Bharatamanjari

न सत्यं केवलं सत्यमनृतं न तथानृतम् ।
हितं यत् सर्वलोकस्य तत्सत्यं शेषमन्यथा ॥

na satyam kevalam satyamanrtam na tathaanrtam |
hitam yat sarvalokasya tatsatyam sheshamanyathaa ||

Wie nicht jede Wahrheit nur Wahrheit, so ist auch nicht jede Lüge nur Lüge.
Somit ist Wahrheit, was der ganzen Gesellschaft nützt. Alles andere ist falsch.

Samayocita

न कूपखननं युक्तं प्रदीप्ते वह्निना गृहे ।
चिन्तनीया हि विपदामादावेव प्रतिक्रिया ॥

na kuupakhananam yuktam pradiipte vahninaa grhe |
cintaniiyaa hi vipadaamaadaaveva pratikriyaa ||

Brunnen ausheben lohnt sich nicht, wenn das Haus in Flammen steht.
Bedenkenswert dagegen sind vor allen Katastrophen die Gegenmaßnahmen.

Vakyapadiya

न चागमादृते धर्मस्तर्केण व्यवतिष्ठते ।
ॠषीणामपि यज्ज्ञानं तदप्यागमपूर्वकम् ॥

na caagamaadrte dharmastarkena vyavatishthate |
rshiinaamapi yajjnaanam tadapyaagamapuurvakam ||

Religion besteht nicht aus dem Deuteln an der Wahrheit unseres Schrifttums,
denn was die Seher erkannt haben, war vor allen Schriften.

Mahabharata Vana

न हि पापानि कर्माणि शुद्ध्यन्त्यनशनादिभिः ।
सीदत्यनशनादेव मांसशोणितलेपनः ॥

na hi paapaani karmaani shuddhyantyanashanaadibhih |
siidatyanashanaadeva mansashonitalepanah ||

Böse Taten lassen sich mit Fasten und all dem nicht einfach abbürsten.
Vom Fasten sinkt nur dieser Fleischblutteig in sich zusammen.

Mahabharata Sabha

न व्याधयो नापि यमः प्राप्तुं श्रेयः प्रतीक्षते ।
यावदेव भवेत् कल्पस्तावच्छ्रेयः समाचरेत् ॥

na vyaadhayo naapi yamah praaptum shreyah pratiikshate |
yaavadeva bhavet kalpastaavacchreyah samaacaret ||

Weder Krankheiten noch der Tod warten, bis einer genug Gutes getan hat.
Darum tu Gutes, wann immer die Gelegenheit sich bietet.

Mahabharata Shalyaparvan

न हायनैर्न पलितैः न वित्तेन न बन्धुभिः ।
ॠषयश्चक्रिरे धर्मं योऽनूचानः स नो महान् ॥

na haayanairna palitaih na vittena na bandhubhih |
rshayashcakrire dharmam yo'nuucaanah sa no mahaan ||

Nicht die Alten, die Ergrauten, kein Geld und keine Verwandten,
sondern die alten Seher haben das Gesetz bestimmt. Wer's nachspricht ist größer als wir.

Padmapurana

न भार्यया समं मित्रं न च धर्मो दयासमः ।
न स्वातन्त्र्यसमं सौख्यं गार्हस्थ्यान्नाश्रमो वरः ॥

na bhaaryayaa samam mitram na ca dharmo dayaasamah |
na svaatantryasamam saukhyam gaarhasthyaannaashramo varah ||

Das Eheweib kann dir kein Freund ersetzen, das Mitleid keine Religion.
Kein Wohlstand ersetzt die Freiheit dir, und kein Stadium reicht an das des Haushälters heran.

Samayocita

न देवो विद्यते काष्ठे न पाषाणे न मृण्मये ।
भावे हि विद्यते देवस्तस्माद्भावो हि कारणम् ॥

na devo vidyate kaashthe na paashaane na mrnmaye |
bhaave hi vidyate devastasmaadbhaavo hi kaaranam ||

Es gibt keinen Gott in Holz oder Stein oder Lehmfiguren.
Nur im Gefühl läßt Gott sich erahnen. Darum sind Gefühle die treibende Kraft.

Ratnabandhagara

नवे वयसि यः शान्तः स शान्त इति मे मतिः ।
धातुषु क्षीयमाणेषु शान्तिः कस्य न जायते ॥

nave vayasi yah shaantah sa shaanta iti me matih |
dhaatushu kshiiyamaaneshu shaantih kasya na jaayate ||

Wer in jungen Jahren Ruhe bewahrt, der hat, so meine ich, wirklich zur Ruhe gefunden.
Wird bei versiegenden Körpersäften nicht jeder wieder friedlich?

Samayocita

न देवाय न विप्राय न बन्धुभ्यो न चात्मने ।
कृपणस्य धनं याति वह्नितस्करपार्थिवैः ॥

na devaaya na vipraaya na bandhubhyo na caatmane |
krpanasya dhanam yaati vahnitaskarapaarthivaih ||

Nicht an irgendeinen Gott, einen Brahmanen, an Verwandte, ja nicht mal an ihn selbst
geht eines Geizigen Geld, bis es durch Brand, Diebe, Fürsten wieder weg ist.

Subhashitavali

न गुह्यगोपने शक्तं न च दंशनिवारणे ।
शुनः पुच्छमिव व्यर्थं लोभिहस्तगतं धनं ॥

na guhyagopena shaktam na ca damshanivaarane |
shunah pucchamiva vyartham lobhihastagatam dhanam ||

Wie ein zum Schnallenschützen wie zum Bremsenverjagen untauglicher
Hundeschwanz ist in eines Geizigen Hände geratenes Geld vertan.

Samayocita

धर्मार्थकाममोक्षाणां यस्यैकोऽपि न विद्यते ।
अजागलस्तनस्येव तस्य जन्म निरर्थकम् ॥

dharmaarthakaamamokshaanaam yasyaiko'pi na vidyate |
ajaagalastanasyeva tasya janma nirarthakam ||

Wer von Liebe, Erwerb, Pflichten und Erlösung auch nur eines nicht versteht,
dessen Geburt ist wie ein Ziegenhalszipfel so nutzlos.

Samayocita

धर्माख्याने श्मशाने च रोगिणां या मतिर्भवेत् ।
सा सर्वदैव तिष्ठेच्छेत् को न मुच्येत बन्धनात् ॥

dharmaakhyaane shmashaane ca roginaam yaa matir bhavet |
saa sarvadaiva tishtheccet ko na mucyeta bandhanaat ||

Nach Gleichnissen, auf dem Leichenacker, auch bei Kranken kommt man zur Vernunft. Die müßte nur für immer bleiben! Könnte dann nicht jeder von seinen Fesseln sich befrein?

Mahabharata Vanaparvan

धन्यानामुत्तमं दाक्ष्यं धनानामुत्तमं श्रुतम् ।
लाभानाम् श्रेय आरोग्यं सुखानां तुष्टिरुत्तमा ॥

dhanyaanaamuttamam daakshyam dhanaanaamuttamam shrutam |
laabhaanaam shreya aarogyam sukhaanaam tushtiruttamaa ||

Gewitztheit ist das höchste Gut. Bildung heckt das meiste Geld.
Gesundheit ist der Hauptgewinn. Am gücklichsten ist, wer sich noch freuen kann.

Mahabharata Shanti

द्विविधो जायते व्याधिः शारीरो मानसस्तथा ।
परस्परं तयोर्जन्म निर्द्वंद्वं नोपलभ्यते ॥

dvividho jaayate vyaadhih shaariiro maanasastathaa |
prasparam tayorjanma nirdvandvam nopalabhyate ||

Zweifach entsteht die Krankheit, im Körper wie im Geist.
Gegenseitig bedingt ist deren Ursprung. Ihr Doppelleben ignorierend packst du sie nicht.

Mahabharata

दुःखोपघाते शरीरे मानसे चाप्युपस्थिते ।
यस्मिन्न शक्यते कर्तुं यत्नस्तं नानुचिन्तयेत् ॥

duhkhopaghaate shariire maanase caapyupasthite |
yasminna shakyate kartum yatnastam naanucintayet ||

Hat den Körper ein Leid befallen, oder setzt es dem Gemüte so zu,
daß es zu bewältigen jede Mühe versagt, dann denk nicht mehr daran.

Samayocita

दुर्जनस्य च सर्पस्य वरं सर्पो न दुर्जनः ।
सर्पो दशति काले तु दुर्जनस्तु पदे पदे ॥

durjanasya ca sarpasya varam sarpo na durjanah |
sarpo dashati kaale tu durjanastu pade pade ||

Schurke oder Schlange? Die Schlange ist besser als der Schurke.
Die Schlange beißt zu ihrer Zeit, der Schurke aber auf Schritt und Tritt.

Mahabharata Shantiparvan

दान्तस्य किमरण्येन तथाऽदान्तस्य भारत ।
यत्रैव निवसेद्दान्तस्तदरण्यं स चाश्रमः ॥

daantasya kimaranyena tathaa'daantasya bhaarata |
yatraiva nivaseddaantastadaranyam sa caashramah ||

Wozu der Wald dem Triebgezügelten, o Bharata, oder erst dem Ungezügelten!
Wo immer ein Bezähmter siedelt, dort ist sein Büßerwald, seine Klosterzelle.

Mahabharata Vanaparvan

द्रोग्धव्यं न च मित्रेषु न विश्वस्तेषु कर्हिचित् ।
येषां चान्नानि भुञ्जीत यत्र स्यात् प्रतिश्रयः ॥

drogdhavyam na ca mitreshu na vishvasteshu karhicit |
yeshaam caannani bhunjiita yatra syaat pratishrayah ||

Nie soll man das Vertrauen von Freunden mißbrauchen,
deren Brot man noch essen wird, sollte man einst zu ihnen fliehen.

Garuda Purana

दुष्टा भार्या शठं मित्रं भृत्यश्चोत्तरदायकः ।
ससर्पे च गृहे वासो मृत्युरेव न संशयः ॥

dushtaa bhaaryaa shatham mitram bhrtyashcottaradaayakah |
sasarpe ca grhe vaase mrtyureva na samshayah ||

Das Eheweib verbittert, der Freund ein Halunke, der Diener gibt frech Widerwort:
In so einer Schlangengrube wohnen ist der sichre Tod.

Ratnabandhagara

दोषोऽपि गुणतां याति प्रभोर्भवति चेत्कृपा ।
अङ्गहीनोऽपि सूर्येण सारथ्येयोजितोऽरुणः ॥

dosho'pi gunataam yaati prabhorbhavati cetkrpaa |
angahiino'pi suuryena saarathyeyojito'runah ||

Ein Mangel wird zum Vorzug gar, wenn der Arbeitgeber Verständnis zeigt.
Ein von Surya als Fahrer angestellter Behinderter wurde zum Morgenrot.

Ratnabandhagara

द्यूतं पुस्तकवाद्ये च नाटकेषु च सक्तता ।
स्त्रीयस्तन्द्री च निद्रा च विद्याविघ्नकराणि षट् ॥

dyuutam pustakavaadye ca naatakeshu ca saktataa |
striiyastandrii ca nidraa ca vidyaavighnakaraani shat ||

Glücksspiel, der Hang zu Schauspiel und Tanzvergnügen,
Frauen, Faulheit und langer Schlaf sind die sechs Studienstörfaktoren.

Ratnabandhagara

दरिद्रता धीरतया विराजते
कुरूपता श्रीलतया विराजते ।
कुभोजनं चोष्णतया विराजते
कुवस्त्रता शुभ्रतया विराजते ॥

daridrataa dhiiratayaa viraajate
kuruupataa shriilatayaa viraajate |
kubhojanam coshnatayaa viraajate
kuvastrataa shubhratayaa viraajatee ||

Armut läßt durch Mut sich kompensieren,
Mißgestalt durch hohen Rang,
der Schlangenfraß mit mehr Gewürz
und das alte Kleid, wenn's nur sauber ist.

Bhojaprabandha

तुल्यवर्णच्छदः कृष्णः कोकिलैः सह संगतः ।
केन व्याख्यायते काकः स्वयं यदि भाषते ॥

tulyavarnacchadah krshnah kokilaih saha samgatah |
kena vyaakhyaayate kaakah svayam yadi bhaashate ||

Der gleichen schwarzen Farbschattierung wegen ginge sie als Kukuck durch.
Womit die Krähe sich verrät, ist, wenn sie das Wort ergreift.

Ratnabandhagara

जानीयात्संगरे भृत्यान् बान्धवान् व्यसनागमे ।
आपत्कालेषु मित्राणि भार्यां च विभवक्षये ॥

jaaniiyaatsamgare bhrtyaan baandhavaan vyasanaagame |
aapatkaaleshu mitraani bhaaryaam ca vibhavakshaye ||

Im Krieg erkennt man seine Diener, die Verwandten, wenn Ungemach naht;
in Zeiten der Not die Freunde, und das Eheweib, wenn kein Geld mehr da ist.

Mahabharata

चत्वारि यस्य द्वाराणि सुगुप्तान्यमरोत्तमैः ।
उपस्थमुदरं हस्तौ वाक्चतुर्थी स धर्मवित् ॥

catvaari yasya dvaaraani suguptaanyamarottamaih |
upasthamudaram hastau vaakcaturthii sa dharmavit ||

Wer die vier Einfallstore Schoß, Bauch, Händ und Wort von höchsten Göttern
gut bewachen läßt, ist das Vierte und kennt das Gesetz.

Samayocita

घृतकुम्भसमा नारी तप्ताङ्गारसमः पुमान् ।
तस्माद्घृतं च वह्निं च नैकत्र स्थापयेद् बुधः ॥

ghrtakumbhasamaa naarii taptaangaarasamah pumaan |
tasmadghrtam ca vahnim ca naikatra sthaapayed budhah ||

Ein Butterschmalztiegel ist das Weib, Holzkohlenglut der Mann.
Darum läßt ein vernünftiger Mensch Feuer und Schmalz auch nie zusammenstehn.