von dem sein Körper ermüdet.

Manusmrti

यत्कर्म कुर्वतोऽस्य स्यात् परितोषोऽन्तरात्मनः ।
तत्प्रयत्नेन कुर्वीत विपरीतं तु वर्जयेत् ॥

yatkarma kurvato'sya syaat paritosho'ntaraatmanah |
tatprayatnena kurviita vipariitam tu varjayet ||

Die Arbeit, die einer macht, soll ihn im Innern selbst zufrieden machen.
Was nämlich unter Zwang geschieht, verkehrt sich in sein Gegenteil.

Pancatantra Mitrasamprapti

यच्छन् जलमपि जलदो वल्लभतामेति सकललोकस्य ।
नित्यं प्रसारितकरो मित्रोऽपि न वीक्षितुं शक्यः ॥

yacchan jalamapi jalado vallabhataameti sakalalokasya |
nityam prasaaritakaro mitro'pi na viikshitum shakyah ||

Erst angefleht spendet die Wolke Regen und macht sich so bei bei aller Welt lieb Kind.
Einen Freund aber mit stets hilfreicher Hand kann man lange suchen.