Abhinavagupta

आत्मानमनभिज्ञाय विवेक्तुं योऽन्यदिच्छति ।
तेन भौतेन किं वाच्यं प्रश्नेऽस्मिन् को भवानिति ॥

aatmaanamanabhijnaaya vivektum yo'nyadicchati |
tena bhautena kim vaacyam prashne'smin ko bhavaaniti ||

Ohne jede Selbsterkenntnis will einer alles andere untersuchen.
Was kann so ein Verrückter schon sagen, wenn man ihn fragt: "Wer sind Sie?"

Ramayana Ayodhya

आत्मानमनुशोच त्वं किमन्यमनुशोचसि ।
आयुस्ते क्षीयते यस्य स्थितस्य च गतस्य च ॥

aatmaanamanushoca tvam kimanyamanushocasi |
aayuste kshiiyate yasya sthitasya ca gatasya ca ||

Erbarme dich deiner selbst, bevor du dich eines anderen erbarmst!
Dein Leben zerrinnt, und was fest war, geht dahin.

Ramayana Ayodhya

अहोरात्राणि गच्छन्ति सर्वेषां प्राणिनामिह ।
आयूंषि क्षपयन्त्याशु ग्रीष्मे जलमिवांशवः ॥

ahoraatraani gacchanti sarveshaam praaninaamiha |
aayuunshi kshapayantyaashu griishme jalamivaamshavah ||

Tage und Nächte gehen für alle Lebenden gleichermaßen dahin und saugen einem den Lebenssaft so schnell aus wie Sonnenstrahlen im Dürremonat das Wasser.

Mahabharata Vanaparvan

अहन्यहनि भूतानि गच्छन्तीह यमालयम् ।
शेषाः स्थावरमिच्छन्ति किमाश्चर्यमतः परम् ॥

ahanyahani bhuutaani gacchanti yamaalayam |
sheshaah sthaavaramicchanti kimaashcaryamatah param ||

Tag für Tag gehen Lebewesen ein in Yamas Totenreich.
Der Rest will Stabilität. Ist das nicht im höchsten Maße verwunderlich?

Samayocitapadyamalika

असारे खलु संसारे सुखभ्रांतिः शरीरिणाम् ।
लालापानमिवाङ्गुष्ठे बालानां स्थन्यविभ्रमः ॥

asaare khalu samsaare sukhabhraantih shariirinaam |
laalaapaanamivaangushthe baalaanaam stanyavibhramah ||

Ersatzglück hält die saftlose, fade Menschenwelt bereit.
Daumenlutschende Kleinkinder verwechseln den eigenen Speichel mit der Muttermilch.

Raghuvamsha

अवगच्छति मूढचेतनः प्रियनाशं हृदि शल्यमर्पितम् ।
स्थिरधीस्तु तदेव मन्यते कुशलद्वारतया समुद्धृतम् ॥

avagacchati muudhacetanah priyanaasham hrdi shalyamarpitam |
sthiradhiistu tadeva manyate kushaladvaaratayaa samuddhrtam ||

Das schwache Gemüt stürzt über den Verlust des Geliebten wie vom Speer ins Herz getroffen.
Der standhafte Geist wiederum sieht darin das weit offene Tor in die Freiheit.

Ramayanamanjari Aranya

अभावावधयो भावा निधनावधि जीवितम् ।
अविवेकस्त्वनवधिर्येनायं जायते भ्रमः ॥

abhaavaavadhayo bhaavaa nidhanaavadhi jiivitam |
avivekastvanavadhiryenaayam jaayate bhramah ||

Dinge kommen mit einem klar definierten Verfallsdatum in die Welt.
Allein die Unvernunft will kein Ende nehmen. Daher die ganze Verwirrung.

Pancatantra Mitrabheda

अनेकदोषोदुष्टोऽपि कायः कस्य न वल्लभः ।
कुर्वन्नपि व्यलीकानि यः प्रियः प्रिय एव सः ॥

anekadoshodushto'pi kaayah kasya na vallabhah |
kurvannapi vyaliikaani yah priyah priya eva sah ||

Von mehr als einer Fäulnis befallen ist uns der Leib immer noch der Liebste.
Allen Problemen, die er uns bereitet, zum Trotz: Einmal lieb, ist er uns immer lieb.

Subhashitasudhanidhi

अनुगन्तुं सतां वर्त्म यदि कृत्स्नं न शक्यते ।
स्वल्पमप्यनुगन्तव्यं मार्गस्थो नावसीदति ॥

anugantum sataam vartma yadi krtsnam na shakyate |
svalpamapyanugantavyam maargastho naavasiidati ||

Wer den ganzen Weg der Edlen nicht mitgehen kann,
gehe ihn doch ein Stück weit mit, denn so bleibt er auf dem Weg und stürzt nicht ab.

Mahabharata Udyoga

अनाहूतः प्रविशति अपृष्टो बहु भाषते ।
अविश्वस्ते विश्वसिति मूढचेता नराधमः ॥

anaahuutah pravishati aprshto bahu bhaashate |
avishvaste vishvasiti muudhacetaa naraadhamah ||

Ungerufen erscheint er, ungefragt redet er viel,
nicht Vertrauenswürdigen vertraut dieser arme Irre.

Ramayana Uttarakanda

अध्रुवे हि शरीरे यो न करोति तपोऽर्जनम् ।
स पश्चात्ताप्यते मूढो मृतो दृष्ट्वात्मनो गतिम् ॥

adhruve hi shariire yo na karoti tapo'rjanam |
sa pashcaattapyate muudho mrto drshtvaatmano gatim ||

Wer bei zerfallendem Leib nichts tut, was ihm Glut verschafft,
ist ein Trottel und brennt später umso mehr, tot und seinen Weg betrachtend.

Ratnasamuccaya

अर्थी करोति दैन्यं लब्धार्थो गर्वमपरितोषं च ।
नष्टधनोऽस्ति सशोकः सुखमास्ते निःस्पृहः पुरुषः ॥

arthii karoti dainyam labdhaartho garvamaparitosham ca |
nashtadhano'sti sashokah sukhamaaste nihsprhah purushah ||

Der Reiche besorgt seinen Schwermut selbst. Sobald er Geld hat, ist er arrogant und unzufrieden. Hat er Geld verloren, leidet er Not. Glücklich ist der Anspruchslose.

Subhashitani

अत्यन्तमतिमेधावी त्रयाणां एकमश्नुते ।
अल्पायुर्वा दरिद्रो वा ह्यनपत्यो न संशयः ॥

atyantamatimedhaavii trayaanaam ekamashnute |
alpaayurvaa daridro vaa hyanapatyo na samshayah ||

Neunmalkluge kosten immer eines von diesen dreien aus:
kurzes Leben, Armut oder Kinderlosigkeit.

Subhashitani

अतस्करकरग्राह्यमराजकवशंवदम् ।
अदायादविभागार्हं धनमार्जय सुस्थिरम् ॥

ataskarakaragraahyamaraajakavashamvadam |
adaayaadavibhaagaarham dhanamaarjaya susthiram ||

Verschaff dir stabile Währung, die von keiner Räuberhand ergriffen, von keiner Obrigkeit konfisziert oder unter Erben aufgeteilt werden kann.

Subhashitani

अकाण्डपातजातानामार्द्राणां मर्मभेदिनां ।
गाढशोकप्रहाराणामचिन्तैव माहौषधिः ॥

akaandapaatajaataanaamaardraanaam marmabhedinaam |
gaadhashokaprahaaraanaamacintaiva mahaushadhih ||

Bei plötzlichen Totgeburten, frischen, klaffenden Wunden,
von erstickender Seelenpein erfaßt, schafft Vergessen viel Linderung.

Yashastilaka

हतं ज्ञानं क्रियाशून्यं हता चाज्ञानिनः क्रिया ।
धावन्नप्यन्धको नष्टः पश्यन्नपि च पङ्गुकः ॥

hatam jnaanam kriyaashuunyam hataa caajnaaninah kriyaa |
dhaavannapyandhako nashtah pashyannapi ca pangukah ||

Unangewendet ist Verstand, unverstanden die Tat vergebens.
Ein Blinder läuft und ist doch verloren, so auch sehenden Auges der Lahme.

Pancatantra Mitrabheda

हस्ति स्थूलतरः स चाङ्कुशवशः किं हस्तिमात्रोऽङ्कुशः
दीपे प्रज्वलिते प्रणश्यति तमः किं दीपमात्रं तमः ।
वज्रेणापि हताः पतन्ति गिरयः किं वज्रमात्रो गिरिः
तेजो यस्य विराजते स बलवान् स्थूलेषु कः प्रत्ययः ॥

hasti sthuulatarah sa caankushavashah kim hastimaatro'nkushah
diipe prajvalite pranashyati tamah kim diipamaatram tamah |
vajrenaapi hataah patanti girayah kim vajramaatro girih
tejo yasya viraajate sa balavaan sthuuleshu kah pratyayah ||

Massige Elefanten lassen sich am Haken führen. Ist der Haken vielleicht so stark wie ein Elefant? Eine Lampe wird angezündet und das Dunkel der Nacht ist hinüber. Ist die Nacht etwa so kurz wie das Lichtlein? Vom Blitz getroffen stürzen Berge ein. Wird der Berg vielleicht nur so alt wie ein Blitzlicht? Wer seine Energie aufflackern läßt, ist stark! Was macht die Dicken so sicher?

Pancatantra Kakolukiya

सुहृद्भिराप्तैरसकृद्विचारितं
स्वयं च बुद्ध्या प्रविचारिताश्रयम् ।
करोति कार्यं खलु यः स बुद्धिमान्
स एव लक्ष्म्या यशसां च भाजनम् ॥

suhrdbhiraaptairasakrdvicaaritam
svayam ca buddhyaa pravicaaritaashrayam |
karoti kaaryam khalu yah sa buddhimaan
sa eva lakshmyaa yashasaam ca bhaajanam ||

Mit erprobten Freunden mehrfach diskutieren
und im eigenen Geist erwägen: Wer sich darauf verlassend
seine Arbeit macht, ist mit Sicherheit klug.
Er wird auch von Lakshmi beschenkt und zur Legende werden.

Hitopadesha Mitralabha

सुजीर्णमन्नं सुविचक्षणः सुतः
सुशासिता स्त्री नृपतिः सुसेवितः ।
सुचिन्त्य चोक्तं सुविचार्य यत्कृतं
सुदीर्घकाले न हि याति विक्रियाम् ॥

sujiirnamannam suvicakshanah sutah
sushaasitaa strii nrpatih susevitah |
sucintya coktam suvicaarya yatkrtam
sudiirghakaale na hi yaati vikriyaam ||

Gut verdautes Essen, ein umsichtiger Sohn,
eine gut gepflegte Frau, ein gut bedienter König,
wohlüberlegte Rede, wohldurchdachte Tat
bleiben lange Zeit dir erhalten und verderben nicht.

Mahabharata Udyoga

सुखार्थिनः कुतो विद्या नास्ति विद्यार्थिनः सुखम् ।
सुखार्थी वा त्यजेद्विद्यां विद्यार्थी वा त्यजेत्सुखम् ॥

sukhaarthinah kuto vidyaa naasti vidyaarthinah sukham |
sukhaarthii vaa tyajedvidyaam vidyaarthii vaa tyajet sukham ||

Wo bleibt die Weisheit der Glücksritter? Dafür kennen die Sinnsucher kein Glück.
Also verzichte der Glücksucher auf Weisheit, oder der Wahrheitssucher verzichte auf Glück.

Bhagavatapurana

सर्वेषामप्यघवतामिदमेव सुनिष्कृतम् ।
नामव्याहरणं विष्णोर्यतस्तद्विषया मतिः ॥

sarveshaamapyaghavataamidameva sunishkrtam |
naamavyaaharanam vishnoryatastadvishayaa matih ||

Gott Vishnu beim Namen zu nennen ist von allen Sünden die beste Absolution:
Der Geist hat ihn zum Gegenstand und ist besänftigt.

Ratnasamuccaya

सर्वनाशे समुत्पन्ने ह्यर्धं त्यजति पण्डितः ।
अर्धेन कुरुते कार्यं सर्वनाशः सदुःसहः ॥

sarvanaashe samutpanne hyardham tyajati panditah |
ardhena kurute kaaryam sarvanaashah saduhsahah ||

Bahnt totale Vernichtung sich an, so gibt der Meister eine Hälfte auf. Mit der anderen
arbeitet er weiter, denn der Verlust des Ganzen ware noch schlimmer.

Hitopadesha

सर्वद्रव्येषु विद्यैव द्रव्यमाहुरनुत्तमम् ।
अहार्यत्वादनर्घ्यत्वादक्षयत्वाच्च सर्वदा ॥

sarvadravyeshu vidyaiva dravyamaahuranuttamam |
ahaaryatvaadanarghyatvaadakshayatvaacca sarvadaa ||

Unübertroffen von allen Werten nennt man auf Grund ihrer Unentwindbarkeit, ihrer Unschätzbarkeit und Unzerstörbarkeit immer und überall die Bildung.

Subhashitasudhanidhi

संरोहति शरैर्विद्धं वरं परषुणा हतम् ।
वाचा दुरुक्तं बीभत्सं संरोहति वाक्क्षतम् ॥

samrohati sharairviddham varam parashunaa hatam |
vaacaa duruktam biibhatsam samrohati vaakkshatam ||

Von Pfeilen Durchbohrtes und von der Axt Getroffenes vernarbt wieder.
Die von böse Gesagtem geschlagene Wortwunde schließt sich mit Abscheu darinnen.

Hitopadesha

संगमयति विद्यैव नीचगापि नरं सरित् ।
समुद्रमपि दुर्दशं नृपं भाग्यमतः परम् ॥

samgamayati vidyaiva niicagaapi naram sarit |
samudramapi durdasham nrpam bhaagyamatah param ||

Abwärts gelenkte Bildung führt jeden, der zuerst den Lohn sieht,
zu einem gefährlichen König, wie ein Fluß abwärts fließend im Ozean mündet.

Pancatantra Mitrasamprapti

सकृदपि दृष्ट्वा विबुधा जानन्ति सारतां तस्य ।
हस्ततुलयापि निपुणाः पलप्रमाणं विजानन्ति ॥

sakrdapi drshtvaa vibudhaa jaananti saarataam tasya |
hastatulayaapi nipunaah palapramaanam vijaananti ||

Auf den ersten Blick erkennen Aufmerksame, wieviel einer wert ist.
Erfahrene Händler schätzen den Strohhalm in der Hand wiegend sein Gewicht ab.

Pancatantra Mitrabheda

षट्कर्णो भिद्यते मन्त्रश्चतुष्कर्णः स्थिरो भवेत् ।
तस्मात्सर्वप्रयत्नेन षट्कर्णं वर्जयेत्सुधीः ॥

shatkarno bhidyate mantrashcatushkarnah sthiro bhavet |
tasmaatsarvaprayatnena shatkarnam varjayetsudhiih ||

Unter sechs Ohren wird ein Geheimnis verraten, unter vier Ohren bleibt es gewahrt.
Darum setze der Bedächtige alles daran, Sechsohriges auszuschließen.