Bhagavata

बहिर्जातविरागाय शान्तचित्ताय दीयतां ।
निर्मत्सराय शुचये यस्याहं प्रेयसां प्रियः ॥

bahirjaataviraagaaya shaanticittaaya diiyataam |
nirmatsaraaya shucaye yasyaaham preyasaam priyah ||

Dem die Außenwelt egal ist, den die Gedanken in Frieden lassen, dem ist zu geben,
der nicht eigennützig ist, dem Reinen, für den ich von allem Lieben das Liebste bin.

Sabharanjana

बलिनो बलिनः स्निह्यन्त्यबलं तु न गृह्णते ।
दावं दीपयते चण्डो दीपं व्याहन्ति मारुतः ॥

balino balinah snihyantyabalam tu na grhnate |
daavam diipayate cando diipam vyaahanti maarutah ||

Die Starken mögen Starke, Schwache nehmen sie nicht mal wahr.
Den Wald entflammt die Feuersbrunst, das Flämmchen löschen die Winde.

Raghuvansha

बहुधाप्यागमैर्भिन्नाः पन्थानः सिद्धिहेतवः ।
त्वय्येव निपतन्त्योघा जाह्नवीया इवार्णवे ॥

bahudhaapyaagamairbhinnaah panthaanah siddhihetavah |
tvayyeva nipatantyoghaa jaahnaviiyaa ivaarnave ||

Zwar gibt es viele Schulen und verschiedene Wege zur Vollkommenheit,
ganz so wie all die Gangeszuflüsse in ein und dasselbe Meer strömen.

Shishupalavadha

बह्वपि स्वेच्छया कामं प्रकीर्णमभिधीयते ।
अनुज्झितार्थसंबन्धः प्रबन्धो दुरुदाहरः ॥

bahvapi svecchayaa kaamam prakiirnamabhidhiiyate |
anujjhitaartasambandhah prabandho durudaaharah ||

Über Unzusammenhängendes wird gern und viel erzählt.
Viel schwerer ist ein Werk so zu komponieren, daß der Sinn gebündelt wird und nicht verlorengeht.

Anyapadeshashataka

फेत्कुर्वन्त्यपि फेरवोऽतिपरुषं चेत्पार्श्वयोराश्रिताः
काकाश्चेदुपरि स्थिताः प्रतिदिशं कुर्वन्ति कोलाहलं ।
मन्दं मन्दमुपान्तमीलितदृशो मार्गे पदं न्यस्यतः
किं भेदं समुपैति कुञ्जरपतेर्मानोन्नता भ्रूलता ॥

phetkurvantyapi pheravo'tipurusham cetpaarshvayoraashritaah
kaakaashcedupari sthitaah pratidisham kurvanti kolaahalam |
mandam mandamupaantamiilitadrsho maarge padam nyasyatah
kim bhedam samupaiti kunjarapatermaanonnataa bhruulataa ||

Mögen Schakale ihr unmenschlich Geheul anstimmend auf beiden Seiten einhertraben,
mögen Krähen auf ihm hockend in alle Himmelsrichtungen krakeelen,
ganz langsam einen Fuß vor den anderen setzend findet der Elefantenbulle, ohne mit der Wimper zu zucken, seinen Weg. Der Ablenkung nicht achtend und keine seiner geschwungenen Brauen auch nur hochziehend naht er.

Shivaparadhakshamapanastotra

पौरोहित्यं रजनिचरितं ग्रामणीत्वं नियोगो
माठापत्यं ह्यनृतवचनं साक्षिवादः परान्नम् ।
ब्रह्मद्वेषः खलजनरतिः प्राणिनां निर्दयत्वं
मा भूदेवं मम पशुपते जन्मजन्मान्तरेऽपि ॥

paurohityam rajanicaritam graamaniitvam niyogo
maathaapatyam hyanrtavacanam saakshivaadah paraannam |
brahmadveshah khalajanaratih praaninaam nirdayatvam
maa bhuudevam mama pashupate janmajanmaantare'pi ||

O Shiva, Herr der Tiere, erspar mir das in diesem und jedem anderen Leben:
die Führungsrolle, das Gehen bei Nacht, die Dorfaufsicht, Unterdrückung,
die Führung einer Religionsgemeinschaft, die Unwahrheit sagen müssen, als Zeuge aussagen, Essen von Fremden annehmen,
den Haß der Brahmanen, Schurken zur Belustigung dienen, kein Mitleid mit Tieren zu haben, ein Gott auf Erden zu sein!

Manusmrti

फलं कतकवृक्षस्य यद्यप्यम्बुप्रसादकं ।
न नाम ग्रहणादेव तस्य वारि प्रसीदति ॥

phalam katakavrkshasya yadyapyambuprasaadakam |
na naama grahanaadeva tasya vaari prasiidati ||

Früchte des Brechnußbaums sind doch wasserreinigend.
Nur weil man ihren Namen behält, setzt der Dreck sich nicht unten ab.

Ratnasamuccaya

पुस्तकस्था हि या विद्या धनं यद्वान्यहस्तगम् ।
नोपकुर्याज्जनस्येह कार्यकाले समुपस्थिते ॥

pustakasthaa hi yaa vidyaa dhanam yadvaanyahastagam |
nopakuryaajjanasyeha kaaryakaale samupasthite ||

In Büchern stehen gelassene Bildung, in fremde Hände gewandertes Geld
helfen dem Menschen, ist der Ernstfall eingetreten, auch nicht weiter.

Kadambari

अकारणाविष्कृतवैरदारुणात्
असज्जनात्कस्य भयं न जायते ।
विषं महाहेरिव यस्य दुर्वचः
सुदुःसहं सन्निहितं सदा मुखे ॥

akaaranaavishkrtavairadaarunaat
asajjanaatkasya bhayam na jaayate |
visham mahaaheriva yasya durvacah
suduhsaham sannihitam sadaa mukhe ||

Wer hätte keine Angst vor einem Verbrecher, der ohne jeden Grund feindselig wird?
Seine verletzenden Worte stecken so tief in seinem wie das tödliche Gift im Maul der Schlange.

Malavikagnimitra

पुराणमित्येव न साधु सर्वं
न चापि काव्यं नवमित्यवद्यम् ।
सन्तः परीक्ष्यान्यतरद्भजन्ते
मूढः परप्रत्ययनेयबुद्धिः ॥

puraanamityeva na saadhu sarvam
na caapi kaavyam navamityavadyam |
santah pariikshyaanyataradbhajante
muudhah parapratyayaneyabuddhih ||

Nicht alle Puranas sind gut, nur weil sie alt sind.
Und auch neue Dichtung muß nicht gleich verworfen sein.
Die Schlauen behalten vom einen wie vom andern, was sie kritisch geprüft,
die Blöden vertrauen anderen, denen sie willig folgen.

Pancatantra Mitrabheda

पुत्रीति जाता महतीह चिन्ता
कस्मै प्रदेयेति महान्वितर्कः ।
दत्वा सुखं प्राप्स्यति वा न वेति
कन्यापितृत्वं खलु नाम कष्टम् ॥

putriiti jaataa mahatiiha cintaa
kasmai pradeyeti mahaanvitarkah |
datvaa sukham praapsyati vaa na veti
kanyaapitrtvam khalu naama kashtam ||

Ist eine Tochter geboren, so fangen die ganz großen Sorgen an.
An wen sie verheiraten: Das ist hier die Frage.
Und wird sie in der Ehe dann glücklich sein?
So eine Mädchenvaterschaft ist wirklich schwer.

Ratnabandhagara

प्रियवाक्यप्रदानेन सर्वे तुष्यन्ति जन्तवः ।
तस्मात्तदेव वक्तव्यं वचने का दरिद्रता ॥

priyavaakyapradaanena sarve tushyanti jantavah |
tasmaattadeva vaktavyam vacane kaa daridrataa ||

Alle Menschen freuen sich mit einem lieben Wort beschenkt.
Woher die Kargheit in der Rede, da es solches zu sagen gilt?

Uttararamacarita

प्रियप्राया वृत्तिः विनयमधुरो वाचि नियमः
प्रकृत्या कल्याणी मतिरनवगीतः परिचयः ।
पुरो वा पश्चाद्वा तदिदमविपर्यासितरसं
रहस्यं साधूनामनुपधिविशुद्धं विजयते ॥

priyapraayaa vrttih vinayamadhuro vaaci niyamah
prakrtyaa kalyaanii matiranavagiitah paricayah |
puro vaa pashcaadvaa tadidamaviparyaasitarasam
rahasyam saadhuunaamanupadhivishuddham vijayate ||

Liebevoll im Umgang, angenehm in der Disziplin, beherrscht in der Sprache,
von Natur aus wohlgesonnen, mit einer nicht zum Spottvers taugenden Vertrautheit,
schlägt seine Stimmung vorher wie nachher nie in ihr Gegenteil um.
Die unbedingte Klarheit der Edlen setzt im Verborgenen sich durch.

Ratnabandhagara

पित्रोर्नित्यं प्रियं कुर्यादाचार्यस्य च सर्वदा ।
तेषु हि त्रिषु तुष्टेषु तपः सर्वं समाप्यते ॥

pitrornityam priyam kuryaadaacaaryasya ca sarvadaa |
teshu hi trishu tushteshu tapah sarvam samaapyate ||

Es beiden Eltern recht zu machen und dem Lehrer immerdar:
Wenn diese drei zufrieden sind, ist aller Askese Genüge getan.

Sabharanjana

पाषाणाः सर्व एवैते पद्मरागेषु को गुणः ।
प्रकाशः कश्चिदत्रस्तेऽपरत्र सन विद्यते ॥

paashaanaah sarva evaite padmaraageshu ko gunah |
prakaashah kashcidatraste'paratra sana vidyate ||

So, das sind also alles Steine! Welche Eigenschaft im Rubin läßt dann aber Lotusse erröten?
Ist da nicht ein gewisses Funkeln, das anderswo unbemerkt bleibt?

Kadambari

कटु क्वणन्तो मलदायकः खलाः
तुदन्त्यलं बन्धनशृङ्खला इव ।
मनस्तु साधुध्वनिभिः पदे पदे
हरन्ति सन्तो मणिनूपुरा इव ॥

katu kvananto maladaayakah khalaah
tudantyalam bandhanashrnkhalaa iva |
manastu saadhudhvanibhih pade pade
haranti santo maninuupuraa iva ||

Schroff tönen die Vetteln und ihr Zetern
schnappt, Autsch! Fußangeln gleich zu.
Die Edeldamen aber fesseln uns auf Schritt und Tritt
mit dem süßen Klang ihrer geistvollen Rede wie Fußreifen von Edelstein.

Bhagavata

प्रायेण मनुजा लोके लोकतत्त्वविचक्षणाः ।
समुद्धरन्ति ह्यात्मानमात्मनैवाशुभाशयात् ॥

praayena manujaa loke lokatattvamvicakshanaah |
samuddharanti hyaatmaanamaatmaanaivaashubhaashayyat ||

Wenn Menschen in der Welt verstehen, daß die Welt so ist,
ziehen sie sich meistens selbst von ihrem Unheilsort zurück.

Ratnabandhagara

बन्धुः को नाम दुष्टानां कुप्येत्को नातियाचितः ।
को न तृप्यति वित्तेन कुकृते को न पण्डितः ॥

bandhuh ko naama dushtaanaam kupyetko naatiyaacitah |
ko na trpyati vittena kukrte ko na panditah ||

Wer bezeichnete sich als Freund der Verbrecher? Wer wäre ausgenutzt nicht gereizt?
Wen machte Geld nicht satt, und wer ist kein Meister der Stümperei?

Yashastilakacampu

प्रायः सरलचित्तानां जायते विपदागमः ।
ॠजुर्याति यथा छेदं न वक्रः पादपस्तथा ॥

praayah saralacittaanaam jaayate vipadaagamah |
rjuryaati yathaa chedam na vakrah paadapastathaa ||

Konfliktpotential entsteht zumeist bei schlichten Gemütern.
Der Aufrechte wird gefällt, und nicht der schiefe Baum.

Prasannaraghava

प्रायो दुरन्तपर्यन्ताः संपदोऽपि दुरात्मनां ।
भवन्ति हि शुभोदर्का विपदोऽपि महात्मनाम् ॥

praayo durantaparyantaah sampado'pi duraatmanaam |
bhavanti hi shubhodarkaa vipado'pi mahaatmanaam ||

Gewöhnlich nehmen Übeltäter, auch wenn sie gerade Aufwind haben, ein böses Ende.
Während die Wohltäter, auch wenn sie scheitern, letztlich heil dabei herauskommen.

Kalividambana

प्रामाण्यबुद्धिः स्तोत्रेषु देवताबुद्धिरात्मनि ।
कीटबुद्धिर्मनुष्येषु नूतनायाः श्रियः फलम् ॥

praamaanyabuddhih stotreshu devataabuddhiraatmani |
kiitabuddhirmanushyeshu nuutanaayaah shriyah phalam ||

In Schmeicheleien Beweiskraft, in sich selbst einen Gott zu ahnen,
Menschen für Gewürm erachten ist des neuen Reichtums Lohn.

Manusmrti

प्राणस्यान्नमिदं सर्वं प्रजापतिरकल्पयत् ।
स्थावरं जङ्गमं चैव सर्वं प्राणस्य भोजनम् ॥

praanasyaannamidam sarvam prajaapatirakalpayat |
sthaavaram jangamam caiva sarvam praanasya bhojanam ||

Das alles hier hat der Herrgott als Nährstoff des Lebens geschaffen.
Alles Beständige und Vergängliche ist des Lebens Nahrung.

Vishvagunadarsha

पातञ्जले विष्णुपदापगायाः
पातञ्जले चापि नयेऽवगाहं ।
आचक्षते शुद्धिदमाप्रसूतेर्
आचक्षते रागमधोक्षजे च ॥

paatanjale vishnupadaapagaayaah
paatanjale caapi naye'vagaaham |
aacakshate shuddhidamaaprasuuter
aacakshate raagamadhokshaje ca ||

Eintauchen in Patanjalis System wie auch in den Fluß seiner Verse an Vishnu
öffnet den Blick einer Frau, die zahm und rein noch nicht geboren hat,
für die Leidenschaft des unter der Achse Geborenen.

Kadambari

सुभाषितं हारि विशत्यधो गलात्
न दुर्जनस्यार्करिपोरिवामृतम् ।
तदेव धत्ते हृदयेन सज्जनो
हरिर्महारत्नमिवातिनिर्मलम् ॥

subhaashitam haari vishatyadho galaat
na durjanasyaarkariporivaamrtam |
tadeva dhatte hrdayena sajjano
harirmahaaratnamivaatinirmalam ||

Goldgelb rinnt Dichtung uns die Kehle herab, nur Schurken nicht,
denen sie, wie der Lebensbalsam einst dem Sonnenfeind, im Halse steckenbleibt.
Der Edle nimmt sie sich zu Herzen,
wie auch Hari-Vishnu seinen makellosen Edelstein am Herzen trägt.

Ratnasamuccaya

परोपकारशून्यस्य धिङ्मनुष्यस्य जीवितम् ।
जीवन्तु पशवो येषां चर्माप्युपक्रिष्यति ॥

paropakaarashuunyasya dhingmanushyasya jiivitam |
jiivantu pashavo yeshaam carmaapyupakrishyati ||

Schande über den Menschen, der lebt und anderen noch nie geholfen hat!
Es lebe das Vieh, dessen Balg sich noch verwerten läßt.

Bhagavata

परोऽप्यपत्यं हितकृद् यथौषधं
स्वदेहजोऽप्यामयवत् सुतोऽहितः ।
छिन्द्यात् तदङ्गं यदुतात्मनोऽहितं
शेषं सुखं जीवति यद्विसर्जनात् ॥

paro'pyapatyam hitakrd yathaushadham
svadehajo'pyaamayavat suto'hitah |
chindyaat tangam yadutaatmano'hitam
shesham sukham jiivati yadvisarjanaat ||

Eines anderen Kind, das einem wohltut wie ein Heilkraut,
ist ein leibliches Kind. Ein verseuchter, Unheil bringender Sohn jedoch,
muß abgetrennt werden, wie ein Körperglied, das einem Schaden bringt.
Der Rest lebt glücklich weiter, weil er es abgestoßen hat.

Drshtantakalika

प्रभूतवयसः पुंसो धियः पाकः प्रवर्तते ।
जीर्णस्य चन्दनतरोरामोद उपजायते ॥

prabhuutavayasah pumso dhiyah paakah pravartate |
jiirnasya candanataroraamodah upajaayate ||

Im fortgeschrittenen Alter entwickelt des Menschen Denken Reife.
Des alten Sandelbaumes Duft betört erst.

Shishupalavadha

परतोषयिता न कश्चन
स्वगतो यस्य गुणोऽस्ति देहिनः ।
परदोषकथाभिरल्पकः
स्वजनं तोषयितुं किलेच्छति ॥

paratoshayitaa na kashcana
svagato yasya guno'sti dehinah |
paradoshakathaabhiralpakah
svajanam toshayitum kilecchati ||

Der Wicht, dem es nicht gelingt, andere Leute mit eigenen Vorzügen zu erbauen, versucht dann eben, die eigenen Leute mit den Fehlern anderer zu unterhalten.