Mahabharata Udyoga

जिता सभा वस्त्रवता मिष्टाशा गोमता जिता ।
अध्वा जितो यानवता सर्वं शीलवता जितम् ॥

jitaa sabhaa vastravataa mishtaashaa gomataa jitaa |
adhvaa jito yaanavataa sarvam shiilavataa jitam ||

Die Versammelten gewinnt der gut Gekleidete, die auf leckeres Essen sinnen, gewinnt, wer Rinder hat. Den Weg bezwingt, wer ein Fahrzeug hat, alles bezwingt der Aufrechte.

Garuda Purana

परावाताः शिलाहाराः कदाचिदपि चातकाः |
न पिबन्ति महितोयं व्रतनस्ते भवन्ति किम् ||

paraavaataah shilaahaaraah kadaacidapi caatakaah |
na pibanti mahitoyam vratanaste bhavanti kim ||

Tauben picken manchmal an Ähren und Catakas trinken kein Wasser aus Pfützen.
Sind das etwa auch alles Asketen?

Mahabharata Udyoga

जिता सभा वस्त्रवता मिष्टाशा गोमता जिता ।
अध्वा जितो यानवता सर्वं शीलवता जितम् ॥

jitaa sabhaa vastravataa mishtaashaa gomataa jitaa |
adhvaa jito yaanavataa sarvam shiilavataa jitam ||

Die Versammelten gewinnt der gut Gekleidete, die auf leckeres Essen sinnen, gewinnt wer Rinder hat.
Den Weg bezwingt, wer ein Fahrzeug hat, alles bezwingt der Aufrechte.

Bhagavata

जिह्वयातिप्रमाथिन्या जनो रसविमोहितः ।
मृत्युमृच्छत्यसद्बुद्धिर्मीनस्तु बडिशैर्यथा ॥

jihvayaatipramaathinyaa jano rasavimohitah |
mrtyumrcchatyasadbuddhirmiinastu badishairyathaa ||

Die Zunge bringt einen vom Geschmack verführten Menschen schnell in Verlegenheit,
so wie das falsche Bewußtsein vom Angelhaken den Fisch in den Tod reißt.

Bhagavata

जिह्वयातिप्रमाथिन्या जनो रसविमोहितः ।
मृत्युमृच्छत्यसद् बुद्धिर्मीनस्तु बडिशैर्यथा ॥

jihvayaatipramaathinyaa jano rasavimohitah |
mrtyumrcchatyasad buddhirmiinastu badishairyathaa ||

Die Zunge bringt einen vom Geschmack verführten Menschen schnell in Verlegenheit,
so wie falsches Bewußtsein den Fisch mit Angelhaken in den Tod reißt.

Samayocitapadyamalika

जिता धनवता दारा जिता वस्त्रवता सभा ।
जितो ह्यभ्यागतो गोभिर्दारिद्र्यं कृषिभिर्जितम् ॥

jitaa dhanavataa daaraa jitaa vastravataa sabhaa |
jito hyabhyaagato gobhirdaaridryam krshibhirjitam ||

Gewonnen wird das Eheweib mit Geld, die Versammelten gewinnt man mit passender Kleidung.
Der Ankömmling ist mit Rindern zu gewinnen, die Armut wird besiegt mit Ackerbau.

Samayocitapadyamalika

जिता धनवता दारा जिता वस्त्रवता सभा ।
जितो ह्यभ्यागतो गोभिर्दारिद्र्यं कृषिभिर्जितम् ॥

jitaa dhanavataa daaraa jitaa vastravataa sabhaa |
jito hyabhyaagato gobhirdaaridryam krshibhirjitam ||

Gewonnen wird das Eheweib mit Reichtum, die Versammlung mit dem richtigen Gewand.
Der Ankömmling ist mit Rindern, die Armut von Ackerbauern zu besiegen.

Shishupalavadha

जितरोषरया महाधियः
सपदिक्रोधजितो लघुर्जनः ।
विजितेन जितस्य दुर्मतेर्
मतिमद्भिः सह का विरोधिता ॥

jitarosharayaa mahaadhiyah
sapadikrodhajito lagurjanah |
vijitena jitasya durmater
matimadbhih saha kaa virodhitaa ||

Vernünftige Menschen besiegen heftige Wut mit der Macht ihres Geistes.
Das Leichtgewicht wird vom Jähzorn gleich besiegt.
Wie sollten Sieger und Besiegte, die des Geistes bedürfen, und die ihn haben,
also miteinander konkurrieren?

Shishupalavadha

जितरोषरया महाधियः
सपदिक्रोधजितो लघुर्जनः ।
विजितेन जितस्य दुर्मते
र्मतिमद्भिः सह का विरोधिता ॥

jitarosharayaa mahaadhiyah
sapadikrodhajito lagurjanah |
vijitena jitasya durmater
matimadbhih saha kaa virodhitaa ||

Vernünftige Menschen besiegen ihre Wut,
während das Leichtgewicht dem Jähzorn gleich unterliegt.
Wie sollten Sieger und Besiegte, Vernunftbegabte und Einfaltspinsel
also miteinander konkurrieren?

Avimaraka

जामातृसंपत्तिमचिन्तयित्वा
पित्रा तु दत्ता स्वमनोऽभिलाषात् ।
कुलद्वयं हन्ति मदेन नारी
कूलद्वयं क्षुब्धजला नदीव ॥

jaamaatrsampattimacintayitvaa
pitraa tu dattaa svamano'bhilaashaat |
kuladvayam hanti madena naarii
kuuladvayam kshubdhajalaa nadiiva ||

Hat ein Vater nicht an das Wohlergehen seines Schwiegersohnes gedacht,
so wird die Tochter, die er aus selbstsüchtigen Motiven weggab,
eine Frau, die in ihrer Verzweiflung beide Familien zerrüttet,
wie ein Fluß bei Hochwasser beide Ufer erschüttert.

Avimaraka

पित्रा तु दत्ता स्वमनोऽभिलाषात् ।
कुलद्वयं हन्ति मदेन नारी
कूलद्वयं क्षुब्धजला नदीव ॥

jaamaatrsampattimacintayitvaa
pitraa tu dattaa svamano'bhilaashaat |
kuladvayam hanti madena naarii
kuuladvayam kshubdhajalaa nadiiva ||

Hat ein Vater nicht an das Wohlergehen seines Schwiegersohnes gedacht,
so wird die Tochter, die er aus selbstsüchtigen Motiven weggab,
eine Frau, die in ihrer Verzweiflung beide Familien zerrüttet,
wie ein Fluß bei Hochwasser beide Ufer erschüttert.

Bhagavata

जातस्य मृत्युर्ध्रुव एष सर्वतः
प्रतिक्रिया यस्य न चेह क्षुप्ता ।
लोको यशश्चाथ ततो यदि ह्यमुं
को नाम मृत्युं न वृणीत युक्तम् ॥

jaatasya mrtyurdhruva esha sarvatah
pratikriyaa yasya na ceha kshuptaa |
loko yashashcaatha tato yadi hyamum
ko naama mrtyum na vrniita yuktam ||

Der Tod eines jeden Geborenen steht fest. Das gilt überall
und Abhilfe ist hier nicht vorgesehen.
Dafür hat die Welt den Nachruhm. Wenn das so ist,
wer wählte den Tod dann nicht als für sich passend?

Bhagavata

जातस्य मृत्युर्ध्रुव एष सर्वतः
प्रतिक्रिया यस्य न चेह क्षुप्ता ।
लोको यशश्चाथ ततो यदि ह्यमुं
को नाम मृत्युं न वृणीत युक्तम् ॥

jaatasya mrtyurdhruva esha sarvatah
pratikriyaa yasya na ceha kshuptaa |
loko yashashcaatha tato yadi hyamum
ko naama mrtyum na vrniita yuktam ||

Der Tod eines jeden Geborenen steht fest. Das gilt überall
und Abhilfe ist hier nicht vorgesehen.
Dafür hat die Welt den Nachruhm. Wenn das so ist,
wer wählte den Tod dann nicht als für sich passend?

Naishadhacarita

जाग्रतामपि निद्रा यः पश्यतामपि सोऽन्धता ।
श्रुते सत्यपि जाड्यं यः प्रकाशेऽपि च यस्तमः ॥

jaagrataamapi nidraa yah pashyataamapi so'ndhataa |
shrute satyapi jaadyam yah prakaasho'pi ca yastamah ||

Er ist zwar wach, aber er schläft. Er kann zwar sehen, ist aber blind.
Auch wenn er hört, ist er taub, und helles Licht ist ihm immer noch zu dunkel.

Naishadacarita

जाग्रतामपि निद्रा यः पश्यतामपि सोऽन्धता ।
श्रुते सत्यपि जाड्यं यः प्रकाशेऽपि च यस्तमः ॥

jaagrataamapi nidraa yah pashyataamapi so'ndhataa |
shrute satyapi jaadyam yah prakaasho'pi ca yastamah ||

Beim Wachen schläft er dann, sieht und ist doch blind.
Wenn er auch hört, so ist er taub, strahlende Helligkeit ist Dunkel für ihn.

Subhashitani

जनो वै लोके एतस्मिन्नविद्याकामकर्मभिः ।
उच्चावचासु गतिषु न वेद स्वांगतिं भ्रमन् ॥

jano vai loke etasminnavidyaakaamakarmabhih |
uccaavacaasu gatishu na veda svaamgatim bhraman ||

In dieser Welt ist ein Mensch der Auswirkungen absichtslosen Liebessehnens wegen,
weiß nicht, ob sein Weg nach oben oder unten führt und irrt auf seiner Bahn dahin.

Subhashitani

जनो वै लोके एतस्मिनविद्याकामकर्मभिः ।
उच्चावचासु गतिषु न वेद स्वांगतिं भ्रमन् ॥

jano vai loke etasminavidyaakaamakarmabhih |
uccaavacaasu gatishu na veda svaamgatim bhraman ||

In dieser Welt ist der Mensch durch Unwissenheit, Sehnsucht und Tatenfolge,
weiß nicht, ob sein Weg nach oben oder unten führt und irrt auf seiner Bahn dahin.

Bhajagovinda

जटिलो मुण्डी लुञ्चितकेशः
काषायाम्बरबहुकृतवेषः ।
पश्यन्नपि च न पश्यति मूढः
उदरनिमित्तं बहुकृतवेषः ॥

jatilo mundii luncitakeshah
kaashaayaambarabahukrtaveshah |
pashyannapi ca na pashyati muudhah
udaranimittam bahukrtaveshah ||

Verfilzte Zotteln, Glatze, das Haupthaar gerauft,
ziegelrot gewandet, buntscheckig kostümiert,
sieht er nicht, selbst wenn er sieht, der Gauch,
wendet sein Flickenmäntelein für'n vollen Bauch.

Bhajagovinda

जटिलो मुण्डी लुञ्चितकेशः
काषायाम्बरबहुकृतवेषः ।
पश्यन्नपि च न पश्यति मूढः
उदरनिमित्तं बहुकृतवेषः ॥

jatilo mundii luncitakeshah
kaashaayaambarabahukrtaveshah |
pashyannapi ca na pashyati muudhah
udaranimittam bahukrtaveshah ||

Verfilzte Strähnen, Glatze, das Haupthaar gezupft,
ziegelrot gewandet buntscheckig kostümiert,
sieht er nicht, selbst wenn er sieht, der Gauch,
wendet sein Erscheinungsbild für'n satten Bauch.

Nitishataka

छिन्नोऽपि रोहति तरुः क्षीणोऽप्युपचीयते चन्द्रः ।
इति विमृशन्तः सन्तः संतप्यन्ते न विप्लुता लोके ॥

chinno'pi rohati taruh kshiino'pyupaciiyate candrah |
iti vimrshantah santah samtapyante na viplutaa loke ||

Gestutzt lebt der Baum weiter, der abnehmende Mond nimmt wieder zu.
Kluge Menschen nehmen das wahr, leiden nicht und verlieren sich nicht an die Welt.

Nitishataka

छिन्नोऽपि रोहति तरुः क्षीणोऽप्युपचीयते चन्द्रः ।
इति विमृशन्तः सन्तः संतप्यन्ते न विप्लुता लोके ॥

chinno'pi rohati taruh kshiino'pyupaciiyate candrah |
iti vimrshantah santah samtapyante na viplutaa loke ||

Gestutzt lebt der Baum weiter, der abnehmende Mond nimmt wieder zu.
Kluge Menschen nehmen das wahr, leiden ein bißchen, verlieren sich aber nicht an die Welt.

Avimaraka

छन्ना भवन्ति भुवि सत्पुरुषाः कथंचित्
स्वैः कारणैः गुरुजनैः नियम्यमानाः ।
भूयः परव्यसनमेत्य विमोक्तुकामाः
विस्मृत्य पूर्वनियमं विमृता भवन्ति ॥

channaa bhavanti bhuvi satpurushaah kathamcit
svaih kaaranaih gurujanaih niyamyamaanaah |
bhuuyah paravyasanametya vimoktukaamaah
vismrtya puurvaniyamam vimrtaa bhavanti ||

Edle Menschen bleiben immer irgendwie unbemerkt in der Welt,
aus eigenen Gründen oder weil ihre Lehrer sie sich zurückhalten ließen.
Doch je mehr sie auf fremdes Leid stoßen, wollen sie die Leute befreien,
vergessen ihre frühere Bescheidenheit und werden unsterblich.

Avimaraka

छन्ना भवन्ति भुवि सत्पुरुषाः कथंचित्
स्वैः कारणैः गुरुजनैः नियम्यमानाः ।
भूयः परव्यसनमेत्य विमोक्तुकामाः
विस्मृत्य पूर्वनियमं विमृता भवन्ति ॥

channaa bhavanti bhuvi satpurushaah kathamcit
svaih kaaranaih gurujanaih niyamyamaanaah |
bhuuyah paravyasanametya vimoktukaamaah
vismrtya puurvaniyamam vimrtaa bhavanti ||

Edle Menschen bleiben immer irgendwie unbemerkt in der Welt,
aus eigenen Gründen oder weil ihre Lehrer sie sich zurückhalten ließen.
Doch je mehr sie auf fremdes Leid stoßen, wollen sie die Leute befreien,
vergessen die alte Bescheidenheit und werden unsterblich.

Samayocitapadyamalika

चिंतायाश्च चितायाश्च बिंदुमात्रं विशिष्यते ।
चिता दहति निर्जीवं चिंता दहति जीवनम् ॥

cintaayaashca citaayaashca bindumaatram vishishyate |
citaa dahati nirjiivam cintaa dahati jiivanam ||

Sorgen, cinta, und Scheiterhaufen, cita, unterscheiden sich nur in einem Punkt.
Scheiterhaufen verbrennen die Toten, Sorgen verbrennen die Lebenden.

Samayocitapadyamalika

चिंतायाश्च चितायाश्च बिन्दुमात्रं विशिष्यते ।
चिता दहति निर्जीवं चिंता दहति जीवनम् ॥

cintaayaashca citaayaashca bindumaatram vishishyate |
citaa dahati nirjiivam cintaa dahati jiivanam ||

Sorgen, cinta, und Scheiterhaufen, cita, unterscheiden sich nur in einem Punkt.
Scheiterhaufen verbrennen die Toten, Sorgen verbrennen die Lebenden.

Manusmrti

चरणामन्नमचराः दंष्ट्रिणामप्यदंष्ट्रिणः ।
अहस्ताश्च सहस्तानां शूराणां चैव भीरवः ॥

caranaamannamacaraah danshtrinaamapyadanshtrinah |
ahastaashca sahastaanaam shuuraanaam caiva bhiiravah ||

Die Unbeweglichen sind das Fressen der Beweglichen. Die keine Zähne haben, werden von denen mit Zähnen gefressen.
Die ohne Hände werden von denen mit Händen, und die Angsthasen erst recht von den Mutigen vertilgt.

Manusmrti

चरणामन्नमचराः दंष्ट्रिणामप्यदंष्ट्रिणः ।
अहस्ताश्च सहस्तानां शूराणां चैव भीरवः ॥

caranaamannamacaraah danshtrinaamapyadanshtrinah |
ahastaashca sahastaanaam shuuraanaam caiva bhiiravah ||

Wer nicht wegrennt, wird von den Rennern, der Zahnlose von denen mit Fangzähnen gerissen.
Die ohne Hände werden von denen mit Händen, und die Angsthasen von den Helden vertilgt.

Trishativyakhya

चत्वारो धनदायादाः धर्माग्निनृपतस्कराः ।
तेषां ज्येष्ठावमानेन त्रयः कुप्यन्ति सोदराः ॥

catvaaro dhanadaayaadaah dharmaagninrpataskaraah |
teshaam jyeshthaavamaanena trayah kupyanti sodaraah ||

Gesetz, Feuer, König, Dieb: Die vier Erben hat das Geld.
Wird nun ihr Ältester entehrt, so sind drei Brüder zornentflammt.

Trishativyakhya

चत्वारो धनदायादाः धर्माग्निनृपतस्कराः ।
तेषां ज्येष्ठावमानेन त्रयः कुप्यन्ति सोदराः ॥

catvaaro dhanadaayaadaah dharmaagninrpataskaraah |
teshaam jyeshthaavamaanena trayah kupyanti sodaraah ||

Gesetz, Feuer, König, Dieb: Des Geldes Erben sind die vier.
Wird nun ihr Ältester entehrt, sind drei der Brüder zornentflammt.

Subhashitaratnasamuccaya

गौरवं प्राप्यते दानान्न तु वित्तस्य संचयात् ।
स्थितिरुच्छैः पयोदानां पयोधीनामधः स्थितिः ॥

gauravam praapyate daanaanna tu vittasya samcayaat |
sthitirucchaih payodaanaam payodhiinaamadhah sthitih ||

Bedeutung wird durch Schenken, nicht mit Geldhaufen erlangt.
Standort der regenspendenden Wolke ist oben, der des Regen auffangenden Meeres unten.

Ratnasamuccaya

गौरवं प्राप्यते दानान्न तु वित्तस्य संचयात् ।
स्थितिरुच्छैः पयोदानां पयोधीनामधः स्थितिः ॥

gauravam praapyate daanaanna tu vittasya samcayaat |
sthitirucchaih payodaanaam payodhiinaamadhah sthitih ||

Bedeutung wird durch Schenken, nicht mit Geldhaufen erlangt.
Standort der regenspendenden Wolke ist oben, der des Regen auffangenden Meeres unten.

Mahabharata Shanti

गृहारम्भो हि दुःखाय न सुखाय कदाचन ।
सर्पः परकृतं वेश्म प्रविश्य सुखमेधते ॥

grhaarambho hi duhkhaaya na sukhaaya kadaacana |
sarpah parakrtam veshma pravishya sukhamedhate ||

Ein Haus zu bauen bringt nur Sorgen und nie sind die Wünsche erfüllt.
Die Schlange bezieht ein von anderen gegrabenes Loch und freut sich ihres Lebens.

Mahabharata Shanti

गृहारम्भो हि दुःखाय न सुखाय कदाचन ।
सर्पः परकृतं वेश्म प्रविश्य सुखमेधते ॥

grhaarambho hi duhkhaaya na sukhaaya kadaacana |
sarpah parakrtam veshma pravishya sukhamedhate ||

Ein Haus zu bauen bringt nur Sorgen und nie sind die Wünsche erfüllt.
Die Schlange bezieht ein von anderen gegrabenes Erdloch und freut sich ihres Lebens.

Drshtantakalika

गुरुं प्रयोजनोद्देशादर्चयन्ति न भक्तितः ।
दुग्धदात्रीति गौर्गेहे पोष्यते न तु धर्मतः ॥

gurum prayojanoddeshaadarcayanti na bhaktitah |
dugdhadaatriiti gaurgehe poshyate na tu dharmatah ||

Ihrem Lehrer huldigen sie auf Nutzen schielend, nicht aus Hingabe.
Ihre Kuh ziehen sie zu Hause auf, weil sie Milch gibt, nicht aus Pflichtbewußtsein.

Drshtantakalika

गुरुं प्रयोजनोद्देशादर्चयन्ति न भक्तितः ।
दुग्धदात्रीति गौर्गेहे पोष्यते न तु धर्मतः ॥

gurum prayojanoddeshaadarcayanti na bhaktitah |
dugdhadaatriiti gaurgehe poshyate na tu dharmatah ||

Ihrem Lehrer huldigen sie auf Nutzen schielend, nicht aus Hingabe.
Die Milch spendende Kuh ziehen sie erst recht nicht aus Pflichtbewußtsein zu Hause auf.

Subhashitasudhanidhi

गुणैः सर्वकल्पोऽपि सीदत्येव निराश्रयः ।
अनर्घमपि माणिक्यं हेमाश्रयमपेक्षते ॥

gunaih sarvakalpo'pi siidatyeva niraashrayah |
anarghamapi maanikyam hemaashrayamapekshate ||

Auch Shiva der Allzeitige würde mit seinen Talenten verkümmern, wäre er nicht eingebettet.
Ein unschätzbares Juwel bedarf nun mal der goldenen Fassung.

Subhashitasudhanidhi

गुणैः शर्वकल्पोऽपि सीदत्येव निराश्रयः ।
अनर्घमपि माणिक्यं हेमाश्रयमपेक्षते ॥

gunaih sarvakalpo'pi siidatyeva niraashrayah |
anarghamapi maanikyam hemaashrayamapekshate ||

Auch Shiva der Allzeitige würde mit seinen Talenten verkümmern, wäre er nicht eingebettet.
Ein unschätzbares Juwel bedarf nun mal der goldenen Fassung.

Hitopadesha

गुणगणनारम्भे पतति न कठिनी सुसंभ्रमा यस्य ।
तेनाम्बा यदि सुतिनी वद वन्ध्या कीदृशी भवति ॥

gunagananaarambhe patati na kathinii susambhramaa yasya |
tenaambaa yadi sutinii vada vandhyaa kiidrshii bhavati ||

Wessen Begeisterung nicht hart wird, fällt um beim Angriff von Tugendhaufen.
Wäre somit eine Mutter, auch wenn sie Söhne hat, nicht eher unfruchtbar zu nennen?

Hitopadesha

गुणगणनारम्भे पतति न कठिनी सुसम्भ्रमा यस्य ।
तेनाम्बा यदि सुतिनी वद वन्ध्या कीदृशी भवति ॥

gunagananaarambhe patati na kathinii susambhramaa yasya |
tenaambaa yadi sutinii vada vandhyaa kiidrshii bhavati ||

Wenn man anfinge, Tugenden aufzuzählen und einem trotz starken Wohlwollens keiner einfiele,
wäre dann dessen Mutter nicht eigentlich unfruchtbar zu nennen?

Subhashitaratnabandhagara

गणेशः स्तौति मार्जारं स्ववाहस्याभिरक्षणे ।
महानपि प्रसङ्गेन नीचं सेवितुमिच्छति ॥

ganeshah stauti maarjaaram svavaahasyaabhirakshane |
mahaanapi prasangena niicam sevitumicchati ||

Gott Ganesha bewundert jede Katze, weil er die Maus, die er reitet, schützen will.
Wenn es drauf ankommt, will auch ein Großer einem Kleinen dienen.

Ratnabandhagara

गणेशः स्तौति मार्जारं स्ववाहस्याभिरक्षणे ।
महानपि प्रसङ्गेन नीचं सेवितुमिच्छति ॥

ganeshah stauti maarjaaram svavaahasyaabhirakshane |
mahaanapi prasangena niicam sevitumicchati ||

Gott Ganesha preist eine Katze, weil er die Ratte, sein Reittier, schützen will.
Weil er von ihm abhängt, will auch ein Großer einem Kleinen dienen.

Trishativyakhya

गतार्थान्नानुशोचन्ति नार्थयन्ते मनोरथान् ।
वर्तमानेन वर्तन्ते तेन मे पाण्डवाः प्रियाः ॥

gataarthaannaanushocante naarthayante manorathaan |
vartamaanena vartante tena me paandavaah priyaah ||

Verlorenem Geld trauern sie nicht nach, Wunschträumen streben sie nicht entgegen.
Sie leben in der Gegenwart: Darum sind die Pandus mir lieb.

Trishativyakhya

गतार्थान्नानुशोचन्ति नार्थयन्ते मनोरथान् ।
वर्तमानेन वर्तन्ते तेन मे पाण्डवाः प्रियाः ॥

gataarthaannaanushocante naarthayante manorathaan |
vartamaanena vartante tena me paandavaah priyaah ||

Verlorenen Werten trauern sie nicht nach, Wunschträumen gieren sie nicht entgegen.
Sie leben in der Gegenwart: Darum sind die Pandus mir lieb.

Subhashitasudhanidhi

गर्जति शरदि न वर्षति
वर्षति वर्षासु निःस्वनो मेघः ।
नीचो वदति न कुरुते
न वदति सुजनः करोत्येव ॥

garjati sharadi na varshati varshati varshaasu nihsvano meghah |
niico vadati na kurute na vadati sujanah karotyeva ||

Donnergrollen, aber kein Regen im Herbst.
Zur Regenzeit dagegen regnet lautlos die Wolke.
Der Niederling redet, tut aber nichts.
Der Edle redet nicht, sondern handelt.

Subhashitasudhanidhi

गर्जति शरदि न वर्षति
वर्षति वर्षासु निःस्वनो मेघः ।
नीचो वदति न कुरुते
न वदति सुजनः करोत्येव ॥

garjati sharadi na varshati
varshati varshaasu nihsvano meghah |
niico vadati na kurute
na vadati sujanah karotyeva ||

Donnergrollen, aber kein Regen im Herbst.
Zur Regenzeit dagegen regnet lautlos die Wolke.
Der Niederling redet, tut aber nichts.
Der Edle redet nicht, sondern handelt.

Bhagavata

खगा वीतफलं वृक्षं भुक्त्वा चातिथयो गृहं ।
दग्धं मृगस्तथारण्यं जारो भुक्त्वा रतां स्त्रियम् ॥

khagaa viitaphalam vrksham bhuktvaa caatithayo grham |
dagdham mrgastathaaranyam jaaro bhuktvaa rataam striyam ||

Luftläufer den Baum, der beerenlos, Gäste das Haus nach dem Mahl.
Tiere den Wald, den vebrannten, ein Geliebter die Frau, die voll Lust er genaß.

Bhagavata

खगा वीतफलं वृक्षं भुक्त्वा चातिथयो गृहं ।
दग्धं मृगस्तथारण्यं जारो भुक्त्वा रतां स्त्रियम् ॥

khagaa viitaphalam vrksham bhuktvaa caatithayo grham |
dagdham mrgastathaaranyam jaaro bhuktvaa rataam striyam ||

Vögel den Baum, der beerenlos, Gäste das Haus, in dem sie eben noch aßen.
Tiere den Wald, den verbrannten, ein Geliebter die Frau, die voll Lust er genoß.

Subhashitaratnasamuccaya

को न याति वशं लोके मुखे पिण्डेन पूरितः ।
मृदंगो मुखलेपेन करोति मधुरध्वनिम् ॥

ko na yaati vasham loke mukhe pindena puuritah |
mrdange mukhalepena karoti madhuradhvanim ||

Wer in aller Welt wäre nicht gefügig, sobald das Maul mit Brot gestopft.
Mit geschmiertem Fell bringt manche Pauke süßen Klang hervor.

Ratnasamuccaya

को न याति वशं लोके मुखे पिण्डेन पूरितः ।
मृदङ्गो मुखलेपेन करोति मधुरध्वनिम् ॥

ko na yaati vasham loke mukhe pindena puuritah |
mrdange mukhalepena karoti madhuradhvanim ||

Wer in aller Welt wäre nicht gefügig, sobald das Maul mit Brot gestopft.
Mit geschmiertem Fell bringt jede Pauke süßen Klang hervor.

Subhashitaratnabhandagara

कृपणेन समो दाता न भूतो न भविष्यति ।
अस्पृशन्नेव वित्तानि यः परेभ्यः प्रयच्छति ॥

krpanena samo daataa na bhuuto na bhavishyati |
asprshanneva vittaani yah parebhyah prayacchati ||

Einen größeren Schenker als den Geizhals gab es nicht und wird es nicht geben.
Ohne seine Reichtümer je berührt zu haben bietet er sie anderen an.

Ratnabandhagara

कृपणेन समो दाता न भूतो न भविष्यति ।
अस्पृशन्नेव वित्तानि यः परेभ्यः प्रयच्छति ॥

krpanena samo daataa na bhuuto na bhavishyati |
asprshanneva vittaani yah parebhyah prayacchati ||

Einen größeren Schenker als den Geizhals gab es nicht und wird es nicht geben.
Ohne seine Reichtümer je berührt zu haben bietet er sie anderen an.

Mudrarakshasa

कुले लज्जायां च स्वयशसि च माने च विमुखः
शरीरं विक्रीय क्षणिकमपि लोभाद्धनवति ।
तदाज्ञां कुर्वाणो हितमहितमित्येतदधुना
विचारातिक्रान्तः किमिति परतन्त्रो विमृशति ॥

kule lajjaayaam ca svayashasi ca maane ca vimukhah
shariiram vikriiya kshanikamapi lobhaaddhanavati |
tadaajnaam kurvaano hitamahitamityetadadhunaa
vicaaraatikraantah kimiti paratantro vimrshati ||

Sich seiner Herkunft schämend, Ruf und Selbstachtung ignorierend
verkauft er seinen Körper ganz spontan aus Gier an einen Reichen.
Dessen Weisung folgt er nun, ob es ihm nützt oder schadet. Es zählt der Augenblick.
Die Prüfung ist für ihn gelaufen. Was merkt der noch als Werkzeug eines andern?

Mudrarakshasa

कुले लज्जायां च स्वयशसि च माने च विमुखः
शरीरं विक्रीय क्षणिकमपि लोभाद्धनवति ।
तदाज्ञां कुर्वाणो हितमहितमित्येतदधुना
विचारातिक्रान्तः किमिति परतन्त्रो विमृशति ॥

kule lajjaayaam ca svayashasi ca maane ca vimukhah
shariiram vikriiya kshanikamapi lobhaaddhanavati |
tadaajnaam kurvaano hitamahitamityetadadhunaa
vicaaraatikraantah kimiti paratantro vimrshati ||

Sich seiner Herkunft schämend, Ruf und Selbstachtung ignorierend
verkauft aus Gier er seinen Körper bald an einen Reichen.
Dessen Weisung folgt er nun, ob es ihm nützt oder schadet. Es zählt der Augenblick.
Die Prüfung ist für ihn gelaufen. Was merkt der noch als Werkzeug eines andern?

Pancatantra, Mitrabheda

कुलं च शीलं च सनाथतां च
विद्यां च वित्तं च वपुर्वयश्च ।
एतान्गुणान्सप्त विचिन्त्य देया
कन्या बुधैः शेषमचिंतनीयम् ॥

kulam ca shiilam ca sanaathataam ca
vidyaam ca vittam ca vapurvayashca |
etaangunaansapta vicintya deyaa
kanyaa budhaih sheshamacintaniiyam ||

Herkunft, Wesen, welchen Beschützer er hat,
Bildung, Geld, seine Gesundheit, sein Alter:
Die sieben Eigenschaften erforschen umsichtige Eltern, die ihre Töchter verheiraten.
Alles andere kann nicht mehr geplant werden.

Mahabharata

बहुमायासमाकीर्णः नानादोषसमाकुलः ।
लुप्तधर्मक्रियाचारः घोरः कालो भविष्यति ॥

bahumaayaasamaakiirnah naanaadoshasamaakulah |
luptadharmakriyaacaarah ghorah kaalo bhavishyati ||

Sie werden einander viel Sand in die Augen streuen, alle möglichen Fehler wiederholen,
all ihr Tun seiner Moral beraubt haben. Es wird eine Zeit des Grauens sein.

Pancatantra Mitrabheda

कुलं च शीलं च सनाथतां च
विद्यां च वित्तं च वपुर्वयश्च ।
एतान्गुणान्सप्त विचिन्त्य देया
कन्या बुधैः शेषमचिन्तनीयम् ॥

kulam ca shiilam ca sanaathataam ca
vidyaam ca vittam ca vapurvayashca |
etaangunaansapta vicintya deyaa
kanyaa budhaih sheshamacintaniiyam ||

Herkunft, Wesen, welchen Beschützer er hat,
Bildung, Geld, seine Gesundheit, sein Alter:
Die sieben Eigenschaften erforschen umsichtige Eltern, die ihre Töchter verheiraten.
Alles andere kann nicht mehr geplant werden.

Tilakamanjari

क्षुण्णोऽपि रोहति तरुः
क्षीणोऽप्युपचीयते पुनश्चन्द्रः ।
इति विमृशन्तः सन्तः
संतप्यन्ते न विधुरेषु ॥

kshunno'pi rohati taruh
kshiino'pyupaciiyate punashcandrah |
iti vimrshantah santah
samtapyante na vidhureshu ||

Ein geschundener Baum wächst weiter,
ganz verschwunden nimmt der neue Mond wieder zu.
Solches immer wieder erfahrend können verständige Menschen
bei der Trennung von Liebsten sich nicht mehr grämen.

Tilakamanjari

क्षुण्णोऽपि रोहति तरुः
क्षीणोऽप्युपचीयते पुनश्चन्द्रः ।
इति विमृशन्तः सन्तः
संतप्यन्ते न विधुरेषु ॥

kshunno'pi rohati taruh
kshiino'pyupaciiyate punashcandrah |
iti vimrshantah santah
samtapyante na vidhureshu ||

Geschunden noch wächst der Baum,
ganz verschwunden nimmt der Mond wieder zu.
Die solches immer wieder erfahren,
leiden bei Trennungen nicht.

Nyayamanjari

कुतो वा नूतनं वस्तु वयमुत्प्रेक्षितुं क्षमाः ।
वाचो विन्यासवैचित्र्यमात्रमत्र विचार्यताम् ॥

kuto vaa nuutanam vastu vayamutprekshitum kshamaah |
vaaco vinyaasavaicitryamaatramatra vicaaryataam ||

Woher kommt denn nun das neue Werk? Wir erwarten es gespannt.
Unterhaltsam sei der Literat, so das Maß, mit dem wir messen.

Nyayamanjari

कुतो वा नूतनं वस्तु वयमुत्प्रेक्षितुं क्षमाः ।
वाचो विन्यासवैचित्र्यमात्रमत्र विचार्यताम् ॥

kuto vaa nuutanam vastu vayamutprekshitum kshamaah |
vaaco vinyaasavaicitryamaatramatra vicaaryataam ||

Woher kommt denn nun das neue Werk? Wir erwarten es gespannt.
Unterhaltsam sei der Literat. So ist das Maß, mit dem wir messen.

Subhashitaratnasamuccaya

कुग्रामवासः कुजनस्य सेवा
कुभोजनं क्रोधमुखी च भार्या ।
मूर्खश्च पुत्रो विधवा च कन्या
दहन्ति चैतानि जनं विनाग्निम् ॥

kugraamavaasah kujanasya sevaa kubhojanam krodhamukhii ca bhaaryaa |
muurkhashca putro vidhavaa ca kanyaa dahanti caitaani janam vinaagnim ||

Im Slum wohnen, für Schurken arbeiten, schlechtes Essen, die wutverzerrten Züge der Frau,
ein Trottel zum Sohn und eine Witwe zur Tochter: Das kann einen auch ohne Feuer verbrennen.

Ratnasamuccaya

कुग्रामवासः कुजनस्य सेवा
कुभोजनं क्रोधमुखी च भार्या ।
मूर्खश्च पुत्रो विधवा च कन्या
दहन्ति चैतानि जनं विनाग्निम् ॥

kugraamavaasah kujanasya sevaa kubhojanam krodhamukhii ca bhaaryaa |
muurkhashca putro vidhavaa ca kanyaa dahanti caitaani janam vinaagnim ||

Im Slum wohnen, Schurken bedienen, schlechtes Essen, die wutgesichtige Frau,
ein Trottel zum Sohn und eine Witwe zur Tochter: Das verbrennt einen auch ohne Feuer.

Hitopadesha

कीटोऽपि सुमनःसंगादारोहति सतां शिरः ।
अश्मापि याति देवत्वं महद्भिः सुप्रतिष्ठितः ॥

kiito'pi sumanahsamgaadaarohati sataam shirah |
ashmaapi yaati devatvam mahadbhih supratisthitah ||

Mit der Blume wird auch die Eintagsfliege auf den edlen Kopf befördert.
Sogar ein Stein wird vergöttert, wenn Mächtige ihn errichten.