Hitopadesha Sandhi

मातृवत्परदारेषु परद्रव्येषु लोष्ठवत् ।
आत्मवत्सर्वभूतेषु यः पश्यति स पण्डितः ॥

maatrvatparadaareshu paradravyeshu loshthavat |
aatmavatsarvabhuuteshu yah pashyati sa panditah ||

Wer in fremden Frauen die Mutter, in fremdem Besitz ein Stück Dreck,
wer in allen Geschöpfen etwas von sich selbst sieht, ist ein Meister.

Hitopadesha

माता शत्रुः पिता वैरी बालो येन न पाठितः ।
न शोभते सभा मध्ये हंसमध्ये बको यथा ॥

maataa shatruh pitaa vairii baalo yena na paathitah |
na shobhate sabhaa madhye hansamadhye bako yathaa ||

Mütter werden zum inneren, Väter zum äußeren Feind eines Kindes, das nichts gelernt hat.
In der Versammlung wird es genausowenig glänzen wie ein Reiher inmitten von Schwänen.

Pancatantra Mitrabheda

महतां योऽपराध्येते दूरस्थोऽस्मीति नाश्वसेत् ।
दीर्घौ बुद्धिमतो बाहू ताभ्यां हिंसति हिंसकम् ॥

mahataam yo'paradhyete duurastho'smiiti naashvaset |
diirghau buddhimato baahuu taabhyaam hinsati hinsakam ||

Wer einen Mächtigen angreift, soll nicht etwa aufatmen: "Ich bin ja weit weg!"
Denn wer klug ist, dessen beide Arme sind lang genug um den Verletzer zu verletzen.

Yogavasishtha

भारोऽविवेकिनः शास्त्रं भारो ज्ञानं च रागिणः ।
अशान्तस्य मनो भारः भारोऽनात्मविदो वपुः ॥

bhaaro'vivekinah shaastram bhaaro jnaanam raaginah |
ashaantasya mano bhaarah bhaaro'naatmavido vapuh ||

Gleichgültigen ist der Lehrsatz, Verliebten die Erkenntnis lästig.
Rastlosen ist der Geist zu schwer, und wer sich selbst nicht kennt, dem wird der Leib zur Last.

Bhagavatamahatmya

भाग्योदयेन बहुजन्मसमार्जितेन
सत्संगमं च लभते पुरुषो यदा वै ।
अज्ञानहेतुकृतमोहमदान्धकार
नाशं विधाय हि तदोदयते विवेकः ॥

bhaagyodayena bahujanmasamaarjitena
satsangamam ca labhate purusho yadaa vai |
ajnaanahetukrtamohamadaandhakaara
naasham vidhaaya hi tadodayate vivekah ||

Mit aufgehendem Anteil, in seinen vielen Geburten gesammelt, in ein edleres Umfeld versetzt, kann der Mensch
den Blindmacher Wahn und Irrtum, Ursache für Unkenntnis,
ausschalten, damit ihm Urteilskraft zuwachse.

Ratnabandhagara

भये वा यदि वा हर्षे संप्राप्ते यो विमर्शयेत् ।
कृत्यं न कुरुते वेगान्न स संतापमाप्नुयात् ॥

bhaye vaa yadi vaa harshe sampraapte yo vimarshayet |
krtyam na kurute vegaanna sa santaapamaapnuyaat ||

Wer von Angst oder Freude überwältigt sich aufmerksam prüft,
wer seine Arbeit unaufgeregt erledigt, den werden keine Reuequalen je erfassen.

Manusmrti

बुद्धिवृद्धिकरण्याशु धनानि च हितानि च ।
नित्यं शास्त्राण्यवेक्षेत निगमांश्चैव वैदिकान् ॥

buddhivrddhikaranyaashu dhanaani ca hitaani ca |
nityam shaastraanyaveksheta nigamaanshcaiva vaidikaan ||

Für Intelligenz, Reichtum und Heil günstige Lehrtexte
sowie ihre vedischen Quellen ziehe man stets in Betracht.

Pancatantra Mitrabheda

बालस्यापि रवेः पादाः पतत्युपरि भूभृतां ।
तेजसा सह जातानां वयः कुत्रोपयुज्यते ॥

balasyaapi raveh paadaah patatyupari bhuubhrtaam |
tejasaa saha jaataanaam vayah kutropayujyate ||

Ganz jung noch steigt die Sonne auf Kinderfüßen über Bergriesen auf.
Wo sollten mit Strahlkraft Geborene ihre Energie auch sonst anwenden?

Hitopadesha Suhrdbheda

बालादपि ग्रहीतव्यं युक्तमुक्तं मनीषिभिः ।
रवेरविषये किं न प्रदीपस्य प्रकाशनम् ॥

baalaadapi grahiitavyam yuktamuktam maniishibhih |
raveravishaye kim na pradiipasya prakaashanam ||

Selbst von Kindern treffend Gesagtes müssen die Klügsten erfassen.
In einen Raum ohne Sonnenschein bringt schon ein Öllämpchen Licht.

Pancatantra Kakolukiya

बहवो न विरोद्धव्या दर्जया हि महाजनाः ।
स्फुरन्तमपि नागेन्द्रं भक्षयन्ति पिपीलिकाः ॥

bahavo na viroddhavyaa durjayaa hi mahaajanaah |
sphurantamapi naagendram bhakshayanti pipiilikaah ||

Selbst Mächtige siegen schwerlich im Konflikt mit allzu vielen.
Ameisen fressen die Riesenschlange, auch wenn sie sich noch so windet.

Pancatantra Kakolukiya

बलीयसा हीनबलो विरोधं
न भूतिकामो मनसापि वाञ्छेत् ।
न वध्यतेत्यन्तबलो हि यस्मा-
द्व्यक्तं प्रणशोस्ति पतङ्गवृत्तेः ॥

baliiyasaa hiinabalo virodham
na bhuutakaamo manasaapi vaanchet |
na vadhyatetyantabalo hi yasmaad
vyaktam pranashosti patangavrtteh ||

Ein Schwächling, wenn er leben will, denke nicht im Traum daran, mit einem Stärkeren sich anzulegen. Da ein so viel Mächtigerer nicht zu schlagen ist, liegt die Vernichtung einer Mottenexistenz doch auf der Hand.

Hitopadesha Suhrdbheda

बन्धुस्त्रीभृत्यवर्गस्य बुद्धेः सत्वस्य चात्मनः ।
आपन्निकषपाषाणे नरो जानाति सारताम् ॥

bandhustriibhrtyavargasya buddheh satvasya caatmanah |
aapannikashapaashaane naro jaanaati saarataam ||

Not ist der Probierstein, auf dem man den Wert des eigenen Lebensmutes und Intellekts,
wie auch den der Freundes-, Frauen- und Helferschar ablesen kann.

Hitopadesha Vigraha

प्रियं ब्रूयादकृपणः शूरः स्यादविकत्थनः ।
दाता नापात्रवर्षी स्यात्प्रगल्भः स्यादनिष्ठुरः ॥

priyam bruuyaadakrpanah shuurah syaadavikatthanah |
daataa naapaatravarshii syaatpragalbhah syaadanishthurah ||

Er soll gut zureden ohne kleinlich zu sein, er soll ein Held sein ohne zu prahlen.
Er soll schenken ohne Nichtswürdige mitzugießen, er soll selbstbewußt sein und nicht schroff.

Yashastilaka

प्राणाघातान्निवृत्तिः परधनहरणे संयमः सत्यवाक्यम्
काले शक्त्या प्रदेयं युवतिजनकथामूकभावः परेषाम् ।
तृष्णास्रोतोविबन्धो गुरुषु च विनतिः सर्वभूतानुकम्पा
सामान्यं सर्वशास्त्रेष्वनुपहतविधिः श्रेयसामेषमार्गः ॥

praanaaghaataannivrttih paradhanaharane samyamah satyavaakyam
kaale shaktyaa pradeyam yuvatijanakathaamuukabhaavah pareshaam |
trshnaasrotovibandho gurushu ca vinatih sarvabhuutaanukampaa
saamaanyam sarvashaastreshvanupahatavidhih shreyasaameshamaargah ||

Abkehr vom Tiereschlachten, Selbstbeherrschung beim Annehmen fremden Geldes, die Wahrheit sagen, bei Gelegenheit nach Kräften spenden, bei Frauengeschichten Stillschweigen anderen gegenüber;
den Triebfluß bändigen, vor Lehrern bescheiden sein, mit allen Geschöpfen mitzittern: So lautet ganz allgemein in allen Lehren die unangefochtene Regel für diesen Weg zum Besseren.

Rasagangadhara

पाण्डित्येन प्रचण्डेन येन माद्यन्ति दुर्जनाः ।
तेनैव सज्जना रूढां यान्ति शान्तिमनुत्तमाम् ॥

paandityena pracandena yena madyaanti durjanaah |
tenaiva sajjanaa ruudhaam yaanti shaantimanuttamaam ||

Nach einer bitteren Lektion, durch die Schurken erst richtig verrückt werden,
spüren gute Menschen, wie ein mit nichts zu vergleichender Frieden in ihnen aufsteigt.

Subhashitasudhanidhi

प्राज्ञोऽपि जल्पतां पुंसां श्रुत्वा वाचः शुभाशुभाः ।
गुणवद्वाक्यमादत्ते हंसः क्षीरमिवाम्भसः ॥

praanjo'pi jalpataam pumsaam shrutvaa vaacah shubhaashubhaah |
gunavadvaakyamaadatte hansah kshiiramivaambhasah ||

Der Kluge hat sich den mehr oder weniger schönen Tratsch der Schwätzer angehört.
Das Gehaltvolle entnehme er wie der Schwan seine Nährstoffe dem Wasser.

Hitopadesha Suhrdbheda

प्रस्तावसदृशं वाक्यं सद्भावसदृशं प्रियम् ।
आत्मशक्तिसमं कोपं यो जानाति स पण्डितः ॥

prastaavasadrsham vaakyam sadbhaavasadrsham priyam |
aatmashaktisamam kopam yo jaanaati sa panditah ||

Eine zur Stimmung passende Wortwahl, von Herzen kommende Liebe,
der eigenen Kraft entsprechender Zorn: Wer das kann, ist ein Meister.

Mahabharata Striparvan

प्रज्ञया मानसं दुःखं हन्याच्छारीरमौषधैः ।
एतद्विज्ञानसामर्थ्यं न बालैः समतामियात् ॥

prajnayaa maanasam duhkham hanyaacchaariiramaushadhaih |
etadvijnaanasaamarthyam na baalaih samataamiyaat ||

Geistige Not will mit Einsicht wie die des Leibes mit Arznei besiegt sein.
Von solcher Kraft ist die Vernunft, daß sie von Kindern nicht vertragen wird.

Vakyapadiya

प्रज्ञाविवेकं लभते विभिन्नागमदर्शनैः ।
कियद्वा शक्यमुन्नेतुं स्वयत्नमनुधावता ॥

prajnaavivekam labhate vibhinnaagamadarshanaih |
kiyadvaa shakyamunnetum svayatnamanudhaavataa ||

Vernünftige Einsicht gewinnt, wer sich verschiedene Lehren vor Augen führt.
Was kann einer ableiten aus eigenen Erfahrungen, denen er nachrennt?

Subhashitasudhanidhi

नित्यं कोपात्तपो रक्षेच्छ्रियं रक्षेच्च मत्सरात् ।
विद्यां मानावमानाभ्यामात्मानां च प्रमादतः ॥

nityam kopaattapo rakshecchriyam rakshecca matsaraat |
vidyaam maanaavamaanaabhyaamaatmaanam ca pramaadatah ||

Er schütze den Eifer stets vor Wut, sein Gut vor der Verschwendungssucht.
Sein Wissen hüte er vor Dünkel und Stolz und sich selbst vor dem Rausch.

Mahabharata Shanti

नास्ति विद्यासमं चक्षुर्नास्ति सत्यसमं तपः ।
नास्ति रागसमं दुःखं नास्ति त्यागसमं सुखम् ॥

naasti vidyaasamam cakshurnaasti satyasamamstapah |
naasti raagasamam duhkham naasti tyaagasamam sukham ||

Kein Auge ist wie Weisheit, keine Prüfung wie die Wahrheit.
Kein Leid ist wie die Leidenschaft, kein Glück wie der Verzicht.

Mahabharata Udyoga

नाप्राप्यमभिवाञ्छन्ति नष्टं नेच्छन्ति शोचितुम् ।
आपत्सु च न मुह्यन्ति नराः पण्डितबुद्धयः ॥

naapraapyamabhivaanchanti nashtam necchanti shocitum |
aapatsu ca na muhyanti naraah panditabuddhayah ||

Durch Erfahrung kluge Männer träumen nicht von Unerreichbarem,
suchen Verluste nicht zu beklagen und verlieren in Notlagen nicht die Fassung.

Pancatantra Mitrabheda

न स्वल्पस्य कृते भूरि नाशयेन्मतिमान् नरः ।
एतदेवात्रपाण्दित्यं यत्स्वल्पाद्भूरिरक्षणम् ॥

na svalpasya krte bhuuri naashayenmatimaan narah |
etadevaatrapaandityam yatsvalpaadbhuurirakshanam ||

Ein Vernünftiger läßt sich das Geschäft seines Lebens nicht durch Kleinkram zerstören.
Die Meisterschaft liegt nun einmal darin, das Wichtige vor dem Belanglosen zu retten.

Pancatantra Mitrabheda

नष्टं मृतमतिक्रान्तं नानुशोचन्ति पण्डिताः ।
पण्डितानां च मूर्खाणां विशेषोऽयं यतः स्मृतः ॥

nashtam mrtamatikraantam naanushocanti panditaah |
panditaanaam ca muurkhaanaam vishesho'yam yatah smrtah ||

Meister jammern nicht über Verlust, Tod oder Niederlage.
Das ist ja gerade der Unterschied zwischen Meistern und Stümpern.

Pancatantra Aparikshatakaraka

न यत्रास्ति गतिर्वायो रश्मीनां च विवस्वतः।
तत्रापि प्रविशत्याशु बुद्धिर्बुद्धिमतां सदा ॥

na yatraasti gatirvaayo rashmiinaam ca vivasvatah |
tatraapi pravishatyaashu buddhirbuddhimataam sadaa ||

Wohin kein Wind mehr geht und der Sonne Strahlen nicht mehr scheinen,
dorthin dringt im Nu und immer wieder die Vernunft der Vernunftbegabten.

Subhashitani

न देवा दण्डमादाय रक्षन्ति पशुपालवत् ।
यं हि रक्षितुमिच्छन्ति बुद्ध्या संयोजयन्ति ॥

na devaa dandamaadaaya rakshanti pashupaalavat |
yam hi rakshitumicchanti buddhyaa samyojayanti ||

Götter nehmen keine Peitsche um wie die Viehtreiber ihre Herde zu hüten.
Wen sie behüten wollen, rüsten sie mit Intelligenz aus.

Manusmrti

न तेन वृद्धो भवति येनास्य पलितं शिरः ।
यो वै युवाप्यधीयानस्तं देवाः स्थविरं विदुः ॥

na tena vrddho bhavati yenaasya palitam shirah |
yo vai yuvaapyadhiiyaanastam devaah sthaviram viduh ||

Nur weil einer ein graues Haupt hat ist er noch lange kein weiser Alter.
Wer allerdings, obwohl jung, gut lernt, den erkennen die Götter schon als gestandenen Mann.

Pancatantra Mitrabheda

न तच्छस्त्रैः न नागेन्द्रैर्न हयैः न पदातिभिः ।
कार्यं संसिद्धिमभ्येति यथा बुद्ध्या प्रसाधितम् ॥

na tacchastraih na naagendrairna hayaih na padaatibhih |
kaaryam samsiddhimabhyeti yathaa buddhyaa prasaadhitam ||

Nicht mit Waffen, nicht mit Elefanten, nicht mit Rössern und nicht mit Fußsoldaten
läßt ein Werk sich so vollenden als hätte man Vernunft gebraucht.

Manusmrti

धर्मार्थौ यत्र न स्यातां शुश्रूषावाऽपि तद्विधा ।
तत्र विद्या न वक्तव्या शुभं बीजमिवोषरे ॥

dharmaarthau yatra na syaataam shushruushaavaa'pi tadvidhaa |
tatra vidyaa na vaktavyaa shubham biijamivoshare ||

Wo Pflicht und Erwerb fehlen und Gehörtes nicht ernstgenommen wird,
darf kein Wissen ausgesprochen werden, sonst fiele gute Saat auf salzigen Boden.

Hitopadesha Mitralabha

धर्मार्थकाममोक्षाणां प्राणाः संस्थितिहेतवः ।
तन्निघ्नता किं न हतं रक्षता किं न रक्षितम् ॥

dharmaarthakaamamokshaanaam praanaah samsthitihetavah |
tannighnataa kim na hatam rakshitaa kim na rakshitam ||

Voraussetzung für Liebe, Arbeitsleben, Wohltätigkeit und Erlösung ist die Existenz von Menschen. Ist diese vernichtet, so ist alles zerstört, ist sie geschützt, so bleibt alles andere gewahrt.

Vivekacudamani

दुर्लभं त्रयमेवैतद्दैवानुग्रहहेतुकं ।
मनुष्यत्वं मुमुक्षुत्वं महापुरुषसंश्रयः ॥

durlabham trayamevaitaddaivaanugrahahetukam |
manushyatvam mumukshutvam mahaapurushasamshrayah ||

Als schwer zu Erlangende sind diese Drei nur göttlichem Eingriff zu danken:
Menschwerdung, Erlösung und ein Bund mit den Großen dieser Welt.

Naishadhavyakhya

दाने तपसि शौर्ये वा यस्य न प्रथितं यशः ।
विद्यायामर्थलाभे वा मातुरुच्चार एव सः ॥

daane tapasi shaurye vaa yasya na prathitam yashah |
vidyaayaamarthalaabhe vaa maaturuccaara eva sah ||

Wer seine schönen Anlagen nicht mehrt, indem er schenkt, sich anstrengt, Mut zeigt oder seine Wissenschaft zu Geld macht, ist auch nur wieder einer Mutter rausgerutscht.

Subhashitasudhanidhi

तमःपरिवृतं वेश्म यथा दीपेन दीप्यते ।
तथा बुद्धिप्रदीपेन शक्य आत्मा निरीक्षितुम् ॥

tamah parivrtam veshma yathaa diipena diipyate |
tathaa buddhipradiipena shakya aatmaa niriikshitum ||

Wie die Häuser umhüllende Dunkelheit mit Lampenlicht hell wird,
kann jeder mit dem Vernunftstrahler in sich selbst hineinsehen.

Vakyapadiya

तत्तदुत्प्रेक्षमाणानां पुराणैरागमैर्विना ।
अनुपासितवृद्धानां विद्या नातिप्रसीदति ॥

tattadutprekshamaanaanaam puraanairaagamairvinaa |
anupaasitavrddhaanaam vidyaa naatiprasiidati ||

Unter denen, die das eine mit dem anderen veranschaulichen, ohne die alten Werke studiert zu haben, die ihre Alten nicht ehren, kann Bildung sich nicht entfalten.

Vishnupurana

तत्कर्म यन्न बन्धाय सा विद्या या विमुक्तये ।
आयासायापरं कर्म विद्यान्न शिल्पनैपुणम् ॥

tatkarma yanna bandhaaya saa vidyaa yaa vimuktaye |
aayaasaayaaparam karma vidyaanna shilpanaipunam ||

Richtige Arbeit schafft keine Bindung, rechte Bildung macht frei.
Keine noch so gelungene Steinmetzarbeit ist ein anstrengenderes Geschäft als Bildung.

Vishnupurana

ज्ञानमेव परंब्रह्म ज्ञानं बन्धाय कल्पते ।
ज्ञानात्मकमिदं विश्वं न ज्ञानाद्विद्यते परम् ॥

jnaanameva parambrahma jnaanam bandhaaya kalpate |
jnaanaatmakamidam vishvam na jnaanaadvidyate param ||

Erkenntnis ist der Weltgeist, Erkenntnis macht zur Verbindung bereit.
Das alles hier ist, was die Einzelseele für die Erkenntnis hat. Höheres als Erkenntnis ist nicht bekannt.

Anyoktistabaka

जडसङ्गेऽपिन लिप्ताः श्रीसद्भावेऽपि नोत्तरलाः ।
अम्भोजकोरका इव विज्ञा विकसन्ति विश्वस्मै ॥

jadasange'pi na liptaah shriimadbhaave'pi nottaralaah |
ambhojakorakaa iva vijnaa vikasanti vishvasmai ||

Im Umgang mit Blöden färbt nichts auf sie ab. Reich und gesund heben sie nicht etwa ab. Wassergeborenen Lotosknospen gleich verbreiten Vernünftige ihren Glanz überall.

Hitopadesha Mitralabha

घर्मार्तं न तथा सुशीतलजलैः स्नानं मुक्तावली
न श्रीखण्डविलेपनं सुखयति प्रत्यङ्गमप्यर्पितम् ।
प्रीत्यै सज्जनभाषितं प्रभवति प्रायो यथा देहिनां
सद्युक्त्या च पुरस्कृष्टिमन्त्रोपमम् ॥

gharmaartam na tathaa sushiitalajalaih snaanam muktaavalii
na shriikandavilepanam sukhayati pratyangamapyarpitam |
priityai sajjanabhaashitam prabhavati praayo yathaa dehinaam
sadyuktyaa ca puraskrshtimantropamam ||

Einen in der Hitze Schmachtenden beglücken ein kühler Wassertrunk, ein Bad, eine Perlenkette
oder am ganzen Körper mit Sandelpaste eingerieben zu werden nicht so sehr wie
das Wort, das ein guter Mensch ihm liebevoll sagt, denn in den meisten Fällen bewirkt es bei Menschen, was mit Hilfe eines Segensspruches auf vorher gepflügtem Boden geschieht.

Subhashitaratnasamuccaya

गुणानामन्तरं प्रायस्तज्ञो वेत्ति न चापरः ।
मालतीमल्लिकामोदं घ्राणं वेत्ति न लोचनम् ॥

gunaanaamantaram praayastajno vetti na caaparah |
maalatiimallikaamodam ghraanam vetti na locanam ||

Um der Eigenschaften Innerstes weiß meistens der Experte, und kein anderer.
Den Duft von echtem und arabischem Jasmin unterscheidet die Nase und nicht das Auge.

Hitopadesha Suhrdbheda

कोऽतिभारः समर्थानां किं दूरं व्यवसायिनम् ।
को विदेशः सविद्यानां कः परः प्रियवादिनाम् ॥

ko'tibhaarah samarthaanaam kim duuram vyavasaayinam |
ko videshah savidyaanaam kah parah priyavaadinaam ||

Was wäre Zielstrebigen zu schwer? Was wäre Geschäftsreisenden zu weit?
Wo liegt der Gebildeten Ausland? Hat noch Feinde, wer nett redet?

Harihara Subhashita

कुरु गुरुवचो निपीतं
भूयो भूयो विचिन्तयाधीतं ।
विद्या गुरूपदिष्टा चिर
परिवृष्टा विभूषणं वपुषः ॥

kuru guruvaco nipiitam
bhuuyo bhuuyo vicintayaadhiitam |
vidyaa guruupadishtaa cira
parivrshtaa vibhuushanam vapushah ||

Des Lehrers Wort wird inhaliert, Gelerntes mehr und mehr kapiert.
Wissen vom Lehrer angedeutet bedeutet, daß bald Körperschmuck auf dich herniedergeht.

Harihara Subhashita

कष्टं कर्मेति दुर्मेधाः कर्तव्याद्विनिवर्तते ।
न साहसमनारभ्य श्रेयः समुपलभ्यते ॥

kashtam karmeti durmedhaah kartavyaadvinivartate |
na saahasamanaarabhya shreyah samupalabhyate ||

"Ein hartes Stück Arbeit!" wird dumm gedacht und jede Tätigkeit vermieden.
Was nicht gleich angepackt wird, heckt keinen Gewinn.

Ramayana Ayodhya

कच्चित् सहस्रान्मूर्खाणामेकमिच्छसि पण्डीतम् ।
पण्डीतो ह्यर्थकृच्छ्रेषु कुर्यान्निःश्रेयसं महत् ॥

kaccit sahasraanmuurkhaanaamekamicchasi pandiitam |
pandiito hyarthakrcchreshu kuryaannihshreyasam mahat ||

Anstelle von Tausend Trotteln wähle einen einzigen Gewitzten!
Denn der Gewitzte kann bei Geldnot etwas Großes machen, wie es besser nicht sein könnte.

Pancatantra Mitrabheda

एकं हन्यान्न वा हन्यातिषुर्मुक्तो धनुष्मता ।
बुद्धिर्बुद्धिमतः सृष्टा हन्ति राष्ट्रं सनायकम् ॥

ekam hanyaanna vaa hanyaat ishurmukto dhanushmataa |
buddhirbuddhimatah srshtaa hanti raashtram sanaayakam ||

Einen tötet oder tötet auch nicht der vom Schützen entsandte Pfeil.
Die von einem Weisen ausgelöste Idee ruiniert das Reich samt Führung.

Subhashitasudhanidhi

एकः स्वादु न भुञ्जीत नैकः कार्यं विचिन्तयेत् ।
एको न गच्छेदध्वानं नैकः सुप्तेषु जागृयात् ॥

ekah svaadu na bhunjiita naikah kaaryam vicintayet |
eko na gacchedadhvaanam naikah supteshu jaagryaat ||

Allein soll er Süßes nicht essen, kein Projekt allein planen.
Allein soll er die Reise nicht antreten, unter Schläfern allein nicht wachen.

Subhashitasudhanidhi

एकं विषरसो हन्ति शस्त्रेणैकश्च बाध्यते ।
सराष्ट्रं सप्रजं हन्ति राजानं मन्त्रविस्रवः ॥

ekam visharaso hanti shastrenaikashca baadhyate |
saraashtram saprajam hanti raajaanam mantravisravah ||

Einen nur tötet der Giftsaft, einer nur fällt durch das Schwert.
Ein durchgesickertes Geheimnis vernichtet König und Reich samt Untertanen.

Atrisamhita

एकमप्यक्षरं यस्तु गुरुः शिष्ये निवेदयेत् ।
पृथिव्यां नास्ति तद्द्रव्यं यद्दत्वा ह्यनृणीभवेत् ॥

ekamapyaksharam yastu guruh shishye nivedayet |
prthivyaam naasti taddravyam yaddatvaa hyanrniibhavet ||

Und wenn es nur ein einziger Buchstabe ist, den ein Lehrer seinem Schüler beibringt,
so ist auf der ganzen Welt kein Wert, den der hingeben könnte, um schuldenfrei zu werden.

Harihara Subhashita

उपदिशति लोकवृत्तं वितरति वित्तं विनोदयति चित्तं ।
उत्तंभयति महत्वं विद्या हृद्या सुराजसेवेव ॥

upadishati lokavrttam vitarati vittam vinodayati cittam |
uttambhayati mahatvam vidyaa hrdyaa suraajaseveva ||

Sie erzieht zu Weltgewandheit, wirft Geld ab, unterhält den Geist,
verleiht Majestät: Bildung ist so herzerfrischend wie in des guten Königs Dienst zu stehen.

Hitopadesha Suhrdbheda

उदीरितोऽर्थः पशूनापि गृह्यते
हयश्च नागाश्च वहन्ति देशिताः ।
अनुक्तमप्यूहति पण्डीतो जनः
परेङ्गितज्ञानफला हि बुद्धयः ॥

udiirito'rthah pashunaapi grhyate
hayashca naagaashca vahanti deshitaah |
anuktamapyuuhati pandito janah
parengitajnaanaphalaa hi buddhayah ||

Den Sinn des Gesagten begreift selbst das Vieh,
angewiesen ziehen Roß und Elefant.
Ungesagtes aber ahnt nur die gelehrte Zunft,
ist doch das Kennen fremder Absicht des Klugen Lohn.

Sabharanjana

उद्यन्तु शतमादित्या उद्यन्तु शतमिन्दवः ।
न विना विदुषां वाक्यैर्नश्यत्याभ्यन्तरं तमः ॥

udyantu shatamaadityaa udyantu shatamindavah |
na vinaa vidushaam vaakyairnashyatyabhyantaram tamah ||

Aufgehen mögen hundert Sonnen, aufgehen mögen hundert Monde:
ohne Worte von Weisen kann die Finsternis tief in uns nicht weichen.

Subhashitasudhanidhi

उच्चैरुच्चरितव्यं यत्किंचिदजानतापि पुरुषेण ।
मूर्खा बहु मन्यन्ते विदुषामपि संशयो भवति ॥

uccairuccaritavyam yatkimcidajaanataapi purushena |
muurkhaa bahu manyante vidushaamapi samshayo bhavati ||

Das Wenige, was man weiß, sollte man laut sagen.
Die Dummen halten eine Menge davon, und den Klugen kommen erste Zweifel.

Pancatantra Mitrabheda

उक्तो भवति यः पूर्वं गुणवानिति संसदि ।
तस्य दोषो न वक्तव्यः प्रतिज्ञाभङ्गभीरुणा ॥

ukto bhavati yah puurvam gunavaaniti samsadi |
tasya dosho na vaktavyah pratijnaabhangabhiirunaa ||

Sobald einer in der Sitzung seiner Qualitäten wegen gelobt wurde,
werden aus Angst, die Eintracht zu verletzen, seine Verfehlungen nicht mehr diskutiert.

Vivekacudamani

इतः कोन्वस्ति मूढात्मा यस्तु स्वार्थे प्रमाद्यति ।
दुर्लभं मानुषं देहं प्राप्य तत्रापि पौरुषम् ॥

itah ko'nvasti muudhaatmaa yastu svaarthe pramaadyati |
durlabham maanusham deham praapya tatraapi paurusham ||

Wie stumpfsinnig muß einer sein, der ein lohnendes Ziel verspielt,
obwohl er schon, zumal als Mann, einen schwer zu habenden menschlichen Körper abbekam?

Mahabharata Udyoga

आचार्यात् पादमादत्ते पादं शिष्यः स्वमेधया ।
कालेन पादमादत्ते पादं सब्रह्मचारिभिः ॥

aacaaryaat paadamaadatte paadam shishyah svamedhayaa |
kaalena paadamaadatte paadam sabrahmacaaribhih ||

Ein Viertel lernt der Schüler vom Lehrer, ein Viertel durch eigene Überlegung.
Ein Viertel kommt mit der Zeit und ein Viertel von seinen Mitschülern.

Manusmrti

आचार्यपुत्रः शुश्रूषुः ज्ञानदो धार्मिकः शुचिः ।
आप्तः शक्तोऽर्थदः साधुः स्वोऽध्याप्या दश धर्मितः ॥

aacaaryaputrah shushruushuh jnaanado dhaarmikah shucih |
aaptah shakto'rthadah saadhuh svo'dhyaapyaa dasha dharmitah ||

Zehn, die es verdient haben, unterrichtet zu werden, sind der Lehrersohn, der gehorsame Diener, der Einsichtspender, der Gerechte, der Reine, der Bewährte, der Fähige, der Geldgeber, der Edle und einer von uns.

Bhagavata

असंसक्तः शरीरेऽस्मिन्नमुनोत्पादितो गृहे ।
अपत्ये द्रविणे वापि कः कुर्यान्ममतां बुधः ॥

asamsaktah shariire'sminnamunotpaadito grhe |
apatye dravine vaapi kah kuryaanmamataam budhah ||

Wie kann ein Weiser, dem eigenen Körper nicht verhaftet, das,
was dem entspringt - Häuser, Kinder und Werte - besitzen wollen?

Subhashitasudhanidhi

अलं दानेन विप्रेन्द्र यजनाध्ययनेन वा ।
इदं तत्स्वर्गसोपानममलं यत्प्रियं वचः ॥

alam daanena viprendra yajanaadhyayanena vaa |
idam tatsvargasopaanamamalam yatpriyam vacah ||

Genug geschenkt, geräuchert und meditiert, o trefflicher Brahmane!
Die sicherste Himmelsleiter ist nun mal das gute Wort.

Hitopadesha Suhrdbheda

अप्रियस्यापि पथ्यस्य परिणामः सुखावहः ।
वक्ता श्रोता च यत्रास्ति रमन्ते तत्र संपदः ॥

apriyasyaapi pathyasya parinaamah sukhaavahah |
vaktaa shrotaa ca yatraasti ramante tatra sampadah ||

Kritik, auch wenn sie unliebsam, kann zur Wohltat sich verkehren.
Wo ein Sprecher seinen Hörer trifft, sollen glückliche Zufälle sich mehren.

Sabharanjanashataka

अपि मानुष्यकं लब्ध्वा भवन्ति ज्ञानिनो नये ।
पशुतैव वरा तेषां प्रत्यवायाप्रवर्तनात् ॥

api maanushyakam labdhvaa bhavanti jnaanino naye |
pashutaiva varaa teshaam pratyavaayaapravartanaat ||

Auch wer eine menschliche Existenz erlangt hat, bedarf kundiger Führung.
Sonst wäre ja das Viehstadium besser als jene, weil Tiere keine Sünden begehen.

Pancatantra Mitrabheda

अप्राप्तकालं वचनं बृहस्पतिरपि ब्रुवन् ।
लभते बह्ववज्ञानमपमानं च पुष्कलम् ॥

apraaptakaalam vacanam brhaspatirapi bruvan |
labhate bahvavajnaanamapamaanam ca pushkalam ||

Ein falsches Wort zur falschen Zeit gesagt, erst recht von einem, so beredsam wie Brhaspati, trägt einem viel Verachtung und lautstarke Empörung ein.

Hitopadesha

अनेकसंशयोच्छेदि परोक्षार्थस्य दर्शकम् ।
सर्वस्य लोचनं शास्त्रं यस्य नास्त्यन्ध एव सः ॥

anekasamshayocchedi parokshaarthasya darshakam |
sarvasya locanam shaastram yasya naastyandha eva sah ||

Mehr als ein Dilemma lösen sie, machen unsichtbaren Sinn erkennbar.
Die heiligen Schriften sind jedermanns Augen, und wer die nicht hat, ist eben blind.

Yajniaphala

अनुभवेन विनाधिगतं श्रुतं
भवति नैव नृणामुपकारकं ।
दधिनि वर्तत एव हविः पुनः
न मथनेन विना विना तदवाप्यते ॥

anubhavena vinaadhigatam shrutam
bhavati naiva nrnaamupakaarakam |
dadhini vartata eva havih punah
na mathanena vinaa vinaa tadavaapyate ||

Ohne Anwendung ist, was man gehört und gelernt hat, dem Menschen keine Hilfe.
Die Opferbutter schwimmt zwar in der Milch herum, doch ganz ohne Aufschlagen ist sie nicht zu haben.

Pancatantra Kakolukiya

अनारम्भो हि कार्याणां प्रथमं बुद्धिलक्षणम् ।
प्रारब्धस्यान्तगमनं द्वितीयं बुद्धिलक्षणम् ॥

anaarambho hi kaaryaanaam prathamam buddhilakshanam |
praarabdhasyaantagamanam dvitiiyam buddhilakshanam ||

Nicht gleich jede Sache in Angriff zu nehmen ist der erste Vernunftbeweis.
Einmal Angefangenes zu Ende zu führen ist der zweite Vernunftbeweis.

Pancatantra Kathamukha

अनन्तपारं किल शब्दशास्त्रं
स्वल्पं तथायुर्बहवश्च विघ्नाः ।
सारं ततो ग्राह्यमपास्य फल्गु
हंसैर्यथा क्षीरमिवाम्बुमध्यात् ॥

anantapaaram kila shabdashaastram
svalpam tathaayurbahavashca vighnaah |
saaram tato graahyamapaasya phalgu
hansairyathaa kshiiramivaambumadhyaat ||

Lang ist die Literatur, kurz das Leben, und bei all den Hindernissen
ist das Gehaltvolle vom Überflüssigen abzuscheiden und zu bewahren, so wie Schwäne sich aus dem Wasser ihre Nährstoffe filtern.

Subhashitam

अधीत्य चतुरो वेदान् व्याकृत्याष्टादश स्मृतीः ।
अहो श्रमस्य वैफल्यं आत्मापि कलितो न चीत् ॥

adhiitya caturo vedaan vyaakrtyaashtaadasha smrtiih |
aho shramasya vaiphalyam aatmaapi kalito na ciit ||

Die vier Veden studiert und die achtzehn Gesetzbücher ausgelegt zu haben
ist ach, vergebne Plackerei, wenn keine Selbsterkenntnis wird.

Pancatantra Kakolukiya

अदेशकालज्ञमनायतिक्षमं
यदप्रियं लाघवकारि चात्मनः ।
योऽत्राब्रवीत्कारणवर्जितं वचो
न तद्वचः स्याद्विषमेव तद्वचः ॥

adeshakaalajnamanaayatikshamam
yadapriyam laaghavakaari caatmanah |
yo'traabraviitkaaranavarjitam vaco
na tadvacah syaadvishameva tadvacah ||

Wer ohne Ort und Zeitpunkt zu bedenken, verführt von Ungeduld,
was andere verletzt und ihn selbst leicht werden läßt
ohne jeden Anlaß ausspricht, hätte lieber nichts gesagt,
denn so ein Wort ist Gift.

Vivekacudamani

अर्थस्य निश्चयो दृष्टो विचारेण हितोक्तितः ।
न स्नानेन न दानेन प्राणायामशतेन वा ॥

arthasya nishcayo drshto vicaarena hitoktitah |
na snaanena na daanena praanaayaamashatena vaa ||

Vom Sinn aller Segenssprüche ist man erst überzeugt nach kritischer Überprüfung,
nicht aber nach Baden, Schenken oder hundert Atemübungen.

Pancatantra Mitrabheda

अन्तस्सारैरकुटिलैरच्छिदैः सुपरीक्षितैः ।
मन्त्रिभिर्धार्यते राज्यं सुस्तम्भैरिव मन्दिरम् ॥

antassaarairakutilairacchidaih supariikshitaih |
mantribhirdhaaryate raajyam sustambhairiva mandiram ||

Auf sorgfältig ausgesuchten innerlich starken, nicht verkrümmten, nicht gespaltenen
Ministern ruht ein Reich wie auf festen Säulen das Bauwerk.

Appaya Dikshita

अक्षराणि परीक्ष्यन्तामम्बराडम्बरेण किं ।
शम्भुरम्बरहीनोपि सर्वज्ञः किं न कथ्यते ॥

aksharaani pariikshyantaamambaraadambarena kim |
shambhurambarahiinopi sarvajnah kim na kathyate ||

Laßt uns Ton für Ton überprüfen was es auf sich hat mit schriller Kleidung!
Gänzlich unbekleidet ist - wer wollte das bestreiten? - der freundliche Shiva doch allwissend.

Bhagavata

स्त्रीषु नर्मविवाहे च वृत्त्यर्थे प्राणसंकटे ।
गोब्राह्मणार्थे हिंसयां नानृतं स्याज्जुगुप्सितम् ॥

striishu narmavivaahe ca vrttyarthe praanasankate |
gobraahmanaarthe hinsayaam naanrtam syaajjugupsitam ||

Lügen ist nicht verwerflich bei Frauen, während der Hochzeitsfeier, im Arbeitsleben,
in Lebensgefahr, wenn der Brahmane zu seiner Kuh kommen soll und bei Gewalt.

Shakuntala

स्वसुखनिरभिलाषः खिद्यसे कस्य हेतोः
प्रतिदिनमथवा ते वृत्तिरेवं विधैव ।
अनुभवति हि मूर्ध्ना पादपस्तीव्रमुष्णं
शमयति परितापं छायया संश्रितानाम् ॥

svasukhanirabhilaashah khidyase kasya hetoh
pratidinamathavaa te vrttirevam vidhaiva |
anubhavati hi muurdhnaa paadapastiivramushnam
shamayati paritaapam chaayayaa samshritaanaam ||

Warum läßt du deines eigenen Glückes nicht achtend den Kopf hängen?
Oder ist es vielleicht nur Teil deiner täglichen Routine,
daß dein Haupt es dem unter der Hitze tief gebeugten Baume gleichtut,
der die wütende Glut besänftigt für die um Schatten Herbeigeeilten?

Subhashitasudhanidhi

सर्वे कङ्कणकेयूरकुण्डलप्रतिमा गुणाः ।
शीलं चाकृत्रिमं लोके लावण्यमिव भूषणम् ॥

sarve kankanakeyuurakundalapratimaa gunaah |
shiilam caakrtrimam loke laavanyamiva bhuushanam ||

All die Armbänder, Oberarmreifen und Ohrgehänge ersetzen andere Qualitäten.
Allein die innere Kraft, nicht künstlich hergestellt, ist wie Salz in der Welt eine Zier.

Nagananda

सर्वाशुचि निधानस्य कृतघ्नस्य विनाशिनः ।
शरीरकस्यापि कृते मूढाः पापानि कुर्वते ॥

sarvaashuci nidhaanasya krtaghnasya vinaashinah |
shariirakasyaapi krte muudhah paapaani kurvate ||

Stumpfsinnig begeht einer Verbrechen für flüchtigen Körperreiz allein,
ein Undankbarer, am schmutzigsten von allen Geschäften sich noch bereichernd.

Subhashitaratnabandhaghara

सर्वहिंसानिवृत्ता ये नराः सर्वं सहाश्च ये ।
सर्वस्याश्रयभूताश्च ते नराः स्वर्गगामिनः ॥

sarvahinsaanivrttaa ye naraah sarvam sahaashca ye |
sarvasyaashrayabhuutaashca te naraah svargagaaminah ||

Männer, die mit all der Gewalt fertig sind, die alles auf sich nehmen
und jedermann Schutz gewähren, sind himmelwärts Strebende.

Subhashitaratnabandhaghara

सर्वंसहा ये ऋजवः प्रतिज्ञातार्थपालकाः ।
परोपकारिणः सेव्याः निर्धना अपि ते जनाः ॥

sarvamsahaa ye rjavah pratijnaataarthapaalakaah |
paropakaarinah sevyaah nirdhanaa api te janaah ||

Leute, die alles ertragen, die ehrlich ihr Versprechen halten
und anderen helfen, verdienen, wenn sie auch arm sind, Respekt.

Manusmrti

सर्वलक्षणहीनोऽपि यः सदाचारवान्नरः ।
श्रद्धधानोऽनसूयश्च शतं वर्षाणि जीवति ॥

sarvalakshanahiino'pi yah sadaacaaravaannarah |
shraddadhaano'nasuuyashca shatam varshaani jiivati ||

Ein ansonsten immer anständiger Kerl ohne alle Kennzeichen
lebt, wenn er zuversichtlich ist und frei von Neid, hundert Jahre lang.

Manusmrti

संरक्षणार्थं जन्तूनां रात्रावहनि वा सदा ।
शरीरस्यात्यये चैवे समीक्ष्य वसुधां चरेत् ॥

samrakshanaartham jantuunaam raatraavahani vaa sadaa |
shariirasyaatyaye caiva samiikshya vasudhaam caret ||

Ob bei Tag oder bei Nacht, auch bei Gefahr für Leib und Leben, immer
achte er auf den Schutz der Tiere. So gelangt er zu Wohlstand.

Manusmrti

संप्राप्ताय त्वतिथये प्रदद्यादासनोदके ।
अन्नं चैव यथाशक्ति सत्कृत्य विधिपूर्वकम् ॥

sampraaptaaya tvatithaye pradadyaadaasanodake |
annam caiva yathaashakti satkrtya vidhipuurvakam ||

Beim Empfang schon ist dem Gast Sitz und Wasser zu gewähren.
Essen gibt man nach Kräften. Damit ist der Regel seit Alters her Genüge getan.

Manusmrti

समुत्पत्तिं च मांसस्य वधबन्धौ च देहिनां ।
प्रसमीक्ष्य निवर्तेत सर्वमांसस्य भक्षणात् ॥

samutpattimshca maamsasya vadhabandhau ca dehinaam |
prasamiikshya nivarteta sarvamaamsasya bhakshanaat ||

Vom Verzehr allen Fleisches kann sich nur noch abwenden, wer die Herkunft des Fleisches
von Individuen, ihre Fesselung und Schlachtung mitangesehen hat.

Subhashitasudhanidhi

संपदो जलतरङ्गविलोल
यौवनं त्रिचतुराणि दिनानि ।
शारदाभ्रपरिपेलवमायुः
किं धनैः परहितानि कुरुध्वम् ॥

sampado jalatarangavilola
yauvanam tricaturaani dinaani |
shaaradaabhraparipelavamaayuh
kim dhanaih parahitaani kurudhvam ||

Glück rollt Wasserwellen gleich dahin, Jugend – das sind drei, vier Tage.
Das fasrige Herbstgewölk ist unser Leben. Was tun mit Geld? Am Wohl der andern wirken!

Manusmrti

सदा प्रहृष्टया भाव्यं गृहकार्येषु दक्षया ।
सुसंस्कृतोपस्करया व्यये चामुक्तहस्तया ॥

sadaa prahrshtayaa bhaavyam grhakaaryeshu dakshayaa |
susanskrtopaskarayaa vyaye caamuktahastayaa ||

Stets gutgelaunt sein sollte sie, in den häuslichen Verrichtungen gewandt,
ihre Gerätschaften pfleglich behandelnd und beim Einkauf die Hand nicht lockernd.

Bhagavata

सत्त्वे पुलीनाः स्वर्यान्ति नरलोकं तु राजसाः ।
तमोलयास्तु निरयं यान्ति मामेव निर्गुणाः ॥

sattve puliinaah svaryaanti naralokam tu raajasaah |
tamolayaastu nirayam yaanti maameva nirgunaah ||

Die voller Reinheit und Güte gehen in den Himmel, die Leidenschaftlichen in die Menschenwelt, die in Dunkelheit verharren, sinken in die Tiefe, die ohne Eigenschaften sind, kommen zu mir.

Shakuntala

सतीमपि ज्ञातिकुलैकसंश्रयां
जनोऽन्यथा भर्तृमतीं विशङ्कते ।
अतः समीपे परिणेतुरिष्यते
प्रियाप्रिया वा प्रमदा स्वबन्दुभिः ॥

satiimapi jnaatikulaikasamshrayaam
jano'nyathaa bhartrmatiim vishankate |
atah samiipe parineturishyate
priyaapriyaa vaa pramadaa svabandubhih ||

Bei einer Ehefrau, die allein mit ihren Angehörigen wohnt, fragen die Leute sich, ob sie noch gattentreu ist. Folglich wünscht ihre eigene Familie sie mit ihrem Bräutigam vereint, ob sie diesem nun als Frau willkommen ist oder nicht.

Yajniavalkya

सत्यमस्तेयमक्रोधो ह्रीः शौचं धीर्धृतिर्दमः ।
संयतेन्द्रियता विद्या धर्मः सर्व उदाहृतः ॥

satyamasteyamakrodho hriih shaucam dhiirdhrtirdamah |
samyatendriyataa vidyaa dharmah sarva udaahrtah ||

Aufrichtigkeit, Nichtstehlen, Friedfertigkeit, Demut, Reinheit, Konsequenz, Disziplin,
Triebzügelung, Wissenschaft: Damit ist das ganze Rechtssystem erklärt.

Manusmrti

सत्यं ब्रूयात् प्रियं ब्रूयात्
न ब्रूयात् सत्यमप्रियम् ।
प्रियं च नानृतं ब्रूयात्
एष धर्मः सनातनः ॥

satyam bruuyaat priyam bruuyaat
na bruuyaat satyamapriyam |
priyam ca naanrtam bruuyaat
esha dharmah sanaatanah ||

Er soll die Wahrheit sagen, er soll Angenehmes sagen.
Die unangenehme Wahrheit soll er nicht sagen.
Die angenehme Unwahrheit soll er nicht sagen.
Das ist ewiges Gesetz.

Mahabharata Shantiparvan

सत्यस्य वचनं श्रेयः सत्यादपि हितं वदेत् ।
यद्भूतहितमत्यन्तं एतत्सत्यं मतं मम ॥

satyasya vacanam shreyah satyaadapi hitam vadet |
yadbhuutahitamatyantam etatsatyam matam mama ||

Besser ist es, die Wahrheit zu sagen. Noch besser wäre, Heilsameres als die Wahrheit zu sagen. Meine Meinung: Wahrheit ist, was den Geschöpfen letztendlich wohltut.

Pancatantra Kakolukiya

संक्षेपात्कथ्यते धर्मो जनाः किं विस्तरेण वः ।
परोपकारः पुण्याय पापाय परपीडनम् ॥

samkshepaatkathyate dharmo janaah kim vistarena vah |
paropakaarah punyaaya paapaaya parapiidanam ||

Zusammengefaßt läßt die Rechtslehre sich auch erklären, keinem ist mit Langatmigkeit gedient: Einem anderen helfen ist richtig, falsch ist, einem anderen zu schaden.

Pancatantra Kakolukiya

श्रूयतां धर्मसर्वं श्रुत्वा चैवावधार्यताम् ।
आत्मनः प्रतिकूलानि परेषां न समाचरेत् ॥

shruuyatam dharmasarvam shrutvaa caivaavadhaaryataam |
aatmanah pratikuulaani pareshaam na samaacaret ||

Erst soll er die ganze Morallehre hören und sich auch dran halten.
Was ihm selbst zuwider, tue er keinem andern an.

Shakuntala

शुश्रूषस्य गुरून् कुरु प्रियसखीवृत्तिं सपत्नीजने
भर्तुर्विप्रकृतापि रोषणतया मा स्म प्रतीपङ्गमः ।
भूयिष्ठं भव दक्षिणा परिजने भाग्येष्वनुत्सेकिनी
यांत्येवं गृहिणीपदं युवतयो वामाः कुलस्याधयः ॥

shushruushasya guruun kuru priyasakhiivrttim sapatniijane
bharturviprakrtaapi roshanatayaa maa sma pratiipangamah |
bhuuyishtham bhava dakshinaa parijane bhaagyeshvanutsekinii
yaantyevam grhiniipadam yuvatayo vaamaah kulasyaadhayah ||

Hör auf die Lehrer und geh als liebe Freundin mit seinen Kebsweibern um.
Reg dich nicht auf über des Gatten Mißgeschick und sei nicht widerspenstig.
Sei überlegen und schlicht vor den Zofen und nicht übermütig im Glück.
So treten junge Frauen in die Fußstapfen der Hausdame. Die es nicht so machen, sind der Familie Unglück.

Karnabhara

शिक्षाक्षयं गच्छति कालपर्यायात्
सुबद्धमूला निपतन्ति पादपाः ।
जलं जलस्थानगतं च शुष्यति
हुतं च दत्तं च तथैव शिष्यति ॥

shikshaakshayam gacchati kaalaparyaayaat
subaddhamuulaa nipatanti paadapaah |
jalam jalasthaanagatam ca shushyati
hutam ca dattam ca tathaiva shishyati ||

Gelerntes gerät im Lauf der Zeit in Vergessenheit, fest verwurzelte Bäume stürzen um.
In Zisternen gesammeltes Wasser verdunstet, allein Opfer und Geschenk hinterlassen Spuren.

Upadeshashataka

शरतल्पमधिशयनाद् भीष्मादाकर्ण्य धर्मजो धर्मान् ।
दुःखं जहौ दुरन्तं प्रष्टव्याः सत्पथं वृद्धाः ॥

sharatalpamadhishayanaad bhiishmaadaakarnya dharmajo dharmaan |
duhkham jahau durantam prashtavyaah satpatham vrddhaah ||

Der Herr über das Recht noch hält sich ans Recht, als er dem auf seinem Sterbebett aus Pfeilen ruhenden Bhishma sein Ohr leiht. Die Ältesten müssen nach dem wahren Weg gefragt werden, wollte man über dieses endlose Elend hinwegkommen.

Garuda Purana

श्रद्धया धार्यते धर्मो बहुभिर्नार्थराशिभिः ।
निष्किंचना हि मुनयः श्रद्धावन्तो दिवंगताः ॥

shraddhayaa dhaaryate dharmo bahubhirnaartharaashibhih |
nishkincanaa hi munayah shraddhaavanto divangataah ||

Die Weltordnung beruht auf Vertrauen und nicht auf Geld in Haufen.
Nicht das geringste haben mehr die Schweiger, wenn sie vertrauensvoll himmelwärts ziehen.

Manusmrti

शतेषु जायते शूरः सहस्रेषु च पण्डितः ।
वक्ता दशसहस्रेषु दाता भवति वा न वा ॥

shateshu jaayate shuurah sahasreshu ca panditah |
vaktaa dashasahasreshu daataa bhavati vaa na vaa ||

Unter Hundert obsiegt ein einziger Held, unter Tausend ein Gelehrter.
Ein Redner unter Zehntausend: Ja gibt es denn überhaupt noch einen Schenker?

Manusmrti

वेदाभ्यासस्तपो ज्ञानं शौचमिन्द्रियनिग्रहः |
धर्मक्रियात्मचिन्ता च सात्त्विकं गुणलक्षणं ॥

vedaabhyaasastapo jnaanam shaucamindriyanigrahah |
dharmakriyaatmacintaa ca saattvikam gunalakshanam ||

Fleiß beim Studium der Veden, Erkenntnis, Reinheit durch gezügelten Instinkt,
sittliches Handeln und Selbstvergewisserung sind Qualitätsmerkmale des idealen Menschen.

Pancatantra Kakolukiya

वृक्षांश्छित्वा पशून्हत्वा कृत्वा रुधिरकर्दमं ।
यद्येवं गम्यते स्वर्गे नरकः केन गम्यते ॥

vrkshaanshchitvaa pashuunhatvaa krtvaa rudhirakardamam |
yadyevam gamyate svarge narakah kena gamyate ||

Sie haben Bäume abgehackt, Vieh geschlachtet, Blutbäder angerichtet:
Wenn die in den Himmel kommen, wer fährt dann noch zur Hölle?

Bharatamanjari

विनयो रत्नमुकुटं सच्छास्त्रं मणिकुण्डले ।
त्यागश्च कङ्कणं येषां कि तेषां जडमण्डनैः ॥

vinayo ratnamukutam sacchaastram manikundale |
tyaagashca kankanam yeshaam kim teshaam jadamandanaih ||

Ihre als Juwelenkrone aufgesetzte Bescheidenheit, ihre Belesenheit ein Funkelstein am Ohrring, ihre Entsagung ein klotziger Armreif, was ist das anderes als kalter Zierat?

Bharatamanjari

विदेशेषु धनं विद्या व्यसनेषु धनं मतिः ।
परलोके धनं धर्मः शीलं तु निखिलं धनम् ॥

videsheshu dhanam vidyaa vyasaneshu dhanam matih |
paraloke dhanam dharmah shiilam tu nikhilam dhanam ||

In fernen Ländern ist Bildung bares Geld, in Katastrophen macht sich Vernunft bezahlt.
Im Jenseits zählen die erfüllten Pflichten, Haltung aber ist bare Münze überall.

Subhashitasudhanidhi

विद्या प्रवसतो मित्रं भार्या मित्रं गृहे सतः ।
आतुरस्य भिषक् मित्रं दानं मित्रं मरिष्यतः ॥

vidyaa pravasato mitram bhaaryaa mitram grhe satah |
aaturasya bhishak mitram daanam mitram marishyatah ||

Bildung ist des Wanderers Freund, die Frau ist der Freund des heimisch Gewordenen.
Des Kranken Freund ist der Arzt. Hingeben ist der Freund des Sterbenden.

Manusmrti

विद्विद्भिः सेवितः सद्भिः नित्यमद्वेषरागिभिः ।
हृदयेनाभ्यनुज्ञातो यो धर्मस्तं निभोधत ॥

vidvidbhih sevitah sadbhih nityamadvesharaagibhih |
hrdayenaabhyanujnaato yo dharmastam nibodhata ||

Weltordnung ist, so wisset, was von Weisen, Edlen, stets frei von Bosheit oder Mitgefühl
von Herzen anerkannt und gern befolgt wird!

Yajniavalkya

वयो बुद्ध्यर्थवाग्वेष श्रुताभिजनकर्मणां ।
आचरेत्सदृशीं वृत्तिं अजिह्मामशठां तथा ॥

vayo buddhyarthavaagvesha shrutaabhijanakarmanaam |
aacaretsadrshiim vrttim ajihmaamashathaam tathaa ||

Alter, Intellekt, Geld, Stimme, Kleidung, Ausbildung, Vererbung, Machbarkeit
entsprechend wähle er seinen Beruf, der auch ohne Falschheit und Betrug ist.

Hitopadesha Mitralabha

वरं कार्यं मौनं न च वचनमुक्तं यदनृतं
वरं क्लैब्यं पुंसां न च परकलत्राभिगमनम् ।
वरं प्राणत्यागो न च पिशुनवादेष्वभिरतिः
वरं भिक्षाशित्वं न च परधनास्वादनबलम् ॥

varam kaaryam maunam na ca vacanamuktam yadanrtam
varam klaibyam punsaam na ca parakalatraabhigamanam |
varam praanatyaago na ca pishunavaadeshvabhiratih
varam bhikshaashitvam na ca paradhanaasvaadanabalam ||

Besser Stillschweigen bewahren als eine Lüge auszusprechen.
Besser kastriert werden als sich an die Frau eines anderen heranzumachen.
Besser die Lebensgeister aufgeben als an Verleumdung Genuß zu finden.
Besser aus dem Bettelnapf fressen als durch Genuß fremden Geldes Kraft zu schöpfen.

Manusmrti

योऽहिंसकानि भूतानि हिनस्त्यात्मसुखेच्छया ।
स जीवंश्च मृतश्चैव न क्वचित्सुखमेधते ॥

yo'hinsakaani bhuutaani hinastyaatmasukhecchayaa |
sa jiivanshca mrtashcaiva na kvacitsukhamedhate ||

Wer auf der Jagd nach dem eigenen Glück nicht zu verletzende Wesen verletzt,
wird überhaupt kein Glück mehr finden, ob er nun lebt oder schon tot ist.

Manusmrti

यो बन्धनवधक्लेशान्प्राणिनां न चकीर्षति ।
न सर्वस्य हितप्रेप्सुः सुखमत्यन्तमश्नुते ॥

yo bandhanavadhakleshaan praaninaam na cakiirshati |
na sarvasya hitaprepsuh sukhamatyantamashnute ||

Wer zum Binden, Schlachten und Leiden von Tieren nicht beitragen will,
kann, das Wohlergehen aller wünschend, auch sein Glück letztlich nicht verfressen.

Kiratarjuniya

युक्तः प्रमाद्यसि हितादपेतः परितप्यसे ।
यदि नेष्टात्मनः पीडा मा सञ्जी भवता जने ॥

yuktah pramaadyasi hitaadapetah paritapyase |
yadi neshtaatmanah piidaa maa sanjii bhavataa jane ||

Gelingt dir was, so freust du dich, wirst vom Glück du übergangen, leidest du.
Sind also eigene Qualen unerwünscht, so verhäng sie auch nicht über die Menschen, o Herr!

Shakuntala

यात्येकतोऽस्तशिखरं पतिरोषधीनां
आविष्कृतोऽरुणपुरःसर एकतोऽर्कः ।
तेजोद्वयस्य युगपद्व्यसनोदयाभ्यां
लोको नियम्यत इवात्मदर्शान्तरेषु ॥

yaatyekato'stashikharam patiroshadhiinaam
aavishkrto'runapurahsara ekato'rkah |
tejodvayasya yugapadvyasanodayaabhyaam
loko niyamyata ivaatmadarshaantareshu ||

Auf dieser Seite versinkt hinterm Westhang der Pflanzen ziehende Mond,
auf jener steigt vom Morgenrot vorausgeeilt die Sonne auf.
Mit des Lichtgestaltenpaares gleichzeitigem Auf- und Untergang
wird die Welt daran gewöhnt sich im Innern selbst zu sehen.

Yajniavalkya

यस्मिन्देशे य आचारो व्यवहारः कुलस्थितिः ।
तथैव परिपाल्योऽसौ यदा वशमुपागतः ॥

yasmin deshe ya aacaaro vyavahaarah kulasthitih |
tathaiva paripaalyo'sau yadaa vashamupaagatah ||

Regeln, Verwaltungspraxis und Familientraditionen eines Landes,
das sich ihm ausliefert, sind genau so beizubehalten, wie sie sind.

Pancatantra Kakolukiya

यस्य धर्मविहीनानि दिनान्यायान्ति यान्ति च ।
स लोहकारभस्त्रेव श्वसन्नपि न जीवति ॥

yasya dharmavihiinaani dinaanyaayaanti yaanti ca |
sa lohakaarabhastreva shvasannapi na jiivati ||

Einer, dessen Tage von Sittlichkeit völlig losgelöst kommen und gehen,
ist eines Köhlers Blasebalg, der Luft pustet aber nicht lebt.

Bhagavadgita

यः शास्त्रविधिमुत्सृज्य वर्तते कामकारतः ।
न स सिद्धिमवाप्नोति न सुखं न परां गतिम् ॥

yah shaastravidhimutsrjya vartate kaamakaaratah |
na sa siddhimavaapnoti na sukham na paraam gatim ||

Wer die Lehrweisheit abwerfend nach Lust und Laune wandelt,
vervollkommnet sich nicht, hat kein Glück und keinen höheren Weg mehr vor sich.

Ramayana Kishkindha

यवीयानात्मनः पुत्रः शिष्यश्चापि गुणोदितः ।
पुत्रवत्ते त्रयश्चिन्त्या धर्मश्चेदत्र कारणम् ॥

yaviiyaanaatmanah putrah shishyashcaapi gunoditah |
putravatte trayashcintyaa dharmashcedatra kaaranam ||

Der jüngere Bruder, der eigene Sohn oder der begabte Schüler:
Wer sich die drei als Söhne vorstellt, sorgt für Gerechtigkeit.

Somaprabhacarya

यः प्राप्य दुष्प्रापमिदं नरत्वं
धर्मं न यत्नेन करोति मूढः ।
क्लेशप्रबन्धेन स लुब्धमब्धौ
चिन्तामणिं पातयति प्रमादात् ॥

yah praapya dushpraapamidam naratvam
dharmam na yatnena karoti muudhah |
kleshaprabandhena sa lubdhamabdhau
cintaamanim paatayati pramaadaat ||

Wer diese schwer zu habende menschliche Existenz errang und keine Mühe auf sittlichen Wandel verwendet, ist dumm. Sein unter Schmerzen erworbenes Wunschjuwel wirft er achtlos ins Wasser.

Mahabharata Vanaparvan

यद्भूतहितमत्यन्तं तत्सत्यमिति धारणा ।
विपर्ययकृतोधर्मः पश्य धर्मस्य सूक्ष्मताम् ॥

yadbhuutahitamatyantam tatsatyamiti dhaaranaa |
viparyayakrtodharmah pashya dharmasya suukshmataam ||

Was letztlich den Wesen gut tut, ist Wahrheit, so lautet der Grundsatz.
Ordnung wird durch's Gegenteil geschaffen. Sieh nur der Ordnung Feinnatur!

Pancatantra Mitrabheda

यदसत्यं वदेन्मृत्यः यद्वाऽसेव्यं च सेवते ।
यद्गच्छति विदेशं च तत्सर्वमुदरार्थतः ॥

yadasatyam vadenmrtyah yadvaa'sevyam ca sevate |
yadgacchati videsham ca tatsarvamudaraarthatah ||

Sollte mal ein Sterblicher etwas dazuerfinden, einem Unwürdigen dienen
oder ins Ausland gehen, so ist all das bauchgesteuert.

Manusmrti

यथा यमः प्रियद्वेषौ प्राप्ते काले नियच्छति ।
तथा राज्ञा नियन्तव्याः प्रजास्तद्धि यमव्रतम् ॥

yathaa yamah priyadveshau praapte kaale niyacchati |
tathaa raajnaa niyantavyaah prajaastaddhi yamavratam ||

So wie Todesgott Yama Freund und Feind zur rechten Zeit niederzwingt,
sind die Untertanen vom König niederzuzwingen. So lautet sein auf Yama geleisteter Eid.

Kalividambana

यथा जानन्ति बहवो यथा वक्ष्यन्ति दातरी ।
तथा धर्मं चरेत् सर्वं वृथा धर्ममाचरेत् ॥

yathaa jaananti bahavo yathaa vakshyanti daatarii |
tathaa dharmam caret sarvam vrthaa dharmamaacaret ||

Erfüllt der Förderer seine Pflicht nur um von vielen erkannt und lobend erwähnt zu werden,
so verfälscht er das ganze Rechtssystem.

Mahabharata Karna

यत् स्यादहिंसासंयुक्तं स धर्म इति निश्चयः ।
अहिंसार्थाय भूतानां धर्मप्रवचनं कृतम् ॥

yat syaadahimsaasamyuktam sa dharma iti nishcayah |
ahimsaarthaaya bhuutaanaam dharmapravacanam krtam ||

Was mit Nichtverletzen zu tun hat, ist Dharma. So viel steht fest.
Die Dharmaverkündung steht ganz im Zeichen des Nichtverletzens von Lebewesen.

Ramayana Aranya

यत् कॄत्वा न भवेद्धर्मो न कीर्तिर्न यशो भुवि ।
शरीरस्य भवेत् खेदः कस्तत् कर्म समाचरेत् ॥

yat krtvaa na bhaveddharmo na kiirtirna yasho bhuvi |
shariirasya bhavet khedah kastat karma samaacaret ||

Nicht der Pflichterfüllung, nicht dem Glanz, nicht dem Weltruhm diene, was einer getan,
sondern er nehme ein Werk in Angriff, von dem sein Körper ermüdet.

Manusmrti

यत्कर्म कुर्वतोऽस्य स्यात् परितोषोऽन्तरात्मनः ।
तत्प्रयत्नेन कुर्वीत विपरीतं तु वर्जयेत् ॥

yatkarma kurvato'sya syaat paritosho'ntaraatmanah |
tatprayatnena kurviita vipariitam tu varjayet ||

Die Arbeit, die einer macht, soll ihn im Innern selbst zufrieden machen.
Was nämlich unter Zwang geschieht, verkehrt sich in sein Gegenteil.

Pancatantra Mitrasamprapti

यच्छन् जलमपि जलदो वल्लभतामेति सकललोकस्य ।
नित्यं प्रसारितकरो मित्रोऽपि न वीक्षितुं शक्यः ॥

yacchan jalamapi jalado vallabhataameti sakalalokasya |
nityam prasaaritakaro mitro'pi na viikshitum shakyah ||

Erst angefleht spendet die Wolke Regen und macht sich so bei bei aller Welt lieb Kind.
Einen Freund aber mit stets hilfreicher Hand kann man lange suchen.

Bhagavata

य उद्धरेत्करं राजा राजा प्रजा धर्मेष्वशिक्षयन् ।
प्रजानां शमलं भुंक्ते भगं च स्वं जहाति सः ॥

ya uddharetkaram raajaa raajaa prajaa dharmeshvashikshayan |
prajaanaam shamalam bhunkte bhagam ca svam jahaati sah ||

Ein König erhebe ruhig Steuern. Der seine Untertanen nicht nach Recht und Gesetz erziehende König aber frißt den Abfall seiner Kreaturen und bekommt sein Teil nie.

Mahabharata Vanaparvan

मृषावादं परिहरेत् कुर्यात् प्रियमयाचितः ।
न च कामान्न संरम्भान्न द्वेषाद्धर्ममुत्सृजेत् ॥

mrshaavaadam pariharet kuryaat priyamayaacitah |
na ca kaamaanna samrambhaanna dveshaaddharmamutsrjet ||

Lügen unterlasse er ganz, Freude bereite er ungefragt.
Und nicht aus Liebe, nicht aus Übermut, nicht aus Haß werfe er das Gesetz beiseite.

Sabharanjanashataka

मृतोऽप्यर्थं न मोक्ष्यामि बद्ध्वा नेष्यामि मूर्धनि ।
इति चेत् सुदृढो लोभः पात्रे देयमशङ्कितम् ॥

mrto'pyartham na mokshyaami baddhvaa neshyaami muurdhani |
iti cet sudrdho lobhah paatre deyamashankitam ||

Sitzt die Gier erst so tief, daß ich mir, wenn ich tot bin, mein Geld um den Kopf bände, um es nicht loslassen und suchen zu müssen, sollte ich unverzüglich in eine Bettelschale spenden.

Manusmrti

मृतं शरीरमुत्सृज्य काष्ठलोष्टसमं क्षितौ ।
विमुखा बान्धवा यान्ति धर्मस्तमनुगच्छति ॥

mrtam shariiramutsrjya kaashthaloshtasamam kshitau |
vimukhaa baandhavaa yaanti dharmastamanugacchati ||

Wie morsches Holz oder zerkrümelnde Erde entsorgen Verwandte ihren Toten
und gehen abgewandt davon. Seine erfüllten Pflichten werden ihn dort begleiten.

Manusmrti

मां स भक्षयिताऽमुत्र यस्य मांसमिहाद्म्यहम् ।
एतन्मांसस्य मांसत्वं प्रवदन्ति मनीषिणः ॥

maam sa bhakshayitaa'mutra yasya maansamihaadmyaham |
etanmaansasya maansatvam pravadanti maniishinah ||

Des Fleischessers Fleisch ess ich noch ganz woanders.
So kommentieren die Weisen des Fleisches Fleischlichkeit.

Garuda Purana

महता पुण्ययोगेन मानुषं जन्म लभ्यते ।
तत्प्राप्य न कृतो धर्मः कीदृशं हि मयाकृतम् ॥

mahataa punyayogena maanusham janma labhyate |
tatpraapya na krto dharmah kiidrsham hi mayaakrtam ||

Kraft edlen Verhaltens zuvor ward mir die Geburt als Mensch zuteil.
Nun, da ich endlich soweit war, habe ich nicht etwa meine Pflicht, sondern dieses und jenes getan.

Subhashitasudhanidhi

मय्येव जीर्णतां यातु यत्त्वयोपकृतं मम ।
नरः प्रत्युपकारार्थी विपत्तिमनुकाङ्क्षति ॥

mayyeva jiirnataam yaatu yattvayopakrtam mama |
narah pratyupakaaraarthii vipattimanukaankshati ||

"Laß mich erst verbrauchen, was du eben für mich getan hast."
Wer das sagt, wünscht dir Versagen, um deinen Gefallen erwidern zu können.

Vishnupurana

मनःप्रीतिकरः स्वर्गः नरकास्तिद्विपर्यायः ।
नरकस्वर्गसंज्ञे वै पापपुण्ये द्विजोत्तम ॥

manahpriitikarah svargah narakaastidviparyaayah |
narakasvargasamjne vai paapapunye dvijottama ||

Der Himmel ist angenehm für's Gemüt, die Hölle ist die zweite Variante.
Was als Höllenhimmel bekannt, ist, wenn man Böses tut und Gutes will, o zweifach Geborener.

Bhagavata

मत्तं प्रमत्तमुन्मत्तं सुप्तं बालं स्त्रियं जडं ।
प्रपन्नं विरथं भीतं न रिपुं हन्ति धर्मवित् ॥

mattam pramattamunmattam suptam baalam striyam jadam |
prapannam viratham bhiitam na ripum hanti dharmavit ||

Gerechte töten keinen Feind, der irre ward, berauscht ist oder aufgeregt, der schläft, ein Kind ist oder eine Frau, der lahmt, ihm zu Füßen fällt, keinen Wagen mehr hat oder panisch ist.

Yajniavalkya

ब्राह्मे मुहूर्ते चोत्थाय चिन्तयेदात्मनो हितं ।
धर्मार्थकामान् स्वे काले यथाशक्ति न हापयेत् ॥

braahme muhuurte cotthaaya cintayedaatmano hitam |
dharmaarthakaamaan sve kaale yathaashakti na haapayet ||

In aller Herrgottsfrühe aufgestanden bedenke er sein eigen Wohl.
Pflichten, Materielles und Liebe soll ein jedes zu seiner Zeit er nach Kräften nicht auslassen.

Hitopadesha Mitralabha

बालो वा यदि वा वृद्धो युवा वा गृहमागतः ।
तस्य पूजा विधातव्या सर्वत्राभ्यागतो गुरुः ॥

baalo vaa yadi vaa vrddho yuvaa vaa grhamaagatah |
tasya puujaa vidhaatavyaa sarvatraabhyaagato guruh ||

Ob ein Kind oder ein Greis oder ein junger Mensch vors Haus getreten ist -
erweise einem jeden von ihnen Respekt. Der Lehrer naht in jeglicher Gestalt.

Shakuntala

भानुः सकृद्युक्ततुरङ्ग एव
रात्रिं दिवं गन्धवहः प्रयाति ।
शेषः सदैवाहितभूमिभारः
षष्ठांशवृत्तेरपि धर्म एषः ॥

bhaanuh sakrdyuktaturanga eva
raatrim divam gandhavahah prayaati |
sheshah sadaivaahitabhuumibhaarah
shashthaamshavrtterapi dharma eshah ||

Bhanu die Sonne läuft ein für allemal als Pferd im Joch,
Tag und Nacht weht Duftlast führend der Wind.
Schesha die Schlange trägt die ihr auferlegte Erdenbürde für immer:
So muß auch die Gegenleistung dessen sein, der sich ein Sechstel vom Umsatz nimmt.

Kuvalayananda

भवन्ति नरकाः पापात्पापं दारिद्र्यसंभवम् ।
दारिद्र्यमप्रधानेन तस्माद्दानपरो भवेत् ॥

bhavanti narakaah paapaat paapam daaridrayasambhavam |
daaridrayamapradhaanena tasmaaddaanaparo bhavet ||

Es gibt Höllen, die entstehen aus Bösem. Das Böse ist armutsbedingt.
Armut ist, wenn man nichts verschenkt. Darum sei Schenken das Erste.

Manusmrti

फलमूलाशनैर्मेध्यैः मुन्यन्नानां च भोजनैः ।
न तत्फलमवाप्नोति यन्मांसपरिवर्जनात् ॥

phalamuulaashanairmedhyaih munyannaanaam ca bhojanaih |
na tatphalamavaapnoti yanmaansaparivarjanaat ||

Der Verzehr von roher Obst- und Wurzelkost und ähnlichen Einsiedlergerichten
erzielt bei weitem nicht das Ergebnis wie der Totalverzicht auf Fleisch.

Mahabharata Udyoga

पूर्वे वयसि तत्कुर्यात् येन वृद्धः सुखं वसेत् ।
यावज्जीवेन तत्कुर्यात्येन प्रेत्य सुखं वसेत् ॥

puurve vayasi tat kuryaat yena vrddhah sukham vaset |
yaavajjiivena tat kuryaat yena pretya sukham vaset ||

In jungen Jahren soll er tun, womit er alt geworden glücklich ist.
Solange er lebt soll er tun, womit er, wenn er vergangen ist, glücklich wird.

Bodhicaryavatara

पुण्येन कायः सुखितः पाण्डित्येन मनःसुखं ।
तिष्ठन्परार्थं संसारे कृपालुः केन खिद्यन्ते ॥

punyena kaayah sukhitah paandityena manahsukham |
tishthan paraartham samsaare krpaaluh kena khidyante ||

Sauberkeit dient dem leiblichen Wohl, Gelehrsamkeit beglückt den Geist.
Was könnte einen für andere fest im Leben stehenden Mitleidigen umhaun?

Suktimuktavali

पिता माता भ्राता प्रियसहचरी सूनुनिवहः
सुहृत्स्वामी माद्यत्करिभटरथाश्वः परिकरः ।
निमज्जन्तं जन्तुं नरककुहरे रक्षितुमलं
गुरोर्धर्माधर्मप्रकटनपरात्कोऽपि न परः ॥

pitaa maataa bhraataa priyasahacarii suununivahah
suhrt svaamii maadyatkaribhatarathaashvah parikarah |
nimajjantam jantum narakakuhare rakshitumalam
gurordharmaadharmaprakatanaparaat ko'pi na parah ||

Vater, Mutter, Bruder, eine liebe Gefährtin, der Söhne Schar, der Freund, der Meister und ein aus trägen Elefanten, Soldaten, Kampfwagen und Pferden bestehendes Heer können längst nicht so gut wie ein Lehrer dem Menschen den Unterschied zwischen Recht und Unrecht deutlich machen und ihn so davor bewahren, ins Höllenloch einzufahren.

Hitopadesha Mitralabha

प्राणा यथात्मनोऽभीष्टा भूतानामपि ते तथा ।
आत्मौपम्येन भूतेषु दयां कुर्वन्ति साधवः ॥

praanaa yathaatmano'bhiishtaa bhuutaanaamapi te tathaa |
aatmaupamyena bhuuteshu dayaam kurvanti saadhavah ||

Wie jeder selbst die Luft zum Atmen braucht, ist es bei anderen Geschöpfen ebenso.
Edle erweisen den Lebewesen dieselbe Sympathie wie sich selbst.

Manusmrti

पादोऽधर्मस्य कर्तारं पादः साक्षिणमृच्छति ।
पादः सभासदः सर्वान्पादो राजानमृच्छति ॥

paado'dharmasya kartaaram paadah saakshinamrcchati |
paadah sabhaasadah sarvaan paado raajaanamrcchati ||

Ein Viertel vom Unrecht belastet den Täter, ein Viertel den Augenzeugen,
ein Viertel lastet auf allen, die in der Verhandlung saßen, und ein Viertel auf dem König.

Samayocitapadyamalika

परोपदेशे पाण्डित्यं सर्वेषां सुकरं नृणां ।
धर्मे स्वीयमनुष्ठानं कस्यचित्तु महात्मनः ॥

paropadeshe paandityam sarveshaam sukaram nrnaam |
dharme sviiyamanushthaanam kasyacittu mahaatmanah ||

Andere Moral zu lehren geht jedermann leicht von der Hand.
Sich selbst ans Gesetz zu halten ist Sache irgendwelcher Idealisten.

Atrisamhita

परस्मिन्बन्धुवर्गे वा मित्रे द्वेष्ये रिपौ तथा ।
आत्मवद्वर्तितव्यं हि दयैषा परिकीर्तिता ॥

parasmin bandhuvarge vaa mitre dveshye ripau tathaa |
aatmavadvartitavyam hi dayaishaa parikiirtitaa ||

Die sich in einen anderen, in die Verwandtschaft, einen Freund, einen Verhaßten oder Feind hineinversetzen können, werden als hingebungsvoll gepriesen.

Kautilya

प्रजा संरक्षणं धर्मो धार्मिकस्य महीभृतः ।
तस्मादसाधून्धर्माय निघ्नन्दोषैर्न लिप्यते ॥

prajaa samrakshanam dharmo dharmikasya mahiibhrtah |
tasmaadasaadhuun dharmaaya nighnan doshairna lipyate ||

Volkes Schutz ist des frommen Herrschers Pflicht.
Zwingt er darum die Ehrlosen zur Moral, so bleibt kein Makel an ihm kleben.

Shivapurana

निदानज्ञस्य भिषजो रुग्णहिंसां प्रयुञ्जतः ।
न किंचदपि नैर्घृण्यं घृणैवात्र प्रयोजिका ॥

nidaanajnasya bhishajo rugnahimsaam prayunjatah |
na kimcidapi nairghrnyam ghrnaivaatra prayojikaa ||

Ein die Ursache kennender Arzt mag zwar Gewalt anwenden, schneiden und brechen,
nur ist das keinerlei Herzenskälte, sondern daselbst praktizierte Wärme.

Mahabharata Adiparvan

न हीदृशं संवननं त्रिषु लोकेषु विद्यते ।
दया मैत्री च भूतेषु दानं च मधुरा च वाक् ॥

na hiidrsham samvananamstrishu lokeshu vidyate |
dayaa maitrii ca bhuuteshu daanamshca madhuraa ca vaak ||

An den Geschöpfen der drei Welten ist nichts so sympathisch wie
ihre Hingabe, Freundschaft, ihr Schenken und freundlicher Umgangston.

Manusmrti

न हायनैर्नपलितैः न वित्तेन न बन्धुभिः ।
ॠषयश्चक्रिरे धर्मं योऽनूचानः स नो महान् ॥

na haayanairnapalitaih na vittena na bandhubhih |
rshayashcakrire dharmam yo'nuucaanah sa no mahaan ||

Nicht nach Jahren, nicht nach den Alten, nicht nach Reichtum und nicht nach Verwandten
wollen die Seher das Gesetz machen, und nicht der ist groß, der es nachsprechen kann.

Prayogaratnamala

नास्ति सत्यात्परो धर्मः संतुष्टिर्नात्मजात्परा ।
नान्नदानात्परं दानं वन्दनान्नोपचारकम् ॥

naasti satyaat paro dharmah santushtirnaatmajaat paraa |
naannadaanaat param daanam vandanaannopacaarakam ||

Es gibt kein Gesetz über der Wahrheit, keinen Seelenfrieden ohne eines Sohnes Geburt.
Es gibt kein besseres Geschenk als ein freies Mahl, keine schönere Aufmerksamkeit als die respektvolle Verehrung.

Yajniavalkya

नाश्रमः कारणं धर्मे क्रियमाणो भवेद्धि सः ।
अतो यदात्मनोऽपथ्यं परेषां न तदाचरेत् ॥

naashramah kaaranam dharme kriyamaano bhaveddhi sah |
ato yadaatmano'pathyam pareshaam na tadaacaret ||

Nicht als Pflichtübung sondern im Sinne des Gleichgewichts ist ein Werk zu verrichten.
Denn was für einen selbst nicht paßt, soll man anderen nicht antun.

Manusmrti

नामुत्र हि सहायार्थं पिता माता च तिष्ठतः ।
न पुत्रदारा न ज्ञातिः धर्मस्तिष्ठति केवलः ॥

naamutra hi saahaayaartham pitaa maataa ca tishthatah |
na putradaaraa na jnaatih dharmastishthati kevalah ||

Da oben kommt dir kein Vater, keine Mutter und kein Anwalt mehr zu Hilfe,
kein Sohn, keine Frau, kein Genosse. Nur die gerechte Tat steht dir bei.

Bhaminivilasa

नापेक्षा न च दाक्षिण्यं न प्रीतिर्नच सङ्गतिः ।
तथाऽपि हरते तापं लोकानमुन्नतो घनः ॥

naapekshaa na ca daakshinyam na priitirnaca samgatih |
tathaa'pi harate taapam lokaanamunnato ghanah ||

Die erhabene Gewitterwolke wirkt absichtslos, ohne Gewitztheit, ohne Liebe oder Kameradschaft, während sie die Gluthitze von der Welt nimmt.

Mahabharata Adiparvan

नाधर्मश्चरितो राजन् सद्यः फलति गौरिव ।
शनैरावर्त्यमानो हि कर्तुर्मूलानि कृतन्ति ॥

naadharmashcarito raajan sadyah phalati gauriva |
shanairaavartyamaano hi karturmuulaani krtanti ||

Unmoralischer Wandel, o König, fruchtet nicht gleich wie beim Gaurbullen.
Erst allmählich durchtrennen die Abweichungen die Wurzeln ihres Verursachers.

Manusmrti

नाकृत्वा प्राणिनां हिंसां मांसमुत्पाद्यते क्वचित् ।
न च प्राणिवधः स्वर्ग्यः तस्मान्मांसं विवर्जयेत् ॥

naakrtvaa praaninaam himsaam maansamutpaadyate kvacit |
na ca praanivadhah svargyah tasmaanmaansam vivarjayet ||

Fleisch fällt gar nicht erst ab, ohne daß Lebewesen verletzt werden.
Lebewesen zu schlachten ist nicht gerade himmelführend. Darum ist Fleisch zu meiden.

Ramayana Kishkindha

न हि धर्मार्थसिद्ध्यर्थं पानमेवं प्रशस्यते ।
पानादर्थश्च धर्मश्च कामश्च परिहीयते ॥

na hi dharmaarthasiddhyartham paanamevam prashasyate |
paanaadarthashca dharmashca kaamashca parihiiyate ||

Um an sein Recht, sein Geld und Befriedigung zu kommen ist der Suff nicht eben zuträglich. Den Säufer flieht das Geld, das Recht und auch die Liebeslust.

Mahabharata Udyoga

न सा सभा यत्र न सन्ति वृद्धा
न ते वृद्धा ये न वदन्ति धर्मम् ।
नासौ धर्मो यत्र न सत्यमस्ति
न तत्सत्यं यत्छलेनाभ्युपेतम् ॥

na saa sabhaa yatra na santi vrddhaa
na te vrddhaa ye na vadanti dharmam |
naasau dharmo yatra na satyamasti
na tat satyam yacchalenaabhyupetam ||

Das ist keine Ratsversammlung, in der die Würdenträger fehlen.
Das sind keine Würdenträger, die nicht sprechen, was Recht ist.
Das ist auch kein Recht, in dem nicht Wahrheit ist.
Das ist keine Wahrheit, die sich mit Täuschung verträgt.

Yajniavalkya

न संशयं प्रपद्येत नाकस्मादप्रियं वदेत् ।
नाहितं नानृतं चैव न स्तेनः स्यान्न वार्धुषी ॥

na samshayam prapadyeta naakasmaadapriyam vadet |
naahitam naanrtam caiva na stenah syaanna vaardushii ||

Er soll keinen Zweifel säen, auch grundlos Böses, Unheilvolles oder Unwahres sagen
soll er nicht. Er soll auch kein Einbrecher oder Wucherer sein.

Yajniavalkya

न विद्यया केवलया तपसा वाऽपि पात्रता ।
यत्र वृत्तमिमे चोभे तद्धि पात्रं प्रकीर्तितम् ॥

na vidyayaa kevalayaa tapasaa vaa'pi paatrataa |
yatra vrttimime cobhe taddhi paatram prakiirtitam ||

Nicht durch Bildung allein oder Fleiß ist Eignung erwirkt.
Nur wenn beide sich mischen, kommt ihr Meister zur Geltung.

Mahabharata Adi

न नर्मयुक्तं वचनं हिनस्ति
न स्त्रीषु राजन्न विवाहकाले ।
प्राणात्यये सर्वधनापहारे
पञ्चानृतान्याहुरपातकानि ॥

na narmayuktam vacanam hinasti
na striishu raajan na vivaahakaale |
praanaatyaye sarvadhanaapahaare
pancaanrtaanyaahurapaatakaani ||

Mit einem Scherz verbunden sind Lügen nicht verletzend. Bei Frauen nicht, o König, bei der Hochzeit nicht, bei Lebensgefahr und Wegnahme allen Geldes nicht. Diese fünf Unwahrheiten, heißt es, sind kein Sündenfall.

Subhashitasudhanidhi

न तथ्यवचनं सत्यं नातथ्यवचनं मृषा ।
यद्भूतहितमत्यन्तं तत्सत्यमितरन्मृषा ॥

na tathyavacanam satyam naatathyavacanam mrshaa |
yadbhuutahitamatyantam tatsatyamitaranmrshaa ||

Tatsachen auszusprechen ist nicht die Wahrheit, Erfindungen sind noch keine Lüge.
Was die Menschen letztendlich glücklich macht, ist wahrhaftig. Alles andere ist falsch.

Ramayana Aranya

न तत्समाचरेद्धीरो यत्परोऽस्य विगर्हयेत् ।
यथात्मनस्तथान्येषां दारा रक्ष्या विपश्चिता ॥

na tat samaacareddhiiro yat paro'sya vigarhayet |
yathaatmanastathaanyeshaam daaraa rakshyaa vipashcitaa ||

Ein Standhafter macht nichts, wofür ein anderer ihn verurteilen würde.
Die weisen Frauen der anderen sind genauso zu schützen als wären's die eigenen.

Carucarya

न त्यजेद्धर्ममर्यादामपि क्लेशदशां श्रितः ।
हरिश्चन्द्र हि धर्मार्थी सेहे चाण्डालदासताम् ॥

na tyajeddharmamaryaadaamapi kleshadashaam shritah |
harishcandra hi dharmaarthii sehe caandaaladaasataam ||

Niemand verliere den Glauben an die Gerechtigkeit, und wenn er unter zehn Foltern gerät. Harishcandra ertrug die Sklaverei bei den Leichenverbrennern, weil er am hohen Ziel festhielt.

Avimaraka

न तथा रत्नमासाद्य सुजनः परितुष्यति ।
यथा तत्तद्गताकाङ्क्षे पात्रे दत्वा प्रहृष्यति ॥

na tathaa ratnamaasaadya sujanah paritushyati |
yathaa tat tadgataakaankshe paatre datvaa prahrshyati ||

Hat ein guter Mensch ein Kleinod gefunden, ist er nicht ganz so froh,
wie er sich freut, wenn er einem die Schale wiedergibt, die er gefunden und der gesucht hat.

Mahabharata Udyoga

न जातु कामान्न भयान्न लोभात्
धर्मं जह्याज्जीवितस्यापि हेतोः ।
नित्यो धर्मः सुखदुःखे त्वनित्ये
जीवो नित्यो हेतुरस्य त्वनित्यः ॥

na jaatu kaamaanna bhayaanna lobhaat
dharmam jahyaajjiivitasyaapi hetoh |
nityo dharmah sukhaduhkhe tvanitye
jiivo nityo heturasya tvanityah ||

Aus Liebessehnsucht, Angst, aus Gier oder nur um des lieben Lebens willen sollte keiner jemals das Naturgesetz verleugnen. Das Naturgesetz ist ewig, Glück und Elend eher zufällig. Das Leben ist ewig und reiner Zufall seine Ursache.

Vakyapadiya

न चागमादृते धर्मस्तर्केण व्यवतिष्ठते ।
ऋषीणामपि यज्ज्ञानं तदप्यागमपूर्वकम् ॥

na caagamaadrte dharmastarkena vyavatishthate |
rshiinaamapi yajjnaanam tadapyaagamapuurvakam ||

Wahrheit läßt sich zwar durch Rechtslogik, aber auch nicht ohne Tradition etablieren.
Dieses wissend stellen die alten Seher die Tradition voran.

Hitopadesha Sandhi

न गोप्रदानं न महीप्रदानं
न चान्नदानं न तथात्मदानम् ।
यथा वदन्तीह महाप्रदानं
सर्वप्रदानेष्वभयप्रदानम् ॥

na gopradaanam na mahiipradaanam
na caannadaanam na tathaatmadaanam |
yathaa vadantiiha mahaapradaanam
sarvapradaaneshvabhayapradaanam ||

Keine Kuhschenkung, keine Landschenkung, kein Essenverschenken, ja nicht mal die Selbstaufgabe gelten wie die Asylgewährung als größtes Geschenk unter allen Geschenken.

Bhagavata

न कामयेऽहं गतिमीश्वरात् परा-
मष्टर्द्धियुक्तामपुनर्भवं वा ।
आर्तिं प्रपद्येऽखिलदुःखभाजा-
मन्तः स्थितो येन भवन्त्यदुःखाः ॥

na kaamaye'ham gatimiishvaraat paraa
mashtarddhiyuktaamapunarbhavam vaa |
aartim prapadye'khiladuhkhabhaajaa
mantah sthito yena bhavantyaduhkhaah ||

Nicht erflehe ich von Gott, daß er mich achtfache Zauberkraft oder das Nimmerwiedersein erlangen ließe, sondern daß ich den Schmerz der andern auf mich nehmend dauernde Not mit ihnen teilend mich unter ihnen behaupte, damit sie so ihres Lebens wieder froh werden.

Manusmrti

धृतिः क्षमा दमोऽस्तेयं शौचमिन्द्रियनिग्रहः ।
धीर्विद्या सत्यमक्रोधो दशकं धर्मलक्षणम् ॥

dhrtih kshamaa damo'steyam shaucimindriyanigrahah |
dhiirvidyaa satyamakrodho dashakam dharmalakshanam ||

Verläßlichkeit, Nachsicht, Selbstzucht, Nichtstehlen, Reinheit, Triebunterdückung,
Denken, Bildung, Ehrlichkeit und Abkehr vom Zorn sind zehn Erscheinungsformen der Weltordnung.

Mahabharata Karnaparvan

धारणाद्धर्म इत्याहुर्धर्मो धारयते प्रजाः ।
यत् स्याद्धारणसंयुक्तं स धर्म इति निश्चयः ॥

dhaaranaaddharma ityaahurdharmo dhaarayate prajaah |
yat syaaddhaaranasamyuktam sa dharma iti nishcayah ||

Dharma kommt von Erhalten, heißt es. Dharma erhält die Kreaturen.
Dann ist Dharma also, was mit Erhalten zu tun hat. So viel ist sicher.

Karnabhara

धर्मो हि यत्नैः पुरुषेण साध्यः
भुजङ्गजिह्वचपला नृपुश्रियः ।
तस्मात्प्रजापालनमात्रबुद्ध्या
हतेषु देहेषु गुणा धरन्ते ॥

dharmo hi yatnaih purushena saadhyah
bhujangajihvacapalaa nrpushriyah |
tasmaatprajaapaalanamaatrabuddhyaa
hateshu deheshu gunaa dharante ||

Fällt Stabilität auch schwer, der Mensch muß sie schaffen.
Schlangenzungen gleich erzittern Reich und Reichtum.
Darum sei auf der Untertanen Schutz allein jede Absicht gerichtet.
Mögen die Körper vernichtet sein, ihre Verdienste haben Bestand.

Ramayana Ayodhya

धर्मो हि परमो लोके धर्मे सत्यं प्रतिष्ठितम् ।
धर्मसंश्रितमेतच्च पितुर्वचनमुत्तमम् ॥

dharmo hi paramo loke dharme satyam pratishthitam |
dharmasamshritametacca piturvacanamuttamam ||

Also ist Gerechtigkeit das Höchste auf Erden, auf Gerechtigkeit gründet sich Wahrheit.
Und das an diese Gerechtigkeit gebundene Wort des Vaters hat Vorrang.

Bhagavata

धर्मार्थकाममोक्षाख्यं य इच्छेच्छेय आत्मनः ।
एकमेव हरेस्तत्र कारणं पादसेवनम् ॥

dharmaarthakaamamokshaakhyam ya iccheccheya aatmanah |
ekameva harestatra kaaranam paadasevanam ||

Liebe, Wohlstand, Recht, Erlösung insgesamt ersehnt ein jeder für sich selbst.
Diese kommen von Gott allein. Zu seinen Füßen ist Verehrung zu leisten.

Ramayana Ayodhya

धर्मादर्थः प्रभवते धर्मात्प्रभवते सुखं ।
धर्मेण लभते सर्वं धर्मसारमिदं जगत् ॥

dharmaadarthah prabhavate dharmaat prabhavate sukham |
dharmena labhate sarvam dharmasaaramidam jagat ||

Aus Gleichgewicht entsteht Reichtum, aus Gleichgewicht entsteht Glück.
Mit dem Gleichgewicht läßt sich alles erreichen, die Essenz des Gleichgewichts ist diese Welt.

Subhashitasudhanidhi

धर्मः श्रुतो वा दृष्टो वा स्मृतो वा कथितोऽपि वा ।
संमोदितो वा राजेन्द्र पुनाति पुरुषं सदा ॥

dharmah shruto vaa drshto vaa smrto vaa kathito'pi vaa |
sammodito vaa raajendra punaati purusham sadaa ||

Ewige Ordnung gehört oder gesehen, erinnert oder erläutert,
hat ihn so fasziniert, o König, daß er von nun an jedermann aufklärt.

Manusmrti

धर्म एव हतो हन्ति धर्मो रक्षति रक्षितः ।
तस्माद्धर्मो न हन्तव्यः मानो धर्मो हतोऽवधीत् ॥

dharma eva hato hanti dharmo rakshati rakshitah |
tasmaaddharmo na hantavyah maano dharmo hato'vadhiit ||

Das Gesetz zerstört seinen Zerstörer, das Gesetz schützt seinen Beschützer.
Also darf das Gesetz nicht verletzt werden, damit es nicht denkt, es solle zerstört werden.

Hitopadesha Suhrdbheda

धनेन किं यो न ददाति नाश्नुते
बलेन किं येन रिपुं न भाधते ।
श्रुतेन किं येन न धर्ममाचरेत्
किमात्मना यो न जितेन्द्रियो भवेत् ॥

dhanena kim yo na dadaati naashnute
balena kim yena ripum na baadhate |
shrutena kim yena na dharmamaacaret
kimaatmanaa yo na jitendriyo bhavet ||

Wozu hat einer Geld, da er nicht schenkt noch selbst genießt?
Wozu hat er die Macht, da er den Feind nicht zittern läßt?
Wozu hat er studiert, da er zum Gesetz nicht findet?
Wozu hat er ein Gewissen, wenn er seine Triebe nicht zügelt?

Hitopadesha Mitralabha

धनानि जीवितं चैव परार्थे प्राज्ञ उत्सृजेत् ।
सन्निमित्तं वरं त्यागो विनाशे नियते सति ॥

dhanaani jiivitam caiva paraarthe praajnah utsrjet |
sannimittam varam tyaago vinaashe niyate sati ||

Geld und Leben sollte der Erkennende ausfließen lassen für andere.
Sie für eine gute Sache aufzugeben ist sinnvoll, sind beide doch für die Auflösung bestimmt.

Raguvamsha

द्वेष्योऽपि संमतः शिष्टः तस्यार्तस्य यथौषधं ।
त्याज्यो दुष्टः प्रियोऽप्यासीतङ्गलीवोरगक्षता ॥

dvesho'pi sammatah shishtah tasyaartasya yathaushadham |
tyaajyo dushtah priyo'pyaasiit angaliivoragakshataa ||

Selbst den Verhaßten nimm als Vorgesetzten hin wie ein Gegengift.
Den Schädling aber, wenn er dir auch lieb war, trenn ab wie eine Zehe nach dem Schlangenbiß!

Subhashitasudhanidhi

देशः कालः पात्रं वितरति वित्तस्य कमपि महिमानं ।
अब्धितले शुक्तिपुटे स्नातं घनतोयमेति मणिभावम् ॥

deshah kaalah paatram vitarati vittasya kamapi mahimaanam |
abdhitale shuktipute snaatam ghanatoyameti manibhaavam ||

Ein Teilchen der Fülle am rechten Ort zur rechten Zeit in einer Bettelschale abgelegt, birgt wahre Größe. Ein in der Muschelschale am Meeresgrund gebadetes Wolkentröpfchen erwirbt Juwelenrang.

Parasharasmrti

देशभङ्गे प्रवासे वा व्याधिषु व्यसनेष्वपि ।
रक्षेदेव स्वदेहादि पश्चाद्धर्मं समाचरेत् ॥

deshabhange pravaase vaa vyaadhishu vyasaneshvapi |
rakshedeva svadehaadi pashcaaddharmam samaacaret ||

Bei Landinvasion, auf Wanderschaft, bei Seuchen oder Katastrophen
rette er seine Haut und die anderer. Danach halte er sich wieder an die Ordnung.

Manusmrti

दृष्टिपूतं न्यसेत्पादं पस्त्रपूतं जलं पिबेत् ।
सत्यपूतां वदेद्वाचं मनःपूतं समाचरेत् ॥

drshtipuutam nyasetpaadam pastrapuutam jalam pibet |
satyapuutam vadedvaacam manahpuutam samaacaret ||

Mit dem Blick prüfe wohin er den Fuß setzt, durch Gewebe gefiltert trinke er Wasser,
durch den Wahrheitsfilter spreche er das Wort, was im Geist geklärt, führe er aus.

Caturvargasamgraha

दारिद्र्येण कुलं मदेन कुशलं द्वेषेण विद्याफलं
शीलं दुर्जनसंगमेन मलिनाचारेण शुक्लं यशः ।
आलस्येन धनं प्रयाति निधनं लौल्येन मानोन्नतिः
याज्ञादैन्यपरिग्रहेण च गुणग्रामः समग्रो नृणाम् ॥

daaridrayena kulam madena kushalam dveshena vidyaaphalam
shiilam durjanasangamena malinaacaarena shuklam yashah |
aalasyena dhanam prayaati nidhanam laulyena maanonnatih
yaajnaadainyaparigrahena ca gunagraamah samagro nrnaam ||

Armut ruiniert die Familie, Trunksucht das Wohlsein, Zweifel läßt des Wissens Frucht verfaulen, der Umgang mit Schurken verdirbt den Charakter, schmutzige Tat befleckt manch blütenweiße Weste, Trägheit verwandelt Geld in Geldmangel, Übereifer beugt den Stolz und Opfergaben abzufangen macht das Verdienstbündel der Männer wieder zunichte.

Pancatantra Mitrasamprapti

दानेन तुल्यो निधिरस्ति नान्यो
लोभाश्च नान्योऽस्ति रिपुः पृथिव्याम् ।
विभूषणं शीलसमं न चान्यत्
संतोषतुल्यं धनमस्ति नान्यत् ॥

daanena tulyo nidhirasti naanyo
lobhaashca naanyo'sti ripuh prthivyaam |
vibhuushanam shiilasamam na caanyat
santoshatulyam dhanamasti naanyat ||

Kein anderer Schatz, der das Schenken aufwöge,
kein andrer Feind als die Gier auf unsern Gebreiten.
Kein Goldschmuck schönt wie innere Werte,
und es gibt das Geld nicht, die Zufriedenheit aufzuwiegen.

Pancatantra Mitrasamprapti

दानं भोगो नाशस्तिस्रो गतयो भवन्ति वित्तस्य ।
यो न ददाति न भुङ्क्ते तस्य तृतीया गतिर्भवति ॥

daanam bhogo naashastisro gatayo bhavanti vittasya |
yo na dadaati na bhunkte tasya trtiiyaa gatirbhavati ||

Schenken, Genuß oder Schwund sind drei Wege, die der Reichtum geht.
Wer nicht hingibt oder genießt, dem bleibt nur der dritte Weg.

Hitopadesha Mitralabha

दानं प्रियवाक्सहितं ज्ञानमगर्वं क्षमान्वितं शौर्यम् ।
त्यागसहितं च वित्तं दुर्लभमेतच्चतुष्टयं लोके ॥

daanam priyavaaksahitam jnaanamagarvam kshamaanvitam shauryam |
tyaagasahitam ca vittam durlabhametaccatushtayam loke ||

Schenken ohne verletzende Worte, Genie ohne Arroganz, Heldenmut gepaart mit Vergebung,
Besitz und Verzicht: Vier, die in der Welt nur ganz selten vorkommen.

Subhashitasudhanidhi

दानं वित्तादृतं वाचः कीर्तिधर्मौ तथायुषः ।
परोपकरणं कायादसारात्सारमुद्धरेत् ॥

daanam vittaadrtam vaacah kiirtirdharmau tathaayushah |
paropakaranam kaayaadasaaraatsaaramuddharet ||

Aus Wohlstand ist Schenken, aus Gesagtem Wahrheit, aus dem Leben sind Ansehen und Pflichterfüllung, aus dem Körper ist Nächstenliebe, aus Kraftlosem Nützliches noch herauszuholen.

Subhashitasudhanidhi

दातृत्वमेव सर्वेभ्यो गुणेभ्यो भासतेतरां ।
ज्ञातृत्वसहितं तेच्चेत्सुवर्णस्येव सौरभं ॥

daatrtvameva sarvebhyo gunebhyo bhaasatetaraam |
jnaatrtvasahitam teccetsuvarnasyeva saurabham ||

Großzügigkeit strahlt unter allen Talenten am hellsten.
Die noch mit Genie vereint, das wäre Goldes Wohlgeruch!

Sabharanjanashataka

दातुः प्रतिग्रहीतुश्च यौ हस्तावुत्तराधरौ ।
तयोरप्यौत्तराधर्यं ताभ्यामेवोपपाद्यते ॥

daatuh pratigrahiitushca yau hastaavuttaraadharau |
tayorapyauttaraadharyamstaabhyaamevaopapaadyate ||

Des Austeilenden Hand ist oben und die des Empfängers unten.
Das fällt genau zusammen mit ihrem Obensein und Untensein.

Pancatantra Mitrasamprapti

दाता लघुरपि सेव्यो भवति न कृपणो महानपि समृद्ध्या ।
कूपोऽतः स्वादुजलः प्रीत्यै लोकस्य न समुद्रः ॥

daataa laghurapi sevyo bhavati na krpano mahaanapi samrddhyaa |
kuupo'tah svaadujalah priityai lokasya na samudrah ||

Achtbar ist das schenkende Leichtgewicht, nicht der schwerreiche Geizhals.
Süßwasser vom Brunnen ist den Leuten auch lieber als Meerwasser.

Pancatantra Mitrasamprapti

दातव्यं भोक्तव्यं धनविषये संचयो न कर्तव्यः ।
पश्येह मधुकरीणां संचितमर्थं हरन्त्यन्ये ॥

daatavyam bhoktavyam dhanavishaye sancayo na kartavyah |
pashyeha madhukariinaam sancitamartham harantyanye ||

Verschenken ist richtig, genießen auch, was Geld angeht, nur nicht Anhäufen.
Sieh nur! Der fleißigen Immen gesammelten Vorrat nehmen andere mit!

Mahabharata Udyoga

दश धर्मं न जानन्ति धृतराष्ट्र निबोध तान् ।
मत्तः प्रमत्तः उन्मत्तः श्रान्तः क्रुद्धो बुभुक्षितः ॥
त्वरमाणश्च लुब्धश्च भीतः कामी च ते दश ।
तस्मादेतेषु सर्वेषु न प्रसज्जेत पण्डितः ॥

dasha dharmam na jaananti dhrtaraashtra nibodha taan |
mattah pramattah unmattah shraantah kruddho bubhukshitah ||
tvaramaanashca lubdhashca bhiitah kaamii ca te dasha |
tasmaadeteshu sarveshu na prasajjeta panditah ||

Diese Zehn - o Dhrtarashtra, merk sie dir! - haben keinen Sinn für's rechte Maß:
der Trunkene, der Sorglose, der Stolze, der Erschöpfte, der Wütende, der Hungrige,
der Eilige, der Gierige, der Erschrockene, der Verliebte sind die Zehn.
Darum sollte ein Unterwiesener auch nicht an ihnen hängenbleiben.

Manusmrti

दण्डः शास्ति प्रजाः सर्वाः दण्ड एवाभिरक्षति ।
दण्डः सुप्तेषु जागर्ति दण्डं धर्मं विदुर्बुधाः ॥

dandah shaasati prajaah sarvaah danda evaabhirakshati |
dandah supteshu jaagarti dandam dharmam vidurbudhaah ||

Strafe gängelt die Untertanen, Strafe behütet sie aber auch.
Strafe wacht über die Schlafenden, Strafe erhält, wie die Eingeweihten wissen, das Gleichgewicht.

Samayocitapadyamalika

त्रिभिर्वर्षैस्त्रिभिर्मासैस्त्रिभिः पक्षैस्त्रिभिर्दिनैः ।
अत्युत्कटैः पुण्यपापैरिहैव फलमश्नुते ॥

tribhirvarshaistribhirmaasaistribhih pakshaistribhirdinaih |
atyutkataih punyapaapairihaiva phalamashnute ||

Nach ungewöhnlich guten wie bösen Taten gibt es die Frucht gleich hier zu kosten,
sei es nach drei Jahren, drei Monaten, drei Tagen und Nächten oder drei Tagen.

Pancatantra Mitrasamprapti

तावत्प्रीतिर्भवेल्लोके यावद्दानं प्रदीयते ।
वत्सः क्षीरक्षयं दृष्ट्वा परित्यजति मातरं ॥

taavatpriitirbhavelloke yaavaddaanam pradiiyate |
vatsah kshiirakshayam drshtvaa parityajati maataram ||

Liebe währt in dieser Welt solange es was zu holen gibt.
Kaum spürt das Kalb den versagenden Milchfluß, so läßt es die Mutter stehn.

Subhashitasudhanidhi

त्यागो गुणो वित्तवतां वित्तं त्यागवतां गुणः ।
परस्पर वियुक्तौतु वित्तत्यागौ विडम्बना ॥

tyaago guno vittavataam vittam tyaagavataam gunah |
paraspara viyuktautu vittatyaagau vidambanaa ||

Entsagung ist ein Vorzug der Besitzenden, Besitz ein Vorzug der Entsagenden.
Ohne das jeweils andere aber sind Besitz und Entsagung Prahlerei.

Manusmrti

तस्मादेताः सदा पूज्याः भूषणाच्छादनाशनैः ।
भूतिकामैर्नरैर्नित्यं सत्कारेषूत्सवेषु च ॥

tasmaadetaah sadaa puujyaah bhuushanaacchaadanaashanaih |
bhuutikaamairnarairnityam satkaareshuutsaveshu ca ||

Darum sind sie die mit Schmuck, Kleidern oder Naschwerk stets zu Beschenkenden
von ihren Zuwachs begehrenden Männern im Alltag, zu Ehrentagen und zu Festen.

Manusmrti

तस्माद्धर्मं सहायार्थं नित्यं संचिनुयाच्छनैः ।
धर्मेण हि सहायेन तमस्तरति दुस्तरम् ॥

tasmaaddharmam sahaayaartham nityam samcinuyaacchanaih |
dharmena hi sahaayena tamastarati dustaram ||

Kontinuierlich, Schritt für Schritt mache er sich das Gesetz zum Helfer.
Mit dem Gesetz als Helfer durchdringt er sonst kaum zu durchdringende Finsternis.

Subhashitasudhanidhi

दातृत्वमेव सर्वेभ्यो गुणेभ्यो भासतेतरां ।
ज्ञातृत्वसहितं तेच्चेत्सुवर्णस्येव सौरभं ॥

daatrtvameva sarvebhyo gunebhyo bhaasatetaraam |
jnaatrtvasahitam teccetsuvarnasyeva saurabham ||

Großzügigkeit strahlt unter allen Talenten am hellsten.
Die noch mit Genie vereint, das wäre Goldes Wohlgeruch!

Bhagavata

तपः शौचं दया सत्यं इति पादाः कृते कृताः ।
अधर्मांशैस्त्रयो भग्नाः स्मयसंगमदैस्तव ॥

tapah shaucam dayaa satyam iti paadaah krte krtaah |
adharmaamshaistrayo bhagnaah smayasangamadaistava ||

Mühsal, Reinheit, Mitleid und Wahrheit sind die vier Standbeine des goldenen Zeitalters.
Nun sind drei davon gebrochen durch deine hohnlachend begangenen Verstöße.

Yajniavalkya

ज्ञात्वाऽपराधं देशं च कालं बलमथापि वा ।
वयः कर्म च वित्तं च दण्डं दण्ड्येषु पातयेत् ॥

jnaatvaa'paraadham desham ca kaalam balamathaapi vaa |
vayah karma ca vittam ca dandam dandyeshu paatayet ||

Es gilt den Verstoß zu ermitteln, Ort, Zeitpunkt und Kraftaufwand,
Alter, Beruf und materielle Lage, bevor man das Urteil über die Strafwürdigen fällt.

Hitopadesha Suhrdbheda

जलबिन्दुनिपातेन क्रमशः पूर्यते घटः ।
स हेतुः सर्वविद्यानां धर्मस्य च धनस्य च ॥

jalabindunipaatena kramashah puuryate ghatah |
sa hetuh sarvavidyaanaam dharmasya ca dhanasya ca ||

Allmählich füllt in Tropfen fallendes Wasser den Krug.
Dasselbe Prinzip gilt für alle Wissenschaften, Pflichterfüllung und Geld.

Kuvalayananda

चातकस्त्रिचतुरान्पयःकणान्
याचते जलधरं पिपासया ।
सोऽपि पूरयति विश्वमम्भसा
हन्त हन्त महतामुदारता ॥

caatakastricaturaan payahkanaan
yaacate jaladharam pipaasayaa |
so'pi puurayati vishvamambhasaa
hanta hanta mahataamudaarataa ||

Um drei, vier Tropfen fleht der dürstende Mohrenhabicht die Regenwolke an.
Die aber überflutet gleich alles.
Wehe, Wehe! Wenn die Superreichen schon mal großzügig sind!

Yajniavalkya

चाटतस्करदुर्वृत्तमहासाहसिकादिभिः ।
पीड्यमानाः प्रजा रक्षेत्कायस्थैश्च विशेषतः ॥

caatataskaradurvrttamahaasaahasikaadibhih |
piidyamaanaah prajaa rakshetkaayasthaishca visheshatah ||

Er schütze seine Untertanen vor Schelmen, Dieben, Halsabschneidern und anderen sie bedrückenden Schwerverbrechern, besonders aber vor den Kanzleischreibern!

Manusmrti

चक्रिणो दशमीस्थस्य रोगिणो भारिणः स्त्रियाः ।
स्नातकस्य च राज्ञश्च पन्था देयो वरस्य च ॥

cakrino dashamiisthasya rogino bhaarinah striyaah |
snaatakasya ca raajnyashca panthaa deyo varasya ca ||

Allem was Räder hat, über Neunzigjährigen, Kranken, Beladenen, Frauen,
zum Hausvater frisch Gesalbten, Königen und Freiern ist der Weg frei zu machen.

Manusmrti

ख्यापनेनानुतापेन तपसाऽध्ययनेन च ।
पापकृन्मुच्यते पापात्तथा दानेन चापदि ॥

khyaapanenaanutaapena tapasaa'dhyayanena ca |
paapakrnmucyate paapaattathaa daanena caapadi ||

Mit offenem Geständnis, gefolgt von heißer Reue, mit Buße und Lehrenziehen,
ebenso mit Schenken in der Not kann der Übeltäter von dem Übel sich befrein.

Hitopadesha Mitralabha

को धर्मो भूतदया किं सौख्यमरोगिता जगति जन्तोः ।
कः स्नेहः सद्भावः किं पाण्डित्यं परिच्छेदः ॥

ko dharmo bhuutadayaa kim saukhyamarogitaa jagati jantoh |
kah snehah sadbhaavah kim paandityam paricchedah ||

Wer ist ein Gerechter? Der Mitleid hat mit den Kreaturen. Was ist Glück? Die Gesundheit der in die Welt Geborenen. Wer ist ein Liebender? Der Wahrhaftige. Was ist Gelehrsamkeit? Das Analysieren.

Manusmrti

कृत्वा पापं हि सन्तप्य तस्मात्पात्प्रमुच्यते ।
नैवं कुर्यां पुनरिति निवृत्त्या पूयते तु सः ||

krtvaa paapam hi santapya tasmaatpaapaatpramucyate |
naivam kuryaam punariti nivrttyaa puuyate tu sah ||

Begangene Untat heiß bereuend wird von Sünde wieder frei,
wer sie mit "Das mache ich nie wieder!" niederlegt und dadurch rein wird.

Sabharanjanashataka

किं दातुरखिलैर्दोषैः किं लुब्धस्याखिलैर्गुणैः ।
न लोभादधिको दोषो न दानाधिको गुणः ॥

kim daaturakhilairdoshaih kim lubdhasyaakhilairgunaih |
na lobhaadadhiko dosho na daanaadadhiko gunah ||

Was ist das für ein Spender mit lauter Mängeln? Was ist das für ein Raffer mit lauter Vorzügen? Nichts ist mangelhafter als Raffgier, nichts vorzüglicher als Schenken.

Vishnupurana

कर्मणा मनसा वाचा परपीडां करोति यः ।
तद्बीजं जन्म फलति प्रभूतं तस्य समाचरेत् ॥

karmanaa manasaa vaacaa parapiidaam karoti yah |
tadbiijam janma phalati prabhuutam tasya samaacaret ||

Wenn einer anderen Leid bereitet in Tat, Gedanken oder Wort,
fruchtet der Same davon in einer Geburt, deren Konsequenz er dann zu tragen hat.

Vishnupurana

कर्मणा जायते सर्वं कर्मैव गतिसाधनं ।
तस्मात्सर्वप्रयत्नेन साधु कर्म समाचरेत् ॥

karmanaa jaayate sarvam karmaiva gatisaadhanam |
tasmaatsarvaprayatnena saadhu karma samaacaret ||

Mit Arbeit wird alles bezwungen, Arbeit ist der direkte Weg.
Darum sollte der Edle auch, so gut er kann, sein Werk verrichten.

Prashnottara Ratnamalika

कः पश्यतरो धर्मः कः शुचिरिह यस्य मानसं शुद्धं ।
कः पण्डितो विवेकी किं विषमवधीरणा गुरुषु ॥

kah pashyataro dharmah kah shuciriha yasya maanasam shuddham |
kah pandito vivekii kim vishamavadhiiranaa gurushu ||

Wer sieht mehr? Der Rechtschaffene. Wer ist rein? Der mit reinem Gewissen.
Wer ist gelehrt? Der Analytiker. Was ist ein tödlich Gift? Lehrer zu mißachten.

Dutavakya

कर्तव्यो भ्रातृषु स्नेहो विस्मर्तव्याः गुणेतराः ।
संबन्धो बन्धुभिः श्रेयान्लोकयोरुभयोरपि ॥

kartavyo bhraatrshu sneho vismartavyaah gunetaraah |
sambandho bandhubhih shreyaan lokayorubhayorapi ||

Geht liebevoll um mit den Brüdern und tragt ihnen menschliche Schwächen nicht nach!
Wer seiner Verwandtschaft verbunden bleibt, ist gesegnet in beiden Welten.

Manusmrti

एवमाचारतो दृष्ट्वा धर्मस्य मुनयो गतिं ।
सर्वस्य तपसो मूलमाचारं जगृहुः परं ॥

evamaacaaratah drshtvaa dharmasya munayo gatim |
sarvasya tapaso muulam aacaaram jagrhuh param ||

Als die Schweiger sahen, daß nur die Tradition zur Pflichterfüllung führt,
begriffen sie bewährte Praxis als letzte Wurzel aller Mühsal.

Bhagavata

एतावानव्ययो धर्मः पुण्यश्लोकैरुपासितः ।
यो भूतशोकहर्षाभ्यां आत्मा शोचति हर्षति च ॥

etaavaanavyayo dharmah punyashlokairupaasitah |
yo bhuutashokaharshaabhyaam aatmaa shocati harshati ca ||

So unvergänglich und von Lobgesang umschallt ist ein Gerechter,
wie er an der Wesen Freud und Leid selbst leidet oder freudig teilhat.

Manusmrti

एकः प्रजायते जन्तुरेक एव प्रलीयते ।
एकोऽनुभुङ्क्ते सुकृतं एक एव च दुष्कृतं ॥

ekah prajaayate jantureka eva praliiyate |
eko'nubhunkte sukrtam eka eva ca dushkrtam ||

Allein wird ein Geschöpf geboren, allein scheidet's dahin.
Allein löffelt es an seiner Wohltat, allein auch an seiner Übeltat.

Subhashitasudhanidhi

उभयोर्नास्ति भोगेच्छा परार्थं धनसंचयः ।
कृपणोदारयोः पश्य तथापि महदन्तरं ॥

ubhayornaasti bhogecchaa paraartham dhanasamcayah |
krpanodaarayoh pashya tathaapi mahadantaram ||

Beide sind ohne Genußwunsch. Ihr Geldhaufen dient anderen Zwecken.
Hier der Geizwurm, dort der Großherzige: Sieh mal, wie groß der Unterschied!

Hitopadesha Mitralabha

उपार्जितानामर्थानां त्याग एव हि रक्षणं ।
तडागोदरसंस्थानां परीवाह इवांभसां ॥।

upaarjitaanaamarthaanaam tyaaga eva hi rakshanam |
tadaagodarasamsthaanaam pariivaaha ivaambhasaam ||

Gehäufte Werte abzugeben heißt sie zu schützen,
so wie der Wasserstand im Vorratsteich durch Abfluß reguliert wird.

Mahabharata Udyoga

उत्पाद्य पुत्राननृणांश्च कृत्वा
वृत्तिं च तेभ्योऽनुविधाय काञ्चित् ।
स्थाने कुमारीः प्रतिपाद्य सर्वाः
अरण्यसंस्थोऽथ मुनिर्बुभूषेत् ॥

utpaadya putraananrnaanshca krtvaa
vrttim ca tebhyo'nuvidhaaya kaancit |
sthaane kumaariih pratipaadya sarvaah
aranyasanstho'tha munirbubhuushet ||

Seine Söhne ziehe er groß und halte sie von Schulden frei,
jedem einzelnen gebe er mit, wodurch er zu Wohlstand kommt.
All seine Töchter bringe er unter in guten Häusern,
erst dann werde er Waldeinsiedler oder strahle als Schweiger.

Hitopadesha Mitralabha

इज्याध्ययनदानानि तपः सत्यं धृतिः क्षमा ।
अलोभ इति मार्गोऽयं धर्मस्याष्टविधः स्मृतः ॥

ijyaadhyayanadaanaani tapah satyam dhrtih kshamaa |
alobha iti maargoyam dharmasyaashtavidhih smrtah ||

Opfern, Lernen, Schenken, Fasten, Wahrheit, Festigkeit, Nachsicht
und Verzicht sind die achtspurige Bahn der ewigen Ordnung.

Manusmrti

आर्षं धर्मोपदेशं च वेदशास्त्राविरोधिना ।
यस्तर्केणानुसंधत्ते स धर्मं वेद नेतारः ॥

aarsham dharmopadesham ca vedashaastraavirodhinaa |
yastarkenaanusamdhatte sa dharmam veda netaarah ||

Die Rechtslehre der frühen Seher und spätere Vedakommentare schließen einander aus.
Richtungweisend ist, wer Recht und Veda scharfsinnig miteinander aussöhnt.

Subhashitasudhanidhi

आयासशतलब्धस्य प्राणेभ्योऽपि गरीयसः ।
गतिरेकैव वित्तस्य दानं शेषा विपत्तयः ॥

aayaasashatalabdhasya praanebhyo'pi gariiyasah |
gatirekaiva vittasya daanam sheshaa vipattayah ||

Ein Weg nur bleibt dem Reichtum, der schwerer wiegt als die bei seinem Erwerb unter hundertfacher Fron getanen Seufzer: sein Rest als Schenkung an Gescheiterte.

Mahabharata Adi

आदित्यचन्द्रावनिलौ च
द्यौर्भूमिरापो हृदयं यमश्च ।
अहश्च रात्रिश्च उभे च सन्ध्ये
धर्मश्च जानाति नरस्य वृत्तम् ॥

aadityacandraavanilau ca
dyaurbhuumiraapo hrdayam yamashca |
ahashca raatrishca ubhe ca sandhye
dharmashca jaanaati narasya vrttam ||

Sonne und Mond, die Luft, Himmel, Erde und Wasser, das Herz und Totengott Yama,
Tag und Nacht und beide Dämmerungen, Dharma auch, der Gott des Gesetzes, sie kennen des Menschen Wandel.

Hitopadesha Sandhi

आत्मा नदी भारत पुण्यतीर्था
सत्योदका शीलतट दयोर्मिः ।
अत्राभिषेकं कुरु पाण्डुपुत्र
न वारिणा शुध्यति चान्तरात्मा ॥

aatmaa nadii bhaarata punyatiirthaa
satyodakaa shiilatata dayormih |
atraabhishekam kuru paanduputra
na vaarinaa shudhyati caantaraatmaa ||

Du selbst, o Bharata, bist der Fluß: Deine Güte der Badeplatz, deine Ehrlichkeit das Wasser,
deine Ritterlichkeit die Uferböschung, deine Anteilnahme die Wellen. Hier tauche ein und bade,
o Pandusohn, denn die Seele im Innern wird nicht durch Wasser rein!

Manusmrti

आचार्यं च प्रवक्तारं पितरं मातरं गुरुं ।
न हिंस्यात्सज्जनान् गाश्च सर्वांश्चैव तपस्विनः ॥

aacaaryam ca pravaktaaram pitaram maataram gurum |
na hinsyaatsajjanaan gaashca sarvaanshcaiva tapasvinah ||

Lehrer und Verkünder, Vater, Mutter, Guru verletze man ebenso wenig
wie gute Menschen, Kühe sowie alle Büßer.

Manusmrti

आचारः परमो धर्मः श्रुत्युक्तः स्मार्त एव च ।
तस्मादस्मिन्सदा युक्तः नित्यं स्यादात्मवान्नरः ॥

aacaarah paramo dharmah shrutyuktah smaarta eva ca |
tasmaadasmin sadaa yuktah nityam syaadaatmavaannarah ||

Bewährte Praxis ist oberstes Gesetz, seit sie mündlich überliefert und erinnert wird.
Darum sei darin stets eingebunden der über sich selbst gebietende Mann.

Hitopadesha Sandhi

अश्वमेधसहस्राणि सत्यं च तुलया धृतं ।
अश्वमेधसहस्रस्य सत्यमेवातिरिच्यते ॥

ashvamedhasahasraani satyam ca tulayaa dhrtam |
ashvamedhasahasrasya satyamevaatiricyate ||

Legte gegen tausend Pferdeopfer man die Wahrheit auf die Waage,
so wöge die Wahrheit schwerer als tausend Pferdeopfer.

Bhagavata

अहो एषां वरं जन्म सर्वप्राण्युपजीवनं ।
सुजनस्येव येषां वै विमुखा यान्ति नार्थिनः ॥

aho eshaam varam janma sarvapraanyupajiivanam |
sujanasyeva yeshaam vai vimukhaa yaanti naarthinah ||

Oh ja! Die haben Leben in sich, da sie allen Lebensformen Unterhalt gewähren,
denn sie können wie jeder gute Mensch sich nicht einfach von einem Bedürftigen abwenden.

Yajniavalkya

अहिंसा सत्यमस्तेयं शौचमिन्द्रियनिग्रहः ।
दानं दमो दया क्षान्तिः सर्वेषां धर्मसाधनम् ॥

ahimsaa satyamasteyam shaucamindriyanigrahah |
daanam damo dayaa kshaantih sarveshaam dharmasaadhanam ||

Gewaltverzicht, Wahrhaftigkeit, Nichtwegnehmen, Klarheit, Triebzügelung,
Schenken, Selbstzucht, Anteilnahme, Vergebung: Alles Garanten der Stabilität.

Manusmrti

अहिंसयैव भूतानां कार्यं श्रेयोऽनुशासनं ।
वाक्चैव मधुराश्लक्ष्णा प्रयोज्या धर्ममिच्छता ॥

ahimsayaiva bhuutaanaam kaaryam shreyo'nushaasanam |
vaakyaiva madhuralakshanaa prayojyaa dharmamicchataa ||

Der Wesen Belehrung zum Besseren finde nur gewaltfrei statt, weil nur das freundlich gesprochene und glücklich gewählte Wort den Ausgleich schafft.

Atrisamhita

अहन्यहनि दातव्यं अदीनेनान्तरात्मना ।
स्तोकादपि प्रयत्नेन दानमित्यभिधीयते ॥

ahanyahani daatavyam adiinenaantaraatmanaa |
stokaadapi prayatnena daanamityabhidhiiyate ||

Täglich etwas, und sei es nur wenig und mühsam, doch innerlich überzeugt
zu erübrigen: Daran denkt man beim Wort "Schenken".

Mahabharata Udyoga

अभिवादनशीलस्य नित्यं वृद्धोपसेविनः ।
चत्वारि संप्रवर्धन्ते कीर्तिरायुर्यशो बलम् ॥

abhivaadanashiilasya nityam vrddhopasevinah |
catvaari sampravardhante kiirtiraayuryasho balam ||

Wer respektvoll grüßen kann und stets die Alten unterstützt,
dem vollenden diese Vier sich: Ruhm, Lebensdauer, Schönheit, Macht.

Atrisamhita

अभक्ष्यपरिहारश्च संसर्गश्चाप्यनिन्दितैः ।
आचारेषु व्यवस्थानं शौचमित्यभिधीयते ॥

abhakshyaparihaarashca samsargashcaapyaninditaih |
aacaareshu vyavasthaanam shaucamityabhidhiiyate ||

Ungenießbares verschmähen, Verkehr mit Tadellosen,
Prinzipientreue: Daran denkt man beim Wort "Reinheit".

Manusmrti

अप्रणोद्योऽतिथिः सायं सूर्योढो गृहमेधिना |
काले प्राप्तस्त्वकाले वा नास्यानश्नन् गृहे वसेत् ||

apranodyo'tithih saayam suuryodho grhamedhinaa |
kaale praaptastvakaale vaa naasyaanashnan grhe vaset ||

Vom Hausherrn nicht abzuweisen ist der Gast bei Sonnenuntergang,
ob zur rechten Zeit oder ungelegen, so muß er im Haus sich niedersetzen und essen.

Pratima Nataka

अनुचरति शशाङ्कं राहुदोषेऽपि तारा
पतति च वनवृक्षे याति भूमि लता च |
त्यजति न च करेणुः पङ्कलग्नं गजेन्द्रं
व्रजतु चरतु धर्मं भर्तृनाथा हि नार्यः ||

anucarati shashaankam raahudoshe'pi taaraa
patati ca vanavrkshe yaati bhuumi lataa ca |
tyajati na ca karenuh pankalagnam gajendram
vrajatu caratu dharmam bhartrnaathaa hi naaryah ||

Sternenfrau Tara folgt ihrem Mondhasen noch in die Finsternis.
Fällt im Wald ein Baum, geht auch die Liane zu Boden.
Ihren im Morast steckenden Elefantenfürsten läßt die Elefantenkuh nicht im Stich:
So unbedingt ergeben sind Frauen in der Pflicht ihren Männern wo sie gehen und wandeln.

Samayocita Padyamalika

अनित्यानि शरीराणि विभवो नैव शाश्वतः |
नित्यं संनिहितो मृत्युः कर्तव्यो धर्मसंग्रहः ||

anityaani shariiraani vibhavo naiva shaashvatah |
nityam samnihito mrtyuh kartavyo dharmasamgrahah ||

Nicht von Dauer sind die Körper, der Besitz währt auch nicht ewig.
Dauerhaft eingepflanzt ist der Tod, abzuarbeiten der Pflichtkatalog.

ident. Canakya Niti 12.12

Caturvargasamgraha

अन्धः स एव श्रुतवर्जितो यः
शठः स एवार्थिनिरर्थको यः |
मृतः स एवास्ति यशो न यस्य
धर्मे न धीर्यस्य स एव शोच्यः ||

andhah sa eva shrutavarjito yah
shathah sa evaarthinirarthako yah |
mrtah sa evaasti yasho na yasya
dharme na dhiiryasya sa eva shocyah ||

Blind ist, wer keine Lehre annimmt. Ein Lump, wer Geld hat und arm tut.
Der ist schon tot, dessen Ruhm nicht seiner ist, und bedauernswert, wer nicht auf Ausgleich sinnt.

Manusmrti

अतिवादांस्तितिक्षेत नावमन्येत कंचन |
न चेमं देहमाश्रित्य वैरं कुर्वीत केनचित् ||

ativaadaanstitiksheta naavamanyeta kamcana |
na cemam dehamaashritya vairam kurviita kenacit ||

Er darf nicht scharf machen oder verachten, die ihn übertönen.
Auch sollte er, solange er diesen Körper bewohnt, mit niemandem verfeindet sein.

Mahabharata Udyoga

अक्रोधेन जयेत्क्रोधमसाधुं साधुना जयेत् |
जयेत्कदर्यं दानेन जयेत्सत्येन चानृतं ||

akrodhena jayet krodhamasaadhum saadhunaa jayet |
jayet kadaryam daanena jayet satyena caanrtam ||

Unaufgeregtheit kann Wut, Geradheit kann Verbogenheit besiegen.
Schenken kann Geiz, Ehrlichkeit kann Trug bezwingen.

Manusmrti

अकुर्वन्विहितं कर्म निन्दितं च समाचरन् |
प्रसक्तश्चेंद्रियार्थेषु प्रायश्चित्तीयते नरः ||

akurvan vihitam karma ninditam ca samaacaran |
prasaktashcendriyaartheshu praayashcittiiyate narah ||

Wer die ihm zugedachte Wirkung nicht vollendet und nur weiter frevelnd
an der Sinnenwelt hängenbleibt, büßt in seiner Todesstund dafür, der Narr.