Samayocita

अवज्ञानाद्राज्ञो भवति मतिहीनः परिजनः
ततस्तत्प्रामाण्याद् भवति न समीपे परिजनः ।
बुधैस्त्यक्ते राज्ये नहि भवति नीतिर्गुणवती
विपन्नायां नीतौ सकलमवशं सीदति जगत् ॥

avajnaanaadraajno bhavati matihiinah parijanah
tatastatpraamaanyaad bhavati na samiipe parijanah |
budhaistyakte raajye nahi bhavati niitirgunavatii
vipannaayaam niitau sakalamavasham siidati jagat || 62 ||

Eines Königs Ignoranz wegen verliert auch sein Gefolge die Vernunft.
Sobald sich das bestätigt hat, bleiben auch die Untertanen nicht mehr bei ihm.
In einem von klugen Menschen verlassenen Reich gibt es bald keine verläßliche Politik mehr,
und bei einer verkommenen Politik geht ohne es zu wollen die ganze Welt unter.

Samayocita

अश्वः शस्त्रं शास्त्रं वीणा वाणी नरश्च नारी च ।
पुरुषविशेषं प्राप्य भवन्ति योग्या अयोग्याश्च ॥

ashvah shastram shaastram viinaa vaanii narashca naarii ca |
purushavishesham praapya bhavanti yogyaa ayogyaashca || 61 ||

Pferd, Schwert, Lehre, Laute, Stimme, Mann oder Frau werden,
sobald sie auf einen besonderen Menschen treffen, brauchbar, auch wenn sie unbrauchbar sind.

Samayocita

अप्राप्तकालवचनं बृहस्पतिरपि ब्रुवन् ।
प्राप्नुयाद् बुद्धिशैथिल्यमपमानं च शाश्वतम् ॥

apraaptakaalavacanam brhaspatirapi bruvan |
praapnuyaad buddhishaithilyamapamaanam ca shaashvatam || 60 ||

Zur unpassenden Zeit ein Wort selbst von Brhaspati gesprochen
soll zu Schwachsinn und ewiger Verachtung führen.

Samayocita

अपायसंदर्शनजां विपत्तिमुपायसंदर्शनजां च सिद्धिम् ।
मेधाविनो नीतिविधः प्रयुक्तां पुरःस्फुरन्तीमिव दर्शयन्ति ॥

apaayasamdarshanajaam vipattimupaayasamdarshanajaam ca siddhim |
medhaavino niitividhah prayuktaam purahsphurantiimiva darshayanti || 59 ||

Aus der Vorstellung vom Untergang geborenes Scheitern, wie auch den aus der Vorstellung der passenden Mittel geborenen Erfolg deuten Menschen mit Phantasie und politischem Verstand als angewandtes Flackerbild.

Samayocita

असेवके चानुरक्तिर्दानं सप्रियभाषणम् ।
अनुरक्तस्य चिह्नानि दोषेऽपि गुणसंग्रहः ॥

asevake caanuraktirdaanam sapriyabhaashanam |
anuraktasya cihnaani doshe'pi gunasamgrahah || 58 ||

Zuneigung für einen, der nichts empfindet, ist ein Geschenk mit lieben Worten.
Des Verliebten Zeichen ist, aus Mangel noch Talent zu bergen.

Samayocita

अङ्गणवेदी वसुधा कुल्या जलधिः स्थली च पातालम् ।
वल्मीकश्च सुमेरुः कृतप्रतिज्ञस्य धीरस्य ॥

anganavedii vasudhaa kulyaa jaladhih sthalii ca paataalam |
valmiikashca sumeruh krtapratijnasya dhiirasya || 57 ||

Ein Hofaltar ist ihm die Welt, ein Wassergraben der Strom, fester Boden abgrundtief,
ein Ameisenhaufen das Hochgebirg für den Entschlossenen, als der Eid geleistet war.

Samayocita

अयि कठोर यशः किल ते प्रियं किमयशो ननु घोरमतः परम् ।
किमभवद्विपिने हरिणीदृशः कथय नाथ कथं बत मन्यसे ॥

ayi kathora yashah kila te priyam kimayasho nanu ghoramatah param |
kimabhavadvipine hariniidrshah kathaya naatha katham bata manyase || 56 ||

Ah wie schwer wenn Ehre dir lieb ist und ehrlos zu sein grauenvoll scheint!
Wer war im Wald wie die Hindin? Erzähl doch Herr, wie's dir gerade einfällt!

Samayocita

अम्बा कुप्यति तात मूर्ध्नि निहता गङ्गेयमुत्सृज्यताम्
विद्वन् षण्मुख कागतिस्त्वह भवेत्तस्याः स्थिरायाश्चिरम् ।
कोपारोपकरालशेषवदनैः प्रत्युत्तरं दत्तवान्
अम्भोधिर्जलधिः पयोधिरुदधिर्वारां निधिर्वारिधिः ॥

ambaa kupyati taata muurdhni nihataa gangeyamutsrjyataam
vidvan shanmukha kaagatistvaha bhavettasyaah sthiraayaashciram |
kopaaropakaraalasheshavadanaih pratyuttaram dattavaan
ambhodhirjaladhih payodhirudadhirvaaraam nidhirvaaridhih || 55 ||

Mutter zürnt, mein Lieber, dieser Ganga, die, kaum entsprungen, schon auf ein Haupt geprallt.
Kluger Karttikeya, der Antwort gab aus zorngeladenen, weit aufgerissenen Schlangenmäulern, was für einen Weg hat diese Standhafte noch vor sich? Sie wird zum Bach, zum Fluß, schwillt an zum Strom und mündet ein ins Weltenmeer.

Samayocita

अनाहूतो विशेद्यस्तु अपृष्टो बहु भाषते ।
आत्मानं मन्यते प्रीतं भूपालस्य स दुर्गतिः ॥

anaahuuto vishedyastu aprshto bahu bhaashate |
aatmaanam manyate priitam bhuupaalasya sa durgatih || 54 ||

Wer ungerufen Einlaß will, ungefragt viel spricht
und selbst beliebt sich dünkt, der ist des Königs Untergang.

Samayocita

अहितहितविचारशून्यबुद्धेः श्रुतिविषयैर्बहुभिस्तिरस्कृतस्य ।
उदरभरणमात्रकेवलेच्छोः पुरुषपशोश्च पशोश्च को विशेषः ॥

ahitahitavicaarashuunyabuddheh shrutivishayairbahubhistiraskrtasya |
udarabharanamaatrakevalecchoh purushapashoshca pashoshca ko visheshah || 53 ||

Wes Geist zu leer ist um Gut und Böse auseinanderzuhalten, wer die vielen Sinne, wie das Hören, abtut, wer nur soviel wünscht, wie sein Bauch tragen kann: Wo ist bei so einem Menschenvieh noch der Unterschied zum Vieh?

Samayocita

अभिवादनशीलस्य नित्यं वृद्धोपसेविनः ।
चत्वारि तस्य वर्द्धन्ते आयुर्विद्या यशो बलम् ॥

abhivaadanashiilasya nityam vrddhopasevinah |
catvaari tasya varddhante aayurvidyaa yasho balam || 52 ||

Eines immer würdig Grüßenden, den Alten Dienenden
Viere sollen gedeihen: Gesundheit, Bildung, Ruhm und Macht.

Samayocita

अभिनवविषवल्लीपादपद्मस्य विष्णो
र्मदनमथनमौलेर्मालतीपुष्पमाला ।
जयति जयपताका काप्यसौ मोक्षलक्ष्म्याः
क्षपितकलिकलङ्का जाह्नवी नः पुनातु ॥

abhinavavishavalliipaadapadmasya vishno
rmadanamathanamaulermaalatiipushpamaalaa |
jayati jayapataakaa kaapyasau mokshalakshmyaah
kshapitakalikalankaa jaahnavii nah punaatu || 51 ||

Jahnus mit Blüten vom Jasmin der rauschhaft hochgewirbelten Erde bekränzte Tochter,
an Vishnus von stets sich erneuernden Giftranken umwundenen Lotosfüßen entsprungen,
siegt das Siegesbanner tragend. Auch durch Erlösung und Fülle
der Endzeit Makel dahinraffend soll diese Ganga uns reinwaschen.

Samayocita

अर्धोन्मीलितलोचनस्य पिबतः पर्याप्तमेकं स्तनं
सद्यः प्रस्नुतदुग्धदिग्धमपरं हस्तेन सम्मार्जितः ।
मात्रा चाङ्गुलिलालितस्य चिबुके स्मेरायमाणे मुखे
विष्णोः क्षीरकणाम्बुधामधवला दन्तद्युतिः पातु वः ॥

ardhonmiilitalocanasya pibatah paryaaptamekam stanam
sadyah prasnutadugdhadigdhamaparam hastena sammaarjitah |
maatraa caangulilaalitasya cibuke smeraayamaane mukhe
vishnoh kshiirakanaambudhaamadhavalaa dantadyutih paatu vah || 50 ||

In Vishnus mit halb zusammengekniffenen Augen an der einen gepackten, stets ergiebigen, von Milch triefenden Brust saugendem, von der Hand der Mutter abgewischtem, von ihren Fingern unterm Kinn zum Lächeln gekitzeltem Mund soll von Milchspritzern weißes, wie Wasserglanz strahlendes Zahnleuchten schützen!

Samayocita

अनेन तव पुत्रस्य प्रसुप्तस्य वनान्तरे ।
शिखामारुह्य हस्तेन खड्गेन निहतं शिरः ॥

anena tava putrasya prasuptasya vanaantare |
shikhaamaaruhya hastena khadgena nihatam shirah || 48 ||

Mit der selben das Schwert führenden Hand ward deines mitten im Wald schlafenden Sohnes Kopf abgeschlagen, kaum daß er den Gipfel erklommen.

Samayocita

अरक्षितं तिष्ठति दैवरक्षितं सुरक्षितं दैवहतं विनश्यति ।
जीवत्यनाथोऽपि वने विसर्जितः कृतप्रयत्नोऽपि गृहे न जीवति ॥

arakshitam tishthati daivarakshitam surakshitam daivahatam vinashyati |
jiivatyanaatho'pi vane visarjitah krtaprayatno'pi grhe na jiivati || 47 ||

Ungeschütztes bleibt vom Schicksal geschützt, bestehen, gut Geschütztes wird, vom Schicksal geschlagen, zunichte.
Selbst ein Herrenloser lebt im Wald ausgessetzt, einer, der sich alle Mühe gab, kann zuhaus nicht leben.

Samayocita

अलब्धं चैव लिप्सेत लब्धं रक्षेदवक्षयात् ।
रक्षितं वर्धयेत् सम्यग् वृद्धं तीर्थेषु निक्षिपेत् ॥

alabdham caiva lipseta labdham rakshedavakshayaat |
rakshitam vardhayet samyag vrddham tiirtheshu nikshipet || 45 ||

Unerreichtes trachte zu erreichen, Erreichtes schütze vor Verlust.
Geschütztes mehre zugleich, Gemehrtes wirf ab an heiligen Ufern.

Samayocita

अधोऽधः पश्यतः कस्य महिमा नोपचीयते ।
उपर्युपरि पश्यन्तः सर्व एव दरिद्रति ॥

adho'dhah pashyatah kasya mahimaa nopaciiyate |
uparyupari pashyantah sarva eva daridrati || 44 ||

Wer tiefer und tiefer sieht: Wie sollte der nicht immer stärker werden?
Die aber hoch und höher hinauswollen, verelenden alle.

Samayocita

असत्यं साहसं माया मात्सर्यं चातिलुब्धता ।
निर्गुणत्वमशौचत्वं स्त्रीणां दोषाः स्वभावजाः ॥

asatyam saahasam maayaa maatsaryam caatilubdhataa |
nirgunatvamashaucatvam striinaam doshaah svabhaavajaah || 43 ||

Lug, Hast, Täuschung, Neid und Gier,
Falsch, Unreinheit sind der Weiber natureigene Fehler.

Samayocita

अम्भांसि जलजन्तूनां दुर्गं दुर्गनिवासिनाम् ।
स्वभूमि श्वापदादीनां राज्ञां मन्त्री परं बलम् ॥

ambhaansi jalajantuunaam durgam durganivaasinaam |
svabhuumi shvaapadaadiinaam raajnaam mantrii param balam || 42 ||

Was das Wasser ist für Wasserwesen, was die Burg für Burgbewohner,
was das eigene Revier für wilde Tiere, sind Minister für Könige: die Großmacht.

Samayocita

अभ्रच्छाया खलप्रीतिर्नवसस्यानि योषितः ।
किंचित् कालोपभोग्यानि यौवनानि धनानि च ॥

abhracchaayaa khalapriitirnavasasyaani yoshitah |
kimcit kaalopabhogyaani yauvanaani dhanaani ca || 41 ||

Schattige Wolken, Schelmenliebe, frühe Jahresfrucht, Weiber:
Ein jedes will zur rechten Zeit genommen sein, junge Frauen und Geld auch.

Samayocita

अचिन्तितानि दुःखानि यथैवायान्ति देहिनाम् ।
सुखान्यपि तथा मन्ये दैवमत्रातिरिच्यते ॥

acintitaani duhkhaani yathaivaayaanti dehinaam |
sukhaanyapi tathaa manye daivamatraatiricyate || 40 ||

Unvorstellbare Leiden ereilen die Menschen,
Glücksmomente, wie sie meinen: Das Schicksal verleiht sie gleich im Übermaß.

Samayocita

असंभोगेन सामान्यं कृपणस्य धनं परैः ।
अस्येदमिति सम्बन्धो हानौ दुःखेन गम्यते ॥

asambhogena saamaanyam krpanasya dhanam paraih |
asyedamiti sambandho haanau duhkhena gamyate || 39 ||

Im Allgemeinen ist eines Geizigen Geld, was mit Fremden nicht geteilt wird,
sodaß in der Not der Freund verlorengeht.