Kathasaritsagara, Bücher 1 - 3

॥ श्रीः ॥

महाकविश्रीसोमदेवभट्टविरचितः

|| shriih ||

mahaakavishriisomadevabhattaviracitah

Der von dem ehrenwerten Dichterfürsten Somadeva verfasste

कथासरित्सागरः

Ozean aus Strömen von Erzählungen

कथापीठं नाम प्रथमो लम्बकः ।

kathaasaritsaagarah

kathaapiitham naama prathamo lambakah |

Das Kathaapiitha/Geschichtensockel genannte erste Buch

इदं गुरुगिरीन्द्रजाप्रणयनमन्दरान्दोलनात्पुरा किल कथामृतं हरमुखाम्बुधेरुद्गतम् ।

प्रसह्य सरयन्ति ये विगतविघ्नलब्धर्द्धयो धुरं दधति वैबुधीं भुवि भवप्रसादेन ते ॥

idam gurugiriindrajaapranayanamandaraandolanaatpuraa kila kathaamrtam haramukhaambudherudgatam |

prasahya sar ayanti ye vigatavighnalabdharddhayodhuram dadhati vaibudhiim bhuvi bhavaprasaadena te ||

Also ist aus Zuneigung zur Tochter des gewichtigen Bergkönigs Shivas Mund die Erzählung entsprungen,  genau wie einst der Unsterblichkeitstrank dem vom Mandarafels aufgewühlten Urmeer.

Jene, zauberkräftig, Hindernisse zu beseitigen, reißen ihn an sich und verschütten ihn,

während diese aus Gnade zum Dasein den göttlichen Pfahl der Klugheit in den Boden rammen.

प्रथमस्तरङ्गः । prathamastarangah | Die erste Welle, 1. Kapitel

श्रियं दिशतु वः शंभोः श्यामः कण्ठो मनोभुवा ।  

अङ्कस्थपार्वतीदृष्तिपाशैरिव विवेष्टितः ॥ १

shriyam dishatu vah shambhoh shyaamah kantho manobhuvaa | 

ankasthapaarvatiidrshtipaashairiva viveshtitah || 1

Möge Shivas schwarzer Hals, den der Liebesgott mit Schlingen umwand, die aussehen wie Parvati, wenn sie in seinen Armen liegt, euch Glück bedeuten!

संध्यानृत्तोत्सवे ताराः करेणोद्धूय विघ्नजित्। 

 सीत्कारसीकरैरन्याः कल्पयन्निव पातु वः ॥ २

samdhyaanrttotsave taaraah karenoddhuuya vighnajit| siitkaarasiikarairanyaah kalpayanniva paatu vah || 2

Möge Ganesha, der, Sieger über Hindernisse, in der Abenddämmerung ausgelassen tanzend mit seinem Rüssel die Sterne verscheucht und andere im zischend entweichenden Sprühregen neu entstehen lässt, euch Schutz gewähren!

प्रणम्य वाचं निःशेषपदार्थोद्द्योतदीपिकाम् । 

 बृहत्कथायाः सारस्य संग्रहं रचयाम्यहम् ॥ ३

pranamya vaacam nihsheshapadaarthoddyotadiipikaam | 

brhatkathaayaah saarasya samgraham racayaamyaham || 3

Vor der Göttin der Rede mich verneigend, welche die Bedeutung unendlich vieler Dinge zum Leuchten bringt, will ich eine Werksammlung weitläufiger Geschichten verfassen.

आद्यमत्र कथापीठं कथामुखमतः परम् । 

 ततो लावानको नाम तृतीयो लम्बको भवेत् ॥ ४ 

aadyamatra kathaapiitham kathaamukhamatah param | tato laavaanako naama trtiiyo lambako bhavet || 4  

Am Anfang ist das Kathapitham, der Sockel der Erzählungen, dann kommt das Kathamukham, die Einführung, das Lavanaka, zur Reife gebracht, ist dann das dritte Buch.

नरवाहनदत्तस्य जननं च ततः परम् । स्याच्चतुर्दारिकाख्यश्च ततो मदनमञ्चुका ॥ ५

naravaahanadattasya jananam ca tatah param | syaaccaturdaarikaakhyashca tato madanamancukaa || 5

Dann kommt die Geburt des Naravahanadatta, dann die Erzählung von Caturdaarika, dann die Madanamancuka.

ततो रत्नप्रभा नाम लम्बकः सप्तमो भवेत् ।  

सूर्यप्रभाभिधानश्च लम्बकः स्यादथाष्टमः ॥ ६

tato ratnaprabhaa naama lambakah saptamo bhavet | suuryaprabhaabhidhaanashca lambakah syaadathaashtamah || 6

Das siebte Buch heißt Ratnaprabha, Juwelenglanz, das achte Suryaprabha, Sonnenglanz,

अलंकारवती चाथ ततः शक्तियशा भवेत् । वेलालम्बकसंज्ञश्च भवेदेकादशस्ततः ॥ ७

alamkaaravatii caatha tatah shaktiyashaa bhavet | velaalambakasamjnashca bhavedekaadashastatah || 7

dann die Alankaaravati, dann Shaktiyashaa, das elfte Buch heißt Vela,

शशाङ्कवत्यपि तथा ततः स्यान्मदिरावती ।

महाभिषेकानुगतस्ततः स्यात्पञ्चलम्बकः ॥ ८

shashaankavatyapi tathaa tatah syaanmadiraavatii |mahaabhishekaanugatastatah syaatpancalambakah || 8

dann kommt Shashankavati, dann Madiravati, dann das Panca genannte von der Mahabhisheka gefolgte Buch,

ततः सुरतमञ्जर्यप्यथ पद्मावती भवेत् ।  

ततो विषमशीलाख्यो लम्बकोऽष्टादशो भवेत् ॥ ९

tatah suratamanjaryapyatha padmaavatii bhavet | tato vishamashiilaakhyo lambako’shtaadasho bhavet || 9

dann die Suratamanjari, dann die Padmavati, dann das Vishamashila genannte achtzehnte Buch.

यथा मूलं तथैवैतन्न मनागप्यतिक्रमः । ग्रन्थविस्तरसंक्षेपमात्रं भाषा च भिद्यते ॥ १०

yathaa muulam tathaivaitanna manaagapyatikramah | 

granthavistarasamkshepamaatram bhaashaa ca bhidyate || 10

Wie die Urfassung ist es, ohne die geringste Abweichung. Um das weitschweifige Werk zu verdichten wird die Sprache gestutzt.

औचित्यान्वयरक्षा च यथाशक्ति विधीयते ।  

कथारसाविघातेन काव्यांशस्य च योजना ॥ ११

aucityaanvayarakshaa ca yathaashakti vidhiiyate | kathaarasaavighaatena kaavyaamshasya ca yojanaa || 11

Die Wahrung der angemessenen Folgerichtigkeit sowie die Verbindung einzelner Episoden, um den Erzählfluss nicht zu unterbrechen, wird nach Kräften beachtet.

वैदग्ध्यख्यातिलोभाय मम नैवायमुद्यमः । 

 किं तु नानाकथाजालस्मृतिसौकर्यसिद्धये ॥ १२

vaidagdhyakhyaatilobhaaya mama naivaayamudyamah | kim tu naanaakathaajaalasmrtisaukaryasiddhaye || 12

Nicht weil es mich nach Ruhm für meine Raffinesse verlangte, habe ich das auf mich genommen, sondern um den flüssigen Vortrag einer Vielzahl erinnerter, miteinander verwobener Geschichten zu ermöglichen.

अस्ति किंनरगन्धर्वविद्याधरनिषेवितः । 

 चक्रवर्ती गिरीन्द्राणां हिमवानिति विश्रुतः ॥ १३

asti kinnaragandharvavidyaadharanishevitah | cakravartii giriindraanaam himavaaniti vishrutah || 13

Da ist dieser Kaiser über den Bergkönigen, weithin als Himalaya bekannt, der Mischwesen, Elfen und Zauberer beherbergt.

माहात्म्यमियतीं भूमिमारूढं यस्य भूभृताम् ।  

यद्भवानी सुताभावं त्रिजगज्जननी गता ॥ १४

maahaatmyamiyatiim bhuumimaaruudham yasya bhuubhrtaam | 

yadbhavaanii sutaabhaavam trijagajjananii gataa || 14

Seine Pracht erreichte unter den Bergen ein Ausmaß, 

dass Bhavani als Mutter der drei Welten geruhte, seine Tochter zu werden.

उत्तरं तस्य शिखरं कैलासाख्यो महागिरिः ।

योजनानां सहस्राणि बहून्याक्रम्य तिष्ठति ॥ १५

uttaram tasya shikharam kailaasaakhyo mahaagirih |yojanaanaam sahasraani bahuunyaakramya tishthati || 15

Der nördlichste Gipfel ist ein gewaltiger, Kailasa genannter Berg. Er steht viele tausend Yojanas hochaufragend da.

मन्दरो मथितेऽप्यब्धौ न सुधासिततां गतः ।  

अहं त्वयत्नादिति यो हसतीव स्वकान्तिभिः ॥ १६

mandaro mathite’pyabdhau na sudhaasitataam gatah | aham tvayatnaaditi yo hasatiiva svakaantibhih || 16

„Der Mandara hat zwar im Milchmeer gerührt, ist aber nicht milchweiß geworden.

Ich bin es, aber ohne mich zu rühren!“ scherzt er manchmal mit seinen Gespielinnen.

चराचरगुरुस्तत्र निवसत्यम्बिकासखः ।  

गणैर्विद्याधरैः सिद्धैः सेव्यमानो महेश्वरः ॥ १७

caraacaragurustatra nivasatyambikaasakhah | ganairvidyaadharaih siddhaih sevyamaano maheshvarah || 17

Dort weilt der Herr über Belebte und Unbelebtes, ein Freund des Mütterchens,

der von Heerscharen, Elfen und Zauberern umkreiste Große Herrscher,

पिङ्गोत्तुङ्गजटाजूटगतो यस्याश्नुते नवः । 

 संध्यापिशङ्गपूर्वाद्रिशृङ्गसङ्गसुखं शशी ॥ १८

pingottungajataajuutagato yasyaashnute navah | samdhyaapishangapuurvaadrishrngasangasukham shashii || 18

in dessen gelben, aufgetürmten Haarflechten die Mondsichel ruht und ihr Glück im Bund mit dem Horn des Berges im Osten beim rötlichen Schein der Abenddämmerung genießt.

येनान्धकासुरपतेरेकस्यार्पयता हृदि । शूलं त्रिजगतोऽप्यस्य हृदयाच्चित्रमुद्धृतम् ॥ १९

yenaandhakaasurapaterekasyaarpyataa hrdi | shuulam trijagato’pyasya hrdayaaccitramuddhrtam || 19

Als er dem blinden Oberteufel Andhaka seinen Dreizack ins Herz rammte, hat er allein damit, o Wunder, dessen Speer aus dem Herzen der Dreiwelt herausgezogen.

चूडामणिषु यत्पादनखाग्रप्रतिमाङ्किताः ।  

प्रसादप्राप्तचन्द्रार्धा इव भान्ति सुरासुराः ॥ २०

cuudaamanishu yatpaadanakhaagrapratimaankitaah | 

prasaadapraaptacandraardhaa iva bhaanti suraasuraah || 20

Seine in ihren Stirnjuwelen sich spiegelnden Fußnägel lassen Götter und Dämonen erscheinen, als hätte er in seiner Gnade ihnen Halbmonde geschenkt.

तं कदाचित्समुत्पन्नविस्रम्भा रहसि प्रिया । 

 स्तुतिभिस्तोषयामास भवानीपतिमीश्वरम् ॥ २१

tam kadaacitsamutpannavisrambhaa rahasi priyaa | stutibhistoshayaamaasa bhavaaniipatimiishvaram || 21

Irgendwann war seine Liebste in der Einsamkeit so zutraulich geworden, daß sie ihn, den Herrn und Gatten der Bhavani, mit Lobgesängen heiter stimmte.

तस्याः स्तुतिवचोहृष्टस्तामङ्कमधिरोप्य सः । 

 किं ते प्रियं करोमीति बभाषे शशिशेखरः ॥ २२

tasyaah stutivacohrshtastaamankamadhiropya sah | kim te priyam karomiiti babhaashe shashishekharah || 22

Von ihren Schmeicheltönen hocherfreut setzt er sie auf seinen Schoß: „Was kann ich dir denn Gutes tun?“ sprach da der Mondbekrönte.

ततः प्रोवाच गिरिजा प्रसन्नोऽसि यदि प्रभो ।  

रम्यां कांचित्कथां ब्रूहि देवाद्य मम नूतनाम् ॥ २३

tatah provaaca girijaa prasanno’si yadi prabho |

 ramyaam kaamcitkathaam bruuhi devaadhya mama nuutanaam || 23

Da sagte die Tochter des Berges: „Wenn ich dich, mein Herr,  so aufgemuntert habe, 

erzähl du mir jetzt eine neue Geschichte und versetz mich in Erstaunen!“

भूतं भवद्भविष्यद्वा किं तत्स्याज्जगति प्रिये ।  

भवती यन्न जानीयादिति शर्वोऽप्युवाच ताम् ॥ २४

bhuutam bhavadbhavishyadvaa kim tatsyaajjagati priye | 

bhavatii yanna jaaniiyaaditi sharvo’pyuvaaca taam || 24

„Gewesenes, Gegenwärtiges oder Zukünftiges - Was in aller Welt könnte es denn sein, Liebste, 

was Ihr nicht schon wüßtet?“ entgegnete der Pfeilschnelle ihr.

ततः सा वल्लभा तस्य निर्बन्धमकरोत्प्रभोः ।  

प्रियप्रणयहेवाकि यतो मानवतीमनः ॥ २५

tatah saa vallabhaa tasya nirbandhamakarotprabhoh | priyapranayahevaaki yato maanavatiimanah || 25

Woraufhin diese Göttin, seine Geliebte, sich der liebevollen Zuneigung eines bewußt, der den Drachen bezwang, ihn weiter bestürmt.

ततस्तच्चाटुबुद्ध्यैव तत्प्रभावनिबन्धनाम् । 

 तस्याः स्वल्पां कथामेवं शिवः सम्प्रत्यवर्णयत् ॥ २६

tatastaccaatubuddhyaiva tatprabhaavanibandhanaam |

 tasyaah svalpaam kathaamevam shivah sampratyavarnayat || 26

Sodass, in der Absicht ihr zu schmeicheln, Shiva sogleich diese kurze, ihre Macht illustrierende Geschichte erzählte:

अस्ति मामीक्षितुं पूर्वं ब्रह्मा नारायणस्तथा । 

 महीं भ्रमन्तौ हिमवत्पादमूलमवापतुः ॥ २७

asti maamiikshitum puurvam brahmaa naaraayanastathaa | 

mahiim bhramantau himavatpaadamuulamavaapatuh || 27

„Einst zogen, um mich zu besuchen, Brahma und Narayana durch die Welt und gelangten an die Ausläufer des Himalaya.

ततो ददृशतुस्तत्र ज्वालालिङ्गं महत्पुरः ।

तस्यान्तमीक्षितुं प्रायादेक ऊर्ध्वमधोऽपरः ॥ २८

tato dadrshatustatra jvaalaalingam mahatpurah | tasyaantamiikshitum praayaadeka uurdhvamadho’parah || 28

Da erblickten sie einen hohen, flammenden Phallus vor sich, und um zu sehen, wo er anfängt und wo er aufhört,ging der eine nach unten und der andere nach oben.

अलब्धान्तौ तपोभिर्मां तोषयामासतुश्च तौ । 

 आविर्भूय मया चोक्तौ वरः कोऽप्यर्थ्यतामिति ॥ २९

alabdhaantau tapobhirmaam toshayaamaasatushca tau | 

aavirbhuuya mayaa coktau varah ko’pyarthyataamiti || 29

Als keiner von beiden das Ende fand, versuchten sie mich mit Selbstquälereien zu beeindrucken.

Also erschien ich ihnen und sprach: „Jetzt habt ihr einen Wunsch frei.“

तच्छ्रुत्वैवाब्रवीद्ब्रह्मा पुत्रो मेऽस्तु भवानिति ।  

अपूज्यस्तेन जातोऽसावत्यारोहेण निन्दितः ॥ ३०

tacchrutvaivaabraviidbrahmaa putro me’stu bhavaaniti | apuujyastena jaato’saavatyaarohena ninditah || 30

Als er das hörte, sagte Brahma: „Er soll mein Sohn sein!“ Damit war er nicht mehr anbetungswürdig,

nicht mehr zeugungsfähig, durch seine Anmaßung zum Gespött geworden.

ततो नारायणो देवः स वरं मामयाचत । भूयासं तव शुश्रूषापरोऽहं भगवन्निति ॥ ३१

tato naaraayano devah sa varam maamayaacata | bhuuyaasam tava shushruushaaparo*ham bhagavanniti || 31

Daraufhin erbat Gott Narayana seinen Wunsch von mir: „Lass mich zu einem werden, der nur noch dir gehorchen will, o Herr!“

अतः शरीरभूतोऽसौ मम जातस्त्वदात्मना ।  

यो हि नारायणः सा त्वं शक्तिः शक्तिमतो मम ॥ ३२

atah shariirabhuuto’sau mama jaatastvadaatmanaa | yo hi naaraayanah saa tvam shaktih shaktimato mama || 32

Und so wurde er verkörpert als mein Geschöpf mit deiner Seele, denn Narayana bist du, Energie von meiner Energie.

किं च मे पूर्वजाया त्वमित्युक्तवति शङ्करे । 

 कथं ते पूर्वजायाहमिति वक्ति स्म पार्वती ॥ ३३

kim ca me puurvajaayaa tvamityuktavati shankare | katham te puurvajaayaahamiti vakti sma paarvatii || 33

Außerdem warst du schon früher meine Frau“, sagte Shankara zu ihr.

„Erzähl mir, wie ich früher schon deine Frau war!“ bat ihn Parvati.

प्रत्युवाच ततो भर्गः पुरा दक्षप्रजापतेः । 

 देवि त्वं च तथान्याश्च बह्वयोऽजायन्त कन्यकाः ॥ ३४

pratyuvaaca tato bhargah puraa dakshaprajaapateh | 

devi tvam ca tathaanyaashca bahvayo’jaayanta kanyakaah || 34

Shiva antwortet: „Vor langer Zeit wurden Daksha Prajapati viele Töchter geboren, darunter auch du, meine Göttin.

स मह्यं भवतीं प्रादाद्धर्मादिभ्योऽपराश्च ताः ।  

यज्ञे कदाचिदाहूतास्तेन जामातरोऽखिलाः ॥ ३५

sa mahyam bhavatiim praadaaddharmaadibhyo’paraashca taah | 

yajne kadaacidaahuutaastena jaamaataro’khilaah || 35

Dich gab er mir zur Frau, die anderen dem Dharma und weiteren Göttern. 

Irgendwann rief er alle Schwiegersöhne zum Opfer.

वर्जितस्त्वहमेकैकस्ततोऽपृच्छ्यत स त्वया । 

 किं न भर्ता ममाहूतस्त्वया तातोच्यतामिति ॥ ३६

varjitastvahamekaikastato’prcchyata sa tvayaa | kim na bhartaa mamaahuutastvayaa taatocyataamiti || 36

Mich als einzigen aber ließ er aus. Woraufhin du ihn fragtest:

„Warum hast du meinen Mann nicht eingeladen, Vater, sag mir das!“

कपालमाली भर्ता ते कथमाहूयतां मखे । 

 इत्युवाच गिरं सोऽथ त्वत्कर्णविषसूचिकाम् ॥ ३७

kapaalamaalii bhartaa te kathamaahuuyataam makhe | ityuvaaca giram so’tha tvatkarnavishasuucikaam || 37

Da sprach er einen Satz, der wie eine vergiftete Nadel in deinem Ohr war:

„Dein Mann trägt eine Kette aus Totenschädeln. Wie kann ich den zum Opferfest laden?“

पापोऽयमस्माज्जातेन किं देहेन ममामुना ।

इति कोपात्परित्यक्तं शरीरं तत्प्रिये त्वया ॥ ३८

paapo’yamasmaajjaatena kim dehena mamaamunaa |iti kopaatparityaktam shariiram tatpriye tvayaa || 38

„Was ist er für ein Scheusal! Was soll ich noch in diesem von dem gezeugten Kadaver!“

Damit bist du, meine Liebe, wutentbrannt aus deinem Körper gefahren,

स च दक्षमखस्तेन मन्युना नाशितो मया । 

 ततो जाता हिमाद्रेस्त्वमब्धेश्चन्द्रकला यथा ॥ ३९

sa ca dakshamakhastena manyunaa naashito mayaa | tato jaataa himaadrestvamabdheshcandrakalaa yathaa || 39

und ich habe im Zorn Dakshas Gelage zerschmettert. Du wurdest sogleich dem Himalaya geboren,

wie die Mondsichel bist dem Ozean du entstiegen.

अथ स्मर तुषाराद्रिं तपोऽर्थमहमागतः । 

 पिता त्वां च नियुङ्क्ते स्म शुश्रूषायै ममातिथेः ॥ ४०

atha smara tushaaraadrim tapo’rthamahamaagatah | 

pitaa tvaam ca niyunkte sma shushruushaayai mamaatitheh || 40

Und dann erinnre dich, wie ich in die eisigen Berge kam, um der Versenkung willen.

Da verlangte dein Vater von dir, mich wie einen Gast zu umsorgen.

तारकान्तकमत्पुत्रप्राप्तये प्रहितः सुरैः । 

 लब्धावकाशोऽविध्यन्मां तत्र दग्धो मनोभवः ॥ ४१

taarakaantakamatputrapraaptaye prahitah suraih | 

labdhaavakaasho’vidhyanmaam tatra dagdho manobhavah || 41

Daselbst verbrannte ich den Liebesgott, als der von den Göttern gesandt auf eine Gelegenheit harrte, in mich einzudringen, weil die einen Sohn von mir haben wollten, der dem Taraka den Garaus macht.

ततस्तीव्रेण तपसा क्रीतोऽहं धीरया त्वया । 

 तच्च तत्संचयायैव मया सोढं तव प्रिये ॥ ४२

tatastiivrena tapasaa kriito’ham dhiirayaa tvayaa | tacca tatsamcayaayaiva mayaa sodham tava priye || 42

Danach habe ich mich durch deine tiefe, beharrliche Entsagung kaufen lassen,

und das, was du, Geliebte, aushalten mußtest, kam so auch auf meinen Vorrat an Entsagung.

इत्थं मे पूर्वजाया त्वं किमन्यत्कथ्यते तव । 

 इत्युक्त्वा विरते शम्भौ देवी कोपाकुलाब्रवीत् ॥ ४३

ittham me puurvajaayaa tvam kimanyatkathyate tava | ityuktvaa virate shambhau devii kopaakulaabraviit || 43

Somit warst du früher schon mein Weib. Was soll ich dir sonst noch erzählen?“

Als der Tröster ausgeredet hatte, sprach die Göttin voll Zorn:

धूर्तस्त्वं न कथां हृद्यां कथयस्यर्थितोऽपि सन् ।  

गङ्गां वहन्नमन्संध्यां विजितोऽसि न किं मम ॥ ४४

dhuurtastvam na kathaam hrdyaam kathayasyarthito’pi san |

 gangaam vahannamansamdhyaam vijito’si na kim mama || 44

„Du schummelst! Du erzählst keine rührende Geschichte, obwohl du darum gebeten wirst!

Die Ganga fährst du spazieren, die Morgendämmerung betest du an! Ergriffen bist du, warum nicht von mir?“

तच्छ्रुत्वा प्रतिपेदेऽस्या विहितानुनयो हरः ।  

कथां कथयितुं दिव्यां ततः कोपं मुमोच सा ॥ ४५

tacchrutvaa pratipede’syaa vihitaanunayo harah | kathaam kathayitum divyaam tatah kopam mumoca saa || 45

Solches hörend, Wort für Wort, geneigt ihr nachzugeben versprach der Ergreifer

ihr ein wunderschönes Märchen zu erzählen. Da ließ den Zorn sie entweichen.

नेह कैश्चित्प्रवेष्टव्यमित्युक्तेन तथा स्वयम् । 

 निरुद्धे नन्दिना द्वारे हरो वक्तुं प्रचक्रमे ॥ ४६

neha kaishcitpraveshtavyamityuktena tathaa svayam | niruddhe nandinaa dvaare haro vaktum pracakrame || 46

„Hier soll keiner eindringen!“ sprach sie daselbst, „Nandi soll die Tür bewachen!“ Shiva fuhr zu reden fort:

एकान्तसुखिनो देवा मनुष्या नित्यदुःखिताः । 

 दिव्यमानुषचेष्टा तु परभागे न हारिणी ॥ ४७

ekaantasukhino devaa manushyaa nityaduhkhitaah | divyamaanushaceshtaa tu parabhaage na haarinii || 47

„Die Götter sind ausschließlich glücklich. Die Menschen ewig leidgeplagt.

Der Halbgötter Lebensart aber ist an Vorzügen nicht zu übertreffen.

विद्याधराणां चरितमतस्ते वर्णयाम्यहम् । 

 इति देव्या हरो यावद्वक्ति तावदुपागमत् ॥ ४८

vidyaadharaanaam caritamataste varnayaamyaham | iti devyaa haro yaavadvakti taavadupaagamat || 48

Darum erzähl ich dir jetzt die Geschichte der Vidyadharas.“ Während Shiva so zu der Göttin sprach, nähert sich

प्रसादवित्तकः शम्भोः पुष्पदन्तो गणोत्तमः । 

 न्यषेधि च प्रवेशोऽस्य नन्दिना द्वारि तिष्ठता ॥ ४९

prasaadavittakah shambhoh pushpadanto ganottamah | 

nyashedhi ca pravesho’sya nandinaa dvaari tishthataa || 49

Shivas Günstling und trefflichster Genosse Pushpadanta, Blütenzahn.

Doch ward der Zutritt ihm verwehrt von Nandi, der immer noch vor der Türe stand.

निष्कारणं निषेधोऽद्य ममापीति कुतूहलात् । 

 अलक्षितो योगवशात्प्रविवेश स तत्क्षणात् ॥ ५०

nishkaaranam nishedho’dya mamaapiiti kutuuhalaat | alakshito yogavashaatpravivesha sa tatkshanaat || 50

„Ist ja interessant! Warum werde gerade ich hier grundlos ausgeschlossen?“

Unerkannt durch Yogamacht drang er augenblicklich ein.

प्रविष्टः श्रुतवान्सर्वं वर्ण्यमानं पिनाकिना । 

 विद्याधराणां सप्तानामपूर्वं चरिताद्भुतम् ॥ ५१

pravishtah shrutavaansarvam varnyamaanam pinaakinaa | 

vidyaadharaanaam saptaanaamapuurvam caritaadbhutam || 51

Eingetreten hört er alles, was der Dreizackträger vom unerhörten,

bunten Leben und Treiben der sieben Vidyadharas zu berichten wußte.

श्रुत्वाथ गत्वा भार्यायै जयायै सोऽप्यवर्णयत् । 

 को हि वित्तं रहस्यं वा स्त्रीषु शक्नोति गूहितुम् ॥ ५२

shrutvaatha gatvaa bhaaryaayai jayaayai so’pyavarnayat |

 ko hi vittam rahasyam vaa striishu shaknoti guuhitum || 52

Kaum hat er ausgelauscht, eilt er schon zu seiner Frau Jayaa und erzählt es ihr.

Wer könnte wohl einen heimlichen Fund vor den Frauen verbergen?

सापि तद्विस्मयाविष्टा गत्वा गिरिसुताग्रतः । 

 जगौ जया प्रतीहारी स्त्रीषु वाक्संयमः कुतः ॥ ५३

saapi tadvismayaavishtaa gatvaa girisutaagratah | jagau jayaa pratiihaarii striishu vaaksamyamah kutah || 53

Die wiederum trat darauf gar stolz vor die Tochter des Berges, um es ihr zuzutragen, die Trägerin.

Warum sollten Frauen sich beim Reden auch zurückhalten?

ततश्चुकोप गिरिजा नापूर्वं वर्णितं त्वया ।  

जानाति हि जयाप्येतदिति चेश्वरमभ्यधात् ॥ ५४

tatashcukopa girijaa naapuurvam varnitam tvayaa | jaanaati hi jayaapyetaditi ceshvaramabhyadhaat || 54

Das brachte die Tochter des Berges in Rage, und sie fauchte Shiva an:

„So exklusiv war das gar nicht, was du mir da erzählt hast. Die Jayaa weiß es auch schon!“

प्रणिधानादथ ज्ञात्वा जगादैवमुमापतिः । 

 योगी भूत्वा प्रविश्येदं पुष्पदन्तस्तदाशृणोत् ॥ ५५

pranidhaanaadatha jnaatvaa jagaadaivamumaapatih | 

yogii bhuutvaa pravishyedam pushpadantastadaashrnot || 55

Da versank in tiefer Betrachtung der Gatte Umaas, erkannte und sagte das:

„Dieser Pushpadanta drang mit einem Yogastreich hier ein und hat alles mitangehört.

जयायै वर्णितं तेन कोऽन्यो जानाति हि प्रिये । 

 श्रुत्वेत्यानाययद्देवी पुष्पदन्तमतिक्रुधा  ॥ ५६

jayaayai varnitam tena ko’nyo jaanaati hi priye | shrutvetyaanaayayaddevii pushpadantamatikrudhaa  || 56

Der Jayaa hat er’s dann erzählt. Sonst weiß das keiner, Liebes.“

Als sie das hörte, ward die Göttin hocherzürnt und ließ den Pushpadanta vor sie bringen.

मर्त्यो भवाविनीतेति विह्वलं तं शशाप सा ।  

माल्यवन्तं च विज्ञप्तिं कुर्वाणं तत्कृते गणम् ॥ ५७

martyo bhavaaviniiteti vihvalam tam shashaapa saa | 

maalyavantam ca vijnaptim kurvaanam tatkrte ganam || 57

„Ein Sterblicher sollst du sein!“ verfluchte sie den Zitternden, und Gana Malyavan gleich mit, als der für ihn Partei ergriff.

निपत्य पादयोस्ताभ्यां जयया सह बोधिता ।  

शापान्तं प्रति शर्वाणी शनैर्वचनमब्रवीत् ॥ ५८

nipatya paadayostaabhyaam jayayaa saha bodhitaa | shaapaantam prati sharvaanii shanairvacanamabraviit || 58

Da fielen sie beide und Jayaa ihr zu Füßen, sie solle erklären, wann der Fluch zu Ende sei.

Da sprach Sharvani langsam diese Worte:

विन्ध्याटव्यां कुबेरस्य शापात्प्राप्तः पिशाचताम् । 

 सुप्रतीकाभिधो यक्षः काणभूत्याख्यया स्थितः ॥ ५९

vindhyaatavyaam kuberasya shaapaatpraaptah pishaacataam | 

supratiikaabhidho yakshah kaanabhuutyaakhyayaa sthitah || 59

„Im Vindhyawald haust, nach einem Fluch Kuberas zum Irrlicht geworden,

der schöne Supratiika nun als einäugiger Baumgeist Kanabhuti.

तं दृष्ट्वा संस्मरञ्जातिं यदा तस्मै कथामिमाम् । 

 पुष्पदन्त प्रवक्तासि तदा शापाद्विमोक्ष्यसे ॥ ६०

tam drshtvaa samsmaranjaatim yadaa tasmai kathaamimaam | 

pushpadanta pravaktaasi tadaa shaapaadvimokshyase || 60

Wenn du ihn da siehst, erinnere dich an deine eigene Geburt und erzähl ihm diese Geschichte, Pushpadanta, der du ja ein Erzähler bist! Dann wirst du erlöst vom Fluch.

काणभूतेः कथां तां तु यदा श्रोष्यति माल्यवान् । 

 काणभूतौ तदा मुक्ते कथां प्रख्याप्य मोक्ष्यते ॥ ६१

kaanabhuuteh kathaam taam tu yadaa shroshyati maalyavaan |

kaanabhuutau tadaa mukte kathaam prakhyaapya mokshyate || 61

Sobald Malyavan hört, wie Kanabhuti die Geschichte erzählt, wird der erlöst,

und Malyavan wird frei, sobald er erzählt, wie Kanabhuti frei wurde.“

इत्युक्त्वा शैलतनया व्यरमत्तौ च तत्क्षणात् । 

 विद्युत्पुञ्जाविव गणौ दृष्टनष्टौ बभूवतुः ॥ ६२

ityuktvaa shailatanayaa vyaramattau ca tatkshanaat | vidyutpunjaaviva ganau drshtanashtau babhuuvatuh || 62

So sprach die Tochter des Berges und verstummte. Jene beiden aber, im selben Moment wieder zu Ganas geworden, waren wie zwei gewaltige Blitze kaum gesehen schon verschwunden.

अथ जातु याति काले गौरी पप्रच्छ शङ्करं सदया ।  

देव मया तौ शप्तौ प्रमथवरौ कुत्र भुवि जातौ ॥ ६३

atha jaatu yaati kaale gaurii papraccha shankaram sadayaa |

 deva mayaa tau shaptau pramathavarau kutra bhuvi jaatau || 63

Und so war einige Zeit vergangen, als die strahlende Göttin Shiva huldvoll befragt:

„O Gott, wo auf Erden sind nur diese beiden trefflichen Quälgeister, die ich da verflucht habe, geboren?“

अवदच्च चन्द्रमौलिः कौशाम्बीत्यस्ति या महानगरी । 

 तस्यां स पुष्पदन्तो वररुचिर्नामा प्रिये जातः ॥ ६४

avadacca candramaulih kaushaambiityasti yaa mahaanagarii |

 tasyaam sa pushpadanto vararucinaamaa priye jaatah || 64

Also sprach der Mondgekrönte: „Da ist doch diese große Stadt Kaushambi,

und in der wurde Pushpadanta als Vararuci geboren, meine Liebe.

अन्यच्च माल्यवानपि नगरवरे सुप्रतिष्ठिताख्ये सः ।  

जातो गुणाढ्यनामा देवि तयोरेष वृत्तान्तः ॥ ६५

anyacca maalyavaanapi nagaravare supratishthitaakhye sah | 

jaato gunaadhyanaamaa devi tayoresha vrttaantah || 65

Auch der andere, Malyavan, wurde in der fest gebauten Stadt Supratishthita als der Gunadhya geboren. Hier ist, was aus diesen beiden wurde.“

एवं निवेद्य स विभुः सततानुवृत्तभृत्यावमाननविभावनसानुतापाम् ।

कैलासशैलतटकल्पितकल्पवल्लीलीलागृहेषु दयितां रमयन्नुवास  ॥ ६६

evam nivedya sa vibhuh satataanuvrttbhrtyaavamaananavibhaavanasaanutaapaam |

kailaasashailatatakalpitakalpavalliiliilaagrheshu dayitaam ramayannuvaasa  || 66

Nachdem der ewige Herrscher solches berichtet, wohnte er seiner geliebten Göttin, die bei der Einnerung an die Herabwürdigung dieser beiden ihm stets treu ergebenen Diener Reue empfand, in mit wunscherfüllenden Lianen ausgepolsterten Lustgrotten am Felshang des Kailasa herzlich zugetan bei.

द्वितीयस्तरङ्गः dvitiiyastarangah Die 2. Welle Kapitel 2

ततः स मर्त्यवपुषा पुष्पदन्तः परिभ्रमन् । 

 नाम्ना वररुचिः किं च कात्यायन इति श्रुतः ॥ १

tatah sa martyavapushaa pushpadantah paribhraman | naamnaa vararucih kim ca kaatyaayana iti shrutah || 1

Damals wanderte Pushpadanta also im Körper eines Sterblichen herum

und war unter dem Namen Vararuci und Katyayana bekannt.

पारं सम्प्राप्य विद्यानां कृत्वा नन्दस्य मन्त्रिताम् । 

 खिन्नः समाययौ द्रष्टुं कदाचिद्विन्ध्यवासिनीम् ॥ २

paaram sampraapya vidyaanaam krtvaa nandasya mantritaam |

 khinnah samaayayau drashtum kadaacidvindhyavaasiniim || 2

Nachdem er Vollendung in den Wissenschaften erworben hatte, versah er das Ministeramt unter Nanda. Irgendwann war er so deprimiert, daß er loszog, um die im Vindhyagebirge weilende Göttin Durga zu besuchen.

तपसाराधिता देवी स्वप्नादेशेन सा च तम् । 

 प्राहिणोद्विन्ध्यकान्तारं काणभूतिमवेक्षितुम् ॥ ३

tapasaaraadhitaa devii svapnaadeshena saa ca tam | praahinodvindhyakaantaaram kaanabhuutimavekshitum || 3

Von seiner aufopfernden Art beeindruckt erschien die Göttin ihm im Traum

und schickte ihn in den Vindhyawald um sich den einäugigen Kanabhuti anzusehen.

व्याघ्रवानरसंकीर्णे निस्तोयपरुषद्रुमे । भ्रमंस्तत्र च स प्रांशुं न्यग्रोधतरुमैक्षत ॥ ४

vyaaghravaanarasamkiirne nistoyaparushadrume |

 bhramamstatra ca sa praamshum nyagrodhatarumaikshata || 4

Als er sich durch trockenes, von Tigern und Affen bevölkertes Unterholz

 seinen Weg bahnte, gewahrte er einen hohen Banyanbaum.

ददर्श च समीपेऽस्य पिशाचानां शतैर्वृतम् ।  

काणभूतिं पिशाचं तं वर्ष्मणा सालसंनिभम् ॥ ५

dadarsha ca samiipe’sya pishaacaanaam shatairvrtam | 

kaanabhuutim pishaacam tam varshmanaa saalasamnibham || 5

Nicht weit davon sah er, wie Hunderte von Dämonen den Baumgeist Kanabhuti,

selbst wie ein Eisenholzbaum so hoch, umringten.

स काणभूतिना दृष्ट्वा कृतपादोपसंग्रहः । कात्यायनो जगादैनमुपविष्टः क्षणान्तरे ॥ ६

sa kaanabhuutinaa drshtvaa krtapaadopasamgrahah | kaatyaayano jagaadainamupavishtah kshanaantare || 6

Als Kanabhuti ihn erblickt, berührt Katyayana zur Begrüßung seine Füße, setzt sich zu ihm und spricht sogleich:

सदाचारो भवानेवं कथमेतां गतिं गतः ।  

तच्छ्रुत्वा कृतसौहार्दं काणभूतिस्तमब्रवीत् ॥ ७

sadaacaaro bhavaanevam kathametaam gatim gatah | tacchrutvaa krtasauhaardam kaanabhuutistamabraviit || 7

„Er war stets so gefügig. Wie ist er nun auf diesen Weg geraten?“

Als Kanabhuti das hört, sagt er zu dem Anteilnehmenden:

स्वतो मे नास्ति विज्ञानं किं तु शर्वान्मया श्रुतम् । 

 उज्जयिन्यां श्मशाने यच्छ्रुणु तत्कथयामि ते ॥ ८

svato me naasti vijnaanam kim tu sharvaanmayaa shrutam | 

ujjayinyaam shmashaane yacchrunu tatkathayaami te || 8

„Das weiß ich selbst nicht. Hör dir aber an, was Shiva mir in Ujjain auf dem Leichenacker gesagt hat. Das erzähl ich dir jetzt:

कपालेषु श्मशानेषु कस्माद्देव रतिस्तव । इति पृष्टस्ततो देव्या भगवानिदमब्रवीत् ॥ ९

kapaaleshu shmashaaneshu kasmaaddeva ratistava | iti prshtastato devyaa bhagavaanidamabraviit || 9

„Woher, mein Gott, kommt eigentlich deine Vorliebe für Totenschädel und Scheiterhaufen?“

Von der Göttin unterbrochen, sprach der Herr also:

पुरा कल्पक्षये वृत्ते जातं जलमयं जगत् ।  

मया ततो विभिद्योरुं रक्तबिन्दुर्निपातितः ॥ १०

puraa kalpakshaye vrtte jaatam jalamayam jagat | mayaa tato vibhidyorum raktabindurnipaatitah || 10

„Ist schon lange her. Am Ende des letzten Zeitalters war alles Lebendige in der Welt zu Wasser geworden.Da schnitt ich mir in den Oberschenkel und ein Tropfen Blutes fiel herab.

जलदन्तस्तदभूदण्डं तस्माद्द्वेधाकृतात्पुमान् । 

 निरगच्छत्ततः सृष्टा सर्गाय प्रकृतिर्मया ॥ ११

jaladantastadabhuudandam tasmaaddvedhaakrtaatpumaan | 

niragacchattatah srShtaa sargaaya prakrtirmayaa || 11

Im Wasser wurde der zum Ei. Das ward halbiert, und der Weltgeist trat heraus.

Aus ihm entließ ich dann zur weiteren Schöpfung die Natur.

तौ च प्रजापतीनन्यान्सृष्टवन्तौ प्रजाश्च ते ।  

अतः पितामहः प्रोक्तः स पुमाञ्जगति प्रिये ॥ १२

tau ca prajaapatiinanyaansrshtavantau prajaashca te | atah pitaamahah proktah sa pumaanjagati priye || 12

Und die beiden schufen die Herren der Schöpfung und die haben die Kreaturen geschaffen. Darum, meine Liebe, wird dieser Weltgeist in der Welt auch Urahn genannt.

एवं चराचरं सृष्ट्वा विश्वं दर्पमगादसौ । पुरुषस्तेन मूर्धानमथैतस्याहमच्छिदम् ॥ १३

evam caraacaram srshtvaa vishvam darpamagaadasau | 

purushastena muurdhaanamathaitasyaahamacchidam || 13

Als dieser Weltgeist all das Belebte und Unbelebte geschaffen hatte, 

wurde er übermütig. Darum schlug ich ihm den Kopf ab.

ततोऽनुतापेन मया महाव्रतमग्रह्यत । अतः कपालपाणित्वं श्मशानप्रियता च मे ॥ १४

tato’nutaapena mayaa mahaavratamagrahyata | atah kapaalapaanitvam shmashaanapriyataa ca me || 14

Das habe ich später schwer bereut und ein großes Gelübde auf mich genommen.

Seitdem halte ich Totenschädel in der Hand und habe diese Vorliebe für Verbrennungsplätze.

किं चैतन्मे कपालात्म जगद्देवि करे स्थितम् ।  

पूर्वोक्ताण्डकपाले द्वे रोदसी कीर्तिते यतः ॥ १५

kim caitanme kapaalaatma jagaddevi kare sthitam | puurvoktaandakapaale dve rodasii kiirtite yatah || 15

Außerdem ist diese Welt eigentlich wie der Schädel, der in meiner Hand liegt, o Göttin. Die beiden Hälften des vorhin erwähnten Eis haben Schädelform und werden von daher als Himmel und Erde bezeichnet.“

इत्युक्ते शम्भुना तत्र श्रोष्यामीति सकौतुके । 

 स्थिते मयि ततो भूयः पार्वती पतिमभ्यधात् ॥ १६

ityukte shambhunaa tatra shroshyaamiiti sakautuke | sthite mayi tato bhuuyah paarvatii patimabhyadhaat || 16

So erlauschte ich also, was Shiva sprach, und blieb neugierig geworden weiter dort stehen, als Parvati ihren Gatten fragte:

स पुष्पदन्तः कियता कालेनास्मानुपैष्यति । 

 तदा कर्ण्याब्रवीद्देवीं मामुद्दिश्य महेश्वरः ॥ १७

sa pushpadantah kiyataa kaalenaasmaanupaishyati | 

tadaa karnyaabraviiddeviim maamuddishya maheshvarah || 17

„Wann kommt dieser Pushpadanta denn wieder zu uns zurück?“

Da flüsterte der Herr auf mich deutend der Göttin ins Ohr:

पिशाचो दृश्यते योऽयमेष वैश्रवणानुगः ।  

यक्षो मित्रमभूच्चास्य रक्षः स्थूलशिरा इति ॥ १८

pishaaco drshyate yo’yamesha vaishravanaanugah | yaksho mitramabhuuccaasya rakshah sthuulashiraa iti || 18

Der Kobold, den du da siehst, war einst ein Geist aus dem Gefolge des Geldgottes Kubera, und sein Freund war der Werwolf Sthulashiras „Dickschädel“.

संगतं तेन पापेन निरीक्ष्यैनं धनाधिपः ।  

विन्धाटव्यां पिशाचत्वमादिशद्धनदेश्वरः ॥ १९

samgatam tena paapena niriikshyainam dhanaadhipah | 

vindhaatavyaam pishaacatvamaadishaddhanadeshvarah || 19

Als nun der Geldbeschützer gewahrte, daß der mit diesem Unhold sich gemein tat,

verbannte er ihn als Kobold in die Wildnis der Vindhyaberge.

भ्रात्रास्य दीर्घजङ्घेन पतित्वा पादयोस्ततः । 

 शापान्तं प्रति विज्ञप्तो वदति स्म धनाधिपः ॥ २०

bhraatraasya diirghajanghena patitvaa paadayostatah | 

shaapaantam prati vijnapto vadati sma dhanaadhipah || 20

Da warf Pushpadantas Bruder Dirghajangha, „Langbein“, sich dem Gott zu Füßen und wollte wissen, wann denn dieser Fluch zu Ende sei. Dazu sprach der Geldgewaltige:

शापावतीर्णादाकर्ण्य पुष्पदन्तान्महाकथाम् ।  

उक्त्वा माल्यवते तां च शापात्प्राप्ताय मर्त्यताम् ॥ २१

shaapaavatiirnaadaakarnya pushpadantaanmahaakathaam | 

uktvaa maalyavate taam ca shaapaatpraaptaaya martyataam || 21

„Sobald er die Sage von Pushpadantas fluchbedingtem Abstieg gehört

und sie dem durch Verwünschung zum Sterblichen gewordenen Malyavan berichtet,

ताभ्यां गणाभ्यां सहितः शापमेनं तरिष्यति ।  

इतीह धनदेनास्य शापान्तो विहितस्तदा ॥ २२

taabhyaam ganaabhyaam sahitah shaapamenam tarishyati | itiiha dhanadenaasya shaapaanto vihitastadaa || 22

wird er mit diesen beiden Gefolgsleuten zusammen den Fluch überleben.“

„Damit befahl der Geldgeber das Ende seiner Verwünschung.

त्वया च पुष्पदन्तस्य स एवेति स्मर प्रिये ।  

एतच्छ्रुत्वा वचः शम्भोः सहर्षोऽहमिहागतः ॥  २३

tvayaa ca pushpadantasya sa eveti smara priye | etacchrutvaa vacah shambhoh saharsho’hamihaagatah ||  23

Und so hast du das bei Pushpadanta getan, erinnere dich, Geliebte!“

Als ich diese Worte von Shiva gehört, bin ich hocherfreut hierhergeeilt,

इत्थं मे शापदोषोऽयं पुष्पदन्तागमावधिः ।  

इत्युक्त्वा विरते तस्मिन्काणभूतौ च तत्क्षणम् ॥ २४

ittham me shaapadosho‘yam pushpadantaagamaavadhih |

 ityuktvaa virate tasminkaanabhuutau ca tatkshanam || 24

weil damit meine herbeigefluchte Versehrtheit mit Pushpadantas Ankunft ein Ende haben würde.“ Kaum hatte Kanabhuti das gesagt, kam der Moment, da

स्मृत्वा वररुचिर्जातिं सुप्तोत्थित इवावदत् । 

 स एव पुष्पदन्तोऽहं मत्तस्तां च कथां शृणु ॥ २५

smrtvaa vararucirjaatim suptotthita ivaavadat | sa eva pushpadanto’ham mattastaam ca kathaam shrnu || 25

erinnert Vararuci sich seiner Geburt und sagt wie aus dem Schlaf erwacht verwundert:

„Dann bin ich ja Pushpadanta! Und die Geschichte höre nun.“

इत्युक्त्वा ग्रन्थलक्षाणि सप्त सप्त महाकथाः । 

 कात्यायनेन कथिताः काणभूतिस्ततोऽब्रवीत् ॥ २६

ityuktvaa granthalakshaani sapta sapta mahaakathaah | kaatyaayanena kathitaah kaanabhuutistato’braviit || 26

Daraufhin erzählte Katyayana ihm die siebenhunderttausend Verse umfassenden Legenden. Dann sprach Kanabhuti:

देव रुद्रावतारस्त्वं कोऽन्यो वेत्ति कथामिमाम् । 

 त्वत्प्रसादाद्गतप्रायः स शापो मे शरीरतः ॥ २७

deva rudraavataarastvam ko’nyo vetti kathaamimaam |

 tvatprasaadaadgatapraayah sa shaapo me shariiratah || 27

„Mein Gott! Dann bist du ja der herabgestiegene Rudra Shiva! Wer sonst kennt all diese Legenden? Dank deiner Gnade hat der Fluch meinen Leib schon so gut wie verlassen.

तद्ब्रूहि निजवृत्तान्तं जन्मनः प्रभृति प्रभो ।  

मां पवित्रय भूयोऽपि न गोप्यं यदि मादृशे ॥ २८

tadbruuhi nijavrttantam janmanah prabhrti prabho | maam pavitraya bhuuyo’pi na gopyam yadi maadrshe || 28

Darum erzähl mir deine eigene Geschichte von Geburt an, o Herr!

Reinige mich noch mehr, indem diese vor einem wie mir nicht mehr verborgen werden muss!“

ततो वररुचिस्तस्य प्रणतस्यानुरोधतः । सर्वमाजन्मवृत्तान्तं विस्तरादिदमब्रवीत् ॥ २९

tato vararucistasya pranatasyaanurodhatah | sarvamaajanmavrttaantam vistaraadidamabraviit || 29

Da entsprach Vararuci dem Wunsch des vor ihm Niedergestreckten

und erzählte die ganze Geschichte von seiner Geburt an in aller Ausführlichkeit:

कौशाम्ब्यां सोमदत्ताख्यो नाम्नाग्निशिख इत्यपि । 

 द्विजोऽभूत्तस्य भार्या च वसुदत्ताभिधाभवत् ॥ ३०

kaushaambyaam somadattaakhyo naamnaagnishikha ityapi | 

dvijo’bhuuttasya bhaaryaa ca vasudattaabhidhaabhavat || 30

In Kaushambi lebte einst ein Brahmane namens Somadatta „Mondgeschenkter“, auch Agnishikha „Feuerpfeil“, genannt, und seine Frau namens Vasudatta „Geschenk der Götter“.

मुनिकन्या च सा शापात्तस्यां जाताववातरत् । 

 तस्यां तस्माद्द्विजवरादेष जातोऽस्मि शापतः ॥ ३१

munikanyaa ca saa shaapaattasyaam jaataavavaatarat | 

tasyaam tasmaaddvijavaraadesha jaato‘smi shaapatah || 31

Sie war die Tochter eines Einsiedlers und durch einen Fluch in diese Rolle abgestiegen.

Ich wurde, auch infolge einer Verwünschung, von diesem trefflichen Brahmanen in ihr gezeugt.

ततो ममातिबालस्य पिता पञ्चत्वमागतः ।  

अतिष्ठद्वर्धयन्ती तु माता मां कृच्छ्रकर्मभिः ॥ ३२

tato mamaatibaalasya pitaa pancatvamaagatah | atishthadvardhayantii tu maataa maam krcchrakarmabhih || 32

Ich war noch ganz klein, als mein Vater in die fünf Elemente einging.

Jetzt stand meine Mutter da und zog mich alleine auf, mit harter Plackerei.

अथाभ्यगच्छतां विप्रौ द्वावस्मद्गृहमेकदा ।  

एकरात्रिनिवासार्थं दूराध्वपरिधूसरौ ॥ ३३

athaabhyagacchataam viprau dvaavasmadgrhamekadaa |

 ekaraatrinivaasaartham duuraadhvaparidhuusarau || 33

Eines Tages kamen zwei Brahmanen vor unser Haus, um eine Nacht darin zu verweilen. Von ihrer langen Reise waren sie vom Staub ganz grau.

तिष्ठतोस्तत्र च तयोरुदभून्मुरजध्वनिः ।  

तेनमामब्रवीन्माता भर्तुः स्मृत्वा सगद्गदम् ॥ ३४

tishthatostatra ca tayorudabhuunmurajadhvanih | tenamaamabraviinmaataa bhartuh smrtvaa sagadgadam || 34

Während sie sich dort aufhielten, war von ferne Trommelklang zu hören.

Meine Mutter dachte an ihren Mann und sagte mir mit stockender Stimme:

नृत्यत्येष पितुर्मित्रं भवनन्दो नटः सुत । अहमप्यवदं मातर्द्रष्टुमेतद्व्रजाम्यहम् ॥ ३५

nrtyatyesha piturmitram bhavanando natah suta | ahamapyavadam maatardrashtumetadvrajaamyaham || 35

„Das ist Vaters Freund Bhavananda, der Tänzer, mein Kind. Er führt dort ein Schauspiel auf.“ Da sagte ich: „Ich will hingehen, Mutter, es mir anzusehen.

तवापि दर्शयिष्यामि सपाठं सर्वमेव तत् ।  

एतन्मद्वचनं श्रुत्वा विप्रौ तौ विस्मयं गतौ ॥ ३६

tavaapi darshayishyaami sapaatham sarvameva tat | etanmadvacanam shrutvaa viprau tau vismayam gatau || 36

Und weil ich es dich auch sehen lassen will, gebe ich alles wortwörtlich wieder.“

Als die beiden Brahmanen hörten, was ich da gesagt hatte, verwunderten sie sich sehr.

अवोचत्तौ च मन्माता हे पुत्रौ नात्र संशयः । 

 सकृच्छ्रुतमयं बालः सर्वं वै धारयेद्धृदि ॥ ३७

avocattau ca manmaataa he putrau naatra samshayah | 

sakrcchrutamayam baalah sarvam vai dhaarayeddhrdi || 37

Und meine Mutter rief: „Also Kinder, daran gibt’s keinen Zweifel!

Alles, was dieser Junge auch nur einmal hört, behält er im Sinn!“

जिज्ञासार्थमथाभ्यां मे प्रातिशाख्यमपठ्यत । 

 तथैव तन्मया सर्वं पठितं पश्यतोस्तयोः ॥ ३८

jinjaasaarthamathaabhyaam me praatishaakhyamapathyata |

 tathaiva tanmayaa sarvam pathitam pashyatostayoh || 38

Und schon trugen sie, um mich zu prüfen, eine Abhandlung über den Wohlklang vor,

welche ich darauf in ihrer Gegenwart vollständig wiedergab.

ततस्ताभ्यां समं गत्वा दृष्ट्वा नाट्यं तथैव तत् ।  

गृहमेत्याग्रतो मातुः समग्रं दर्शितं मया ॥ ३९

tatastaabhyaamsamam gatvaa drshtvaa naatyam tathaiva tat | 

grhametyaagrato maatuh samagram darshitam mayaa || 39

Danach bin ich mit den beiden zur Vorstellung gegangen.

Zuhause zurück habe ich meiner Mutter das Ganze vorgeführt.

एकश्रुतधरत्वेन मां निश्चित्य कथामिमाम् । 

 व्याडिनामा तयोरेको मन्मातुः प्रणतोऽब्रवीत् ॥ ४०

ekashrutadharatvena maam nishcitya kathaamimaam | vyaadinaamaa tayoreko manmaatuh pranato’braviit || 40

Nachdem er sich also davon überzeugt hatte, dass ich eine Geschichte nach einmaligem Hören behalten kann, verneigte der eine von den beiden, der sprachkundige Vyadi, sich vor meiner Mutter und sprach:

वेतसाख्ये पुरे मातर्देवस्वामिकरम्भकौ । 

 अभूतां भ्रातारौ विप्रावतिप्रीतौ परस्परम् ॥ ४१

vetasaakhye pure maatardevasvaamikarambhakau | abhuutaam bhraataarau vipraavatipriitau parasparam || 41

„Mutter, in der Stadt Vetasa lebten einst zwei Brüder, Devasvami und Karambhaka,

Brahmanen, die einander sehr zugetan waren.

तयोरेकस्य पुत्रोऽयमिन्द्रदत्तोऽपरस्य च । 

 अहं व्याडिः समुत्पन्नो मत्पितास्तं गतस्ततः ॥ ४२

tayorekasya putro’yamindradatto’parasya ca | aham vyaadih samutpanno matpitaastam gatastatah || 42

Der Sohn des einen ist dieser Indradatta hier, der des anderen bin ich, Vyadi.

Und dann kam es, dass der Stern meines Vaters unterging.

तच्छोकादिन्द्रदत्तस्य पिता यातो महापथम् ।  

अस्मज्जनन्योश्च ततः स्फुटितं हृदयं शुचा ॥ ४३

tacchokaadindradattasya pitaa yaato mahaapatham | asmajjananyoshca tatah sphutitam hrdayam shucaa || 43

Aus Kummer darüber ging auch Indradattas Vater auf die große Reise.

Darauf ward unserer beider Mütter Herz vor Kummer gebrochen.

तेनानाथौ सति धनेऽप्यावां विद्याभिकाङ्क्षिनौ ।  

गतौ प्रार्थयितुं स्वामिकुमारं तपसा ततः ॥ ४४

tenaanaathau sati dhane’pyaavaam vidyaabhikaankshinau | 

gatau praarthayitum svaamikummaram tapasaa tatah || 44

Somit waren wir beide herrenlos. Aber wir hatten Geld, strebten nach Bildung

und gingen zu Meister Kumara Skandha, ihn unter Entbehrungen darum anzuflehen.

तपःस्थितौ च तत्रावां स स्वप्ने प्रभुरादिशत् ।  

अस्ति पाटलिकं नाम पुरं नन्दस्य भूपतेः ॥ ४५

tapahsthitau ca tatraavaam sa svapne prabhuraadishat | asti paatalikam naama puram nandasya bhuupateh || 45

Als wir uns bei ihm in Versenkung übten, offenbarte sich uns der Herr im Traum:

„Da ist eine Stadt namens Pataliputra, König Nandas Hauptstadt.

तत्रास्ति चैको वर्षाख्यो विप्रस्तस्मादवाप्स्यथः । 

 कृत्स्नां विदयामतस्तत्र युवाभ्यां गम्यतामिति ॥ ४६

tatraasti caiko varshaakhyo viprastasmaadavaapsyathah | 

krtsnaam vidayaamatastatra yuvaabhyaam gamyataamiti || 46

Dort gibt es einen Brahmanen, der heißt Varsha. Von dem könnt ihr alles lernen, was man wissen kann. Geht am besten gleich hin!“

अथावां तत्पुरं यातौ पृच्छतोस्तत्र चावयोः ।  

अस्तीह मूर्खो वर्षाख्यो विप्र इत्यवदज्जनः ॥ ४७

athaavaam tatpuram yaatau prcchatostatra caavayoh | astiiha muurkho varshaakhyo vipra ityavadajjanah || 47

Also gingen wir in diese Stadt und erkundigten uns dort.

„Es gibt hier so einen Brahmanen, Varsha, ein rechter Trottel“, sagten die Leute.

ततो दोलाधिरूढेन गत्वा चित्तेन तत्क्षणम् । 

 गृहमावामपश्याव वर्षस्य विधुरस्थिति ॥ ४८

tato dolaadhiruudhena gatvaa cittena tatkshanam | grhamaavaamapashyaava varshasya vidhurasthiti || 48

Wir gingen sofort weiter unter zweifelhaften Vorahnungen,

und sahen Varshas Hütte in einem erbärmlichen Zustand,

मूषकैः कृतवल्मीकं भित्तिविश्लेषजर्जरम् । 

 विच्छायं छदिषा हीनं जन्मक्षेत्रमिवापदाम् ॥ ४९

muushakaih krtavalmiikam bhittivishleshajarjaram | 

vicchaayam chadishaa hiinam janmakshetramivaapadaam || 49

einen von Ratten gebauten Ameisenhaufen mit klaffenden Spalten in den Wänden,

ohne schattenspendendes Dach, eine Brutstätte des Unheils.

तत्र ध्यानस्थितं वर्षमालोक्याभ्यन्तरे तदा ।  

उपगतौ स्वस्तत्पत्नीं विहिताथित्यसत्क्रियाम् ॥ ५०

tatra dhyaanasthitam varshamaalokyaabhyantare tadaa | upagatau svastatpatniim vihitaathityasatkriyaam || 50

Dort fanden wir Varsha im Zustand tiefer Versenkung vor.

Wir traten vor seine Frau, die uns die gebotene Gastfreundschaft erwies,

धूसरक्षामवपुषं विशीर्णमलिनाम्बराम् ।  

गुणरागागतां तस्य रूपिणीमिव दुर्गतिम् ॥ ५१

dhuusarakshaamavapusham vishiirnamalinaambaraam | gunaraagaagataam tasya ruupiniimiva durgatim || 51

ein graues, verhärmtes, in einem zerrissenen, schmuddeligen Kleid

steckendes Häuflein Elend, das es scheinbar aus Lust an seinen Talenten hierher verschlagen hatte.

प्रणामपूर्वमावाभ्यां तस्यै सोऽथ निवेदितः । 

 स्ववृत्तान्तश्च तद्भर्तृमौर्ख्यवार्त्ता च या श्रुता ॥ ५२

pranaamapuurvamaavaabhyaam tasyai so’tha niveditah | 

svavrttaantashca tadbhartrmaurkhyavaarttaa ca yaa shrutaa || 52

Da verbeugten wir uns beide vor ihr und erzählten ihr unsere eigene Geschichte

und die Gerüchte über ihres Gatten Verblödung, die wir gehört hatten.

पुत्रौ युवां मे का लज्जा श्रूयतां कथयामि वाम् । 

 इत्युक्त्वा सावयोः साध्वी कथामेतामवर्णयत् ॥ ५३

putrau yuvaam me kaa lajjaa shruuyataam kathayaami vaam |

 ityuktvaa saavayoh saadhvii kathaametaamavarnayat || 53

„Kinder! Ich schäme mich nicht, euch zu berichten, was ihr jetzt hört.“

Mit diesen Worten begann die Brave uns die folgende Geschichte zu erzählen.

शङ्करस्वामिनामात्र नगरेऽभूद्द्विजोत्तमः । मद्भर्ता चोपवर्षश्च तस्य पुत्राविमावुभौ ॥ ५४

shankarasvaaminaamaatra nagare’bhuuddvijottamah | 

madbhartaa copavarshashca tasya putraavimaavubhau || 54

„In dieser Stadt gab es einen trefflichen Brahmanen mit Namen Shankarasvami,

und mein Gatte Varsha und der jüngere Upavarsha waren seine beiden Söhne.

अयं मूर्खो दरिद्रश्च विपरीतोऽस्य चानुजः ।  

तेन चास्य नियुक्ताभूत्स्वभार्या गृहपोषणे ॥ ५५

ayam muurkho daridrashca vipariito’sya caanujah | tena caasya niyuktaabhuutsvabhaaryaa grhaposhane || 55

Der da war dumm und arm, und sein kleiner Bruder war das genaue Gegenteil.

Er trug seiner eigenen Frau auf, in dessen Haus nach dem Rechten zu sehen.

कदाचिदथ संप्राप्ता प्रावृट्तस्यां च योषितः ।  

सगुडं पिष्टरचितं गुह्यरूपं जुगुप्सितम् ॥ ५६

kadaacidatha sampraaptaa praavrttasyaam ca yoshitah | sagudam pishtaracitam guhyaruupam jugupsitam || 56

Irgendwann beginnt doch die Regenzeit,

und die Frauen kneten einen Rohrzuckerkuchen in peinlicher Phallusform.

कृत्वा मूर्खाय विप्राय ददत्येव कृते हि ताः ।  

शीतकाले निदाघे च स्नानक्लेशक्लमापहम् ॥ ५७

krtvaa muurkhaaya vipraaya dadatyeva krte hi taah | shiitakaale nidaaghe ca snaanakleshaklamaapaham || 57

Den schenken sie sodann einem dummen Brahmanen, weil er angeblich

die Starre beim Bad im Winter und die Erschlaffung im Sommer beseitigt.

दत्तं न प्रतिपद्यन्त इत्याचारो हि कुत्सितः ।  

तद्देवरगृहिण्या मे दत्तमस्मै सदक्षिणम् ॥ ५८

dattam na pratipadyanta ityaacaaro hi kutsitah | taddevaragrhinyaa me dattamasmai sadakshinam || 58

Doch lehnen sie zumeist das Geschenk ab, weil der Brauch anstößig ist.

Dem dort aber schenkt es meine Schwägerin mit einem Opferlohn dazu.

तद्गृहीत्वायमायातो मया निर्भर्त्सितो भृशम् । 

 मूर्खभावकृतेनान्तर्मन्युना पर्यतप्यत ॥ ५९

tadgrhiitvaayamaayaato mayaa nirbhartsito bhrsham | muurkhabhaavakrtenaantarmanyunaa paryatapyata || 59

Er nahm’s und kam damit zurück. Ich aber habe ihn heftig gescholten.

Da litt er Schmerz aus innerer Wut über das, was er in seiner Torheit angerichtet,

ततः स्वामिकुमारस्य पादमूलं गतोऽभवत् । 

 तपस्तुष्टेन तेनास्य सर्वा विद्याः प्रकाशिताः ॥ ६०

tatah svaamikumaarasya paadamuulam gato’bhavat | tapastushtena tenaasya sarvaa vidyaah prakaashitaah || 60

und ging, sich Swamikumara zu Füßen zu werfen.

Der, nach soviel Demut gnädig gestimmt, offenbarte ihm all seine Weisheit:

सकृच्छ्रुतधरं विप्रं प्राप्यैतास्त्वं प्रकाशयेः । 

 इत्यादिष्टः स तेनैव सहर्षोऽयमिहागतः ॥ ६१

sakrcchrutadharam vipram praapyaitaastvam prakaashayeh |

 ityaadishtah sa tenaiva saharsho’yamihaagatah || 61

„Wenn du einen Brahmanen findest, der behält, was er einmal gehört hat, dann mach ihn bekannt!“ So von diesem angewiesen kehrte er begeistert zurück.

आगत्यैव च वृत्तान्तं सर्वं मह्यं न्यवेदयत् ।  

तदा प्रभूत्यविरतं जपन्ध्यायंश्च तिष्ठति ॥ ६२

aagatyaiva ca vrttaantam sarvam mahyam nyavedayat |

 tadaa prabhuutyaviratam japandhyaayamshca tishthati || 62

Kaum war er hier, erzählte er mir die ganze Geschichte.

Seitdem verharrt ununterbrochen er Gebete murmelnd und tief versonnen.

अतः श्रुतधरं कंचिदन्विष्यानयतं युवाम् । 

 तेन सर्वार्थसिद्धिर्वां भविष्यति न संशयः ॥ ६३

atah shrutadharam kamcidanvishyaanayatam yuvaam |

 tena sarvaarthasiddhirvaam bhavishyati na samshayah || 63

Also findet einen, der behält, was er einmal gehört hat, und schafft ihn her!

Damit wird euch die Vollendung all eurer Vorhaben gelingen, ganz bestimmt!“

श्रुत्वैतद्वर्षपत्नीतस्तूर्णं दौर्गत्यहानये। 

 दत्त्वा हेमशतं चास्यै निर्गतौ स्वस्ततः पुरात्  ॥ ६४

shrutvaitadvarshapatniitastuurnam daurgatyahaanahe | 

dattvaa hemashatam caasyai nirgatau svastatah puraat  || 64

Als wir das von Varshas Frau gehört hatten, gaben wir ihr schnell hundert Goldmünzen, um ihr Elend zu lindern, und verließen die Stadt.

अथावां प्रिथिवीं भ्रान्तौ न च श्रुतधरं क्वचित् । 

 लब्धवन्तौ ततः श्रान्तौ प्राप्तावद्य गृहं तव ॥ ६५

athaavaam prithiviim bhraantau na ca shrutadharam kvacit |

 labdhavantau tatah shraantau praaptaavadya grham tava || 65

So irrten wir beide in der weiten Welt umher und fanden doch kein Erinnerungsgenie.

Erschöpft haben wir jetzt dein Haus erreicht.

एकश्रुतधरः प्राप्तो बालोऽयं तनयस्तव । तदेनं देहि गच्छावो विद्याद्रविणसिद्धये ॥ ६६

ekashrutadharah praapto baalo’yam tanayastava | tadenam dehi gacchaavo vidyaadravinasiddhaye || 66

Den einmal Gehörtes Behaltenden haben wir in Gestalt deines Jungen gefunden.

Gib ihn her, auf dass wir seines Wissens Wert gebrauchen.“

इति व्याडिवचः श्रुत्वा मन्माता सादरावदत् । 

 सर्वं संगतमेवैतदस्त्यत्र प्रत्ययो मम ॥ ६७

iti vyaadivacah shrutvaa manmaataa saadaraavadat | sarvam samgatamevaitadastyatra pratyayo mama || 67

Als meine Mutter Vyadis Erzählung angehört hatte, sprach sie ehrfurchtsvoll:

„Das passt alles genau zusammen. Du hast mich überzeugt.

तथाहि पूर्वं जातोऽस्मिन्नेकपुत्रे मम स्फुटा । गगनादेवमुदभूदशरीरा सरस्वती ॥ ६८

tathaahi puurvam jaato’sminnekaputre mama sphutaa | gaganaadevamudabhuudashariiraa sarasvatii || 68

Denn vor langer Zeit, als ich diesen einen Sohn gebar,

wehte aus den Lüften lauter werdend körperlos Sarasvatis himmlische Stimme zu mir:

एष श्रुतधरो जातो विद्यां वर्षादवाप्स्यति । 

 किं च व्याकरणं लोके प्रतिष्ठां प्रापयिष्यति  ॥ ६९

esha shrutadharo jaato vidyaam varshaadavaapsyati |

 kim ca vyaakaranam loke pratishthaam praapayishyati  || 69

„So einer, der einmal Gehörtes behält, ist geboren und wird sein Wissen von Varsha erhalten. Er wird der Grammatik als Wissenschaft in der Welt zu hohem Rang verhelfen.

नाम्ना वररुचिश्चायं तत्तदस्मै हि रोचते ।  

यद्यद्वरं भवेत्किंचिदित्युक्त्वा वागुपारमत् ॥ ७०

naamnaa vararucishcaayam tattadasmai hi rocate | yadyadvaram bhavetkimcidityuktvaa vaagupaaramat || 70

Sein Name sei Vararuci, weil ihm gefällt, was von allem das Beste ist.“

Nachdem sie das gesagt hatte, verklang die Stimme.

अत एव विवृद्धेऽस्मिन्बालके चिन्तयाम्यहम् । 

 क्व स वर्ष उपाध्यायो भवेदिति दिवानिशम् ॥ ७१

ata eva vivrddhe’sminbaalake cintayaamyaham | kva sa varsha upaadhyaayo bhavediti divaanisham || 71

„Seit dieser Junge heranwächst, frage ich mich Tag und Nacht: Wo mag bloß dieser Lehrer Varsha sein?

अद्य युष्मन्मुखाज्ज्ञात्वा परितोषश्च मे परः । 

तदेनं नयतं भ्राता युवयोरेष का क्षतिः ॥ ७२

adya yushmanmukhaajjnaatvaa paritoshashca me parah |

 tadenam nayatam bhraataa yuvayoresha kaa kshatih || 72

Und als ich das heute aus eurem Mund vernahm, war ich außerordentlich erfreut.

So nehmt ihn denn mit euch! Was kann es schaden, ist er doch euer Bruder.“

इति मन्मातृवचनं श्रुत्वा तौ हर्षनिर्भरौ । 

व्याडीन्द्रदत्तौ  तां रात्रिमबुध्येतां क्षणोपमाम् ॥ ७३

iti manmaatrvacanam shrutvaa tau harshanirbharau | 

vyaadiindradattau  taam raatrimabudhyetaam kshanopamam || 73

Als sie diese meiner Mutter Worte hörten, dachten Vyadi und Indradatta,

beide von Freude überwältigt, diese Nacht sei der beste Zeitpunkt.

अथोत्सवार्थमम्बायास्तूर्णं दत्त्वा निजं धनम् । 

व्याडिनैवोपनीतोऽहं वेदार्हत्वं ममेच्छता ॥ ७४

athotsavaarthamambaayaastuurnam dattvaa nijam dhanam | 

vyaadinaivopaniito’ham vedaarhatvam mamecchataa || 74

Vyadi gab meiner Mutter sofort sein Geld, damit sie ein Fest feiern könne, und mir hängte er,in dem Wunsch, dass ich den Veda lernen möge, die Brahmanenschnur um.

ततो मात्राभ्यनुज्ञातं कथंचिद्रुद्धबाष्पया । 

मामादाय निजोत्साहशमिताशेषतद्व्यथम् ॥ ७५

tato maatraabhyanujnaatam kathamcidruddhabaashpayaa |

maamaadaaya nijotsaahashamitaasheshatadvyatham || 75

Dann ließ meine Mutter, die kaum ihre Tränen zurückhalten konnte, mich ziehen,

und sie nahmen mich mit, als ich noch bebte vor innerer Anspannung, um mich restlos zu beruhigen.

मन्यमानौ च कौमारं पुष्पितं तदनुग्रहम् । 

व्याडीन्द्रदत्तौ तरसा नगर्याः प्रस्थितौ ततः ॥ ७६

manyamaanau ca kaumaaram pushpitam tadanugraham |

 vyaadiindradattau tarasaa nagaryaah prasthitau tatah || 76

Vyadi und Indradatta spürten, wie Karttikeyas Gunst schon Blüten trieb, und verließen eilends die Stadt.

अथ क्रमेण वर्षस्य वयं प्राप्ता गृहं गुरोः ।

 स्कन्दप्रसादमायान्तं मूर्तं मां सोऽप्यमन्यत ॥ ७७

atha kramena varshasya vayam praaptaa grham guroh | 

skandaprasaadamaayaantam muurtam maam so’pyamanyata || 77

So erreichten wir Schritt für Schritt Varshas, des Lehrers Haus.

Auch er hielt mich für eine durch Skandas Gnade auftretende Gestalt.

कृत्वास्मानग्रतोऽन्येद्युरुपविष्टः शुचौ भुवि । 

वर्षोपाध्याय ओंकारमकरोद्दिव्यया गिरा ॥ ७८

krtvaasmaanagrato’nyedyurupavishtah shucau bhuvi | varshopaadhyaaya omkaaramakaroddivyayaa giraa || 78

Anderntags stellte Lehrer Varsha uns vor sich auf, setzte sich auf einen sauberen Platz und brachte mit himmlischer Stimme die Silbe Om hervor.

तदनन्तरमेवास्य वेदाः साङ्गा उपस्थिताः । 

अध्यापयितुमस्मांश्च प्रवृत्तोऽभूदसौ ततः ॥ ७९

tadanantaramevaasya vedaah saangaa upasthitaah | adhyaapayitumasmaamshca pravrtto’bhuudasau tatah || 79

Unmittelbar darauf fielen ihm die Veden in all ihren Bestandteilen wieder ein,

und er machte sich daran sie uns zu lehren.

सकृच्छ्रुतं मया तत्र द्विःश्रुतं व्याडिना तथा । त्रिश्रुतं चेन्द्रदत्तेन गुरुणोक्तमगृह्यत ॥ ८०

sakrcchrutam mayaa tatra dvihshrutam vyaadinaa tathaa | trishrutam cendradattena gurunoktamagrhyata || 80

Dann wurde, was der Guru sprach, verinnerlicht: ich nach einmaligem Hören,

Vyadi nach zweimaligem und Indradatta nach dreimaligem Hören.

ध्वनिमथ तमपूर्वं दिव्यमाकर्ण्य सद्यः सपदि विलसदन्तर्विस्मयो विप्रवर्गः ।

किमिदमिति समन्ताद्द्रष्टुमभ्येत्य वर्षं स्तुतिमुखरमुखश्रीरर्चति स्म प्रणामैः ॥ ८१

dhvanimatha tamapuurvam divyamaakarnya sadyah sapadi vilasadantarvismayo vipravargah |

kimidamiti samantaaddrashtumabhyetya varsham stutimukharamukhashriirarcati sma pranaamaih || 81

So einen himmlischen Klang hatten die Brahmanen noch nie zuvor gehört. Wie sie in Scharen von überall her frohlockend herbeigeeilt kamen, um aus nächster Nähe zu sehen, was das wohl war! Varsha priesen sie aus Mündern, schön von den ihnen entströmenden Lobliedern, und verbeugten sich gar.

किमपि तदवलोक्य तत्र चित्रं प्रमदवशान्न परं तदोपवर्षः ।

अपि विततमहोत्सवः समग्रः समजनि पाटलिपुत्रपौरलोकः ॥ ८२

kimapi tadavalokya tatra citram pramadavashaanna param tadopavarshah |

api vitatamahotsavah samagrah samajani paataliputrapauralokah || 82

Als sie das Wunder dort gesehen hatten, kamen aus Freudenlaune nicht nur Upavarsha,

sondern die ganze Stadtbevölkerung von Pataliputra zusammen, um ein ausgedehntes großes Fest zu feiern.

राजापि तं गिरिशसूनुवरप्रभावमालोक्य तस्य परितोषमुपेत्य नन्दः ।

वर्षस्य वेश्म वसुभिः स किलादरेण तत्कालमेव समपूरयदुन्नतश्रीः ॥ ८३

raajaapi tam girishasuunuvaraprabhaavamaalokya tasya paritoshamupetya nandah |

varshasya veshma vasubhih sa kilaadarena tatkaalameva samapuurayadunnatashriih || 83

Auch König Nanda überzeugte sich von den übernatürlichen Kräften Vararucis, den der Bergbewohner Shiva gezeugt, geriet derart in Verzückung, dass er vom Glück erhoben noch selbigen Tages Varshas Haus hochachtungsvoll mit Reichtümern anfüllen ließ.

तृतीयस्तरङ्गः trtiiyastarangah Die dritte Welle Kapitel 3

एवमुक्त्वा वररुचिः शृण्वत्येकाग्रमानसे । काणभूतौ वने तत्र पुनरेवेदमब्रवीत् ॥ १

evamuktvaa vararucih shrnvatyekaagramaanase | kaanabhuutau vane tatra punarevedamabraviit || 1

So sprach Vararuci zu einem aufmerksam zuhörenden Kanabhuti, dem er dort im Wald wiederum dieses sagte:

कदाचिद्याति कालेऽथ कृते स्वाध्यायकर्मणि । 

इति वर्ष उपाध्यायः पृष्टोऽस्माभिः कृताह्निकः ॥ २

kadaacidyaati kaale’tha krte svaadhyaayakarmani | iti varsha upaadhyaayah prshto’smaabhih krtaahnikah || 2

„Eines Tages im Lauf der Zeit, als die Vedavorlesung zu Ende war,

fragten wir Lehrer Varsha, als der seine täglichen Riten vollzogen hatte:

इदमेवंविधं कस्मान्नगरं क्षेत्रतां गतम् ।   

सरस्वत्याश्च लक्ष्म्याश्च तदुपाध्याय कथ्यताम् ॥ ३

idamevamvidham kasmaannagaram kshetrataam gatam | 

 sarasvatyaashca lakshmyaashca tadupaadhyaaya kathyataam || 3

„Erkläre uns, Lehrer, wie es dazu kam, dass diese Stadt

ein Nährboden für Sarasvatis Gelehrsamkeit und Lakshmis Wohlstand wurde!“

तच्छ्रुत्वा सोऽब्रवीदस्माञ्छृणुतैतत्कथामिमाम् । 

तीर्थं कनखलं नाम गङ्गाद्वारोऽस्ति पावनम् ॥ ४

tacchrutvaa so’braviidasmaanchrnutaitatkathaamimaam |

 tiirtham kanakhalam naama gangaadvaaro’sti paavanam || 4

Als er das hörte, sagte er uns: „Dann hört euch diese Geschichte an: Es gibt den reinigenden Pilgerort Kanakhala, wo der Ganges aus den Bergen heraustritt,

यत्र काञ्चनपातेन जाह्नवी देवदन्तिना । 

उशीनरगिरिप्रस्थाद्भित्त्वा समवतारिता ॥ ५

yatra kaancanapaatena jaahnavii devadantinaa | ushiinaragiriprasthaadbhittvaa samavataaritaa || 5

wo König Jahnus Tochter von Kancanapata, „Goldwurf“ dem göttlichen Elefanten,

aus der Hochebene der Ushinaraberge herausgebrochen, endlich abfließen konnte.

दाक्षिणात्यो द्विजः कश्चित्तपस्यन्भार्यया सह । 

तत्रासीत्तस्य चात्रैव जायन्ते स्म त्रयः सुताः ॥ ६

daakshinaatyo dvijah kashcittapasyanbhaaryayaa saha | tatraasiittasya caatraiva jaayante sma trayah sutaah || 6

Dort führte ein Brahmane aus dem Süden zusammen mit seiner Frau ein entbehrungsreiches Leben, und dem wurden drei Söhne geboren.

कालेन स्वर्गते तस्मिन्सभार्ये ते च तत्सुताः । 

स्थानं राजगृहं नाम जग्मुर्विद्यार्जनेच्छया ॥ ७

kaalena svargate tasminsabhaarye te ca tatsutaah | sthaanam raajagrham naama jagmurvidyaarjanecchayaa || 7

Im Lauf der Zeit gingen er und seine Frau gen Himmel, und diese Söhne zogen an einen Ort namens Rajagriha aus dem Wunsch heraus, dort Bildung zu erwerben.

तत्र चाधीतविद्यास्ते त्रयोऽप्यानाथ्यदुःखिताः । 

ययुः स्वामिकुमारस्य दर्शने दक्षिणापथम् ॥ ८

tatra caadhiitavidyaaste trayo’pyaanaathyaduhkhitaah | 

yayuh svaamikumaarasya darshane dakshinaapatham || 8

Nachdem sie dort ausgelernt hatten, zogen die drei in ihrem Schmerz, wieder herrenlos zu sein, in Richtung Süden, um Svamikumaras ansichtig zu werden.

तत्र ते चिञ्चिनीं नाम नगरीमम्बुधेस्तटे । 

गत्वा भोजिकसंज्ञस्य विप्रस्य न्यवसन्गृहे ॥ ९

tatra te cinciniim naama nagariimambudhestate | gatvaa bhojikasamjnasya viprasya nyavasangrhe || 9

Da kamen sie nach Cincini, eine Stadt voller Tamarindenbäume an den Gestaden des Meeres, und ließen sich im Haus des als Ernährer bekannten Brahmanen Bhojika nieder.

स च कन्या निजास्तिस्रस्तेभ्यो दत्त्वा धनानि च । 

तपसेऽनन्यसंतानो गङ्गां याति स्म भोजिकः ॥ १०

sa ca kanyaa nijaastisrastebhyo dattvaa dhanaani ca | tapase’nanyasamtaano gangaam yaati sma bhojikah || 10

Und dieser Bhojika vermählte sie mit seinen eigenen drei Töchtern, gab ihnen seinen ganzen Besitz, und zog, da er weiter keine Nachkommen mehr hatte, an den Ganges, um der Welt zu entsagen.

अथ तेषां निवसतां तत्र श्वशुरवेश्मनि । अवग्रहकृतस्तीव्रो दुर्भिक्षः समजायत ॥ ११

atha teshaam nivasataam tatra shvashuraveshmani | avagrahakrtastiivro durbhikshah samajaayata || 11

Dort lebten sie im Haus ihres Schwiegervaters,

bis nach langer Dürre eine schwere Hungersnot über sie hereinbrach.

तेन भार्याः परित्यज्य साध्वीस्तास्ते त्रयो ययुः । 

स्पृशन्ति न नृशंसानां हृदयं बन्धुबुद्धयः ॥ १२

tena bhaaryaah parityajya saadhviistaaste trayo yayuh |

 sprshanti na nrshamsaanaam hrdayam bandhubuddhayah || 12

Darum verließen die drei auch ihre braven Frauen.

Gedanken an Verwandte berühren die Herzen der Bösewichte nicht.

ततस्तु मध्यमा तासां सगर्भाभूत्ततश्च ताः । 

भवनं यज्ञदत्तस्य पितृमित्रस्य शिश्रियुः ॥ १३

tatastu madhyamaa taasaam sagarbhaabhuuttatashca taah |

 bhavanam yajnadattasya pitrmitrasya shishriyuh || 13

Da geschah es, dass die mittlere von ihnen schwanger war, und so suchten sie Zuflucht

im Hause des opferbereiten Yajnadatta, eines Freundes ihres Vaters.

तत्र तस्थुर्निजान्भर्तॄन्ध्यायन्त्यः क्लिष्टवृत्तयः । 

आपद्यपि सतीवृत्तं किं मुञ्चन्ति कुलस्त्रियः ॥ १४

tatra tasthurnijaanbhartrndhyaayantyah klishtavrttayah | aapadyapi satiivrttam kim muncanti kulastriyah || 14

Dort fristeten sie, stets in Gedanken bei ihren Männern, ein karges Leben.

Warum sollten ehrbare Frauen gerade in der Not ihre Gattentreue ablegen?

कालेन मध्यमा चात्र तासां पुत्रमसूत सा । 

अन्योन्यातिशयात्तस्मिन्स्नेहश्चासामवर्धत ॥ १५

kaalena madhyamaa caatra taasaam putramasuuta saa | anyonyaatishayaattasminsnehashcaasaamavardhata || 15

Zu gegebener Zeit gebar die Mittlere einen Sohn,

und die drei Frauen überboten einander in ihrer Liebe zu ihm.

कदाचिद्व्योममार्गेण विहरन्तं महेश्वरम् ।  

अङ्कस्था स्कन्दजननी तं दृष्ट्वा सदयावदत् ॥ १६

kadaacidvyomamaargena viharantam maheshvaram | ankasthaa skandajananii tam drshtvaa sadayaavadat || 16

Irgendwann, als Shiva auf Himmelspfaden lustwandelte, saß auch Skandas Mutter Parvati auf seinem Schoß und beobachtete das Geschehen. Bis sie anteilnehmend zu dem Mächtigen sprach:

देव पश्य शिशावस्मिन्नेतास्तिस्रोऽपि योषितः । 

बद्धस्नेहा दधत्याशामेषोऽस्माञ्जीवयेदिति ॥ १७

deva pashya shishaavasminnetaastisro’pi yoshitah | baddhasnehaa dadhatyaashaamesho’smaanjiivayediti || 17

„Mein Gott! Sieh doch nur die drei Frauen, wie sie mit diesem Jungen in Liebe verbunden sind und ihre Hoffnung auf ihn setzen: Möge auch er uns einst am Leben erhalten!

तत्तथा कुरु येनायमेता बालोऽपि जीवयेत् । 

इत्युक्तः प्रियया देवो वरदः स जगाद ताम् ॥ १८

tattathaa kuru yenaayametaa baalo’pi jiivayet | ityuktah priyayaa devo varadah sa jagaada taam || 18

So mach etwas, wodurch er sie schon als Kind am Leben hält!“ Von seiner Geliebten gebeten, sprach der Gott zu ihr, bereit den Wunsch zu erfüllen:

अनुगृह्याम्यहं पूर्वं सभार्येणामुना यतः । 

आराधितोऽस्मि तेनायं भोगार्थं निर्मितो भुवि ॥ १९

anugrhyaamyaham puurvam sabhaaryenaamunaa yatah | 

aaraadhito’smi tenaayam bhogaartham nirmito bhuvi || 19

„Ich will mich seiner annehmen. Seine Frau und er haben mich schon früher beeindruckt. So bin ich ihm gewogen und habe ihn auf die Erde geschickt, damit er die Früchte seiner Taten genieße.

एतज्जाया च सा जाता पाटली नाम भूपतेः । 

महेन्द्रवर्मणः पुत्री भार्यास्यैव भविष्यति ॥ २०

etajjaayaa ca saa jaataa paatalii naama bhuupateh | mahendravarmanah putrii bhaaryaasyaiva bhavishyati || 20

Auch seine Frau ist wiedergeboren. Sie heißt Patali und ist die Tochter des Königs Mahendravarma. Sie wird auch jetzt wieder seine Frau sein.“

इत्युक्त्वा स विभुः स्वप्ने साध्वीस्तिस्रो जगाद ताः । 

नाम्ना पुत्रक एवायं युष्माकं बालपुत्रकः ॥ २१

ityuktvaa sa vibhuh svapne saadhviistisro jagaada taah | 

naamnaa putraka evaayam yushmaakam baalaputrakah || 21

So sprach der Mächtige. Zu den drei wackeren Frauen aber sprach er im Traum:

„Euer kleiner Junge hier soll Putraka, Söhnchen, heißen.

अस्य सुप्तप्रबुद्धस्य शीर्षान्ते च दिने दिने । 

सुवर्णलक्षं भविता राजा चायं भविष्यति ॥ २२

asya suptaprabuddhasya shiirshaante ca dine dine | suvarnalaksham bhavitaa raajaa caayam bhavishyati || 22

Sobald er aus dem Schlaf erwacht, soll an seinem Kopfende Tag für Tag

ein Goldschatz erscheinen. Und König soll er werden.“

ततः सुप्तोत्थिते तस्मिन्बाले ताः प्राप्य काञ्चनम् । 

यज्ञदत्तसुताः साध्व्यो ननन्दुः फलितव्रताः ॥ २३

tatah suptotthite tasminbaale taah praapya kaancanam | 

yajnadattasutaah saadhvyo nananduh phalitavrataah || 23

Als der Junge dann aus dem Schlaf erwacht war, nahmen Yajnadattas edle Töchter das Gold und frohlockten, als ihre Gelübde Früchte trugen.

अथ तेन सुवर्णेन वृद्धकोषोऽचिरेण सः । बभूव पुत्रको राजा तपोधीना हि संपदः ॥ २४

atha tena suvarnena vrddhakosho’cirena sah | babhuuva putrako raajaa tapodhiinaa hi sampadah || 24

Bald war mit diesem Gold ein Schatz angewachsen, und Putraka wurde König.

Beruht das Glück doch auf Entbehrungen.

कदाचिद्यज्ञदत्तोऽथ रहः पुत्रकमब्रवीत् । 

राजन्दुर्भिक्षदोषेण क्वापि ते पितरो गताः ॥ २५

kadaacidyajnadatto’tha rahah putrakamabraviit | raajandurbhikshadoshena kvaapi te pitaro gataah || 25

Einst nahm Yajnadatta den Putraka zur Seite und sagte: „König, eine Hungersnot war es, die deine Väter zu dem Fehler veranlasste wegzugehen.

तत्सदा देहि विप्रेभ्यो येनायान्ति निशम्य ते । 

ब्रह्मदत्तकथां चैतां कथयाम्यत्र ते शृणु ॥ २६

tatsadaa dehi viprebhyo yenaayaanti nishamya te | brahmadattakathaam caitaam kathayaamyatra te shrnu || 26

Gib also den Brahmanen immer soviel, dass sie beruhigt wiederkommen.

Jetzt erzähl ich dir die Geschichte von Brahmadatta. Hör zu:

वाराणस्यामभूत्पूर्वं ब्रह्मदत्ताभिधो नृपः । 

सोऽपश्यद्धंसयुगलं प्रयान्तं गगने निशि ॥ २७

vaaraanasyaamabhuutpuurvam brahmadattaabhidho nrpah | 

so’pashyaddhamsayugalam prayaantam gagane nishi || 27

In Benares gab es vor Zeiten einen König, den tugendhaften Brahmadatta.

Eines Nachts sah er, wie ein Schwanenpärchen am Himmel vorüberzog.

विस्फुरत्कनकच्छायं राजहंसशतैर्वृतम् । 

विद्युत्पुन्जमिवाकाण्डसिताभ्रपरिवेष्टितम् ॥ २८

visphuratkanakacchaayam raajahamsashatairvrtam | vidyutpunjamivaakaandasitaabhrapariveshtitam || 28

Es glänzte wie mit Gold überzogen, war flankiert von hundert weißen Schwänen

und sah aus wie ein urplötzlich aus weißen Wolken einschlagender Blitzkeil.

पुनस्तद्दर्शनोत्कण्ठा तथास्य ववृधे ततः । 

यथा नृपतिसौख्येषु न बबन्ध रतिं क्वचित् ॥ २९

punastaddarshanotkanthaa tathaasya vavrdhe tatah | yathaa nrpatisaukhyeshu na babandha ratim kvacit || 29

Sein Verlangen das noch einmal zu sehen, hatte sich dermaßen gesteigert,

dass er mit königlichen Zerstreuungen keinerlei Lust mehr verband.

मन्त्रिभिः सह संमन्त्र्य ततश्चाकारयत्सरः । 

स राजा स्वमते कान्तं प्राणिनां चाभयं ददौ ॥ ३०

mantribhih saha sammantrya tatashcaakaarayatsarah | 

sa raajaa svamate kaantam praaninaam caabhayam dadau || 30

Darum beriet der König sich mit seinen Ministern und ließ einen Teich anlegen,

wie er seiner eigenen Vorstellung entsprach, und gewährte allen Lebewesen Sicherheit.

ततः कालेन तौ प्राप्तौ हंसौ राजा ददर्श सः । 

विश्वस्तौ चापि पप्रच्छ हैमे वपुषि कारणम् ॥ ३१

tatah kaalena tau praaptau hamsau raajaa dadarsha sah | 

vishvastau caapi papraccha haime vapushi kaaranam || 31

Nach einiger Zeit sah der König auch die beiden Schwäne, die sich wieder eingestellt hatten, und als sie zutraulicher wurden, fragte er sie nach dem Grund für ihr goldenes Federkleid.

व्यक्तवाचौ ततस्तौ च हंसौ राजानमूचतुः । 

पुरा जन्मान्तरे काकावाचां जातौ महीपते ॥ ३२

vyaktavaacau tatastau ca hamsau raajaanamuucatuh | puraa janmaantare kaakaavaacaam jaatau mahiipate || 32

Da antworteten die beiden offensichtlich sprachbegabten Schwäne dem König:

„In einer früheren Geburt wurden wir in Krähenform geboren, o du Beschützer der Welt.

बल्यर्थं युध्यमानौ च पुण्ये शून्ये शिवालये । 

विनिपत्य विपन्नौ स्वस्तत्स्थानद्रोणिकान्तरे ॥ ३३

balyartham yudhyamaanau ca punye shuunye shivaalaye | vinipatya vipannau svastatsthaanadronikaantare || 33

Als wir in einem heiligen, menschenleeren Shivatempel um Opferreste stritten,

stürzten wir ab und starben in einem geweihten Fäßchen, das dort stand.

जातौ जातिस्मरावावां हंसौ हेममयौ ततः । 

तच्छ्रुत्वा तौ यथाकामं पश्यन्राजा तुतोष सः ॥ ३४

jaatau jaatismaraavaavaam hamsau hemamayau tatah |

 tacchrutvaa tau yathaakaamam pashyanraajaa tutosha sah || 34

Dann wurden wir als zwei goldene Schwäne geboren, die sich an ihr vorheriges Dasein erinnerten.“ Als der König das hörte, betrachtete er die beiden nach Herzenslust und war begeistert.

अतोऽनन्यादृशादेव पितॄन्दानादवाप्स्यसि । 

इत्युक्तो यज्ञदत्तेन पुत्रकस्तत्तथाकरोत् ॥ ३५

ato’nanyaadrshaadeva pitruundaanaadavaapsyasi | ityukto yajnadattena putrakastattathaakarot || 35

„So wirst du in Form eines noch nie zuvor gesehenen Geschenks deine Väter zurückbekommen.“ Von Yajnadatta so ermutigt tat Putraka wie ihm geheißen.

श्रुत्वा प्रदानवार्तां तामाययुस्ते द्विजातयः । 

परिज्ञाताः परां लक्ष्मीं पत्नीश्च सह लेभिरे॥ ३६

shrutvaa pradaanavaartaam taamaayayuste dvijaatayah |

 parijnaataah paraam lakshmiim patniishca saha lebhire || 36

Als diese Brahmanen die Nachricht von der Gabenverteilung hörten, kamen sie dorthin. Man erkannte sie wieder, und sie erhielten mit ihren Frauen zusammen viel Geld.

आश्चर्यमपरित्याज्यो दृष्टनष्टापदामपि । 

अविवेकान्धबुद्धीनां स्वानुभावो दुरात्मनाम् ॥ ३७

aashcaryamaparityaajyo drshtanashtaapadaamapi | 

avivekaandhabuddhiinaam svaanubhaavo duraatmanaam || 37

Schon erstaunlich, wie Schurken, die gesehen haben, wie man in Katastrophen umkommt, ihren natürlichen Hang zum Bösen nicht ablegen können, wenn ihr Geist erst aus Unfähigkeit zur Vernunft erblindet.

कालेन राज्यकामास्ते पुत्रकं तं जिघांसवः । 

निन्युस्तद्दर्शनव्याजाद्द्विजा विन्ध्यनिवासिनीम् ॥ ३८

kaalena raajyakaamaaste putrakam tam jighaamsavah |

 ninyustaddarshanavyaajaaddvijaa vindhyanivaasiniim || 38

Mit der Zeit gelüstete es sie nach der Königsherrschaft, und sie beschlossen, den Putraka zu erschlagen. Unter dem Vorwand, Durga in den Vindhyabergen aufzusuchen, lockten die Brahmanen ihn dorthin.

वधकान्स्थापयित्वा च देवीगर्भगृहान्तरे ।

 तमूचुः पूर्वमेकस्त्वं पश्य देवीं व्रजान्तरम् ॥ ३९

vadhakaansthaapayitvaa ca deviigarbhagrhaantare |

 tamuucuh puurvamekastvam pashya deviim vrajaantaram || 39

Die Mörder stellten sie im Innern des Durgatempels auf. Dann riefen sie ihn:

„Geh du zuerst allein die Göttin zu schauen. Tritt ein!“

ततः प्रविष्टो विश्वासात्स दृष्ट्वा हन्तुमुद्यतान् । 

पुरुषान्पुत्रकोऽपृच्छत्कस्मान्निहथ मामिति ॥ ४०

tatah pravishto vishvaasaatsa drshtvaa hantumudyataan | 

purushaanputrako’prcchatkasmaannihatha maamiti || 40

Als Putraka vertrauensselig eingetreten war und die zum Mord Bereiten sah,

fragte er die Männer: „Warum wollt ihr mich ermorden?“

पितृभिस्ते प्रयुक्ताः स्मः स्वर्णं दत्त्वेति चाब्रुवन् । 

ततस्तान्मोहितान्देव्या बुद्धिमान्पुत्रकोऽवदत् ॥ ४१

pitrbhiste prayuktaah smah svarnam dattveti caabruvan |

 tatastaanmohitaandevyaa buddhimaanputrako’vadat || 41

„Deine Väter“, sagten sie, „ haben uns angestellt und Gold gezahlt.“

Da sprach der gewitzte Putraka zu den von der Göttin Verführbaren:

ददाम्येतदनर्घं वो रत्नालंकरणं निजम् । मां मुञ्चत करोम्यत्र नोद्भेदं यामि दूरतः ॥ ४२

dadaamyetadanargham vo ratnaalamkaranam nijam | 

maam muncata karomyatra nodbhedam yaami duuratah || 42

„Ich geb euch diesen meinen sündhaft teuren Juwelenschmuck.

Lasst mich frei. Ich werde nichts davon verraten. Ich geh weit weg.“

एवमस्त्वति तत्तस्माद्गृहीत्वा वधका गताः । 

हतः पुत्रक इत्यूचुस्तत्पितॄणां पुरो मृषा ॥ ४३

evamastvati tattasmaadgrhiitvaa vadhakaa gataah | hatah putraka ityuucustatpitrunaam puro mrshaa || 43

„So soll es sein.“ Dann ergriffen die Mörder den Schmuck und waren verschwunden.

Den Vätern gegenüber behaupteten sie fälschlich: „Erschlagen ward Putraka.“

ततः प्रतिनिवृत्तास्ते हता राज्यार्थिनो द्विजाः ।

 मन्त्रिभिर्द्रोहिणो बुद्ध्वा कृतघ्नानां शिवं कुतः ॥ ४४

tatah pratinivrttaaste hataa raajyaarthino dvijaah | 

mantribhirdrohino buddhvaa krtaghnaanaam shivam kutah || 44

Kaum waren die Brahmanen zurück, da griffen sie schon vermessen nach dem Königreich. Von den Ministern als Verräter enttarnt wurden sie hingerichtet. Warum sollten Undankbare auch glücklich sein?

अत्रान्तरे स राजापि पुत्रकः सत्यसंगरः । 

विवेश विन्ध्यकान्तारं विरक्तः स्वेषु बन्धुषु ॥ ४५

atraantare sa raajaapi putrakah satyasamgarah | vivesha vindhyakaantaaram viraktah sveshu bandhushu || 45

Mittlerweile aber war König Putraka seinem Schwur getreu

in die Vindhyawälder vorgedrungen, von seiner Sippschaft angeekelt.

भ्रमन्ददर्श तत्रासौ बाहुयुद्धैकतत्परौ । 

पुरुषौ द्वौ ततस्तौ स पृष्टवान्कौ युवामिति ॥ ४६

bhramandadarsha tatraasau baahuyuddhaikatatparau | purushau dvau tatastau sa prshtavaankau yuvaamiti || 46

Als er so wanderte, sah er zwei selbstvergessen miteinander ringende Männer.

Da fragte er die beiden: „Wer seid ihr?“

मयासुरसुतावावां तदीयं चास्ति नौ धनम् । 

इदं भाजनमेषा च यष्टिरेते च पादुके ॥ ४७

mayaasurasutaavaavaam tadiiyam caasti nau dhanam | idam bhaajanameshaa ca yashtirete ca paaduke || 47

„Mayas, des Zauberers Söhne sind wir, und sein Besitz gehört uns:

der Topf hier, dieser Stab, und die Schuhe da. 

एतन्निमित्तं युद्धं नौ यो बली स हरेदिति । एतत्तद्वचनं श्रुत्वा हसन्प्रोवाच पुत्रकः ॥ ४८

etannimittam yuddham nau yo balii sa harediti | etattadvacanam shrutvaa hasanprovaaca putrakah || 48

Dem gilt unser Kampf. Der Stärkere nimmt sie an sich.“ Als er das hörte, mußte Putraka lachen:

कियदेतद्धनं पुंसस्ततस्तौ समवोचताम् । पादुके परिधायैते खेचरत्वमवाप्यते ॥

kiyadetamdhanam pumsastatastau samavocataam | paaduke paridhaayaite khecaratvamavaapyate || 49

„Das soll der Kampfpreis für einen Mann sein?“ Worauf jene zwei erwiderten:

„Wer diese Schuhe anzieht, erlangt die Fähigkeit, durch die Luft zu laufen.

यष्ट्या यल्लिख्यते किंचित्सत्यं संपद्यते हि तत् । 

भाजने यो य आहारश्चिन्त्यते स स तिष्ठति ॥ ५०

yashtyaa yallikhyate kimcitsatyam sampadyate hi tat | bhaajane yo ya aahaarashcintyate sa sa tishthati || 50

Was immer mit dem Stab geschrieben wird, ereignet sich in Wirklichkeit.

Und die im Topf vorgestellte Mahlzeit liegt schon darin.“

तच्छ्रुत्वा पुत्रकोऽवादीत्किं युद्धेनास्त्वयं पणः । 

धावन्बलाधिको यः स्यात्स एवैतद्धरेदिति ॥ ५१

tacchrutvaa putrako’vaadiitkim yuddhenaastvayam panah | 

dhaavanbalaadhiko yah syaatsa evaitaddharediti || 51

Als er das hörte, entgegnete Putraka: „Wozu die Schlägerei? Möge diese Wette gelten:

Wer beim Laufen der Schnellste ist, soll das hier an sich nehmen!“

एवमस्त्विति तौ मूढौ धावितौ सोऽपि पादुके । 

अध्यास्योदपतद्व्योम गृहीत्वा यष्टिभाजने ॥ ५२

evamastviti tau muudhau dhaavitau so’pi paaduke | adhyaasyodapatadvyoma grhiitvaa yashtibhaajane || 52

„So soll es sein!“ Damit rannten die beiden Trottel los. Er aber zog sich die Schuhe an,

ergriff Stab und Topf und stieg auf in die Luft.

अथ दूरं क्षणाद्गत्वा ददर्श नगरीं शुभाम् । 

आकर्षिकाख्यां तस्यां च नभसोऽवततार सः ॥ ५३

atha duuram kshanaadgatvaa dadarsha nagariim shubhaam | 

aakarshikaakhyaam tasyaam ca nabhaso’vatataara sah || 53

Als er in kurzer Zeit weit vorangekommen war, sah er die strahlende, „Magnet“ - Stadt Akarshika. In diese stieg er vom Himmel herab.

वञ्चनप्रवणा वेश्या द्विजा मत्पितरो यथा । 

वणिजो धनलुब्धाश्च कस्य गेहे वसम्यहम् ॥ ५४

vancanapravanaa veshyaa dvijaa matpitaro yathaa | vanijo dhanalubdhaashca kasya gehe vasamyaham || 54

„Huren neigen zur Verstellung, Brahmanen sind wie meine Väter, Kaufleute warten nur aufs Geld. In wessen Haus soll ich nur wohnen?“

इति संचिन्तयन्प्राप स राजा विजनं गृहम् । 

जीर्णं तदन्तरे चैकां वृद्धां योषितमैक्शत ॥ ५५

iti samcintayanpraapa sa raajaa vijanam grham | jiirnam tadantare caikaam vrddhaam yoshitamaikshata || 55

überlegte der König noch, als er vor dieses einsame verfallene Haus gelangte.

Darin sah er eine alte Frau.

प्रदानपूर्वं संतोष्य तां वृद्धामादृतस्तया । उवासालक्षितस्तत्र पुत्रकः शीर्णसद्मनि ॥ ५६

pradaanapuurvam samtoshya taam vrddhaamaadrtastayaa | uvaasaalakshitastatra putrakah shiirnasadmani || 56

Diese Alte erfreute er sogleich mit einem Geschenk. Von ihr zuvorkommend empfangen, ließ Putraka sich unauffällig dort nieder, in dieser Bruchbude.

कदाचित्साथ संप्रीता वृद्धा पुत्रकमब्रवीत् । 

चिन्ता मे पुत्र यद्भार्या नानुरूपा तव क्वचित् ॥ ५७

kadaacitsaatha sampriitaa vrddhaa putrakamabraviit | 

cintaa me putra yadbhaaryaa naanuruupaa tava kvacit || 57

Eines Tages sprach die mitfühlende Alte zu Putraka:

„Ich mache mir Sorgen, mein Junge, warum du immer noch keine passende Frau hast.

इह राज्ञस्तु तनया पाटलीत्यस्ति कन्यका । 

उपर्यन्तःपुरे सा च रत्नमित्यभिरक्ष्यते ॥ ५८

iha raajnastu tanayaa paataliityasti kanyakaa | uparyantahpure saa ca ratnamityabhirakshyate || 58

Dabei gibt es hier eine Jungfrau, des Königs Tochter Patali.

Sie wird im oberen Stockwerk des Frauenhauses wie ein Juwel bewacht.“

एतद्वृद्धावचस्तस्य दत्तकर्णस्य शृण्वतः । 

विवेश तेनैव यथा लब्धरन्ध्रो हृदि स्मरः ॥ ५९

etadvrddhaavacastasya dattakarnasya shrnvatah | vivesha tenaiva yathaa labdharandhro hrdi smarah || 59

Wie er nun den Worten der Kupplerin mit offenen Ohren lauschte, war Liebesgott Smara, der wieder ein Loch gefunden hatte, schon in sein Herz eingedrungen.

द्रष्टव्या सा मयाद्यैव कान्तेति कृतनिश्चयः । 

निशायां नभसा तत्र पादुकाभ्यां जगाम सः ॥ ६०

drashtavyaa saa mayaadyaiva kaanteti krtanishcayah | 

nishaayaam nabhasaa tatra paadukaabhyaam jagaama sah || 60

„Die Jungfer muss ich heut noch sehen!“ beschloss er.

In dieser Nacht eilte er mit Hilfe seiner neuen Schuhe durch die Luft dorthin.

प्रविश्य सोऽद्रिशृङ्गाग्रतुङ्गवातायनेन ताम् । 

अन्तःपुरे ददर्शाथ सुप्तां रहसि पाटलीम् ॥ ६१

pravishya so‘drishrngaagratungavaataayanena taam | antahpure dadarshaatha suptaam rahasi paataliim || 61

Durch ein Fenster, wie ein aufragender Berggipfel so hoch, stieg er ein.

Bald hatte er die in einem Versteck im Frauenhaus schlafende Patali entdeckt,

सेव्यमानामविरतं चन्द्रकान्त्याङ्गलग्नया । 

जित्वा जगदिदं श्रान्तां मूर्तां शक्तिं मनोभुवः ॥ ६२

sevyamaanaamaviratam candrakaantyaangalagnayaa | 

jitvaa jagadidam shraantaam muurtaam shaktim manobhuvah || 62

von Mondlicht, das von ihren Gliedern Besitz ergriffen, unentwegt liebkost,

der Liebe verkörperte Macht, erschöpft, nachdem sie diese Welt erobert hat.

कथं प्रबोधयाम्येतामिति यावदचिन्तयत् । 

इत्यकस्माद्बहिस्तावद्यामिकः पुरुषो जगौ ॥ ६३

katham prabodhayaamyetaamiti yaavadacintayat | ityakasmaadbahistaavadyaamikah purusho jagau || 63

Während er noch überlegte: „Wie kann ich sie erwecken?“

kam warum auch immer draußen ein Mann auf Nachtwache vorbei und sang:

आलिङ्ग्य मधुरहुंकृतिमलसोन्मिषदीक्षणां रहः कान्ताम् ।

यद्बोधयन्ति सुप्तां जन्मनि यूनां तदेव फलम् ॥ ६४

aalingya madhurahumkrtimalasonmishadiikshanaam rahah kaantaam |

yadbodhayanti suptaam janmani yuunaam tadeva phalam || 64

„Wenn sie eine Schlafende wecken, indem sie die lieblich schmollende, schlaftrunken ihre Augenlider öffnende heimlich Begehrte umarmen, ist eben das für junge Männer in diesem Leben der Lohn.“

श्रुत्वैवैतदुपोद्धातमङ्गैरुत्कम्पविक्लवैः । 

 आलिलिङ्ग स तां कान्तां प्रबुध्यत ततश्च सा ॥ ६५

shrutvaivaitadupoddhaatamangairutkampaviklavaih | aalilinga sa taam kaantaam prabudhyata tatashca saa || 65

Damit hatte er die richtige Aufforderung gehört.

Mit erregt bebenden Gliedern umfing er die Begehrte, die sodann erwachte.

पश्यन्त्यास्तं नृपं तस्या लज्जाकौतुकयोर्दृशि । 

अभूदन्योन्यसम्मर्दो रचयन्त्यां गतागतम् ॥ ६६

pashyantyaastam nrpam tasyaa lajjaakautukayordrshi | 

abhuudanyonyasammardo racayantyaam gataagatam || 66

Als sie den König gewahrte, wurde ihr Blick, da Scham und Verlangen miteinander rangen, so, dass ihr schien, als komme und gehe er immer wieder.

अथालापे कृते वृत्ते गान्धार्वोद्वाहकर्मणि । 

अवर्धत तयोः प्रीतिर्दम्पत्योर्न तु यामिनी ॥ ६७

athaalaape krte vrtte gaandhaarvodvaahakarmani | avardhata tayoh priitirdampatyorna tu yaaminii || 67

So hielten sie trauliche Zwiesprache und vollzogen das Ritual der Elfentrauung. Sie fanden zueinander, und die Wonne der beiden Liebenden wuchs, und die Nacht wollte nicht enden.

आमन्त्र्याथ वधूमुत्कां तद्गतेनैव चेतसा । 

आययौ पश्चिमे भागे तद्वृद्धावेश्म पुत्रकः ॥ ६८

aamantryaatha vadhuumutkaam tadgatenaiva cetasaa | 

aayayau pashcime bhaage tadvrddhaaveshma putrakah || 68

Irgendwann nahm er Abschied von der verlangenden Frau, und während er ging, dachte er nur noch an sie, bis zur letzten Nachtwache beim Haus der Alten ankam der Putraka.

इत्थं प्रतिनिशं तत्र कुर्वाणेऽस्मिन्गतागतम् । 

संभोगचिह्नं पाटल्या रक्षिभिर्दृष्टमेकदा ॥ ६९

ittham pratinisham tatra kurvaane’smingataagatam | sambhogacihnam paatalyaa rakshibhirdrshtamekadaa || 69

Und so herrschte dort jede Nacht ein Kommen und Gehen im Zeichen der Liebeslust mit Patali, bis dergleichen einmal von den Wachen beobachtet wurde.

तैस्तदावेदितं तस्याः पितुः सोऽपि नियुक्तवान् । 

गूढमन्तःपुरे तत्र निशि नारीमवेक्षितुम् ॥ ७०

taistadaaveditam tasyaah pituh so’pi niyuktavaan | guudhamantahpure tatra nishi naariimavekshitum || 70

Die meldeten es ihrem Vater, und der bestimmte eine Frau, die des Nachts im Harem spionieren sollte.

तया च तस्य प्राप्तस्य तत्राभिज्ञानसिद्धये । 

पुत्रकस्य प्रसुप्तस्य न्यस्तं वासस्यलक्तम् ॥ ७१

tayaa ca tasya praaptasya tatraabhijnaanasiddhaye | putrakasya prasuptasya nyastam vaasasyalaktam || 71

Als die den Putraka dort schlafend antraf, drückte sie einen roten Punkt auf seine Kleidung, damit er besser zu erkennen sei.

प्रातस्तया च विज्ञप्तो राजा चारान्व्यसर्जयत् । 

सोऽभिज्ञानाच्च तैः प्राप्तः पुत्रको जीर्णवेश्मनि ॥ ७२

praatastayaa ca vijnapto raajaa caaraanvyasarjayat |

 so’bhijnaanaacca taih praaptah putrako jiirnaveshmani || 72

Der von ihr am Morgen unterrichtete König sandte Spione in alle Richtungen aus,

und von denen wurde Putraka erkannt und in seiner verfallenen Hütte verhaftet.

आनीतो राजनिकटं कुपितं वीक्ष्य तं नृपम् । 

पादुकाभ्यां खमुत्पत्य पाटलीमन्दिरेऽविशत् ॥ ७३

aaniito raajanikatam kupitam viikshya tam nrpam | paadukaabhyaam khamutpatya paataliimandire’vishat || 73

Sie führten ihn vor den König. Als er aber sah, wie wütend der Herrscher war,

stieg er mit Hilfe seiner Schuhe hoch in den Himmel und betrat Patalis Wohnraum.

विदितौ स्वस्तदुत्तिष्ठ गच्छावः पादुकावशात् ।  

इत्यङ्के पाटलीं कृत्वा जगाम नभसा ततः ॥ ७४

viditau svastaduttishtha gacchaavah paadukaavashaat | ityanke paataliim krtvaa jagaama nabhasaa tatah || 74

„Wir wurden gesehen! Darum steh auf, wir gehen wohin meine Schuhe uns tragen!“

Er schloss Patali fest in seine Arme und sie entschwanden durch die Lüfte.

अथ गङ्गातटनिकटे गगनादवतीर्य स प्रियां श्रान्ताम् । पात्रप्रभावजातैराहारैर्नन्दयामास ॥ ७५

atha gangaatatanikate gaganaadavatiirya sa priyaam shraantaam |paatraprabhaavajaatairaahaarairnandayaamaasa || 75

Als sie an den Ganges kamen, stiegen sie vom Himmel herab ans Ufer,

wo er seine erschöpfte Genossin mit Nahrung, die sein Zaubertopf hervorgebracht, sogleich erquickte.

आलोकितप्रभावः पाटल्या पुत्रकोऽर्थितश्च ततः । 

यष्ट्या लिलेख तत्र स नगरं चतुरङ्गबलयुक्तम् ॥ ७६

aalokitaprabhaavah paatalyaa putrako’rthitashca tatah | 

yashtyaa lilekha tatra sa nagaram caturangabalayuktam || 76

Als Patali sah, wie mächtig Putraka war, bat sie ihn um eine Gunst. Mit seinem Stab zeichnete er gleich dort eine mit den vier Streitkräften Fußsoldaten, Reiter, Elefanten und Bogenschützen bewehrte Stadt in den Sand.

तत्र स राजा भूत्वा महाप्रभावे च सत्यतां प्राप्ते । 

नमयित्वा तं श्वशुरं शशास पृथ्वीं समुद्रान्ताम् ॥ ७७

tatra sa raajaa bhuutvaa mahaaprabhaave ca satyataam praapte | 

namayitvaa tam shvashuram shashaasa prthviim samudraantaam || 77

Dort wurde er König, und sobald er als Übermächtiger anerkannt wurde,

bezwang er seinen Schwiegervater und herrschte über die Erde bis zu den Weltmeeren.

तदिदं दिव्यं नगरं मायारचितं सपौरमत एव । 

नाम्ना पाटलिपुत्रं क्षेत्रं लक्ष्मीसरस्वत्योः ॥ ७८

tadidam divyam nagaram maayaaracitam sapauramata eva | 

naamnaa paataliputram kshetram lakshmiisarasvatyoh || 78

Das also ist diese göttliche Stadt, aus Magie entstanden mit ihren Bürgern,

die darum Pataliputra heißt und der Nährboden für Reichtum und Gelehrsamkeit wurde.“

इति वर्षमुखादिमामपूर्वां वयमाकर्ण्य कथामतीव चित्राम् ।

चिरकालमभूम काणभूते विलसद्विस्मयमोदमानचित्ताः ॥ ७९

iti varshamukhaadimaamapuurvaam vayamaakarnya kathaamatiiva citraam |

cirakaalamabhuuma kaanabhuute vilasadvismayamodamaanacittaah || 79

„Als wir diese überaus phantastische Geschichte aus Varshas Mund vernommen hatten, wurden unsere Gedanken, o Kanabhuti, noch lange Zeit von der Begeisterung über das helle Wunder wachgehalten.“