Bhagavata

वायुर्यथा घनानिकांस्तृणं तूलं रजांसि च ।
संयोज्याक्षिपते भूयस्तथा भूतानि भूतकृत् ॥

vaayuryathaa ghanaanikaanstrnam tuulam rajaansi ca |
samyojyaakshipate bhuuyastathaa bhuutaani bhuutakrt ||

Ganz wie Vayu der Wind Wölkchen, Gras, Baumwolle und Blütenstaub verweht,
so macht es um so mehr mit den Wesen, die zuerst er zusammengefügt, der Wesenmacher.

Mahabharata Aranya

व्याधेरनिष्टसंस्पर्शात् श्रमादिष्टविवर्जनात् ।
दुःखंश्चतुर्भिः शारीरं कारणैः संप्रवर्तते ॥

vyaadheranishtasamsparshaat shramaadishtavivarjanaat |
duhkhamshcaturbhih shaariiram kaaranaih sampravartate ||

Aus Krankheit, wenn Unerwünschtes dich belangt, aus Erschöpfung, wenn Erwünschtes sich dir entwindet, sind das vier Gründe, aus denen körperliches Unwohlsein entsteht.

Ratnasamuccaya

वाणी रसवती यस्य भार्या प्रेमवती सती ।
लक्ष्मीर्दानवती यस्य सफलं तस्य जीवितम् ॥

vaanii rasavatii yasya bhaaryaa premavatii satii |
lakshmiirdaanavatii yasya saphalam tasya jiivitam ||

Seine Sprache so geschmackvoll, sein Weib so liebevoll und keusch,
seine Glücksgöttin so hingebungsvoll, daß sein Leben mit Erfolg gesegnet sei.

Mahabharata Udyoga

व्यसने क्लिश्यमानं हि यो मित्रं नाभिपद्यते ।
अनुनीय यथाशक्ति तं नृशंसं विदुर्बुधाः ॥

vyasane klishyamaanam hi yo mitram naabhipadyate |
anuniiya yathaashakti tam nrshamsam vidurbudhaah ||

Seinem in der Not verzweifelten Freunde nicht beizustehen
und nach Kräften zu trösten trauen die Aufmerksamen nur einem Menschenschinder zu.

Pancatantra Labdhapranasha

वनेऽपि सिंहा मृगमांसभक्ष्या
बुभुक्षिता नैव तृणं चरन्ति ।
एवं कुलीना व्यसनाभिभूता
न नीतिमार्गं परिलङ्घयन्ति ॥

vane'pi simhaa mrgamaamsabhakshyaa
bubhukshitaa naiva trnam caranti |
evam kuliinaa vyasanaabhibhuutaa
na niitimaargam parilanghayanti ||

Im Wald die Löwen verzehren das Fleisch ihrer Beutetiere
und würden auch halb verhungert kein Gras abrupfen.
So können auch Menschen von edlem Geblüt im Würgegriff der Not
nicht einfach vom regelrechten Pfad abweichen.

Mahabharata Vanaparvan

वर्धत्यधर्मेण नरस्ततो भद्राणि पश्यति ।
ततः सपत्नान् जयति समूलस्तु विनश्यति ॥

vardhatyadharmena narastato bhadraani pashyati |
tatah sapatnaan jayati samuulastu vinashyati ||

Mit Unrecht gedeiht so ein Mensch, sieht die schönen Seiten des Lebens,
siegt über seine Rivalen und wird doch samt Wurzel vernichtet.

Pancatantra Mitrabheda

वचस्तत्र प्रयोक्तव्यं यत्रोक्तं लभते फलम् ।
स्थायीभवति चात्यन्तं रागः शुक्लपटे यथा ॥

vacastatra prayoktavyam yatroktam labhate phalam |
sthaayiibhavati caatyantam raagah shuklapate yathaa ||

Muß ein Wort gesprochen sein, so bringt Gesagtes Erfolg,
wenn's fest einzieht wie Farbe in weißes Tuch.

Saundarananda

लोके प्रकृतिभिन्नेऽस्मिन्न कश्चित् कस्यचित् प्रियः ।
कार्यकारणसंबद्धं वालुकामुष्टिवज्जगत् ॥

loke prakrtibhinne'sminna kashcit kasyacit priyah |
kaaryakaaranasambandham vaalukaamushtivajjagat ||

In dieser von Natur aus zersplitterten Gesellschaft ist kaum einer des andern Freund.
Von Ursach und Wirkung zusammengehalten wie Sand in der Faust ist die Welt.

Ratnabandhagara

लक्ष्मीर्वसति जिह्वाग्रे जिह्वाग्रे मित्रबान्धवाः ।
जिह्वाग्रे बन्धनं प्राप्तं जिह्वाग्रे मरणं ध्रुवम् ॥

lakshmiirvasate jihvaagre jihvaagre mitrabaandhavaah |
jihvaagre bandhanam praaptam jihvaagre maranam dhruvam ||

Glücksgöttin Lakshmi sitzt auf der Zungenspitze, von der Zungenspitze hängen auch Freunde und Verwandte ab. Die Zungenspitze bringt einen in Gefangenschaft, die Zungenspitze birgt auch den sicheren Tod.

• Wir können die Glücksgöttin verliebt machen, mit dem, was wir sagen, sodaß sie sich bei uns niederläßt, wir können Freunde und Verwandte mit Worten an uns binden. Wir können uns mit dem, was wir sagen, allerdings auch in Teufels Küche bringen.

Mahabharata Udyoga

रोहते सायकैर्विद्धं वनं परशुना हतं ।
वाचा दुरुक्तं बीभत्सं न संरोहति वाक्क्षतम् ॥

rohate saayakairviddham vanam parashunaa hatam |
vaacaa duruktam biibhatsam na samrojati vaakkshatam ||

Von Geschossen Durchbohrtes wächst zu, ein mit der Axt gefällter Wald wächst nach.
Ein von bösen, verletzenden Worten Getroffener erholt sich nicht mehr.

Bhagavata

रायः कलत्रं पशवः सुतादयो
गृहा मही कुञ्जरकोशभूतयः ।
सर्वेऽर्थकामाः क्षणभङ्गुरायुषः
कुर्वन्ति मर्त्यस्य कियत्प्रियं चलाः ॥

raayah kalatram pashavah sutaadayo
grhaa mahii kunjarakoshabhuutayah |
sarve'rthakaamaah kshanabhanguraayushah
kurvanti martasya kiyatpriyam calaah ||

Geld, Frau, Vieh, Söhne hauptsächlich,
Häuser, Land, Elefanten zum Schatz geworden,
all das Nützliche und Genüßliche eines jederzeit auslöschbaren Lebens:
Wie können so vergängliche Dinge dem sterblichen Menschen noch irgendwie lieb sein?

Pancatantra Mitrabheda

राजा तुष्टो हि भृत्यानामर्थमात्रं प्रयच्छति ।
ते तु संमानमात्रेण प्राणैरप्युपकुर्वन्ते ॥

raajaa tushto hi bhrtyaanaamarthamaatram prayacchati |
te tu sammaanamaatrena praanairapyupakurvante ||

Ein König ist so froh über seine Diener, daß er ihnen dafür etwas Geld hinstreckt.
Diese wiederum vergelten ihm solche Ehre, indem sie ihr Leben für ihn geben.

Bhagavata

रजोभिः समसंख्याकाः पार्थिवैरिह जन्तवः ।
तेषां ये केचनेहन्ते श्रेयो वै मनुजादयः ॥

rajobhih samasamkhyaakaah paarthivairiha jantavah |
teshaam ye kecanehante shreyo vai manujaadayah ||

Hier sind Wesen so zahlreich wie Erdenstaub.
Nur ein paar von ihnen, in der Hauptsache Menschen, suchen einen besseren Zustand.

Ramayana Ayodhya

यो हि दत्त्वा गजश्रेष्टं कक्ष्यायां कुरुते मनः ।
रज्जुस्नेहेन किं तस्य त्यजतः कुञ्जरोत्तमम् ॥

yo hi dattvaa gajashreshtam kakshyaayaam kurute manah |
rajjusnehena kim tasya tyajatah kunjarottamam ||

Seinen besten Elefanten ließ er frei, um sich Gedanken über den Gurt zu machen.
Was sollen Liebesbande dem, der seinen größten Schatz verlor?

Pancatantra Mitrasamprapti

यो ध्रुवाणि परित्यज्य अध्रुवाणि निषेवते।
ध्रुवाणि तस्य नश्यन्ति अध्रुवं नष्टमेव च ॥

yo dhruvaani parityajya adhruvaani nishevate |
dhruvaani tasya nashyanti adhruvam nashtameva ca ||

Wer die beständigen Dinge aufgibt und den unbeständigen nachrennt,
verliert alles Beständige, und was keinen Bestand hat, ist eh schon weg.

Manusmrti

येनास्य पितरो याता येन याता पितामहाः ।
तेन यायात्सतां मार्गं तेन गच्छन् न रिष्यते ॥

yenaasya pitaro yaataa yena yaataa pitaamahaah |
tena yaayaatsataam maargam tena gacchan na rishyate ||

Wer den Weg der Väter einschlägt, nimmt den Weg der Vorväter,
geht den Weg der Edlen und erleidet keinen Schaden, solange er geht.

Samayocitapadyamalika

येन केन प्रकारेण यस्य कस्यापिदेहिनः ।
संतोषं जनयेत् प्राज्ञस्तदेवेश्वरपूजनम् ॥

yena kena prakaarena yasya kasyaapidehinah |
samtosham janayet praajnastadeveshvarapuujanam ||

Ein kluger Mensch macht jeden auf seine Art glücklich.
Und genau das ist sein Gottesdienst.

Bhagavata

यावद् भ्रियते जठरं तावत् स्वत्वं हि देहिनां।
अधिकं योऽभिमन्यते स स्तेनो दण्डमर्हति ॥

yaavad bhriyate jatharam taavat svatvam hi dehinaam |
adhikam yo'bhimanyate sa steno dandamarhati ||

Die Leute sollten so viel Eigentum haben, wie ihr Bauch aushält.
Wer mehr für sich will, ist ein Dieb und verdient Strafe.

Ratnabandhagara

यावत्स्वस्थमिदं देहं यावन्मृत्युश्च दूरतः ।
तावदात्महितं कुर्यात् प्राणान्ते किं करिष्यसि॥

yaavatsvasthamidam deham yaavanmrtyushca duuratah |
taavadaatmahitam kuryaat praanaante kim karishyasi ||

Solange du gesund bist und der Tod noch fern ist,
besorg dein eigen Wohl. Was kannst du noch tun, wenn du dein Leben aushauchst?

Hitopadesha Mitralabha

यस्मिन्देशे न संमानो न मित्राणि न बान्धवाः ।
न च विद्यागमः कश्चित्तं देशं परिवर्जयेत् ॥

yasmindeshe na sammaano na mitraani na baandhavaah |
na ca vidyaagamah kashcittam desham parivarjayet ||

Ein Land, in dem es keine Anerkennung, keine Freunde, keine Verwandten,
keinen Zugang zur Bildung mehr gibt, ein solches Land muß man verlassen.

Pancatantra Mitrabheda

यस्यास्ति सर्वत्र गतिः स कस्मात्
स्वदेशरागेण हि याति नाशम् ।
तातस्य कूपोऽयमिति ब्रुवाणाः
क्षारं जलं कापुरुषाः पिबन्ति ॥

yasyaasti sarvatra gatih sa kasmaat
svadesharaagena hi yaati naasham |
taatasya kuupo'yamiti bruvaanaah
kshaaram jalam kaapurushaah pibanti ||

Er kann überall hingehen,
warum sollte er dann sich aus Heimatliebe ins Verderben stürzen?
"Der Brunnen hier ist noch vom Väterchen" sagen erbärmliche Wichte
und saufen ihr bitteres Wasser.

Manusmrti

यस्य वाङ्मनसी शुद्धे सम्यग्गुप्ते च सर्वदा ।
स वै सर्वमवाप्नोति वेदान्तोपगतं फलम् ॥

yasya vaangmanasii shuddhe samyaggupte ca sarvadaa |
sa vai sarvamavaapnoti vedaantopagatam phalam ||

Wer Worte und Denken rein erhält und immer ordentlich hütet,
erntet den ganzen im Vedanta angelegten Erfolg.

Pancatantra Mitrabheda

यस्य न विपदि विषादः संपदि हर्षो रणे न भीरुत्वम् ।
तं भुवनत्रयतिलकं जनयति जननी सुतं विरलम् ॥

yasya na vipadi vishaadah sampadi harsho rane na bhiirutvam |
tam bhuvanatrayatilakam janayati jananii sutam viralam ||

Ihn, der bei Not nicht verzweifelt, im Glück nicht in Euphorie
und im Kampf nicht in Angst gerät, einen in diesen drei Welten dekorierten Sohn gebiert eine Mutter nur selten.

Mahabharata Udyoga

यमाजीवन्ति पुरुषं सर्वभूतानि संजय ।
पक्वं द्रुममिवासाद्य तस्य जीवितमर्थवत् ॥

yamaajiivanti purusham sarvabhuutaani samjaya |
pakvam drumamivaasaadya tasya jiivitamarthavat ||

Einen Sinn hat das Leben für einen Menschen, o Sanjaya, von dem alle Wesen leben können, als säßen sie um einen Baum mit reifen Früchten.

Manusmrti

यं मातापितरौ क्लेशं सहेते संभवे नृणाम् ।
न तस्य निष्कृतिः शक्या कर्तुं वर्षशतैरपि ॥

yam maataapitarau klesham sahete sambhave nrnaam |
na tasya nishkrtih shakyaa kartum varshashatairapi ||

Nicht in Hunderten von Jahren kann wiedergutgemacht werden,
was die Eltern an Mühsal erdulden mußten, als sie Menschen großzogen.

Bhagavata

यदृच्छयोपलब्धेन संतुष्टो मितभुङ्ग् मुनिः ।
विविक्तशरणः शान्तो मैत्रः करुण आत्मवान् ॥

yadrcchayopalabdhena samtushto mitabhung munih |
viviktasharanah shaanto maitrah karuna aatmavaan ||

Ein mit zufällig Aufgehobenem Zufriedener, maßvoll Essender, als Schweiger abgeschieden Wohnender, Friedvoller, freundschaftlich Mitleidiger ist ganz bei sich.

Harihara Subhashita

यद्युच्चैरपि न परानुपकुरुषे तन्मृषैव ते जन्म ।
यदि नैष जनितवर्षः को नाम पयोधरोत्कर्षः ॥

yadyuccairapi na paraan upakurushe tanmrshaiva te janma |
yadi naisha janitavarshah ko naama payodharotkarshah ||

Wenn du nicht mal von oben anderen hilfst, so war deine Geburt vergebens.
Warum heißt die Wolke hochfliegender Wasserträger, wenn sie keinen Regen spendet?

Ratnabandhagara

यदीच्छसि वशीकर्तुं जगदेकेन कर्मणा ।
परापवादसस्येभ्यो गां चरन्तीं निवारय ॥

yadiicchasi vashiikartum jagadekena karmanaa |
paraapavaadasasyebhyo gaam carantiim nivaaraya ||

Willst du die Welt dir mit einer einzigen Tat unterwerfen,
dann laß deine Kuh nicht auf den Verleumdungswiesen grasen.

Hitopadesha Mitralabha

यदि सत्सङ्गनिरतो भविष्यसि भविष्यसि ।
तथासज्जनगोष्ठीषु पतिष्यसि पतिष्यसि ॥

yadi satsanganirato bhavishyasi bhavishyasi |
tathaasajjanagoshthiishu patishyasi patishyasi ||

Du wirst leben und gedeihen, wenn du die Gesellschaft von guten Leuten schätzt.
In Verbrecherbanden wirst du entsprechend fallen und abstürzen.