Hitopadesha

शतं दद्यान्न विवदेदिति सुज्ञस्य सम्मतम् |
विना हेतुमपि द्वन्द्वं तत्स्यान्मूर्खस्य लक्षणम् ||

shatam dadyaanna vivadediti sujnasya sammatam |
vinaa hetumapi dvandvan tatsyaanmuurkhasya lakshanam ||

"Dann geb ich halt Hundert damit er nicht streitet", ist der Leitsatz des Klügeren.
"Dann gibt’s eben Zwist auch ohne Grund", ist des Starrkopfs Devise.

Subhashitani

शर्करास्वादमत्तेन मक्षिका चेदुपेक्ष्यते |
साकं प्रविश्य जठरं विपत्तिं तनुते न किम् ||

sharkaraasvaadamattena makshikaa cedupekshyate |
saakam pravishya jatharam vipattim tanute na kim ||

Eine aus Lust auf Süßes auf dem Zuckerklümpchen übersehene Fliege
gelangt mit diesem in den Magen, um von dort aus Schaden anzurichten.

Kiratarjuniya

शक्तिवैकल्यनम्रस्य निःसारत्वाल्लघीयसः |
जन्मिनो मानहीनस्य तृणस्य च समा गतिः ||

shaktivaikalyanamrasya nihsaaratvaallaghiiyasah |
janmino maanahiinasya trnasya ca samaa gatih ||

Aus Saftlosigkeit wird ein zum Energiemangel Neigender immer leichter:
Der Werdegang einer würdelosen Kreatur gleicht dem eines Grashalms.

Manusmrti

शक्तः परजने दाता स्वजने दुःखजीविनि |
मध्वापातो विषास्वादः स धर्मप्रतिरूपकः ||

shaktah parijane daataa svajane duhkhajiivini |
madhvaapaato vishaasvaadah sa dharmapratiruupakah ||

Der Vermögende spendet Fremden, während er die Seinen Not leiden läßt.
Honig fließt zwar, doch schmeckt er nach Gift. Ein solcher verkehrt die Ordnung.

Manusmrti

वेदाः त्यागश्च यज्ञाश्च नियामाश्च तपांसि च |
वि विप्रदुष्टभावस्य सिद्धिं गच्छन्ति कर्हिचित् ||

vedaah tyaagashca yajnaashca niyaamaashca tapaansi ca |
vi vipradushtabhaavasya siddhim gacchanti karhicit ||

Abkehr von den Veden, von Opferritualen, Enthaltungen oder Bußübungen:
Niemals erlangen dermaßen angefaulte Brahmanen Vollendung.

Subhashitasudhanidhi

विषधरतोऽप्यतिविषमः
खल इति न मृषा वदन्ति विद्वांसः |
यदयं नकुलद्वेषी
कुलविद्वेषी पुनः पिशुनः ||

vishadharato'pyativishamah
khala iti na mrshaa vadanti vidvaansah |
yadayam nakuladveshii
kulavidveshii punah pishunah ||

Von allen Giftnattern die Giftigste ist der Verräter, sagen erfahrene Leute nicht ohne Grund.
Jene haßt Mangusten, und nicht die Familie, die wiederum haßt der Verleumder.

Bodhicaryavatara

विषं रुधिरमासाद्य प्रसर्पति यथा तनौ |
तथैव छिद्रमासाद्य दोषश्चित्ते प्रसर्पति ||

visham rudhiramaasaadya prasarpati yathaa tanau |
tathaiva chidramaasaadya doshascitte prasarpati ||

Gift geht sofort ins Blut, um sich im Körper zu verteilen.
Das Böse dringt in jeden Spalt, um im Geist sich zu verkriechen.

Mrcchakatika

विपर्यस्तमनश्चेष्टैः शिलाशकलवर्ष्मभिः |
मांसवृक्षैरियं मूर्खैः भारक्रान्ता वसुन्धरा ||

viparyastamanashceshtaih shilaashakalavarshmabhih |
maamsavrkshairiyam muurkhaih bhaarakraantaa vasundharaa ||

Du Vasundhara, süße Erdgöttin trägst diese Last von Rohlingen, Bäumen aus Fleisch, Felsbrockenleibern, deren Geist und Verhalten verkehrt sind!

Shishupalavadha

विधाय वैरं सामर्षे नरोऽरौ य उदासते |
प्रक्षिप्योदर्चिषं कक्षे शेरते तेऽभिमारुतम् ||

vidhaaya vairam saamarshe naro'rau ya udaasate |
prakshipyodarcisham kakshe sherate te'bhimaarutam ||

Narren erklären den Krieg und bleiben starr sitzen vor dem Feind.
Erst zündeln sie im Unterholz, dann legen sie sich gegen den Wind aufs Ohr.

Shishupalavadha

विदुरेष्यदपायमात्मना
परतः श्रद्दधतेऽथवा बुधाः|
न परोपहितं न च स्वतः
प्रमिमीतेऽनुभवादृतेऽल्पधीः ||

vidureshyadapaayamaatmanaa
paratah shraddadhate'thavaa budhaah |
na paropahitam na ca svatah
pramimiite'nubhavaadrte'lpadhiih ||

Die Aufgeweckten wollen aus eigenen oder fremden Fehlern klug werden.
Die Kleingeister verlassen sich nicht auf andere, merken selbst nichts,
und Lehren aus eigener Erfahrung ignorieren sie auch.

Bhagavata

वित्तमेव कलौ नृणां जन्माचारगुणॊदयः |
धर्मन्यायव्यवस्थायां कारणं बलमेव हि ||

vittameva kalau nrnaam janmaacaaragunodayah |
dharmanyaayaavasthaayaam kaaranam balameva hi ||

Zur Endzeit macht der Besitz die Geburt, die Entwicklung, die Qualität, den Erfolg eines Menschen aus. Recht, Ordnung und Gesetz sind eine Sache der Gewalt.

Manusmrti

विक्रोशन्तो यस्य राष्ट्राद्ध्रियन्ते दस्युभिः प्रजाः |
संपश्यतः सभृत्यस्य मृतः स न तु जीवति ||

vikroshanto yasya raashtraaddhriyante dasyubhih prajaah |
sampashyatah sabhrtyasya mrtah sa na tu jiivati ||

Angesichts seiner um Hilfe schreienden, von Feinden aus dem Reich entführten Untertanen wird er mitsamt seinen Ministern getötet und lebt schon jetzt nicht mehr.

Prasannaraghava

वार्ता च कौतुकवती विमला च विद्या
लोकोत्तरः परिमलश्च कुरङ्गनाभेः |
तैलस्य बिन्दुरिव वारिणि दुर्निवारं
एतत्त्रयं प्रसरति स्वयमेव भूमौ ||

vaartaa ca kautukavatii vimalaa ca vidyaa
lokottarah parimalashca kuranganaabheh |
tailasya bindurapi vaarini durnivaaram
etattrayam prasarati svayameva bhuumau ||

Spannende Nachricht, raffinierte Erziehung,
außerirdischer Duft aus dem Springbocknabel:
Wie ein Tropfen Öl auf dem Wasser, unaufhaltsam,
breitet dieses Trio von selbst sich in der Welt aus.

Mrcchakatika

वाप्यं स्नाति विचक्षणो द्वजवरो मूर्खोऽपि वर्णाधमः
फुल्लां नाम्यति वायसोऽपि हि लतां या नामिता बर्हिणा |
ब्रह्यक्षत्रविशस्तरन्ति च यया नावा तयैवेतेरे
त्वं वापीव लतेव नौरिव जनं वेश्याऽपि सर्वं भज ||

vaapyam snaati vicakshano dvajavaro muurkho'pi varnaadhamah
phullaam naamyati vaayaso'pi hi lataam yaa naamitaa barhinaa |
brahmakshatravishastaranti ca yayaa naavaa tayaivetere
tvam vaapiiva lateva nauriva janam veshyaa'pi sarvam bhaja ||

Im Schwimmbecken baden Hellseher, Brahmanen, Trottel und Plebejer.
Die blütenbesetzte Liane biegt sich unter der Krähe genau so wie unter dem Pfau.
Brahmane, Krieger und Handwerksbursch setzen im selben Boot über den Fluß.
Wie das Schwimmbecken, die Liane und das Boot sollst auch du Hure dich allen hingeben.

Anyoktistabaka

वाग्देव्या सह सख्यमाचर वह ब्रह्माणमाविष्कुरु
प्राविण्यं गतिषु प्रदर्शय निजं विद्याबलं निर्मलम् |
मीनं मा स्पृश मौक्तिकं कवलय क्रीड द्रुतं द्यौस्तले
चेदव्रीड बकाधम प्रतिभया हंसत्वमाकाङ्क्षसि ||

vaagdevyaa saha sakhyamaacara vaha brahmaanamaavishkuru
praavinyam gatishu pradarshaya nijam vidyaabalam nirmalam |
miinam maa sprsha mauktikam kavalaya kriida drutam dyaustale
cedavriida bakaadhama pratibhayaa hansatvamaakaankshasi ||

Freunde dich an mit der Stimmgöttin, und zeig uns, wie Brahma auf dir fliegt!
Gewöhn dich an den aufrechten Gang und zeig deine eingeborne lautere Geisteskraft!
Friß keinen Fisch mehr, gurgle Perlwasser, spiel den Flugkünstler
und wenn dich schamlosen Freier das reihernde Elend packt, träumst du halt wieder vom Schwanendasein!

Manusmrti

व्यसनस्य च मृतोश्च व्यसनं कष्टमुच्यते |
व्यसन्यधोऽधो व्रजति स्वर्यात्यव्यसनी मृतः ||

vyasanasya ca mrtoshca vyasanam kashtamucyate |
vyasanyadho'dho vrajati svaryaatyavasanii mrtah ||

Abhängigkeit, so heißt es ganz recht, sei schwerer als der Tod.
Der Abhängige sinkt immer tiefer, während der nicht mehr abhängige Tote himmelwärts zieht.

Hitopadesha Sandhi

वनेऽपि दोषाः प्रभवन्ति रागिणां
गृहेऽपि पञ्चेन्द्रियनिग्रहं तपः |
अकुत्सिते कर्मणि यः प्रवर्तते
निवृत्तरागस्य गृहं तपोवनम् ||

vane'pi doshaah prabhavanti raaginaam
grhe'pi pancendriyanigraham tapah |
akutsite karmani yah pravartate
nivrttaraagasya grham tapovanam ||

Selbst im Wald schlagen Mängel von Leichterregbaren durch.
Zu Hause verhindern die fünf Sinne erst recht jede Arbeit.
Wer aber ein untadeliges Werk betreibt und seine Leidenschaften ablegt,
für den wird das Haus zum Büßerwald.

Kiratarjuniya

व्रजन्ति ते मूढधियः पराभवं
भवन्ति मायाविषु येन मायिनः |
प्रविश्य हि घ्नन्ति शठास्तथाविधान्
असंवृताङ्गान् निशिता इवेषवः ||

vrajanti te muudhadhiyah paraabhavam
bhavanti maayaavishu yena maayinah |
pravishya hi ghnanti shathaastathaavidhaan
asamvrtaangaan nishitaa iveshavah ||

Die schlichten Gemüter sind auf dem Weg in den sicheren Untergang.
Selbst zu keiner Lüge fähig sind sie die Belogenen.
In solche wie sie dringen Schurken ein um zu töten,
wie scharfe Pfeile ungepanzerte Körperteile durchbohren.

Hitopadesha

लोभेन बुद्धिश्चलति लोभो जनयति तृषाम् |
तृषार्तो दुःखमाप्नोति परत्रेह च मानवः ||

lobhena buddhishcalati lobho janayati trshaam |
trshaarto duhkhamaapnoti paratreha ca maanavah ||

Gier erschüttert die Vernunft, Gier generiert die Sucht.
Der Suchtgeplagte leidet Not in dieser wie in jener Welt.

Subhashitani

लोभाविष्टो नरो वित्तं वीक्षते नैव चापदम् |
दुग्धं पश्यति मार्जारो यथा न लगुडाहतिम् ||

lobhaavishto naro vittam viikshyate na tu sankatam |
dugdham pashyati maarjaarii na tathaa lagudaahatim ||

Von Gier überwältigt sieht der Narr den Gewinn, und nicht das Risiko.
Die Katze sieht die Milch vor sich und nicht die Stockhiebe danach.

Manusmrti

लोभः स्वप्नोऽधृतिः क्रौर्यं नास्तिक्यं भिन्नवृत्तिका |
याचिष्णुता प्रमादश्च तामसं गुणलक्षणम् ||

lobhah svapno'dhrtih krauryam naastikyam bhinnavrttikaa |
yaacishnutaa pramaadashca taamasam gunalakshanam ||

Raffgier, Verschlafen, Untreue, Grausamkeit, Gottesleugnung, abgebrochene Karriere,
Schnorren und Versoffenheit deuten auf finstere Eigenschaft.

Subhashitasudhanidhi

लोभः पितातिवृद्धो जननी माया सहोदरः कूटः |
भ्रुकुटीरचना च विद्या पुत्रो दम्भस्य हुंकारः ||

lobhah pitaativrddho jananii maayaa sahodarah kuutah |
bhrukutiiracanaa ca vidyaa putro dambhasya humkaarah ||

Die Gier ist sein Vorvater, geboren hat ihn die Illusion, sein Bruder ist ein Schelm.
Ein Stirnrunzeln inszenieren ist sein Wissen, ein brüllender Sohn des Betrugs.

Raghuvamsha

लोकान्तरसुखं पुण्यं तपोदानसमुद्भवम् |
सन्ततिः शुद्धवंश्या हि परत्रेह च शर्मणे ||

lokaantarasukham punyam tapodaanasamudbhavam |
santatih shuddhavamshyaa hi paratreha ca sharmane ||

Jenseitige Glückseligkeit erwächst aus Mühsal und Schenken hienieden.
Nachkommen von reiner Abstammung aber sind ein Segen in dieser wie in jener Welt.

Bhagavata

लोकः स्वयं श्रेयसि नष्टदृष्टि-
र्योऽर्थान् समीहेत निकामकामः |
अन्योन्यवैरः सुखलेशहेतो-
रनन्तदुःखं च न वेद मूढः ||

lokah svayam shreyasi nashtadrshtir
yo'rthaan samiiheta nikaamakaamah |
anyonyavairah sukhaleshahetor
anantaduhkhamshca na veda muudhah ||

Auf sein eigen Wohl bedacht jagt das Volk seiner Sicht beraubt unersättlich dem Geld nach.
Abgestumpft in gegenseitiger Feindschaft weiß keiner mehr vom endlosen Leid für ein bißchen Glück.

Dakshasmrti

लाभपूजानिमित्तं हि व्याख्यानं शिष्यसंग्रहः |
एते चान्ये च बहवः प्रपञ्चाः कुतपस्विनां ||

laabhapuujaanimittam hi vyaakhyaanam shishyasangrahah |
ete caanye ca bahavah prapancaah kutapasvinaam ||

Gewinnträchtiger Gottesdienst, endlose Dispute, Schüler einfangen:
Das und noch mehr sind die vielen Betrügereien der falschen Asketen.

Hitopadesha

लाङ्गूलचालनमधश्चरणावपातं
भूमौ निपत्य वदनोदरदर्शनं च |
श्वा पिण्डदस्य कुरुते गजपुंगवस्तु
धीरं विलोकयति चाटुशतैश्च भुङ्क्ते ||

laanguulacaalanamadhashcaranaavapaatam
bhuumau nipatya vadanodaradarshanam ca |
shvaa pindadasya kurute gajapungavastu
dhiiram vilokayati caatushataishca bhunkte ||

Schwanzwedeln, zu Füßen fallen, sich auf der Erde wälzend Grimassen schneiden
und seinen Bauch zeigen: Das macht ein Hund für sein Teigbällchen.
Der Elefantenbulle hingegen prüft ewig lange
und läßt sich erst nach hundert Liebkosungen zum Genuß herbei.

Anyoktistabaka

लशुने कुसुमाधिवासनं पिशुने सज्जनताप्रसञ्जनं |
शुनि किंच शुचित्वकल्पनं न विधेरप्यधिकारगोचरं ||

lashune kusumaadhivaasanam pishune sajjanataaprasanjanam |
shuni kimca shucitvakalpanam na vidherapyadhikaaragocaram ||

Knoblauch mit Blütenduft versehen, Gutmenschentum auf Verleumder anzuwenden oder einem Hund Reinlichkeit beizubringen liegt vom Prinzip her nicht in unserm Einflußbereich.

Bhallatashataka

रे रे रासभ वस्त्रभारवहनात्कुग्रासमश्नासि किं
राजाश्वावसथं प्रयाह्जि चणकभ्यूषान्सुखं भक्षय |
सर्वान्पुच्छवतो हयानभिवदन्त्यत्राधिकारे स्थिताः
राजा तैरुपदिष्टमेव मनुते सत्यं तटस्थाः परे ||

re re raasabha vastrabhaaravahanaat kugraasamashnaasi kim
raajaashvaavasatham prayaahija canakabhyuushaan sukham bhakshaya |
sarvaan pucchavato hayaanabhivadantyatraadhikaare sthitaah
raajaa tairupadishtameva manute satyam tadasthaah pare ||

He da, Esel! Eben noch hast du Stoffballen geschleppt, und kaust jetzt Abfälle, warum?
Stiehl dich in den königlichen Pferdestall und labe dich an Kichererbskuchen!
Die Aufseher dort halten sowieso alle Geschwänzten für Rosse,
der König glaubt ihnen aufs Wort, und denen auf der Tribüne ist die Wahrheit egal.

Subhashitasudhanidhi

रागो नाम मनश्यल्यं गुणद्रविणतस्करः |
राहुर्विद्याशशाङ्कस्य तपोवनहुताशनः ||

raago naama manashyalyam gunadravinataskarah |
raahurvidyaashashaankasya tapovanahutaashanah ||

Ihr Name ist Liebe, sie durchbohrt Herzen, sie ist ein Tugendschatzräuber, sie ist Rahu, der die Mondweisheit verschlingt, sie ist der Waldbrand im Hain unserer Entsagung.

Avimaraka

रागं विजृंभयति संश्रयते प्रमादं
दोषान्न चिन्तयति साहसमभ्युपैति |
स्वच्छन्दतो व्रजति नेच्छति नीतिमार्गं
बुद्धिं शुभां सुविदुषामवशीकरोति ||

raagam vijrmbhayati samshrayate pramaadam
doshaan na cintayati saahasamabhyupaiti |
svacchandato vrajati necchati niitimaargam
buddhim shubhaam suvidushaamavashiikaroti ||

Sie läßt Leidenschaft aufwallen und geht mit dem Wahn einher.
Späterer Mängel nicht achtend stürzt sie ins Abenteuer sich.
Sie geht ihren eigenen Weg und sucht nicht den Pfad der Tugend.
Sie entmündigt den Geist, sei er auch strahlend und frei von Fehlern.

Ratnabhandagara

रत्नाकरः किं कुरुते स्वरत्नैः
विन्ध्याचलः किं करिभिः करोति ।
श्रीखण्डखण्डैः मलयाचलः किं
परोपकाराय सतां विभूतयः ॥

ratnaakarah kim kurute svaratnaih
vindhyaacalah kim karibhih karoti |
shriikhandakhandaih malayaacalah kim
paropakaaraaya sataam vibhuutayah ||

Was macht der Ozean wohl mit seinen Edelsteinen?
Wozu brauchen die Vindhya-Berge Elefanten?
Was fängt der Malaya-Wald mit seinen Sandelbäumen an?
Der Nächstenliebe dient die Machtentfaltung der Edlen.