Subhashitasudhanidhi

एकस्य हि प्रसादेन कृत्स्नो लोकः प्रसीदति |
व्याकुलेनाकुलः सर्वो भवतीति विनिश्चयम् ||

ekasya hi prasaadena krtsno lokah prasiidati |
vyaakulenaakulah sarvo bhavatiiti vinishcayam ||

Dem einen gut Gelaunten ist die ganze Welt geneigt.
Wer alles auf einmal will, dem geht garantiert alles schief.

Yashastilaka

एकं विषरसो हन्ति शस्त्रेणैकश्च हन्यते |
सबन्धुराष्ट्रं राजानं हन्त्येको मन्त्रविप्लवः ||

ekam visharaso hanti shastrenaikashca hanyate |
sabandhuraashtram raajaanam hantyeko mantraviplavah ||

Einen tötet der Gifttrunk und einer nur fällt durch das Schwert.
Ein einziges durchgesickertes Geheimnis aber tötet den König samt Reich und Sippe.

Pancatantra Kakolukiya

आसने शयने याने पानभोजनवस्तुषु |
दृष्टादृष्टप्रमत्तेषु प्रहरन्त्यरयोऽरिषु ||

aasane shayane yaane paanabhojanavastushu |
drshtaadrshtapramatteshu praharantyarayo'rishu ||

Feinde attackieren ihre Feinde beim Sitzen, Liegen, Fahren, beim Essen und Trinken
im Morgengrauen oder wenn sie in Gedanken veloren sind über Sichtbares und Unsichtbares.

Ramayana Ayodhya

अहो तम इवेदं स्यान्न प्रज्ञायेत किंचन |
राजा चेन्न भवेल्लोके विभजन्साध्वसाधुनी ||

aho tama ivedam syaanna prajnaayeta kimcana |
raajaa cenna bhavelloke vibhajan saadhvasaadhunii ||

Ach, wäre das eine Finsternis, wenn kein einziger König auf der Welt mehr wüßte,
wie er Gut und Böse zu unterscheiden hätte!

Ramayana Aranya

अयुक्तचारं दुर्दर्शनमस्वाधीनं नराधिपं |
वर्जयन्ति नरा दूरान्नदीपङ्कमिव द्विपाः ||

ayuktacaaram durdarshanamasvaadhiinam naraadhipam |
varjayanti naraa duuraannadiipankamiva dvipaah ||

Einem Herrscher, der keine Spione einsetzt, sich ungern zeigt und keinen eigenen Willen hat, weichen die Leute im weiten Bogen aus wie Elefanten dem verschlammten Fluß.

Pancatantra Mitrabheda

अनागतविधाता च प्रत्युत्पन्नमतिस्तथा |
द्वावेतौ सुखमेधेते यद्भविष्यो विनश्यति ||

anaagatavidhaataa ca pratyutpannamatistathaa |
dvaavetau sukhamedhete yadbhavishyo vinashyati ||

Wer sich vorstellt, was noch kommen kann, und der Geistesgegenwärtige:
Die beiden befeuern ihr Glück. Der Fatalist wird scheitern.

Ramayana Yuddha

अनभिज्ञाय शास्त्रार्थान्पुरुषाः पशुबुद्धयः |
प्रागल्भ्याद्वक्तुमिच्छन्ति मन्त्रिष्वभ्यन्तरीकृताः ||

anabhijnaaya shaastraarthaan purushaah pashubuddhayah |
praagalbhyaadvaktumicchanti mantrishvabhyantariikrtaah ||

Ohne den Sinn der Lehren verstanden zu haben, wollen Kerle mit Stallviehverstand,
nur weil sie immer als erste losblöken, zu Ministern gewählt werden.

Sabharanjanashataka

अंधा विद्वज्जनैर्हीना मूका कविभिरुज्झिता |
बधिरा गायनैर्हीना सभा भवति भूभृताम् ||

andhaa vidvajjanairhiinaa muukaa kavibhirujjhitaa |
badhiraa gaayanairhiinaa sabhaa bhavati bhuubhrtaam ||

Von klugen Geistern verlassen erblindet die Versammlung der Weltenträger.
Sie verstummt, weil sie ihre Dichter gehen ließ, sie wird taub ohne Sänger.

Ramayana Aranya

अधर्मस्तु महांस्तात भवत्तस्य महीपतेः |
यो हरेद्बलिषड्भागं न च रक्षति पुत्रवत् ||

adharmastu mahaanstaata bhavattasya mahiipateh |
yo hared balishadbhaagam na ca rakshati putravat ||

Großes Unrecht ist, mein Lieber, wenn ein Monarch
ihnen das Sechstel Steuern nimmt und sie nicht schützt wie seine Söhne.

Manusmrti

अदण्ड्यान्दण्डयन्राजा दंड्यांश्चैवाप्यदण्डयन् |
अयशो महदाप्नोति नरकं चैव गच्छति ||

adandyaan dandayan raajaa dandyaanshcaivaapyadandayan |
ayasho mahadaapnoti narakam caiva gacchati ||

Ein König, der Unschuldige straft, Schuldige dagegen belohnt,
erwirbt sich viel Verachtung und geht in die Hölle.

Ramayana

अर्थानर्थौ विनिश्चित्य व्यवसायं भजेत ह |
गुणतः संग्रहं कुर्याद्दोषतस्तु विसर्जयेत् ||

arthaanarthau vinishcitya vyavasaayam bhajeta ha |
gunatah sangraham kuryaaddoshatastu visarjayet ||

Erst nach sorgfältiger Analyse von Gewinn und Verlust mache er sich ans Werk.
Vorteilhaftes nehme er in Angriff, Nachteiliges dagegen werfe er von sich.

Ramayana

अकृतात्मानमासाद्य राजानमनये रतम् |
समृद्धानि विनश्यन्ति राष्ट्राणि नगराणि च ||

akrtaatmaanamaasaadya raajaanamanaye ratam |
samrddhaani vinashyanti raashtraani nagaraani ca ||

Wenn ein König sich unnahbar gibt und schlechte Führung schön findet,
gehen auch reiche Staaten und Städte unter.

Subhashitasudhanidhi

हेतौ लिङ्गे प्रशमने रोगाणामपुनर्भवे |
ज्ञानं चतुर्विधं यस्य स राजार्हो भिषक्तमः ||

hetau linge prashamane rogaanaamapunarbhave |
jnaanam caturvidham yasya sa raajaarho bhishaktamah ||

König der Ärzte genannt zu werden verdient, wer das vierfache Wissen um Gründe, Symptome, Heilmethode und Vorbeugung von Leiden hat.

Manusmrti

हीनाङ्गानतिरिक्ताङ्गान्विद्याहीनान्वयोऽधिकान् |
रूपद्रव्यविहीनांश्च जातिहीनांश्च नाक्षिपेत् ||

hiinaangaanatiriktaangaanvidyaahiinaan vayo'dhikaan |
ruupadravyavihiinaanshca jaatihiinaanshca naakshipet ||

Die dürfen nicht verstoßen sein, denen Glieder fehlen oder die zuviele Glieder haben, die ohne Bildung sind, die Alten, die ohne Schönheit und Besitz, die ohne Kaste sind.

Subhashitasudhanidhi

हीयते न प्रदीपेन क्षीयते नैव वह्निना |
नाश्यते रविणा नापि क्रोधरूपं तमो महत् ||

hiiyate na pradiipena kshiiyate naiva vahninaa |
naashyate ravinaa naapi krodharuupam tamo mahat ||

Urfinsternis, von keiner Laterne je vertrieben, vom Feuer nicht verzehrt,
selbst von Sonnengott Ravi nicht weggerafft, verkörpert sich im Zorn.

Upadeshashataka

हन्तुं देवकीतनयान्वसुदेवेनोद्यतायुधः कंसः |
मधुरोक्तिभिरनुनीतः साम्ना मूर्खं वशे कुर्यात् ||

hantum devakiitanayaan vasudevenodyataayudhah kansah |
madhuroktibhiranuniitah saamnaa muurkham vashe kuryaat ||

Als Kansa sein Schwert hob um Devakis Söhne zu morden,
ward durch Vasudevas Trostworte er versöhnt. Mit Sanftmut bändigt man den Rasenden.

Kalividambana

स्तोतारः के भविष्यन्ति मूर्खस्य जगतीतले |
न स्तौति चेत्स्वयं च स्वं कदा तस्यास्तु निवृतिः ||

stotaarah ke bhavishyanti muurkhasya jagatiitale
na stauti cet svayam ca svam kadaa tasyaastu nivrtih ||

Wer in aller Welt sind nur des Toren Lobliedsänger?
Was soll aus seiner Tarnung werden, wenn er sich nicht selbst besingt?

Hitopadesha Mitralabha

सेवेव मानमखिलं ज्योत्स्नेव तमो जरेव लावण्यं |
हरिहरकथेव दुरितं गुणशतमप्यर्थिता हरति ||

seveva maanamakhilam jyotsneva tamo jareva laavanyam |
hariharakatheva duritam gunashatamapyarthitaa harati ||

Wie Dienen jede Selbstachtung, Mondschein die Dunkelheit, Alter die Anmut,
jeder Schwank von Vishnu und Shiva die Schwermut, so rafft Geldgier hundert Talente dahin.

Subhashitani

सेवाध्वजोऽञ्जलिमूर्ध्वनि हृदि दैन्यं मुखे स्तुतिः |
आशाग्रहगृहीतानां कियतीयं विडम्बना ||

sevaadhvajo'njalimuurdhvani hridi dainyam mukhe stutih |
aashaagrahagrhiitaanaam kiyatiyam vidambanaa ||

Unter dem Banner der Dienstleistung, die Hände über dem Kopf gefaltet,
Verzagtheit im Herzen, Anbetung im Gesicht:
wahrlich eine Karikatur aller von der Hoffnung auf Greifen Ergriffenen.

Shishupalavadha

स्पृशन्ति शरवत्तीक्ष्णाः स्तोकमन्तर्विशन्ति च |
बहुस्पृशाऽपि स्थूलेन स्थीयते बहिरश्मवत् ||

sprshanti sharavattiikshnaah stokamantarvishanti ca |
bahusprshaa'pi sthuulena sthiiyate bahirashmavat ||

Scharfsinnige treffen wie ein Pfeil und durchdringen jede Blöße.
Trotz massiven Eindrucks aber bleibt der Grobian versteinert draußen stehen.

Mudrarakshasa

स्तुवन्ति श्रान्तास्याः क्षितिपतिमभूतैरपि गुणैः |
प्रवाचः कार्पण्याद्यदवितथवाचोऽपि पुरुषाः |
प्रभावस्तृष्णायाः स खलु सकलः स्यादितरथा
निरीहाणामीशस्तृणमिव तिरस्कारविषयः ||

stuvanti shraantaasyaah kshitipatimabhuutairapi gunair
pravaacah kaarpanyaadyadavitathavaaco'pi purushaah |
prabhaavastrshnaayaah sa khalu sakalah syaaditarathaa
niriihaanaamiishastrnamiva tiraskaaravishayah ||

Aus Opportunismus liebedienern ansonsten fromme und aufrechte Männer ihrem König seiner nichtvorhandenen Verdienste wegen.
Das macht bestimmt die Macht der Gier, obwohl es auch ganz anders geht:
Nichtig wie ein Grashalm ist der Herrscher für einen, der dem Sinnenreiz längst entsagt hat.

Pancatantra Mitrabheda

सुवर्णपुष्पितां पृथ्वीं विचिन्वन्ति नरास्त्रयः |
शूरश्च कृतविद्यश्च यश्च जानाति सेवितुम् ||

suvarnapushpitaam prthviim vicinvanti naraastrayah |
shuurashca krtavidyashca yashca jaanaati sevitum ||

Männer, Frauen, der Held, der Entdecker,
oder einer, der weiß, wie man dient, suchen ein mit goldenen Blumen übersätes Land.

Carudatta

सुलभशरणमाश्रयो भयानां
वनगहनं तिमिरं च तुल्यमेव |
उभयमपि हि रक्षतेऽन्धकारो
जनयति यश्च भयानि यश्च भीतः ||

sulabhasharanamaashrayo bhayaanaam
vanagahanam timiram ca tulyameva |
ubhayamapi hi rakshate'ndhakaaro
janayati yashca bhayaani yashca bhiitah ||

Als Zufluchtsort für Unholde sind Walddickicht und Finsternis gleichermaßen geeignet.
Beide schützen und machen unsichtbar.
Was sowohl Ängstiger als auch Ängstliche hervorbringt.

Hitopadesha Mitralabha

सुमहान्त्यपि शास्त्राणि धारयन्तो बहुश्रुताः |
छेत्तारः संशयानां च क्लिश्यन्ते लोभमोहिताः ||

sumahaantyapi shaastraani dhaarayanto bahushrutaah |
chettarah samshayaanaam ca klishyante lobhamohitaah ||

Selbst Vielhörer, wandelnde Lexika und Haarspalter leiden von Gier genarrt.

Brhatparashara Smrti

सुखं न कृषितोऽन्यत्र यदि धर्मेण वर्तते |
अवस्त्रत्वं निरन्नत्वं कृषितो नैव जायते ||

sukham na krshito'nyatra yadi dharmena vartate |
avastratvam nirannatvam krshito naiva jaayate ||

Glück ist solange nichts für den Bauern bis er sich nach der Ordnung richtet.
Dann hat der Mangel an Kleidung oder Nahrung auch keine Macht mehr über ihn.

Parashara Smrti

सुक्षेत्रे वापयेद्बीजं सुपुत्रे दापयेद्धनं |
सुक्षेत्रे च सुपुत्रे च यत्क्षिप्रं नैव नश्यति ||

sukshetre vaapayedbiijam suputre daapayeddhanam |
sukshetre ca suputre ca yatkshipram naiva nashyati ||

Auf fruchtbaren Boden streut die Saat, dem guten Sohne gebt euer Geld.
Was in gutes Ackerland oder einen guten Sohn ihr investiert, verdirbt nicht mehr.

Shakuntala

स्त्रीणामशिक्षितपटुत्वममानुशीषु
संदृश्यते किमुत याः प्रतिभोधवत्यः |
प्रागन्तरिक्षगमनात्स्वमपत्यजातं
अन्यैर्द्विजैः परभृताः खलु पोषयन्ति ||

striinaamashikshitapatutvamamaanushiishu
sandrshyate kimuta yaah pratibodhavatyah |
praagantarikshagamanaatsvamapatyajaatam
anyairdvijaih parabhrtaah khalu poshayanti ||

Obwohl darin nicht unterrichtet sind Frauen von übermenschlicher Verschlagenheit.
Wie aufgeweckt sie sein können, sieht man allein schon daran,
daß Kuckuckshennen ihre Brut zuerst von anderen Vögeln ausbrüten,
aufziehen und im Handumdrehn gedeihen lassen.