Pancatantra Mitrabheda

प्रोक्तः प्रत्युत्तरं नाह विरुद्धं प्रभुणा च यः |
न समीपे हसत्युच्चैः स भवेद्राजवल्लभः ||

proktah pratyuttaram naaha viruddham prabhunaa ca yah |
na samiipe hasatyuccaih sa bhavedraajavallabhah ||

Favorit des Königs wird, wer auf eine Äußerung seines Gebieters antwortet ohne zu widersprechen und in seiner Gegenwart nicht allzu laut lacht.

Subhashitasudhanidhi

पुत्रा इव पितुर्गेहे विषये यस्य मानवाः |
निर्भया विचरिष्यन्ति स राजा रजसत्तमः ||

putraa iva piturgehe vishaye yasya maanavaah |
nirbhayaa vicarishyanti sa raajaa raajasattamah ||

Ein König, in dessen Reich die Menschen sich so furchtlos bewegen können,
wie Söhne in ihres Vaters Haus, ist der beste König.

Manusmrti

पिताचार्यः सुहृन्माता भार्या पुत्रः पुरोहितः |
नादण्ड्यो नाम राज्ञोऽस्ति यः स्वधर्मे न तिष्ठति ||

pitaacaaryah suhrnmaataa bhaaryaa putrah purohitah |
naadandyo naama raajo'sti yah svadharme na tishthati ||

Wer seinen Vater, Lehrmeister, Freund, seine Mutter, Gattin, den Sohn, den Opferpriester ungestraft läßt, ist nur dem Namen nach König, weil er nicht zu seiner Pflicht steht.

Subhashitaratnabhandagara

पानं स्त्री मृगया द्यूतमर्थदूषणमेव च |
वाग्दण्डयोश्च पारुष्यं व्यसनानि महीभुजां ||

paanam strii mrgayaa dyuutam arthaduushanameva ca |
vaagdandayoshca paarushyam vyasanaani mahiibhujaam ||

Saufen, Weiber, Jagden, Glücksspiel, Geldverschwendung,
Gewalt in Wort und strafender Tat sind Ausschweifungen von Weltgenießern.

Mahabharata Udyoga

प्रसादो निष्फलो यस्य क्रोधश्चापि निरर्थकः |
न तं भर्तारमिच्छन्ति षण्डं पतिमिव स्त्रियः ||

prasaado nishphalo yasya krodhashcaapi nirarthakah |
na tam bhartaaramicchanti shandam patimiva striyah ||

Einer, dessen Freude ohne Belohnung und dessen Wut ohne Wirkung bleibt,
ist den Weibern als Halt so unwillkommen wie ein Verschnittener als Mann.

Kamandakiya

परस्परामिषतया जगतो भिन्नवर्त्मनः |
दण्डाभावे परिध्वंसी मात्स्यो न्यायः प्रवर्तते ||

parasparaamishatayaa jagato bhinnavartmanah |
dandaabhaave paridhvansii maatsyo nyaayah pravartate ||

Aus dem Haß des einen auf den anderen wird in einer aus den Fugen geratenen Welt
bei Straflosigkeit dreistes Fischverhalten.

Manusmrti

परमं यत्नमातिष्ठेत् स्तेनानां निग्रहे नृपः |
स्तेनानां निग्रहादस्य यशो राष्ट्रं च वर्धते ||

paramam yatnamaatishthet stenaanaam nigrahe nrpah |
stenaanaam nigrahaadasya yasho raashtram ca vardhate ||

Die vornehmste Aufgabe des Königs ist, Diebe zu unterdrücken.
Mit der Unterdrückung von Dieben gedeihen Ruhm und Reich.

Mahabharata Udyoga

प्रज्ञावृद्धं धर्मवृद्धं स्वबन्धुं
विद्यावृद्धं वयसा चापि वृद्धं |
कार्याकार्ये पूजयित्वा प्रसाद्य
यः संपृच्छेन्न स मुह्येत्कदाचित् ||

prajnaavrddham dharmavrddham svabandhum
vidyaavrddham vayasaa caapi vrddham |
kaaryaakaarye puujayitvaa prasaadya
yah samprcchenna sa muhyet kadaacit ||

Wer vor Unternehmungen, die es zu tun oder nicht zu tun gilt, respektvoll und aufgeräumt sich mit einem berät, der reich an Erfahrung und vertrauenswürdig ist, der zur engeren Familie zählt, der reich ist an Bildung und reich auch an Lebenslust, wird niemals fehlgehen.

Subhashitasudhanidhi

पर्जन्यमिव भूतानि महाद्रुममिवाण्डजाः |
नराः समुपजीवन्ति नृपं सर्वार्थसाधकम् ||

parjanyamiva bhuutaani mahaadrumamivaandajaah |
naraah samupajiivanti nrpam sarvaarthasaadhakam ||

Wie alles Getier von einer Regenwolke, wie Eigeburten von einem großen Baum,
so profitieren Menschen von einem König, der allen Erfolg garantiert.

Subhashitasudhanidhi

नोपेक्षितव्यो विद्वद्भिः शत्रुरल्पोऽप्यवज्ञया |
वह्निरल्पोऽपि संवृद्धः कुरुते भस्मसाद्वनम् ||

nopekshitavyo vidvadbhih shatruralpo'pyavajnayaa |
vahniralpo'pi samvrddhah kurute bhasmasaadvanam ||

Vernünftige Menschen dürfen den geringen Feind, nur weil sie ihn verachten, nicht ignorieren.
Ein Flämmchen, ist es erst entfacht, legt den ganzen Wald in Asche.

Ramayana Bala

नृशंसमनृशंसं वा प्रजारक्षणकारणात् |
पातकं वा सदोषं वा कर्तव्यं रक्षता सता ||

nrshansamanrshansam vaa prajaarakshanakaaranaat |
paatakam vaa sadosham vaa kartavyam rakshataa sataa ||

Zum Schutz seines Volkes muß ein König alle Mittel in Bewegung setzen, ob sie nun von den Männern verflucht werden, ob mit Verbrechen oder Fehlern behaftet, oder nicht.

Mahabharata Udyoga

निर्वनो वध्यते व्याघ्रो निर्व्याघ्रो छिद्यते वनम् |
तस्माद्व्याघ्रो वनं रक्षेत् वनं व्याघ्रं च पालयेत् ||

nirvano vadhyate vyaaghro nirvyaaghro chidyate vanam |
tasmaadvyaaghro vanam rakshet vanam vyaaghram ca paalayet ||

Ohne den Wald wird der Tiger erlegt, ohne den Tiger wird der Wald abgeholzt.
Darum soll der Tiger den Wald und der Wald den Tiger beschützen.

Ramayana Ayodhya

नास्तिक्यमनृतं क्रोधं प्रमादं दीर्घसूत्रतां |
अदर्शनं ज्ञानवतामालस्यं पञ्चवृत्तितां ||
एकचिन्तनमर्थानामनर्थज्ञैश्च मन्त्रणं |
निश्चितानामनारम्भं मन्त्रस्यापरिरक्षणं ||
मङ्गलस्याप्रयोगंश्च प्रत्युत्थानंश्च सर्वतः |
कच्चित्त्वं वर्जयस्येतान् राजदोषांश्चतुर्दश ||

naastikyamanrtam krodham pramaadam diirghasuutrataam |
adarshanam jnaanavataamaalasyam pancavrttitaam ||
ekacintanamarthaanaamanarthajnaishca mantranam |
nishcitaanaamanaarambham mantrasyaaparirakshanam ||
mangalasyaaprayogam ca pratyutthaanam ca sarvatah |
kaccittvam varjayasyetaan raajadoshaancaturdasha ||

Gottesleugnung, Ehrlosigkeit, Wut, Sorglosigkeit, Zögerlichkeit,
Übersehen von Kundigen, Trägheit, sich dem Sog der fünf Sinne überlassen,
einsam getroffene Entschlüsse, Beratung durch Ahnungslose,
Beschlossenes nicht anpacken, Geheimnisse nicht wahren,
Glückverheißendes ablehnen und sich alle zum Feind machen:
Wirst du diese vierzehn königlichen Schwächen ausschließen können?

Ramayana Ayodhya

नाराजके जनपदे स्वकं भवति कस्यचित् |
मत्स्या इव नरा नित्यं भक्षयन्ति परस्परम् ||

naaraajake janapade svakam bhavati kasyacit |
matsyaa iva naraa nityam bhakshayanti parasparam ||

In einem Land ohne Regierung gibt es überhaupt kein Eigentum mehr.
Wie Fische werden die Leute sich nur noch gegenseitig fressen.

Ramayana Ayodhya

नाराजके जनपदे योगक्षेमः प्रवर्तते |
न चाप्यराजके सेना शत्रून्विषहते युधि ||

naaraajake janapade yogakshemah pravartate |
nacaapyaraajake senaa shatruun vishahate yudhi ||

In einem Land ohne Regierung bleibt die Wohlfahrt des Volkes auf der Strecke,
noch viel weniger hält in der Anarchie das Heer den Feinden in der Schlacht stand.

Ramayana Ayodhya

नाराजके जनपदे बीजमुष्टिः प्रकीर्यते |
नाराजके पितुः पुत्रो भार्या वा वर्तते वशे ||

naaraajake janapade biijamushtih prakiiryate |
naaraajake pituh putro bhaaryaa vaa vartate vashe ||

In einem Land ohne Regierung wird nicht eine Handvoll Saatgut gestreut.
In der Anarchie gehorchen Sohn und Ehefrau dem Vater nicht mehr.

Ramayana Aranya

नानुतिष्ठति कार्याणि भयेषु च बिभेति च |
क्षिप्तं राज्याच्च्युतो दीनस्तृणैस्तुल्यो भवेदिह ||

naanutishthati kaaryaani bhayeshu ca bibheti ca |
kshiptam raajyaaccyuto diinastrnaistulyo bhavediha ||

Aus dem Reich geworfen und ein paar dürre Halme wert sein könnte
einer, der für sein Werk nicht geradesteht und jedes Risiko scheut.

Pancatantra Mitrabheda

नराधिपा नीचजनानुवर्तिनो
बुधोपदिष्टेन पथा न यान्ति ये |
विशन्त्यतो दुर्गममार्गनिर्गमं
समस्तसंभाधमनर्थपञ्जरं ||

naraadhipaa niicajanaanuvartino
budhopadishtena pathaa na yaanti ye |
vishantyato durgamamaarganirgamam
samastasambhaadamanarthapanjaram ||

Könige, die niedrigen Kreaturen folgen und den von Weisen gezeigten Weg nicht gehen, geraten auf den schweren Weg ins Nichts, in ein Netzgeflecht aus Gedränge und Sinnlosigkeit.

Ramayana Aranya

नयनाभ्यां प्रसुप्तोऽपि जागर्ति नयचक्षुषा |
व्यक्तक्रोधप्रसादश्च स राजा पूज्यते जनैः ||

nayanaabhyaam prasupto'pi jaagarti nayacakshushaa |
vyaktakrodhaprasaadashca sa raajaa puujyate janaih ||

Beide Augen im Schlaf zuschließend wacht er doch mit dem Auge der Vernunft
und äußert Zorn oder Freude klar und deutlich. So ein König wird vom Volk respektiert.

Pancatantra

न यत्र शक्यते कर्तुं साम दानमथापि वा |
भेदस्तत्र प्रयोक्तव्यो यतः स वशकारकः ||

na yatra shakyate kartum saama daanamathaapi vaa |
bhedastatra prayoktavyo yatah sa vashakaarakah ||

Wo weder Beschwichtigung noch Konzessionen etwas bewirken,
müssen wir Krieg anwenden, um ihn gefügig zu machen.

Manusmrti

न मित्रकारणाद्राजा विपुलाद्वा धनागमात् |
समुत्सृजेत्साहसिकान्सर्वभूतभयावहान् ||

na mitrakaaranaadraajaa vipulaadvaa dhanaagamaat |
samutsrjetsaahasikaan sarvabhuutabhayaavahaan ||

Der König muß alle ausweisen, die ihre gigantischen Reichtümer nicht als Freunde handelnd, sondern wie die Freibeuter das ganze Volk in Angst und Schrecken versetzend angehäuft haben.

Pancatantra Mitrabheda

न चन्द्रेण न औषध्या न सूर्येण न वह्निना |
साम्नैव विलयं याति विद्वेषभवंस्तमः ||

na candrena na aushadhyaa na suuryena na vahninaa |
saamnaiva vilayam yaati vidveshabhavam tamah ||

Nicht mit Mondlicht, nicht mit Kräutern, nicht mit Sonne, nicht mit Feuer,
nur mit Geduld ist Finsternis gewordener Hass noch aufzulösen.

Atrisamhita

दुष्टस्य दण्डः सुजनस्य पूजा
न्यायेन कोशस्य च संप्रवृद्धिः |
अपक्षपातोऽर्थिषु राष्ट्ररक्षा
पञ्चैव यज्ञाः कथिता नृपाणाम् ||

dushtasya dandah sujanasya puujaa nyaayena koshasya ca sampravrddhih |
apakshapaato'rthishu raashtrarakshaa pancaiva yajnaah kathitaa nrpaanaam ||

Strafe für Verbrecher, Respekt für den guten Menschen, Schatzanhäufung mit Anstand,
Neutralität bei Rechtsstreitigkeiten, Schutz des Reichs: So sind die fünf heiligen Opferhandlungen der Könige definiert.

Ramayana Aranya

तीक्ष्णमल्पदातारः प्रमत्तं गर्वतं शठं |
व्यसने सर्वभूतानि नाभिधावन्ति पार्थिवं ||

tiikshnamalpadaataarah pramattam garvatam shatham |
vyasane sarvabhuutaani naabhidhaavanti paarthivam ||

Wenn ein Herrscher zu scharf ist, zu wenig gibt, extravagant, pompös oder launisch,
eilt auch keiner herbei, wenn er in Not gerät.

Pancatantra Kakolukiya

जातमात्रं न यः शत्रुं व्याधिं च प्रशमं नयेत् |
अतिपुष्टाङ्गयुक्तोऽपि स पश्चात्तेन हन्यते ||

jaatamaatram na yah shatrum vyaadhim ca prashamam nayet |
atipushtaangayukto'pi sa pashcaattena hanyate ||

Wer Feind und Seuche nicht schon im Moment ihrer Entstehung erstickt,
wird, auch mit stärksten Gliedern gerüstet, letztlich durch sie ruiniert.

Yashastilaka

चारो यस्य विचारश्च राज्ञो नास्तीक्षणद्वयं |
तस्यान्धदुग्धवद्राज्यं मन्त्रिमार्जालगोचरं ||

caaro yasya vicaarashca raajno naastiikshanadvayam |
tasyaandhadugdhavadraajyam mantrimaarjaalagocaram ||

Ist ein König ohne sein Augenpaar Aufklärung und Auswertung,
geht sein Reich an die Minister wie Milch vor dem Blinden ans stets geputzte Kätzchen.

Pancatantra Kakolukiya

गुणेषु रागो व्यसनेष्वनादरो
रतिः सुभृत्येषु च यस्य भूपतेः |
चिरं स भुङ्क्ते चलचामरांशुकां
सितातपत्राभरणां नृपश्रियं ||

guneshu raago vyasaneshvanaadaro
ratih subhrtyeshu ca yasya bhuupateh |
ciram sa bhunkte calacaamaraamshukaam
sitaatapatraabharanaam nrpashriyam ||

Seinen Tugenden treu wird ein König, der sich keinen Lastern hingibt
und sich treuer Diener erfreut, seine kühle Yakschweifwedelbrise, die fein gewirkten Stoffe, königlichen Luxus und Weißschirmträgerschaft lange genießen.

Mahabharata Udyoga

कुलीनः शीलसंपन्नो वाग्मी दक्षः प्रियंवदः |
यथोक्तवादी स्मृतिमान्दूतः स्यात्सप्तभिर्गुणैः ||

kuliinah shiilasampanno vaagmii dakshah priyamvadah |
yathoktavaadii smrtimaan duutah syaatsaptabhirgunaih ||

Sieben Talente sollte ein Sendbote haben: edle Abstammung,
ein ausgeglichenes Wesen, eine kräftige Stimme, geschickt sein, redegewandt,
Gesagtes wortgetreu wiedergeben, ein gutes Gedächtnis.

Manusmrti

क्षन्तव्यं प्रभुणा नित्यं कार्यिणां नृणां |
बालवृद्धातुराणां च कुर्वता हितमात्मनः ||

kshantavyam prabhunaa nityam kaaryinaam nrnaam |
baalavrddhaaturaanaam ca kurvataa hitamaatmanah ||

Der König sollte stets geduldig anhören, was seine Mahner vorbringen.
Was von Kindern, Alten und Kranken kommt, mache er zum Vorteil für sich selbst.

Ramayanamanjari

कवीनां प्रतिभा चक्षुः शास्त्रं चक्षुर्विपश्चितां |
ज्ञानं चक्षुर्महर्षीणां चराश्चक्षुर्महीक्षितां ||

kaviinaam pratibhaa cakshuh shaastram cakshurvipashcitaam |
jnaanam cakshurmaharshiinaam caraashcakshurmahiikshitaam ||

Dichter sehen mit den Augen der Phantasie, Denker sehen mit den Augen der Lehre.
Erkenntnisse öffnen großen Sehern, Spione irdischen Herrschern die Augen.

Ramayana Aranya

कर्म लोकविरुद्धं तु कुर्वाणं क्षणदचर |
तीक्ष्णं सर्वजनो हन्ति सर्पं दुष्टमिवागतम् ||

karma lokaviruddham tu kurvaanam kshanadacara |
tiikshnam sarvajano hanti sarpam dushtamivaagatam ||

Solltest du nächtlicher Unhold weiter dein menschenfeindliches Werk betreiben,
haut das ganze Volk dich tot wie eine beißwütige Giftschlange.