Subhashitasudhanidhi

दातृत्वमेव सर्वेभ्यो गुणेभ्यो भासतेतरां ।
ज्ञातृत्वसहितं तेच्चेत्सुवर्णस्येव सौरभं ॥

daatrtvameva sarvebhyo gunebhyo bhaasatetaraam |
jnaatrtvasahitam teccetsuvarnasyeva saurabham ||

Großzügigkeit strahlt unter allen Talenten am hellsten.
Die noch mit Genie vereint, das wäre Goldes Wohlgeruch!

Sabharanjanashataka

दातुः प्रतिग्रहीतुश्च यौ हस्तावुत्तराधरौ ।
तयोरप्यौत्तराधर्यं ताभ्यामेवोपपाद्यते ॥

daatuh pratigrahiitushca yau hastaavuttaraadharau |
tayorapyauttaraadharyamstaabhyaamevaopapaadyate ||

Des Austeilenden Hand ist oben und die des Empfängers unten.
Das fällt genau zusammen mit ihrem Obensein und Untensein.

Pancatantra Mitrasamprapti

दाता लघुरपि सेव्यो भवति न कृपणो महानपि समृद्ध्या ।
कूपोऽतः स्वादुजलः प्रीत्यै लोकस्य न समुद्रः ॥

daataa laghurapi sevyo bhavati na krpano mahaanapi samrddhyaa |
kuupo'tah svaadujalah priityai lokasya na samudrah ||

Achtbar ist das schenkende Leichtgewicht, nicht der schwerreiche Geizhals.
Süßwasser vom Brunnen ist den Leuten auch lieber als Meerwasser.

Pancatantra Mitrasamprapti

दातव्यं भोक्तव्यं धनविषये संचयो न कर्तव्यः ।
पश्येह मधुकरीणां संचितमर्थं हरन्त्यन्ये ॥

daatavyam bhoktavyam dhanavishaye sancayo na kartavyah |
pashyeha madhukariinaam sancitamartham harantyanye ||

Verschenken ist richtig, genießen auch, was Geld angeht, nur nicht Anhäufen.
Sieh nur! Der fleißigen Immen gesammelten Vorrat nehmen andere mit!

Mahabharata Udyoga

दश धर्मं न जानन्ति धृतराष्ट्र निबोध तान् ।
मत्तः प्रमत्तः उन्मत्तः श्रान्तः क्रुद्धो बुभुक्षितः ॥
त्वरमाणश्च लुब्धश्च भीतः कामी च ते दश ।
तस्मादेतेषु सर्वेषु न प्रसज्जेत पण्डितः ॥

dasha dharmam na jaananti dhrtaraashtra nibodha taan |
mattah pramattah unmattah shraantah kruddho bubhukshitah ||
tvaramaanashca lubdhashca bhiitah kaamii ca te dasha |
tasmaadeteshu sarveshu na prasajjeta panditah ||

Diese Zehn - o Dhrtarashtra, merk sie dir! - haben keinen Sinn für's rechte Maß:
der Trunkene, der Sorglose, der Stolze, der Erschöpfte, der Wütende, der Hungrige,
der Eilige, der Gierige, der Erschrockene, der Verliebte sind die Zehn.
Darum sollte ein Unterwiesener auch nicht an ihnen hängenbleiben.

Manusmrti

दण्डः शास्ति प्रजाः सर्वाः दण्ड एवाभिरक्षति ।
दण्डः सुप्तेषु जागर्ति दण्डं धर्मं विदुर्बुधाः ॥

dandah shaasati prajaah sarvaah danda evaabhirakshati |
dandah supteshu jaagarti dandam dharmam vidurbudhaah ||

Strafe gängelt die Untertanen, Strafe behütet sie aber auch.
Strafe wacht über die Schlafenden, Strafe erhält, wie die Eingeweihten wissen, das Gleichgewicht.

Samayocitapadyamalika

त्रिभिर्वर्षैस्त्रिभिर्मासैस्त्रिभिः पक्षैस्त्रिभिर्दिनैः ।
अत्युत्कटैः पुण्यपापैरिहैव फलमश्नुते ॥

tribhirvarshaistribhirmaasaistribhih pakshaistribhirdinaih |
atyutkataih punyapaapairihaiva phalamashnute ||

Nach ungewöhnlich guten wie bösen Taten gibt es die Frucht gleich hier zu kosten,
sei es nach drei Jahren, drei Monaten, drei Tagen und Nächten oder drei Tagen.

Pancatantra Mitrasamprapti

तावत्प्रीतिर्भवेल्लोके यावद्दानं प्रदीयते ।
वत्सः क्षीरक्षयं दृष्ट्वा परित्यजति मातरं ॥

taavatpriitirbhavelloke yaavaddaanam pradiiyate |
vatsah kshiirakshayam drshtvaa parityajati maataram ||

Liebe währt in dieser Welt solange es was zu holen gibt.
Kaum spürt das Kalb den versagenden Milchfluß, so läßt es die Mutter stehn.

Subhashitasudhanidhi

त्यागो गुणो वित्तवतां वित्तं त्यागवतां गुणः ।
परस्पर वियुक्तौतु वित्तत्यागौ विडम्बना ॥

tyaago guno vittavataam vittam tyaagavataam gunah |
paraspara viyuktautu vittatyaagau vidambanaa ||

Entsagung ist ein Vorzug der Besitzenden, Besitz ein Vorzug der Entsagenden.
Ohne das jeweils andere aber sind Besitz und Entsagung Prahlerei.

Manusmrti

तस्मादेताः सदा पूज्याः भूषणाच्छादनाशनैः ।
भूतिकामैर्नरैर्नित्यं सत्कारेषूत्सवेषु च ॥

tasmaadetaah sadaa puujyaah bhuushanaacchaadanaashanaih |
bhuutikaamairnarairnityam satkaareshuutsaveshu ca ||

Darum sind sie die mit Schmuck, Kleidern oder Naschwerk stets zu Beschenkenden
von ihren Zuwachs begehrenden Männern im Alltag, zu Ehrentagen und zu Festen.

Manusmrti

तस्माद्धर्मं सहायार्थं नित्यं संचिनुयाच्छनैः ।
धर्मेण हि सहायेन तमस्तरति दुस्तरम् ॥

tasmaaddharmam sahaayaartham nityam samcinuyaacchanaih |
dharmena hi sahaayena tamastarati dustaram ||

Kontinuierlich, Schritt für Schritt mache er sich das Gesetz zum Helfer.
Mit dem Gesetz als Helfer durchdringt er sonst kaum zu durchdringende Finsternis.

Subhashitasudhanidhi

दातृत्वमेव सर्वेभ्यो गुणेभ्यो भासतेतरां ।
ज्ञातृत्वसहितं तेच्चेत्सुवर्णस्येव सौरभं ॥

daatrtvameva sarvebhyo gunebhyo bhaasatetaraam |
jnaatrtvasahitam teccetsuvarnasyeva saurabham ||

Großzügigkeit strahlt unter allen Talenten am hellsten.
Die noch mit Genie vereint, das wäre Goldes Wohlgeruch!

Bhagavata

तपः शौचं दया सत्यं इति पादाः कृते कृताः ।
अधर्मांशैस्त्रयो भग्नाः स्मयसंगमदैस्तव ॥

tapah shaucam dayaa satyam iti paadaah krte krtaah |
adharmaamshaistrayo bhagnaah smayasangamadaistava ||

Mühsal, Reinheit, Mitleid und Wahrheit sind die vier Standbeine des goldenen Zeitalters.
Nun sind drei davon gebrochen durch deine hohnlachend begangenen Verstöße.

Yajniavalkya

ज्ञात्वाऽपराधं देशं च कालं बलमथापि वा ।
वयः कर्म च वित्तं च दण्डं दण्ड्येषु पातयेत् ॥

jnaatvaa'paraadham desham ca kaalam balamathaapi vaa |
vayah karma ca vittam ca dandam dandyeshu paatayet ||

Es gilt den Verstoß zu ermitteln, Ort, Zeitpunkt und Kraftaufwand,
Alter, Beruf und materielle Lage, bevor man das Urteil über die Strafwürdigen fällt.

Hitopadesha Suhrdbheda

जलबिन्दुनिपातेन क्रमशः पूर्यते घटः ।
स हेतुः सर्वविद्यानां धर्मस्य च धनस्य च ॥

jalabindunipaatena kramashah puuryate ghatah |
sa hetuh sarvavidyaanaam dharmasya ca dhanasya ca ||

Allmählich füllt in Tropfen fallendes Wasser den Krug.
Dasselbe Prinzip gilt für alle Wissenschaften, Pflichterfüllung und Geld.

Kuvalayananda

चातकस्त्रिचतुरान्पयःकणान्
याचते जलधरं पिपासया ।
सोऽपि पूरयति विश्वमम्भसा
हन्त हन्त महतामुदारता ॥

caatakastricaturaan payahkanaan
yaacate jaladharam pipaasayaa |
so'pi puurayati vishvamambhasaa
hanta hanta mahataamudaarataa ||

Um drei, vier Tropfen fleht der dürstende Mohrenhabicht die Regenwolke an.
Die aber überflutet gleich alles.
Wehe, Wehe! Wenn die Superreichen schon mal großzügig sind!

Yajniavalkya

चाटतस्करदुर्वृत्तमहासाहसिकादिभिः ।
पीड्यमानाः प्रजा रक्षेत्कायस्थैश्च विशेषतः ॥

caatataskaradurvrttamahaasaahasikaadibhih |
piidyamaanaah prajaa rakshetkaayasthaishca visheshatah ||

Er schütze seine Untertanen vor Schelmen, Dieben, Halsabschneidern und anderen sie bedrückenden Schwerverbrechern, besonders aber vor den Kanzleischreibern!

Manusmrti

चक्रिणो दशमीस्थस्य रोगिणो भारिणः स्त्रियाः ।
स्नातकस्य च राज्ञश्च पन्था देयो वरस्य च ॥

cakrino dashamiisthasya rogino bhaarinah striyaah |
snaatakasya ca raajnyashca panthaa deyo varasya ca ||

Allem was Räder hat, über Neunzigjährigen, Kranken, Beladenen, Frauen,
zum Hausvater frisch Gesalbten, Königen und Freiern ist der Weg frei zu machen.

Manusmrti

ख्यापनेनानुतापेन तपसाऽध्ययनेन च ।
पापकृन्मुच्यते पापात्तथा दानेन चापदि ॥

khyaapanenaanutaapena tapasaa'dhyayanena ca |
paapakrnmucyate paapaattathaa daanena caapadi ||

Mit offenem Geständnis, gefolgt von heißer Reue, mit Buße und Lehrenziehen,
ebenso mit Schenken in der Not kann der Übeltäter von dem Übel sich befrein.

Hitopadesha Mitralabha

को धर्मो भूतदया किं सौख्यमरोगिता जगति जन्तोः ।
कः स्नेहः सद्भावः किं पाण्डित्यं परिच्छेदः ॥

ko dharmo bhuutadayaa kim saukhyamarogitaa jagati jantoh |
kah snehah sadbhaavah kim paandityam paricchedah ||

Wer ist ein Gerechter? Der Mitleid hat mit den Kreaturen. Was ist Glück? Die Gesundheit der in die Welt Geborenen. Wer ist ein Liebender? Der Wahrhaftige. Was ist Gelehrsamkeit? Das Analysieren.

Manusmrti

कृत्वा पापं हि सन्तप्य तस्मात्पात्प्रमुच्यते ।
नैवं कुर्यां पुनरिति निवृत्त्या पूयते तु सः ||

krtvaa paapam hi santapya tasmaatpaapaatpramucyate |
naivam kuryaam punariti nivrttyaa puuyate tu sah ||

Begangene Untat heiß bereuend wird von Sünde wieder frei,
wer sie mit "Das mache ich nie wieder!" niederlegt und dadurch rein wird.

Sabharanjanashataka

किं दातुरखिलैर्दोषैः किं लुब्धस्याखिलैर्गुणैः ।
न लोभादधिको दोषो न दानाधिको गुणः ॥

kim daaturakhilairdoshaih kim lubdhasyaakhilairgunaih |
na lobhaadadhiko dosho na daanaadadhiko gunah ||

Was ist das für ein Spender mit lauter Mängeln? Was ist das für ein Raffer mit lauter Vorzügen? Nichts ist mangelhafter als Raffgier, nichts vorzüglicher als Schenken.

Vishnupurana

कर्मणा मनसा वाचा परपीडां करोति यः ।
तद्बीजं जन्म फलति प्रभूतं तस्य समाचरेत् ॥

karmanaa manasaa vaacaa parapiidaam karoti yah |
tadbiijam janma phalati prabhuutam tasya samaacaret ||

Wenn einer anderen Leid bereitet in Tat, Gedanken oder Wort,
fruchtet der Same davon in einer Geburt, deren Konsequenz er dann zu tragen hat.

Vishnupurana

कर्मणा जायते सर्वं कर्मैव गतिसाधनं ।
तस्मात्सर्वप्रयत्नेन साधु कर्म समाचरेत् ॥

karmanaa jaayate sarvam karmaiva gatisaadhanam |
tasmaatsarvaprayatnena saadhu karma samaacaret ||

Mit Arbeit wird alles bezwungen, Arbeit ist der direkte Weg.
Darum sollte der Edle auch, so gut er kann, sein Werk verrichten.

Prashnottara Ratnamalika

कः पश्यतरो धर्मः कः शुचिरिह यस्य मानसं शुद्धं ।
कः पण्डितो विवेकी किं विषमवधीरणा गुरुषु ॥

kah pashyataro dharmah kah shuciriha yasya maanasam shuddham |
kah pandito vivekii kim vishamavadhiiranaa gurushu ||

Wer sieht mehr? Der Rechtschaffene. Wer ist rein? Der mit reinem Gewissen.
Wer ist gelehrt? Der Analytiker. Was ist ein tödlich Gift? Lehrer zu mißachten.

Dutavakya

कर्तव्यो भ्रातृषु स्नेहो विस्मर्तव्याः गुणेतराः ।
संबन्धो बन्धुभिः श्रेयान्लोकयोरुभयोरपि ॥

kartavyo bhraatrshu sneho vismartavyaah gunetaraah |
sambandho bandhubhih shreyaan lokayorubhayorapi ||

Geht liebevoll um mit den Brüdern und tragt ihnen menschliche Schwächen nicht nach!
Wer seiner Verwandtschaft verbunden bleibt, ist gesegnet in beiden Welten.

Manusmrti

एवमाचारतो दृष्ट्वा धर्मस्य मुनयो गतिं ।
सर्वस्य तपसो मूलमाचारं जगृहुः परं ॥

evamaacaaratah drshtvaa dharmasya munayo gatim |
sarvasya tapaso muulam aacaaram jagrhuh param ||

Als die Schweiger sahen, daß nur die Tradition zur Pflichterfüllung führt,
begriffen sie bewährte Praxis als letzte Wurzel aller Mühsal.

Bhagavata

एतावानव्ययो धर्मः पुण्यश्लोकैरुपासितः ।
यो भूतशोकहर्षाभ्यां आत्मा शोचति हर्षति च ॥

etaavaanavyayo dharmah punyashlokairupaasitah |
yo bhuutashokaharshaabhyaam aatmaa shocati harshati ca ||

So unvergänglich und von Lobgesang umschallt ist ein Gerechter,
wie er an der Wesen Freud und Leid selbst leidet oder freudig teilhat.

Manusmrti

एकः प्रजायते जन्तुरेक एव प्रलीयते ।
एकोऽनुभुङ्क्ते सुकृतं एक एव च दुष्कृतं ॥

ekah prajaayate jantureka eva praliiyate |
eko'nubhunkte sukrtam eka eva ca dushkrtam ||

Allein wird ein Geschöpf geboren, allein scheidet's dahin.
Allein löffelt es an seiner Wohltat, allein auch an seiner Übeltat.

Subhashitasudhanidhi

उभयोर्नास्ति भोगेच्छा परार्थं धनसंचयः ।
कृपणोदारयोः पश्य तथापि महदन्तरं ॥

ubhayornaasti bhogecchaa paraartham dhanasamcayah |
krpanodaarayoh pashya tathaapi mahadantaram ||

Beide sind ohne Genußwunsch. Ihr Geldhaufen dient anderen Zwecken.
Hier der Geizwurm, dort der Großherzige: Sieh mal, wie groß der Unterschied!