Manusmrti

स्त्रियां तु रोचमानायां सर्वं तद्रोचते कुलं |
तस्यां त्वरोचमानायां सर्वमेव न रोचते ||

striyaam tu rocamaanaayaam sarvam tadrocate kulam |
tasyaam tvarocamaanaayaam sarvameva na rocate ||

Wo die Frauen strahlen, leuchtet auch der ganze Stamm.
Wo sie aber verdunkelt sind, leuchtet gar nichts mehr.

Shishupalavadha

सामवादाः सकोपस्य तस्य प्रत्युत दीपकाः |
प्रतप्तस्येव सहसा सर्पिषस्तोयबिन्दवः ||

saamavaadaah sakopasya tasya pratyuta diipakaah |
prataptasyeva sahasaa sarpishastoyabindavah ||

Kühlende Worte bringen den Wütenden erst recht zur Weißglut.
So wie Wassertropfen in siedendes Bratfett fallend im Nu verdampfen.

Hitopadesha Mitralabha

संहतिः श्रेयसी पुंसां स्वकुलैरल्पकैरपि |
तुषेणापि परित्यक्तः तण्डुलो न प्ररोहति ||

samhatih shreyasii pumsaam svakulairalpakairapi |
tushenaapi parityaktah tandulo na prarohati ||

Stabilen Erfolg haben Männer nur im Verbund mit der engsten Familie.
Ein Reiskorn wächst auch nicht ganz ohne Schale.

Kiratarjuniya

सहसा विदधीत न क्रियां
अविवेकः परमापदां पदं |
वृणते हि विमृश्यकारिणं
गुणलुब्धाः स्वयमेव सम्पदः ||

sahasaa vidadhiita na kriyaam
avivekah paramaapadaam padam |
vrnate hi vimrshyakaarinam
gunalubdhaah svayameva sampadah ||

Nicht überstürzt austeilen, unüberlegt ist der Schritt in die größte Not. Günstige Zufälle
suchen sich, weil sie Talente brauchen, die mit Bedacht ans Werk gehen, selbst aus.

Shishupalavadha

सहजान्धदृशः स्वदुर्नये
परदोषेक्षणदिव्यचक्षुषः |
स्वगुणोच्चगिरो मुनिव्रताः
परवर्णग्रहणेष्वसाधवः ||

sahajaandhadrshah svadurnaye
paradoshekshanadivycakshushah |
svagunoccagiro munivrattaah
paravarnagrahaneshvasaadhavah ||

Mit angeborener Blindheit eigenes Fehlverhalten übersehend,
Vergehen anderer mit Wunderaugen entlarvend,
eigene Vorzüge lauthals rühmend übt beim Würdigen fremder Stärken
mönchische Schweigepflicht der Versager.

Mrcchakatika

सस्यलंपटबलीवर्दो न शक्यो वारयितुं
अन्यप्रसक्तकलत्रं न शक्यं वारयितुं |
द्यूतप्रसक्तमनुष्यो न शक्यो वारयितुं
योऽपि स्वाभाविकदोषो न शक्यो वारयितुं ||

sasyalampatabalivardho na shakyo vaarayitum
anyaprasaktakalatram na shakyam vaarayitum |
dyuutaprasaktamanushyo na shakyo vaarayitum
yo'pi svaabhaavikadosho na shakyo vaarayitum ||

Heißhungrigen Halbstarken kann man nichts verwehren.
Dem Weib, das an einem andern hängt, kann man nichts verwehren.
Einem den Würfeln verfallenen Menschen kann man nichts verwehren.
Gegen natürliche Schwächen kann man nichts machen.

Garudapurana

संसारजसुखासक्तं ब्रह्मज्ञोस्मीति वादिनम् |
कर्मब्रह्मोभयभ्रष्टं संत्यजेदंत्यजं यथा ||

samsaarajasukhaasaktam brahmajno'smiiti vaadinam |
karmabrahmobhayabhrashtam samtyajedamtyajam yathaa ||

An weltlichen Freuden hängend behauptet da einer: "Ich habe das kosmische Bewußtsein!"
Der scheitert an beidem, der Tatenfolge und dem Kosmos, der hat selbst verworfen und muß verworfen sein.

Vallabhadeva

सर्वैर्गुणैर्विहीनोऽपि वीर्यवान् हि तरेद्रिपून् |
सर्वैरपि गुणैर्युक्तो निर्वीर्यः किं करिष्यति ||

sarvairgunairvihiino'pi viiryavaan hi taredripuun |
sarvairapi gunairyukto nirviiryah kim karishyati ||

Aller Vorzüge bar möcht ein mutiger Kerl seine Feinde bezwingen.
Was setzt ein mit allen Talenten gesegneter Hasenfuß dem entgegen?

Shlokavartika

सर्वस्य हि शास्त्रस्य कर्मणो वाऽपि कस्यचित् |
यावत् प्रयोजनं नोक्तं तावत् तत् केन गृह्यते ||

sarvasya hi shaastrasya karmano vaa'pi kasyacit |
yaavat prayojanam noktam taavat tat kena grhyate ||

Solange keiner den praktischen Nutzen erklärt von jedweder Theorie oder Arbeit,
wird jene von keinem verstanden und diese bleibt liegen.

Hitopadesha Mitralabha

सर्वस्य हि परीक्ष्यन्ते स्वभावा नेतरे गुणाः |
अतीत्य हि गुणान्सर्वान्स्वभावो मूर्ध्नि वर्तते ||

sarvasya hi pariikshyante svabhaavaa netare gunaah |
atiitya hi gunaansarvaan svabhaavo muurdhni vartate ||

Vor allen erworbenen Eigenschaften sollten die inneren Anlagen nicht übersehen werden.
Es ist doch Urnatur, die alle anderen Eigenschaften überholt und die Führung übernimmt.

Uttararamacarita

सर्वथा व्यवहर्तव्यं कुतोह्यवचनीयता |
यथा स्त्रीणां तथा वाचां साधुत्वे दुर्जनो जनः ||

sarvathaa vyavahartavyam kutohyavacaniiyataa |
yathaa striinaam tathaa vaacaam saadhutve durjano janah ||

Überall muß man sich rumstreiten, warum also schweigt
dann das Schurkenvolk zur Ehrbarkeit der Frauen?

Pancatantra Mitrabheda

स्वभावो नोपदेशेन शक्यते कर्तुमन्यथा |
सुतप्तमपि पानीयं पुनर्गच्छति शीततां ||

svabhaavo nopadeshena shakyate kartumanyathaa |
sutaptamapi paaniiyam punargacchati shiitataam ||

Seiner inneren Natur gemäß und nicht auf Befehl kann einer sich ändern.
Auch kochendheißes Wasser wird bald wieder kalt.

Uttararamacarita

वितरति गुरुः प्राज्ञे विद्यां यथैव तथा जडे
न तु खलु तयोर्ज्ञाने शक्तिं करोत्यपहन्ति वा ।
भवति हि पुनर्भूयान् भेदः फलं प्रति तद्यथा
प्रभवति शुचिर्बिम्बग्राहे मणिर्न मृदादयः ॥

vitarati guruh praajne vidyaam yathaiva tathaa jade
na tu khalu tayorjnaane shaktim karotyapahanti vaa |
bhavati hi punarbhuuvyaan bhedah phalam prati tadyathaa
prabhavati shucirbimbagraahe manirna mrdaadayah ||

Wissen breitet der Lehrer aus vor Lernwilligen wie vor Trotteln.
Auf gar keinen Fall verleiht oder entzieht er ihrem Verstand die Kraft.
Was allerdings den Lohn angeht, so klafft da ein Widerspruch:
Er äußert sich darin, wie das Juwel, und nicht der Lehmkloß Licht reflektiert.

Yajniavalkya

संभूय वणिजां पण्यं अनर्घेणोपरुन्धतां |
विक्रीणतां वा विहितो दण्ड उत्तम साहसः ||

sambhuuya vanijaam panyam anarghenoparundhataam |
vikriinataam vaa vihito danda uttama saahasah ||

Wenn Kaufleute sich absprechen und wertlose Ware erst horten,
um sie dann teurer zu verkaufen, soll die Höchststrafe sie ereilen.

Hitopadesha

विद्या शस्त्रस्य शास्त्रस्य द्वे विद्ये प्रतिपत्तये ।
आद्या हास्याय वृद्धत्वे द्वितीयाद्रियते सदा ॥

vidyaa shastrasya shaastrasya dve vidye pratipattaye |
aadyaa haasyaaya vrddhatve dvitiiyaadriyate sadaa ||

Waffenkunde und Textkunde sind beides anerkannte Lehren.
Die erste wird zum Lacherfolg, die zweite respektiert im Alter.

Manusmrti

सभा वा न प्रविष्टव्यं वक्तव्यं वा समञ्जसं |
अब्रुवन्विब्रुवन्वाऽपि नरो भवति किल्बिषी ||

sabhaa vaa na pravishtavyam vaktavyam vaa samanjasam |
abruvan vibruvan vaa'pi naro bhavati kilbishii ||

Entweder geht er gar nicht erst in die Versammlung oder er redet gut vorbereitet.
Ob er nichts sagt oder ob er etwas falsches sagt, der Narr ist immer schuldig.

Shishupalavadha

संपदा सुस्थिरंमन्यो भवति स्वल्पयाऽपि यः |
कृतकृत्यो विधिर्मन्ये न वर्धयति तस्य ताम् ||

sampadaa susthirammanyo bhavati svalpayaa'pi yah |
krtakrtyo vidhirmanye na vardhayati tasya taam ||

Wer meint, schon der kleinste Erfolg stehe auf festen Füßen,
und denkt: "Es ist regelrecht vollbracht", läßt diesen nicht weiterwachsen.

Suktimuktavali

संतापं तनुते भिनत्ति विनयं सौहार्दमुत्सादय-
त्युद्वेगं जनयत्यवद्यवचनं सूते विधत्ते कलिं |
कीर्तिं कृन्तति दुर्मतिं वितरति व्याहन्ति पुण्योदयं
दत्ते यः कुगतिं स हातुमुचितो रोषः स दोषः सतां ||

samtaapam tanute bhinatti vinayam sauhaardamutsaadaya
tyudvegam janayatyavadyavacanam suute vidhatte kalim |
kiirtim krntati durmatim vitarati vyaahanti punyodayam
datte yah kugatim sa haatumucito roshah sa doshah sataam ||

Qualen zieht sie in die Länge, den Anstand verletzt sie, Freundschaft zersetzt sie.
Sie gebiert Angst, läßt uns besser ungesagt Gebliebenes herausrutschen, stiftet Streit.
Sie mäht den Ruhm dahin, sät Bosheit, macht das Ergebnis früherer Verdienste zunichte und
gibt einen Tod, der so übel ist, wie der Weg dahin: Darum ist Wut edler Naturen unwürdig.

Narada Smrti

सत्यं देवाः समासेन मनुष्यास्त्वनृतं स्मृताः |
इहैव तस्य देवत्वं यस्य सत्ये स्थिता मतिः ||

satyam devaah samaasena manushyaastvanrtam smrtaah |
ihaiva tasya devatvam yasya satye sthitaa matih ||

Bei Göttern fällt uns im Allgemeinen Wahrheit, bei Menschen Falschheit wieder ein.
Deren Vergöttlichung aber hängt davon ab, ob ihr Geist der Wahrheit standhält.

Vishnupurana

संचितस्यापि महता वत्स क्लेशेन मानवैः |
यशसस्तपसश्चैव क्रोधो नाशकरः परः ||

samcitasyaapi mahataa vatsa kleshena maanavaih |
yashasastapasashcaiva krodho naashakarah parah ||

Von den Menschen mit großem Aufwand betrieben, mein Lieber,
ist Bosheit ein größerer Zerstörer als Ruhmsucht und Selbstkasteiung.

Mahabharata

स्खलितः स्खलितो वध्य इति चेन्निश्चितं भवेत् |
द्वित्रा यद्यवशिष्येरन् बहुदोषा हि मानवाः ||

skhalitah skhalito vadhya iti cennishcitam bhavet |
dvitraa yadyavashishyeran bahudoshaa hi maanavaah ||

"Jeder, der gefehlt hat, soll erschlagen werden!" Wenn es sein soll, wie du befiehlst,
bleiben bald nur noch zwei-drei übrig. Die Menschen haben viele Fehler.

Hitopadesha

षड्दोषाः पुरुषेणेह हातव्या भूतिमिच्छता |
निद्रा तन्द्रा भयं क्रोधः आलस्यं दीर्घसूत्रता ||

shaddoshaah purusheneha haatavyaa bhuutimicchataa |
nidraa tandraa bhayam krodhah aalasyam diirghasuutrataa ||

Sechs Laster müssen um Vollendung ringende Männer überwinden:
Verschlafen, Faulheit, Angst, Bosheit, Gleichgültigkeit und Saumseligkeit.

Manusmrti

शोचन्ति चामयो यत्र विनश्यत्याशु तत्कुलम् |
न शोचन्ति तु यत्रैता वर्धते तद्धि सर्वदा ||

shocanti caamayo yatra vinashyatyaashu tatkulam |
na shocanti tu yatraitaa vardhate taddhi sarvadaa ||

Familien, in denen die Frauen klagen, zerfallen bald.
Überall sonst, wo sie nicht klagen, ist Wachstum ringsumher.

Hitopadesha Vigraha

यस्य नास्ति स्वयं प्रज्ञा शास्त्रं तस्य करोति किं ।
लोचनाभ्यां विहीनस्य दर्पणः किं करिष्यति ॥

yasya naasti svayam prajnaa shaastram tasya karoti kim |
locanaabhyaam vihiinasya darpanah kim karishyati ||

Was vermag die Theorie bei einem, der sich selbst nicht kennt?
Was nützt einem auf beiden Augen Erblindeten der schönste Spiegel?

Dakshasmrti

शिष्यो भार्या शिशुर्भ्राता पुत्रो दासः समाश्रितः |
यस्यैतानि विनीतानि तस्य लोके हि गौरवं ||

shishyo bhaaryaa shishurbhraataa putro daasah samaashritah |
yasyaitaani viniitaani tasya loke hi gauravam ||

Einer, dessen Schüler, Ehefrau, jüngerer Bruder, Sohn, Knecht und Schutzbefohlener
gefügig sind, hat auch in der Gesellschaft Gewicht.

Pancaratra

शुष्केणैकेन वॄक्षेण वनं पुष्पितपादपं |
कुलं चारित्रहीनेन पुरुषेणेव दह्यते ||

shushkenaikena vrkshena vanam pushpitapaadapam |
kulam caaritrahiinena purusheneva dahyate ||

Ein einziger ruchloser Bursche verbrennt seinen Stamm
wie ein einziger dürrer Baum den ganzen blühenden Mangrovenwald.

Atrisamhita

शास्त्रेषु हीनाः कवयो भवन्ति
कवित्वहीनस्य पुराणभट्टाः |
पुराणहीनाः कृषका भवन्ति
भग्नाः कृषेर्भगवता भवन्ति ||

shaastreshu hiinaah kavayo bhavanti
kavitvahiinasya puraanabhattaah |
puraanahiinaah krshakaa bhavanti
bhagnaah krsherbhagavataa bhavanti ||

Die da sind ohne Wissenschaft, werden Dichter.
Wer als Autor versagt, singt alte Lieder nach.
Wer keine alte Mär nicht kennt, wird Ackersmann.
Die auf den Äckern scheitern, werden Heilige.

Mrcchakatika

शास्त्रज्ञः कपटानुसारकुशलो वक्ता न च क्रोधनः
तुल्यो मित्रपरस्वकेषु चरितं दृष्ट्वैव दत्तोत्तरः |
क्लिबान्पालयिता शठान्व्यथयिता धर्म्यो न लोभान्वितः
द्विर्भावे परतत्त्वबद्धहृदयो राज्ञश्च कोपापहः ||

shaastrajnah kapataanusaarakushalo vaktaa na ca krodhanah
tulyo mitraparasvakeshu caritam drshtvaiva dattottarah |
klibaan paalayitaa shathaan vyathayitaa dharmyo na lobhaanvitah
dvirbhaave paratattvabaddhahrdayo raajnashca kopaapahah ||

Er kennt die Literatur, ist geübt im Ermitteln von Betrugsfällen, spricht nie erregt,
ist ausgewogen gegen Freund, Feind und die eigenen Leute, hat den Werdegang gesehen und kann antworten.
Er schützt die Schwachen, straft die Übeltäter, hält sich ans Recht und ist frei von Gier.
Im Zweifel bindet er sein Herz an die höchste Wahrheit. Den Zorn des Königs leitet er ab.

Bhaskaracarya

शास्त्रार्थं तत्त्वतोज्ञात्वा चरिष्यामो वयं सदा |
न नो व्यसनिता काचित्विमतिप्रतिबोधने ||

shaastraartham tattvatojnaatvaa carishyaamo vayam sadaa |
na no vyasanitaa kaacit vimatipratibodhane ||

Immerzu schreiten wir voran, erkennen die Wirklichkeit als Gegenstand der Lehren.
Beim Widerlegen abweichender Auffassungen aber sind wir nicht konsequent genug.

Subhashitasudhanidhi

शाठ्येन मित्रं कपटेन धर्मं
परोपतापेन समृद्धभावं |
सुखेन विद्यां परुषेण नारीं
वाञ्छन्ति ये नूनमपण्डितास्ते ||

shaathyena mitram kapatena dharmam
paropataapena samrddhabhaavam |
sukhena vidyaam parushena naariim
vaanchanti ye nuunamapanditaaste ||

Die einen Freund mit Lug, ihr Recht mit Trug, ein sattes Leben mit fremder Mühsal,
Bildung mit Spaß, ihre Frau mit Rohheit haben wollen,
sind nur noch unbelehrbar.

Kiratarjuniya

श्वस्त्वया सुखसंवित्तिः स्मरणीयाधुनातनी |
इति स्वप्नोपमान्मत्वा कामान्मागास्तदङ्गतां ||

shvastvayaa sukhasamvittih smaraniiyaadhunaatanii |
iti svapnopamaan matvaa kaamaanmaagaastadangataam ||

Glücksgefühle von heute sind die Erinnerung von Morgen.
So sind es allenfalls Träume, was ich für angewandten Liebeszauber hielt.

Kuvalayananda

शरणं किं प्रपन्नानि विषवन्मारयन्ति वा |
न त्यज्यन्ते न भुज्यन्ते कृपणेन धनानि यत् ||

sharanam kim prapannaani vishavanmaarayanti vaa |
na tyajyante na bhujyante krpanena dhanaani yat ||

Geld, das der Geizige weder ausgibt noch verzehrt,
wird zu Gift und tötet, die seinen Schutz suchen.

Nagananda

शय्या शाद्वलमासनं शुचिशिला सद्म द्रुमाणामधः
शीतं निर्झरवारि पानमशनं कन्दाः सहाया मृगाः |
इत्यप्रार्थितलभ्यसर्वविभवे दोषोऽयमेको वने
दुष्प्रापार्थिनि यत्परार्थघटनावन्ध्यैर्वृथा स्थीयते ||

shayyaa shaadvalamaasanam shucishilaa sadma drumaanaamadhah
shiitam nirjharavaari paanamashanam kandaah sahaayaa mrgaah |
ityapraarthitalabhyasarvavibhave dosho'yameko vane
dushpraapaarthini yat paraarthaghatanaavandhyairvrthaa sthiiyate ||

Ein Bett, ein grasgepolsterter Sitz, Häuser aus weißen Steinen unter Bäumen,
ein kühler Trunk frischen Quellwassers, eßbare Knollen, hilfreiche Tiere:
So ein Wald voll reicher Gaben, die man haben könnte, ohne darum zu bitten, hat nur einen einzigen Fehler: Für ein so schwer zu erreichendes Ziel steht er mit anderen Aufgaben beschäftigt, unfruchtbar und nutzlos herum.

Kiratarjuniya

श्रद्धेया विप्रलब्धारः प्रिया विप्रियकारिणः |
सुदुस्त्यजाः त्यजन्त्योऽपि कामाः कष्टा हि शत्रवः ||

shraddheyaa vipralabdhaarah priyaa vipriyakaarinah |
sudustyajaah tyajantyo'pi kaamaah kashtaa hi shatravah ||

Man muß ihnen trauen, sie betrügen. Sie sind so bezaubernd, mit entzaubernder Wirkung.
Selbst nur schwer abzuschütteln entsagen sie leicht.
Frauen, die ich begehre, sind meine gefährlichsten Feinde.