Bhagavata

सन्ति ह्यसाधवो लोके दुर्मैत्राश्छद्मवेषिणः ।
तेषामुदेत्यघं काले रोगः पातकिनामिव ॥

santi hyasaadhavo loke durmaitraashchadmaveshinah |
teshaamudetyagham kale rogah paatakinaamiva ||

Es gibt vielleicht Verräter unter uns, schlechte Freunde, sich Verhüllende.
Die holt die Untat ein zur rechten Zeit wie Krankheit jeden Sünder.

Subhashitasudhanidhi

सत्यवन्तो जितक्रोधाः बलवन्तो रणप्रियाः ।
क्षान्तिशीलगुणोपेताः संधेयाः पुरुषोत्तमाः ॥

satyavanto jitakrodhaah balavanto ranapriyaah |
kshaantishiilagunopetaah samdheyaah purushottamaah ||

Wahrheitsliebende, ihre Wut bezähmende, starke, den Kampf liebende,
mit Geduld, Würde und Talent versehene sind zum Bund fordernde, hervorragende Männer.

Pancatantra Kakolukiya

सत्यधर्मविहीनेन न संदध्यात्कथंचन ।
सुसंधितोऽप्यसाधुत्वादचिराद्याति विक्रियाम् ॥

satyadharmavihiinena na samdadhyaatkathamcana |
susamdhito'pyasaadhutvaadaciraadyaati vikriyaam ||

Mit einem, der Moral und Wahrheit abtat, darf man sich einfach nicht einigen.
Der schönste Kompromiss wird seiner Verschlagenheit wegen bald faul.

Caturvargasamgraha

सतामदैन्यं वदनस्य शोभा
निर्लोभतान्तर्वचसामयाञ्चा ।
कायस्य सत्सेव्यमसेवकत्वं
पाणेरनुत्तानतलत्वमेव ॥

sataamadainyam vadanasya shobhaa
nirlobhataantarvacasaamayaancaa |
kaayasya satsevyamasevakatvam
paaneranuttaanatalatvameva ||

Die Edlen ziert ihr niemals mitleidheischendes Gesicht,
die von Gier freie, nicht flehende Stimmlage,
ein Körper, der nur Edlen oder lieber gar nicht dient,
und ihre niemals zum Betteln nach oben gereckten Hände.

Ramayana Ayodhya

सत्यश्चाद्य प्रवादोऽयं लौकिकः प्रतिभाति मा ।
पितृन् समनुजायन्ते नरा मातारमङ्गनाः ॥

satyashcaadya pravaado'yam laukikah pratibhaati maa |
pitrn samanujaayante naraa maataaramanganaah ||

Heutzutage scheint nicht mehr zu stimmen, was die Leute sagen, nämlich daß
Männer die Eigenschaften ihrer Väter und Frauen die ihrer Mütter erben.

Ratnabandhagara

स जीवति गुणा यस्य धर्मो यस्य स जीवति ।
गुणधर्मविहीनो यो निष्फलं तस्य जीवितम् ॥

sa jiivati gunaa yasya dharmo yasya sa jiivati |
gunadharmavihiino yo nishphalam tasya jiivitam ||

Wer Qualitäten hat, lebt, wer sich nach dem Gesetz richtet, lebt.
Wer da ohne Qualitäten und Gesetz ist, dessen Leben fruchtet nicht.

Hitopadesha

स जातो येन जातेन याति वंशः समुन्नतिं ।
परिवर्तनि संसारे मृतः को वा न जायते ॥

sa jaato yena jaatena yaati vanshah samunnatim |
parivartani samsaare mrtah ko vaa na jaayate ||

Der ist wirklich geboren, dessen Geschlecht mit seiner Geburt einen Aufstieg erfährt.
Welcher Tote würde nicht geboren in dieser rotierenden Welt?

Ratnabandhagara

स्वच्छन्दवनजातेन शाकेनापि प्रपूर्यते ।
अस्य दग्धोदरस्यार्थे कः कुर्यात्पातकं महत् ॥

svacchandavanajaatena shaakenaapi prapuuryate |
asya dagdhodarasyaarthe kah kuryaatpaatakam mahat ||

Wild im Wald gewachsenes Grünzeug macht einen doch schon satt.
Warum sollte man also um seines knurrenden Magens willen ein Schwerverbrechen begehen?

Kiratarjuniya

स किंसखा साधु न शास्ति योऽधिपं
हितान्न यः संशृणुते स किंप्रभुः ।
सदानुकूलेषु हि कुर्वते रतिं
नृपेष्वमात्येषु च सर्वसंपदः ॥

sa kimsakhaa saadhu na shaasti yo'dhipam
hitaanna yah samshrnute sa kimprabhuh |
sadaanukuuleshu hi kurvate ratim
nrpeshvamaatyeshu ca sarvasampadah ||

Der ist ein schlechter Freund, der seinen König nicht anständig zurechtweist.
Und wer bei guten Ratschlägen nie richtig hinhört, ist ein schlechter König.
Wann immer zwischen Königen und Beratern Harmonie herrscht
und Freude aufkommt, ist das für alle von Vorteil.

Mahabharata Udyoga

षडेते ह्यवमन्यन्ते नित्यं पूर्वोपकारिणं
आचार्यं शिक्षिताः शिष्याः कृतदाराश्च मातरम् ।
नारीं विगतकामास्तु कृतार्थाश्च प्रयोजकम्
नावं निस्तीर्णकान्तारा आतुराश्च चिकित्सकम् ॥

shadete hyavamanyante nityam puurvopakaarinam
aacaaryam shikshitaah shishyaah krtadaaraashca maataram |
naariim vigatakaamaastu krtaarthaashca prayojakam
naavam nistiirnakaantaaraa aaturaashca cikitsakam ||

Stets vergessen diese Sechs ihren früheren Wohltäter:
Schüler, sobald sie ausgelernt haben, ihren Lehrer,
Töchter, sobald sie verheiratet sind, ihre Mutter,
Männer, die ihre Lust verloren, ihre Frau, Reichgewordene ihren Kreditgeber,
die am anderen Ufer das Boot, das sie herbrachte, geheilte Kranke den Arzt.

Ramayana Ayodhya

शोको नाशयते धैर्यं शोको नाशयते श्रुतम् ।
शोको नाशयते सर्वं नास्ति शोकसमो रिपुः ॥

shoko naashayate dhairyam shoko naashayate shrutam |
shoko naashayate sarvam naasti shokasamo ripuh ||

Die Sorge macht einen immer so mutlos. Die Sorge läßt einen Gelerntes immer vergessen.
Die Sorge macht stets alles zunichte. Du hast keinen anderen Feind in dir als die Sorge.

Mugdhopadesha

श्वैत्यं कल्पय कज्जले कपिकुलेष्वारोपयाचापलं
कोदण्डे जनयार्जवं विरचय ग्राव्णां गणे मार्दवम् ।
निम्बे साधय माधुरीं सुरभितामादौ रसोने कुरु
प्रेमाणं गणिकाजनेऽपि चतुरः पश्चात् सखे द्रक्ष्यसि ॥

shvaityam kalpaya kajjale kapikuleshvaaropayaacaapalam
kodande janayaarjavam viracaya graavnaam gane maardavam |
nimbe saadhaya maadhuriim surabhitaamadau rasone kuru
premaanam ganikaajane'pi caturah pashcaat sakhe drakshyasi ||

Mach den Kajalstift weiß, bring Ruhe in die Affenhorden,
bieg den Bogen gerade, mach den Steinhaufen da weich,
verleih den Nimblättern Süße und dem Knoblauch Wohlgeruch,
bring dem Hurenvolk Liebe bei, bis du schlauer geworden bist. Dann wirst du schon sehen, mein Freund.

Subhashitasudhanidhi

शैले शैले न माणिक्यं मौक्तिकं न गजे गजे ।
साधवो न हि सर्वत्र चन्दनं न वने वने ॥

shaile shaile na maanikyam mauktikam na gaje gaje |
saadhavo na hi sarvatra candanam na vane vane ||

Nicht jeder Stein birgt ein Juwel, nicht jeder Elefant die Perle.
Edle Menschen gedeihen nicht überall, Sandelbäume nicht in jedem Wald.

Samayocitapadyamalika

शुकवद् भाषणम् कुर्याद् बकवद्ध्यानमाचरेत् ।
अजवच्चर्वणं कुर्याद् गजवत् स्नानमाचरेत् ॥

shukavad bhaashanam kuryaad bakavaddhyaanamaacaret |
ajavaccarvanam kuryaat gajavat snaanamaacaret ||

Das Sprechen soll er vom Papagei, das Nachsinnen vom Kranich lernen.
Von der Ziege das gründliche Durchkauen, und vom Elefanten das lustige Baden.

Ratnabandhagara

शत्रोरपि गुणा वाच्या दोषा वाच्या गुरोरपि ।
सर्वदा सर्वयत्नेन पुत्रे शिष्यवदाचरेत् ॥

shatrorapi gunaa vaacyaa doshaa vaacyaa gurorapi |
sarvadaa sarvayatnena putre shishyavadaacaret ||

Sogar eines Feindes Vorzüge sind beim Namen zu nennen, wie auch des Lehrers Sünden.
Immer und überall soll er sich zum Sohne wie zu seinem Schüler verhalten.

Bhagavata

श्रद्दधानाय भक्ताय विनीतायानसूयवे ।
भूतेषु कृतमैत्राय शुश्रूषाभिरताय च ॥

shraddadhaanaaya bhaktaaya viniitaayaanasuuyave |
bhuuteshu krtamaitraaya shushruushaabhirataaya ca ||

Dem Treuen, Hingebungsvollen, Demütigen, Neidlosen,
dem, der mit den Wesen Freundschaft schloss, dem dankbaren Zuhörer auch
[soll die Wahrheit offenbart werden]

Kalividambana

शत्रौ सान्त्वं प्रतीकारः सर्वरोगेषु भेषजम् ।
मृत्योर्मृत्युञ्जयध्यानं दारिद्र्ये तु न किंचन ॥

shatrau saantvam pratiikaarah sarvarogeshu bheshajam |
mrtyormrtyunjayadhyaanam daaridrye tu na kimcana ||

Feinde werden mit dem Einfordern alter Schulden sanft, gegen alle Krankheiten ist ein Kraut gewachsen, gegen Sterben hilft auf den Sieg über den Tod zu meditieren, gegen die Armut aber rein gar nichts mehr.

Ratnasamuccaya

वैकल्यं धरणीपातमयथोचितजल्पनम् ।
संनिपातस्य चिह्नानि मद्यं सर्वाणि दर्शयेत् ॥

vaikalyam dharaniipaatam ayathocitajalpanam |
samnipaatasya cihnaani madyam sarvaani darshayet ||

Ängstlichkeit, Umkippen, unzusammenhängend Lallen:
Alle Symptome eines Zusammenbruchs läßt der Alkohol erkennen.

Ratnabandhagara

वीणेव श्रोत्रहीनस्य लोलाक्षीव विचक्षुषः ।
व्यसोः कुसुममालेव श्रीः कदर्यस्य निष्फला ॥

viineva shrotrahiinasya lolaakshiiva vicakshushah |
vyasoh kusumamaaleva shriih kadaryasya nishphalaa ||

Wie Lautenklang für den, der nichts mehr hört, wie die mit dem verliebten Blick für den, der nichts mehr sieht, wie ein Blumenkranz für den, der nicht mehr lebt, ist die Fülle so fruchtlos für den, der noch nie gab.

Shankara

तज्ज्ञानं प्रशमकरं यदिन्द्रियाणां
तज्ज्ञेयं यदुपनिषत्सु निश्चितार्थम् ।
ते धन्या भुवि परमार्थनिश्चितेहाः
शेषास्तु भ्रमनिलये परिभ्रमन्तः ॥

tajjnaanam prashamakaram yadindriyaanaam
tajjneyam yadupanishatsu nishcitaartham |
te dhanyaa bhuvi paramaarthanishcitehaah
sheshaastu bhramanilaye paribhramantah ||

Wahre Erkenntnis kann alles Triebhafte sich setzen lassen,
erkannt werden sollte, was in den Upanischaden bestimmt wird.
Es sind Denker in der Welt, die urteilen klar über die höchste Wahrheit,
der Rest irrt hinter Irrtümern her.

Manusmrti

विषादप्यमृतं ग्राह्यं बालादपि सुभाषितम् ।
अमित्रादपि सद्वृत्तं अमेध्यादपि काञ्चनम् ॥

vishaadapyamrtam graahyam baalaadapi subhashitam |
amitraadapi sadvrttam amedhyaadapi kaancanam ||

Dem Gift will Lebenswasser, dem Kinde noch manch schöner Spruch,
dem Feind sogar noch edler Wandel, dem Abfall Gold entnommen sein.

Nitisara

विषं विषेण व्यथते वज्रं वज्रेण भिद्यते ।
गजेन्द्रो दृष्टसारेण गजेन्द्रेणैव बध्यते ॥

visham vishena vyathate vajram vajrena bhidyate |
gajendro drshtasaarena gajendrenaiva badhyate ||

Gift neutralisiert das Gegengift, Diamanten schneiden Diamanten,
den Elefantenbullen bändigt eines andern Elefanten bewährte Kraft.

Bharatamanjari Udyoga

विवेकालङ्कृतं चेतो रूपं गुणविवर्धितम् ।
सुहृद्बन्धुवृत्ता लक्ष्मीर्लक्षणं पुण्यकर्मणाम् ॥

vivekaalangkrtam ceto ruupam gunavivardhitam |
suhrdbandhuvrttaa lakshmiirlakshanam punyakarmanaam ||

Vernunftdekoriert ihr Empfinden, die Schönheit talentgenährt,
die Göttin der Fülle weisen sie hin auf Freunde und Verwandte und tragen der Wohltäter Kennmal.

Mahabharata Karnaparvan

विवाहकाले रतिसंप्रयोगे
प्राणात्यये सर्वधनापहारे ।
विप्रस्य चार्थे ह्यनृतं वदेत
पञ्चानृतान्याहुरपातकानि ॥

vivaahakaale ratisamprayoge
praanaatyaye sarvadhanaapahaare |
viprasya caarthe hyanrtam vadeta
pancaanrtaanyaahurapaatakaani ||

Bei der Hochzeitsfeier, beim lustigen Liebesakt, bei Gefahr für Leib und Leben,
wenn das ganze Geld weg ist und um einen Brahmanen zu retten
kann man die Unwahrheit sagen.
Dann gelten die fünf Lügen nicht als Sündenfall.

Mahabharata Adiparvan

विरूपो यावदादर्शे नात्मनः पश्यते मुखम् ।
मन्यते तावदात्मानमन्येभ्यो रूपवत्तरम् ॥

viruupo yaavadaadarshe naatmanah pashyate mukham |
manyate taavadaatmaanamanyebhyo ruupavattaram ||

Solange ein häßlicher Mensch sein Maul nicht im Spiegel sah
meint er schöner zu sein als all die andern da.

Ramayanamanjari Ayodhya

विभूतिस्त्यागहीनेव सत्यहीनेव भारती ।
विद्या प्रशमहीनेव न भाति स्त्री पतिं विना ॥

vibhuutistyaagahiineva satyahiineva bhaaratii |
vidyaa prashamahiineva na bhaati strii patim vinaa ||

Fülle ohne Entsagung, Rede ohne Wahrheit,
Bildung ohne Muße können sich wie auch eine Frau ohne ihren Gatten nicht entfalten.

Harihara

विना शीलेन वनिता वाग्मिता विद्यया विना ।
विनियोगैर्विना वित्तं मास्तु कस्यापि जीवनः ॥

vinaa shiilena vanitaa vaagmitaa vidyayaa vinaa |
viniyogairvinaa vittam maastu kasyaapi jiivanah ||

Eine Traumfrau ohne Würde, Stimmgewalt ohne jede Bildung,
Reichtum ohne richtige Anlage ist, was im Leben keiner braucht.

Vishvagunadarsha

विदैवज्ञं ग्रामं विबुधविधुरां भूपतिसभां
मुखं श्रुत्या जीनं मनुजपतिशून्यंश्च विषयम् ।
अनाचारान् दारानपहरिकथं काव्यमपि च
प्रवक्तृत्वापेतं गुरुमपि सुबुद्धिः परिहरेत् ॥

vidaivajnam graamam vibudhavidhuraam bhuupatisabhaam
mukham shrutyaa jiinam manujapatishuunyamshca vishayam |
anaacaaraan daaraanapaharikatham kaavyamapi ca
pravaktrtvaapetam gurumapi subuddhih pariharet ||

Dörfer, die nichts Göttliches kennen, Fürstenhöfe, ihrer klugen Berater beraubt,
von Bildung unbeleckte Mäuler, ein Land ohne einen König, der die Menschen schützt,
Weiber ohne jeden Anstand, Dichtung, die nichts über Gott sagt,
und einen Lehrer, der nichts erklären kann, fliehe, wer noch bei Verstand ist.

Bhaminivilasa

विदुषां वदनाद्वचः सहसा यान्ति नो बहिः ।
याताश्चेन्न पराञ्चन्ति द्विरदानां रदा इव ॥

vidushaam vadanaadvacah sahasaa yaanti no bahih |
yaataashcenna paraancanti dviradaanaam radaa iva ||

Aus dem Mund kluger Menschen fallen die Worte niemals überstürzt heraus.
Und sind sie gefallen, so stehen sie dazu. Dann sind es die Stoßzähne derer, die zwei davon haben.

Harita

विद्यातपोऽधिकानांश्च प्रथमासनमुच्यते ।
पङ्क्तौ सह स्थितानांस्तु भोजनादि समं स्मृतम् ॥

vidyaatapo'dhikaanaamshca prathamaasanamucyate |
panktau saha sthitaanaamstu bhojanaadi samam smrtam ||

Die mit Bildung und Fleiß sich hervortaten werden auf die vordersten Plätze gerufen.
In Fünferreihen stehend werden sie hauptsächlich beim Essen gleich bedacht.

Rasagangadhara

विद्वत्सु विमलज्ञाना विरक्ता यतिषु स्थिताः ।
स्वीयेषु च गरोद्गारा नानाकाराः क्षितौ खलाः ॥

vidvatsu vimalajnaanaa viraktaa yatishu sthitaah |
sviiyeshu ca garodgaaraa naanaakaaraah kshitau khalaah ||

Unter Gelehrten kennen sie die reine Wahrheit, unter Asketen stehen auch sie entsagend da.
Unter ihresgleichen wieder spucken sie Gift und Galle: So tarnen Schurken sich je nach Umgebung.

Halanasaptashati

विज्ञानगुणमहार्घे पुरुषे द्वेष्यत्वमपि रमणीयम् ।
जननिन्दिते पुनर्जने प्रियत्वेनापि लज्जामहे ॥

vijnaanagunamahaarghe purushe dveshyatvamapi ramaniiyam |
jananindite punarjane priyatvenaapi lajjaamahe ||

Eines klugen, mit Qualitäten großzügig bedachten Mannes Feind zu sein ist annehmbar.
Doch würde ich mich schämen, einen Menschen zu mögen, der den Leuten verhaßt ist.