Bhagavata

स्वर्णं यथा ग्रावसु हेमकारः
क्षेत्रेषु योगैस्तदभिज्ञ आप्नुयात् ।
क्षेत्रेषु देहेषु तथात्मयोगैः
अध्यात्मविद् ब्रह्मगतिं लभेत ॥

svarnam yathaa graavasu hemakaarah
kshetreshu yogaistadabhijna aapnuyaat |
kshetreshu deheshu tathaatmayogaih
adhyaatmavid brahmagatim labheta ||

Mit Fleiß und Kentniss findet ein Goldschmied
auf steinigen Feldern sein Edelmetall.
Mit Selbstbeherrschung finden in den Feldern des Leibes
die um den höchsten Geist wissen ihren Weg zu Gott.

Kiratarjuniya

श्रुतमप्यधिगम्य ये रिपून् विनयन्ते न शरीरजन्मनः ।
जनयन्त्यचिराय संपदां अयशस्ते खलु चापलाश्रयम् ॥

shrutamapyadhigamya ye ripuun vinayante na shariirajanmanah |
janayantyaciraaya sampadaam ayashaste khalu caapalaashrayam ||

Wer Gehörtes intensiv studiert hat, doch seine körpereigenen Feinde nicht niederwirft,
erwirbt sich bald den fragwürdigen Ruhm, seinen Besitz garantiert wieder zu verspielen.

Subhashitasudhanidhi

शुचिर्बालतृणाहारो विदूरक्रमणक्षमः ।
लुब्धकाद्गीतलोभेन मृगो मृगयते वधम् ॥

shucirbaalatrnaahaaro viduurakramanakshamah |
lubdhakaadgiitalobhena mrgo mrgayate vadham ||

Im sauberen, frischen Grase äsend und dafür geschaffen, weite Strecken zu wandern
spaziert die Gazelle von des Fängers Lockruf eingefangen in den Tod.

Mahabharata Udyoga

शान्तिखड्गः करे यस्य दुर्जनः किं करिष्यति ।
अतृणे पतितो वह्निः स्वयमेवोपशाम्यति ॥

shaantikhadgah kare yasya durjanah kim karishyati |
atrne patito vahnih svayamevopashaamyati ||

Wes Hand das Schwert des Friedens hält, was sollte dem der Schurke tun?
Auf Boden ohne Gras gefallen erlischt ganz von allein der Brand.

Vivekacudamani

शरीर पोषणार्थि सन् यु आत्मानं दिदृक्षति ।
ग्राहं दारुधिया धृत्वा नदीं तुर्तुं स गच्छति ॥

shariiraposhanaarthi san yu aatmaanam didrkshati |
graaham daarudhiyaa dhrtvaa nadiim tartum sa gacchati ||

Den Leib satt und zufrieden haltend will einer sich selbst erkunden. Der schickt sich an, einen Fluß zu überqueren, indem er sich auf ein Krokodil setzt, das er für einen Baumstamm hält.

Hitopadesha Mitralabha

शरीरस्य गुणानां च दूरमत्यन्तमन्तरम् ।
शरीरं क्षणविध्वंसि कल्पान्तस्थायिनो गुणाः ॥

shariirasya gunaanaam ca duuramatyantamantaram |
shariiram kshanavidhvansi kalpaantasthaayino gunaah ||

Körper und Eigenschaften sind zwar innerlich verbunden doch weit voneinander entfernt.
Der Körper zerfällt im Nu, aber die Eigenschaften bleiben bis ans Ende der Zeit bestehen.

Mahabharata Shantiparvan

शमार्थं सर्वशास्त्राणि विहितानि मनीषिभिः ।
स एव सर्वशास्त्रज्ञः यस्य शान्तं मनः सदा ॥

shamaartham sarvashaastraani vihitaani maniishibhih |
sa eva sarvashaastrajnah yasya shaantam manah sadaa ||

Alle Lehrbücher wurden um des Friedens willen von klugen Leuten verfaßt.
Somit ist ein Universalgelehrter, wer seinen inneren Frieden fand.

Vivekacudamani

शब्दादिभिः पञ्चभिरेव पञ्चपञ्चत्वमापुः स्वगुणेन बद्धाः ।
कुरङ्ग मातङ्ग पतङ्ग मीन भृङ्गा नरः पञ्चभिरञ्चितः किम् ॥

shabdaadibhih pancabhireva pancapancatvamaapuh svagunena baddhaah |
kuranga maatanga patanga miina bhrngaa narah pancabhirancitah kim ||

Ihrer Natur nach können mit einem von den Fünfen, Klang und so weiter, gefangen werden: die Gazelle (reagiert auf den Schrei ihrer Kitze), der Elefant (ist hinterm Ohr für den Stachel empfindlich), die Motte (sieht nur Licht), der Fisch (wittert den Köder), die Biene (lechzt nach Nektar). Wie dann erst der Mensch mit all seinen fünf Sinnen?

Subhashitasudhanidhi

शब्दः स्पर्शश्च रूपं च रसो गन्धश्च पञ्चमः ।
एकैकमलमेतेषां विनाशप्रतिपत्तये ॥

shabdah sparshashca ruupamshca raso gandhashca pancamah |
ekaikamalameteshaam vinaashapratipattaye ||

Klang, Tasten, Form, Schmecken und Riechen sind die Fünf.
Leider ist schon jeder einzelne ein Garant für den Untergang.

Appayya Dikshita Vairagya

विषयाननुकूलयितुं विषयिणि हृदये विधीयतां यत्नः ।
दृशि देयमौषधं को दृश्ये दत्त्वा सुखी भवेत् ॥

vishayaananukuulayitum vishayini hrdaye vidhiiyataam yatnah |
drshi deyamaushadham ko drshye dattvaa sukhii bhavet ||

Da er Sinnenfreuden nachgeben will, muß der Sinnliche auf Mühsal gefaßt sein.
Dem Auge ist Entspannung zu bieten, wie sollte ihm neuer Anblick helfen?

Canakya Niti 12.9

विप्रास्मिन्नगरे महान्कथय क: तालद्रुमाणां गणः
को दाता रजको ददाति वसनं प्रातर्गृहीत्वा निशि ।
को दक्षः परदारवित्तहरणे सर्वोऽपि दक्षो जनः
कस्माज्जीवसि हे सखे विषकृमिन्यायेन जीवाम्यहम् ॥

vipraasminnagare mahaan kathaya kas taaladrumaanaam ganah
ko daataa rajako dadaati vasanam praatar grhiitvaa nishi |
ko dakshah paravittadaaraharane sarvo'pi daksho janah
kasmaajjivasi he sakhe vishakrminyaayena jiivaamyaham ||

Sag, Brahmane, wer ist wirklich groß in dieser Stadt? Die Schnapspalmenplantage.
Wer ein Spender? Der Wäscher. Er teilt am Morgen die Wäsche wieder aus, die er nachts klaut.
Wer ist schlau? Schlau sind all jene, die anderen Geld und Frauen wegnehmen.
Wie kannst du hier leben, alter Freund? Nach dem Giftwurmprinzip lebe ich.

Ramayana Yuddha

वाच्यावाच्यं प्रकुपितो न विजानाति कर्हिचित् ।
नाकार्यमस्ति क्रुद्धस्य नावाच्यं विद्यते क्वचित् ॥

vaacyaavaacyam prakupito na vijaanaati karhicit |
naakaaryamasti kruddhasya naavaacyam vidyate kvacit ||

Nie weiß der Aufbrausende genau, was er sagen soll und was nicht.
Der Zürnende versteht eben nicht, was er tun oder sagen darf.

Vivekacudamani

वाग्वैखरी शब्दझरी शास्त्रव्याख्यानकौशलम् ।
वैदुष्यं विदुषांस्तद्वद् भुक्तये न तु मुक्तये ॥

vaagvaikharii shabdajharii shaastravyaakhyaanakaushalam |
vaidushyam vidushaam tadvad bhuktaye na tu muktaye ||

Stimmschulung, Reden wie ein Wasserfall, schlüssige Auslegung der Schriften,
die Weisheit der Weisen hilft gedeihen, nicht aber sich befreien.

Subhashitani

वयसः कर्मणोऽर्थस्य श्रुतस्याभिजनस्य ।
वेषवाग्वृत्ति सारूप्यमाचरन्विचरेदिह ॥

vayasah karmano'rthasya shrutasyaabhijanasya |
veshavaagvrtti saaruupyamaacaranvicarediha ||

Entsprechend Alter, Beruf, Vermögen, Ausbildung und Umgang
sollte man Kleidung, Sprache und Verhalten wählen und einsetzen.

Subhashitani

वपुः कुब्जीभूतं गतिरपि तथा यष्टिशरणा
विशीर्णा दन्तालिः श्रवणविकलं श्रोत्रयुगलम् ।
शिरः शुक्लं चक्षुस्तिमिरपटलैरावृतमहो
मनो मे निर्लज्जंस्तदपि विषयेभ्यः स्पृहयति ॥

vapuh kubjiibhuutam gatirapi tathaa yashtisharanaa
vishiirnaa dantaalih shravanavikalam shrotrayugalam |
shirah shuklam cakshustimirapatalairaavrtamaho
mano me nirlajjamstadapi vishayebhyah sprhayati ||

Zum Buckel verkrümmt ist der Leib, jeder Gang bedarf des Krückstocks.
Zahnlos klafft das Maul, taub sind beide Ohren.
Weiß ist das Haupt und ein Schleier der Dunkelheit verhüllt, ach, den Blick.
Doch schamlos ist mein Geist dieweil nach Sinnesfreuden ihn gelüstet.

Bhagavata

वर्जयेत्प्रमदागाथां गृहस्थो बृहद्व्रतः ।
इन्द्रियाणि प्रमाथीनि हरन्त्यपि यतेर्मनः ॥

varjayet pramadaagaathaam grhastho brhadvratah |
indriyaani pramaathiini harantyapi yatermanah ||

Legt einer sein Hausvatergelübde ab, so meide er den Weiberlobgesang.
Aufwühlende Sinnesfreuden rauben selbst einem Heiligen die Manieren.

Appayya Dikshita Vairagya

वङ्गाः कथमङ्गाः कथमित्यनुयुङ्क्ते वृथा देशान् ।
कीदृक्कृतान्तपुरमिति कोऽपि जिज्ञासते लोकः ॥

vangaah kathamangaah kathamityanuyunkte vrthaa deshaan |
kiidrk krtaantapuramiti ko'pi jijnaasate lokah ||

Wie steht's um die Vangas? Wie um die Angas? So erkundigt man sich nach Ländern, die einen nichts angehen. Wie's in der Endzeitstadt zugeht, will keiner mehr wissen.

Abhinavapathavali

लोभमूलानि पापानि व्याधयो रसमूलकाः ।
स्नेहमूलानि दुःखानि त्रीणि त्यक्त्वा सुखी भवेत् ॥

lobhamuulaani paapaani vyaadhayo rasamuulakaah |
snehamuulaani duhkhaani triini tyaktvaa sukhii bhavet ||

Verbrechen gehen auf Gier zurück, Gebrechen auf Genüsse.
Liebeslust schafft Leiden. Wirf die Drei ab und schätze dich glücklich!

Bhagavata

लब्ध्वेह मानुषीं योनीं ज्ञानविज्ञानसंभवाम् ।
आत्मानं यो न बुद्ध्येत न क्वचिच्छममाप्नुयात् ॥

labdhveha maanushiim yoniim jnaanavijnaanasambhavaam |
aatmaanam yo na buddhyeta na kvacicchamamaapnuyaat ||

Er hat's doch schon zur menschlichen Geburt gebracht, zu erkennen und zu unterscheiden ist ihre Natur: Wer sich da nicht selbst erweckt, kann niemals Frieden finden.

Shankaracarya

लुब्ध्वा सुदुर्लभतरं नरजन्म जंतुः
तत्रापि पौरुषमतः सदसद्विवेकम् ।
संप्राप्य चैहिकसुखाभिरतो यदि स्यात्
धिक् तस्य जन्म कुमतेः पुरुषाधमस्य ॥

lubdhvaa sudurlabhataram narajanma jantuh
tatraapi paurushamatah sadasadvivekam |
sampraapya caihikasukhaabhirato yadi syaat
dhik tasya janma kumateh purushaadhamasya ||

Nun hat die Kreatur schon die so gut wie unerreichbare Menschgeburt erjagt,
wo es Mannesmut gibt und die Gut von Böse scheidende Vernunft.
Doch sie ist fasziniert vom Ersatzglück.
Verdammt, wie lebt so niederträchtig dieser letzte Mensch!

Bodhicaryavatara

लब्ध्वाऽपि सुबहून् लाभान् चिरं भुक्त्वा सुखान्यपि ।
रिक्तहस्तश्च नग्नश्च यास्यामि मुषितो यथा ॥

labdhvaa'pi subahuun laabhaan ciram bhuktvaa sukhaanyapi |
riktahastashca nagnashca yaasyaami mushito yathaa ||

So gut wie alle Erfolge errungen, Glücksmomente ausgiebig genossen,
scheiden mit leeren Händen wir und nackt wie eben erst beraubt.

Prabodhasudhakara

रुधिरत्रिधातुमज्जामेदोमांसास्थिसंहतिर्देहः ।
स बहिस्त्वचा पिनद्धस्तस्मान्नो भक्ष्यते काकैः ॥

rudhiratridhaatumajjaamedomaansaasthisamhatirdehah |
sa bahistvacaa pinaddhastasmaanno bhakshyate kaakaih ||

Bestehend aus Blut, den drei Elementen, aus Mark, Fett, Fleisch und Knochen
ist der Körper außen von Haut überspannt, sodaß die Krähen ihn nicht fressen.

Bhojaprabandha

रामे प्रव्रजनं बलेर्नियमनं पाण्डोः सुतानां वनः
वृष्णीनां निधनं नलस्य नृपते राज्यात् परिभ्रंशनं ।
कारागारनिषेवणं च मरणं संचिन्त्य लङ्केश्वरे
सर्वः कालवशेन नश्यति नरः को वा परित्रायते ॥

raame pravrajanam balerniyamanam paandoh sutaanaam vanah
vrshniinaam nidhanam nalasya nrpate raajyaat paribhramshanam |
kaaraagaaranishevanam ca maranam sancintya lankeshvare
sarvah kaalavashena nashyati narah ko vaa paritraayate ||

Rama war die Irrfahrt, Bala die Erniedrigung, Pandus Söhnen das Waldexil zugedacht,
Yadus Nachkommen die Vernichtung, König Nala der Verlust des Reichs,
Festungshaft und Tod dem Herrn über Lanka.
Nach dem Gebot der Zeit schwindet alles dahin. Wer könnte sich dem entziehen?

Garuda Purana

युज्यते वेष्टनं वायोः आकाशस्य च खण्डनम् ।
ग्रथनं तरङ्गाणां आस्था नायुषि युज्यते ॥

yujyate veshtanam vaayoh aakaashasya ca khandanam |
grathanam tarangaanaam aasthaa naayushi yujyate ||

Eher ließe der Wind sich vergattern, der Himmel sich zerstückeln,
und die Wellen zum Netz sich verweben, als daß ein Leben stille ständ.

Bhajagovinda Stotra

यावद्वित्तोपार्जनसक्तः
तावन्निजपरिवारो रक्तः ।
पश्चाज्जर्जरभूते देहे
वार्तां कोऽपि न पृच्छति गेहे ॥

yaavadvittoparjanasaktah
taavannijaparivaaro raktah |
pashcaajjarjarabhuute dehe
varttaam ko'pi na prcchati gehe ||

Solange einer das Geld heimbringt,
wird von den Seinen er froh umringt.
Später, wenn er gehörig von Kräften,
fragt ihn keiner nach seinen Geschäften.

Bhagavata

यावन्तो विषयाः प्रेष्ठास्त्रिलोक्यामजितेन्द्रियम् ।
न शक्नुवन्ति ते सर्वे प्रतिपूरयितुं नृप ॥

yaavanto vishayaah preshthaastrilokyaamajitendriyam |
na shaknuvanti te sarve pratipuurayitum nrpa ||

Solange einer seine Triebe nicht zügelt, o König,
stellen ihn auch alle ersehnten Sinnesfreuden der drei Welten nicht zufrieden.

Ramayana Sundarakanda

यः समुत्पतितं क्रोधं क्षमयैव निरस्यति ।
यथोरगस्त्वचं जीर्णां स वै पुरुष उच्यते ॥

yah samutpatitam krodham ksamayaiva nirasyati |
yathoragastvacam jiirnam sa vai purusha ucyate ||

Aufwallenden Zorn mit Geduld abwerfen
wie Schlangen ihre alte Haut kann nur ein echter Kerl.

Mahabharata Adiparvan

यः समुत्पतिं क्रोधं निगृह्णाति हयं यथा ।
स यन्तेत्युच्यते सद्बिर्न यो रश्मिषु सज्जते ॥

yah samutpatim krodham nigrhnaati hayam yathaa |
sa yantetyucyate sadbhirna yo rashmishu sajjate ||

Zu einem, der seinen Zorn zügelt, wenn der wie ein Pferd mit ihm durchgeht,
sagen die richtigen Leute: "Das ist ein Lenker!", und nicht zu einem, der mit Zügeln umgehen kann.

Locana

यदि नामास्य कायस्य यदन्तस्तद्बहिर्भवेत् ।
दण्डमादाय लोकोऽयं शुनः काकांश्च वारयेत् ॥

yadi naamaasya kaayasya yadantastadbahirbhavet |
dandamaadaaya loko'yam shunah kaakaanshca vaarayet ||

Für den Fall, daß nach außen gekehrt würde, was im Innern dieses Körpers ist,
müßten die Leute Knüppel nehmen, um sich der Hunde und Krähen zu erwehren.

Garuda Purana

यथा हि पथिकः कश्चिच्छायामाश्रित्य विश्रमेत् ।
विश्रम्य च पुनर्गच्छेत् तद्वद्भूतसमागमः ॥

yathaa hi pathikah kashcicchaayaamaashritya vishramet |
vishramya ca punargacchet tadvadbhuutasamaagamah ||

Wanderer treffen an schattigen Plätzen zusammen um dort zu rasten.
Ausgeruht gehen sie weiter. So steht es um die Assoziation der Wesen.